2013

KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA

PENGAJIAN
KEJURUTERAAN AWAM
(TAHAP 2)

NAMA:
TINGKATAN:

NAMA

TINGKATAN

TAHUN

SEKOLAH

TIDAK BOLEH DIJUAL

CETAKAN PERTAMA 2013

Cetakan Pertama Disember 2013

Kementerian Pendidikan Malaysia
Hak Cipta Terpelihara. Sebarang bahagian dalam buku ini termasuk ilustrasi dan isi kandungan
tidak boleh diterbitkan semula bagi tujuan komersial dalam apa jua bentuk sama ada secara
elektronik, fotokopi, mekanik, rakaman atau cara lain sebelum mendapat izin bertulis dari
Pengarah Bahagian Pendidikan Teknik dan Vokasional, Kementerian Pendidikan Malaysia, Aras
5&6 Blok E14, Kompleks Kerajaan Parcel E, Pusat Pentadbiran Persekutuan, 62604 Putrajaya.
03 88845194 Faks : 03 88845195

Disediakan oleh:
Unit Teknikal
Pengurusan Akademik
Bahagian Pendidikan Teknik dan Vokasional
Kementerian Pendidikan Malaysia
Diterbitkan oleh:
Pengurusan Akademik
Bahagian Pendidikan Teknik dan Vokasional
Kementerian Pendidikan Malaysia

PRAKATA
M-TEK singkatan kepada Modul Pembelajaran Teknikal dihasilkan ekoran pencapaian pelajar aliran teknikal
yang kurang memberangsangkan. Kekurangan bahan sokongan di pasaran turut menyumbang kepada
masalah ini. Selain itu, keupayaan pelajar yang berbeza-beza dalam peperiksaan memberikan cetusan idea
kepada Unit Teknikal, Pengurusan Akademik, Bahagian Pendidikan Teknik dan Vokasional untuk
menghasilkan modul ini.
Modul yang disediakan ini selari dengan keperluan sukatan pelajaran tingkatan 4 dan tingkatan 5. Ia
merupakan bahan sokongan pengajaran dan pembelajaran yang boleh membantu guru-guru dan pelajar
untuk meningkatkan prestasi akademik ke tahap yang boleh dibanggakan. Sebagai usaha permulaan modul
ini dilengkapi dengan nota ringkas peta minda (mind map) dan soalan-soalan latihan mengikut topik.
Penambahbaikan akan dilakukan dari masa ke semasa agar selari dengan keperluan kurikulum terkini.
Saya mewakili Bahagian Pendidikan Teknik dan Vokasional merakamkan setinggi-tinggi penghargaan
kepada Unit Teknikal, Pengurusan Akademik kerana mengambil inisiatif menerajui projek ini. Sekalung
penghargaan saya panjatkan kepada guru-guru di atas sumbangan dan kepakaran mereka sebagai panel
penulis modul. Semoga M-TEK yang disediakan ini dapat dimanfaatkan oleh semua pihak yang terlibat
dengan penggunaan yang optimum. Adalah diharapkan modul ini dapat memberi impak yang besar sebagai
bahan sokongan pembelajaran yang sekaligus menyumbang kepada keberhasilan pelajar aliran teknikal
untuk melahirkan lebih ramai pelajar cemerlang yang mampu bersaing diperingkat lebih tinggi.

Pengarah
Bahagian Pendidikan Teknik dan Vokasional
Kementerian Pendidikan Malaysia

PANDUAN PENGGUNAAN MODUL

A. PENGENALAN
Modul Pengajian Kejuruteraan Awam SPM terbahagi kepada tiga kategori iaitu Modul Aras Rendah,
Modul Aras Sederhana dan Modul Aras Tinggi. Modul ini sesuai digunakan untuk semua murid tingkatan
empat dan tingkatan lima. Penggunaan modul ini boleh dilaksanakan dalam atau luar pengajaran dan
pembelajaran (pdp), sebagai latihan berfokus atau latih tubi, dan sebagai bahan pembelajaran kendiri.
B. PANDUAN PENGGUNAAN MODUL PENGAJIAN KEJURUTERAAN AWAM SPM
x

Modul Aras Rendah membolehkan murid meningkatkan pengetahuan dan meningkatkan

pemahaman konsep asas melalui penggunaan peta minda dengan lebih mudah dan pantas. Murid
juga boleh menguji pengetahuan dan pemahaman secara terpimpin dengan menjawab soalan yang
disediakan.
Modul Aras Sederhana membolehkan murid membuat aplikasi, analisis dan sintesis terhadap
konsep yang dipelajari pada tahap pemikiran yang lebih tinggi. Murid juga boleh menguji
pengetahuan secara terpimpin dengan menjawab soalan yang disediakan.
Modul Aras Tinggi membolehkan murid membuat penilaian terhadap konsep yang dipelajari dan
mengaitkannya dengan persekitaran yang sebenar dalam menyelesaikan masalah. Murid juga boleh
menguji pengetahuan secara terpimpin dengan menjawab soalan yang disediakan yang memerlukan
murid berfikir secara kreatif dan kritis.
Peta minda yang disediakan dalam ketiga-tiga modul ini sebagai panduan asas kepada murid.

PENGAJIAN KEJURUTERAAN AWAM

(TAHAP 2)

KANDUNGAN
BIL

PERKARA

1.

KEJURUTERAAN PEMBINAAN

2.

BAHAN BINAAN

3.

STRUKTUR KEJURUTERAAN AWAM

4.

UKUR KEJURUTERAAN

5.

GEOTEKNIK

6.

SISTEM PENGANGKUTAN, KEJURUTERAAN JALAN

DAN ISYARAT LALU LINTAS

7.

SUMBER DAN BEKALAN AIR

8.

