Anda di halaman 1dari 111

1

MOTILITAS USUS HALUS ........................................................... .... 3


COLON .................................................................................. ............ 4
Colon yang kurang vaskularisasinya, bagian mana !l"#ura
li"nalis .................................................................................. ............... 4
TA$UMA COLON ............................................................................ .. 4
COLONIC IN%U$& S'('$IT& ) CIS * ............................ ................ +
ASSOCIAT', T$AUMA IN,'- ) ATI * ....................... ................... +
COLOSTOM& .................................................................... ................ +
T$AUMA A.,OM'N ....................................................... ................ /
,0L ........................................................................................ ............. 1
,AMA2' CONT$OL ............................................................ ......... 13
A.S'S HATI .............................................................. ...................... 1+
A4UT A.,OM'N ............................................................ ............... 15
Lokasi ny"ri ab6om"n ........................................................................ 17
0OSSI.L' O$I2INS 8O$ $'8'$$', 0AIN .............. .................. 39
A00'N,ICITIS ,I88'$'NTIAT', 8$OM 0'L(IC
IN8LAMMATO$& ,IS'AS' )0I,* ......................... ...................... 31
NONSU$2ICAL CAUS'S O8 TH' ACUT' A.,OM'N .............. 31
ACUT' A.,OMINAL 0AIN ASSOCIATIONS IN TH'
IMMUNOCOM0$OMIS', 0ATI'NT ........................................... .. 33
,I88'$'NTIAL ,IA2NOSIS O8 TH' ACUT' A.,OM'N IN
TH' 0',IAT$IC 0O0ULATION .............................................. ....... 33
CHA$ACT'$I:ATION O8 ,I88'$'NT STA2'S O8
A00'N,ICITIS .............................................................. ................. 34
A.S'S INT$A 0'$ITONIAL )CU$$'NT* ......................... ........... 3+
IN8'4SI INT$A A.,OMINAL ........................................ .............. 3+
0$OS'S ,'8'4ASI )SCH;A$T:* ......................................... ....... 35
Sis<"m 0"n6ara=an Anor"><al ..................................... ...................... 31
H'MO$$HOI, ? 0$OLA0S $'CTI ............................................ . 33
0a<o!isiologi ="morr=oi6 ................................................. .................. 34
0$OLA0S $'CTI ................................................................ ............. 3/
8ISSU$A ANI ......................................................................... .......... 37
8ISTULA ANI ......................................................................... .......... 44
0'$IANAL A.S'S ...................................................... .................... 41
8ISTULA 2AST$OINT'STINAL ................................... ................ 47
H'$NIA INT'$NA A.,OMINAL ............................. .................... +1
H'$NIO$A0H& ....................................................... ....................... +3
H'$NIA 8'MO$ALIS .............................................................. ....... +3
ANATOMI $'2IO IN2UINALIS ........................................ ............ +1
H'$NIA INSISIONAL ......................................................... ............ /1
H'$NIA O.TU$ATO$ .................................................................. .. /3
2A2AL O$2AN 0ASCA .',AH ................................................ ... /7
SHOC4 ........................................................................... .................. /7
S'0TIC SHOC4 .............................................................. ................. 59
0'$,A$AHAN SALU$AN C'$NA ................................ .............. 53
SM.A ......................................................................... ...................... 53
SM.. ............................................................................................ .... 53
4LASI8I4ASI 0'$,A$AHAN ................................................... .... 5/
T.C A.,OMINAL ......................................................... ................. 55
T0N .................................................................................... ............... 13
CAI$AN TU.UH .............................................................. ............... 17
C'A, A80, CA$CINOI, ............................................................... .. 79
SUTU$' MAT'$IAL ...................................................................... . 71
0'N%AHITAN USUS .............................................................. .......... 73
S'0SIS ................................................................................ .............. 7+
TUMO$ 2AST'$ ............................................................ ................ 7+
A.,OMINAL COM0A$TM'NT S&N,$OM' .............................. 75
T$AUMA S0L''N .................................................... ...................... 71
3
S0L''N ASC'SSO$& .......................................................... ........... 77
IL'US O.ST$U4SI .................................................................... ..... 77
Coli<is ................................................................................ .............. 191
4OL'LITHIASIS ...................................................... ..................... 194
0ankr"a<i<is ......................................................................... ............. 195
The Black Sabath
Revised
2
nd
Edition
digestive svrgery
book 1
3
MOTILITAS USUS HALUS
T"r6a@a< 3 A"nis @"rg"rakkanB kon<raksi usus =alus yai<u C
D S"gm"n<asi
D 0"ris<al<ik
4on<raksi s"gm"n<asi a6ala= kon<raksi 6an r"la#asi yang b"ruba=
s">ara ri<mis, b"ru@a kon<raksi lokal yang m"lingkarB sirkum!"rinsial
6ari o<o< s"kun6"r s"l"bar 1 >m. 4ons<raksi s"gm"n<al m"misa=kan
isi usus 6alam ar"a kon<raksi C
2"rakan ri<mis ini b"r<uAuan un<uk m"n>am@ur >=ym"
)>am@uran makanan 6an >airan @"n>"rnaan* 6an m"mbua<nya
kon<ak 6"ngan mukosa absor<i!, maka <"rAa6i @ros"s @"n>"rnaan
6an absor@si.
0"rg"rakan ini 6ia<ur ol"= o<o< @olos )miog"nik* s"=ingga <i6ak
<"rgan<ung m"kanism" sara!.
Ak<ivi<as $i<mik S"gm"n<al <"rAa6i 6alam usus =alus @ro#imal
6"ngan k">"@a<an kons<raksi II kons<raksiB m"ni<, @a6a usus
=alus 6is<al C 7 kon<raksiBm"ni<.
4on<raksi 0"ris<a<ik
T"r6iri 6ari 4ons<raksi In<"s<inal yang b"rg"rak 6"ngan
k">"@a<an 1D3 >mB 6"<ik un<uk b"b"ra@a >m usus.
0"ris<al<ik 6i bagian 6is<al l"bi= lamba< 6ari@a6a bagian
@ro#imal
Makanan mungkin b"r@"ran s"bagai s<imulus un<uk m"r"gang
r"s"@<or 6alam o<o< 6an mungkin 6alam m"mbran mukossa
2"lombang @"rg"rakkan ini m"ngg"rakan makanan s"@anAang
saluran m"nuAu k" 6is<al.
4ons<raksi 6i b"lakang bolus k" 6alam saluran 6i6"@annya.
4
0"rg"rakan ini 6ia<ur ol"= m"kanism" sara! )N"urog"nik*,
m"lalui r"!l"# lokal @l"l"sus sara! in<rinsik 6alam 6in6ing usus.
Sara! "#<rinsik Auga <uru< b"r@"ran, yai<u s<imuli sim@a<is akan
m"nurunkan mo<ili<as.
COLON
COLON YANG KURANG VASKULARISASINYA, BAGIAN
MANA? FLEXURA LIENALIS
Intususepsi colocolica penyebabnya apa ?
%arang <"rAa6i, =anya + E 6ari @"nyaki< obs<ruksi in<"s<inal. Causanya
biasanya A"las, <umor yang b"rsi!a< s"bagai a@"# in<usus"@si )l"a6ing
@oin<* @a6a in<usus"@si >olo>oli>a biasanya malignan<.
Con<o=C Submokosa li@oma @aling s"ring 6ian<ara <umor b"nigna,
0"6un>ula<"6 <umor b"nigna @a6a 0"u<F %o>yk"r Syn6rom",
L"iomyoma, L"iomyosar>oma, A6"noma, A6"nosar>oma. Con<o=
nonD<umorC granuloma 6an s<um@ a@@"n6i#, Amuba, Tub"r>ulous
Ul>"r, Inv"r<"6 M""k"l ,iv"r<i>ulum
Mani!"s<asi 4linis C
Ab6ominal mass
.A. b"r6ara= B @asas" 6ara= m"lalui r"><um
0a6a 6"Gasa biasanya kronik obs<ruksi b"rulang
Saa< s"rangan massa ab6om"n 6a@a< <"raba A"las 6an bisa
m"ng=ilang @a6a saa< @"m"riksaan ulang b"b"ra@a Aam
k"mu6ian 6imana g"Aala su6a= m"ng=ilang.
In<usus"@si >ar>inoma >olon sigmoi6 m"ski@un Aarang 6a@a<
@rola@s m"lalui r"><um. 0igm"n< s@o< yang k=as @a6a GaAa=,
bibir 6an mukosa 6a@a< 6i<"mukan @a6a in<usus"@si @"u<F
A"ngkur syn6rom".
$a6iologi C 0lainD-D$ay C 6ila<asi loo@ in<"s<in" 6"ngan !lui6 l"v"l
.arium "n"maH US2 C <arg"< in <arg"< a@@"aran>".
T"ra@iC
In<usus"@si >olon 6"ngan risiko malignan>y s"bagai
@"ny"babBl"a6ing @oin< <in6akan r"s"ksi <an@a 6i6a=ului r"6uksi.
In<usus"@si usus =alus >oba r"6uksi 6ulu bila a6a <an6a <an6a
n"kro<ik r"s"ksi
%ika @"ny"babnya i6io@a<i bila masi= vi<al, >oba r"6uksi 6ulu.
TARUMA COLON
4LASI8I4ASI 8LINT ) 1711 *
2ra6" 1
C"6"ra kolon saAa
4on<aminasi !">al minimal
Ti6ak a6a syokIminimal 6"lay J 1 Aam
2ra6" 3
0"r!orasi kolon <=roug= an6 <=roug=
Las"rasi
4on<aminasi !">al s"6ang
A6a >"r6"ra organ lain
2ra6" 3
4"=ilangan Aaringan luas
T"rAa6i 6"vaskularisasi kolon
4on<aminasi ="ba<
Hi@o<"nsi lama
,"lay b"rk"@anAangan
+
COLONIC IN1URY SEVERITY ( CIS )
2ra6" 1 s"rosal inAury
2ra6" 3 singl" Gall inAury
2ra6" 3 J +9 E involm"n<
2ra6" 4 K +9 E involm"n<
2ra6" + >olon Gall ? a6Aa>"n< bloog su@@ly inAury
ASSOCIATED TRAUMA INDEX ( ATI )
$isk !a><or (alu" 's<ima<"Bs"v"ri<y
Colon ? @ank>r"as + Ma#imum
Liv"r, 6uo6"num, maAor vas>ular 4 MaAor
S@l""n, ki6n"y, "#<ra="@a<i> biliary 3 Mo6"ra<"
Small boG"l, s<oma>=, ur"<"r 3 Minor
.la66"r, so!< <issu", minor vas>ular 1 Minimal

ATI is <=" sum o! risk !a><or # "s<ima<" inAury
ATI >a<agori"s ar" C '#>""6s 3+
L"ss <=an 3+
Manag"m"n< >oloni> <rauma bas"6 on C
1. ="mo6inami> s<abili<y
3. >oloni> inAury s"v"ri<y
3. asso>ia<"6 <rauma in6"#
COLOSTOMY
S"bagai @ros"6ur "m"rg"n>y un<uk m"ng=ilangkan obs<ruksi aku<
@a6a usus b"sar a<au m"ngiku<i r"@air @a6a luka <usuk kolon, 6a@a<
6ilakukan s"bagai @ros"6ur "l"k<i! s"b"lum r"s"ksi kolon a<au
@"rman"n anus, misalnya @a6a l"si yang uno@"rabl" a<au s"su6a=
r"s"ksi r"><um 6an anus. 4a6ang 6igunakan un<uk 6iv"rsi !"kal @a6a
k"a6aan yang b"r=ubungan 6"ngan l"si Ainak s"@"r<i 6iv"r<ikuli<is,
>oli<is uls"ra<iva
Ty@" >olos<omy b"r6asarkan lokasi ana<omisC
1. 'n6 sigmoi6
3. 'n6 6"s>"n6ing
3. Tranv"rs"
4. C">os<omy
Ty@" >olos<omy b"r6asarkan !ungsiC
1. 6"kom@r"si
3. 6iv"rsi !"s"s
,"kom@r"si >olos<omyC
1. .loG =ol" 6">om@r"sing s<oma @a6a >a">umB<ranv"rs" >olon
3. Tub" Ty@" >">os<omy
3. Loo@ <ransv"rs" >olos<omy
4om@likasi Colos<omyC
1. M"<abolism" gangguan "l"k<roli<, >airan 6an 6"!isi< vi<amin
.13
3. H"rnia @aras<ual
3. Abs"s B ulkus 6an !is<ula @aras<ual
4. S<rik<ur
+. (olvulus 6an obs<ruksi
/. S<"nosis kar"na !ibrosis
5. 0rola@s s<oma
0"raGa<an s<omaC Inga< 'TN
/
1. @os< o@"rabl"
3. irigasi r"><al
3. @"raGa<an 6ini, man6i 6an b"r@akaian
4. kon<rol gasBbau, =in6ari makananan <"r<"n<u
+. 6iar" m"ng"liminasi kausa
/. 8oo6 blo>kag" misalnya ka>ang ka>angan il"al lavag"
5. k"s"imbangan >airan 6an "l"k<roli<
1. @"n>"ga=an kons<i@asi 6"ngan ola= raga <"r<"n<u, 6i"< <inggi
s"ra<
7. 0robl"m kuli<, iri<asi kom@r"s 6"ngan salin"
TuAuan >olos<omyC
1. ,"kom@r"si >olon obs<ruksi
3. M"ng=in6ari aliran !">al @a6a r"s"ksi >olon @a6a in!lamasi 6an
<rauma
3. Un<uk "vakuasi ko<oran bila kolon 6is<al 6iangka<
4. M"lin6ungi anas<omosi bagian 6is<al >olon
Ma>amDma>am <i@" kolos<omiC
1. T"m@orary <ub" >olos<omy, s"m"n<ara 6i>a">um 6an >olon
6"s>"n6"n
3. Tang"nsial >olos<omy, s"bagian 6in6ing >olon 6ik"luarkan 6an
6ibua< s<oma
3. Loo@ >olos<omy 6an 6oubl" barr"l >olos<omy, >olon
6ik"luarkan6an 6ibua< lubang 6i bagian an<"m"s"n<"rialnya
4. ,iv"6" >olos<omy, 6ua bua= >olos<omy 6"ngan l"<ak masingD
masing s<oma b"rAau=an un<uk m"n>"ga= kon<aminasi
+. S@ur >olos<omy
TRAUMA ABDOMEN
1. Luka Tusuk
T"ru<ama m"ng"nai organ =olloG vis>us, small 6an larg"
in<"s<in" <"rs"ring
S<ab Goun6sC
b"ning inAuri"s, k">uali )L* las"rasi @"mbulu= 6ara=.
mor<ali<as 3E
k"ma<ianan <"rbanyak ok vas>ular inAury
inAury vis>"ra in<ra @"ri<on"al minimal B )D*
2. Trauma tumpul
,ir">< im@a><B 4om@r"ssi C <"r=im@i<nya organ in<ra ab6om"n
6ian<ara 6in6ing an<"rior 6"ngan 6in6ing @os<"rior <ubu=B
<onAolan <ulang v"r<"bra.
,">"l"rasi C @"ngurangan k">"@a<an m"n6a6ak misal C bagian
ba6an yang <"rika< sabuk @"ngaman C
4"kangan m"ng"nai <i<ik kon<ak <ubu=
(is>"ra m"lanAu<kan g"rakan <urun ru@<ur vis>"ra
1 6an 3 C b"n<uran b"ra< isi ab6om"n ru@<ur usus
S="aring !or>" C <"rsaya<nya organ B rob"k ol"= sua<u 6aya,
>on<o= C <ubu= <"rlin6as k"n6araan b"sar.
$o<ary !or>" C @">a=nya organ b"rongga ok b"n<uran,
<"kanan in<ra luminal yang <ibaD<iba m"ningka<.
3. Luka Tembak :
2un s=o< ;oun6s, 6ari k">"@a<an @"luru, 6ibagi m"nAa6i 3 C
LoG ("lo>i<y missil" )499 M +99 !""<B6"<*
Hig= ("lo>i<y missil" )sB6 1999 !""<B6"<*
("ry =ig= v"lo>i<y missil" ) K 1999 !""<B6"<*
5
4"rusakan in<ra @"ri<on"al 79E. S="rman 6an 0arris= m"mbagi
m"nAa6i 3 ka<"gori C
Ti@" IC Aarak K 5 yar6, Aarang m"n"mbus >avum @"ri<on"um,
<=B "#@"><an<
Ti@" IIC Aarak 3 M 5 yar6, k"rusakan s<ruk<ur 6alam $"gio @"ri<on"um,
<=B Agr"si!
Ti@" IIIC %arak J 3 yar6, massiv" <issur" inAury, mor<ali<y ra<" sanga<
<inggi
Trauma Tum@ul C
D Suli< un<uk m"ng"<a=ui ok biasanya mul<i@l" <rauma
D S"ring m"ng"nai organ soli6, @"r6ara=an bisa lamba< B masi!
<an6aD<an6a @"ri<oni<is bisa lamba< mun>ul
D $iGaya< a6anya <rauma
D Tan6a yang s"ring <"rli=a< =i@o<"nsi 6an @"ri<oni<is @l"ural
>avi<y @"ri<on"al, r"<ro@"ri<on"al
Trauma 0"n"<rans C
D l"bi= mu6a= un<uk m"ng"<a=ui kar"na g"Aala mun>ul >"@a<
D ba=aya =anya 1 organ <"r<"n<u
D @"rlu 6i@"r=a<ikan A"nis b"n6a, @osisi 6an ara= <usukan
Tan6a @"n<ing C
D =i@o<"nsi
D 6is<"nsi ab6om"n
D @"ri<oni<is
D "vis"rasi om"n<umB usus
D @"r6ara=an
D luka masuk M k"luar.
Trauma <"mbak C
0"rlu 6i@"r=a<ikan luka masuk, luka k"luar, Aumla= <"mbakan 6an
A"nis s"nAa<a, m"ng"nai organ, vis>"ral a<au yang lain
Tin6akan umum C @"rbaiki 4U C
1. 0uasa, N2T, ka<="<"r urin" 6i@asang
3. $"susi<asi >airan L "l"k<roli<, bila @"rlu <ran!usi
3. Obs"rvasi TN$, 6iur"sis
4. A. broa6 s@k"<rum
T"s< 6iagnosa C
1. Anamn"sa C $iGaya< 6an m"kanism" <rauma, k">"@a<an
k"n6araan, @osisi korban, a@aka= minum alko=olB oba<.
3. 0"m"riksaan !isik s"luru=nya mulai 6ari k"@ala sam@ai Aari kaki
C
Ins@"ksi A"Aas @a6a ab6om"nB <"m@a< lain, k"a6aan
ab6om"n a@a a6a !rak<ur >os<a
4"@ala a6aka= A"Aas k"@ala, an"mia L B D
T=oraks A"Aas LBD, !rak<ur igaB >os<a" LBD, ="ma<o<=ora# LBD
Ab6om"n b"n<uk 6an <"gangan, b"sar usus 3 m"ni< a@aka=
a6a @"r6ara=an @"ri<on<is, NT L, ,M L B D, 0SB00
$T ,ara=
N2T >airan
3. Lab C Hb, L 0C(, Amilas", A2,, Urinalisis
4. $a6iologi ron<g"n ab6ominal , <=oraks !o<o
1
+. ,0L
/. 0"nunAang US2, CT, a<au IU
Acute Peritonitis
Aspirasi (+)
High Risk DPL Lavage (+)
Lavage (-)
Acute Lavase (+)/(-)
Blunt Abdoen L!
"raua Lo# Risk Heodinaik $tabil
%" Abdoen &aringan $olid
Dela'ed Pentonitis Hollo# (iscus Penetrans
()*+ ,a)
-asi. /bservasi
Peritoneal 0rritation $table1 2o Peritonitis
3nstable (ital $ign Probable Peritoneal Per.oration
Laparatoi Abdoinal Abses #ith
non-/perational -anageent
%ontrol DPL Reche4ue in +5 - 56 ,a
Developed Peritoneal !nd
70 8eeding
Heodinaic 3nstable
(ital $ign
Abdoinal $tab9 :ound
P !
$a6iologi <rauma <um@ul ab6om"n
0a6a @"n6"ri<a s<abil, bila =asil @"m"riksaan !isik 6an labora<orium
m"ragukanC
1. T=ora# !o<o <"gak 0AC N >os<a, "l"vasi 6ia@=ragma, mal@osisi
N2T )ru@<ur "so!agus*, 8r"" air in<ra @"ri<onialBr"<ro@"ri<onial
3. Ab6om"n 6a<ar, @"r6ara=an K199> in<ra @"ri<onial, 8lank s=a@"
sign, 6og "arIs sign, ="@a>=" angl" sign, groun6 glass
a@@"arran>". Hilangnya @soas s=a6oG, a<au r"nal s=a6oG
@"r6ara=an r"<ro@"ri<on"al
3. I(0 bila ="ma<uria
4. 8o<o @"lvis bila a6a k">urigaan !rak<ur
+. US2C sonogra!i 6"@"n6"n<, 6a@a< m"li=a< >airan in<ra @"ri<on"la,
lokasi 6an luas ="ma<om, <i6ak 6a@a< m"ng"<a=ui @"r!orasi
organ soli6
CTDS>anC k"gunaan m"ny"ru@ai US2
DPL
,iagnos<ik 0"ri<on"al Ta@@B Lavag" ),0L*
,ilakukan @a6a ,B <rauma in<ra ab6om"n yang suli< )<"ru<ama
<rauma <um@ul* C
1. mayor m"kanism" )soli6 organ*
3. <rauma mul<i sis<"m
3. @"m"riksaan !isik m"ragukan
In6ikasi lain C
Trias" 6"ngan mul<i@l" <rauma, )L* o@"rasi, Aika )D*
@"m"riksaan 6iagnos<ik lanAu<
a6anya gangguan m"n<alB @"m"riksaan ab6om"n m"ragukanB
@"m !isik suli< 6an m"ragukan.
7
un<uk an"s<"si yang lama, misal C @a6a o@"rasi or<=o@a"6i un<uk
m"mas<ikan @"r6ara=an bukan 6ari ab6om"n.
mul<i@l" <rauma C "vakuasi ab6om"n suli<
,0L un<uk m"ngurangi a6anya B )D* 6an non <"ra@"u<i> la@aro<omi
4on<ra in6ikasi
Tan6a @"ri<oni<is )L*
H"mo6inamik <i6ak s<abil, @"rsis<"n 6"ngan r"susi<asi >airan
4I r"la<i! C
1. @os< o@"rasi
3. k"=amilan
3. @asi"n sa6ar un>om!or<abl"
4. ob"ssi<as, >irr=osis
T"knik
D An"s<"si lokal, kosongkan l"bi= 6ulu blas< 6an gas<"r
D In>isi @a6a garis m"6iana )v"r<ikal* @anAang 3 M 3 >m, 3 M 4
>m 6i baGa= umbili>us, O umbili>us D sym@=isis @ubis
D Cu<is, Sub>u<is, !as>ia, lin"a alba, @r" @"ri<on"al !a< 6i in>isi,
@"ri<on"um 6ibuka. masukkan lavag" >a<="<"r )i6"al @"ri<on"al
6yalysis ka<"<"r 6"ngan mul<i@l" si6" =ol"s*
D As@irasi 6"ngan syring" 19 >>, DDK ,0L <a@ )L* bila H
k"luar 6ara= 19 M39 >>
a6anya !">"s
isi usus =alusB >airan "m@"6u
makanan <i6ak @"rlu lavag"
D As@irasi )D*. lakukan lavag"
NaCl 9,7 E 1999 >> )un<uk anak 19 M 1+ >>Bkg ..*
6imasukkan s">ara >"@a< ) + sB6 19 m"ni<*
0"n6"ri<a 6i miringkan k" kiri B kanan k">uali a6a !rak<ur
@"lvis
4"luarkan >airan in<ra @"ri<on"al 399 M 399 >> DDK @"m.
lab.
D Amilas" K 15+ mlB199 ml
D .ilirubin )L*
D .ak<"ri )L* a<au s"ra< makanan
In6ikasi ,0L )S>=Gar<F*
D H"a6 InAury
D 0"nurunan 4"sa6aran
D Trauma S@inal Cor6
D 0ara>"n<"sis
D 4linis m"ragukan
In6ikasi ,0L )Curr"n< Surgi>al <="ra@y*
D Ab6ominal @ain <"n6"rn"ss,
D loG ab6 rib !ra><ur",
D un"#@lain" =i@o<"nsion,
D s@inal a<au @"lvi> !ra><ur
D @ara@l"gi> a<au Pua6ri@l"gia
4"kurangan ,0L C
D <i6ak bisa m"ngi6"n<i!ikasi sumb"r @"r6ara=an
D <i6ak bisa m"mb"6akan <rauma k">il a<au b"sar 6ari 6ia!ragma
D suli< m"mb"6akan <rauma 6ari usus a<au organ r"<ro@"ri<on"al
19
4I C Os. yang m"m"rlukan L'
In6ikasi ,0L )Maingo<s* C
D 0"nurunan k"sa6aran kar"naC ="a6 inAury, ln<o#i>asi oba< a<au
alko=ol, <rauma @a6a s<ruk<ur yang b"r6"ka<an )iga a<au @ro>
<ransv. v"r<"bra"* @asi"n 6"ngan @"m"riksaan !isik ab6om"n
yang m"ragukan.
4I absolu<" a6ala= os 6"ngan in6ikasi un<uk L'
4I r"la<i! C
D S>ar @a6a 66g ab6om"n
D @r"gna>y <rim"s<"r <"rak=ir
D ob"si<as, >oagulo@a<=y
D ="ma<om yang signi!ikan @a6a 66g ab6om"n ok !rak<ur !"lvis.
4"l"ma=an ,0L
D Ti6ak bisa m"ngi6"n<i!ikasi sumb"r @"r6ara=an, <i6ak s@"si!ik
kar"na <i6ak bisa m"n"n<ukan organ mana yang <"rk"na
D Ti6ak bisa m"mb"6akan <rauma k">il B b"sar 6ari 6ia@=ragma
D Suli< m"mb"6akan <rauma usus a<au organ r"<ro@"ri<onial
D Harus 6ib"6akan @ola kasus <um@ul , @"n"<rans , <"mbak.
D Trauma <um@ul 6a@a< <"rAa6i ok <umbukan langsung, 6">"l"rasi
a<au 6">om@r"si
D Trauma <aAam B @"n"<rans 6a@a< ok @isau, @"luru
11
Index Positive Samar-samar
As@ira<" C 6ara= K 19 >> K + ml
7 !lui6 "n<"ri> >on<"n< DD
Lavag" C $.C K 19
+
B mm
3
K +9.999 B mm
3
)+9D199.999*
;.C K +99 B mm
3
K 399 Bmm
3
)199D+99*
'nFym Amylas" K 15+ IuBL
Alk. 0=o"@ 3 IUBL
DD )5+D15+*
.i<" Con!irn"6 bro>="mi>al D
D amilas" K 15+ mlB199 ml
D .ilirubin )L*
D .ak<"ri )L* a<au s"ra< makanan
In6ikasi ,0L )S>=Gar<F*
D H"a6 InAury
D 0"nurunan 4"sa6aran
D Trauma S@inal Cor6
D 0ara>"n<"sis
D 4linis m"ragukan
In6ikasi ,0L )Curr"n< Surgi>al <="ra@y*
D Ab6ominal @ain <"n6"rn"ss,
D loG ab6 rib !ra><ur",
D un"#@lain" =i@o<"nsion,
D s@inal a<au @"lvi> !ra><ur
D @ara@l"gi> a<au Pua6ri@l"gia
4"kurangan ,0L C
D <i6ak bisa m"ngi6"n<i!ikasi sumb"r @"r6ara=an
D <i6ak bisa m"mb"6akan <rauma k">il a<au b"sar 6ari
6ia!ragma
D suli< m"mb"6akan <rauma 6ari usus a<au organ
r"<ro@"ri<on"al
4I C Os. yang m"m"rlukan L'
In6ikasi ,0L )Maingo<s* C
D 0"nurunan k"sa6aran kar"naC ="a6 inAury, ln<o#i>asi oba<
a<au alko=ol, <rauma @a6a s<ruk<ur yang b"r6"ka<an )iga a<au
13
@ro> <ransv. v"r<"bra"* @asi"n 6"ngan @"m"riksaan !isik
ab6om"n yang m"ragukan.
4I absolu<" a6ala= os 6"ngan in6ikasi un<uk L'
4I r"la<i! C
D S>ar @a6a 66g ab6om"n
D @r"gna>y <rim"s<"r <"rak=ir
D ob"si<as, >oagulo@a<=y
D ="ma<om yang signi!ikan @a6a 66g ab6om"n ok !rak<ur
!"lvis.
4"l"ma=an ,0L
D Ti6ak bisa m"ngi6"n<i!ikasi sumb"r @"r6ara=an, <i6ak
s@"si!ik kar"na <i6ak bisa m"n"n<ukan organ mana yang
<"rk"na
D Ti6ak bisa m"mb"6akan <rauma k">il B b"sar 6ari 6ia@=ragma
D Suli< m"mb"6akan <rauma usus a<au organ r"<ro@"ri<onial
D Harus 6ib"6akan @ola kasus <um@ul , @"n"<rans , <"mbak.
D Trauma <um@ul 6a@a< <"rAa6i ok <umbukan langsung,
6">"l"rasi a<au 6">om@r"si
D Trauma <aAam B @"n"<rans 6a@a< ok @isau, @"luru
DAMAGE CONTROL
Sua<u <in6akan m"m@"rsingka< la@ara<omy 6an <"m@orary in<ra
ab6ominal @a>king s"bagai in<ial >on<rol @a6a inAury. 4"mu6ian
@asi"n 6i baGa k" ICU un<uk 6i@"rbaiki k"a6aan @=ysiologinya
6an k"mu6ian 6ilakukan 6"!ini<iv" r"@air <"r=a6a@ s"luru= inAury
6iruang o@"rasi.
,AMA2' CONT$OL 6ibagi 6alam 3 @=as" C
I. Imm"6ia<" "#@lora<ory la@ara<omy <o >on<rol
="morra=ag" an6 >on<amina<ion 6"ngan sim@l"
<">=nigu"s. S"6angkan 6"!ini<iv" r">ons<ru><ion
6"lay"6.
<in6akan C
D 0a>king in<ra ab6ominal @a6a @"rmukaan yang
6isaya<
D $a@i6 skin >losur" @a6a organ yang m"ngalami inAury
II. S">on6ary an6 >on<inu"6 r"susi<a<ion 6i ICU un<uk
6ilakukan C
Ma#imaliFasi ="mo6inami>, Cor" r"Garming, Corr"><ion
>oasulo@a<ly, Com@l"# v"n<ila<ory su@@or<, Con<inu"
inAury i6"n<i!i>a<ion
III. $"o@"ra<ion !usi r"moval in<ra ab6ominal @a>king,
,"!ini<iv" r"@air ab6ominal inAury an6 >losur"
0asi"nD@asi"n yang 6ilakukan 6amag" >on<rol a6ala= b"r6asarkanC
Con6i<ions, Com@l"#"s, Cri<i>al 8a><or
A. Con6i<ions b"r6asarkan m"kanism" inAury 6an <imbulnya
@=ysiologi> ins<abili<y, misalnyaC
D Hig= "n"rgy blun< <orso <rauma
D Mul<i@l" <orso @"n"<ran<
13
D H"mo6inami> ins<abili<y
D Coagulo@=a<y, =y@o<"rmi a<au s"v"r" a>i6osis
.. Com@l"#"s @ola im@or<an< inAury, misalnya C
D Mayor ab6ominal vas>ular inAury Gi<= mul<i@l" vis>"ral
inAury
D Mul<i r"gional "#ranguina<ion Gi<= >on>oun<ian< vis"ral
inAury
D Mul<i r"gional inAury in <=" @r"s"n>" in<ra ab6ominal
inAury Gi<= >om@"<ing @riori<i"s s"v"r" ="a6 inAury an6
@"lvi> II 6an Gi6"n"6 m"6ias<num
C. Cri<i>al 8a><or C
D S"v"r" m"<aboli> a>i6osis Gi<= 0H J 5,39
D Hi@o<="rmia Gi<= <"m@"ra<ur J 3+
o
C
D Coagulo@=a<y
D $"susi>i<a<ion an6 o@"ra<iv" <im" K 79 m"ni<
T'HNI4 ,AMA2' CONT$OL
A. 0A$T I 's<ablis=ing >on<rol ? knoGing G="n <o s<o@
D H"morragi> >on<rol
D Con<amina<ion >on<rol
D 0a>king
D Ab6ominal >losur"
.. 0A$T II S">on6ary r"susi<a<ion C br"aking <=" vi>ious >y>l"
D Ma#imaFa<ion o! ="mo6inami>
D Cor" r"Garning
D Coagulo@a<=y >orr"><ion
D Com@l"<" ("n<ila<ory Su@@or<
D Con<inu" InAury I6"n<i!i>a<ion
C. 0A$T III S">on6 O@"ra<ion
D $" ins@"><ion ? r">ons<ru><ion
D Closur" o! <=" an<"rior ab6ominal Gall
14
ABSES HATI )MAIN2OT*
PYOGEI! "#$E$ "%OE#" "#$E$
'B 0a<og"n"sa C
As>"n6ing biliary in!"><ion
H"ma<og"n via (. @or<a
2"n"ral S"@<ik"mia
'#<"n<ion 6ir">< !rom in<ra@"ri<on"al in!"><ion
Trauma ="@a<i>
.a><"riologis C
D ' >oli
D 4l"bsi"la @n"umonia
D 2ram L
D Ana"rob
D ."n<uk @us C 0iog"nik @us b"rGarna kuning
D 0a<ologi> C
D Abs"s @iog"ni> b"n<ukan C soli<"r, mul<i>ul"r a<au
mul<i@l"
D Abs"r banyak 6an in!"ksi biliary <ra>< b"rb"n<uk
su@@ura<iv
D Clini>al Mani!"s<asi
D Tak k=as H @anas m"ningka< 49
o
C, ny"ri @"ru< kanan
a<as, anor"#ia, Naus"a, (oni<ing, .. m"nurun, Malais"
ka6angDka6ang H"@a<om"gali, ka6angDka6ang Aoun6i>"
asi<"s Aarang
D L"kosi<osis 11999 M 39.999
D 3L8T bukan un<uk ,iagnos<i>
D ,iagnos<i> s<u6i C
D -D ray 4=as "l"vasi 6an immobili<y or r"s<ri><ion o!
mo<ion rig=<Dl"a! 6iag!ragma
D US2 D s@a>" o>>u@aying l"ssion, gui6ing 6rainag"
'B @a<agon"sa C Amo"ba yang b"rasal 6ari in<"s<in" 6iss"as" m"lalui
(. @or<a ) 6ari uls"rasi 6i boG"l Gall *.
Amo"ba 6i boG"l (. @or<a m"ny"rang @or<a <ria6
ligu"!a><ion ? n">rosis makin b"r<amba= singl" abs"s yg
b"sar.
.a><"riolosis C Amo"ba ' His<oli<i>a
.<k @us a>=ovy @as<" m"ru@akan @"ng=an>uran r"6 bloo6
? G=i<" bloo6.
.<k abs"snya s@="ri> l"sion yang <"r6iri 6ari 3 Fon" C
1. Fon" N">ro<i> C"n<r"
3. Fon" mi66l" 6"s<ru><ion @ar"n>=imal <"<a@i masi= a6a
bbr. @"rsis<"n s<roma
3. $"la<i! normal <isu"
Amobi> abs"s bila 6i>ul<ur" s<"ril
A>=ovy @as<" mor" @urul"n< ? 6ir<y y"lloG biasanya singl" ?
rig=< lob" Liv"r
Clini>al mani!"s<asi
D ons"< sym@<om su66"n a<au gra6ual. 4"l. u<ama C @ain
? !"v"r >=ill ? sG"a<ing, .. m"nurun, G"akn"ss, 1B3
kasus riGaya< 6iarr="a, lainDlain sama 6"ngan
@rog"mi>.
,iagnos<i> C SEROLOGIS un<uk Amoba
D 0"m"riksaan !">"s m"n>ari <ro@=oFoi<", Amoba '
His<oli>a )<i6ak s"mua k"na =anya 1+E*
D L8T bukan un<uk 6i usus
D - $ay sama s"@"r<i @yog"ni>
D N""6l" As@ira<ion C=o>ola<" sau>" 6an a>=ovy @as<"
1+
D CT SCAN akura< un<uk @"r>u<an"us 6rainag"
D M$I 6an Angiogra!i
<=B An<ibio<ika broa6 s@a><rum L 6rainag".
k=as
T=B C D M"<roni6aFol" 3 # 5+9 mg 19 M 14 =ari
D C=loroguin" @=os@=a<"
,rainag" 6"ngan US2 T$ANSA.,OMINAL A00$OACH
ABSES HATI
A. Abs"s Amuba Ha<i
1. '<iologi C 'n<amuba His<oli<i>a
3. 8ak<or $"siko C
a. 0"rna= <"rin!"ksi amo"ba
b. 4a6ar kol"s<"rol <inggi
>. 0as>a <rauma ="@ar
6. 4"<agi=an alko=ol
3. Si!a< ab>"s C
a. Soli<"r
b. S<"ril
>. T"rl"<ak 6i lobus kanan 6"ka< kuba=
6ia!ragma
4. 2"Aala 4linik
a. ,iar" ) <i6ak s"lalu *
b. ,"mam ) su=u <i6ak l"bi= 6ari 31,+
6"raAa< C"l>ius *
>. ."rk"ringa<
6. ."ra< ba6an m"nurun
". Ny"rri s@on<an 6an ny"ri <"kan 6i
6a"ra= l"ngkung >os<a
!. H"@ar m"mb"sar
g. Ny"ri ba=u kanan ) Aarang *
=. Massa 6i 6a"ra= "@igas<rium ) .ila
lobus kiri yg <"rk"na *
+. 0"m"riksaan 0"nunAang
a. Labora<orium C
1* ,i<"mukan amo"ba 6alam !">"s
3* %umla= L"kosi< C +.999 M 39.999
) Umumnya 19.999 M 13.999*
3* 0"ningka<an ka6ar alkali !os!a<as"
4* T"s s"rologi <i<"r amo"ba l"bi= b"sar
a<au sama 6"ngan 1 C 131
b. 0"n>i<raan
1* 8o<o $o"ng"n<
1/
<"rli=a< kuba= 6i!ragma kanan
m"ninggi
'!usi @l"ura 6an a<"l"k<asi
3* Usg B CT S>an B 'n6osko@i
/. ,iagnosis .an6ing
a. 4ol"sis<i<is aku<
b. H"va<i<is virus aku<
>. 4arsinoma =a<i @rim"r <i@" !"bril
5. 0"n"nanggulangan
a. M"<roni6aFol" a<au Tini6aFol ) +9
mgBkg bbB =ari * s"lama 19 =ari
b. As@irasi 6an @"nyaliran
1. 4om@likasi
0"r!orasi k" rongga <ubu= 6an 4uli< ) k">ranial C
@l"ura 6an @"ri>ar6, @aru,
bron>=us H k" >au6al @"ri<on"um *
..Abs"s 0iog"nik
5+ E 6ari s"mua abs"s =a<i, @a6a anak 6an 6"Gasa mu6a akiba<
kom@likasi a@"n6isi<is,
@a6a orang <ua akiba< kom@likasi @"nyaki< saluran "m@"6u
1. '<iologi
ra6ang bili"r 6a"ra= s@lanknik
<rauma a<au in!"ksi =a<i a<au sis<"m s"ki<arnya )"m@is"ma
kan6ung "m@"6u, @l"uri<is,abs"s @"rin"!rik, @ankr"a<i<is*
obs<ruksi saluran "m@"6u kar"na kol"li<=iasis a<au
karsinoma )@"ny"bab <"rs"ring*
kuman C '.>oli, S<a@=ilo>okkus aur"us, 0ro<"us, 4l"bsi"lla,
0s"u6omonas, .a><"roi6"s 6an Clos<ri6ium
3. 2ambaran 4linik
,"mam yang naik <urun
$asa l"ma=
."ra< ba6an m"nurun
Ny"ri @"ru< kua6ran kanan a<as
2"Aala 6an <an6a "!usi @l"ura
Ik<"rus, asi<"s 6an 6iara"
H"@a<om"gali
Massa 6i "@igas<rium ) lobus kiri *
3. 0"m"riksaan 0"nunAang
a. Labora<orium
L"kosi<osis
L', m"ningka<
An"mia ringan
Alkali !os!a<as" m"ningka<
Amino Trans!"ras" m"ningka< ) @rognosis
buruk *
b. 0"n>i<raan
1* $o"ng"n<
D "l"vasi a<au @"ruba=an 6ia!ragma kanan
D @l"uri<is, "m@i"ma, abs"s @aru
15
3* US2
4. 0"nanggulangan
a. An<ibio<ika s"suai <"s k"@"kaan kurang l"bi= 3
bulan ) 2"n<amisin, M"<roni6aFol",
4lin6amisin *
b. As@irasi 6an @"nyaliran
>. La@ara<omi
+. 0rognosis
%ika 6is"r<ai s"@<ik"mia, mor<ali<as 6an morbi6i<as <inggi.
,i@"ngaru=i ol"= umur <ua, @"nyaki< saluran "m@"6u,
4"ganasan 6an @"nyuli< 6i @aru
AKUT ABDOMEN
,"!inisi
1. Curr"n<C S"<ia@ k"a6aan Qnon <raumaR 6imana mani!"s<asi klinis
u<ama a6ala= 6i 6a"ra= ab6om"n s"=ingga mungkin
m"m"rlukan <in6akan b"6a=
3. S>=Gar<FC Ny"ri ab6om"n yang <"rus m"n"rus s"lama / Aam
biasanya 6ikar"nakan kon6isi kon6isi yang m"m"rlukan
<in6akan b"6a=
3. Sabis<onC ny"ri ab6om"n yang ="ba< yang <"rAa6i @a6a @"n6"ri<a
yang s"b"lumnya <am@ak s"=a< M s"=a< saAa 6an s"rangan ny"ri
ini b"rlangsung @aling s"6iki< s"lama / Aam. Maka =am@ir 6a@a<
6i@as<ikan ol"= k"a6aan yang m"m"rlukan <in6akan b"6a=
4. ,ok<"r ;arkoC 4"gaGa<an @"ru< yang aku< a<au a6anya ny"ri
aku< 6a"ra= @"ru< yang 6a@a< 6i<imbulkan ol"= b"rbagai s"bab,
s"bagian b"sar @"ny"babnya a6ala= @"nyaki< b"6a=.
$"!"r"6 @ain @a6a aku< ab6om"nC
1. ,ok<"r .asrulC rasa ny"ri 6ari organ M oragan vis"ral <"r<"n<u 6i
rasakan s"bagai ny"ri 6i<"m@a< lain. Hal ini <"rAa6i @a6a organ
yang 6alam @"rk"mbangannya "mbrional b"rasal 6ari 6"rma<om
yang sama. Con<o= ra6ang kan6ung "m@"6u 6irasakan 6i ba=u
kanan, ny"ri ur"<"r 6irasakan 6i inguinalB<"s<is
3. S>=Gar<FC @"nyaki<D@"nyaki< visr"al m"ny"babkan ny"ri yang
<"rlokalisir k" ar"a yang su@"r!i>ialis 6ari <ubu=, biasanya @a6a
11
Aarak <"r<"n<u 6ari vis>us yang saki<. .iasanya b"rsi!a< 6"rma<om
yang sama, ka6a @a6a s>ar luka o@"rasi s"b"lumnya, <rauma
a<au @ros"s @a<ologi yang <"rlokalisir. A6anya =i@o<"sa @roy"ksi
Q>onv"rg"n>" @roA"><ionR s"ra<Ds"ra< 6ari @os< roo< yang
6ominan @a6a <rak<us s@ino<=alami>us, rasa ny"ri 6ari b"b"ra@a
s"rabu< 6i@in6a=kan @a6a sa<u <rak<us. T"rAa6i @a6a l"v"l
<=alami>us a<au >or<i>al. Saa< s"rabu<Ds"rabu< a!!"r"n< 6ari kuli<
6an vis"ra b"rAalan m"lalui n"uron yang sama, @a6a saa< im@uls
m"n>a@ai SS0 6i in<"r@r"<asikan b"rasal 6ari kuli<. ,imana
in<"r@r"<asi ini Auga 6i@"ngaru=i ol"= @"ngalaman s"b"lumnya
6ari rasa ny"ri yang 6is<imulasi 6ari a!!"r"n< kuli<.
(is"ral a!!"r"n< s"mua s"rabu< a!!"r"n< <"rmasuk yang
m"nimbulkan r"!l"# vis"ral
0ainBny"ri 6ari rongga ab6om"n, m"n>a@ai SS0 m"laluiC
1. 6ari vis"ralC m"lalui s"rabu< a!!"r"n< vis"ral b"rAalan b"rsama N.
sim@a<is 6an N. @arasim@a<is
3. 6ari @ari"<al, bo6y Gall, 6ia!ragma 6an >abangD>abang
m"s"n<"ri>a m"lalui soma<i> a!!"r"n< b"rAalan b"rsama N. s@inal
s"gm"n<al a<au N. @=r"ni>us.
Ny"ri @a6a billiary >oli>Bgall bla66"rC mulaDmula 6i "@igas<rium,
k"mu6ian @in6a= k" $US, s"ring 6i6a=ului ol"= makananDmakanan
b"rl"mak. $"!"r"6 @ain k" 6a"ra= s>a@ula kanan a<au s=oul6"r kanan,
bisa 6is"r<ai mual 6an mun<a=
Ny"ri @a6a gas<"rC ny"ri <ibaD<iba 6i 6a"ra= "@igas<rium, 6a@a<
6is"r<ai mual 6an mun<a=. $"!"r"6 @ain k" 6a"ra= s>a@ula kiri.
2as<ri> ul>"rC "@igas<ri> @ain b"rkurang s"su6a= makan makanan
yang m"ngan6ung an<a>i6a, namun akan <imbul lagi kiraDkira 39
m"ni<
,uo6"nal ul>"rC "@igas<ri> @ain, rasa ny"ri <i6ak <"rasa saa< bangun
@agi. Sa<u Aam s"su6a= ny"ri b"rkurang s"su6a= makan siang,
k"mbali ny"ri saa< sor" =ari, namun b"rkurang 6"ngan @"mb"rian
makanan, susu 6an an<asi6a.
0ankr"asC ny"ri 6"ngan ons"< m"n6a6ak 6i bagian <"nga=, r"!"r"6
@ain k" ba>k mi6lin", bisa 6is"r<ai mual 6an mun<a=.
17
LOKASI NYERI ABDOMEN
39
POSSIBLE ORIGINS FOR REFERRED PAIN

