Anda di halaman 1dari 46

Nervi

Craniales
Departemen Anatomi
Fakultas Kedokteran dan Ilmu Kesehatan
Unismuh Makassar
Sasaran
Pembelajaran

Menjelaskan anatomi nervi craniales


oPembagiannya dan
komponennya
oAsalnya, Efektor dan fungsinya
I. N. Olfactorius
II. N. Opticus
III. N. Oculomotoris
IV. N. Trochlearis
V. N. Trigeminus
VI. N. Abducens
VII. N. FACIALIS (+ n. Intermedius)
VIII. N. OCTAVUS (n. Vestibularis + n.
Cochlearis)
IX. N. Glossopharyngeus
X. N. Vagus
XI. N. Accessorius
XII. N. Hypoglossus

Brain and Spinal Cord


Paulsen, Friedrich, Sobotta Atlas of Anatomy, Vol. 3, 16th ed., English/Latin, 12, 257-
442 Copyright © 2018 © Elsevier GmbH, Munich, Germany
Nn. Craniales pada SSP,perlu perhatian:
1. Nucleusnya  letak, sifat sensoris / motoris /parasympathis dan koneksinya
2. Lintasan terkait  berhubungan dengan tractus / lintasan apa?
3. Keluar dari SSP  dimana?
 Letak Nn. Craniales
o N. I  masuk ke Cerebrum
o N. II  masuk ke Diencephalon
o N. III s/d XII  masuk + keluar pada Truncus Cerebri

 Sifat Nn. Craniales


o Hanya Sensoris  N. I, N. II, dan N. VIII
o Hanya Motoris  N. III, IV, VI, XI, dan XII
o Sensoris + Motoris  N. V, VII, IX, dan X

 Semua Nn. Craniales hanya innervasi kepala + leher, KECUALI


N. VAGUS  s/d cavum pelvis / Scrotum
NUCLEUS SENSORIS of Nn. CRANIALES

o General Sensoris
1. Nucleus Tractus Spinalis N. V (MO)  N. V, VII, IX,
X
2. Nucleus Principalis N. V (Pons)  N. V
3. Nucleus Mesencephalicus N. V (Mes+Pons)  N. V
4. Nucleus Tractus Solitarius (MO)  N. IX, X
(Viscero)
o Special Sensoris
1. Nucleus Tractus Solitarius (MO)  N. VII, IX, X (taste)
2. Nucleus Vestibularis (boundary Pons-MO)  N. Vestibularis/VIII
(equilibrium)
3. Nucleus Cochlearis (boundary Pons-MO)  N. Cochlearis/VIII
(auditoris)

No special Nucleus of N. I + II
NUCLEUS MOTORIS of Nn. CRANIALES
o Branchiomotoris
1. Nucleus Spinalis N. XI (Cornu Ant med. Sp. C1-6)  N. XI
2. Nucleus Ambiguus (MO)  N. IX, X, XI
3. Nucleus Motoris N. VII (Pons)  N. VII
4. Nucleus Motoris N. V (Pons)  N. V

o Somatomotoris
1. Nucleus Motoris N. III (MES)  N. III
2. Nucleus Motoris N. IV (MES)  N. IV
3. Nucleus Motoris N. VI (Pons)  N. VI
4. Nucleus Motoris N. XII (MO)  N. XII