SISTEM PEMBERSIHAN DAN RAWATAN KUMBAHAN

9.

ATURCARA KONTRAK DAN TAKSIRAN

10.

SOALAN

11.

SKEMA JAWAPAN

TOPIK 3 : KEJURUTERAAN PEMBINAAN

Kejuruteraan
Ekonomi
Alam sekitar

Kajian
Kemungkinan

Memilih
tapak

Peruntukan
Kewangan

Melantik
Perunding

Sijil Tamat Kerja

Sijil Penyiapan
dan Pematuhan
Tempoh Tanggungan
kecatatan

Penawaran Tender

Lukisan dan
Spesifikasi kerja

Mendapatkan Pekerja

Peringkat Analisis
dan reka bentuk

Kombinasi
Arkitek, Jurutera Awam,
Jututera Mekanikal,
Jurutera Elektrik,
Juruukur Bahan,
Juruukur Tanah

Mengumpul Maklumat
Reka Bentuk
Bangunan

Mengukur
Tapak

Wang Sendiri
Pinjaman Institusi
Kewangan

Menyiasat
Tanah

Peringkat
Perancangan

Mendapatkan Bahan
Dan Peralatan

PROSES PEMBINAAN

Peringkat
Penyerahan

Peringkat
Pengurusan

Peringkat
Pembinaan

Pembinaan Struktur
Persediaan untuk membina

Melengkapkan Kemudahan
Kerja tanah
Sistem perpaipan, elektrik,
perhubungan, penyaman
udara

Pembinaan Substruktur
Pembinaan Superstruktur

3.1 PROSES PEMBINAAN

Peringkat Perancangan
Kajian Kemungkinan
1. Penyiasatan awal bagi memastikan sesuatu projek boleh dilaksanakan.
2. Memastikan kesesuaian projek dari aspek kejuruteraan, ekonomi dan kesan alam
sekitar (EIA).
Menyediakan Peruntukan Kewangan
3. Wang Sendiri
4. Pinjaman dari institusi kewangan berlesen
5. Kombinasi (wang sendiri dan pinjaman daripada institusi kewangan berlesen)
Melantik Perunding
6. Perunding terdiri daripada arkitek, jurutera awam, jurutera mekanikal & elektrikal,
juruukur bahan dan juruukur.
7. Perunding menyelaraskan kerja kerja pada semua peringkat dalam proses
pembinaan.
Peringkat Analisis Dan Rekabentuk
Memilih Tapak
8. Kedudukan dan keluasan tapak bina.
9. Bentuk muka bumi dan pemandangan indah.
Mengukur Tapak
10. Menentukan lokasi dan batu sempadan tapak pembinaan.
11. Menyediakan aras formasi.
Menyiasat Tanah
12. Mendapatkan maklumat sifat-sifat tanah dan lapisan tanah.
13. Menentukan aras air bumi.
Membuat Rekabentuk Binaan
14. Terbahagai kepada rekabentuk arkitek, struktur dan kejuruteraan awam.
Menyediakan Lukisan & Spesifikasi kerja
15. Menyediakan lukisan kerja yang terdiri daripada lukisan rekabentuk, struktur dan
perkhidmatan.
16. Menyediakan spesifikasi piawaian kerja.
Anggaran kos
17. Disediakan dalam bentuk senarai kuantiti atau harga gumpalan (lump-sum)
Peringkat Pengurusan
Mendapatkan maklumat
18. Maklumat seperti spesifikasi piawaian kerja, senarai lukisan, ringkasan tender dan
borang kontrak dikumpulkan dan disatukan dalam dokumen tender.
Penawaran Tender
19. Tawaran dibuat dalam bentuk tawaran terbuka , terhad, perundingan atau
prakelayakan.

20. Kontraktor yang berminat membeli dokumen tender.

21. Pemilihan kontraktor dijalankan.
22. Kontraktor yang dilantik diserahkan Surat Setuju Terima dan perlu
mengembalikannya kepada klien.
23. Perjanjian atau kontrak ditandatangani di antara klien dan kontraktor.
Mendapatkan Pekerja
24. Kontraktor mendapatkan pekerja mahir, pekerja separa mahir dan pekerja am.
Mendapatkan Bahan & Peralatan
25. Kontraktor mendapatkan kuantiti dan jenis bahan yang diperlukan mengikut
keperluan projek.
26. Bahan disimpan, disusun dan diuruskan dengan betul.
Peringkat Pembinaan
Pembinaan struktur
a) Persediaan membina
1.
Membersih tapak pembinaan.
2.
Menyediakan laluan keluar masuk.
3.
Menyediakan pagar dan adang.
4.
Menyediakan papan tanda projek.
b) Kerja tanah
1.
Menyediakan aras formasi.
2,
Melakukan kerja pemotongan dan penambakan.
c) Pembinaan substruktur
1.
Melibatkan kerja cerucuk, asas, tunggul tiang, tingkat bawah tanah dan
lapisan asas lantai.
d) Pembinaan superstruktur
1.
Meliputi semua anggota struktur yang terletak di atas substruktur seperti,
tiang, lantai atas dan bumbung.
Melengkapkan kemudahan
1.
2.
3.
4.

Melengkapkan sistem perpaipan.

Melengkapkan sistem elektrik.
Melengkapkan sistem perhubungan.
Melengkapkan sistem penyaman udara.

Peringkat Penyerahan
1.
2.
3.
4.

Sijil tamat kerja diberikan kepada kontraktor setelah projek pembinaan siap.
Kontraktor menyerahkan projek yang telah siap kepada klien.
Tempoh Tanggungan Kecacatan 18 bulan atau mengikut perjanjian.
Kontraktor bertanggungjawab membaiki kerosakan dalam Tempoh Tanggungan
Kecacatan.