$I2HT SHOUL,'$
,ia@=ragm
2allbla66"r
Liv"r >a@sul"
$ig=<Dsi6"6 @n"umo@"ri<on"um
$I2HT SCA0ULA
.allbla66"r
.iliary <r""
2$OIN O$ 2'NITALIA
4i6n"y
Ur"<"r
Aor<a or ilia> ar<"ry
.AC4TMI,LIN'
0an>r"as
,uo6"num
Aor<a
L'8T SHOUL,'$
,ia@=ragm
S@l""n
Tail o! @an>r"as
S<oma>=
S@l"ni> !l"#ur" )>olon*
L"!<Dsi6"6 @n"umo@"ri<on"um
L'8T SCA0ULA
S@l""n
Tail o! @an>r"as
31
APPENDICITIS DIFFERENTIATED FROM PELVIC INFLAMMATORY DISEASE (PID)
8in6ing A@@"n6i>i<is 0I,
Naus"a an6 vomi<ing LLL L
M"ns<rual >y>l" No @r"!"r"n>" /9E in !irs< 14 6
His<ory o! v"n"r"al 6is"as" L LLL
M"an 6ura<ion o! sym@<oms 33 = /+ =
C"rvi>al mo<ion or a6n"#al <"n6"rn"ss L LLL
2uar6ing or <"n6"rn"ss $LS .ila<"ral
NONSURGICAL CAUSES OF THE ACUTE ABDOMEN
M'TA.OLIC
,iab"<i> k"<oa>i6osis
0or@=yria
A6r"nal insu!!i>i"n>y
Ur"mia
Hy@"r>al>"mia
TO-IC
Ins">< bi<"s
("noms )s>or@ion, snak"*
L"a6 @oisoning
,rugs
CA$,IO0ULMONA$&
0n"umonia
Myo>ar6ial in!ar><ion
Myo>ar6i<is
'm@y"ma
Cos<o>=on6ri<is
MISC'LLAN'OUS
H"moly<i> >ris"s
$"><us s="a<= ="ma<oma
N'U$O2'NIC
H"r@"s Fos<"r
Ab6ominal "@il"@sy
S@inal >or6 <umor, in!"><ion
N"rv" roo< >om@r"ssion
33
ACUTE ABDOMINAL PAIN ASSOCIATIONS IN THE IMMUNOCOMPROMISED PATIENT
C&TOM'2ALO(I$US
IN8'CTION
In<"rs<i<ial @n"umoni<is
Mononu>l"osis
0an>r"a<i<is
H"@a<i<is
C=ol">ys<i<is
2as<roin<"s<inal ul>"ra<ion
0ANC$'ATITIS
S<"roi6s
AFa<=io@rin"
Cy<om"galovirus
0"n<ami6in"
ACUT' 2$A8TD('$SUSDHOST
,IS'AS'

0S'U,OACUT' A.,OM'N
8'CAL IM0ACTION
N'UT$O0'NIC 'NT'$OCOLITIS
H'0ATITIS
H"@a<i<is A, ., an6 C
Cy<om"galovirus
'@s<"inD.arr virus
CHOL'C&STITIS
Cy<om"galovirus
A>al>ulous >=ol">ys<i<is
Cam@yloba><"r
H'0ATOS0L'NIC A.SC'SS
8ungal
My>oba><"rial
0ro<oFoal
S@l"ni> ru@<ur"
.O;'L 0'$8O$ATION
Lym@=oma, l"uk"mia )"s@">ially a!<"r
>="mo<="ra@y*
Cy<om"galovirus
Colon ul>"rs
4a@osi sar>oma
0s"u6om"mbranous >oli<is
My>oba><"ria
la<rog"ni>
STAN,A$, A.,OMINAL 0$OC'SS'S
A@@"n6i>i<is
C=ol">ys<i<is
,iv"r<i>uli<is
.oG"l obs<ru><ion
Ul>"r 6is"as"
0"lvi> in!lamma<ory 6is"as"
0"rir"><al abs>"ss
Urinary <ra>< in!"><ion
Lym@=a6"ni<is
33
DIFFERENTIAL DIAGNOSIS OF THE ACUTE ABDOMEN IN THE PEDIATRIC POPULATION
In!an<s C=il6r"n A6ol"s>"n<s
(iral "n<"ri<is
In<ussus>"@<ion
0y"lon"@=ri<is
2as<ro"so@=ag"al r"!lu#
.a><"rial "n<"ro>oli<is
0n"umoni<is
A@@"n6i>i<is
0ylori> s<"nosis
T"s<i>ular <orsion
M"s"n<"ri> >ys<s
$u@<ur"6 <umors
0an>r"a<i<is
M">k"lIs 6iv"r<i>uli<is
Hirs>=s@rung 6is"as"
S<rangula<"6 ="rnia
0oisoning
Trauma )>=il6 abus"*
M">k"lIs 6iv"r<i>uli<is
Cys<i<is
(iral "n<"ri<is
A@@"n6i>i<is
Cro=nIs 6is"as"
.a><"rial "n<"ro>oli<is
Trauma )>=il6 abus"*
0n"umoni<is
0an>r"a<i<is
$u@<ur"6 <umors
0oisoning
0y"lon"@=ri<is
0"lvi> in!lamma<ory 6is"as"
(iral "n<"ri<is
Mi<<"ls>=m"rF
Cro=nIs 6is"as"
0an>r"a<i<is
0n"umonia
H"ma<o>ol@os
.a><"rial "n<"ro>oli<is
0sy>=osoma<i> illn"ss
0"@<i> ul>"r
0oisoning
Trauma
'><o@i> @r"gnan>y
0r"gnan>y
C=ol"li<=iasis
34
CHARACTERIZATION OF DIFFERENT STAGES OF
APPENDICITIS

S<ag" C=ara><"ris<i>s
A>u<" non@"r!ora<"6
a@@"n6i>i<is
A>u<" in!lamma<ion
A>u<" !o>al
a@@"n6i>i<is
8o>al in!lamma<ion Gi<= lo>aliF"6 abs>"ss
o! mi#"6 !lora Gi<=in <=" a@@"n6i#
2angr"nous
a@@"n6i>i<is
;ors"ning "6"ma Gi<= ar<"rial o>>lusion
Gi<= @"rsis<"n< in!"><ion >ausing n">rosis
o! <=" a@@"n6i>"al Gall
A>u<" @"r!ora<"6
A@@"n6i>i<is
'l"va<"6 in<raluminal @r"ssur" l"a6ing <o
@"r!ora<ion <=roug= <=" gangr"nous @or<ion
o! <=" a@@"n6i#

Lo>a<ion an6 ori"n<a<ion o! <=" a@@"n6i# in @r"gnan>y

3+
ABSES INTRA PERITONIAL (CURRENT)
0a<o!isiologiC
Sua<u abs"s in<raab6om"n m"ru@akan sua<u kol"ksi 6ari >airan
<"rin!"ksi 6i 6alam rongga ab6om"n
'<iologi <"rs"ringC
2IT yang @"r!orasi
4om@likasi o@"rasi
Trauma @"n"<rans
In!"ksi g"ni<ourinaria
0"mb"n<ukan C
,"ka< Aaringan yang saki< )a@@"n6isi<isB6iv"r<ikuli<is*,
4on<aminasi "ks<"rnal )@os<o@ sub@=r"ni> abs"s*
,ari 1B3 kasus m"ru@akan s"Pu"l" 6ari @"ri<oni<is 6i!us
T"m@a< abs"sC
1. ,i<"n<ukan 6ari kon!igurasi rongga @"ri<onial <"rgan<ung
l"<aknya la<"ral a<au @"ri!"r s"r<a @"mb"n<ukan na<ural
6ivision ol"= m"so>olon <ranv"rsal 6an m"s"n<"rium 6ari
usus.
3. 4om@ar<"m"n su@ra>oli>a 6ia<as m"so>olon <ranv"rsal
sub@=r"ni> abs"s. ,alam ar"a ini 6ib"6akanC sub
6ia@=ragma<i>aBsu@ra ="@a<i>a 6an sub ="@a<i>a
3. 4om@ar<"m"n in!ra>oli>a misalnya @"ri>oli>a 6an @"lvis
,ari -DrayC 0a6a sub@=r"ni> abs"s "!usi @l"ura, ="mi6ia!ragma
<"rangka< a<au in!il<ra< 6"ngan a<"l"k<as"H gambaran lainnya
b"ru@a il"us, massa Aaringan lunak, air !lui6 l"v"l, gas yang
<"r@"rangka@, =ilang @r"@"ri<onial !a< 6an garis @soas.
US2C 19E s"nsi<iv" gambaran s"milus"n< 6ng. 6in6ing B ba<as
yang A"las, b"risi !lui6 a<au 6"bris
CTDS>anC Sanga< s"nsi<i! H $a6ionukli6a 6an M$I
Pengelolaan:
0rinsi@ 6rainas" abs"s, kon<rol @"ny"bab @rim"rnya 6an
@"mb"rian an<ibio<ika
1. 0"r>u<an"us 6rainag"
,igunakan un<uk abs"s yang soli<"r, <"rlokalisir 6"ngan
gui6ing US2 a<au CTDS>an. Ti6ak s"suai un<uk abs"s yang
mul<i@"l a<au 6""@ <"ru<ama un<uk @ankr"as a<au in!"ksi ol"=
Aamur a<au @urul"n< <"bal a<au Aaringan n"kro<ik. 4om@likasi C
s"@<ik"mia, !is<ula, @"r6ara=an, 6an kon<aminasi @"ri<on"al
3. O@"n 6rainag"
Un<uk @"r>u<an"us 6rainag" yang kurang b"r=asil a<au gagal.
'#@lorasi <rans@"ri<onial Aika abs"s <i6ak <"rlokalisir @a6a @r"
o@"rasi, mul<i@"l 6an 6""@ l"ssion, "n<"ro>u<an"us !is<ula a<au
obs<ruksi boG"l a<au 6ranag" saluran <i6ak b"r=asil.
,rainag" b"r=asil bila 6alam 3 =ari <"rAa6i @"rbaikan k"a6aan
umum @"n6"ri<a
INFEKSI INTRA ABDOMINAL
,"!inisiC
$"s@on in!lamasi @a6a @"ri<onium <"r=a6a@ mikroorganism" 6an
<o#innya yang m"ng=asilkan "ksu6a< @urul"n< @a6a rongga
@"ri<onium )in<ra@"ri<onial*, in!"ksi @a6a rongga @"ri<onium
)in<ra@"ri<onium* b"rb"n<uk sua<u in!"ksi yang 6i!us, yai<u
3/
@"ri<oni<is a<au !okal b"ru@a abs"s in<ra @"ri<onial a<au
in<raab6ominal
35
4lasi!ikasi in!"ksi in<ra ab6ominalC
1. 0"ri<oni<is @rim"r C in!lamasi 6i!us yang 6is"babkan ol"=
bak<"ri 6an <an@a a6anya gangguan in<"gri<as organ 6an
saluran @"n>"rnaan, @a6a k"a6aan ini Aarang 6i<"mukan
in!"ksi @oli mikrobal.In!"ksi 6a@a< <"rAa6i akiba< @"ny"baran
s">ara ="ma<og"n a<au lim!og"n 6ari organ "ks<ra @"ri<onial
3. 0"ri<oni<is s"kun6"rC in!"ksi aku< @a6a @"ri<oni<is yang 6i!us
6an 6is"babkan ol"= @"r!orasi sua<u anas<omos" in<"s<inal
a<au @ankr"a<i<is n"kro<i>ans yang <"rin!"ksi. Ti6ak <"rmasuk
6alam golongan ini @"r!orasi ulkus @"@<ikum yang kurang
6ari 13 Aam, @"r!orasi @a6a usus =alus akiba< <rauma yang
kurang 6ari 34 Aam, a@@"n6isi<is non @"r!orasi, >=ol"sis<i<is
aku<, n"krosis aku< yang sim@l"
3. 0"ri<oni<is <"rsi"r C @"ri<oni<is yg. <"rAa6i s<l=. 6ilakukan
<in6akan @"mb"6a=an 6an <="ra@i an<ibio<ika @a6a @"ri<oni<is
s"kun6"r, km6. <"rAa6i in!"ksi yang b"rlanAu< 6an su@"rin!"ksi
a<au gangguan immnuni<as @a6a @asi"n s"=ingga <i6ak 6a@a<
m"na=an in!"ksi 6an b"rak=ir 6"ngan k"ma<ian.
4. Abs"s in<ra@"ri<onialBin<raab6ominal C in!"ksi yang <"rba<as
@a6a rongga @"ri<onium
Invasi bak<"ri @"l"@asan <o#in yang akan m"mi>u r"s@n si<"mik
6an ganggaun @a6a b"rbagai sis<"m organ ak=irnya =i@o#ia 6an
s=o>k s"@<ik bila <i6ak 6i <="ra@i akan <imbul s">on6 insul< 6an
m"ny"babkan MO8 6an k"ma<ian
Pengelolaan: O@"ra<i! 6an non o@"ra<i!, <uAuan o@"ra<i!
m"ngon<rol sumb"r @rim"r kon<aminasi bak<"ri, s"6angkan <uAuan
non o@"ra<i! <="ra@i su@@or<i!, an<ibio<ika, surv"ilan>" in!"ksi
r"si6ual
Non O@"ra<i! O@"ra<i!
$"susi<asi >airan 4on<rol sumb"r in!"ksi
Oksig"nasi Cu>i rongga @"ri<onium
In<ubasi, ka<"<"risasi,
@an<au ="mo6inamik
,"b6ri6"m"n< ra6ikal
N2T, @"ng"n6alian
su=u, C(0
Irigasi kon<inu @os<
o@"rasi
.an<uan !ungsi ginAal,
oba<
'<a@"n lavas" a<au s<ag"6
ab6ominal r"@air
PROSES DEFEKASI (SCHWARTZ)
A6ala= sua<u koor6inasi @"ngosongan isi r"><um, kons<raksi
s@=in><"r, r"la#asi s@=in><"r m"ru@akan @ros"ss yang kom@l"ks
,ibagi 6alam 4 bagian, yai<u C
1. 0"rg"rakan !">"s k" r"><al vaul< ) ruangan r"><um*.
2"lombang @"ris<al<ik massa 6i bagian @ro#imal >olon 6an
sigmoi6 >olon <"rAa6i 3 a<au 3 kali @"r=ari, yang m"mbaGa
soli6 subs<an>" k" 6alam r"><um, 6is"bu< 6"ngan a6anya
r"!l"# gas<ro>oli> @="non"ma, yang m"ny"babkan massa 6i
>olon b"rg"rak s"<"la= 6is<"nsi ab6om"n. Hal ini mungkin
kar"na !ak<or =ormonal.
3. $"><al anal in=ibi<ory r"l"# a<au sam@ling r"!l"#. ,is<"nsi
6ari r"><um m"ny"babkan r"la#asi involun<ary 6ari s@=in><"r
anal in<"rna 6an m"ny"babkan <"rAa6inya s"nsasi r"><al
>on<"n< 6i Fona <ransisional. Sam@ling r"l"# ini 6a@a<
31
6igambarkan 6"ngan ambula<ory manom"<ry, 6imana
<"rAa6inya s"ring @agi 6an malam
3. $"la#asi volun<ary 6ari m"kanism" s@=in><"r "#<"rna,
m"ru@akan r"la#asi volun<ary 6ari @"lvi> !loor, M.
@ubor"><alis 6an s@=in><"r "#<"rna yang m"ny"babkan r"><al
>on<"n< 6i6orong k" 6alam anal >anal 6an 6i@aksa Dun<uk
6ik"luarkan. M"kanism" r"la#asi s@=in><"r a6ala= k"gagalan
kons<raksi 6iban6ingkan 6"ngan ak<i! r"la#asi.
4. (olun<ary @"namba=an <"kanan in<raab6onimal 6"ngan
m"nggunakan 6ia!ragma 6an 6in6ing o<o< ab6om"n.
0"namba=an <"kanan ini m"ny"babkan @"ng"luaran r"><al
>on<"n< m"lalui anal >anal 6an <"rAa6inya 6"!"kasi.
SISTEM PENDARAHAN ANORECTAL
"teri
D $"><alis su@"rior yang m"ru@akan >abang A. M"s"n<"ri>a
in!"rior, un<uk 6a"ra= u@@"r 6an mi66l" r"><um.
D $"><alis M"6ia yang m"ru@akan >abang A. Illia>a in<"rna,
un<uk 6a"ra= 3B3 r"><um bagian baGa=
D $"><alis in!"rior yang m"ru@akan >abang A. 0u6"n6a in<"rna,
un<uk in<"rnal 6an "#<"rnal s@=in><"r 6an anal >anal
&ena
D ("na r"><alis Su@"rior yang b"rmuara k" v"na M"s"n<"ri>a
in!"rior, s"laAun<nya k" (. 0or<a
D ("na r"><alis m"6ia yang b"rmuara k" (. Illia>ain<"rna
D ("na r"><alis in!"rior yang b"rmuara k" ( 0u6"n6a in<"rna
yang s"lanAu<nya k" (. illia>a in<"rna
0"rsyara!an C
D Sim@a<ik C sis<"m <=ora>olumbal, @l"#us M"s"n<"ri>a
D in!"rior, N. Hy@ogas<ri>us
D 0arasim@a<is C S3D S3DS4 6an =i@ogas<ri> n"rv"
an<"rola<"ral, @l"#us =y@ogas<ri> in!"rior
Sis<"m lym@=a<i> anor"><al
D M"ngiku<i Aalan ar<"ri
D 3B3 a<as r"><um, k" in!"rior M"s"n<"ri>a lym@= no6"s
D 1B3 6is<al r"><um, k" in!"rior m"s"n<"ri>a lym@= no6"s a<au
k" in<"rnal ilia>a no6"s.
D Anal >anal 6i a<as lin"a 6"n<a<a, k" in!"rior m"s"n<"ri>a
no6us 6an k" in<"rnal ilia>a no6us
D Anal >anal 6i baGa= lin"a 6"n<a<a, k" inguinal no6"s.

