1

BIODATA

Nama
sebenar

TARIKH/
TEMPAT
LAHIR

TARIKH/
TEMPAT
WAFAT

NU'MAN B TSABIT R.A

-80H/699M

- DI KUFAH IRAQ

-REJAB 150H/767M (70 TAHUN)

-DIBAGHDAD, IRAQ

PARSI
KETURUNA
N

GELARAN

BIDANG

-ABU [AYAH HANIFAH] ANAKNYA

HANIFAH
-IMAM AL-A'ZAM [WARAK DAN
PAKAR PERUNDANGAN FIQH
-TEMPAT DAKWAT-RAJIN MENULIS
- CENDERUNG KPD AGAMA &
KUAT
IBADAT
-PAKAR PERUNDANGAN FIQH

BAPANYA
- SEORANG PENIAGA KAIN

MENDAPAT KEMUDAHAN MENUNTUT ILMU DAN

TERDEDAH DGN SELOK BELOK PERNIAGAAN SEJAK
KECIL

BERILMU, BERCITA-CITA TINGGI, BERANI DAN

CERDIK
KATA-KATANYA BAIK & DIPENUHI DGN NASIHAT
SUARANYA LEMBUT, FASIH DANS EDAP
DIDENGAR

LEMAH LEMBUT FASIH

DAN SEDAP DIDENGAR

SIFAT
PERIB
ADI

SANGAT PENDIAM, TIDAK SOMBONG,

TENANG, SABAR, BERPAKAIAN KEMAS,
BERSIH DAN MEMAKAI BAU-BAUAN

TAAT BERAGAMA

TIDAK TERPENGARUH
DGN PANGKAT DAN
KEBESARAN

HIDUP DENGAN MEWAH

KERANA BAPANYA SAUDAGAR

SANGAT MEGHORMATI HADIS RASULULLAH SAW DAN SEORG YG

TEGAS buktinya menolak tawaran Qadi di Kufah, Qadi di Baghdad
dan tidak mahu bekerjasama dgn khalifah yang menyeleweng dgn
syariah Islamiah
BERAKHLAK MULIA, PEMURAH dan GEMAR BERI HADIAH KEPADA
GURUNYA[Beri 500 dirham kpd gurunya yang mengajar anaknya
baca al-Fatihah], IKHLAS, RAJIN BERUSAHA, BERCITA-CITA TINGGI
DAN JUJUR[ tak jual kain pada satu hari bila pekerjanya memuji kain
tersebut sambil berselawat, bimbang pelanggan tertipu dgn
perbuatan pekerjanya.

Bentuk penyeksaan di zaman Abu Jaafar al-Mansur

Dipenjara kerana menolak jawatan hakim di Kufah dan di Baghdad
Disebat 100 kali dgn cemeti kerana menolak tawaran menjadi juru
tulis kerajaan Bani Umayyah
Diseksa sehingga meninggal dunia di penjara

PENDIDIKAN IMAM ABU HANIFAH

ASAS
-Sejak

kecil mendapat peluang menuntut ilmu sejak kecil

sehingga keperingkat yang paling tinggi.
-Mempelajari pelbagai lmu terutama ilmu undang-undang.Penglibatannya dalm perniagaan dan kemantapan ilmu agama
menyebabkan ia sering mendampingi ulamak Madinah,
membolehkan beliau mengeluarkan pendapat tentang hukum
Islam dan mempraktikkannya.
-Ingatannya kuat dan dapat menghafaz al-Quran dan hadis
rasulullah saw sejak kecil.-Tekun mencari ilmu sehingga berjaya
mencapai tahap keilmuan yang tinggi
-Mempelajari pelbagai bidang ilmu seperti hadis, fekah dsbnya.
GURUNYA
1. Berguru dengan beberapa ulamak yang hidup sezaman
dgnnya , dan banyak berguru dengan ulamak-ulamak atTabiien

2. Guru ilmu fiqh yg banyak memberi sumbangan kepada

dirinya ialah Imam Hammad b Abi Sulaiman selama 18 tahun.
3. Berjumpa dgn sahabat nabi, antaranya Imam Malik b Anas,
Abdullah b Abi Aufi, Abdullah b Hassan, Zaid b Ali, Abdullah b
Harith dan Muqal b Yasar r.a
PERNAH
MEMEGANG
JAWATAN GURU
Mula mengajar ketika berusia 17 tahun
Ulamak [az-zuhri dan rabi'ah ] mengktiraf beliau sebagai
guru yg baik, dan pernah menghadiri kuliah beliau.
Mereka yg hadir dalam kuliah beliau; penduduk Madinah
dan negeri yang jauh.
Ilmu yg dimilikinya menjadi ikutan ramai dan disebarkan
ke tempat mereka apabila kembali.
Pendapat beliau terutama dalam masalah fiqah menjadi
ikuti muridnya sehinggalah lahir mazhab hanafi.
Majlis ilmu beliau diadakan di masjid an-nabawi madinah

Bukti seorang yang tegas;

Menolak tawaran menjadi Qadi di Kufah
Menolak tawaran menjadi Qadi di Baghdad kerana tidak mahu
bekerjasama dgn khalifah yg menyelewengga dgn syariat Islamiah

KEISTIMEWAANNYA

Pintar mengeluarkan hukum

Pengetahuan mendalam dalam al-Quran dan hadis
Kaya dengan ilmu tetapi merendah diri
Banyak beribadat, amanah, tidak cintakan dunia
Sangat dermawan & gemar memberi hadiah kpd
gurunya
- Sangat kaya dan berilmu tetapi merendah diri,
banyak
beribadat, bangun tiap alam utk solat sunat dan
membaca al-Quran sebelum subuh