3.2 PIHAK BERKUASA YANG TERLIBAT DALAM PEMBINAAN

Pihak Berkuasa

Fungsi

Pihak Berkuasa Tempatan

x
x

Merancang pembangunan bandar baharu.

Mengurus perkhidmatan pungutan sampah.

Pejabat Tanah & Galian

x
x

Mengurus hal berkaitan hak milik tanah.

Meluluskan pertukaran penggunaan tanah
untuk kegunaan awam dan persendirian

Jabatan Kerja Raya

Mengurus kerja operasi dan

penyelenggaraan jalan rayadan bangunan
pejabat kerajaan.
Sebagai pengurus projek bagi projek agensi
kerajaan.

x
Jabatan Alam Sekitar

x
x

Jabatan Bomba dan penyelamat

x
x

Pihak Berkuasa Air

x
x

Meluluskan Laporan EIA bagi sesuatu

projek pembinaan.
Memastikan syarat-syarat kelulusan laporan
EIA dijadikan sebahagian dokumen tender
Memeriksa dan menguji sistem pencegah
kebakaran.
Mencegah dan memadam kebakaran.
Menyediakan bekalan air bersih yang
mencukupi.
Meluluskan permohonan bekalan air.

Tenaga Nasional Berhad

Menyediakan sistem bekalan elektrik yang

mencukupi dan selamat

Jabatan Pengairan Dan Saliran

Menyediakan infrastruktur pengairan dan

saliran.
Mendalamkan sungai.

x
Jabatan Perkhidmatan Pembetungan

x
x

Menguruskan sistem rawatan kumbahan.

Mengawal selia perkhidmatan
pembetungan

3.3 KAKITANGAN TEKNIKAL YANG TERLIBAT DALAM PEMBINAAN

Kakitangan Teknikal

Fungsi

Jurutera Awam

x Merancang, menyelia dan mengurus pelbagai aspek

pembinaan.
x Membuat analisis dan rekabentuk kej. awam dan
struktur

Jurutera Mekanikal/Elektrik

x Mengurus dan menyelia kerja pemasangan sistem

mekanikal
x Mengurus dan menyelia projek kerja-kerja pemasangan
elektrik

Perancang Bandar dan

Wilayah

x Menyediakan pelan induk untuk pembangunan

x Merancang aliran lalulintas dan keperluan infrastruktur

Arkitek

x Menyediakan ringkasan projek mengikut kehendak

klien.
x Menyediakan pelan konsep,pelan susun atur, pelan
tapak projek dan lukisan butiran bangunan

Juruukur Tanah

x Mendapatkan pelan akui daripada JUPEM untuk

menentukan kedudukan tapak projek.
x Memulakan kerjaj ukur tanah bagi mentukan keluasan,
sempadan dan aras laras tapak

Juruukur Bahan

x Menyediakan dan menyemak anggaran kos.

x Menyediakan dan menyemak dokumen tender

Pembantu Teknik

x Menyelia dan menyelaraskan kerja-kerja pembinaan.

x Menyediakan spesifikasi kerja

Juruteknik

x Membantu pembantu teknik dalam menyelia dan

melaraskan kerja-kerja pembinaan.
x Boleh mengambilalih tugas penyelia tapak

Pelukis pelan

x Membuat lukisan terperinci

Pekerja Mahir

x Melaksanakan kerja-kerja pembinaan

Pekerja Am/Buruh

x Membantu pekerja mahir

TOPIK 4 : BAHAN BINAAN

KetumpatanStruktur ira kayuKecatatan-

Bahan
n

Kekuatan

Kecatatan semula jadiKemasan rupa

Kecatatan akibat pengeringan-

Sifat utama

Kebolehkerjaan
Sifat

Kandungan lembapan- Ketahanlasakan

Kayu

Kekuatan

Konkrit

Kelebihan dan kekurangan

BAHAN BINAAN

-Pengaruh bahan
-Kaedah penyediaan
-Kuring

Ketahanlasakan
Ujian

Keluli tegangan tinggi

-Ketekalan
-Kemudahgerakan
-Kebolehpadatan

Pengembangan & pengecutan

Pengelasan dan Kegunaan

Keluli lembut

-Simen
-Batu baur
-Air
-Bahan tambah

Keluli
Jenis

Menguji Kebolehkerjaan
Menguji kekuatan

Bata
Jenis

Konkrit Jisim
Konkrit bertetulang

Kekuatan
Modulus keanjalan

Konkrit prategasan
Sifat
Bata tanah liat

Kemuluran
Rintangan kakisan
Rintangan kebakaran
Pengembangan & pengecutan

Jenis
Pengelasan &
Kegunaan

Bata pasir/Silika
Bata simen

Kelebihan dan kekurangan

Kelebihan dan kekurangan

-Prategangan
-Pascategangan
-Bata iasa
-Bata muka
-Bata Kejuruteraan
-Bata api

4.1 KAYU
Sifat Utama Kayu Dan Faktor Yang Mempengaruhinya
i. Kekuatan
ii. Ketahanlasakan
iii. Kemasan Rupa
Faktor yang mempengaruhi kekuatan kayu adalah:
x Ketumpatan
Ketumpatan bergantung pada ketebalan dinding sel kayu.
x
Struktur Ira Kayu
Kekuatan lenturan bertambah jika kecerunan ira kayu berkurang.
x
Kecacatan
Kecacatan semulajadi tumbesaran tidak normal, tiupan angin yang kuat,
panahan petir.
Kecacatan semasa proses memotong, mengergaji dan pengawetan /
pengeringan dan serangan serangga serta parasit.
x
Modulus keanjalan
Modulus keanjalan adalah tegasan / terikan.
Pengelasan Kayu Dan Kegunaannya Dalam Pembinaan

Kebaikan Dan Keburukan Kayu

Kebaikan
Mudah untuk dikerjakan
Kemasan cantik
Penebat haba dan elektrik
Ketahanlasakan tinggi
Mudah diperolehi
Sesuai digunakan semua struktur
danbahagian pembinaan bangunan

Keburukan
Mudah terbakar
Berlaku pengecutan dan
pengembangan dipengaruhi oleh
cuaca
Mudah diserang serangga dan kulat

4.2 KELULI
Jenis Keluli
x
x

Keluli lembut
Keluli tegangan tinggi

Sifat Keluli
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.