0"ran ana<omi <"r=a6a@ !ungsi anor">kal a6ala= ba=Ga 6"ngan
@"ng"nalan ana<omi 6ari r"><al, ki<a 6a@a< m"ng"<a=ui !ungsi
6an k"lainan 6ari anor"k<al, >on<o=nya @a6a !is<ula ani,
k"mu6ian @"rianal abs"s, ="morr=oi6, !issura ani, 6ll.
S"r<a 6alam r"okns<ruksi <rauma a<au k"l kong"ni<al maka
6a@a< 6i<"n<ukan @osisi ana<omis yang s"=arusnya.
37

39
31
33
0"m"riksaan Anal
1. ,igi<al r"><al "#amina<ion, un<uk m"li=a< <"kanan m"nA"@i<
6an <onus s@=in><"r, s"r<a m"nilai mukosa 6an am@ula
3. Anal manom"<ry, un<uk m"nilai r"s<ing m"asur", sPu"F"
m"asur", s@=in><"r minimal s"nsory valv" o! r"><um,
ma#imal r"><um <ol"ran>"
3. 'l"><romiogra@=y, mun<uk m"ngukur sing"r !ib"r 6"nsi<y
@a6a M. s@=in><"r "#<"rnal
4. ,"!">ogra!i, un<uk m"nilai !iksasi r"><um @a6a sa>rum,
k">"@a<an @"ngosongan r"><al 6"ngan s<aining, r"laksasi 6ar
M. 0ubor"><al
+. .allon "#!ullsion, un<uk m"mban<u m"n6iagnosa 6ari
r"laksasi M 0ubor"><alis kar"na gangguan 6"!"kasi.
HEMORRHOID & PROLAPS RECTI
H"moroi6 m"ru@akan varis"s )@"l"baran* 6ari @l"#us ="moroi6alis
yang 6a@a< m"nimbulkan k"lu=an 6an g"Aala 6i 6is<al r"><um a<au
6ianal >anal.
0l"#us ="morr=oi6alis su@"rior 6an m"6ia H. in<"rna
0l"#us ="morr=oi6alis in!"rior H. "#<"rna )mr@k. >abang 6ari A.
Iliaka In<"rna*
Lokasi <"rs"ring a6ala= $ig=< an<"rola<"ral 6an @os<"rola<"ral 6an l"!<
la<"ral, @a6a Aam 3, 5 6an 11 6is"babkan >abang u<ama @"mbulu=
6ara= submukosa <"rl"<ak @a6a k"<iga <"m@a< <"rs"bu<
2"AalaC
1. r"><al bl""6ing, @ru<isian 6is>om!or<
3. mu>oi6 6is>=arg" @a6a r"><um
3. an"mia
,iagnosisC
1. An"mis
3. '#<"rnal anal ins@"ksi
3. Anos>o@y
0r"6is@osisiC
1. 4"<urunan k"l"ma=an 6in6ing @"mbulu= 6ara= v"na
3. Ana<omi, kar"na v"na <i6ak m"m@unyai ka<u@
3. 0"k"rAaan, kar"na <"rlalu lama b"r6iri
4. T"kanan ab6om"n yang <"rlalu m"ningka<
T"ori anal >us=ion, b"ru@a a6anya ban<alan Aaringan sub mukosa yang
<"rl"<ak @a6a 6a"ra= anal kanal 6an m"ru@akan Aaringan @"nunAang
yang <"r6iri 6ari v"nula, ar<"rial 6an o<o< @olos. H"moroi6 m"ru@akan
k"lainan organik yang m"mb"n<uk b"n6ungan, 6is"babkan kar"na
@"l"baran v"na ="moroi6 kom@l"ks.
0a6a ="@ar yang m"ngalami sirrosis =i@"r<"nsi @or<al kolor"><al
k" su@"r!i>ial @l"#us ="moroi6
."n6ungan v"na @or<a <rombosis
TIA <"ru<ama 6i @"lvis akan m"n"kan v"na s"=ingga aliran akan
<"rganggu.
33
2ra6asi ="moroi6 in<"rnaC
1. .an<alan anal >anal <"rl"<ak 6iluar, 6is"b"rang lin"a 6"n<a<a
=ilang <imbul, g"Aala b"ru@a @"r6ara=an r"><um 6an ny"ri yang
=ilang <imbul
3. 0rola@s ban<alan anal m"l"Ga<i anus, 6an 6a@a< masuk k"mbali
s">ara s@on<an
3. 0rola@s ban<alan anal m"l"Ga<i anus 6an 6a@a< 6ir"6uksi s">ara
manual
4. 0rola@s ban<alan anal m"n"<a@ 6an 6a@a< <"rAa6i s<rangulasi
Tin6akan @a6a H"morr=oi6 C
1. 4ons"rva<i! 6osis <inggi s"ra<, m"l"maskan !"s"s s"=ingga <i6ak
m"ng"6an, su@@osi<oria.
3. S>l"ro<="ra@i un<uk gra6" I 6an II
Laru<an kimia iri<an )@="nol +E* 6alam minyak sub mukosa
s"ki<ar v"na !ibro<ik. InA"ksi 6ia<as garis mukoku<an
3. Ligasi 6"ngan $ubb"r ban6 )2ra6" II 6an III*
Mukosa 6ia<as H"morroi6 6iA"@i< !or>"@s 6an 6iika< Is>="mia
N"krosis
4. Cryosurg"ry )2ra6" II 6an III*
H"morr=oi6 6ibua< n"krosis 6"ngan CO3 B N3O
+. O@"rasi 2ra6" III M I(
In6ikasi o@"rasi C
a. H"morr=oi6 in<"rna gra6" III, I(
b. 0"r6ara=an
>. Ny"ri 6an @rola@s
6. H. in<"rna yang m"ngalami !ibrosis
". H. in<"rna 6"ngan anal !issura
!. Trombosis
g. H. in<"rna 6"ngan !is<"l in ano
Skl"ro<=B C inA"ksi s>l"rosing ag"n<
)>am@. 3+E @="nol 6an almon6 oil* sub mu>osa 6i 6asar ="morr=oi6.
In6ikasi C s<o@ bl""6ing I M II.
4om@likasi C
1. Ny"ri analg"sia, b"6 r"s<, lo>al an"s<="sia, m"ngurangi "6"ma
3. Abs"s @"rianal
3. 0"r6ara=an s"kun6"r
4. S<rik<ur ani
+. S<"nosis ani
/. Mu>osa @ro!usi C
0ar<ial "#>isi >ollumn"r "@i<"l a6van>"m"n< !ull <=i>kn"ss skin
!la@ 6ia<as 6"!"k
Luas bila<"ral & M ( a6van>"m"n< !la@
Ma>am O@"rasi H"morr=oi6"><omy C
1. M"<o6a Lang"nb">k
'#>isi 6an Aa=i<an @rim"r ra6i"r )s"<"la= 6ir"s"ksi*
S"mua saya<an =arus s"AaAar 6"ngan sumbu m"manAang r"><um
4"un<ungan C
banyak vari>"s yang 6iangka<
<i6ak m"nimbulkan s<"nosis
@"ny"mbu=an l"bi= baik
3. Mo6i!ikasi Lang"nb">k
$"s"ksi 6an su<uring @"6i>l" 6ilakukan @"nAa=i<an
34
In>isi b"rb"n<uk (, 6ikl"m 6ilakukan @"nAa=i<an Fig Fag 6ibaGa=
kl"m, <i6ak 6ilakukan @"nu<u@an kuli< yang <"rbuka
mu6a= 6an singka<
mu6a= l"@as
@"nyuli< @as>a b"6a= Aarang
3. Cara Mi<>="ll
miri@ 6"ngan mo6i!ikasi Lang"nb">k
mu>osa 6iAa=i< 6"ngan m"lingkari kl"m
4. Cara Morgan Milligan
$"s"ksi s"su6a= ligasi
'ksisi 6"ngan ligasi r"n6a=
0il"s @rim"r 6iangka< 6an r"si6i! )D*
+. M"<o6a ;=i<" H"a6
'ksisi 6an Aa=i<an @rim"r longi<u6inal
Saya<an 6ilakukan sirkul"r s"6iki< Aau= 6ari vari>"s yang
m"nonAol
=asil o@"rasi k"li=a<an ra@i=
ba=aya s<rik<ur l"bi= b"sar
/. 'ksisi sub mu>osa )0ark*
H"morr=oi6"><omy sub mu>osal 6"ngan ligasi <inggi
Insisi b"rb"n<uk rak"< @a6a mu>osa ="morr=oi6 6an m"misa=kan
mu>osa 6ari kuli< 6an Aaringan
5. 'ksisi 6"ngan ligasi <inggi )SALMON*
Sama 6"ngan >ara Morgan Milligan =anya b"6anya 6ilakukan
ligasi @a6a <"m@a< s"<inggi mungkin 6ari anal >anal.
4om@likasi @os< o@C ny"ri, abs"s @"rianal, @"r6ara=an s"kun6"r,
s<rik<ur ani, 6an s<"nosis ani
0"raGa<an @os< o@C
1. si<" ba<=C 4 Aam Aika m"nggunakan an"s<"si lokal a<au 34 Aam @os<
o@ Aika @akai narkos"
3. la#an<iv" ringan s"@"r<i MgSO4 a<au susu, 6ib"rikan malamD
malam
PATOFISIOLOGI HEMORRHOID
D (as>ular >us=ion <"ory %aringan normal ="morr=oi6
m"ru@akan sua<u massa yang m"n"bal 6imana sub mu>osa
b"rg"s"r k" >au6al 6"ngan 6"!"kasi. >us=ion <"risi 6ara= saa<
6"!"kasi 6an m"lin6ungi anal >anal, 6"ngan b"rAalannya Gak<u,
mus>ularis sub mu>osa m"l"ma= k"mu6ian @rola@s, @"n6ara=an
6an g"Aala klinis lain. T"ru<ama s"su6a= 6"ka6" k" 3.
D ,ys!un><ion o! <=" In<"rnal Anal S@=in<"r )IAS* @asi"n
="morr=oi6 m"m@unyai ak<i!i<as IAS yang m"ninggi
obs<ruksi 6ari ou<!loG v"na 6an kong"s<i <imbul g"Aala klinis
="morr=oi6, =al ini <"rAa6i ol"= kar"na Low Residual diit
Tin6akan @a6a H"morr=oi6 @a6a Hi@"r<"nsi @or<al C
D 0"r6ara=an 6ari ar"a ini Aarang C Galau @l"#us ="morr=oi6
m"ru@akan kor"ksi 6ari @or<o sis<"mik
D (aris"s 6ari $"><al ka6ang <imbul 6an biasanya <"rAa6i kar"na
a6anya @"n6ara=an.
D 0a6a saa< @asi"n 6a<ang 6is"r<ai @"n6ara=an anor"><al yang masi!
obs"rvasi 6i ICU, 6i@"riksa !ak<or koagulasi. %ika 6i@"rlukan
@"m"riksaan bisa 6ilakukan 6i ruang o@"rasi @"n6ara=an
s"baiknya 6ia<asi 6"ngan m"ngika< >om@l"# ="mmorr=oi6 yang
b"r6ara= 6"ngan @olygla><in a<au absorbabl" su<ur" yang
6iabsorbsinya lama.
3+
D s"su6a= @"n6ara=an s<abil, 6ilakukan 6"kom@r"si @or<al. %ika
@"n6ara=an <"la= <"rbuk<i nya<a.
3/
.',A 0$OLA0S $'CTI (S H'MO$OI, 0$OLA0S
Prolaps 'ecti (emorr)oi* Prolaps
Li@a<an mu>osa <am@ak kons"n<rik Li@a<an mukosa <am@ak ra6i"r
T"raba 6ua 6in6ing @a6a @al@asi <i6ak <"raba
@"nonAolan Aarang K + >m
Anus 6alam @osisi normal, <"raba sul>us )an<ara anus 6an
bagian yang @rola@s*
Sul>us <i6ak <"rli=a<
$TC Aari 6a@a< masuk 6an k"mu6ian <"r="n<i
4a@an <="ra@i ="morr=oi6 @rola@s r"><i C
.ila @asi"n yang m"ngalami <rombosis 6an k"saki<an ="ba< 6a@a<
6i<olong s"g"ra 6"ngan ="morr=oi6"><omy. .ila 6a<ang kurang
6ari 41 Aam 6a@a< 6i<olong 6an b"r=asil 6"ngan baik. Trombus
yang su6a= <"rorganisir <i6ak 6a@a< 6ik"luarkan. ,alam =al ini
<"ra@i kons"rva<i! m"ru@akan @ili=an.
2ra6" I C 6i>oba un<uk <="ra@i kons"rva<i! C
'l"><ri> S<imula<ion
InA"><ion o! S>l"rosing ag"n<
$ubb"r $ing Liga<ion
.A. 6"ngan @osisi <i6ur
0"mb"rian bulk, Aangan <"rlalu m"ng"6an
S"lama .A. 6i>oba m"na=an anus 6"ngan <angan
2ra6" II sB6 I( C <=B o@"ra<i!
PROLAPS RECTI
0a<agon"sa @rola@s r"><iC
1. Mos>=oGi<F )1713* C 0rola@s kom@li< 6ari $"><um a6ala=
sama 6"ngan sli6ing ="rnia 6an 6is"babkan ol"= s<raining
yang "#>"ssiv".T"kanan in<ra ab6om"n yang m"ningka< akan
m"ruba= @"ri<on"al 6ari @ou>= o! 6ouglas m"mb"n<uk sa>>us
="rnia yang <urun sam@ai 6"ngan @"lvi> !loor. .agian 6ari
@"ri<on"um yang m"l"ka< k" an<ara Gall 6ari r"><um akan
sli6ing k" baGa= m"lalui ori!i>ium anal m"ny"babkan
@rola@s r"><um.
3. .ro6"r 6an Sn"llman )17/1*
,"ngan Cin" $a6iologi .arium 'n"ma a6anya in<usus"@si
6is"ki<ar @romo<orium sa>rum.
3. 0or<"r )17/3*
,"ngan 'M2 6"!isi"nsi N"uromus>ul"r @a6a k"banyakan
orang <ua
4. Snoom )171+*
D ,"ngan 'M2 6an =is<ologi C a6anya 6"n"rvasi 6ari
mus>ulus @ubor"><alis 6an s@=in"<"r "#<"rnus
35
D A6anya r"><al @rola@s <an@a 6is"r<ai inkon<in"nsia
m"m@unyai o<o< @"lvi> !loor yang normal, <a@i <ransi<
kons<i@asi yang lamba<.
0rola@s $"><i a6ala= @"nonAolan !ull <=i>kn"ss r"><um m"lalui anal
s@=im"<"r.
0a<agon"sa 0rola@s $"><i
Pato+isiolo,i 4ar"na 3 ma>am m"kanism" yai<u ="rnia 6anB
in<usus"@si ol"= kar"na b"b"ra@a s"bab, misalnya k"l"ma=an
mus>ulus l"va<or ani, <i6ak normalnya @osisi r"><um. 8as>ia yang
l"ma=, a<au s@=ing<"r ani yang l"mas s"=ingga <"rAa6i ="rnia 6an
r"><um akan s"makin <urun, kalau @ros"s ini <"rus b"rlanAu< 6an
s@=ing<"r ani s"makin l"ma=, ak=irnya r"><um akan k"luar 6an
6ari anal anak <i6ak <"rAa6i @ora@as r"><i.
0a6a 0rola@s $"><i akan 6iAum@ai b"b"ra@a k"lainan ana<omi,
namun =ingga kini masi= b"lum bisa 6i<"n<ukan @"ny"bab @rim"r
a<au s"kun6"rnya. 4"lainan ana<omi ini <"r6iri 6ari C
,""@ an<"rior >ul 6" sa>
8ras<asis mus>ulus l"va<or
Ti6ak a6anya !iksasi @os<"rior 6ari $"><um
0a<ulous anal s@=in><"r
Colon Sigmoi6 yang b"rl"bi=an.
0a6a ala< ,"!a">ogra@=y 6ik"<a=ui ba=Ga @rola@s r"><i m"ru@akan
in<"rnal in<usus"@si 6ari r"><um.
8ak<or 0r"6is@osisi C
D S<raining S<ool yai<u k"a6aan s"ring m"ng"6an saa< 6"!"kasi.
D Inkon<in"nsia anal kar"na >"6"ra @a6a N. @u6"n6al
D 4"lainan n"urologis s"@"r<i mul<i@l" s>l"rosis, <ab"s 6orsalis,
s@ina bi!i6a, kau6a "Puina
D 4ons<i@asi
D Hi@"rmo<ili<as >olon sigmoi6
D 4"la=iran @"rvaginam.
,"raAa< 4linis
2ra6" I : 0rola@s <"rAa6i bila 6"!"kasi saAa, mu>osa
k"luar b"b"ra@a >m., 6an 6a@a< masuk
k"mbali s">ara s@on<an
2ra6" II : 0rola@s <"rAa6i bila 6"!"kasi <a@i =arus
6imasukkan 6"ngan <angan )r"6uksi manual*
2ra6" III : 0rola@s <"rAa6i @a6a saa< b"r6iri
2ra6" I( : 0rola@s <"rAa6i <i6ak @a6a saa< b"r6iri, <a@i
saa< b"rbaring C @"rman"n< @rola@s.
0"ng"lolaan C
0"ng"lolaan 0rola@s $"><i o@"ra<i!
A. Transab6ominal a@@roa>= C
Sus@"nsiB 8iksasi $i@s<"in )An<"rior sus@"nsion*
;"lls )0os<"rior Sus@"nsion*
$"s"ksiC
An<"rior $"s"><ion
Sigmoi6 $"s"><ion B $"><o!"#y
.. 0"rin"al 0ros"6ur C
'n>ir>l"m"n< )T=i"rs>=*
,"lorm" 0ro>"6ur" )$"s"ksi Sub Mu>osa*
0"rin"al $"><osigmoi6"><omy
0"ngoba<an In<ussus"@si @a6a 6"Gasa C
31
In<usus"@si >olon 6"ngan r"siko malignan>y s"bagai
@"ny"bab a<au l"a6ing @oin< m"ny"babkan <in6akan r"s"ksi
<an@a r"6uksi l"bi= 6a=ulu.
In<usus"@si usus =alus >oba r"6uksi l"bi= 6a=ulu Aika a6a
<an6aD<an6a n"kro<ik DDK r"s"ksi
%ika @"ny"bab i6io@a<ik =anya 6ir"6uksi )syara< C masi= vi<al*
0'$.',AAN 0$OLA0S $'CTI (S MUCOSA 0$OLA0S
Prolaps 'ecti %ucosa Prolaps
Li@a<an mu>osa <am@ak kons"n<rik Tam@ak ra6i"r
T"rasa a6a 6in6ing @a6a @al@asi Ti6ak 0"nonAolan Aarang K +>m
Anus 6alam @osisi normal, <"raba sulkus Sulkus <i6ak <"rli=a<
0rola@s $"><i 6i 4ons"rva<i! @a6a anak J + <a=un, 6an orang
6"Gasa yang kon<ra in6ikasi un<uk o@"rasi
Cara C
0"rbaikan kons<i@asi 6imana Aangan <"rlalu m"nga6an
.A. 6"ngan @osisi b"rbaring
0"nyun<ikan ba=an skl"rosing sub mu>osa
0"ng"lolaan 0rola@s $"><i S">ara O@"ra<i!
1. 0"rinal A@@roa>= C
$"><osigmoi6"><ormy Aarang, kar"na r"kur"nsinya <inggi,
<a@i in6ikasi @a6a @rola@s yang s<rangulasi 6an ganggr"n
maka @rola@s r"><um 6i@o<ong s"<inggi l"v"l anus
Anas<omos" r"><um 6an anor"><um lalu 6i ika< 6ib"lakang
r"><um.
T=i"rs= 0ros"6ur" m"ngins"rsikan Gir"ring sub>u<an"us
s"k"liling anus lalu 6iika< un<uk m"ng=in6ari @rola@sH
k"rugiannya C Gir" rigi6 DDK 6a@a< m"nAa6i obs<ruksi, Gir"
a<au Nilon 6a@a< @u<us, Gir" 6a@a< @a<a=, bila ring <"rlalu kua<
!">al im@a><.
M"s= 'n>ir>l"m"n< o! anor"><al Aun><ion sama 6"ngan
>ara <=ir"rs= <a@i m"nggunakan syn<"<i> m"s=.
,"lorm" o@"ra<ion S<ri@@ing )4"lo<ok* mu>osa r"><um
yang @rola@s, sam@ai <"rli=a< m >ir>ular bua< s"@"r<i
6oug=nou<H lalu 6oug=nou< 6imasukan k" 6alam anal lalu
Aa=i<kan "v"r<"6 mus>l" )mus>ulur yang 6ik"lo<ok 6ia<as*
6"ngan r"><um s"<"la= r"6u>ing @rola@s
Mo6i!"6 4rask" A@@roa>=.
3. Transab6ominal
$i@s<"in o@"ra<ion Insisi Ab6ominal loG"r, lalu r"><um 6i
mobilisasi sam@ai k" l"va<or mus>l" lalu m"nggunakan Gi6"
ribbon m"s= <"!lon 6ilili<kan s"k"liling r"><um 6an uAung m"s=
6iAa=i<kan k" @r" sa>ral !asia 6"ngan nonabsorbl" su<ur", Auga
m"s= yang m"lili< r"><um 6iAa=i<kan k" 6in6ing r"><um.
T"knik o@"rasi $i@s<"in
0rinsi@ o@"rasi ini a6ala= !iksasi r"><um @a6a sa>ral @romon<orium
6"ngan @"masangan sling, r"><um 6i!l"sasi @a6a bagian an<"rior
37
6an <"rl"<ak s"@anAang sa>rum. $i@s<"in @ros"6ur akan
m"nyokong li@a<an in<"rior l"va<or 6"ngan m"makai ( s=a@"6
!asia la<a.
$"><um 6i mobilisasi 6i bagian @os<, k"mu6ian an<"rior 6ibungkus
6an 6iAa=i<kan k" sa>rum. $"kur"nsi 3,3 E, kom@likasi 1/,+E
b"ru@a s>"lorosing.
Ivalon S@ong" $"><o@"#y insisi ab6ominal loG"r, r"><um
6imobilisasi sam@ai k" l"va<or mus>l" lalu m"nggunakan
r"><a angul"r Ivalon s@ong" 6ilili<kan s"k"liling r"><um 6an
6iAa=i<kan k" sa>rum 6an r"><al Gall.
No<arar @os<"rior M"s= r"><o@"#y Ham@ir sama 6"ngan
ri@s<"in 6an Ivalon, <"<a@i r"><aangular 6"ngan mono!ilam"n<
syn<"<i> m"s= <"<a@i =anya m"ng>ov"r r"><um 1B3 lingkaran
saAa s"=ingga bagian an<"rior r"><um b"bas <i6ak 6i >ov"r
r"><aangul"r.
$"><osa>ral su<ur" !i#a<ion.
FISSURA ANI
Soal C %"laskan <"rAa6inya 8issura Ani U
Jawab :
,"!inisi
8issura Ani a6ala= rob"knya ba<as kuli<, bagian 6ari Anal
Canal s"=ingga ar"a lin"a 6"n<a<a k" anal v"rg", l"barnya
b"b"ra@a milim"<"r, Aarang yang m"l"bi=i sa<u >"n<im"<"r.
Inisiasi ol"= .A. 6ari !"s"s yang b"sar 6an k"ras
<"ru<ama 6i bagian @os<"rior ol"= kar"na su@@or< o<o< @a6a
bagian ini kurang. Insi6"nsi <"ru<ama @a6a orang mu6a B
usia @"r<"nga=an ( Schwartz ).
Sua<u ul>us 6i mukosa anal >anal, biasanya ol"= kar"na
<rauma s"kun6"r 6ari kons<i@asi, !"s"s yang k"ras, Cry@<i<is
6an ul>"rasi mukosa yang m"nu<u@i =a"mmorroi6
( Sabiston ).
8issura a6ala= l"@asnya "@i<="l 6ari anal >anal, 6i a<as
s@=in><"r in<"rna, sanga< ny"ri ol"= kar"na l"<aknya 6i
baGa= mu>o>u<an"us Aun><ion ( urrent ).
'<iologi C
0rim"r a<au S"kun6"r.
Aku< a<au 4ronis.
8issura Ani @rim"r <"rAa6i kar"naC a6anya iri<asi , <rauma 6ari
!"s"s 6"ngan k"<"gangan bagian @os<"rior 6ari anus 6an a6anya
angulasi 6ari r"><um 6an anus. 0a6a k"a6aan ini, !issura yang
<"rAa6i b"rsi!a< aku<, @"n6"ri<a akan m"rasa ny"ri s"lama 6an
s"su6a= .A., 6is"r<ai .A. b"r6ara=. Ny"ri s"su6a= .A. ol"=
kar"na s@asm" s@=in><"r yang s"kun6"r akiba<nya @"n6"ri<a
m"nAa6i <aku< .A. s"=ingga <"rAa6i kons<i@asi, !"s"s m"nAa6i
49
k"ras 6an s"lanAu<nya <rauma akan <"rus <"rAa6i 6an b"rlanAu<
m"nAa6i kronis.
.ila <"rAa6i in!lamasi 6an in!"ksi maka akan <"rAa6i "6"ma 6ari
@a@ila anal, @a@ila m"mb"sar 6an !ibrosis 6is"bu< =i@"r<ro@i
@a@illa 6an s"ring 6i ,,B 6"ngan 0oli@ A6"noma.
'#<"rnal 6ari Ul>us Anal, kuli< 6i6"ka<nya <"rliba< 6alam in!"ksi
kronis 6is"r<ai gangguan akan aliran lym@=" s"=ingga kuli<
!ibro<ik 6i Anal ("rg", gambaran s"n<in"l @il"
8issura Ani s"kun6"r <"rAa6i kar"na @"nyaki< D@"nyaki< misalnya C
Sy@=ilis, T.C, C=roni> 6is"as", 6ll.
8issura Ani C=ronis 6i<an6ai 6"ngan
!rias : Sentinel "ile# Pa"illa hi"ertro$i# %lcus &nal.
M"nuru< l"<aknya 8issura Ani 6a@a< 6ibagi ) 6iagram *C
0os<"rior &cute ' hronic &nal (issure
S)"hilis# !* !*# S)"hilis# Leu+e,ia
Leu+e,ia#rohn-s rohn-s disease#olitis %lcerati.e
/isease# olitis %l ancer# 0I1
erati$# cancer# 0I1

An<"rior &cute ' hronic &nal (issure
,ua !ak<or @"n<ing un<uk <"rAa6inya 8issura Ani a6ala= diare )ang
iritan 6an tightening (,en)e,"itn)a) anal canal s"kun6"r 6ari
n"rvous <"nsion. Hal ini 6a@a< 6ibuk<ikan 6"ngan <"s manom"<"r
m"ningka<nya <"kanan basal s@in><"r.
41
8ak<or lain s"bagai "<iologi C
0"nggunaan >a<=ar<i>.
Las"rasi ol"= b"n6a asing
Ia<rog"nik
0"m"riksaan C D Anos>o@y ukuran k">il.
D Sigmoi6os>o@y <i6ak 6isarankan.
,i!"r"nsial ,iagnosis C
D L"si @rim"r sy@=ilis
D Anal Car>inoma
D T.C Ul>"r
D Ul>us ol"= kar"na k"lainan 6ara=
D Cro=nIs ,is"as" 6an AI,S
0rognosis C
C"n6"rung m"nAa6i kronis , <i6ak @"rna= m"nAa6i ganas.
,iagnosis C
$asa ny"ri @a6a r"k<um bila 6"!"kasi
0"r6ara=an.
4ons<i@asi.
S@asm" m.s@in><"r ani.
Ny"ri @a6a anus.
Ul>us @a6a anal >anal.
S<"nosis.
Hi@"r<ro!i @a@ila anal.
S"n<in"l @il"
0r"6il"ksi C
L"bi= 6ari 79 E !issura 6i 0os<"rior mi6 lin" ? An<"rior mi6 lin",
=al ini 6is"babkan 6a"ra= <"rs"bu< m"ru@akan 6a"ra= l"ma=
s"6angkan s"b"la= la<"ral <"r6a@a< masa o<o<, s"=ingga !"s"s
s"ring m"n"kan 6a"ra= <"rs"bu<.
2ambaran 0a<ologis C
8issura aku<C T"r6a@a< gambaran s"la@u< !ilm @u<i= yang m"nu<u@i
Aaringan ika< 6ari submu>osa 6an o<o< longi<u6inal.
8issura kronisC S"rabu<Ds"rabu< m.S@in><"r in<"rnum 6an <"@i ul>us
<i6ak A"las ba<asnya.
T"ori <"rAa6inya 8issura C
D A6anya !"s"s yang k"ras, m"ny"babkan Qs<r"<>=ing ?
<"aringR 6ari kuli< anus, biasanya b"r=ubungan 6"ngan
a6anya 6iar" yang b"ra< s"b"lumnya.
D A6anya "v"rsi yang @arsial 6ari anal >anal s"lama @ros"s
"vakuasi !"s"s, 6i bagian
D an<"rior 6an @os<"rior "v"rsi <"r<a=an ol"= kar"na <"r=amba<
ol"= m"kanism" s@=in><"r s"=ingga <"rAa6i r"sis<"nsi 6an
<"nsion yang b"rl"bi=an un<uk m"r"gang s"=ingga mu6a=
<"rAa6i rob"kan.
D ,is"babkan kar"na m"ningka<nya kon<raksi 6ari s@=in><"r
in<"rna maka <"rAa6i @"ningka<an <"kanan 6i anal >anal,
m"ny"babkan <"rAa6inya is>="mia @a6a 6a"ra= !issura kar"na
>a@illary !illing yang b"rkurang.
43
D $"s<ing @r"ssur" 6a@a< m"ningka<kan l"bi= <inggi 6ari
<"kanan v"na 6an >a@illary !illing s"=ingga <"rAa6i is>="mia
@a6a kuli<
D $"s<ing @r"ssur" yang m"ningka< ol"= kar"na s@asm" yang
kronis kar"na boG"l =abi< bisa <"rAa6i @"ningka<an <"kanan
yang r"kur"n, <"rAa6i isk"mia yang b"rulang 6an <"rAa6i ulkus
yang kronis. Ulkus bisa 6ir"ak<ivasi ol"= !"s"s yg k"ras maka
<"rAa6i s@asm" s"=ingga sukar s"mbu=.
0"ng"lolaan !issura ani 6a@a< 6ilakukan s">ara kons"rva<i!
mau@un o@"ra<i!.
4ons"rva<i! C 6ilakukan @a6a !issura Ani aku<, b"ru@a C
D Anal =igi"n"
D %"lly an"s<"si lokal
D La#an<ia
D ,i"< <inggi s"ra<
D ;arm s"a< ba<=
O@"ra<i! C 6ilakukan @a6a 8issura Ani kronik a<au @a6a 8issura
Ani yang gagal 6"ngan <"ra@i kons"va<i!
Ma>am o@"rasi yai<u C
La<"ral @ar<ial in<"rnal s@=in><"ro<omy
;i<= <=" o@"n <">=niPu", <=" skin an6 sub>u<an"ous <issu"
!rom <=" 6"n<a<" lin" <o <=" anal v"rg" ar" in>is"6H an anal
s@">ulum is us"6 <o "#@os" <=" l"!< or rig=< la<"ral Pua6ran<.
T=" in<"rnal s@=in><"r mus>l" is i6"n<i!i"6 an6 in>is"6 <o i<s
!ull <=i>kn"ss. T=" Goun6 is >los"6 Gi<= running su<ur"s
Sli6ing (D & !la@s.
8issuro<omy 6an s@=in><"ro<omy )<"ru<ama 6ilakukan Aika
6is"r<ai !is<ula su@"r!i>ial*
;i<= <=" o@"n <">=niPu", <=" skin an6 sub>u<an"ous <issu" !rom
<=" 6"n<a<" lin" <o <=" anal v"rg" ar" in>is"6H an anal s@">ulum is
us"6 <o "#@os" <=" l"!< or rig=< la<"ral Pua6ran<. T=" in<"rnal
s@=in><"r mus>l" is i6"n<i!i"6 an6 in>is"6 <o i<s !ull <=i>kn"ss. T="
Goun6 is >los"6 Gi<= running su<ur"s ) gbr 6ibaGa= *
43