o Visceromotoris Parasympathis
1. Nucleus dorsalis N. X (MO)
 N. X
2. Nucleus Salivarius Sup (boundary Pons-MO)
 N. IX
3. Nucleus Salivarius Inf (boundary Pons-MO)
 N. VII
Dari Nn. Craniales yang berkomponen sensoris berganti Neuron pada
THALAMUS (sebelum ke Cortex Cerebri)  KECUALI N. I dan II
Semua serabut Afferent/Sensoris  dari
Nucleus masing- masing  bentuk
Pathway/tractus ke Cortex Cerebri  untuk
disadari.
sebelum exit dari Nucleus
Motoris masing-masing 
mendapat Efferent
MOTORIS dari TRACTUS Nucleus of oculomotor n.
CORTICONUCLEARIS
(eff motoris Tractus Nucleus of trochlear n.
Pyramidalis dari Cortex
Cerebri) ke Nucleus
Motoris masing- masing Motor nucleus of trigeminal n.
secara: Nucleus of abducent n.
• BILATERAL untuk N. III, IV,
Sup. part of nucleus of facial n.
V, VI, VII, IX, X, XI, XII
• Hanya KONTRALATERAL  Inf. part of nucleus of facial n.
- Bagian yang ke m. Nucleus of ambiguus
genioglossus (N. XII)
Nucleus of hypoglossal
Bagian yang ke otot wajah n.
inferior sudut mata (N. VII) Nucleus of
accessory n.
Functional components
• General somatic afferent fibers (GSA):
exteroceptive and proprioceptive impulses from head
transmit
face
and to somatic sensory
nuclei somatic afferent fibers (SSA): transmit
• Special
impulses
sensory from special sense organs of vision, equilibrium
hearing
and to the
• General
brain visceral afferent fibers (GVA):
interoceptive
transmit impulses from the viscera to the
sensory
visceral
nuclei visceral afferent fibers (SVA): transmit
• Special
impulses
sensory from special sense organs of smell and taste to
brain
the
• General somatic efferent fibers (GSE): innervate
muscles
skeletal of eye and
Special visceral efferent fibers (SVE): transmit
• tongue
impulses
motor from the brain to skeletal muscles derived
brachial
from (gill) arches of embryo. These include the
of mastication, facial expression and
muscles
• General visceral efferent fibers (GVE): transmit
swallowing
impulses
motor from the general visceral motor nuclei and
in parasympathetic ganglions. The postganglionic
relayed
fibers cardiac muscles , smooth muscles and
supply
glands
Nervi Craniales: Sensorik
N. Kategori Lokasi Tempa Nuclei Efek
badan sel dan t terminalis utama
akson Keluar
Ⅰ Sel-sel Foramina Bulbus Penghidu
olfactorius (AVK) olfactorius
cribriform
is
Ⅱ Sel-sel ganglion Canalis Corpus Penglihat
(ASK) geniculatum an
opticus laterale
Ⅷ Ganglion Meatus Nuclei Keseimb
Vestibularis (ASK) acusticus Vestibulari angan
Interna s
Ganglion Nuclei Pendeng
Cochlearis (ASK) Cochlearis aran
Nervi Craniales Motorik
N. Kategori asal nucleus Tempat Keluar Efek Utama
dan axon
Ⅲ Nucleus oculomotorius Fissura Orbitalis Motorik untuk M. rectus
(ESU) Superior superior, inferior, dan
medialis, M. obliquus
inferior; M. levator
palpebrae superioris

Nucleus accessories Parasimpatis untuk M.


oculomotorius sphincter pupillae dan M.
(EVU) ciliaris
Ⅳ Nucleus nervi Fissura Orbitalis Motorik untuk M. obliquus
trochlearis (ESU) Superior superior
Ⅵ Nucleus nervi Fissura Orbitalis Motorik untuk M. rectus
abducens (ESU) Superior lateral rectus
Ⅺ Nucleus nervi Foramen Jugulare Motorik untuk M.
accessorius(EVK) sternocleidomastoideus
dan M. trapezius
Ⅻ Nucleus nervi Canalis Motorik untuk otot-otot
hypoglossus (ESU) hypoglossus linguae
N. Olfactorius

Olfactory mucosa (SVA)→ Cribriform foramina



Olfactory bulb

Brain and Spinal Cord


Paulsen, Friedrich, Sobotta Atlas of Anatomy, Vol. 3, 16th ed., English/Latin, 12, 257-
442 Copyright © 2018 © Elsevier GmbH, Munich, Germany
17
N.
Opticus

Ganglion cell (SSA) → Optic canal



Lateral geniculate body

Brain and Spinal Cord


Paulsen, Friedrich, Sobotta Atlas of Anatomy, Vol. 3, 16th ed., English/Latin, 12, 257-
442
Copyright © 2018 © Elsevier GmbH, Munich, Germany
19
20
N. Oculomotorius, N. Trochlearis,
N. Abducens

Brain and Spinal Cord


Paulsen, Friedrich, Sobotta Atlas of Anatomy, Vol. 3, 16th
ed., English/Latin, 12, 257-442
Copyright © 2018 © Elsevier GmbH, Munich, Germany
N. III = N. OCULOMOTORIS
o exit : FISSURA ORBITALIS SUPERIOR  CAVUM
ORBITA
o Sp. Subarach
: Cisterna basalis + Cisterna Interpeduncularis
o Nucleus
1. : III (SM)  otot-otot extrinsik Oculi (gerakan Oculi)
Nucleus motoris N.
2. Nucleus Edinger-Westphal (VM)  otot intrinsik Oculi (miosis pupillae)

o Pathway :
Nucleus motoris (MES)