Kekuatan
Keanjalan
Kemuluran
Rintangan Kakisan
Rintangan kebakaran
Pengembangan dan pengecutan

Kekuatan
x Mampu menahan tegangan dan mampatan.
x Akan mengalami keterikan dan ketegasan.

V
V = Tegasan

= P
A

N/mm2

P = Beban

A = Luas keratan keluli

H = Gl
L
H = Terikan

Gl = Pemanjang

L = Panjang asal

Tegasan

Graf Lengkung Tegasan Terikan bagi Keluli

Tegasan Alah
A

Keterikan

O
Di mana
OA = bersifat elastik/anjal

, AB = bersifat Plastik , B

= titik gagal

Peringkat awal, OA keterikan berkadar terus dengan tegasan.

Titik A (titik had Anjal) titik perubahan daripada sifat anjal ke sifat plastik.
Sepanjang sifat anjal keluli boleh kembali ke panjang asal bila beban dilepaskan.
Sekira beban terus dibekalkan lebih titik A iaitu A ke B sifat keluli tidak berkadar terus
dan bersifat plastik.
x Semasa bersifat plastik keluli tidak akan kembali ke panjang asal tetapi masih boleh
dikira dalam kerja merekabentuk.
x Sekiranya diteruskan keluli akan patah/putus seperti di titik B.
x
x
x
x

Tegasan kerja/tegasan terizin

Tegasan alah
-----------------------------Faktor keselamatan

Keanjalan
x Dikira keanjalan apabila keluli mengalami tegasan / terikan. Ini dinamakan Modulus
keanjalan (E).
x Mengalami perubahan bentuk yang kecil mempunyai Modulus keanjalan yang tinggi.
Kemuluran
x Bahan yang mengalami terikan selepas had anjal.
x Antara titik A ke B seperti dalam graf di atas.
x Kemuluran diukur sebagai peratus pemanjang sebelum putus.
Rintangan Kakisan
x Kehadiran air dan oksigen menyebabkan karat (Ferus Oksida terhidrat).
x Proses karat berterusan akan mengurangkan kekuatan keluli.
x Untuk mengatasi karat sapu cat, salut krom, minyakkan dll.
Rintangan Kebakaran
x Keluli lemah terhadap haba yang tinggi.
x Ikatan keluli berubah maka kekuatan menurun
Pengembangan dan Pengecutan
x Keluli amat sentitif kepada suhu panas dan sejuk.
x Cara atasi masalah ini keluli dibengkokkan pada hujungnya, mempunyai bentuk
bunga pada batang keluli.
Kegunaan Keluli
x Amat meluas sebagai tetulang, kekuda bumbung, rasuk, tiang, cerucuk, jambatan,
tangki air dan pelbagai binaan tambahan.
Kebaikan Dan Keburukan Keluli
Kebaikan
x Mudah didapati di dalam pelbagai bentuk
x Mempunyai kekuatan tegangan yang tinggi / mengalami sifat plastik yang panjang.
x Kekuatan ditingkat dengan menambah karbon dan mangan
x Bersifat seragam.
Keburukan
x Mudah karat
x Menambah beban diri dalam bahan binaan seperti konkrit bertetulang
x Lemah pada suhu 55oC

4.3

KONKRIT

Pengenalan
x Konkrit ialah campuran simen, batu baur halus, batu baur kasar dan air dalam
nisbah tertentu.
x Contoh nisbah ialah 1 : 2 : 4 bermaksud 1 untuk simen, 2 untuk batu baur halus
and 4 untuk batu baur kasar.
Bahan Konkrit
Simen

x
x

kehalusan
kerencaman kimia yang tinggi

Batu Baur Halus

x
Tekstur permukaan yang kasar
x
Saiz digredkan
x
Bentuk yang tidak seragam
x
Mesti dibersihkan
Batu Baur Kasar
x
Tekstur permukaan yang kasar
x
Saiz digredkan
x
Bentuk yang tidak seragam
x
Mesti dibersihkan
Air
x
Tidak mempunyai bendasing
x
Tidak tercemar
Tetulang
x
Tidak berkarat / berkualiti tinggi
x
Mengikut saiz yang direkabentuk
x Jenis keluli yang sesuai
Bahan Tambah
x Diguna untuk mengubah ciri-ciri konkrit dan memudahkan kerja konkrit seperti
i Pencepat (mempercepat kadar pengerasan awal konkrit)
i Pelambat (melambatkan kadar pengerasan awal konkrit)
i Perangkap Udara (memerangkap udara tanpa penggunaan air yang
banyak)
i Pemudah Adun (membantu simen tersebar dengan lebih berkesan dalam
air supaya dapat mempercepatkan sifat kejelekitan)
Sifat Utama Konkrit
x

Sifat utama konkrit baru (konkrit yang masih basah) ialah kebolehkerjaan.

Kebolehkerjaan

Kebolehkerjaan konkrit baru bermaksud senang atau susah

pengendalian konkrit yang melibatkan kerja membancuh, menggaul,
mengangkat, menuang dan memadat.