;i<= <=" o@"n <">=niPu", <=" skin an6 sub>u<an"ous <issu" !rom
<=" 6"n<a<" lin" <o <=" anal v"rg" ar" in>is"6H an anal s@">ulum is
us"6 <o "#@os" <=" l"!< or rig=< la<"ral Pua6ran<. T=" in<"rnal
s@=in><"r mus>l" is i6"n<i!i"6 an6 in>is"6 <o i<s !ull <=i>kn"ss. T="
Goun6 is >los"6 Gi<= running su<ur"s ) gbr 6ia<as *
44
FISTULA ANI
Sua<u in!lamasi <"rAa6i 6"ngan s">on6ary o@"ning 6i kuli< @"rianal
6an @rimary o@"ning 6i anal >anal @a6a lin"a 6"n<a<a, yang b"ru@a
sua<u <ra>< a<au rongga abnormal yang b"r=ubungan 6"ngan
r"><umB anal >anal ol"= a6anya in<"rnal o@"ning.
,i an<ara s@=in><"r in<"rnal 6an "#<"rnal, <"r6a@a< Q.lan6 AnalR
6"ngan saluran k"luarnya 6i >ry@<a anal @a6a lin"a 6"n<a<a,
6imana @a6a sua<u saa< bisa <"r<u<u@ ol"= kar"naC
D in!"ksi !olik"l rambu<, 6an glan6ula s"ba>"aBsu6ori!"r
D in!"ksi @a6a glan6ula su6ori!"ra
D abs"s glan6ula .ar<=olini, in!"rior @"rianal
Abs"s 6i @"rianalB is>=ior"><alB su@ral"va<or yang @">a= lalu
m"n>ari Aalan k"luar, saluran k"luar i<u 6is"bu< !is<ula ani.
Hukum SalmonD2oo6sall
%ika "#<"rnal o@"ning <"rl"<ak an<"rior 6"ngan garis imaAin"r yang
6i<arik m"lalui garis <"nga= anus !is<ula 6ir"k k" anal >anal
%ika "#<"rnal o@"ning <"rl"<ak @os<"rior 6ari garis imaAin"r
>urva @os<"rior, k">uali Aika "#<"rnal o@"ning an<"rior 6"ngan
Aarak K 3 >m 6ari anusmaka kurva @os<"riornya b"rak=ir @a6a
@os<"rior mi6lin" @os<"rior v"ry loG
Internal Opening
++;
+1+6;
<<15=;
>15=;
Anterior
Right lateral
Posterior
Le.t lateral
Gejala Klinis :
D a6anya @us
D riGaya< anor"><al abs"s 6"ngan 6rainag" yang in<"rmi<<"n
D @"rianal abs"s yang b"rulang
D "#<"rnal o@"ning, biasanya <"rli=a< s"bagai Aaringan granulasi,
k"m"ra=an 6"ngan 6rainag" b"ru@a @us a<au s"ronguinus Aika
6i<"kan
D !is<ula yang su@"r!i>ial s"ringkali 6a@a< 6i@al@asi s"bgai >or6
yang in6urasi, Aika "#<"rnal o@"ning <i6ak a6a, b"lum <"n<u
bukan !is<ula.
4+
T="r" ar" !our main !orms o! !is<ulaDinDano, bas"6 on <=" r"la<ion
o! <=" !is<ula <o <=" s@=in><"r mus>l"s
In<"rs@=in><"ri> 8is<ula
T=" !is<ulous <ra>k is in <=" in<"rs@=in><"ri> @lan". T=" "#<"rnal
o@"ning is usually in <=" @"rianal skin >los" <o <=" anal v"rg".
Transs@=in><"ri> 8is<ula
T=" !is<ula s<ar<s in <=" in<"rs@=in><"ri> @lan" or in <=" 6""@
@os<anal s@a>". T=" !is<ulous <ra>k <rav"rs"s <=" "#<"rnal s@=in><"r,
Gi<= <=" "#<"rnal o@"ning a< <=" is>=ioanal !ossa. Hors"s=o"
!is<ulas ar" in <=is >a<"gory.
Su@ras@=in><"ri> 8is<ula
T=" !is<ula s<ar<s in <=" in<"rs@=in><"ri> @lan" in <=" mi6Manal
>anal an6 <="n @ass"s u@Gar6 <o a @oin< abov" <=" @ubor"><al
mus>l". T=" !is<ula @ass"s la<"rally ov"r <=is mus>l" an6
6oGnGar6 b"<G""n <=" @ubor"><al mus>l" an6 <=" l"va<or ani
mus>l" in<o <=" is>=ioanal !ossa.
'#<ras@=in><"ri> 8is<ula
T=" !is<ula @ass"s !rom <=" @"rin"al skin <=roug= <=" is>=ioanal
!ossa an6 <=" l"va<or ani mus>l" an6 !inally @"n"<ra<"s <=" r"><al
Gall. '#<ras@=in><"ri> !is<ulas may aris" !rom a >ry@<oglan6ular
origin, <rauma, a !or"ign bo6y, or a @"lvi> abs>"ss.
Diagnosa ditegakkan melalui:
D a6anya g"Aala 6an <an6a
D a6anya 6is>=arg" yang @urul"n<
D riGaya< @"rianal abs"s, ny"ri 6an b"ngkak
D ins@"ksi C a6anya "#<"rnal o@"ning
D $T C in6urasi 6is>=arg"
In<"rnal o@"ning 6an !ibro<i> <issu"
Pemeriksaan Khusus:
D Anosko@y
D 0ro>=os>o@y a<au sigmoi6os>o@y un<uk m"li=a< a6anya
in<"rnal o@"ning
D .ivalv" o@"ning s@">ulum
D Manom"<ri un<uk m"li=a< @"r"gangan 6ari M. S@=in><"r
D 8is<ulogra!i <i6ak bisa m"n"lusuri <ra><
4/
D In<raanal US2
D M$I
Diagnosa Banding :
0iloni6al sinus, kis<a 6"rmoi6 @"rir"><al, <"ra<oma sa>ro>o>>yg"al,
>arsinoma r"><al yang r"n6a=, @"riur"<=ral !is<ula, in!"rior glan6.
.ar<=olini
Penangganan:
0"r<ama C I6"n<i!ikasi in<"rnal o@"ning
0rinsi@ C
1. unroo<ing !is<ula
3. "liminasi 6ari in<"rnal o@"ning
3. 6rainag" yang a6"Pua<
0rinsi@ lainC
1. <"n<ukan @a<=oana<omi anor"><al
3. 6rainag" anor"><al
3. @"raGa<an luka @os< o@"rasi
Persiapan :
.oG"l @r"@ara<ion
0osisi li<=o<omyB %a>k kni!"
An"s<"si umum
;ak<u C
S">on6ary s<ag" @ro>"6ur" C 8is<ulo<omi 6ulu k"mu6ian
8is<ul"k<omi
8irs< s<ag" @ros"6ur" C k"6ua <in6akan s">ara b"rsamaan
Terapi Bedah:
LoG 8is<ulaC
8is<ulo<omy
8is<ul"k<omy
'#>isiD Aa=i< @rim"r )'#>ission M skin gra!<*
Hig= 8is<ula )su@ra s@=in><"r !is<ula, 6ari lin"a 6"n<a<a,
naik s"@anAang in<"rs@=in><"ri> @lan" sam@ai 6"ngan 6i
a<as m. 0ubor"><al kuli< @"rianal*
Colos<omy on" s<ag"
Cara S"<onC 6"ngan m"n"m@a<kan b"nang yang non absorbabl"
@a6a <ra>< 6ari !is<ula 6an s"<ia@ =ari s"6iki< 6"mi s"6iki< 6i<arik,
s"=ingga <"rb"n<uk Aaringan !ibrosis s"ki<ar <ra>< 6an m"n>"ga=
@"misa=an yang l"bar 6ari o<o< s@=in><"r @a6a saa< !is<ulo<omi.
T"knikC
I6"n<i!ikasi "#<"rnal o@"ning 6ari !is<ula, k"mu6ian
unroo<ing )"#>isi* 6"ngan m"ngangka< s"banyak
mungkin Aaringan s"ki<ar "#<"rnal o@"ning.
I6"n<i!ikasi in<"rnal o@"ning @a6a lin"a 6"n<a<a
,iagnosa su@ras@=in><"r 6i<"gakkan bila s"luru= bagian
6ari s@=in><"r 6ik"lilingi ol"= @rob" 6ari in<"rnal
o@"ning sam@ai 6"ngan "#<"rnal o@"ning
0isa=kan bagian "#<"rnal s@=in><"r @ro!un6a
45
Masukkan b"nang non absorbabl" )S"<on* s"ki<ar bagian
6is<al s@=in><"r )S@=in><"r "#<"rnal su@"r!i>ial*. ,i@akai
b"nang m"rs"li no 3
Curr"<ag" 6a"ra= abs"s, <am@on 6ng. gauF"B kassa
b"<a6in", 6i<arik s"6iki<Ds"6iki< <ia@ =ari
Si< ba<= 4 M / kaliB =ari.
S"<on <"rbaik un<uk an<"rior <rans@=in><"ri> 6an =ig=
<rans@=in><"ri>
,ir">< su<ur"
Mu>osal a6van>"m"n< !la@
Kegagalan terjadi karena:
6rainag" <i6ak a6"Pua<
@"raGa<an @os< o@. <ak a6"Pua< @o>k"< s"@sisi, ov"r
groG<= Aaringan granulasi, @"r<umbu=an rambu<.
4ola<"ral <ra>< <"rl"Ga<i 6ibuang
0rimary in<"rnal o@"ning <i6ak l"ngka@ 6i"#>isi
Sala= 6iagnosa
Terjadinya fistula letak tinggi (High fistula):
Ol"= kar"na a6anya b"n6a asing yang m"lakukan
@"n"s<rasi @a6a r"><um 6"ngan 6rainag" m"lalui ani.
Trauma @"n"srasi 6ari @"rin"um
C=ronis 6is"as", karsinoma, labog"nik )s"kun6"r ol"=
kar"na o@"rasi !is<ula*
Sebab tidak menutupnya suatu fistula:
1. =ilangnya kon<inui<as usus
3. obs<ruksi 6is<al
3. ins!il<rasi bak<"ri ol"= @ros"s @"nyaki<, misalnya
k"ganasan
4. 6rainag" !is<ula k" @"rmukaan m"mb"n<uk rongga abs"s
+. b"ruba=nya "@i<"l @"rmukaan <ra>< !is<ula
Penyulit pada operasi fistula:
1. 'arly C 7 E
3. Imm"6ia<"ly C J 6ari / E, b"ru@a C r"<"n<io urin",
@"n6ara=an, in<"rnal o@"ning yang <i6ak 6a@a<
6ii6"n<i!ikasi )r"kur"nsi*, 6ll.
41
PERIANAL ABSES
Anatomi :
$ongga @"rianal yang m"ng"lilingi anus b"rsa<u 6"ngan Aaringan
l"mak @a6a 6a"ra= glu<"al.
$ongga in<"rs@=in><"ri> m"misa=kan s@=in><"r in<"rnal 6an
"#<"rnal.
Patologi :
Hors" s=o" abs"s <"rAa6i 6i 6a"ra= is>=ior"><al !ossa m"lalui
6""@ @os<"rior anal.
%alur in!"ksi 6imulai 6ari rongga in<"rs@=in><"r )A* 6an m"luas k"
rongga @"rianal m"mb"n<uk abs"s ).*
In!"ksi k"l"nAar Cry@<oglan6ula biasanya b"rsa<u 6"ngan !"s"s 6an
!lora kuli< k"l"nAar 6a"ra= in<ras@=in><"ri> s"<inggi lin"a
6"n<a<a
Gejala :
D rasa saki< ="ba< 6i 6a"ra= anal
D bila b"rAalan, ba<uk 6an m"ng"6an saki< b"r<amba= ="ba<
D a6a massa @"rianal
D a6a @anas ba6an, r"<"nsio urin" s"@sis L
RT : Massa L
Therapi :
D 6rainag"
D An<ibio<ik
D In<"rs@=in><"ri> C in<"rnal s@=in><"ro<omy
D 0"rianal 6an is>=ior"><al 6i6rainag" 6i a<as kuli<
Komplikasi:
D 8is<ula Ani
D S"@sis
47
FISTULA GASTROINTESTINAL
Hubungan abnormal an<ara 6ua organ b"rongga a<au an<ara organ
b"rongga 6"ngan kuli<
,ibagi 3 ma>amC
1. 4ong"ni<al
3. A>Puir"6
0os< o@"ra<i!, 5+D1+E
<rauma
s@on<an )kar"na C.,, Ca, $a6iasi "n<"ri<is*, 1+D3+E
4om@likasiC
malnu<risi
k"<i6aks"imbangan >airan 6an "l"k<roli<
s"@sis, m"ninggal
8is<ula @os<o@"ra<i!C
1. "arly !is<ula, <imbul b"b"ra@a =ari s"<"la= o@"rasi
"<iologi C k"sala=an <"knik o@"rasi )<">=ni>al !is<ula*
<="ra@i <in6akan b"6a=
3. la<" !is<ula, <imbul =ari k"+ a<au l"bi=
"<iologi ="aling 6is<urban>"
<="ra@i kons"rva<i!
4om@likasi b"r6asarkanC
1. ana<omiC
in<"rnal
"ks<"rnal
organ involv"6
3. @=ysiologi>C
Ou<@u<
loG J 399ml 6alam 34 Aam
mo6"ra<" 399D+99 6alam 34 Aam
=ig= K+99 6alam 34 Aam
3. '<iologi>C
6is"as" @ros"s misal C
@os< a@@"n6isi<is, @os< 6iv"r<ikulosis
8ak<or risiko <"rAa6inya !is<ula C
Malnu<risi
Immunokom@romis"6
In!"ksi C.,
Insu!!isi"nsi r"nal
Sirrosis ="@a<is
Su<ura kurang baik
,iagnos<ikC 6ari anamn"sa 6i<"mukan C
ny"ri lokal a<au 6i!us"
il"us )k"mbung, mun<a=*
6"mam
a<au <an@a k"lu=an
8is<ula "ks<"rna, k"luar >airan 6ari luka )@usB>airan*
Mo6ali<as 6iagnosa
a. Moni<orC
8is<ula ou<@u< volum"
+9
8is<ula as@"><, Garna >airan
;a<"r an6 "l"><roli< balan>"
.io>="mi>al "valuasi )amylas" li@as", bilirubin, @H, 6ll*
S<a<us in!"ksi
S<a<us nu<risiBm"<abolik
b. M"<=yl"n" blu" <"s<
>. U@@"r or loG"r gas<roin<"s<inal "n6os>o@y
6. ,ig"s<iv" <ra><us -Dray 6"ngan Ga<"r solubl" >on<ras<
m"6ium
". 8is<ulogra!i 6"ngan Ga<"r solubl" >on<ras< m"6ium
!. US2, CTDS>an, M$I
0"nanganan 8is<ula gas<roin<"s<inal a6a 3 !as"C
1. ,iagnosis 6an r">ogni<ion
3. S<abilisasi 6an inv"s<igasi
3. Tr"a<m"n< 6an <="ra@i 6"!"ni<iv"
S"g"ra s"<"la= 6iagnos<ik 6i<"gakkan, <="ra@i kons"rva<i! )@a6a
!as" s<abilisasi*
TuAuan !as" s<abilisasiC m"ng"n6alikan <"rAa6inyaC
1. gangguan k"s"imbangan >airan 6an "l"k<roli<
3. malnu<risi
3. s"@sis 6an in!"ksi
Tin6akan kons"rva<i! )!as" s<abilisasi*
1. s<o@ in<ak" m"lalui mulu< 6an @uasa
3. @asang N2T
3. H3 Ana<agonis
4. Lin6ungi kuli<
+. 4or"ksi >airan, "l"k<roli<, k"<i6ak s"imbangan nu<risi
/. An<ibio<ik s@"><rum luas
5. .ila a6a s"@sis, abs"s, 6an @"ri<oni<is s"g"ra o@"rasi
0rinsi@ @"nanganana !is<ula "n<"roku<an"us 6i $SHS
T"r6a@a< 4 !as"C
-ase IC $"susi<asi 6an skin @ro<"ksi
4uli< s"ki<ar !is<ula =arus 6ilin6ungi 6ari k"rusakan ol"= "nFim
@"n>"rnaan, <"ru<ama !is<ula 6ari Aaringan yai<u 6"nganC
1. S<oma="siv"C >am@uran 6ari @"><in, g"la<in, >arbo#ym"<il
>"llulosa, @olyisobu<il"n, b"ru@a l"mbaran =alus b"6ak a<au
@as<a
3. 4arayaC subs<ansi alamia= b"ru@a r"sin )6ari A"nis 6amar*
6i@asang >olos<omy bag
-ase IIC Nu<ri<ional <r"a<m"n<
T"n<ukan 3 A"nis !is<ula loGou<@u< 6an =ig= ou< @u<
1. LoG ou< @u<C 6a@a< 6ib"rikan "n<"ral r"gim"n )bol"= makan*
<a@i bila raguDragu bol"= 6ib"rikan @ar"n<"ral. .iasanya
!is<ula <"rminal il"um, an<rum, >a">um a<au !is<ula "n<"ri>
@ro#imal 6ari "so!agus, lambung, 6uo6"num 6an bili"r. A<au
6a@a< Auga 6ari gas<ros<omy 6an A"Aunos<omi
3. Hig= ou< @u< )K+99 >>B6ay*C 6ib"rikan @ar"n<"ral nu<risi.
,ib"rikan sam@ai !is<ula m"nu<u@ a<au 6ilakukan o@"rasi
-ase IIIC Ass"sm"n< 6an Tr"a<m"n<
Asal !is<ula
+1
A@aka= <"r6a@a< 6iskon<inui<as usus
A@aka= <"r6a@a< obs<ruksi 6is<al
4on6isi usus s"ki<ar 6ari 6is<al !is<ula
A@aka= a6a rongga abs"s
,iagnosa 6i<"gakkan 6"ngan !is<ulogra@=y, barium kon<ras,
"n6os>o@y )gas<ro6uo6"nos>o@y, >olonos>o@y, >ys<os>o@y*
-ase I&C Tr"a<m"n< @lan<
0a6a mayori<as !is<ula "ks<"rna <"rAa6i @"ny"mbu=an s@on<an
s"<"la= 6ilakukan <="ra@i non o@"ra<i! 6"ngan 6i"< @ar"n<"ral a<au
"n<"ral. .ila s"<"la= 1 minggu !is<ula <i6ak m"nu<u@ a<au <i6ak a6a
<an6aD<an6a akan m"nu<u@ 6ilakukan o@"rasi. $"@arasi b"6a= yang
6ilakukan s">ara 6ini s"ring gagal.
8is<ula V =ubungan abnormal an<ara 3 @"rmukaan "@i<"l
8is<ula yang >"n6"rung <i6ak m"nu<u@ s@on<anC QTri"nR
8or"ign bo6y, ra6ia<ion, in!lamma<ion, in!"><ion, in!. .oG"l
6is"as", "@i<="liFa<ion, n"o@lasma, 6is<al obs<ru><ion
S">ara !isiologi !is<ula "n<"roku<an"us 6ibagiC
LoG Ou<@u< Mo6"ra<" Ou<@u< Hig= Ou<@u<
J 399 mlB34 Aam 399 M +99 mlB34 Aam K +99 mlB34 Aam
0robl"m "l"k<roli< Na, 4, Cl, HCO3, :n Na, 4, Cl, HCO3,
Mg, :n, Cu
8""6 a< 1D1,3 # $'' 1,3D1,3 # $'' 1,3D1,+ # $''
0ro<"inC
1D1,+ gramBkgB=ari
1,3D1,1 gramBkgB=ari 1,+D3,+ gramBkgB=ari
$,AC
;a<"r solubl" vi<amin
3 # $,AC 3 # $,A
3D+ # $,A (i< C +D19 # $,A (i< C +D19 # $,A (i< C
(i< 4 19mgBkg (i< 4 19mgBkg (i< 4 19mgBkg
0"nu<u@an s@on<anC
(a.orable %n$a.orable
(istula Long <ra><
In<"s<inal >on<inui<y
Obs<ruksi )D*
S=or< <ra><
'v"rsion o! mu>osa
.oG"l 6is"as", "vis"rasi,
il"us, 6is<al abn 6"!"k
6in6ing ab6om"n
Organ .ilio@an>r"a<i>,
>olon
2as<"r, 6uo6"num, A"A"num
Se"sis D L
Etiologi Anas<omos" l"kag" Malignan>y, in!lma<ory
boG"l 6is"as", ra6ia<ion
Out"ut J +99mlB6ay K+99 mlB6ay
2alnutrisi D L
Periode A>u<" C=roni>
HERNIA INTERNA ABDOMINAL
H"rnia In<"rna a6ala= <onAolan usus <an@a kan<ung ="rnia, m"lalui
lubang 6alam rongga @"ru<, s"@"r<i C
8oram"n ;insloG
$">"ssus $"<ro>a">al
+3
Om"n<al ="rnia
H"rnia <=roug= <=" ligam"n<
H"rnia <=roug= <=" !al>i!orm ligam"n<
H"rnia <ransv"rs" m"so>olon
H"rnia @ara6uo6"nal
H"rnia @"ri>">al
H"rnia su@ra v"si>al in<"rna
,"!"k 6a@a<an @a6a m"s"n<"rium, um@anya s"<"la= anas<omos"
usus, >olos<omy.
T"knik O@"rasi H"rnia
1. An<"rior Clasi>al 2roin H"rnio@las<y
Mar>yIs Sim@l" $ing Closur"
.assini
.assini M S=oul6i>"
M> (ay M Lo<="iss"n Coo@"r Ligam"n< $"@air
3. 0os<"rior H"rnio@las<y
3. An<"rior 0ros<="<i>
Li>=<"ns<"inIs T"nsion 8r"" H"rnio@lsa<y
0os<"rior )@ro@"ri<on"al* 0ros<="<i> 2roin H"rnio@las<y
4. S<o@@a 0ro>"6ur" 2ian< 0ros<="<i> $"in!or>"m"n< o!
T=" ("si>al Sa>
+. La@aros>o@i> $"@air
Hernioraphy Classic
3 )<iga* bagian C
1. ,is"ksi kanalis Inguinalis )H"rnio<omy*
3. $"@air ori!isium myo@"><inal )H"rnio@las<y*
3. 0"nu<u@an kanalis inguinalis
Marcy`s Simple Ring Closure
1. M"m@"rbaiki ori!isium myo@"><inal
3. A@roksimasi arkus a@on"urosis <ransv"rsus @a6a <ra><
ilio@ubi>um 6"ngan b"b"ra@a Aa=i<an s"=ingga ukuran
>in>in in<"rna k"mbali normal
3. In6ikasi >ara ini =anya @a6a k"rusakan minimal 6ari
anulus in<"rnus
Bassini
A@roksimasi m. oblikus in<"rnus, m. <ransv"rsus ab6ominalis,
!as>ia 6an a@on"urosis <ransv"rsus )muskuloa@on"uro<ik <=r"" !ol6
lay"r H >anAoin< <"n6on* @a6a ligam"n< Inguinal" 0ou@ar<.
Mc Vay
1. A@roksimasi 6ari a@on"urosis <ransv"rsa @a6a lig.
Coo@"r 6an @a6a !"moral s="a<=.
3. .iasanya <imbul k"<"gangan s"=ingga 6i@"rlukan in>isi
lain )$"la#ing In>ision*.
HERNIORAPHY
Indikasi :
1. H"rnia in>ars"ra<a
3. H"rnia s<rangula<a
3. H"rnia irr"@onibl"
Cara :
+3
1. ,ilakukan <in6akan a 6an an<is"@<ik 6i 6a"ra= o@"rasi
6an s"ki<arnya
3. In>isi s"AaAar Lig. Inguinal" )3 Aari 6i a<asnya*
3. In>isi >u<is, sub>u<is sam@ai !as>ia m. obliPus "#<"rnus
4. 0r"s"rvasi N. Ilio!"moralis, N. Ilioinguinalis )N.
Ilio=y@ogas<ri>*
+. I6"n<i!ikasi s@"rma<i> >or6 6an @isa=kan, !iksasi 6"ngan
m"makai ka<"<"r n"la<on
/. I6"n<i!ikasi kan<ung ="rnia, buka, bila a6a organ in<ra
ab6ominal 6orong k" rongga ab6om"n
5. 0isa=kan kan<ung @roksimal 6an 6is<al 6"ngan g"n<l"
1. Ika< kan<ung @roksimal s<inggi mungkin 6"ngan
lan6mark @r"@"ri<on"al !a<
7. 4an<ung 6is<al biarkan <"rbuka 6an lakukan ="mos<a<ik
6"ngan baik.
Macam bentuk hernia direk
1. ,i!!us" bulg"
3. 4an<ung 6"ngan 6asar yang m"l"bar
3. ,iv"r<ikulum
4. 4ombinasi )@an<aloon* yai<u kombinasi an<ara ="rnia
6ir"k 6an in6ir"k.
HERNIA FEMORALIS
Masuk 6an <urun m"lalui >analis !"moralis 6i baGa= Lig.
Inguinal", m"nonAol k" @"rmukaan kuli< malalui !as>ia ovalis.
S"ring <"rAa6i inkars"ra<a 6an s<angulasi )kar"na l"="r kan<ung
k">il*.
S"ring @a6a Gani<a lanAu< usia 6an anakDanak.
+4
#e*a (IL *an (I%
HIL HIM
0"nonAolan m"lalui >analis
inguinalis, 6i a<as lig inguinal",
m"lalui rign in<. 6an k"luar
l"Ga< ring "ks<"rna.
."n<uk "lli@s
Insi*ensi <"ru<ama @a6a anakD
anakBmu6a
Pato+i. : T"rAa6i kar"na 6"!"k
ol"= kar"na k"gagalan
@"nu<u@an @ro>. (aginalis
!omplikasi C inkars"ra<a s"ring
Langsung m"nonAol m"lalui
6in6ing ab6om"n )m"lalui
Trigonum H"ss"lba>=Blan<ai
inguinal >anal*
."n<uk bula<
Insi6"nsi H 6"Gasa, lansia
Akiba< k"l"ma=an 6in6ing
ab6om"nBlan<ai kanalis
inguinalis
4om@likasi <i6ak a6a
Prinsip operasi pada HIL
)M"ligasi kan<ung 6an m"m@"rkua<Bm"ngika< >in>in in<"rna*
1. M"n>ari kan<ung ="rnia in6ir"k<a
3. M"mb"rsi=kan kan<ung ="rnia 6"ngan 6is"ksi sam@ai
6"ngan l"="r kan<ung ="rnia )ring in<"rna*
3. M"ngangka< kan<ung ="rnia su@aya mu6a=
6iangka<B6iika< l"="r kan<ung ="rnia
4. M"nya<ukan anulus in<"rna 6"ngan m"nAa=i< !as>ia
<ransv"rsalis yang b"r6"ka<an.
Prinsip operasi pada HIM
)M"m@"rkua< H"ss"lba>=, m"6ial 6ari vasa "@igas<ri> in!"rior*
$"@arasi !as>ia <ransv"rsalis un<uk m"m@"rkua< 6in6ing b"lakang
kanalis inguinalis HIM <"<a@ @"rlu un<uk o@"rasi ol"= kar"na C
)Curr"n<* s"mua ="rnia inguinalis =arus 6ir"@air, k">uali a6a
k"a6aan lain un<uk m"nun6a o@"rasi .
)Maingo<* ,iagnosa HIM s"ringkali <i6ak mu6a=, suli<
6ib"6akan 6"ngan HIL s"=ingga o@"rasi <"<a@ 6isarankan.
Trias Tonte dari Sliding Hernia :
1. In6ir"k ="rnia
3. Isi organ r"<ro@"ri<on"al
3. ,in6ing b"lakang ="rnia 6ari organ r"<ro@"ri<on"al.
Approach pada HIL / Hernia Femoralis
A. HIL
1. In>isi 6ari baGa= 6an m"6ial SIAS k" <ub"rkulum
@ubikum )@ubi> s@in"* 3 M3 >m 6ia<as 6an s"AaAar Lig.
0ou@ar<.
3. In>isi yang l"bi= kosm"<ik a6ala= s"suai 6"ngan garis
li@a<an kuli< 6ia<as Lig. 0ou@ar<.
Hernia Femoralis
1. Harus s"lalu 6i@"r=a<ikan =ubungan an<ara sa>>us ="rnia
6"ngan 6""@ !"moral v"ss"l 6an Lig. 0ou@ar<.
3. In>isi <"@a< 6ia<as Lig. 0ou@ar< @a6a garis li@a<an kuli<
m"mb"rikan "#@osur" yang baik 6ari n">kBl"="r
sa>>us, s"r<a un<uk r"s"ksi 6an anas<omosis usus Aika
6i@"rlukan.
3. In>isi !"moralis In>isi longi<u6inal an<ara A.
8"moralis 6an <ub"rkulum @ubikum.
++
T"knik O@"rasi @a6a HIL
A. Bassini
1. 8as>ia <ransv"rsalis 6iAa=i<kan k" <ra><.
IlioinguinalisBilio@ubi> <ra><, !as>ia
<ransv"rsalis 6an k" @inggir lig. Inguinal".
3. 8unikulus s@"rma<ikus <"rl"<ak an<ara M.
obliPus in<"rnus ab6ominis 6an !as>ia obliPus
"#<"rnus.
.. Halsted Bassini
A@on"urosis M. Obl. '#< 6iAa=i< 6i baGa= !unikulus
s@"rma<ikus. 8as>ia <ransv"rsalis 6iAa=i<kan k" <rak
ilioinguinal, !as>ia <ransv"rsalis 6an k" @inggir lig. Inguinal".
+/
C. Andrew Bassini
8unikulus s@"rma<ikus 6i<anamkan 6ian<ara umbri>a<"6 !as>.
Obl. '#<.
,. Fergusson Bassini
8unikulus s@"rma<ikus 6il"<akan l"bi= baGa= lagi yai<u 6i
baGa= Aa=i<an >onAoin"6 <"n6on 6"ngan lig. Inguinal".
+5
E. Cooper (Mc Vay)
8as>ia <ransv"rsalis 6iAa=i<kan k" lig. Coo@"r sam@ai ba<as m"6ial
(. 8"moralis.
%a=i<an @in6a= an<ara !as>ia <ransv"rsalis 6"ngan !as>ia !"moralis
an<"rola<"ral, Aa=i<an an<ara !as>ia <ransv"rsa 6"ngan lig inguinal".
F. Shouldice Bassini
$"@air <=" inn"rmos< a@on"urosis siko!s>ial lay"r by umbri>a<ion
>on<inous su<ur" an< ilio@ubi> k" un6"r sur!a>" o! <=" <ransv"rs"
a@on"uro<i> ar>=.
4"mu6ian 6ilanAu< uAungB@inggir <ransv"rs" a@on"uro<i> ar>= k"
@inggir inguinal.
Macam-macam hernia abdominal (Scwhartz)
1. 2roin ="rniaC
D ,ir">< ="rnia )HIM*
D In6ir">< ="rnia )HIL*
D H"rnia !"monalis
3. Umbili>al ="rnia
3. '@igas<ri> ="rnia, yai<u @"nonAolan l"mak 6an @"ri<on"um
m"l"Ga<i Aaringan r"><us s="a< @a6a garis <"nga= )lin"a alba*
6i an<ara #y@oi6 6an umbili>us
4. S@ig"lan ="rnia, yai<u ="rnia v"n<ral yang <"rAa6i
subumbili>usal @o<oin o! s@i"g="lIs s"milunar 6an m"l"Ga<i
s@i"g="lIs !as>ia
+. Lumb"r ="rnia, yai<u ="rnia kong"ni<al, s@on<an, <rauma<i>
="rniasi <"rAa6i m"l"Ga<i 2ryn!"l<Is su@"rior 6an @a=I<
in!"rior lumbar <riangl"
/. 0"lvi> ="rnia, <"rAa6i @a6a ob<ura<or !ossa
5. 0aras<"rnal ="rnia, <"rAa6i kar"na >olos<omy irigasi 6an
a6="si s<omal
1. Insisional ="rnia
+1
Faktor yang menghambat terjadinya hernia:
1. kanalis inguinalis yang b"rAalan miring
3. s<ruk<ur M. ObliPu" in<"rnus ab6ominis yang m"nu<u@ anulus
inguinalis in<"rnus k"<ika b"rkon<raksi
3. !as>ia <ransv"rsa yang kua< m"nu<u@ <rigon"ar na"s"l ba>=
yang umumnya =am@ir <i6ak b"ro<o<
H"rnia a6ala= sua<u @ro<usian a<au @"nonAolan isi sua<u rongga
m"lalui 6"!"k a<au bagian l"mak 6ari 6in6ing massa b"rsangku<an,
<"r6iri 6ari 6"!"k, kan<ung 6an isi.
4lasi!ikasi m"nuru< ana<omi
1. ="rnia li@a< @a=a )groin ="rnia*
3. ="rnia umbili>al
3. ="rnia "@igas<rik
4. ="rnia s@ig"lan
+. ="rnia lumbar
/. ="rnia @"lvi>
5. ="rnia @aras<"rnal
1. ="rnia insisional
Klasifikasi klinis:
1. ="rnia r"@onibl"
3. ="rnia irr"@onibl"
3. k"rnia in>ars"ra<a
4. ="rnia s<rangula<a
+. ="rnia ri>=<"r
ANATOMI REGIO INGUINALIS
.a<asDba<as inguinalis >analisC an<"rior a@on"urosis M. Oblikus
"#<"rnus 6an 1B3 la<"ralnya M. oblikus in<"rnusH@os<"rior )6asar*
a@on"urosis M. ab6ominus <ransv"rs" !as>ia <ransv"rsalis, bagian
<"nga= ol"= !as>ia <ransv"rsalis 6an >onAaoin< <"n6onH su@"rior
)a<a@* @inggir baGa= M. oblikus in<"rnus 6an M. ab6ominis
<ransv"rnus s"r<a a@ourosisnyaH s"r<a bagian in!"riornya ligam"n
inguinalis )@ou@ar<* 6an ligam"n la>unaris )gimb"rna<*.
La@isan 6in6ing ab6om"n @a6a r"gio inguinalisC
1. kuli<
3. !as>ia subku<an )Cam!"r 6an S>ar@a*
3. !as>ia inomina" )2ailau6"r*
4. a@on"urosis M. Oblikus "#<"rnus yang b"risi lig.
Inguinal", lig. Lakunari< 6an r"!l"#or 6ari lig. Inguinal
+. !uni>ulus s@"rma<i>us
/. M. ab6ominis <ransv"rsir 6an a@on"urosis M. Oblikus
in<"rnus 6an >onAoin< <"n6on
5. !as>ia <ransv"rsalis
1. @r"@"ri<on"al !a<
7. @"ri<on"um
+7
INSISI A.,OM'N
Ti@" insisi @aram"6ian kananC U@@"r @aram"6ian 6ia!ragma insisi,
b"rAalan v"r<ikal mulai 6ari @inggir >os<a sam@ai L 3D1 >m 6i
baGa= umbili>us 6an <"rl"<ak 3,+D+ >m 6ari mi6lin"
/9