+  N. III  Sinus Cavernosus  Fissura Orbitalis Sup  enter dlm Cav. Orbita
Nucleus EW (MES)

(SM) innervasi m. Rectus Sup, inf, med, m. obliq. Inf, m. Levator palpebrae
(VM) m. Sphincter pupillae + m. Ciliare Ggl. Ciliare

o Ggl. Sensoris : no
o Ggl. Parasympathis: Ggl. Ciliare dalam Cavum Orbita
22
N. IV = N. TROCHLEARIS
o exit : FISSURA ORBITALIS SUPERIOR  CAVUM
ORBITA

o Sp. Subarach : Cisterna Superior + Cisterna Basalis

o Nucleus : Nucleus Motoris N. IV (SM)  m. Obliquus Sup

o Pathway :
Nucleus Motoris (MES) → N. IV → Sinus Cavernosus → Fissura Orbitalis Sup

innervasi m. Obliq. Sup (SM) ← enter Cav.
Orbita
o Ggl. Sensoris : no

o Ggl. Parasympathis: no 23
N. VI = N. ABDUCENS
o exit : FISSURA ORBITALIS SUPERIOR  CAVUM
ORBITA

o Sp. Subarach : Cisterna Basalis

o Nucleus : Nucleus Motoris N. VI (SM)  m. Rectus Lateralis

o Pathway :
Nucleus Motoris (MES) → N. VI → Sinus Cavernosus → Fissura Orbitalis Sup

innervasi m. Rectus. Lat (SM) ← enter Cav.
Orbita
o Ggl. Sensoris : no

o Ggl. Parasympathis: no 24
Nervus Trigeminus
Caba
ng
• N. Ophthalmicus (Ⅴ1,
sensory) meninggalkan cranium
melalui fissure orbitalis superior
masuk ke cavum orbita
• Percabangan
• N. Frontalis:
• N. Supratrochlearis
• N. Supraorbitalis
• N. Lacrimalis
• N. Nasociliaris
Distribusi:
• Sensasi dari
duramater cerebri
• Organ Visual
• Mucosa cavum nasi
• Kulit di atas mata
dan posterior nasi
Nervus Maxillaris (Ⅴ2,
sensory)
• Meninggalkan cranium
melalui foramen rotundum
• Percabangan
• N. Infraorbitalis
• N. Zygomaticus
• N. alveolaris superior
• N. Pterygopalatina
Distribusi
:
• Sensasi dari
duramater cerebri
• Gigi di maxillaris
• Mukosa cavum nasi
dan cavum oris
• Kulit antara mata
dan mulut
N. Mandibularis nerve
(Ⅴ3,
mixed)
• Meninggalkan cranium melalui
foramen ovale memasuki
fossa infratemporalis
• Percabangan
• N. Auriculotemporalis
• N. Buccalis
• N. Lingualis
• N. Alveolaris Inferior
• Ramus yang menginnervasi
otot- otot mastikasi
Distribusi:
• Sensasi dari duramater cerebri
• Gigi dan alveolus mandibula
• Mukosa lantai cavum oris
• 2/3 Anterior lingua
• Kulit region auricular dan
temporal dan di bawah
mulut
• Motorik untuk otot-otot
mastikasi,
M. mylohyoideus, dan
venter
anterior M. digastricus
N.
Facialis
N.
Facialis

meninggalkan cranium melalui


Meatus Acusticus Internus,
canalis facialis dan foramen
stylomastoideum, memasuki
glandula parotideus dimana
membentuk 5 cabang

Temporal
Zygomatic
Buccal
Mandibularis marginalis
Cervical
N. Vestibulocochlearis
N. VIII = N. VESTIBULARIS
o enter : dari Labyrinthus Ossis Temporalis  MAI  PAI
(bersama N. Cochlearis)
o Sp. Subarach : Cisterna Basalis + Cisterna Pontis
o Nucleus : Nuclei Vestibulares  td. Lateralis, Medialis, Sup
and Inf (SK)
o Pathway
Organa Vestibularis :
(Sacculus, Utriculus, Ggl. VestibulareN. Vestibularis (dalam MAI)
Ductus Semicircularis)

Nuclei Vestibulares (Via MAI/PAI)

PCI Tractus FLM Nucleus VP Thalamus


Vestibula (pd TC)
Cerebellum Sp. Radiatio Thalami
Med. Sp Nucleus N. III,
IV, VI Cortex Gyrus post centralis
area Vestibularis Primer
(= area Brodmann 3, 1, 2)