Sifat utama konkrit terkeras:

Kekuatan
Pengembangan dan pengecutan
Ketahanlasakan

Kekuatan
Konkrit terkeras mempunyai kekuatan mampatan yang tinggi.
Kekuatan mampatan pada umur 28 hari dijadikan ukuran.
Kekuatan konkrit juga boleh ditingkatkan
mengguna bahan-bahan yang bermutu,
nisbah bancuhan yang betul,
keadah penyediaan yang betul serta
proses kuring yang sempurna.
Konkrit mempunyai kekuatan tegangan yang rendah.
Selain daripada itu kekuatan mampatan dan tegangan boleh ditambah
dengan
memasukkan gentian ke dalam bancuhan. Contoh :
gentian kaca dalam konkrit pratuang
gentian keluli dalam konkrit bertetulang gentian
Pengembangan dan Pengecutan
Dipengaruhi oleh
- Kelembapan konkrit
- Suhu udara sekeliling
- Kadar pengudaraan ke atas permukaan konkrit
- Luas permukaan konkrit berbanding isipadu konkrit.
- Nisbah air simen
- Pengecutan batu baur
Ketahanlasakan
Konkrit yang menyerap air akan mengurangkan ketahanlasakan.
Nisbah bancuhan konkrit yang betul akan menghasilkan konkrit yang
homogen dan padat.
Faktor Yang Mempengaruhi Kebolehkerjaan Konkrit
Ketekalan

Boleh diukur kebasahan dan kebendaliran konkrit.

Kemudahgerakan
Kebolehan bancuhan konkrit mengalir dengan mudah dan memenuhi acuan.
Kebolehpadatan
Kebolehan konkrit dipadatkan sepenuhnya.
Boleh dipadat sepenuhnya dan faktor yang mempengaruhi :
- Kandungan air
- Saiz batu baur
- Bentuk batu baur
- Tekstur permukaan batu baur
- Kadar serapan batu baur
- Penggredan batu baur

Ujian Mengukur Kebolehkerjaan

Prosedur Ujian Penurunan
1. Letakkan frustrum di atas plat tapak
2. Bancuhan konkrit basah diisi penuh ke dalam kon selapis demi selapis sebanyak 4
lapisan
3. Setiap lapisan dipadatkan dengan rod pemadat sebanyak 25 kali
4. Permukaan kon diratakan

5.
6.
7.
8.
9.

Frustrum ditarik menegak secara perlahan-lahan

Perhatikan penurunan konkrit
Terbalikkan frustrum bersebelahan runtuhan konkrit
Ukur dan catat penurunan
Penurunan boleh diukur mengikut kaedah yang ditunjukkan
x

3 jenis penurunan Penurunan sebenar, penurunan ricih dan penurunan

runtuh.

Up to 125 mm

Penurunan
sebenar

Up to 150
mm

Penurunan
ricih

150-250 mm

Penurunan
runtuh

Nota : sebenar
x
x
x

Penurunan sebenar = Konkrit yang berkualiti, berjelekit dan campuran kaya.

Penurunan ricih
= Campuran kurang simen dan kurang kejelekitan.
Penurunan runtuh
= Bancuhan terlalu basah dan menghasilkan konkrit berkualiti
rendah.

Faktor Yang Mempengaruhi Kekuatan Konkrit

x

Dipengaruhi oleh :
Bahan yang digunakan
Kaedah penyediaan
Kuring

Bahan Yang Digunakan

x Bahan utama simen, batu baur halus, batu baur kasar, air dan tetulang sebagai
tambahan dalam struktur konkrit bertetulang.
Kaedah Penyediaan
x Pengelompokan
- Simen, batu baur halus dan batu baur kasar perlulah digaul dengan sempurna
untuk mengelakkan berlaku pengelompokan.
x Nisbah air simen
- Nisbah air simen yang sesuai perlulah ditentukan agar memudahkan proses
menggaul dan memadat bagi menghasilkan konkit yang berkualiti.
x Campuran
- Campuran konkrit 1:3:6 mengandungi lebih banyak batu baur berbanding
1:2:4.
x Peletakan
- Peletakan atau penuangan konkrit ke dalam acuan hendaklah tidak melebihi
ketinggian 1.5m untuk mengelakkan penjujuhan dan pengasingan.
x Pemadatan

Pemadatan perlu dilakukan secara menyeluruh pada semua ruang dalam acuan
supaya tiada liang antara konkrit.

Pengaruh Kuring/Pengawetan
x Menghalang penyejatan air daripada konkrit yang baru dituang untuk jangka masa
yang tertentu.
x Mengurangkan keretakan pada konkrit
Ujian Menentukan Kekuatan Konkrit
Ujian mampatan dilakukan untuk menguji kekuatan konkrit. Ujian yang dijalankan
ialah ujian kiub.