LoG"r @aram"6ian 6ia!ragma insisi, =am@ir sama 6"ngan u@@"r
@aram"6ian <"<a@i 6i<"ruskan sam@ai @ubis. ."6anya @"n6ara=an
"@igas<ri>a in!"rior yang 6i<"mukan 6an 6i<"mukan la@isan
@os<"rior r"><us s="a<=
/1
La<"ral @aram"6ian insisi, a6ala= mo6i!ikasi insisi m"6ian
s<an6ar. Insisinya b"rAalan v"r<ikal @a6a @"rmukaan 1B3
<"nga= 6an 1B3 luar 6ari r"><us s="a<=
HERNIA INSISIONAL
H"rnia insisionalis a<au ="rnia v"n<ralis, yai<u ="rnia yang <"rAa6i
s"<"la= o@"rasi la@aro<omi.
O@"rasi la@aro<omi yai<u insisi @a6a 6in6ing ab6om"n yang
biasanya m"lalui garis <"nga=.
0"ny"babnya a6ala=C
1. !ak<or umum, @a6a orang <ua, @"ny"mbu=an luka
o@"rasi lamba< 6an ka6angDka6ang <i6ak s"m@urna
3. k"a6aan umum A"l"k, kar"na >irr=osis ="@a<is,
karsinoma 6an @"nyaki<D@"nyaki< kronis, akan
m"m@"rlamba< a<au m"nganggu @"my"mbu=an luka
3. k"g"mukan B ob"si<as, m"ny"babkan <"kanan in<ra
ab6ominal yang b"r<amba= @a6a orang g"muk 6an
kar"na banyak l"mak @a6a luka insisi o@"rasi s"ring
m"ny"babkan banyak s"roma 6an ="ma<om 6alam luka
4. in!"ksi, <"ru<ama @a6a luka o@"rasi
+. A"nis insisi yang 6igunakan
/. kom@likasi @aruD@aru, <"ru<ama ba<ukDba<uk l"bi= s"ring
5. @"mili=an b"nang Aa=i<an yang sala=
1. nu<risi @ra 6an @as>a b"6a= yang A"l"k
7. ka<abolism" kar"na s"@sis b"rlaru<, s"=ingga
@"ny"mbu=an luka <"rganggu.
/3
HERNIA OBTURATOR
M"ru@akan <i@" ="rnia yang Aarang 6i<"mukan, insi6"nsi @a6a
Gani<a K l"laki, yai<u / C 1, l"bi= banyak 6i<"mukan @a6a usia 13 M
73 <=. S"ring @a6a 59D19 <a=un. 0a6a Gani<a kar"na ukuran @"lvis
l"bi= b"sar, !oram"n ob<ura<or l"bi= luas 6an a6anya riGaya<
@ar<us. 4anan K s"ring 6ari kiri, bila<"ral ) / E * m"ru@akan
b"n<uk ="rnia yang @aling l"<=al. ,a@a< m"ny"babkab il"us
ob<ruksi )9,+ E*. ."r=ubungan 6"ngan >=ronis lung 6is"as" 6an
@"nurunan b"ra< ba6an.
Ana<omi
D H"rnia m"lalui ob<ura<or >anal yang 6iba<asi ol"= s"b"la=
bara< su@"rior ramus @ubi>, 6an s"b"la= baGa= !r"" u@@"r
"6g" ob<ura<or m"mbran".
D Canal @anAangnya 3 >m, b"rAalan obliPu" k" 6"@an baGa=
6an m"6ial.
D M"lalui >anal <"rs"bu< Auga b"rAalan ob<ura<or v"ss"l 6an
sara! 6ari ab6om"n k" <=ig= as@"k m"6ial
D N"rv" 6an v"ss"l b"rAalan @os<"rola<"ral 6ari ="rnial sa>
D 4an<ung biasanya @anAang 6an s"m@i<, lalu 6a@a< b"rAalan
@a6a >anal 6an k"luar @a6a <=ig=, s"b"la= 6alam M.
0"><in"us.
Mani!"s<asi 4linis
A6a 4 gambaran ="rnia ob<ura<orC
a. in<"s<inal obs<ru><ion )@aling banyak, L 11E 6ari s"luru=
kasus*
b. HoGs=i@ $omb"rg Sign, yai<u ny"ri @a6a bagian inn"r
sur!a>" <=ig=, @a6a kn"" Aoin<
>. His<ory @"ngulangan s"rangan, in<"s<inal obs<ru><ion
)obs<ruksi in<"rs<inal yang r"kur"n* mungkin kar"na
kom@r"si in<"rmi<<"n 6ari usus =alus yang 6is"lingi Aaringan
r"misi
6. T"raba masa @a6a as@"k m"6ial <=ig=
,ua gambaran bila <"rAa6i s<rangulasi 6ari ="rnia ob<ura<or
a. Timbul "kimosis 6i bagian m"6ial 6ari ="rnia ob<ura<or
b. Timbul massa yang ny"ri @a6a 6a"ra= ob<ura<or ar"a la<"ral
vagina
,iagnosa 0r" o@"rasi
D suli< bila 6ari .NO
D l"bi= mu6a= 6"ngan Mill"rDAbbo< <ub"
D .arium "n"ma
D CT S>an 6"ngan kon<ras
D US2
,i!"r"n< 6iagnosa
Abs"s 6in6ing ab6om"n, s"roma, ol6 ="ma<om
T="ra@i
O@"rasi kar"na a6anya r"siko s<rangulasi
D <=" loG"r ab6ominal mi6lin" <rans@"ri<on"al
/3
D <=" loG"r ab6ominal mi6lin" "#<ra@"ri<on"al
D "#@osur" in <=" <=ig=
/4
Thigh Operation
D 0aling i6"al kar"na a@@roa>= langsung @a6a !oram"n
ob<ura<or, <a@i Aarang 6igunakan @a6a Gak<u @"mb"6a=an
a<au @a6a kasus s<rangulasi kar"na AalanB a>>"s k">il 6an
s"m@i<
D 4a6angDka6ang 6i@"rlukan >oun<"r insisi @a6a ab6ominal
a@@roa>=
D Insisi v"r<ikal 6ari a<as k" m"6ial @oin< 6ari <=ig= s"@anAang
muskulus a66u><ur lungus
D M. 0"><in"us 6ibagi, akan <"rli=a< kan<ung, lalu 6iinsisi,
k"mu6ian 6iAa=i< 6"ngan mono!ilam"n< @oly@ro@yl"n"
D .ila a6a s<rangulasi =arus s">ara la@aro<omi
Abdominal midline Extraperitoneal
D Insisi mi6lin" "#<ra @"ri<on"al a6ala= m"<o6a yang @aling
baik
D '#@ossur" yang baik un<uk in<"rnal o@"ning 6ari >anal
ob<ura<or <an@a m"liba<kan ab6ominal >on<"n<
D Insisi 6ari umbili>us sam@ai k" @ubis <an@a m"n"mbus
@"ri<on"um, lalu k" la<"ral k" ara= su@"rior @ubi> ramus 6an
M ob<ura<or in<"rnus, maka kan<ung akan <"rli=a<, k"mu6ian
6iinsisi @a6a 6asarnya, >on<"n< 6ir"6uksi k" 6alam @"ri<on"al
>avi<y
D 4an<ung 6i@isa=kanB<rans"ksi @a6a bagian n">k 6an
@"ri<on"al 6"!"k 6i<u<u@ 6"ngan mono!ilam"n< nylon su<ur"
Ara= 6ari ="rnia ob<ura<or m"lalui ob<ura<or >anal
/+
Abdominal midline transperitoneal
D M"ru@akan m"<o6a @aling s"ring 6igunakan un<uk m"ngoba<i
="rnia ob<ura<or
D T"rli=a< usus =alus yang kola@s sam@ai 6"ngan in<"rnal
o@"ning 6ari ob<ura<or >anal 6an <"rli=a< @ro#imal loo@ usus
=alus 6ila<asi
D Ha<iD=a<i 6alam r"6uksiB<raksi loo@ boG"l, =arus s">ara
@"rla=an, >aranya 6"ngan m"n"kan ="rnia sa> @a6a m"6ial
<=ig=
D In<"rnal o@"ning ob<ura<or >anal si!a<nya sanga< rigi6 6an
<i6ak 6a@a< 6i6ila<asi 6igi<al, s"=ingga insisi s=ar@ "6g"
ob<ura<or m"mbran" 6ilakukan un<uk m"ng"luarkan usus
)=a<iD=a<i m"rusak n"rvus ob<ura<or*
D .ila manuv"r <"rs"bu< gagal 6a@a< 6ilakukan >oun<"r insisi
@a6a <=ig=
M"ru@akan @"nonAolan abnormal ala< 6alaman yang 6a@a< b"ru@a
@r" @"ri<on"al !a< )s<ag" I*, om"n<um a<au loo@ usus )s<ag" II*,
m"lalui !oram"n ob<ura<oria )>analis ob<ura<oria* @a6a <ulang
inomina<a, 6iba<asi ol"= ramus @ubis su@"rior 6an <"@i b"bas uAung
m"mbrana ob<ura<or*.
H"rnia m"ru@akan @"nonAolan abnormal 6ari ala< 6alaman yang
6a@a< b"ru@a @r"@"ri<on"al om"n<um a6ala= loo@ usus m"lalui
!oram"n ob<ura<or
Patogenesis mengenai terjadinya hernia
GAGAL ORGAN PASCA BEDAH
Tin6akan yang 6a@a< m"ningka<kan survival C
1. $"susi<asi.
3. M"ng=ilangkan sumb"r @"nyaki<.
3. M"muli=kan <rans@or< oksig"n.
4. M"mban<u @"rbaikkan m"<abolism".
A6. 1 $"susi<asi m"li@u<i C
AirGay
.r"a<=ing
Cir>ula<ion
A6. 3. M"ng=ilangkan sumb"r @"nyaki< ) Sour>" Con<rol * C
M"ng="n<ikan @"r6ara=an.
,rain abs"s.
,"bri6"m"n< Aaringan ma<i.
M"ng=ilangkan in!"ksi
M"ng=ilangkan in!lamasi
S<abilisasi <rauma Aaringan.
0uli=kan mikrosirkulasi.
A6. 3. M"muli=kan <rans@or< oksig"n, in<"grasi 6an r"gulasi C
!ungsi @aruD@aru
sirkulasi 6ara=
kom@on"n 6ara=
A6. 4. M"mban<u @"rbaikkan m"<abolism" C
4"s"imbangan >airan 6an "l"k<roli<
Nu<risi @ar"n<"ral
Nu<risi "n<"ral.
SHOCK
S=o>k m"ru@akan k"a6aan @a<o!isologi 6inamis yang m"ngakiba<kan
=i@o#ia Aaringan 6an s"lDs"l s"=ingga m"ny"babkan gangguan
m"<abolism" s"l 6an 6a@a< m"nimbulkan k"ma<ian Aaringan organ
vi<al yang irr"v"rsib"l
Ma>amDma>am s=o>kC
1. N"urog"nik C m"ru@akan s=o>k yang <"rAa6i kar"na r"aksi
vasovagal yang b"rl"bi=an s"=ingga m"ngakiba<kan
vaso6ila<asi yang m"ny"luru= 6i r"gio s@lanknikus 6an
m"ngakiba<kan @"r6ara=an o<ak
3. Hi@ovol"mik C m"ru@akan s=o>k yang 6is"babkan ol"=
kar"na @"r6ara=an baik yang <"rli=a< mau@un yang <i6ak
<"rli=a<, misalnya @"r6ara=an 6ari luka a<au ="ma<om,
@"r6ara=an 6ari saluran >"rna. S=o>k =i@ovol"mi Auga
6a@a< <"rAa6i kar"na k"=ilangan >airan <ubu= yang
b"rl"bi=an, A"nis >airan yang k"luar 6a@a< b"ru@a 6ara=,
@lasma, >airan "#<ra s"l.
'<iologiC
@"r6ara=an, >ombus<io, >i6"ra yang luas 6an maA"muk,
in!lamasi luas s"@"r<i @"ri<oni<is umum, 6"=i6rasi,
k"=ilangan >airan usus )il"us, 6iar", mun<a=*
2"Aala 4linikC
T"kanan 6ara= sis<olik kom@"nsasi aGal
vasokon<riksi
ka@il"r kuli< m"ngalami @u>a< 6an 6ingin
6iur"sis , <a=i>ar6ia un<uk m"m@"r<a=ankan
>ura= Aan<ung
m"<abolism" Aaringan =i@o#ia asam lak<a<
asi6osis m"<abolik ,ys@n"u
3. S"@<i>C m"ru@akan s=o>k yang 6is"babkan ol"= s"@<ik"mia,
biasanya kar"na gram n"ga<i! yang m"ny"babkan kola@s
kar6iovaskul"r. 'n6o<o#innya m"ny"babkan vaso6ila<asi
ka@il"r, <"rbukanya s=un< ar<"ri 6an v"na @"riv"r, s"=ingga
<"rAa6i @"ningka<an ka@asi<as vaskul"r 6an m"ny"babkan
=i@ovol"mik r"la<i!. S"lain i<u 6a@a< Auga <"rAa6i
@"ningka<an @"rm"abili<as ka@il"r s"=ingga m"ny"babkan
k"=ilangan >airan in<ravaskul"r "6"ma )s=o>k
=i@"r6inamik*
0"ny"bab s=o>k s"@<i>C in!"ksi luka a<au Aaringan lunak,
abs"s, @"ri<oni<is, in!"ksi <rak<us urog"ni<al, in!"ksi @aru
a<au @n"umonia, luka bakar luas.
SEPTIC SHOCK
,"!inisi
1. S>=Gar<FC kon6isi klinik yang 6i<an6ai 6"ngan a6anya g"Aala
yang <imbul ol"= kar"na kar6iak ou<@u< yang <i6ak >uku@
m"ngisi >abang >abang @"mbulu= 6ara= un<uk m"m@"r6ara=i
organ 6an Aaringan.
3. S=o>kC ol"= kar"na @"r!usi Aaringan s"=ingga oksig"nasi
6an <imbul k"rusakan s"l gagal organ 6an 6a@a<
m"ny"babkan k"ma<ian
S"@<i> s=o>k b"r=ubungan 6"ngan in!"ksi m"masuki @"mbulu=
6ara=
'<iologi C
1. gram @osi<i!
3. gram n"ga<i! <"rbanyak
3. Mikrooganism" lain
4. 4ombinasi gram @osi<i! 6an gram n"ga<i!
0a<o!isiologiC
L"ukosi<B@=agosi< L bak<"ri m"l"@askan "n6o<o#in 6an "#o<o#in
masuk k" sirkulasi m"l"@as m"6ia<or an<ara lain =is<amin,
bra6ikinin, @ros<aglan6in, S$SDA m"ns<imulasi ak<ivi<as sim@a<is
s"n<ral 6an @"ri!"r m"l"@askan +D=i6roksi <i@<amin, a6r"nalin 6an
nor a6r"nalin
'!"k <"r=a6a@ C(SC
1. vaso6ila<si 6an <a=i>ar6ia kuli< =anga< 6an k"m"ra=an
3. @"rm"abili<as ka@il"r loss @lasma >olla@s s=o>k
m"kanism" baror"s"@<or vasokon<riksi L <a=y>ar6ia
nonvi<al <issu" ano#ia, =i@o<"nsi A$8
Asi6osisC @"r!usi organ m"<abolism" ana"rob akumulasi
asam lak<a< AT0 !ungsi @"mbulu= 6ara= akan !lui6 loss
'6"ma S=o>k
$"s@irasiC
Asi6osis <a>=i@n"u CO3
In<"rs<i<ial @ulmonary "6"ma bloo6 !loG k" <i6ak
s"imbangan v"n<ilasi 6an @"r!usi
%ika mikro<rombus <"rAa6i sur!a><an Com@lian>" @aru
A<"l"k<as" )lung s=o>k*
Clo<=ing L %aun6i>"C
1. .a><"ri"mia 6an r"aksi an<ig"n an<ibo6i in<ravaskular
="molisis @r" ="@a<i> Aaun6i>"
3. S"@<i>"miaBin<raab6om"n s"@sis liv"r !ailur" ="@a<i>
Aaun6i>"
3. 0"ng=an>uran 6ara=Bk"rusakan "n6o<"l >as>a6" koagulasi
<"rganggu
S"@<i> syn6romC mani!"s<asi klinis 6ari in!"ksi
S"@<i> s=o>kC s"@sis syn6rom L =i@o<"nsi
Mani!"s<asi klinisC
'arly La<"
Con!usion L r"s<l"ssn"ss Coma
Ta>=y@n"u Ta>=y@n"u M >="y"n" s<ok"s
Ta>=y>ar6ia K 199#Bm"ni< Ta>=y>ar6ia K139#Bm"ni<
LoG sis<oli> .0 J199mmHg LoG sis<oli> .0 J19mmHg
Mil6 %aun6i>" Mo6"a<" %aun6i>"
0al", sG"a<ing, >ol6 "#<r"mi<y Oliguria 6an anuria
Ini<ialy may b" Garm an6 !lus="6 Skin ="mor=ag"
Ti@" s"@<i> s=o>kC
1. Hig= ou<@u< L Garm s=o>k V Hy@"r6inami> s"@<i> s=o>k V
"arly s"@<i> s=o>k
a. Hi@o<"nsi, =ig= >ar6ia> ou<@u<, bloo6 vol normalB,
C(0 normal, r"sis<"nsi @"ri!"r , "ks<r"mi<as C Garm
6an k"ring, =y@"rv"n<ilasi, r"sira<ory alkalosis
b. T"rAa6i A( s=un< Aaringan =i@oksia
>. insu!!isi"nsi @aru M @aru @"ny"bab k"ma<ian s"@<ik
s=o>k
6. 4"gagalan @"rna@asan ol"= kar"naC
i. '6"ma @aru @"mb"n<ukan <rombi ka@il"r
sumba<an mikrosirkulasi
ii. A!ini<as O3 <"r=a6a@ Hb
iii. S"l @"mbua< sur!a><an rusak "las<isi<as @aruD
@aru
3. LoG Ou<@u< V Col6 s=o>k V =i@o6inami>
a. Hi@o<"nsi, loG >ar6ia> ou<@u<, r"sis<"nsi @"ri!"r ,
C(0 , Col6, >yano<i> "#<r"mi<y, bisa @a6a !as"
lanAu< s=o>k
b. ,"@r"si myo>ar6. Ta=anan @"ri!"r )vasokon<riksi*
a!<"r loa6 k"rAa Aan<ung
>. 0la<"ll"<
6. Trombin Tim"
". 0ro<ombin Tim"
!. 8ibrinog"n .l""6 skin ="mor=ag" ,IC
g. T"m@"ra<urC
i. 'n6o<oksin =i@o<alamus =i@o<"rmi
)mulaDmula*
ii. S"su6a= a6a immun" r"s@ons su=u
0"ng"lolaanC
1. O3 6"ngan mask a<au v"n<ila<or
3. Urin" ou<@u< K49>>BAam
3. Clo<=ing
4. .loo6 volum"
+. ,rugC an<ibio<ikB>ar6io<oni>
PERDARAHAN SALURAN CERNA
,iagnosis T=y@oi6 C
4linisC 6"mam <inggi, ny"ri k"@ala, mun<a=
S"rologisC Ti<"r O m"ningka< <an@a imunisasi s"b"lumnya, biakan
)L* @a6a 6ara=, <inAa, urin, sumsum <ulang, s@u<um, "#u6a<.
Perdarahan pada Thypus Abdominalis C
0a<o!isiologi C
.ak<"ri"mi akan <"rAa6i r"aksi AgDAb @a6a k"l"nAar 0laPu"s @"y"ri
6an m"nimbulkan Lo>al S=uar<Fman 0="nom"non s"lanAu<nya akan
<"rAa6i =i@"r@lasi 6an m"nimbulkan n"krosis @a6a mukosa ?
submukosa, uls"rasi B <ukak mul<i@"l.
Il"um <"rminal akan <"rAa6i <iga k"mungkinan C
1. s"mbu= <an@a @aru<
3. <"mbus k" rongga vis>"ra s"=ingga akan <"rAa6i @"ri<oni<is
6i!!us.
3. 0"r6ara=an ) "rosi ar<"ri *.
0a6a uls"rasi yang 6alam akan <"rAa6i @"r!orasi s"6angkan @a6a
uls"rasi yang 6angkal akan <"rAa6i @"r6ara=an. 4om@likasi
@"r6ara=an @a6a <=y@us ab6ominalis +E s"6angkan @"r!orasi 3E
0"r6ara=an akan m"ningka< a@abila C
1. Albumin J 3,+ grE,
3. 2iFi kuirang
3. T"ra@i ina6"kua<
4. .anyak g"rak
+. ,i"< @a6a< l"bi= 6ini
/. 0"nyaki< b"ra<.
0"nanganan <"ra@i >uku@ 6an 6i"< lunak sam@ai 6"ngan b"bas
6"mam.
Thypoid Perforasi C
Tan6aD<an6a aGal @"r!orasi C
1. biasanya minggu k" II D III
3. <"kanan sis<olik m"nurun, s=o>k, <akikar6i
3. an"mis
4. mun<a= =iAau
+. k"sa6aran m"nurun
/. <"m@"ra<ur m"ningka<
5. ,"!ans mus>ul"r )L*, Ny"ri <"kan )L*
1. ab6om"n >"mbung, <"gang, sonor 6an bising usus )D*,
@"kak =a<i )D*
7. $T C S@=in><"r l"ma=, am@ula kosong
19. $O C U6ara b"bas, gambaran il"us @arali<ik
11. Lab C L"kosi<osis, S=i!< <o <=" l"!< ) 0MN *, Asi6osis
r"s@ira<orikBm"<abolik, 0CU m"ningka<.
T"ra@i C
1. ."6 r"s<, @uasa, N2T
3. 0"rbaiki 4U 6"ngan in!us >airan 6an "l"k<roli< ol"= kar"na
6"=i6rasi
3. O3, An<ibio<ika s@"k<rum luas 6osis <inggi .
SMBA
'<iologiC
Ul>us @"@<i>um, Ul>us 6uo6"ni, Ul>us v"n<ri>uli,(aris"s "so!agus
yang @">a=, 2as<ri<is, Mallory ;"iss Syn6rom. %arang C N"o@lasma
gas<"r, 'so!agi<is, 0an>r"a<i<is, ,iv"r<i>"l 6uo6"ni.
0"m"riksaan @"nunAang C
1. 'n6os>o@yC bila @"r6ara=an masi= ak<i!
3. .arium m"alC bila k"a6aan @asi"n su6a= s<abil
3. Angiogra!iC 6a@a< m"n6"<"ksi @"r6ara=an K + >> B kg B Aam )
@"r6ara=an masi= ak<i! *.
In6ikasi o@"rasi C
1. S=o>k yang m"n"<a@ 6"ngan @"r6ara=an ak<i!
3. 0"r6ara=an 3,+ L B 34 Aam a<au 1,+ L B 34 Aam b"riku<nya.
3. 0"r6ara=an yang b"rulang s"lama 6iraGa< s"<"la= m"n6a@a<
<"ra@i m"6ikam"n<osa a6"kua<.
4. A6anya riGaya< yang signi!ikan <"n<ang a6anya @"r6ara=an
yang b"rulang 6ari ul>us @"@<i>um.
+. Usia <ua 6an a6anya @"nyaki< yang <i6ak m"mungkinkan
<"rAa6i @"r6ara=an.
SMBB
Perdarahan SMBB
.Per*ara)an sal cerna *istal *ari Li, Treit/
4linisC M"l"na, @s"u6om"l"na, ="ma<o>="Fia, Qo>>ul< bl""6ingR
)b"nFi6in <"s< L*
DSaa< ini sarana ,B 6an T=B b"rk"mbang, <a@i angka k"ma<ian masi=
C 1D19E, kar"na !k usia 6an un6"rlying
6is"as"
DMorbi6i<as ? mor<ali<asC Syok Hi@ovol"mik
D'valuasiC1D6"raAa< b"ra<nya @"r6ara=an
Dkon6isi ="mo6inamik
Dr"s@on <"r=a6a@ r"susi<asi
3.Lokasi l"si )l"v"l ana<omi*
DL"v"l SM.AKJSM..
.mani!"s<asi klinis @"r6ara=an
.@"masangan N2T gas<ri> lavag" a<au u@@"r 2I
"n6os>o@y
D,B SM.. >k@ suli<C
1. 0"r6ara=an s"ringkali in<"rmi<<"n<
3. kon!igurasi ana<omi ?luasnya >olon ?usus =alus
3. <i6ak 6i<"mukannya l"si mukosa @6 banyak kasus
4. 6ara= yg m"ngaburkan visualisasi "n6os>o@y
."ra<nya ? ak<i!i<as @"r6ara=anC
1. Massiv" ongoing bl""6ing
D@"r6ara=an masi! yg <i6ak b"r="n<i 19D39E.
D6i@"rlukan r"susi<asi yg baik, "valuasi E @"ng"lolaan yg
>"@a< 6an akura<.
Q)ang "aling "enting da"at ,enentu+an lo+asi dari
"erdarahan dibanding etiologi atau "roses "atologi )g
ter3adi4
3. MaAor S"l!Dlimi<"6 bl""6ing
Dgangguan ="mo6inamik
D@"r6ara=an yg s"6ang b"rlangsung, <a@i b"r"s@on <=6
r"susi<asi 6g kris<aloi6
DK 5+E b"r="n<i s@on<an
Dobs"rvasi k"<a< ?T=B su@or<i!
3. Minor S"l!Dlimi<"6 bl""6ing
D="mo6inamik s<abil
D="morr=oi6, n"o@lasma
Drigi6 @ro><os>o@yB !l"#ibl" sigmoi6os>o@y
Dusia <uaC !l"#ibl" sigmoi6os>o@y
0"m"riksaan @"nunAangC
Nu>l"ar s>in<igra@=yC
Dlab"lisasi $.C 6g C DT">=n"<ium sul!ur >olloi6 a<au T">=n"<ium 77
m
Ds>anning 6g gamma >am"ra "#<ravasasi
DNon invasi! ? s"nsi<i! 9,1 mlBmn<
D6a@a< 6iulangC 6"<"ksi in<"rmi<<"n< bl""6ing
Ds>r""ning s"b"lum angiogra!i
DGak<u s>anning, m"n"n<ukan k"b"r=asilan
Angiogra!i C
Dka<"<"risasi s"l"k<i! @"mb 6ara= m"s"n<"rik
Dm"li=a< "#<ravasasi ? @"ngum@ulan kon<ras 6i 6alam lum"n.
D6"<"ksi @"r6ara=an 9,+ mlBmn<
Dm"n"n<ukan lokasi @"r6ara=an
D6a@a< sbg T=BCDin!us vaso@r"sin in<ra ar<"rial
<rombosis, ,oC 9,3 UBmn< sB6 9,4 UBmn<
angka r"bl""6ing +9E
bila gagal s"gm"n<al boG"l r"s"><ion, r"siko , "mbolisasi
<ranska<"<"r
Colonos>o@yC
Ds"baiknya s"mi "m"rg"nsi
D'M2C l"bi= suli<, r"siko @"r!orasi
Dm"miliki mo6ali<as T=B
.arium 'n"maC
Dl"si su@"r!isial C gagal
Dr"<"nsi barium 6alam lum"n
0"ny"bab @"r6ara=an SM..C
,iv"r<i>ular 6is"as"C
D6iv"r<i>ulosis 6i >olon K +9E @o@ulasi 6ia<as /9 <=
D@ulsion <y@" @s"u6o6iv"r<i>ula
Dr"siko @"r6ara=an 4D15E, k"banyakan b"r="n<i s@on<an, yg b"rlanAu<
19D39E
Dr"bl""6ing 3+ sB6 +9E
D>olon kanan K kiri
D@"ny"bab @"r6ara=an SM.. K +9E kasus
A(MC
Dl"si @rim"r C >a">um ? >olon as>"n6"n
Dusia <ua
D4=asC
1.l"si bukan kong"ni<al a<au n"o@lasma <a@i 6"g"n"ra<i!
3.<i6ak b"r=ubungan 6g l"si vas>ular lainnya 6i vis>"ra a<au kuli<
3.m"ningka< s"iring 6g usia
4.l"si k">il 6iam"<"r J +mm
+.6iagnosa 6g >olonos>o@y, l"bi= akura< 6g angiogra!i.
Dkon<raksi o<o< >olon
D19E @"r6ara=an b"r="n<i s@on<an
In!lama<ory boG"l 6is"as"
D@"r6ara=an umumnya minor kons"rva<i!
Dka6angDka6ang masi! ? bila <"rAa6i gg ="mo6inamik To<al
ab6ominal >ol"><omy 6g "n6 il"os<omy ? =ar<man<
@ou>=
Tumor >olon E r"><umC
D+D19E, umumnya malignan>y
D>olon kanan C Qo>>ul< bl""6ingR
Dr"><osigmoi6 C @"r6ara=an nya<a ,,BC="morr=oi6 in<"rna
"n6os>o@y
,iv"r<ik"l m">k"lC
Dkong"ni<al )!ull <=i>kn"ssW
Dil"um 6is<al, an<"m"s"n<"ri>
Dsisa ,. vi<"llinus
D3E 6ari @o@ulasi
Dm"ngan6ung mukosa gas<"r ? @ankr"as
D@"r6ara=an C mukosa "k<o@ik gas<"r, umumnya @a6a in!an< ? anakD
anak
DT"s< C T">=n"<ium 77m
T=BC Sl""v" r"s"><ion
Non m">k"l 6iv"r<i>ukumC
D@s"u6o6iv"r<i>ula
D@a6a A"Aunum, bag m"s"n<"rial
Dvis>"ral angiogra!i
THB @a6a 6iv"r<i>ulosis 6i!!us C r"s"ksi <"rba<as @a6a <"m@a<
@"r6ara=an
0"r6ara=an sal makan <"rs"mbunyiC
D+E 6ari @"r6ara=an sal makan
D@"r6ara=an sal makan in<"rmi<<"n<.
Dsumb"r
(ari>"s >olon ? anor"><alC
D=i@"r<"nsi @or<al kola<"ral
DT=BC "ksisi ? Aa=i<an sim@l"
0"ny"bab @"r6ara=an yg Aarang C
Dminimal ? kronik
D@"r6ara=an masi! Aarang
Db"r=ubungan 6g @"ny <"r<"n<u
Dbila a6a l"si umumnya 6i gas<"r ? 6uo6"num.
$"sum"
'<iologi C
1. %"A"numBil"umC
M">k"l 6iv"r<i>uli<is, In<usus"@si il"o>">al, 'n<"ri<is
r"gional, Tumor, 0oli@, Trombosis A. M"s"n<"ri>a.
3. Colon
Ca Colon kiri 6an kanan, ,iv"r<i>ulosis, ,iv"r<i>uli<is,
Coli<is ul>"ra<iva
3. $"><umBAnus C Ha"mmorroi6, 8issura Ani.
0"m"riksaan @"nunAang C
Anos>o@y
$"><osigmoi6os>o@y
.arium in loo@
Colonos>o@y
$a6ionukli6a T> 77m ) 1 >> B kg B Aam *
KLASIFIKASI PERDARAHAN
Perdarahan kls I C
4"kurangan volum" 6ara= sB6 1+E
4linis C
<i6ak a6a @"ruba=an b"rar<i @a6a T,, Na6i , r"s@irasi
bila OS s"=a< <i6ak @"rlu <rans!usi, >uku@ 6"ngan @"nggan<ian
>airan.
Perdarahan kls II C
4"kurangan volum" 6ara= 1+E D 39E
4linis C
Takikar6i ) K 199 @a6a 6"Gasa *
Taki@n"u
T"k 6ara= m"nurun
C"mas, k"<aku<an
0ro6uksi urin s"6iki< <"r@"ngaru= ) 39 D 39 >> B Aam ) 6Gs **
S<abilkan 6"ngan >airan kris<aloi6, <rans!usi.
Perdarahan kls III C
4"kurangan volum" 6ara= 39E D 49E
4linis C
4"=ilangan 3 L @a6a 6Gs sanga< @ara=
0"r!usi ina6"kua<
Takikar6i
Taki@n"u
0"ruba=an s<a<us m"n<al
T"k 6ara= m"nurun
Sanga< @"rlu <rans!usi, 6i6asarkan r"s@on <in6akan r"susi<asi
>airan.
Perdarahan kls IV C
4linis C
S<a<us <"rminal
Takikar6i
T"kanan 6ara= sanga< m"nurun
T"k na6i s"m@i<
,ias<ol" <ak <"raba
Urin )D*
4"sa6aran m"nurun
Akral 6ingin
0"rlu <rans!usi >"@a< 6an @"mb"6a=an s"g"ra
.ila K +9 E vol 6ara= =ilang, OS <i6ak sa6ar,Na6i )D*, T, )D*.
.. 59 kg, im@o<"nsi! C
59 - 5E - 39E V 1,45 L =ilang DDDDD lakukan <=r"" !or on"
1459 - 3 V 4419 ml kris<aloi6 6ibu<u=kan
$"s@ons A"l"k @"r6ara=an @o<"nsial masi= b"rlangsung, >ari s"bab
s=o>k yang lain.
Terapi C
1. T"n<ukan <ingka< @"r6ara=an
a. S=o>k ringan J 1+E
b. S=o>k s"6ang 3+E
>. S=o>k b"ra< 49E
3. T"n<ukan k">"@a<an @"r6ara=an )Aku< gaGa< masi! *
I C / D 1 uni< B 1 Aam
II C / D 1 uni< B 34 Aam
III C / D 1 uni< B 41 Aam
4ronis C / D 1 uni< K 41 Aam
Prinsip: mempertahankan hemodinamik stabil dengan Hb > 8
gr, PCV > 30.
Cara pemberian :
AGal "l"k<roli< 1B3 6ib"rikan >"@a< 6an 1B3 lagi 6alam !olloG u@
TBC ABDOMINAL
0"mbagian T.C Ab6ominal
1* T.C o$ "eritoniu,
a* 0"ri<onial T.C
i* Aku<
ii* 4ronis
)1* Ti@" basa= );"<*, <y@" asi<"s 6a@a< g"n"ral
mau@un !o>al
)3* Ti@" k"ring ),ry*, <y@" !ibrous 6a@a< a6="siv"
<y@", @las<i> <y@" 6an milliary no6ul" <y@"
3* T.C @"ri<onial !ol6s an6 <="ir >on<"n<
a* M"s"n<"ri> a6"ni<is
b* M"s"n<"ri> >ys<s<
>* M"s"n<"ri> abs"s
6* .oG"l a6="sion
"* $oll"6 u@ om"n<um
3* 2as<roin<"s<inal T.C
a* Ul>"ra<iv"
b* Hy@"r<ro@i> a<au =i@"r@lasia
>* S>l"ro<i> a<au !ibrous
4* T.C Soli6 vis"ra
a* Liv"r
b* S@l""n
0a<o!isiologi
T.C in<"s<inal kuman T.C yang <"r<"lan, k"banyakan =an>ur
6alam suasana asam namun b"b"ra@a 6a@a< m"lalui mukosa, lalu
6i!agosi<osis 6an 6ibaGa k" k"l"nAar @laPu" @ay"ri, lim!oi6 <issu"
@a6a mu>osa a<au 42. m"s"n<"rial. T"m@a< yang @aling s"ring
<"rk"na a6ala= il"o>a">al Aun><ions
0"ri<on"al T.C kuman T.C 6a@a< m"n>a@ai @"ri<onium b"rasal
6ari !okus 6i <uba !alo@ii, 42. m"s"n<"rium, saluran k"mi=, il"um,
a@@"n6i# 6an >a">um
0a6a b"b"ra@a kasus <"rAa6i ol"= kar"na a6anya r"ak<ivasi 6ari la<"n
@"ri<on"al <ub"r>ulos"
(ase
I
4om@l"ks 0rim"r
)a!"k @rim"r L lym!a6"ni<is =illus*
S"mbu=
-ase
II