SUMBER RUJUKAN BELIAU;[Kaedah Beliau Dalam

Menentukan Hukum]
Al-Quran
Sunnah Rasulullah Saw
Ijmak Ulamak
Qias/perbandingan dengan hukum yang sedia ada
Istihsan
'Uruf[Adat Yg Berjalan Dlm Masyarakat Islam Dgn Prinsip
Syarak]
Fatwa Sahabat
Istihsan istilah utk menentukan hukum
PENGHORMATAN BELIAU KEPADA HADIS
i. Tokoh Ilmu hadis dan ilmu fiqh
ii. Hadis yg diriwayatnya paling sahih dan
diriwayatakannya dari "Nafi' dari Ibnu 'Umar' dan
Az-Zuhri
iii. Menghormati hadis Rasulullah saw; buktinya. Bila
ditanya berhubung dgn ilmu fiqh , beliau terus
memberi fatwa dan jawapan .. tetapi bila ditanya
berhubung dgn hadis beliau tidak terus menjawab
tetapi beliau mandi, memakai pakaian bersih,
memakai bau-bauan dan memakai seban..
baru;ah beliau menjawab soalan tersebut.
KEISTIMEWAAN KITAB-KITAB KARANGAN IMAM ABU
HANIFAH

Kitab-kitabnya dihasilkan secara kritis dan kreatif

dalam menyelesaikan masalah terutamanya dalam
masalah qias.
Kitabnya tersusun mengikut bab dan fasal yang
tertentu.
Mengutamakan hadis sahih
Berdasarkan kaedah tertentu
Menutamakan sumber-sumber muktabar; Al-Quran dan
hadis.

SUMBANGAN KEPADA TAMADDUN

ISLAM

Kebanyakan masa digunakan untuk mengajar di Masjid

Berfikir secara kritis dan terbuka dalam menyelesaikan masalah
fiqh
Ulama pertama yang menyusun kitab Fiqh mengikut bab dan
fasal dengan baik dan tersusun
Seorang yang amat teliti dalam menyusun hukum mengikut
martabat hadis
Menyusun cara mengeluarkan hukum berdasarkan kepada
kaedah-kaedah tertentu
Antara kitab yang ditulis oleh beliau ialah al-Fiqh al-Akbar dan
Kitab al-Faraid
Seorang yang amat teliti terhadap hadis dan hanya menerima
hadis yang sahih dan kuat sanadnya.
Usaha Imam Hanafi dalam
mengukuhkan ilmu fiqh dan iktibar
dari sifat Istiqamah beliau dalam
mengembangkan ilmu
-Menyusun kitab fiqh mengikut bab,fasal dengan baik dan
tersusun
-Menyusun cara mengeluarkan hukum berdasarkan
kaedah-kaedah tertentu
-Menyusun kitab al-Faraid [harta pesaka] dan fiqh al-Akbar
dengan lengkap
-Tidak suka bertaklid[mengikut-ikut] dan sebaliknya
menggunakan akal fikiran dalam menentukan hukum dari
dalil yang kuat.
Sebab-sebab yg mendorong beliau memberi penumpuan
kepada bidang fiqh
Muncul permasalahan baru yang memerlukan ijtihad
Penulisan dalam bidang fiqh masih belum tersusun secaar sistematik
Kitab-kitab Fiq masih kurang
4. Kepentingannya dalam perundangan.
Kesan dan peninggalan Imam Abu Hanifah terhadap perkembangan
ilmu fiqh;
1.Muncul ramai ulamak
2.Kitab-kitabnya menjadi rujukan meluas
3.Mazhab hanafi berkembang luas ke beberapa negara di dunia seperti di Iraq,
Mesir, Syria, Lubnan dan Bosnia.Mazhab ini juga menjadi mazhab rasmi Kerajaan
Turki Uthmaniah dan berpengaruh di Turki dalam perkara yang berkaitan
dengan ibadat. Antara murid beliau ialah;
Ibn al-Hamam kitabnya Fathu al-Kadir
Al-Kasani kitab Badaiu Al- Sanaiu
Al-Sayuti kitabnya al-Mabsud
Imam Abu Yusof
Imam Yaakub b Ibrahim al-Ansari alKufi
Zafarul Hasil b Qis al-Kufi
Muhammad b Hassan b Syaibani
Hasan b Ziad al-LuLui al-Kufi r.a

PENGARUH MAZHAB ABU HANIFAH

1.Pendapat beliau dalam bidang ilmu fiqh dikenali

dengan Mazhab Hanafi. Mazhab ini tersebar di
negara-negara Islam. Pengaruh paling kuat di Iraq
dan menjadi mazhab rasmi Kerajaan Uthmaniah
Turki dan di negeri-negeri di bawah jajahan Takluk
Kjan Uthmaniah seperti Mesir, Syria, Lebnon dan
Bosnia.
2. Murid beliau terkenal senagai tokoh ulama yg
turut menyebarkan ilmu mengikut aliran
pendapatnya melalui kuliah dan penulisan
khususnya dalam bidang fiqh dan Perundangan
Islam, Antara buku mereka ialah
Ibnu Al-Haman; Fathu alQadir
Al-Kasani. Badain asSanaiu
Al-Sayuti: Al-Mabsut