Prosedur Ujian Kiub

1.
Acuan dan plat tapak dibersihkan dan disapu dengan minyak
2.
Plat tapak diapit pada acuan dengan menggunakan bolt dan nat
3.
Isi konkrit ke dalam acuan sebanyak 3 lapisan.
4.
Setiap lapisan dipadatkan dengan rod pemadat sebanyak 35 kali
5.
Proses pemadatan hendaklah dilakukan secara seragam dan meyeluruh
6.
Permukaan konkrit hendaklah diratakan
7.
Kiub ditutup dengan plastik selama 24 jam
8.
Tanggalkan acuan dan konkrit direndam ke dalam air untuk tujuan pengawetan
9.
Ujian kekuatan konkrit dilakukan apabila kiub konkrit 7,14 dan 28 hari.
Jenis Konkrit Dan Kegunaannya
I. Konkrit Jisim
II. Konkrit Bertetulang
III. Konkrit Prategasan
a. Konkrit Prategangan
b. Konkrit Pascategangan
Konkrit Jisim
x Konkrit yang tidak mempunyai tetulang dan bergantung pada beratnya sendiri
untuk menganggung beban.
x Konkrit jisim digunakan bagi pembinaan tembok penahan, empangan,
benteng pemecah ombak dan lain-lain.
Konkrit Bertetulang
x Kekuatan mampatan yang tinggi
x Kekuatan tegangan yang rendah
x Tetulang diperlukan untuk merintangi tegasan tegangan.
Konkrit Prategasan
x Retakan masih berlaku di bahagian bawah rasuk konkrit akibat lenturan yang
berlaku walaupun tegasan tegangan dirintangi oleh tetulang.
x Bagi mengatasi masalah ini, konkrit prategasan boleh digunakan.
x Konkrit prategasan mempunyai kekuatan tegangan yang tinggi.
x Tegasan tegangan yang dikenakan tidak melebihi tegasan pramampatan,
keretakan tidak akan berlaku.
x Terdapat dua kaedah penegasan untuk konkrit prategasan:
a. Konkrit prategangan
b. Konkrit pascategangan

Konkrit Prategangan
x Dibuat dengan cara menuang konkrit ke dalam acuan selepas tendon
ditegangkan antara dua dinding landas.

Langkah pembinaan konkrit prategangan

x
x

Apabila konkrit sudah cukup kuat, tendon ditanggalkan daripada tembok

landas dan dipotong mengikut panjang konkrit.
Daya mampatan dipindahkan pada konkrit melalui ikatan yang wujud antara
tendon dengan konkrit.

Konkrit Pascategangan
x
x

Kaedah pembinaan konkrit pascategangan dimulakan dengan

memasukkan tendon ke dalam sesalur pada kedudukan mengikut profil
yang ditentukan.
Konkrit dituang ke dalam acuan seperti rajah di bawah.

Langkah pembinaan konkrit pascategangan

x
x

Apabila konkrit mencapai kekuatan yang diperlukan, tendon ditegangkan dan

ditambat pada kedua-dua hujung konkrit.
Lengkung profil tendon sengaja diadakan dalam konkrit pascategangan untuk
mengagihkan tegasan dalam keratan dengan berkesan.

Kelebihan Konkrit Prategasan Berbanding Konkrit Bertetulang

x Kuantiti konkrit dan tetulang yang diperlukan berkurangan dan pada masa yang
sama dapat mengurangkan beban diri.
x Sebarang kecacatan pada bahan atau nisbah campuran akan dapat dikesan
melalui ujian konkrit prategasan semasa proses pembuatan.
x Konkrit prategasan dapat mengurangkan tempoh pembinaan.
Kelebihan Dan Kekurangan Konkrit
Kelebihan Konkrit
x Bahan untuk membina konkrit senang diperolehi.
x Mudah dibentuk mengikut acuan.
x Mempunyai kekuatan mampatan yang tinggi.
x Tidak berkarat, sesuai digunakan sebagai struktur dalam Kejuruteraan marin.
x Bahan kedap air dan penebat haba yang baik.
x Tahan lama.
x Kurang penyenggaraan dan tahan api.
Kekurangan Konkrit
x Mempunyai kekuatan tegangan yang rendah.
x Sukar diubahsuai apabila keras.
x Mempunyai ketumpatan yang tinggi, iaitu satu anggota yang berat berbanding
isipadunya.

4.4 BATA
x
x
x

Bata banyak digunakan dalam pembinaan bangunan (dinding, asas, tiang,

tembok penahan)
Bahan utama - tanah liat, pasir, kapur dan simen.
Saiz piawai 215mm (panjang) x 102.5mm (lebar) x 65mm (tebal).

Jenis Bata
Jenis Bata

Kegunaan Bata

1. Bata tanah liat

a) Bata biasa
-Mempunyai permukaan yang kasar
dan warna yang kurang menarik.

-Untuk kegunaan dalaman dan dinding sekat

dan ia perlu dilepa.

b) Bata muka
-Tekstur yang menarik
-Tahan lasak pada cuaca

-Sesuai digunakan untuk pembinaan yang

tidak memerlukan lepaan kerana kemasan
muka yang menarik.

c) Bata kejuruteraan
-Sangat keras, padat dan tidak
mudah menyerap air

-Digunakan untuk pembinaan dinding yang

menanggung beban.
Contoh : tembok penahan, asas

d) Bata api
-Mampu menahan haba yang tinggi

- Digunakan untuk pembinaan bag merintangi

suhu yang tinggi.
Contoh: Dandang dan tanur

2. Bata pasir-kapur/ bata silica

(Kalsium Silika)
-Bahan:
x Kapur Terhidrat
x Pasir
x Nisbah 1:8

- Sebagai alternatif kepada Bata Tanah Liat

Biasa
- Untuk kegunaan dalaman dan dinding sekat.

3. Bata simen
-Bahan:
x Simen
x Pasir
x Nisbah 1:8

- Sebagai alternatif kepada Bata Tanah Liat

Biasa
- Untuk kegunaan dalaman dan dinding sekat.

Kelebihan Dan Kekurangan Bata

Kelebihan
1. Mudah digunakan untuk kerja
pembinaan tembok atau dinding.
2. Mudah diangkat dan dikendalikan
3. Bata muka boleh dijadikan hiasan
tanpa perlu dilepa.
4. Sesuai digunakan untuk membina
tiang jinjang.
5. Tahan serangan asid atau alkali.

Kekurangan

1. Kerja menurap bata memerlukan

pekerja yang mahir.