T.C Mili"r, .ronkus


.ak<"ri"mi massal

S"mbu=Bm"ninggal
.ronko@n"umonia
-ase
III
La<"n

."rsarang 6i b"rbagai organ

La<"n

-ase
I&
0rogr"si!

Lim!a6"ni<is 4as"osa

0"r!orasi bronk=us

@"ny"baran bronkog"n

bronko@n"umonia T.C

@"rk"Auan

T.C kronik

Pen)ebaran +e :
0aru kiri kanan
Laryng
Usus
U6ara lingkungan
0l"ura
0rogr"si!

T.C Organ
'#<ra@ulmonal
,isaln)a:
2inAal
4"l lim!"
Tuba
Tulang
S"n6i
O<ak
4uli<
2IT
Mamma"
C
C
C
C
C
C
C
C
C
k.k"mi=, @ros<a<i<is, "@i6i6imis
lim!a6"ni<is s"rvikalis, inguinal,
m"s"n<"rial
Sal!ingi<is, "n6om"<ri<is, @"ri<oni<is
S@on6ili<is
4oksi<is
M"ningi<is
Lu@us vulgaris
'n<"ri<is, lim!a6"ni<is m"s"n<"rial
mas<i<is
%"nis T.C ab6om"n yang @aling s"ring iala=C T.C Soli6 vis"ra
s"@"r<i li"n 6an s@l""n
,iagnosa sala= sa<u T.C in<raab6om"n
,iagnosa k"a6aan yang m"ngara= k"@a6a sa<u @"ri<oni<is T.C
a6ala=C
a. m"ng"lu= @anas ba6an 6an b"rk"ringa< malam
b. a6anya @"nurunan .., l"ma= , anor"ksia
>. a6anya ny"ri @"ru<, @"ru< m"mb"sar 6an g"Aal obs<ruksi
usus
6. @"ru< <"raba s"@"r<i a6onan ro<i a<au <"r6a@a< asi<"s
". man<ou# <"s< @osi<i!
,iagnosa 6ia<as 6a@a< l"bi= 6i@"rkua< 6"ngan 6i<"mukan kuman .TA
6ari >airan asi<"s
,iagnosa @as<i @"ri<oni<is T.C iala=C
a. s">ara @a<o!isiologis, bio@si @"ri<onium 6i<"mukan a6anya
<ub"rk"l 6"ngan n"krosis @"rkiAuan a<au 6i<"mukan a6anya
<ub"rk"l 6"ngan s"l "@i<"loi6 lang=ans
b. S">ara mikrosko@is 6i<"mukan a6anya my>oba><"rium
T.C 6"ngan >araa @"m"riksaan langsung, biakan kul<ur
LoGns<"in %"ns"n, <"s< virul"nsi kuman 6"ngan bina<ang
@"r>obaan B guin"a @ig ino>ula<ion <"s<
T.C in<ra ab6ominal C
a. T.C @"ri<oni<is
b. T.C k"l"nAar )m"s"n<"rial*
>. T.C ususBin<"s<inal
0a<og"n"sa
T.C in<ra ab6ominal m"ru@akan T#0 sekun*er 6ari @"ny"baran
6i<"m@a< lain baik s">ara ="ma<og"n <"ru<ama 6ari @aruM@aru s"n6iri
a<au organ lain mau@un s">ara kon<ak langsung 6ari T.C s"ki<arnya
<"ru<ama 6ari laluran <ubaa<au sal@ing @a6a Gani<a. T.C usus Auga
6a@a< <"rAa6i 6ari s@u<um @"n6"ri<a T.C @aru @aru yang <"r<"lan )M.
<ub"r>ulosis <i@" =umanus* a<au <"rminum b"rsama susu ) M.
<ub"r>ulosis <i@" bovis*
4uman T.C yang <"r<"lan k"banyakan akan =an>ur 6alam suasan
asam, <"<a@i b"b"ra@a 6ian<aranya 6a@a< masuk m"n"mbus mukosa
6an 6i!agosi<osis, 6ibaGa k" payers spotakes 6an lim!oi6 <issu" @a6a
mukosa a<au k" 42. m"s"n<"rial, k"banyakan in!"ksi <"rAa6i @a6a
ar"a 6"ngan kons"n<rasi lim!oi6 <issu" yang <inggi s"@"r<i @a6a r"gio
il"o>a">al )1+E*
S">ara @a<ologis 6ibagi 6alamC
a. u>"ra<i! )/9E*
b. ul>"ro=y@"r<ro@=y )39E*
>. =y@"r<ro@=y )19E*
8as" @"ny"mbu=annya 6a@a< m"ny"babkan !ibrosis, s<rik<ur a<au
s<"nosis.
S"6angkan b"n<uk @"ri<oni<is T.C 6ibagi a<as 6asar 3 b"n<ukC
a. b"n<uk "ksu6a<i! basa= )G"<*
b. m"ni!"s<asi u<ama a6anya asi<"s 6"ngan akiba< @"ru< makin
m"mb"sar, 6i<"mukan <ub"rk"l <ub"rk"l 6i s"luru=
@"rmukaan @"ri<onium )T.C mili"r*
>. b"n<uk a6="si! )k"ring V 6ry*
6. 6i<"mukan banyak !ibrin 6an granulasi 6"ngan akiba<
<"rb"n<uk @"l"ngk"<an an<ara usus 6"ngan @"ri<onium
s"=ingga m"nimbulkan g"Aala obs<ruksi @ar<ial 6an rasa
saki< 6i@"ru<.
". ."n<uk >am@uran
!. A6anya @ros"s "ksu6asi 6an @"mb"n<ukan !ibrin B
granulasi, s"ring <"rb"n<uk massa s"@"r<i <umor in<ra
ab6ominal b"ru@a granuloma a<au kis<a
2"Aala klinik u<ama @a6a T.C in<ra ab6ominal
a. rasa saki< 6i@"ru<, <i6ak "nak, ab6ominal <"n6"rn"s @a6a
@"rabaan s"<"m@a< a<au s"luru= @"ru<.
b. 6"mam yang <i6ak 6ik"<a=ui s"babnya. ,"mam s"ring
=ilang <imbul 6is"r<ai rasa saki< 6i @"ru<, =arus 6i>urigai k"
ara= T.C in<ra ab6ominal, 6"mam 6irasakan <"ru<ama @a6a
T.C in<ra ab6ominal yang bukan A"nis obs<ruksi usus.
>. 0"mb"saran @"ru< )ab6ominal sG"lling*, @"rasaan <i6ak
"nak 6i@"ru< 6is"r<ai @"mb"saran @"ru< )6is<"nsi* , =al ini
6is"babkan ol"=C
A6anya >airan 6i rongga ab6om"n
A6anya massa 6i 6alam rongga ab6om"n
Massa ini m"ru@akan gum@alan granuloma @"rk"Auan
6ian<ar usus a<au om"n<um 6an kan6angDka6ang Auga
k"l"nAarDk"l"nAar m"s"n<"rial yang b"rsa<u
A6anya @"rl"ngk"<an usus, s"ring m"ny"babkan =amba<an
@asass" isi usus )@ar<ial obs<ruksi* s"=ingg 6is<"nsi usus
s"ring =ilang <imbul.
6. 4"lu=an yang m"nunAukan a6anya <an6a in!"ksi si<"mik
s"@"r<i na!su makan b"rkurang, @"rasaan 6"mam, l"ma=
ba6an, k"ringa< malam, b"ra< ba6an m"nurun.
". A6anya n"mia yang m"nunAukan @ros"s @"nyaki< su6a=
b"rlangsung lama. 0"m"riksaan @"rabaan ab6om"n s"@"r<i
a6onan ro<i )dough) abdo,en* a<au !"nom"na @a@an >a<ur
)chess board "heno,en* yang klasik su6a= Aarang
6i<"mukan
,iagnosa
,iagnosa s">ara @as<i 6ari T.C in<ra ab6ominal 6i<"gakkan 6"ngan C
a. s">ara =is<o@a<ologis
m"mb"rikan gambaran granuloma )<ub"rk"l* 6"ngan
n"krosis @"rkiAuaan, granuloma <an@a a6anya n"krosis
@"rk"Auan bukan <b> k">uali 6i<"mukan bak<"ri <a=an asam.
S">ara mikrosko@is mungkin m"nunAukan a6anya
gambaran <u"b"rk"l 6"ngan s"l "@i<="loi6 6an langhan-s
grant cells. Un<uk m"n6iganosa s">ara =is<o@a<ologis ini
6a@a< 6ilakukan 6"ngan >ara biosi @"ri<onium s">ara
<"rbuka, la@arosko@i, la@aro<omi, a<au@un bio@si 6"ngan
Aarum )silv"rman, Abra=am , Cou@"*
b. S">ara mikrosko@is
6i<"mukan a6anya basil my>oba><"rium <ub"r>ulosis yang
bisa 6i<"n<ukan 6"ngan >araC
1. 0r"@ara< langsung 6"ngan @"ng">a<an k=usus :N,
6i<"mukan .TA
3. .ikan B kul<ur 6i6a@a<kan M.<ub"r>ulosis namun
@"rlu Gak<u lama
3. T"s virul"nsi kuman @a6a bina<ang @"r>obaan,
6"ngan guin"a @ig ino>ula<ion <"s<
T.C usus biasanya s">ara klinis b"rb"n<uk s"bagai s<"nosis,
s<rik<uraa<au =i@"r@lasik <"ru<ama 6i 6a"ra= il"o>a">al, kar"na @a6a
s<a6ium aGal sanga< suli< 6i<"mukan 6an biasanya 6i6iagnosa 6"ngan
@"m"riksaan barium m"al !olloG <=roug= a<au barium "n"ma 6an
ka6ang ka6ang m"lalui la@aro<omi kar"na 6iagnosa @"nyaki< lain.
0"ri<oni<is T.C 6a@a< 6i6uga bila 6i6a@a<kan a6anya <an6a <an6a
@anas ba6an, k"ringa< malam, @"nurunan b"ra< ba6an, l"ma=, saki<
@a6a @"ru<, @"ru< m"mb"sar, aa6nya g"Aala obs<ruksi usus, @"ru<
<"raba s"@"r<i a6onan ro<i, agak <"gang a<au <"raba massa in<ra
ab6ominal a<au a6anya asi<"s, man<ou# <"s< yang @osi<i!, >airan asi<"s
"ksu6a<, =al ini s"mua 6i@"rkua< lagi 6"ngan 6i<"mukan a6anya .TA
6i >airan asi<"s, a<au s@u<um. .iasanya <"r6a@a< @a6a @"n6"ri<a giFi
buruk, insi6"nsinya m"nurun 6i n"gara yang su6a= maAu
4uman T.C 6a@a< m"n>a@ai @"ri<onium 6ari !okus !okus s"ki<arnya
0a6a @"m"riksaan lab 6i6a@a<kanC >airan @"ri<onial yang 6i6ominasi
ol"= s"l lim!osi<, l"u>osi< 6a@a< normal, a<au <urun, L', , 00, <"s<
)L*, >airan asi<"s .TA )L*
0a6a <=ora# # rayC l"si T.C ak<i! a<au <"nang ka6ang 6a@a<
6i<"mukan "!usi @l"ura
0a6a la@aros>o@yC <am@ak massa s<ala><i<" lik !ibrinous,
m"nggan<ung @a6a @"ri<onium @ari"<al 6i bagian baGa= ab6om"n
.io@si 0A C
Aaringan granulasiB@"rkiAuan
0"ngoba<an T.C in<aab6ominal
0a6a 6asarnya <=B T.C in<ra ab6ominal 6"ngan OAT, sama 6"ngan
<=B T.C @aruD@aru
,ib"rikan Aangka @"n6"k /D7 bulan a<au Aangka @anAang 1+D11 bulan.
$i!am@isin 4+9D/99 mgB=ari a<au 3#Bminggu*, INH )399D499
mgB=ari* a<au 0iraFynami6" )39D3+ mgBkgbbB=ari*
%angka @anAang s<r"@<omi>in )1gramB=ari a<au 3#Bminggu*, INH
)499mgB=ari* a<au 0AS )13grB=ari* a<au '<=ambu<ol )1+D
3+mgBkgbbB=ari*
Un<uk kasus T.C in<raab6ominal s"lain @"mb"rian OAT Auga
6i@"rlukan <in6akan la@ar<omi.
In6ikasi 6ilakukan o@"rasi @a6a T.C in<raab6ominal yai<u un<uk
m"ng<asi kom@likasi a<au k"a6aan aku< ab6om"n, misalnya il"us
obs<ruksi a<au @"mb"<ukan !is<ula.
T.C in<raab6ominal yang @aling Aarang yai<u T.C k"l"nAar g"<a=
b"ning ab6om"n )42.Bk"l"nAar m"s"n<"rial* kar"na suli< 6i6iagnosaB
Aarang <"r6iagnosa. .iasanya <"r6iagnosa saa< o@"rasi ol"= kar"na
6iganosaB@"nyaki< lain.
4uman T.C yang masuk m"n"mbus mukasa usus, 6i!agosi<osis 6an
6ibaGa k" lim!oi6 <issu" a<au 42. m"s"n<"rial.
TPN
To<al 0ar"n<"ral Nu<ri<ion a6ala= @"mb"rian s"gala k"bu<u=an nu<ri"n
m"lalui @"mbulu= 6ara= v"na )I(* <an@a m"nggunakan saluran
gas<roin<"s<inal.
Prinsip:
M"nAaga k"s"imbangan <"kanan osmo<ik s"=inggavolum"
in<ralum"n <"<a@
M"nAaga <"kanan =i6ros<a<ik
M"nga<asi k"=ilangan @lasma
Tujuan :
M"nAaga volum" 6an @"r!usi sirkulasi 6ara=.
M"m"li=ara k"s"imbangan >airan, "l"k<roli< 6an asam basa.
M"m"li=ara ="mos<a<ik m"<abolik g"n"ral.
M"ny"6iakan in<ak" bagi k"bu<u=an m"<abolism" s">ara
@ar"n<"ral.
Kerugian :
1. Ma=al.
3. Si6" "!"k <"r=a6a@ ginAal 6an ="@ar.
3. Un<uk kalori <inggi @"rlu 6i<amba= l"mak.
Keuntungan :
8ungsi usus >"@a< k"mbali s"=ingga mukosa usus <i6ak a<ro@i,
s"bab bila <i6ak 6a@a< <"rAa6i @"ruba=an saluran >"rna <"r=a6a@ 4H,
@ro<"in, l"mak.
Patofisiologi :
0a6a l"bi= 6ari 34 Aam akan m"ng=abiskan >a6angan glikog"n 6i =a<i
6an o<o< <"rAa6i kom@"nsasi <ubu= un<uk m"m"nu=i "n"rgi basal 3+
kalBkg ..B=ari s">ara @ro<"oli<ik. 4"bu<u=an glukosa 6"ngan
glukon"og"n"sis yai<u 6"ngan m"m">a= @ro<"in 13+ M 1+9 gram.
0a6a k"a6aan s<r"s B <rauma <"rAa6i @"ruba=an =ormonal <"rAa6i
ka<abolik. 0ro<"olisis >"@a< m"rusak @ro<"in 6"ngan =al! li!" yang
@"n6"k <"rAa6i an<ibo6i m"nurun o6"ma =amba<an
@"ny"mbu=an luka.
Nu<risi bisa m"ng="n<ikan @ros"s ka<abolism".
$"aksi m"<abolik H
8as" '.. !as" 6ini 6"ngan <an6aD<an6a O3 >onsum<iv"
, <"m@"ra<ur , vasokons<riksi. Lama 34 M 3/ Aam.
8as" !loG m"<ab , <"m@"ra<ur s"r<a @"r>"@a<an
=ilangnya ni<rog"n <"ru<ama 6ari o<o< sk"l"<.
Hi@"rm"<abolism"Ck">"@a<an m"<abolism" 6iukur 6ari =ilangnya
@anas <ubu= yang b"r=ubungan 6"ngan O3 >onsum@<ion 6an @ro6uksi
CO3. 4">"@a<annya K .M$
2"Aala klinikC m"l"barnya T"kanan ,ara=, Ta=i>ar6ia, Hi@"r6inamik
0ros"s m"<abolism" @a6a r"aksi <rauma m"li@u<i 3 Aaringan yai<u C
="@ar, o<o< sk"l"< 6an luka.
Komposisi:
4H C +9 M /9 E 6ari kalori <o<al
L"mak C 39 M 39 E 6ari kalori <o<al
0ro<"in C 1+ D 39 E 6ari kalori <o<al
Cara pemberian:
1. C"n<ral v"nous >a<="<"r Gak<unya lama
3. ("na @"ri!"r un<uk >airan iso<onik Gak<u l"bi= @"n6"k.
Komplikasi:
Lokal Trombosis B <rombo@=l"bi<is 6an In!il<rasi k"
luar @"mbulu= 6ara=
Sis<"mik r"aksi @yog"nik, "mboli @aru, "6"ma @aru,
m"<abolik inbalan>".
Indikasi :
Nu<risi @ar"n<al 6ib"rikan k@6. s"<ia@ @"n6"ri<a yang akiba<
@"nyaki<nya m"mbu<u=kan banyak asu@an nu<risi <<@. @as"n <sb. C
<i6ak mau makan, <i6ak >uku@ makan, <i6ak bisa makan, <i6ak bol"=
makan.
S">ara umum 6a@a< 6ik"lom@okkan b"r6asarkan k"a6aan kon6isi
<ra>< gas<roin<"s<inal, yai<u C
1. %ika <"r6a@a< obs<ruksi Tr. 2as<roin<"s<inal, misalnya
k"ganasan os"@=ag"al, a<au in<"s<inal bagian a<as 6an @"rlu
nu<risi @r"o@"ra<i!.
3. %ika 2IT <"rlalu @"n6"k )<"rmasuk @asi"n @os<
"n<"ro"><omy luas*
3. %ika <"r6a@a< !is<ula @a6a 2IT, misal "n<"roku<an"us
4. %ika <"r6a@a< @"ra6"ngan 2IT <"ru<ama C=ronIs 6iss"as",
Coli<is uls"ra<iva.
+. 4"a6aan lain 6imana 2IT <"rganggu, misal il"us s"kun6"r
akiba< s"@sis in<raab6ominal, @ros"s in!lamasi ol"= kar"na
@ankr"a<i<is.
Kontra Indikasi :
0asi"n @as>a b"6a= 6alam !as" '.. 0=as" )34 Aam
@"r<ama*, kar"na s<r"s =ormon 1 s"lDs"l r"sis<"n
<"r=a6a@ insulin, 2, .
0asi"n yang masi= m"nAalani ="mo6inamik krisis s"@"r<i
syok 6an 6"=i6rasi k"kurangan >airan 6an
"l"k<roli< yang b"lum <"rkor"ksi.
0asi"n yang m"ngalami gagal na!as )0O3 < 19 6an 0CO3 >
+9* k">uali 6iban<u 6"ngan ban<uan na!as
m"kanik 6"ngan r"s@ira<ori.
0asi"n k"ganasan @a6a !as" <"rminal.
Cara Penilaian Status Gizi Pasien
S<a<us giFi @"n<ing un<uk m"n"n<ukan lama 6an kom@osisi T0N yang
=arus 6ib"rikan.
1. 0"m"riksaan !isik C
a. 4U H @"r=a<ikan <urgor kuli<, rambu<, kuku,
s<oma<i<is, !isura kuli<, "6"m.
b. ."ra< ba6an H
@"nurunan < 19 E ringan
@"nurunan 19 M 39 E s"6ang
@"nurunan > 39 E b"ra<.
>. An<ro@om"<ri H
<"bal lingkar l"ngan a<as
<"bal lingkar l"ngan baGa=
3. Labora<orium H
a. 4ons"n<rasi @ro<"in @lasma )albumin, <rans!"rin,
@r"albumin, r"<inol bin6ing @ro<"in*.
b. Cr"a<ininBH"ig=< In6"#.
3. Cara moni<oring k"b"r=asilan
0"m"riksaan labora<orium s"b"lum 6an s"lama T0N
un<uk m"nilai k"maAuan s<a<us giFi @"n6"ri<a 6an
k"mungkinan <"rAa6inya gangguan m"<abolism".
0aram"<"rnya C
1. Tia@ 4 Aam obs"rvasi T, N, $, S, uranilis 6an
2,.
3. Tia@ =ari ur"a 6ara=, s"rum kr"a<inin, s"rum
"l"k<roli<, 2,, gas 6ara=, asu@an nu<ri"n,
k"s"imbangan >airan.
3. S"minggu 3 kali <"s !ungsi ="@ar, b"ra< ba6an,
6ara= l"mgka@.
4. S"suai in6ikasi s"rum li@i6, s"rum ura<, s"rum
:n 6an Cu, s"rum .13, s"rum b"si,
k"s"imbangan asam basa.
Contoh:
.agaimana @"r"n>anaan @"mb"rian T0N @a6a @"n6"ri<a laki laki ++
<a=un, ..C +9 4g T.C 1/+>m 6"ngan @os< L' L il"os<omy
%aGabC
Alogari<ma @"r"n>anaan T0NC
1. M"nilai s<a<us giFi 6an kon6isi klinis @"n6"ri<a
3. Hi<ung k"bu<u=an nu<risi )"n"rgi, @ro<"in, l"mak 6an
"l"k<roli<*
3. M"mili= kom@osisi <"ra@i nu<risi
4. M"n"n<ukan <"knik 6an sk"ma @"mb"rian <"ra@i nu<risi
+. M"nilai "!"k <"ra@i nu<risi 6an kom@likasinya
A61. S"baiknya 6inilai 6ulu s<a<us giFi orang <"rs"bu< 6"ngan >ara
@"m"riksaan !isik, labora<orium 6an an<ro@om"<ri.
A63. M"ng=i<ung k"bu<u=an nu<risi, a6a 3 ma>am >araC
1. >ara s"6"r=ana
3. >ara Harris ."n"6i><
Cara sederhana
4"bu<u=an kaloriC .. # k"bu<u=an 6asar V +9 # 49 V 3999
kkal
4"bu<u=an @ro<"inC +9 # 3 V 199 gramB=ari
4"bu<u=an l"makC +9 # 3 V 1+9 gramB=ari
4"bu<u=an "l"k.
NaC
4C
CaC
+9 # 3 V 199 gramB=ari
+9 # 3 V 199 m'PB=ari
+9 # 9.3 V 19 gramB=ari
4"bu<u=an >airanC +9 # 49 V 3999 >>B=ari 6i<amba= yang
k"luar 6ari il"os<omyX. C>B=ari
Cara Harris Benedict
.'' lakiDlaki V //.+ L 13.1..)kg* L +T.)>m* M /.1 Umur)<a=un*
.'' Gani<a V /+.+ L 7.+..)kg* L 1.1T.)>m* M 4.5U)<a=un*
4"bu<u=an "n"rgi s"b"narnya )"ctual Ener,y E2pen*iture 3"EE* V
k"bu<u=an "n"rgi 6asar ).''* L k"bu<u=an "n"rgi <amba=an
)6is"suaikan 6"ngan k"a6aan klinik @asi"n*,
MisalnyaC malnu<risi V 1.3 # .'', <rauma b"6a= V 1.+ # .'',
s"@sisBluka bakar V 3 # .''
A<au 6"ngan m"nggunakan @"r=i<ungan kor"lasi 6an s<r"ss !a><orC
AEE BEE x stress factor x 1.25
Con<o= S<r"ss !a><orC
4"la@aran 9.1+ M 1
0as>a b"6a= 1 M 1.9+
8rak<ur 1.1+ M 1.3
0"ri<oni<is 1.9+ M 1.3+
Mul<i <rauma 1.39 M 1.+
Luka bakar 19 M 39 E 1.+
Luka bakar 39D+9E 1.5+
Luka bakar K+9E 3
Un<uk soal 6i a<asC
.'' lakiDlaki V //.+ L 13.1#+9 L +#1/+ M /.1#++ V -
A'' V .'' # s<r"ss !a><or # 1.3+ V - # 1 # 1.3+ V &
5ebutuhan "rotein:
A6a 3 >araC
1. 1/E 6ari k"bu<u=an <o<al "n"rgi )1 gram @ro<"in V 4 kkal*
& # 1/E V : H :B4 VM gram @ro<"in
3. 4"bu<u=an <o<al "n"rgi B 1+9 V Aumla= ni<rog"n )gram*
& B 1+9 V N gram ni<rog"nH N # /.3+ V @ gram @ro<"in
5ebutuhan le,a+:
.. # 1 M 3 gram V +9 M 1+9 gram.=ari
5ebutuhan Ele+trolit:
S"suai 6"ngan yang 6ia<as.
A6 3. M"mili= kom@osisi, s"baiknya 6is"suaikan 6"ngan kom@osisiC
4arbo=i6ra<C +9D/9 E kalori <o<al
8a<C 39D39E kalori <o<al
0ro<"inC 1+D39E kalori <o<al
0rinsi@ 6asar T0NC
1. Just enough nutrition without co,"lication
3. T0N <i6ak =arus m"nggan<ikan s"luru= k"bu<u=an nu<risi s"@"r<i
yang 6i=i<ung ol"= rumus, >uku@ m"ngurangi 6"!isi<
m"<abolism" yang <"rAa6i
3. 4"bu<u=an nu<risi 6a@< 6i=i<ung 6"ngan rumus s<an6ar <"<a@i
Aangan lu@a ba=Ga s"<ia@ @"n6"ri<a =arus 6ilakukan
in6ivi6ualisasi s"suai 6g. k"a6aan klinis yang m"ny"r<ainya.
Sumb"r sumb"rC
%umla= 4kal
4arbo=i6ra< ,"#<ros" 19E
,"#<ros" 3+E
Trio!usin '1999
1+99>>
1+99>>
1+99>>
/99 kkal
1+99 kkal
1+99 kkal
L"mak In<rali@i6 39E
In<rali@i6 19E
+99 >>
+99 >>
1999 kkal
++9 kkal
Asam amino Amino!usin L/99
0anAmin 2
1999>>
1999>>
499 kkal
399 kkal
Protein Sparing Efek
0"mb"rian glukosa )@aling s"6iki< 199 gram* akan m"na=an @ros"s
glikon"og"n"sis 6an m"nurunkan =ilangnya ni<rog"n )ni<rog"n loss*.
0"nurunan @"makaian asam amino @aling s"6iki< Onya yang b"rasal
6ari o<o< lurik un<uk @"m"nu=an k"bu<u=an glukosa bagi o<ak 6an
b"b"ra@a Aaringan s"@"r<i r"6 bloo6 >"ll 6an G=i<" bloo6 >"ll "!"k
glukosa <"rs"bu< 6i a<as ini yang 6is"bu< @ro<"in s@aring "!"k.
'!"k ini Auga 6ir"gulasi ol"= insulin 6imana insulin akan 6il"@as
k"<ika glukosa "#og"nous 6ib"rikan @ar"n<"ral un<uk 6igunakan ol"=
o<ak, s"6iki< @"ninggian ka6ar insulin akan m"nurunkan @"l"@asan
asam amino 6ari o<o< lurik, m"nurunkan "#<raksi asam amino ol"=
=a<i 6an glukon"og"n"sis.
Tahapan pemberian cairan dan TPN pada OS puasa 7 hari
Un<uk @"n6"ri<a @as>a b"6a=B<rauma umumnya 6ib"rikan @a6a
=ari k"<iga, <a@i Aika giFi aGal buruk ).. kurang, ,M, gagal ginAal*
T0N 6imulai l"bi= 6ini.
0a6a =ari @"mb"6a=anB<rauma 6i<amba= 34 Aam @"r<ama a6ala= masa
s<abilisasi yang b"lum m"mungkinkan T0N kar"na 6i 6alam @"rio6"
'.. @=as" ini @"n6"ri<a m"nAalani @"ningka<an ka6ar =ormon 6an
ka6ar gula, s"lDs"l r"sis<"n <"r=a6a@ insulin.
S"<"la= 6"mam, ny"ri, syok, gagal na!as 6a@a< 6ia<asi 6"ngan
@"raGa<an yang o@<imal r"aksi s<r"s ini s"g"ra l"Ga<.
S"<"la= r"aksi s<r"s l"Ga< maka T0N 6a@a< 6ib"rikan 6"ngan
lan>ar 6an b"rman!aa<. S"b"lum k"a6aan <"nang ini <"r>a@ai )8loG
0=as"* maka T0N =anya akan m"namba= b"banBs<r"s m"<abolik.
0=as" ini 6i<an6ai 6"ngan m"nurunnya ka6ar ka<"kolamin 6an
glukosa. ,i klinik ka6ar gula 6ara= < 399 mgB6l )@a6a @"n6"ri<a non
6iab"<ik* m"ru@akan syara< aman @"mb"rian T0N.
Cara @"mb"rian s"baiknya m"lalui (. C"n<ral )un<uk > 799 m.osmol*.
4om@osisi i6"al <"r6iri 6ari 4H, As. Amino, l"mak, vi<amin, min"ral.
4H m"ru@akan sumb"r kalori u<ama =arus s"lalu a6a
6"ngan Aumla= +9 M /9 E 6ari <o<al kalori.
Asam amino 6a@a< m"nyusul 3 M + =ari k"mu6ian 6"ngan
Aumla= 1+ M 39 E 6ari <o<al kalori.
L"mak 6a@a< 6ib"rikan s"Aak aGal 6"ngan <amba=an kalori
a<au mulai =ari k" 5 s"bagai sumb"r "n"rgi 6"ngan Aumla=
39D 39 E 6ari kalori <o<al.
Agar !luk<uasi ka6ar gula 6ara= s"minimal mungkin, laru<an 4H
6ibagi 6alam 34 Aam, >airan lain )asam amino, l"mak, "l"k<roli<*
6ib"rikan m"lalui v"na lain a<au >abang @a6a in!us 4H.
Hari I C $L C ,+ V 1999 ml L ,+ 1+99 ml V +99 kkal
Hari II M III C )AA1+E D 4H19 E* 1999 ml L ,19 1+99 ml V
1+99 kkal L +9 g AA
Hari I( 6s< C )AA +E D 4H 19 E* 1999 ml L ,19 1999 ml V
399 kkal L +9 g AA
atau
)AA + E D 4H 19 E* 1999 ml L 82- 37 E 1999
ml V
1+99 kkal L +9 g AA
Sa<u bo<ol AA + E D 4H 19 E bol"= 6igan<i 6"ngan sa<u bo<ol AA 19
E. 82- V 8ruk<osa 2lukosa -yli<ol .4a6ar gula 6ara= 6an "l"k<roli<
@"rlu 6i@"riksa s"b"lum 6an <ia@ =ari sam@ai ka6ar yang s<abil.
Albumin 6an l"kosi< 6i@"riksa 3 M 3 =ari.
Tujuan Nutrisi Pada Sepsis
1. M"m@"rbaiki nu<risi s"b"lumnya
3. M"ng=amba< @rogr"sivi<as malnu<risi kalori @ov"a
3. M"m@"rbaiki s<a<us m"<abolism"
4. M"m@"r>"@a< @"ny"mbu=an @asi"
Masala= @a6a @"mb"rian nu<risi @a6a s"@sis C
M"m"rlukakan kalori <inggi.
0"mb"rian "n"rgi 6an 4H akan m" CO3 s"=ingga sumb"r
"n"rgi l"bi= l"ma=.
.ila gula 6ara= > 339 mgB6l s"baiknya 6is"r<ai 6"ngan
@"mb"rian insulin.
,ib"rikan Aika @"roralB"n<"ral s"lama + =ari <i6ak 6a@a<
6ib"rikan.
T"ra@i @ili=an un<uk s"@sis C argino, glu<amin, om"ga 3.
Nutrisi Risk Index
Un<uk m"n"n<ukan a@aka= <"rmasuk s"v"r"Bmo6"ra<Bmil6
malnu<ri<ion.
$umus C
1,519 X Level serum albumin (g/L) + (0,417 current weight/usual
weight) X 100
.or6"rlin" V 75,+ M 199
Mi6ll" V 13,+ M 75,+
S"v"r" V < 13,+
CAIRAN TUBUH
To<al >airan <ubu= /9 E 6ari .. <o<al, 49 E bukan air. &ang /9 E i<u
<"r6iri 6ari 39 E "ks<ras"lul"r 6an 49 E in<ras"lul"r.
'ks<ras"lul"r <"r6iri 6ari C
1. + E >airan in<"rsi<ial C
a. 4a<ion )1+3 m'PBL*, Na
L
L114 m'PBL, 4
L
L 4
m'PBL, Ca
LL
L 3 m'PBL, Mg
LL
L 3 m'PBL
b. Anion )1+3 m'PBL*C Cl
D
L 114, HCO3
D
L 39,
SO4 L 3, 0O4, Organi> A>i6 L 3
0ro<"in L 1
3. 19 E 6ari in<"rs<i<ial )1 M 3 E 6ari <o<al ..* m"ru@akan
>airan <rans"lul"r, sua<u non !un><ioning >om@on"n<
<"rmasuk >onn"><iv" <issu" Ga<"r )>"r"bros@inal 6an Aoin<
!lui6*.
3. + E >airan @lasma C
a. 4a<ion )1+4 m'PBL* C, Na
L
L