Cortex Vestibularis Secunder (?)

o Ggl. Sensoris : Ggl. Vestibulare (SK)


o Ggl. Parasympathis : no
38
39
N. VIII = N. COCHLEARIS
o enter : dari Labyrinthus Ossis Temporalis  MAI  PAI (bersama N. Vestibularis)
o Sp. Subarach : Cisterna Basalis + Cisterna Pontis
o Nucleus : Nuclei Cochlearis  Ventralis/Ant + Dorsalis/Post (SK)
o Pathway :
Organa Spirale Ggl. Spirale N. Cochlearis
Corti (dlm Canalis Spiralis) (ganti Neuron)

Stria acustica

ascendens sbg Nucleus Corpus Trapezoideum +


Lemniscus Lat Nucleus Olivarius Superior,
Bilateral (ganti Neuron)

Corpus Geniculatum Laterale Colliculus Inf


Metathalamus (ganti Neuron)
(ganti Neuron)
Colliculus Inf
Radiatio Acustica Kontralat

Gyrus Temporalis Transv C. G. Lat sepihak


(Cortex Auditoria Primer)
= area Brodmann 41

Cortex Auditoria Secunder


= area Brodmann 42 + 22

o Ggl. Sensoris : Ggl. Cochlearis (SK)


o Ggl. Parasympathis : no

40
41
42
N. Glossopharyngeus
N.
Vagus

Recurrent
laryngeal nerves
N.
Vagus

Branches in abdomen
• Anterior and posterior
gastric branches
• Hepatic branches
• Celiac branches:
N. Accessorius
N. XI = N. ACCESSORIUS
o exit : Foramen Jugulare (bersama N. IX and X)
o Sp. Subarach : Cisterna Basalis

o Nucleus : 1. Nucleus Ambiguus (BM)  Radix Sup. N. XI


2. Nucleus Spinalis N. XI (SM)  Radix Inf. N. XI

o Pathway :

 BRANCHIOMOTORIC (untuk otot branchial yang diinervasi dari N. Laryngeus Inf, segera exit for. Jugulare jadi bagian N.
X) Nucleus Ambiguus → Radix Sup N. XI → For. Jugulare → ggl. Inf. N. X

lihat BM N. X ← N. X

 SOMATOMOTORIS (untuk m. Trapezius + m. Sternocleidomastoideus)


Cornu Ant Radix Inf. N. XI For. Occ. magnum
Canalis Vertebralis med. Sp. C1-6

ke otot-otot tsb N. XI
For. Jugularis
Fossa Cranii Post

oo Ggl. Parasympathis:
Ggl. Sensoris : no no

47
Nervus Hypoglossus
N. XII = N. HYPOGLOSSUS
o exit : Canalis N. Hypoglossi
o Sp. Subarach : Cisterna Basalis
o Nucleus : Nucleus Motoris N. XII (SM)
o Pathway :
Nucleus Motoris N. XII XII Canalis N. Hypoglossi

semua otot intrinsik + extrinsik LINGUA


(kecuali m. Palatoglossus)
o Ggl. Sensoris
: no
o Ggl. Parasympathis: no
Lain-lain : - Terikut pada N. XII  N. Spinalis C1 yang kemudian
menjadi Ramus Descendens N. XII  ke m.
o + m. Thyreohyoideus.
Geniohyoideus
- Semua otot Intrinsik lingua mendapat innervasi bilateral dari
Tractus Corticonuclearis KECUALI M. Genioglossus
HANYA
KONTRALATERAL. 49
Referensi

• Departemen Anatomi Fakultas Kedokteran Universitas Hasanuddin (2018).


Neuroanatomy.
• Drake, R., Vogl, A. W., & Mitchell, A. W. (2009). Gray's Anatomy for Students E-
Book. Elsevier Health Sciences.
• Paulsen, F., & Waschke, J. (2013). Sobotta Atlas of Human Anatomy, Vol. 3,
English: Head, Neck and Neuroanatomy. Urban & Fischer Verlag/Elsevier
GmbH.
• Rohen, J. W., Yokochi, C., & Lütjen-Drecoll, E. (2006). Color atlas of anatomy: a
photographic study of the human body. Schattauer Verlag.
• Seeley, R. R., Stephens, T. D., & Tate, P. (2002). Essentials of anatomy
and physiology. McGraw-Hill.

Anda mungkin juga menyukai