2. Kekuatan tegangan yang rendah.

TOPIK 5 : STRUKTUR KEJURUTERAAN AWAM

Asas Pad

ASAS

Asas Jalur

Jalur Dalam

Asas
Rakit

Asas
Cerucuk

-bangunan tidak bertiang

-dinding agihkan beban ke asas.

Jalur biasa

-Bangunan kurang dari 4 tingkat

-Beban yang rendah
-Keupayaan galas tanah yang tinggi.
-Lebih ekonomik dan praktikal
-Bangunan berkerangka
- Bangunan bertiang

Jalur Lebar

--Beban bangunan terlalu besar.

-Tanah berkeupayaan galas rendah.

-keupayaan galas rendah.

-Tanah mengenap secara
tidak sekata.

Rasuk dan
Papak

Bersel

Geseran

Galas hujung

Papak Padu

Dibina berasingan
daripada dinding

Tunggal
TIANG
Jinjang

Dibina bersekali
dengan dinding bata

-Disokong oleh rola dan pin.

-Melentur bila terima beban
-Tetulang utama diperlu bahagian bawah .
Disokong
Mudah

RASUK

Julur

Hujung
Terikat

Selanjar

- Disokong pada kedua-dua hujung oleh sokong terikat.

-Apabila dikenakan beban ia akan melentur seperti rasuk
disokong mudah.
-Bahagian bawah rasuk yang dikenakan beban akan
mengalami tegangan.
-Bahagian atas kedua-dua hujung yang diikat akan mengalami
tegasan tegangan.

-Terikat pada satu hujung

-Hujung satu lagi tidak disokong.
-Apabila dikenakan beban pada hujung ia akan melentur
-Bahagian atas mengalami tegangan
-Bahagian bawah mengalami mampatan.
-Bahagian atas perlu diletakkan tetulang utama.

-Disokong sekurang-kurang pada tiga tempat

-Apabila dikenakan beban bahagian tengah akan
mengalami tegangan .
-Bahagian rasuk pada sokong akan meleding ke atas.

LANTAI

Lantai Bawah
Padu

Lantai Atas

Tanggung Beban

Lapisan asas batu pejal

Lapisan kedap
Lapisan konkrit
Membran kalis lembap
Lapisan skrid
Lapisan kemasan

Menggunakan lantai konkrit

Menanggung beban mati,(beban rasuk,

lantai,bumbung)
beban kenaan (berat sendiri)

Dipasang pada kerangka.

Menanggung beban sendiri sahaja.

Satu unit dinding tanpa sambungan

Bersekali bukaan pintu dan tingkap.

DINDING
Panel

Monolit

Larian Lurus
Suku Pusingan
Jenis
Separuh Pusingan

TANGGA

Geometri

Komponen

Larian

Susur tangan

Pelantar
-Tinggi tangga lebih
600mm atau 3 anak
tangga
-Tinggi susur tangan 840
mm 1000mm

Kecerunan
Ruang kepala

-Ukuran min ketinggian

pugak 2m.
-Jarak serenjang 1.5m

-Pelantar dibina jika lebih 16 anak tangga

-Mempunyai satu atau dua larian
-Mempunyai dua larian
-Larian atas dan bawah bersudut tepat pada
pandangan pelan.
-Dipisah dengan pelantar berbentuk segiempat sama

-Mempunyai dua larian

-Larian atas dan bawah kelihatan selari pada pandangan
atas
-Dipisah dengan pelantar berbentuk segiempat tepat.
-Jejak anak tangga yang menirus dari pandangan atas.
-Anak tangga yang mengelilingi ruang terbuka berbentuk elips
atau mengelilingi tiang yang berbentuk bulat .

-Terdiri dari anak-anak tangga.

-Setiap larian tidak lebih 16 anak tangga.
-Anak tangga terdiri jejak dan naik
-Dibina antara dua aras lantai.
-Berfungsi sebagai ruang rehat
sementara

-Rumah kediaman tidak melebihi 420

-Bangunan awam tidak melebihi 380

Rata

Kecerunan tidak melebihi 100

Bangunan yang besar.

Kategori
Curam

BUMBUNG

Faktor Pemilihan

Saiz bangunan
Bentuk bangunan
Nilai estetika
Ekonomi

Kecerunan melebihi 100

Sesuai bangunan yang kecil

Mempunyai kecuraman sama

Terbahagi tiga jenis

Kompleks membeli belah

Rumah pangsa

Limas
Tibar layar
Pisang sesikat

5.1 PENGENALAN
Struktur ialah binaan kejuruteraan yang menanggung beban mati dan beban hidup.
Tidak mengalami perubahan bentuk yang ketara.
Contoh struktur bangunan, jambatan dan empangan.
Komponen struktur pula ialah beberapa anggota pada struktur itu sebagai contoh
struktur
bangunan antara komponen strukturnya ialah asas.
JENIS BEBAN
Beban mati
1. Nilainya tetap
2. Kedudukannya tetap
3. Tindakannya tetap
4. Contoh beban mati ialah rasuk, dinding,tiang,bumbung dan lantai
Beban kenaan
1. Nilainya berubah-ubah
2. Kedudukannya berubah-ubah
3. Tindakannya berubah-ubah
4. Contoh beban hidup
- Perabot dalam bangunan
- Kenderaan yang melalui jambatan
- Berat takungan air.
5.2 JENIS STRUKTUR
Stuktur jisim
Bergantung kepada jisimnya untuk menanggung beban
Contoh struktur jisim ialah empangan tanah
Struktur kerangka
Struktur dibina mengikut komponen struktur
Menerima beban dan agih beban kepada komponen lain.
5.3 FUNGSI DAN KONSEP BINAAN STRUKTUR DALAM BANGUNAN

Asas
x
x

Komponen bangunan yang terletak paling bawah

Fungsi utama - terima beban bangunan dan agih beban ke tanah di bawahnya.

i.