143, 4
L
L 4, Ca
LL
L

+, Mg
LL
L 3
b. Anion )1+4 m'PBL*
Cl
D
L 193, HCO3
D
L 35, SO4
D
L 3, 0O4
M
,
Organi> A>i6 L +, 0ro<"in L 1/
In<ras"lul"r C
a. 4a<oin )399 m'PBL*, 4
L
L

1+9, Mg
LL
L 49, Na
L
L 19
b. Anion )399 m'PBL*C 0O4 6an SO4 L 1+9, 0ro<"in 49
CEA, AFP, CARCINOID
C'A
D A6ala= <umor asso>ia<"6 an<ig"n
D Timbul @a6a usus !"<us, liv"r, @an>r"as, Trim"s<"r I ? II
masa g"s<asi.
D 4=as @a6a A6"rno Ca yang <umbu= 6i 2I Tra>< 6an
@an>r"as, <a@i Auga 6i<"mukan @a6a Ca 0ayu6ara, Sar>oma,
M"6ullary <=yroi6 Ca, Ca @aru, A6"noma Ca C"rvi# s"r<a
A6"no Ca 0ros<a<.
D C'A Auga 6a@a< 6i<"mukan @a6a @"nyaki< non kank"r
s"@"r<i @a6a C=irosis alko=olik, 0an>r"a<i<is, >=ol"sis<i<is,
,iv"r<i>uli<is >olon, >oli<is ul>"ra<iva, Auga @a6a @"rokok,
namun biasanya <i6ak l"bi= 6ari 19 ugr Bml.
D 0"ngukuran ka6ar C'A b"rmakna un<uk m"ngama<i @asi"n
6"ngan @"nyaki< k"ganasan, un<uk m"li=a< @"ny"baran 6an
un<uk m"n6"<"ksi r"kur"nsi s"su6a= <"ra@i @"mb"6a=an.
D C'A a6ala= 2luko@ro<"in yang <"r6a@a< @a6a m"mbran s"l
Aaringan, an<ara lain @a6a s"l kank"r Color"><al.
D 0a6a @"m"riksaan 6i<"mukan @a6a s"rum a<au urin
D Ti6ak s@"si!ik @a6a Ca Color"><al kar"na 6a@a< 6i<"mukan
@a6a Ca yang lain 6an @"nyaki< lain.
AFP ( Alfa Feto Protein ).
D Normal 6i<"mukan @a6a s"rum !"<us sam@ai 1 <a=un s"<"la=
la=ir
D ,i<"mukan 59E @a6a @"n6"ri<a ="@a<oma @rim"r.
D A80 ini 6i@akai un<uk m"n6"<"ksi 6ari Ca 2as<"r, Ca
@ros<a<, T"ra<oma
CARCINOID
0r"6il"ksi C
D A@@"n6i# 49 E ) 49 D +9 E *
D Il"um 39 E
D $"><um 15 E
D .ron>=us u<ama 19 E
D Lambung 3 E
D ,uo6"num 7 E
D 'so!agus 7 E
D Colon 7 E
D 0an>r"as 7 E
D Ovarium 7 E
Survival k"s"luru=an C 1+ E
0rognosis C
D 5+ E Lokal
D +7 E $"gional
D 19 E M"<as<as"
@rognosis @a6a a@@"n6i# l"bi= baik s"r<a <umor karsinoi6 @a6a
lambung 6an >olon l"bi= buruk
M"<as<as" C
D 4" 42. r"gional
D %au=, yang @aling s"ring a6ala= k" ="@ar, @aruD@aru, <ulang,
kuli<, o<ak, ovarium, @ayu6ara, a6r"nal.
D Insi6"nsi m"<as<as" <"rgan<ung ukuran <umor @a6a s"mua
lokasi C
D Tumor J 1 >m C
o @a6a Car>inoi6 a@@"n6i# 9 E rm"<as<as"
o Car>inoi6 usus =alus 3 D 39 E rm"<as<as"
o Car>inoi6 r"><al J 39 E m"<as<as"
D Tumor K 3 >m C
o @a6a Car>inoi6 A@@"n6i# /9 E Malignansi
o Car>inoi6 Usus =alus 19 E Malignansi
o Car>inoi6 $"><al 199 E Malignansi
D S<a6ium @a<ologi b"r=ubungan 6"ngan survival C
1. Invasi lokal C survival + <a=unK 19 E
3. 42. r"gional <"rk"naC survival + <a=un
/4 E
3. M"<as<as" Aau=C survival + <a=un 11 E
SUTURE MATERIAL
Macam-macam benang C
1. ."r6asarkan sumb"r C
.a=an alamia=
.a=an sin<"<ik
3. ."r6asarkan absorbsi C
Absorbl"
Non Absorbl"
3. ."r6asarkan @"mbua<an C
."rs"ra< <unggal ) mono!ilam"n *
."rs"ra< gan6a ) mul<i!ilam"n *
Benang Absorble
0"nAa=i<an luka akan <"rAa6i @ros"s "nFima<ik s"=ingga k"kua<an
m"nurun 6an b"nang =ilang 6is"ra@.
0"nyuli< a6ala=C 2ranuloma b"nang, Sinus.
Alamia=C Ca<gu<, C=romi> >a<gu<, 0lain Ca<gu<, Collag"n.
Sin<"sisC
0olygli>oli> A>i6 ) 02A * C ,"#on.
0olyglo>rii A>i6C (i>ril
Benang Non Absorble
1. Alamia= C Lin"n, 4a<un, Su<"ra.
3. Sin<"<ik C
a. Mono!ilam"n C
i. 0oly"s<"r ) '<=ibon6 B Norsil"n" *
ii. 0olyami6" ) '<=ilan" W
iii. 0oly"<=yl"n" ) ,"nnalon *
iv. 0oly@ro@il"n" ) 0rol"n" B Surgil"n *
b. Mul<i!ilam"n C
i. 0oly"s<"r
ii. 0olyami6"
iii. 0oly@ro@il"n"
iv. ."nang baAa B m"<al C S<ainl"ss
Prinsip memilih benang ( Maingot ) C
1. .ila @"rlu k"kua<an maksimal C
Tingka< @"ny"mbu=an >"@a< )Lambung, Colon, .la66"r*
Absorbl" un<uk m"ng="n<ikan @"r6ara=an.
Tingka< @"ny"mbu=an lamba< ) 4uli<, 8as>ia, T"n6on * C
Non Absorbl"
3. Tra><. Urinarius B Tra><. .iliaris
3. Absorbl" ol"= kar"na b"n6a asing >"n6"rung m"rangsang
@"mb"n<ukan ba<u.
4. 4asus @o<"nsial in!"ksi C Mono!ilam"n
+. 8ak<or kosm"<ik C Mono!ilam"n, k">il, in"r< 6"ngan <i@"
Aa=i<an subku<ikul"r.
/. Makin b"sar ukuran b"nang, makin b"sar r"aksi Aaringan
5. ,a"ra= yang s"ring m"ngalami <"kanan m"n6a6ak )ba<uk*
@"rlu Aa=i<an yang 6iangka< s"g"ra s"su6a= @asi"n s<abil
Macam-macam jarum C
%arum yang i6"al C
1. ,a@a< m"mbaGa b"nang m"lalui Aaringan 6"ngan <rauma
minimal.
3. Cuku@ <aAam un<uk @"n"<rasi Aaringan 6"ngan r"sis<"nsi
minimal
3. Cuku@ rigi6 un<uk <i6ak b"r<amba= b"ngkok 6an >uku@
!l"ksib"l un<uk <i6ak @a<a=.
4. S<"ril 6an an<i kara< un<uk m"n>"ga= in!"ksi C S<ainl"ss
s<""l.
Bagian 1arum :
0oin<
.o6y
'y".
."n<uk @oin<
1. Cu<<ing C @inggir <aAam s"=ingga 6a@a< m"m@"n"<rasi
Aaringan yang kua<
a. 4onv"nsional
b. $"v"rs" Cu<<ing
>. Si6" Cu<<ing
6. Ta@@"r Cu<
3. Ta@@"r
3. .lun<
T"nsion Su<ura <"kanan yang 6i6a@a< ol"= b"nang s"su6a= b"nang
6iAa=i<kan.
PEN1AHITAN USUS
&ang @"rlu 6i@"r=a<ikan 6alam @"nAa=i<an usus a6ala= C
D %a=i<an <ak @"rlu <"gang a<au k"n6ur
D (as>ularisasi usus masi= baik 6an usus masi= vi<al s"r<a <i6ak
<"r6a@a< Aaringan n"kro<ik.
D Ukuran 6an A"nis b"nang =arus s"suai un<uk m"ng=in6ari
<"rAa6inya >u<<ing Aika b"nang <"rlalu k">il.
D S"su6a= s"l"sai @"nAa=i<an =arus 6i >"k lum"n ususnya, a@aka=
>uku@ luas ) <i6ak <"rAa6i obs<ruksi *.
D ,"kom@r"si yang 6ilakukan =arus a6"kua< s"b"lum 6an s"su6a=
anas<omos".
D A@aka= @"rlu @"rlin6ungan a<au <i6ak , <"rgan<ung l"barnya 6an
k"a6aan 6uran<" o@"rasi.
D Sumb"r in!"ksi in<ra ab6om"n =arus minimal a<au <i6ak a6a.
."6a @"nyambungan Lambung D ,uo6"num D &"yunum D Colon C
D Lambung C ."nang absorbl" 6an 6a@a< sa<u la@is ol"= kar"na
lambung kaya akan @"mbulu= 6ara=.
D ,uo6"num C ."nang absorbl" 6an @"nAa=i<an 6ua la@is kar"na
l"<ak r"<ro@"ri<on"al 6an vas>ularisasi kurang bila 6iban6ingkan
usus lainnya 6an @"rlu ov"r="><ing 6"ngan b"nang non absorbl".
D &"yunum C ."nang absorbl" sa<u B 6ua la@is. %ika 6ua la@is
ov"r="><ing 6"ngan b"nang non absorbl".
D Colon C 0"nAa=i<an =arus 6ua la@is. ."nang absorbl" 6i 6alam
6an non absorbl" 6i luar.
."6a @"raGa<an @os< o@ C
D ."rb"6a @a6a @uasanya, yai<u usus =alus s"lama <iga =ari 6an
Colon s"lama lima =ari s"6angkan lambung <"rgan<ung b"sar
k">ilnya r"s"ksi.
D S"lama @uasa =arus 6ib"rikan an<ibio<ik yang a6"kua<,
6"kom@r"si =arus baik 6an @ar"n<"ral nu<risi.
MULTI0L' O$2AN 8AILU$'
)Am"ri>an Collag" o! C="s< 0=ysi>ianB So>i"<y o! Cri<i>al Car"
m"6i>in" Cons"nsus Con!"r"n>" Commi<"*
MO,S a6ala= @"nurunan !ungsi organ @a6a @asi"n yang saki< aku< 6i
mana =om"os<a<is <i6ak 6a@a< 6i@"r<a=ankan <an@a in<"rv"nsi.
S=o>k s"@<i> a6ala= sua<u k"a6aan s"@sis 6an =i@o<"nsis"<"la=
r"susi<asi >airan yang a6"kua<, 6an =i@o@"r!usi <"rmasuk asi6osis
lak<a<, 6isuria, a<au sua<u @"nurunan s<a<us m"n<al yang aku<.
S"@sis a6ala= sua<u k"a6aan SI$S 6an =asil kul<urnya m"mbuk<ikan
a6anya in!"ksi.
SI$S a6ala= r"s@on in!lamasi sis<"mik <"r=a6a@ b"rbagai k"lainan
sis<"mik b"ra< yang 6i<an6ai 3 a<au l"bi= k"a6aan C
su=u K 31C a<au J 3/C
$"s@irasi K 39 kali a<au 0CO3 J 33 mmHg
L"ukosi< K 13.999Bmm
3
a<au J 4.999 Bmm
3
H"ar< ra<" K 79 kali Bm"ni<
0ATO8ISIOLO2I MULTI0L' O$2AN 8AILU$'
A. T=" TGo Hi< T="ory
80R$" H0"
Priar' -/D$
$'ste 0 n.laator'
Respon
Apli.ied $'steic
0n.laator' Respon
$econdar'
-/D$
$econdar' H0"
Death Recover' Recover' Death
8irs< HIT, misalnya C
1. kon<usio @aru kar"na <rauma
3. insu!i>i"n>y ginAal kar"na r=ab6omyolisis
0"ranan Saluran 0"n>"rnaan 0a6a MO8
4ons"@nyaC
Mul<i@l" organ !ailur" m"ru@akan sumasi biologis 6ari s"Aumla=
m"6ia<or =umoral 6"ngan @"n>"<usnya in!"ksi yang <i6ak <"rkon<rol.
M"6ia<orDm"6ia<ornya C
1. IL1C !"v"r, @ro<"olisis
3. 0ros<aglan6inC vaso6ila<asi
3. Cor<i>os<"roi6C =y@"rm"<abolism
4. 2lu>og"n C glu>on"og"n"sis
+. Nor"@in"n@=rinC =y@"rm"<abolism
/. 2roG<=, <=yroi6 =ormonC a>u<" >a<abolism
5. Com@l"ma<, ana@=yla<o#inC mi>ro>yr>ul"r inAury
1. 4inin >ys<, s"ro<onin, =is<aminC vaso6ila<asi
7. O#ig"n !r"" ra6i>alC m"mbran" 6amag"
19. TN8C <issu" inAury, s=o>k
11. Myo>ar6ial 6"@r"san< !ra><urC >ar6ia> 6ys!un><ion
13. NOC vaso6ila<asi, =y@o<"nsi

02$3L"
Altered 0ntestinal Pereabilit'
Bacterial
translocation
0ncreased Portal
!ndoto?eia
$'steic 0n.ection
$'steic
endoto?eia
$eptic $tate
Distant /rgan 8ailure
-/8

SEPSIS
S"@sis a6ala= sua<u SI$S L in!"ksi
SI$S )Sys<"mi> In!lama<ory $"s@ons Syn6rom"* a6ala= sua<u r"s@on
in!lamasi sis<"mik <"r=a6a@ sua<u insul< klinis yang b"ra<,
m"m@unyai mani!"s<asi 3 a<au l"bi= g"Aala C
6"mam ) su=u K 31C* a<au =i@o<"rmi )su=u J 3/C*
Taki>ar6i ) K 79 #Bm"ni<*
Taki@n"a )K 39 #Bm"ni<* a<au 0aCO3 J 33 <orr
L"ukosi<osis )K 13.999Bmm
3
* a<au l"ko@"nia )J 4.999Bmm
3
* a<au
b"n<uk l"kosi< ma<ur K 19 E
Syok s"@<i> a6ala= s"@sis yang b"rkai<an 6"ngan =i@o<"nsi 6an
a6anya buk<iDbuk<i =i@o@"r!usi Aaringan )asi6osis lak<a<, oliguria,
@"ruba=an s<a<us m"n<al*
MO,S a6ala= sua<u gangguan !ungsi organ @a6a @"n6"ri<a yang
b"rsi!a< aku< s"=ingga ="mos<a<is <i6ak 6a@a< 6i@"r<a=ankan <an@a
a6anya in<"rv"nsi m"6is.
PATOGENESIS :
8o>al in!"ksi Ol"= mikroorganism", misalnya bak<"ri,
rik"<sia, virus, Aamur, @arasi<, 6ll

Organism"C "kso<o#in )TSSTD1 <o#in A*,


"n6o<o#in D kom@on"n s<ruk<ur
li@o@olisakari6a )L0S* *

Ak<ivasi s"lul"r 0MN, monosi<, makro!ag, baso!il, "osino!il,


lim!osi<, <rombosi<, s"l "n6o<"l

Si<okin Monosi< B makro!ag B lim!osi<C


TN8 , In<"rl"uk"n C IL1, IL3, IL/, IL1
In<"r!"ron , 2M CS8, 0A8
M,SC "n6or!in, =is<amin, ',$8BNO

C"6"ra @a6a s"l "n6o<"l

2agal organ
TUMOR GASTER
Tumor gas<"r C D 79E
maligna
D 7+E gas<ri>
a6"no>ar>ino
ma

%"nis lain C lym@=oma,
sPuamous >"ll >ar>inoma,
l"imyosar>oma,
angiosar>oma,
>ar>inosar>oma, 6an
m"<as<as"
Tumor Ainak C @oly@,
l"imyoma, li@oma, 6an
"><o@i> @an>r"as
1. INSI,'NSI ?
'TIOLO2I
D ,i Am"rika C
1D39 B
199.999
D 0ria C Gani<a
V 3 C 1
D 0un>ak
insi6"nsi C
6"ka6" / 6an
5
D L"bi= s"ring
m"ng"nai
sosio"konomi
r"n6a=
D '<iologi C
b"r=ubungan
6"ngan
makanan 6an
rokok,
<"ru<ama
ni<ri<
3. 0ATOLO2I
T"r6a@a< 4 A"nis
<umor gas<"r
b"r6asarkan
@a<ologi C
1. Su@"
r!isi
al
s@r"
a6in
g
3. @oli
@loi
6
3. uls"r
a<iva
4. S>irr
=ous
3. 2'%ALA 4LINIS
,AN 0,
D Anor"ksia
6an
@"nurunan
b"ra< ba6an,
="ma<"m"sis,
6is!agia 6an
ny"ri
D 0, C
Ab6ominal
Mass,
H"@a<om"gal
i, As>i<"s
) b"r=ubunga
n 6"ngan
4ruk"rnb"rg
Tumour*
<"raba 42.
@a6a !ossa
su@ra>lavi>ul
ar )(ir>=oGYs
no6"* 6an
6"@osi<
m"<as<as"
@a6a
umbilikus
) sis<"r
%os"@=Ys
No6ul" *
4. ,IA2NOSIS ,AN
STA2IN2
'n6osko@i C un<uk
m"li=a< l"<ak 6an
@"ngambilan s@"sim"n
0A
.arium 'n"ma C
<"ru<ama un<uk <i@"
S>irr=ous
CT s>an 6"ngan
kon<ras C 0r"o@"ra<iv" )
Li=a< <ab"l*
+. 0'NATALA4SANAA
N
T"ra@i u<ama C o@"ra<i!,
D ra6ikal
sub<o<al
gas<r"k<omi
D <o<al
gas<r"k<omi
D s@l"n"k<omi
bila "ks<"nsi!
sam@ai k"
li"n
D 3 >m
6uo6"num
<"rmasuk
yang
6ir"s"ksi
sam@ai ba<as
<"@i b"bas
<umor
$a6io<"ra@i C
Aarang, 0alia<i!
4"mo<"ra@i C
A6Auvan<,
m"nggunakan +
8TU, m"<=yl
lomus<in",
a6riamy>in,
mi<omy>in C,
Cy<o>in"
Arabinosi6"

ABDOMINAL
COMPARTMENT
SYNDROME
D M"ru@akan s"Pu"l"
6ari r"susi<asi masi!
@a6a syok a<au
isk"mi vis>"ral
D 0aling s"ring
"m"rg"n>y r"@air
@a6a C
D
ab6ominal aori<>
an"urysm
D
<rauma ab6om"n
D
@ankr"a<i<is
D
in!"ksi in<raab6om"n yg
b"ra<
D
luka bakar
D $"susi<asi >airan yg
agr"si! "6"ma
vis>"ral
"6"ma Aar.lunak
kom@lians 66g
ab6om"n.
D 4ombinasi
volum"
in<raab6om"n ?
66g ab6om"n yg
kaku <"k
rongga ab6om"n
CO, sua<u "!"k
yang 6im"6iasi
ol"= v"nous
r"<urn ? <a=anan
r"sis<"nsi vaskul"r
<"k.
In<ra<=oraks.
D 'l"vasi 6ia!ragma
<ransmisi
<"k.in<raab6om"n
k" rongga @l"ura
kom@lians @aru.
2'%ALA 4LINI4
D Oliguria
CO ? r"nal
bloo6 !loG o.k
<"k.in<raab6om"n
kom@r"si
(.r"nalis
<"k.v"na 6lm
@ar"nk=im ginAal
@"
<"k.gra6i"n< @6
m"mbran
glom"rulus
28$
D Isk"mi mukosa
vis>"ral
D Asi6osis
,IA2NOSA
D 2"Aala klinik
D M"ngukur
<"k.in<raab6om"n
D 4lasik C 1. 6is<"nsi
ab6om"n
3. massiv"
in<rav"nous !lui6
r"Puir"m"n<
3.
<"k.v"na s"n<ral ?
ka@il"r @aru
4.

CO
+.
@"
ak
ai
r
G
ay
@r
"s
su
r"
/. Ol
ig
ur
ia
D M"<o6" C <ransur"<=ral
m"asur"m"n< o! urinary
bla66"r @r"ssur" using 8oll"y
>a<="<="r.
N C J 19
mmHg )@osisi su@in"*
S"<"la=
o@"rasi ab6om"n C 3 M 1+ mm
Hg, @"r<imbangkan Ak <"k. 3+
M 39 mmHg o@"ra<i!.
TIN,A4AN
D r"o@"ning
la@ara<omy in>ision
D Ak <an@a r"s>"n<
la@ara<omy, buka
rongga @"ri<on"um
via in>isi mi6lin"
D <u<u@ ab6om"n
<"m@or"r 6g
m"ng=in6arkan
"vis"rasi, @6 o@"n
ab6om"n,
morbi6i<as o.k
im@likasi >airan,
"l"k<roki<, 6an
nu<risi
TRAUMA SPLEEN
Insi6"nsi C @aling banyak
6i<"mukan s"<"la= 6ilakukan
L' s"<"la= <rauma <um@ul
ab6om"n.
Ana<omi S@l""n C
D ,iba<asi ol"=
gas<"r,
="mi6iag!rama kiri,
ginAal kiri, k"l"nAar
a6r"nal, >olon 6an
6in6ing 6a6a.
D Ligam"nD
ligam"nnyaC lig.
C="s<os@l"nia, lig.
S@l"nor"nal, lig.
S@l"nor="r"nik, lig.
S@l"no>olik, lig.
0ankr"a<ikos@l"nik.
,iagnosis C
D Hi@ovol"mik
D Takikar6ia
D Hi@o<"nsi
D Ny"ri kua6ran kiri
a<as, m"ny"bar k"
ba=u kiri )4r"n
Sign*
0"m"riksaan 8isikC
D 0"ri<onis<is biasa
6is"r<ai !rak<ur iga
baGa= )iga I- M
-II*
0"m"riksaan 0"nunAangC
D ,0L 6an US2
un<uk m"li=a<
="mo@"ri<on"um
D CT S>an
D Angiogra!i
T="ra@i T"rgan<ung @a6a C
1. 4"s<abilan
="mo6inamik
3. Usia, anakDanak
biasanya
kons"rva<i!. Orang
6"Gasa biasanya
o@"ra<i!.
3. Trauma @"ny"r<a
4. 4uan<i<as
="mo@"ri<on"um
+. ,"raAa< @"rlukaan
4lasi!ikasi ru@<ur li"n C
%o=n .arr"<, 1713
Ty@" 1
$u@<ur ka@sul <an@a
k"rusakan @ar"nkim yang
b"rar<i
T=B s@l"nora@=y
Ty@" 3
$u@<ur ka@sul 6an
@ar"nkim <a@i <ak m"luas
k" =ilus
T=B s@l"nora@=y ) Aa=i<
ka@sul 6g b"nang absorbl"
6an om"n<al @a<>=
Ty@" 3
Las"rasi yang 6alam 6an
m"luas sam@ai k" =ilus
T=B s@l"n"k<omi
A<au
S@l"nora@=y, ligasi
@"mbulu= 6ara= s"gm"n<al
%aringan n"kro<ik
6ibuang
%a=i<an in<"rlo>king
ma<<r"s
Ty@" 4
Li"n 6alam k"a6aan avulsi
T=B s@l"n"k<omi
SPLEEN ASCESSORY
LO4ASI C
HilusSs"@anAang @"mbulu=
6ara= li"n, >au6a @ankr"as
Ligam"n<um s@l"no>oli>a
Om"n<um maAus, 6a"ra=
@"rir"nal
M"s"n<"rium
,a"ra= @r"sakral
,a"ra= a6n"ksa
,a"ra= @"ri <"s<is
."ra< normal Li"n C 1+9 M
3+9 gr
S@l"nom"gali Aika K B V +99
gr
Masi! Aika K 1999 gr
Hy@"rs@l"nism" a6ala=
kon6isi yang 6i<"n<ukan ol"=
4 k"a6aan C
1. an"mia, <rombosi<o@"ni
a<au l"ko@"ni
3. =y@"r@lasia susmsum
<ulang
3. s@l"nom"gali
4. @"rbaikan s">ara klinis
s"<"la= s@l"n"><omy
kon6isi 6imana <"rAa6i
=y@"rs@l"nism" C
) malignan< *
lym@=o@roli!"ra<iv"
) NHML, CLL, ALL,
=o6gkin *
my"lo@roli!"ra<iv" ) CML,
@oli>y<"mia v"ra *
@rimary <umor
) H"mangiosar>oma, ka@osi
sar>oma, !ibrosar>oma *
m"<as<a<i> <umor
si6" "!"k @os< s@l"n"k<omi
O0SI ) ov"rG=Gling @os<
S@l"n"><omy In!"><ion * ol"=
mikro organism"
m"ningo>o>>us,
@n"umo>o>>us, H. in!lu"nFa.
0"rlu vaksinasi a<au
@"rlin6ungan an<ibio<ik.
0"r6ara=an
Trombosis
8is<ula @ankr"as ) Aika <"rAa6i
k"rusakan @a6a @ankr"as *
ILEUS OBSTRUKSI
T"rminologi C a6anya
gangguan @asas" normal isi
usus kar"na sumba<an lum"n
usus baik @arsial mau@un
<o<al
4LASI8I4ASI
."r6asarkan mo<ili<as usus C
D 0arali<ik
D M"kanik
."r6asarkan 6urasi obs<ruksi
C
o Sim@l"
o S<rangula
si
."r6asarkan 6"raAa< obs<ruksi
C
0ar<ial
To<al
."r6asarkan l"v"l ana<omi C )
<"r=a6a@ valvula .au=ini *
L"<ak <inggi
L"<ak r"n6a=
."r6asarkan @"ny"bab C
'ks<rinsik B
"ks<ramural
Ins<rinsik
) in<ramural,
in<raluminal *
Obs<. UsusC
o ."sar
C
a
(
o
l
v
u
l
u
s
o Halus
H
"
r
n
i
a
A
6
=
"
s
i
Clos"6 loo@ C Aika obs<ruksi
<"rAa6i @a6a k"6ua uAung
s"gm"n, biasanya @a6a ="rnia
in<"rna a<au ban6 yang
m"nA"ra< a<au volvulus.
2'%ALA
D Timbul m"n6a6ak,
aku<
D Ny"ri b"rsi!a< kolik
D Mun<a=
D kons<i@asi
TAN,A
D Ab6om"n
6is<"nsi
D .ising usus
m"ningka<
D Tan6aD<an6a
6"=i6rasi
D 0"ri<oni<is
D S"@sis
-D$A&
D 2as @ro#imal obs<
D 2as ? !">"s )D* 6i
6is<al obs<
D Air !lui6 l"v"l
D ,in6ing usus
m"n"bal
0'NATALA4SANAAN
D ,"kom@r"si M N2T
D 0"rbaiki k"=ilangan
>ari<an 6an
"l"k<roli<
D ."6a= C
o A6="sioli
sis
o $"6uksi
="rnia
o 'n<"ro<o
mi
angka<
ba<u
"m@"6u
o $"s"ksi
l"si obs<B
usus yg
alami
s<rangula
si
o .y @ass
o (olvulus

,"<orsi
volvulus
o ,"kom@r
"si 6g
@roksimal
os<omi
I
l
"
o
s
<
o
m
i
S
"
k
o
s
<
o
m
i
4
o
l
o
s
<
o
m
i
D 0rinsi@ o@"rasiC
o S"g"ra
s"<ala=
6iagnosis
obs<.
To<al
6i<"gakka
n 6an
kon6isi
@asi"n
<"rD
r"=i6rasi
B s<abil
o ."baskan
obs<ruksi
o Nilai
viabili<as
usus
D In6ikasi o@"rasiC
o S<rangula
si
o Clos"6
loo@
LanAu<
o Obs<.
To<al
COLITIS
,"!inisi C Sua<u @"ra6angan
@a6a kolon
L"bi= s"ring 6is"bu< Q
In!lamma<ory .oG"l ,is"as"
R ) I., *
0"n6a=uluan
I., s"@"r<i @a6a 6"Gasa,
<"r6a@a< 6ua b"n<uk u<ama
yai<u Ul>"ra<iv" Coli<is
) UC * 6an Cro=nIs ,is"as" )
C, * Galau@un a6a b"b"ra@a
@"ny"bab koli<is yang lain
s"@"r<i Am"biasis Coli<is
) AC *, Cy<om"galovirus
Coli<is ) CM( * 6an koli<is
kar"na <oksin >los<ri6ium
6i!!i>il" a<au 6ik"nal 6"ngan
0s"u6om"mbran Coli<is )
0MC *. UC 6an C, sam@ai
saa< ini b"lum 6ik"<a=ui
@"ny"babnya b"rlainan
6"ngan koli<is lainnya.
'<iologi
0"ny"bab UC 6an C, b"lum
6ik"<a=ui, 6i6uga kar"na
@r"6is@osisi g"n"<ik ) HLAD
;35 *. S"6ang bak<"ri 6an
virus 6i@"r>aya bukan
s"bagai ag"n @rim"r. 8ak<or
@sikologis 6i6uga
m"mb"rb"ra< 6an m"namba=
kronisi<as @"nyaki< <"<a@i
bukan s"bagai !ak<or
@"n>"<us. 0"ny"bab koli<is
yang lain @arasi< <"ru<ama
amuba ) AC *, virus
) CM( * 6an bak<"ri ) C.
6i!!i>il" *.
0a<ologi
UC m"ru@akan @"nyaki<
@rim"r @a6a mukosa r"k<um
6an kolon, Aika s"luru= kolon
<"rk"na 6is"bu< @an>oli<is,
6"ngan 6a"ra= yang @aling
b"ra< 6i sigmoi6 6an r"k<um.
4arak<"ris<ik mikrosko@ik
mulai 6ari "ri<r"ma mukosa,
granular, 6an mu6a= @">a=
k"mu6ian b"rk"mbang
m"nAa6i abs"s kri@<a, 6an
=ilangnya k"l"nAar glan6ular
mukosa. ,in6ing kolon
m"nAa6i <i@is, Aika @ros"s
in!lamasi b"rlangsung <"rus
6in6ing m"nAa6i kaku, <"bal
6an m"m"n6"k. Mukosa
m"nAa6i a<ro!i, <"rb"n<uk
@oli@ s"mu 6an =ilang li@a<an
=aus<ra.
0a6a C, k"lainan @a<ologi
yang 6i6a@a< a6ala= b"ru@a
k"lainan mukosa 6iskr"<
6is"lingi mukosa yang r"la<i!
in<ak, s"lain i<u k"lainan
bukan =anya 6i kolon <"<a@i
k"lainan bisa <"rAa6i 6imana
saAa mulai 6ari mulu< sam@ai
anus s"@anAang saluran
gas<roin<"s<inal. &ang
<"r@"n<ing a6ala= @"ra6angan
<"rAa6i @a6a <ransmural.
S">ara makrosko@ik 6i6a@a<
a6anya k"lainan @a6a mukosa
an<"m"s"n<"rik, @"ra6angan
@a6a m"s"n<"rium, <"rb"n<uk
!ormasi s<rik<ur, 6an
<"rb"n<uk !is<ula k" usus
=alus, kolon, kan6ung k"mi=
6an kuli<. ,in6ing usus
m"nAa6i <"bal 6"ngan "6"ma
submukosa, !ibrosis 6an
6ila<asi saluran lim!". Ulkus
k">il mungkin <"rli=a<
6imukosa, m"mb"n<uk
s"@"r<i =am@aran ba<u koral
Q>obl" s<on"R. T"<a@i
glan6ula <ubulus 6an s"l
gobl"< normal. 8isura yang
<"rb"n<uk longi<u6inal s"AaAar
aksis s"ring <"rli=a< 6i 6a"ra=
m"s"n<"rik. 8isura ini bisa
sam@ai k" o<o< 6an
m"mb"n<uk saluran sinus,
!is<ula, @"rl"ngk"<an 6an
abs"s kronis. 2ranuloma
yang <"rn"<uk 6ari s"lDs"l
"@i<"l 6"ngan in<i mul<i
nukl"ar 6i<"mukan 6i
submukosa a<au subs"rosa
a<au @a6a 6a"ra= k"l"nAar
g"<a= b"ning.
4oli<is kar"na amuba
biasanya @a6a @"m"riksaan
!">"s 6i6a@a<kan kis<a a<au
@arasi< amuba.
CM( koli<is biasanya
m"ny"rang @"n6"ri<a 6"ngan
immuno>om@romis"6 6imana
6aya <a=an <ubu= @"n6"ri<a
m"nAa6i l"ma=. S">ara
mikrosko@ik 6i<"mukan gian<
>"ll 6an >y<om"galy 6"ngan
in<i @l"omor!ik yang b"risi
ba6an inklusi ) =alo rims,
oGlIs "y" *.
0MC saa< 6i@"r>aya kar"na
a6anya <oksin yang
6i=asilkan ol"= >los<ri6ium
6i!!i>il", 6i6uga <oksin ini
yang m"nAa6i m"6ia<or
<"rAa6inya @"ra6angan 6an
@"mb"n<ukan
@s"u6om"mbran.
0s"u6om"mbran <"rs"bu<
<"r6iri a<as s"lDs"l ra6ang,
!ibrinD!ibrin, bak<"ri 6an "lD
s"l lain yang 6ik"luarkan ol"=
mukosa.
di$$icile >aus"s an
in!lamma<ory r"a><ion by
@ro6u>ing 3 @o<"n< <o#insC
To#in A is an
"n<"ro<o#in <=a<
bin6s <o knoGn
r">"@<ors in <="
boG"l Gall. T=is
l"a6s <o a><iva<ion
o! <=" in!lamma<ory
>as>a6",
>y<osk"l"<al
6"rang"m"n<s, an6
6isru@<ion o! <="
in<"r>"llular <ig=<
Aun><ions, >ausing
!lui6 s">r"<ion,
mu>osal inAury,
"6"ma, an6
in!lamma<ion.
To#in . is a
>y<o<o#in !or G=i>=
a r">"@<or =as no<
b""n !oun6 in <="
=uman boG"l
mu>osaH =oG"v"r,
<=is >y<o<o#in also
a@@"ars <o a>< as a
>y<osk"l"<al
6isru@<or, l"a6ing
<o !ur<="r mu>osal
inAury. To#in .
may @lay a rol" in
a><iva<ing <="
in!lamma<ory
>as>a6".
0r"s"n<asi klinik, @a6a
umumnya m"nunAukkan C
Anor"#ia
Ny"ri @"ru< a<au kram @"ru<
,iar"
,"mam
CM(
0MC UC
His<ory o!
8"v"r
Anor"#ia
Malais"
;"ig=< loss
,"=y6ra<ion
Ab6ominal @ain
Ab6ominal 6is<"n<ion
Naus"a
(omi<ing
C=roni> Ga<"ry 6iarr="a
.loo6y 6iarr="a
Cons<i@a<ion
;ors"ning sym@<oms o! in!lamma<ory boG"l
6is"as"
His<ory o! an<ibio<i> "#@osur" an6
C
,iarr="a
L"uko>y<osis
8"v"r
Ab6ominal @ain or >ram@ing
O<="r !in6ings
Naus"a
Malais"
Anor"#ia
Hy@oalbumin"mia
Anasar>a
'l"><roly<" 6is<urban>"s
O>>ul< >oloni> bl""6ing
,"=y6ra<ion
His<ory o! C

O<="r !in6ings

0"m"riksan 0"nunAang C
Ti6ak a6a @"m"riksaan
k=usus yang m"nAa6i a>uan
un<uk koli<is, @"m"riksaan
bak<"ri a<au @arasi< b"lum
<"n<u m"n"gakkan 6iagnosis
an<ara I., in!"><ious boG"l
6is"as" kar"na bisa saAa I.,
>oin!"ksi 6"ngan @arasi<,
bak<"ri a<au s"baliknya.
T"<a@i @aling <i6ak
@"m"riksaan labora<orium
6a@a< m"li=a< a6anya @arasi<,
virus a<au bak<"ri yang
6iangga@ m"m@"rb"ra<
@"nyaki<. T"<a@i @"m"riksaan
s"rologis 6a@a< m"nilai
a6anya CM( 6an 6"ngan
'LISA 6a@a< m"ngukur
<oksin C. 6i!!i>il" 6an
@"m"riksaan kul<ur un<uk C.
6i!!i>il".
'n6osko@i 6i@akai un<uk
m"nilai "ks<"nsi 6an b"ra<nya
@"nyaki<, kom@likasi yang
<"rAa6i, 6an bio@si.
$a6iogra!i 6a@a< 6ik"rAakan
6"ngan kon<ras, m"nilai
mukosa, =aus<ra s"r<a
@"n"balan 6in6ing usus a<au
a6anya !is<ula. .iasanya
6i<"mukan a6anya ulkus
mukosa 6"ngan sisi yang
<i6ak b"ra<uran, "6"ma
mukosa 6"ngan @"nam@ilan
s"@"r<i @oli@, 6in6ing m"nAa6i
<"bal, @"n6"k 6an k"=ilangan
gambaran =aus<ra.
T"ra@i
M"ski@un UC 6an C,
m"ru@akan 6ua @"nyaki<
yang b"rb"6a <"<a@i 6alam
@"ng"lolaan nya =am@ir sama
yakni <"rgan<ung 6ari
@r"s"n<asi klinik 6an lokasi,
"ks<"nsi 6an b"ra< ringannya
k"lainan.
Nono@"ra<i!
Sul!asalaFin" 6an s<"roi6
m"ru@akan mo6ali<as <"ra@i
un<uk UC
Immunosu@r"si!
aFa<=rio@rin" 6an /D
m"r>a@<o@urin" 6i@akai un<uk
m"ngurangi s<"roi6 @a6a C,
4a6angDka6ang
m"<roni6aFol" 6i@akai
s"bagai <"ra@i <amba=an
un<uk @"n6"ri<a 6"ngan UC
a<au C, yang <i6ak r"s@onsi!
<"r=a6a@ sul!asalaFin".
Un<uk amuba 6i@akai an<i
@arasi< s"@"r<i m"<roni6aFol",
"m"<in a<au 6i=i6ro"m"<in.
Un<uk C. 6i!!i>il" 6i@akai
m"<roni6aFol" a<au
imi6aFol".
Un<uk CM( 6i@akai an<ivirus
s"@"r<i gran>i>ovir 6an
!os>arn"<.
O@"ra<i!
In<"rv"nsi o@"rasi C
Masi= a6a g"Aala s<l= 3 <a=un
<"ra@i m"6ikam"n<osa yang
a6"kua<
0"n6"ri<a <i6ak 6a@a<
m"makai s<"roi6 Aangka
@anAang
A6anya r"<ar6asi
@"r<umbu=an kar"na
@"nyaki<nya s"n6iri a<au
<"ra@i s<"roi6
$"siko karsinoma
0"r6ara=an ="ba<
0"r!orasi
Toksik M"gakolon
Tiga <in6akan o@"rasi yang
6ianAurkan H
0rok<okol"k<omi <o<al 6"ngan
il"os<omi @"rman"n
0rok<okol"k<omi <o<al 6"ngan
il"os<omi @"rman"n 6an
r"s"rvoir il"um ) 4o>k @ou>=
*
0rok<okol"k<omi <o<al 6an
@"ngangka<an mukosa r"k<um
"n6or"k<al 6"ngan
il"oanas<omos"
0rognosis C
4oli<is uls"ra<i! 6an @"nyaki<
Cro=n b"r<"n6"nsi un<uk
ganas <"ru<ama @a6a C
Ons"< s"b"lum usia 49 <a=un
M"li@u<i kolon a<au r"k<um
a<au k"6uanya
,urasi saki< l"bi= 6ari a<au
sama 6"ngan 19 <a=un
Co"#is 6"ngan s<rik<ur,
!is<ula a<au s"gm"n by @ass
KOLELITHIASIS
US2 C ,iagnos<ik ba<u
kan6ung "m@"6u m"ningka<
%o=n .obbs C
4ol"sis<oli<o<omi
T= 1113 4arl Lang"nbu>= C
4ol"sis<"k<omi 6an suks"s.
S"lama 199 <= o@"n
kol"sis<"k<omi Qgol6 s<an6arR
06 os 6g kol"li<=iasis yg
sim@<oma<ik.
,g @"rk"mbangan
<"knologiCLa@arosko@i
kol"sis<"k<omi
Insi6"nsiC
,i USA 19E @"n6u6uk V 3+
Au<a @"n6u6uk, 6an 79E
m"ru@akan ba<u kol"s<"rol.
Timur Aau= C .a<u @igm"n.
,g m"ningka<nya usia,
@r"val"nsi Auga m"ningka<
;ani<aK0ria V 3C1
0a6a k"=amilan, insi6"nsi
m"ningka< C "!"k @rog"s<"ron
8ungsi 4an6ung 'm@"6uC
DM"nyim@an >airan "m@"6u
DM"m"ka<kan >airan "m@"6u
$angsang kon<raksi C
D4imus asam 6alam
6uo6"num 6an l"mak
Hormon C 4ol"sis<okinin
)CC4*
4arak<"ris<ik 'm@"6u C
0ro6uksi /99D199 mlB=ari
T66 CD19E air
D39E Fa< <"rlaru<CDasam
"m@"6u )/+E*
D!os!oli@i6 )39E*
D@ro<"in )4D+E*
Dkol"s<"rol )4E*
Dbilirubin <"rkonyugasi
)9,3E*
D"nFimD"nFim
Mi>"ll" CD4um@ulan
@olimol"kul
DM"m@"r<a=ankan
li@i6 6lm k"a6aan laru<
4lasi!ikasi ba<u kan6ung
"m@"6u C
3 Ma>am C
D.a<u kol"s<"rol
D.a<u @igm"n a<au ba<u
bilirubin, yg <6r 6ari kalsium
bilirubina<
D.a<u >am@uran
0ATO2'N'SA
.a<u kol"s<"rol. T"r6iri 59E
kris<al kol"s<"rol
0ros"s 4 <a=a@C
1.0"nA"nu=an "m@"6u
ol"= kol"s<"rol
3.0"mb"n<ukan ni6us
3.4ris<alisasi
4.0"r<umbu=an ba<u
4ol"s<"rol <"rlaru< 6alam
b"n<uk Mi>"ll"C
6+olesterol7
$os$oli"id(lecithin)7asa,
e,"edu4
D."r<amba=nya s"kr"si
kol"s<"rol
D0"nurunan r"la<i! asam
"m@"6u a<au !os!oli@i6
Su@"rsa<urasi kol"s<"rol
LiPui6 >ys<allin

)L* Ni6us

4ris<al
D0"r<umbu=an ba<u <"rAa6i
kar"na @"ng"n6a@an kris<al
kol"s<"rol 6i a<as ma<rik
inorganik.
0"ny"bab ba<u kol"s<"rol
Mul<i!ak<orial C
Dsa<urasi kol"s<"rol
Ds<asis "m@"6u
D!ak<or @ronu>l"a<ing
Nu>l"a<ion
0ros"s kom@l"k yang
m"m"rlukan sa<urasi
kol"s<"rol, @ro<"in "m@"6u
6an @igm"n, bak<"ria, 6"bris
>"llular, mukous
0"mb"n<ukan kris<al
?Agglom"ra<ion ba<u s">ara
makrosko@ik.
S<asis "m@"6u
insi6"nsi kol"li<=iasis
o.k CD Aumla= garam "m@"6u
D 4on6isiRi6"al mili"uR
un<uk <"rAa6inya @r"si@i<asi
.a<u @igm"nB.a<u kalsium
bilirubina<
D.a<u "m@"6u 6g ka6ar
kol"s<"rol J3+E
DS"ring 6i<"mukan 6alam
ukuran b"sar
D4ons"n<rasi bilirubin
un>onAuga<"6 m"ningka< 6i
kan6. 'm@"6u
6an 6i =a<i L @r"si@i<asi
kalsium bilirubina<" ? garam
yg <i6ak
laru<
D."r=ubungan 6g in!"ksi,
s<asis, 6"konAugasi bilirubin
? "kskr"si
kalsium.
DIn!"s<asi @arasi< CD>lonor>=is
sin"nsis, !as>iola ="@a<ika,
as>aris.
.a<u @igm"n
1..a<u @igm"n >okla<
DS"ring 6i<"mukan 6i asia
D."r=ubungan 6g in!"ksi
.ilirubin un>onAuga<"6 )yg
6i=asilkan ol"= bak<"ri
6">onAuga<ion* L kalsium
6an "m@"6u
Q4alsium bilirubina<"
ma<rikR)kom@on"n u<ama*
D.ak<"ri s"ring 6i<"mukan
6alam ba<u @igm"n
3..a<u @igm"n =i<am
D.a<u ini s">ara <y@i>al
6i<"mukan @6 os 6g @"ny
="moli<ik kar"na
s@="rosi<osis ="r"6i<"r, si>kl"
>"ll 6is"as" ? <=alas"mia,
a<au
>irr=osis.
D4"<"rliba<an kalsium.
D,i!asili<asi ol"= s<asis
"m@"6u.
8ak<or 0r"6is@osisiC
1.Ob"si<as
D8k r"siko ba<u kol"s<"rol
3D3# li@a<
D;ani<a usia 4+D++ <= 6g
ob"si<as, K+9E 6g riG
kol"li<=iasis 6an @"ny
kan6ung "m@"6u.
DS"kr"si "m@"6u 6g
kons"n<rasiyg r"la<i! <inggi
)kol"li<=og"nik*.
3.,iab"<"s M"li<us
D4ol"li<=iasis 6g ,M
k=ol"sis<i<is aku< risiko <A6
kom@likasi
s"@sis @os< o@
DR0ro!ilak<ik
kol"sis<"k<omiR @6 os 6g ba<u
asim@<oma<ik L ,M
3.Cirr=osis.
DInsi6"nsi ba<u @igm"n
@rim"r
D4ol"sis<"k<omi @6 os 6g
>irr=osis C
angka morbi6i<as 6an
mor<ali<as, kar"na
bl""6ing ? k"suli<an
kon<rol @"r6ara=an
o.kCD=i@"r<"nsi @or<al
D<rombosi<o@"nia
s"kun6"r <=6 =i@"rs@l"nism
Dkoagulo@a<i
DR0ar<ial kol"sis<"k<omiR,
6g m"ninggalkan
6in6ing @os< 6ari kan6ung
"m@"6u.
4. T0N
D0r"6is@osisi <A6 kol"sis<i<is
kalkulus ?akalkulus
.@"ruba=an ak<i!i<as
mo<orik 4.'
.@"nurunan rangsangan
kon<raksi 4.'
D0ro!ilaksis kol"sis<"k<omi
@6 os 6g T0N Aangka
@anAang.
D0"mb"rian !armakologi
@ro!ilaksis 6g s<imulasi
@"rio6ik uB kon<rkasi 4.',
m"n>"ga= QT0N
in6u>"6 gall bla6"r
6is"as"R
+.(ago<omi
US2C<run>al vago<omi <A6
6ila<asi 6ari 4.'
/.In!"ksi biliar 6an in!"s<asi
@arasi<, ba<u @igm"n
5.C=rons 6is"as", <"rminal
il"um r"s"><ion.
1.%"Auno il"al by@ass
7.Hi@"rli@o@ro"in"mia <i@"
I(
19.,i"< <inggi kalori 6an
kol"s<"rol.
,iagnos<ik
1.$on<g"n @olosCDba<u
ra6ioo@aPu" 19E,
sisanya ba<u
ra6iolus>"n<
3.US2CDnilai 6iagnos<ikyg uB
ba<u 4.'
Dk">urigaan
k"ganassan
D0"l"baran sal
"m@"6u in<raB"ks<ra="@a<ik
DTumor ka@u<
@ankr"asB@ankr"a<i<is
3.'$C0?0THCCl"<ak,6"raAa<
?@"ny"bab sumba<an
4.4olangiogra!i I.(
+.S>anning 6g ra6ionukli6a
HI,A.
/.LabC .ilirubin
D4a6ar <"r<inggi umumnya
6ibaGa= 19 mgB6l
ra<aDra<a 3D4 mgB6l
DIk<"rus yang =ilang <imbul
=am@ir s"lalu 6iD
s"babkan ol"= ba<u
"m@"6u, s"6angkan ik<"rus
yg @rogr"si! <an@a 6is"r<ai
g"Aala kolangi<is yg
b"rar<i =am@ir s"lalu
6ikar"nakan k"ganasan
Mani!"s<asi 4linik
D4"banyakan os 6g ba<u 4.'
asim@<oma<ik, 1+E
b"rk"mbang
ny"ri biliar.
D,i USAC +9E ba<u 4.'
asim@<oma<ik
sisanyaC Dkol"sis<i<is kronik
Dkolik biliar
Dkol"sis<i<is aku<
DS"Aumla= os m"ng"lu=C@os<
@ran6ial @ain,6is@"@sia,
"@igas<rium
6is>om!or<, !la<ul"n>", ny"ri
kua6ran kanan a<as yg
m"nAalar k"
ba=u a<au s>a@ula kanan.
0"nanganan kol"li<=iasis
1.T=B M"6is
DC="no6"o#y>=oli> a>i6
)C,CA*
.in=ibi<or s@"si!ik HM2D
CoA r"6uk<as"
.,issolusi kom@li<
13,+E
.,issolusi @ar<ial 31E
.r"kur"nsi
DUrso6"o#y>=oli> a>i6
)U,CA*
.K"!"k<i! 6iban6in!
C,CA
.,issolusi 49E
Saa< ini @"ng=an>ur ba<u uB
ba<u kol"s<"rol
D,ir">< Con<a>< ,issolu<ion
.Ins<ilasi langsung
.M"<=ylD<"r<Dbu<=yl "<="r
)MT.'*C ali@=a<i> "<="r
.Os r"siko 6g ba<u
sim@<oma<ik, m"nolak
o@"rasi,
6uk<us sis<ikus @a<"n.
.$"kur"nsi 19E
.'.SC Toksik ? 'ks@losi!
D'S;L
.$iG ny"ri Tr biliar
.1D3 ba<u ra6iolus>"n< 6g
6iam"<"r J 39 mm
.8ungsi 4. ' baik
.'kslusiCDba<uK3mm
Dba<u b"sarBba<u
kalsi!ikasi
DNon !un><ioning
4.'
DA6anya kol"sis<i<is
aku<, kolangi<is,
Aaun6i>" a<au
@ankr"a<i<is
.$"kur"nsi
O@"n kol"sis<"k<omi
.2ol6 s<an6ar uB s"mua
@asi"n 6g ba<u 4.' yg
sim@<oma<ik.
.0ros"6ur <"r@ili= UBC
kol"sis<i<is yg b"ra<
"m@i"ma
kolangi<is aku<
@"r!orasi 4.'
!is<ula kol"sis<o"n<"rik
k">urigaan n"o@lasma
4.'
La@arosko@i
4ol"sis<"k<omi
.0a6a kol"li<=iasis 6an
kol"sis<i<is <an@a kom@likasi
.4I Absolu< CDkon6isi os
A"l"k
Dkoagulo@a<i yg
<i6ak <"rkor"ksi
D@"ri<oni<is a<au
>uriga n"o@lasma
.4I r"la<i!CDkol"sis<i<is aku<
DriG o@"rasi
s"b"lumnya
Dob"si<as
D>irr=osis
Dk"=amilan
4onv"rsi 6ari La@arosko@i k"
O@"n 4ol"sis<"k<omi
DA6anya a6="si a<au
in!lamasi yg b"ra<.
DA6anya ba<u 6i C.,
)19D1+E* 6ari os 6g
kol"li<=iasis <"rbuka m"miliki
ba<u 6i C.,.
PANKREATITIS
DAk<i!asi "nFim in<ras"lular
?au<o6ig"s<i
DIn!lamasi @ankr"as 6g
mani!"s<asi lokal?sis<"mik
D3 b"n<ukCaku<?kronis
D'<iologiC alko=ol ? ba<u
"m@"6u
D4"ma<ianC MO8 ? In!"ksi
Patofisiologi:
DT"ori Common >=ann"l
DSumba<an Am@ula va<"ri
$"!luk ? ,uk<al
=i@"r<"nsion
O@i" =y@o<"sisC ba<u
im@a><"6
A>os<a ? 4"llyC <ransi"n<
obs<ru><ion
DAlko=ol CD"!"k <oksik
lansung
D@ro<"ina>"ous
@lugging
D"!"k @6
6uo6"numC in!lamasi,s@asm"
am@ula,r"!luk
DTk< s"lC k"<i6aks"imbangan
=om"os<asis in<ras"lul"r
Dbloka6"
"ksosi<osis )@ankr"as<asis*
Dak<i!asi
<ri@sinog"n <ri@sin
D<ri@sin
m"n>"<uskan ak<i!asi
Fimog"n
D@"ranan
si<okain"
Klasifikasi:
Atlanta International
symposium (1992*C
DAcute Interstitial
pancreatitisC ringan,"6"ma
in<"rs<i<ial,
n"krosis)D*
DNecrotizing PancreatitisC
b"ra<, n"krosisi Aar, sis<"mik
DSterile necrosisC n"krosis,
in!)D*
DInfected necrosisC n"krosis,
in!)L*
DAcute fluid collectionC
kol"ksi >airan, l"akag"
DPancreatic pseudocystC
kol"ksi >airan, 6in6ing
non"@i<"l
DPancreatic cystC kol"ksi
>airan, 6in6ing "@i<"l
DPancreatic abscessC @us
sirkumskri@, krn @ank<"a<i<is
n"kro<ikan
B<rauma
DSuppurative cholangitisC
in! 6i <r biliaris krn a6anya
obs<ruksi
Manifestasi klinis:
Dny"ri ab6om"n, m"nAalar k"
@unggung
Dny"ri 6i>"<uskan 6i"<
l"mak?@ro<"in, alko=ol
Danor"#ia, naus"a, vomi<us
D6"mam
Dmassa 6i "@igas<rium, ik<"rus
Dg"Aala a<i@ikalC ny"ri
ab6om"n, ny"ri @as>a
o@"rasi, gg Aan<ung,
@aru,="@ar, ginAal, 6an
m"<abolik
Pemeriksaan fisik:
D6"mam, <akikar6ia, mus>ular
guar6ing, @"ru< k"mbung
Dik<"rus, s"sak na!as, gg
="mo6inamik,
="ma<"m"sis?m"l"na
DCull"n sign, 2r"y <urn"r
sign,no6ul kuli< "ri<"ma<osa.
D0ur<s>="r r"<ino@a<=y
Laboratorium
Amilas" ? Li@as"C
Damilas" 6a@a< 6is"babkan
ol"= =al lain, li@as" l"bi=
s@"si!ik
Damilas" urin" K s@"si!ik,bila
K399uBl
Dra<io amilas" 6an klir"n
kr"a<inin K/E, konsis<"n 6g
@ankr"a<i<is
'a*iolo,i
D#Dray ab6om"nC >olon >u<D
o!! sign, s"n<in"l loo@, ill"us,
kalsi!ikasi in<ra@ankr"as
DUS2C "<iologi, kom@likasi,
gui6ing
k"rugianCo@"ra<or 6"@"n6"n<,
gas in<raluminal
DUS2 'n6osko@ik )'US*C
gbr yg K6"<ail, <6k
<"r@"ngaru= a6anya
gas in<raluminal
DCT s>anC n"krosis @ankr"as,
@"r6ara=an, kol"ksi >airan,
gui6ing
DM$C0C Obs<ruksi biliar, ?
6uk<us @ankr"a<ikus
non invasi!,
aman ? >"@a<
D'$C0C 6ir"k visual
,iagnos<ik <"rmasuk uk
6uk<us ? T"ra@i
Estimasi *era4at peny 5
pro,nostik
1. 4ri<"ria $ansonC
0aling banyak
6igunakan, <"rba<as
@a6a 41 Aam
@"r<ama, nilai
Ambang <"rgan<ung
'B. s"nsi<i!i<as 53E
? s@"si!i<as 55E
0"n"li<ian
$ansonJ3
mor<ali<as 1E

$ansonK3
mor<ali<as 33?
3. 2lasgoG )Imri"*
0aram"<"r
3 a<au K <an6a
@ankr"a<i<is yg
b"ra<
3. A0ACH')A>u<"
0=ysiologi> an6
C=roni> H"al<=
'valua<ion*
,a@a< m"nilai
ka@an saAa, <a@i
<i6ak @rak<is.
S"nsi<i!i<as 55E,
s@"si!i<as 14E
4. 0"ri<on"al Lavag"
S@"si!i<as 73E,
s"nsi<i!i<as +4E
Tin6akan ini Auga
b"rsi!a< T"ra@i @6
$anson K3
+. ,inami> CT s>an
,"ngan kri<"ria
.al<=aFar,s"nsi<i!i<a
s 15E, s@"si!i<as
11E
Diagnosa BandingC
4"a6aan
3
Aku< Ab6om"n
Penan,anan
1. Penatalaksanaan
non Bedah
D@"raGa<an
su@or<i!,
in!lamasi,m"n>"ga
= in!, <=B
kom@likasi
Db"rsi!a<
sim@<oma<is
2. Penatalaksanaan
Bedah
In6ikasi @a6a
0ankr"a<i<is
n"kro<ikan a<au
kom@likasi ana<omi
, M"nuru< Hans
6kkC
. Aku< ab6om"n yg
m"n"<a@
. N"krosis
<"rin!"ksi
. N"krosis s<"ril yg
m"ny"babkan MO8
. 4om@likasi lokal
yg m"ningka< ?
m"n"<a@C
D
@"r6ara=an masi!
in<raab6om"n
Dil"us
@"rsis<"n
D@"r!orasi
usus
D@or<al
v"in <rombosis
0"nanganan 0ankr"a<i<is
0ankr"a<i<is aku< ringanD
s"6ang
D$inganS"l! limi<"6
6is"as"
DT"ra@i su@or<i!C r"susi<asi
>airan, @"ng"lolaan ny"ri,
nasogas<ik
su><ion
D.a<u "m@"6u
kol"sis<"k<omi ?
in<rao@"ra<i! kolangiogra!i
.a<u 6i C.,
'ks@lorasiB"n6osko@i
s@=ink<"ro<omi ? "ks<rasi
.a<u.
Pankreatitis akut berat
1. 0"nanganan 6i
ICU
3. 0"m"riksaan
C'DCT un<
"ks<"nsi?kom
@likasi
3. Nu<ri<ional
su@@or<
4. 0"ng"lolaan
koB yg <"rAa6i
6g ban<uan
ra6iokogi
+. 'n6osko@i
s=ink<"ro<omi
? "ks<rasi
ba<u yg
6ilakukan 41
Aam @"r<ama
mor<ali<as
ekrosis $teril
4.U baikkons"rva<i!
4.U A"l"kas@irasi 6g
gui6ing CT, 6ilakukan
gram?kul<ur
0uasa,
Ab iv,analg"<ika, T0N.
.ra6l"y mor<ali<as
Pankreatitis ekrotikan *,
In+eksi
,a@a< b"ru@aC
1. In!"><"6 @an>r"a<i>
n">ro<i>C A. broa6
s@"><rum,
6"bri6"m"n<
?s"lanAu<nyaC
>los"6 @asiv"
6rainag"B>los"6
su><ion
6rainag"Bo@"n
@a>king
?@"ri<on"al lavag"
3. 0an>r"a<i> Abs>"ssC
4. In!"><"6
@s"u6o>ys<C
6rainas" "ks<"rna ?
Ab
+. A>u<" su@ura<i!
>=olangi<isC
m"ng=ilangkan
obs<ruksi 6g
"n6osko@i
@a@ilo<omi 6an
"ks<rasi ba<u
Pankreatitis dg sebab yg
tidak jelas:
D0ankr"a<i<is i6io@a<ik
D'$C0 6an 0"m"riksaan
as@irasi bil"
DTi6ak b"r=asil 6ilakukukan
kol"sis<"k<omi la@arosko@i
"m@irik
<.u bilaC D s>r klinis
konsis<"n 6g galls<on"
@ankr"a<i<is
D !amily =is<ory
galls<on"
D L8T <ransi"n<ly
abnormal
Pankreatitis kronis
S"ring @a6a @"minum
alko=ol 6alam Aangka Gak<u
lamaI6u><al @lugging ?
>al>i!i>a<ion. 4"lu=an
<"rs"ring ny"ri, 6a@a< 6is"r<ai
s<"a<or="a 6an 6iab"<"s.
0a6a @"m"riksaan
M$C0B'$C0C uk ?ana<omi
,.0ankr"a<ikus
,uk<us K /mm Zsurgi>al
>orr"><ionI 6ilakukan
@ros"6ur 6rainas" 6g 0u"s<oG
0ro>"6ur".
,uk<us J /mm 6ilakukan
r"s"ksi @ankr"a<"k<omi
Pseudokista
D.iasanya unilokular, lokasi
<"rs"ring 6i l"ss"r sa>
D,iakiba<kan ru@<ur 6ari
6uk<us
D'B <"rs"ring @ankr"a<i<is 5+E
? Trauma 3+E
D4linis ny"ri @"rsis<"n,
6"mam 6an il"us. 3D3 mg
s"<"la= s"rangan
@ankr"a<i<is B <rauma,
6i<"mukan massa 5+E
non<"n6"r B slig=<
<"n6"r .ka6ar amilas" <"<a@
<inggi
D 0s"u6okis<a sim@<oma<ik
)ny"ri, @"r6ara=an, a<au
in!"ksi* a<au ukurannya K5
>m 6an m"mb"sar 6g >"@a<
m"m"rlukan in<"rv"nsi
b"ru@aC
1. As@irasi @"rku<an,
<in6akan s"m"n<ara
s"lanAu<nya 6g
<in6akan
"n6osko@i B @"mb"6a=an
3. T"knik 'n6osko@iC
<rans@a@il"r a<au
<ransmural
3. 0"mb"6a=anC
,rainas" In<"rna
)s<an6ar <"ra@i*C
DTransgas<ri>
>ys<ogas<ro<omy
DTrans6uo6"nal
>ys<o6uo6"nos<omy
DCys<oA"Aunos<omy
,rainas" 'ks<"rnaC
r"kur"nsi

Anda mungkin juga menyukai