Asas Pad
Asas pad dibina bagi tanah yang mempunyai keupayaan galas yang tinggi.
Rumah kediaman dan bangunan yang tidak melebihi 4 tingkat

ii

Asas Jalur
- Asas jalur dibina bagi tanah yang mempunyai keupayaan galas yang tinggi.
- Rumah kediaman dan bangunan yang tidak melebihi 4 tingkat.
- Binaan tiang yang rapat.
- Binaan dinding tanggung beban
Jenis-jenis asas jalur
- Asas jalur biasa
- Asas jalur dalam
- Asas jalur lebar.

iii. Asas Rakit

- Dibina bagi tanah yang berkeupayaan galas rendah.
- Nilai beban pada bangunan yang berbeza dan cenderung untuk mengenap
secara tak sekata.
Jenis-jenis asas rakit
- Asas rakit papak padu
- Asas rakit rasuk dan papak
- Asas rakit bersel.
iv. Asas cerucuk
- Dibina pada beban bangunan yang terlalu besar
- Keupayaan galas tanah rendah
- Beban dipindahkan kepada lapisan tanah kukuh
Jenis-jenis asas cerucuk
1. Cerucuk geseran
Kaedah beban cerucuk geseran dipindahkan
- Bergantung pada geseran antara tanah sekeliling cerucuk dengan permukaan
cerucuk.
2. Cerucuk galas hujung
Kaedah beban cerucuk galas hujung dipindahkan
- Beban bangunan diagih terus ke lapisan tanah kukuh.
- Bahan yang digunakan untuk cerucuk ialah kayu, konkrit dan keluli.
- Dibina secara bersendirian atau kumpulan.
Tiang

i.

ii.

- Fungsi utama untuk menerima beban rasuk dan bumbung untuk diagihkan ke
asas
-

Tiang tunggal
Dibina berasingan dengan dinding
Dibina daripada kayu ,keluli,batu dan bata.

Tiang jinjang
Dibina bersekali dengan tembok bata.

Tidak menerima beban tinggi

Dibina diatas lapisan asas.

Rasuk
- Fungsi utama ialah menerima beban daripada lantai dan memindahkannya
kepada tiang.
- Rasuk di kelaskan mengikut cara ia disokong.
i. Rasuk disokong mudah
- Satu hujung disokong pin satu lagi disokong rola.
ii. Rasuk Julur
- Terikat pada satu hujungnya
- Satu hujungnya tidak disokong.
iii. Rasuk selanjar
- Disokong sekurang-kurangnya tiga tempat.
iv. Rasuk hujung terikat
- Kedua-dua hujungnya terikat.
Lantai
- Fungsi utama menerima beban kenaan dan beban mati dan memindahkan ke
rasuk.
i. Lantai bawah padu.
- Dibina diatas tanah
Lantai bawah padu terdiri daripada
- Lapisan batu pejal
- penyediaan bagi lapisan konkrit
- bahan terdiri daripada pecahan bata, pecahan konkrit dan kelikir.
- Ketebalan 150mm hingga 300 mm.
- Lapisan kedap
- bahan yang digunakan pasir
- ketebalan 25mm hingga 50mm.
- Lapisan konkrit
- Konkrit dituang selepas lapisan kedap
- dipadatkan
- menggunakan nisbah campuran konkrit yang sesuai.
- Ketebalan lapisan ialah 100 mm hingga 150mm.
- Membran kalis lembap
- Bahan yang digunakan minyak bitumen atau asfal mastik.
- Dibina selanjar dengan lapisan kalis lembap.
- Lapisan skrid
- Bahan simen dan pasir
- Ketebalan lapisan 50mm.
Dinding
Berfungsi sebagai pelindung daripada kesan cuaca atau sebagai pembahagi
ruang atau bilik.
Dibahagikan kepada tiga jenis
i. Dinding tanggung beban.
ii. Dinding panel
iii. Dinding monolit

Tangga
Komponen struktur yang menghubungkan antara dua aras.
i. Prinsip pembinaan tangga.
Larian tangga
- anak tangga yang berturutan dari aras bawah ke aras atas.
- Setiap larian tidak lebih 16 anak tangga.
Pelantar
- Berfungsi sebagai ruang rehat sementara.
Kecerunan
- Kecerunan rumah kediaman 42.
- Kecerunan bangunan awam 38.
Ruang kepala
- Tujuan ruang kepala adalah memberi ruang yang mencukupi bagi pergerakan
pengguna.
Susur tangan
- Dipasang bila ketinggian tangga melebihi 600 mm atau tiga anak tangga.
- Ketinggian susur tangan ialah 840mm hingga 1000mm.
ii. Jenis tangga
Tangga larian lurus
Tangga suku pusingan
Tangga separuh pusingan.
Tangga Geometri
Bumbung
Faktor kepada pemilihan bumbung
i. Saiz bangunan.
ii. Bentuk bangunan
iii. Nilai estetika
iv. Ekonomi
Kategori Bumbung
i.
Bumbung rata
Kecerunan tidak melebihi 10.
ii.
Bumbung curam.
Mempunyai kecerunan melebihi 10

TOPIK 6 : UKUR KEJURUTERAAN

Rantai metikPancang jajarPita UkurPanah rantaiPiket kayuBuku kerja luar-

Prinsip Asas
Peralatan

-Perbezaan antara dua

titik berdasarkan datum

Peralatan

-Alat aras
-Staf

Ukur Rantai

Menggunakan meja ukurButiran diplot serentaksemasa kerja ukur

Prinsip Asas

Ukur Aras

Ukur Meja

Utara benar & Utara magnet

Trabas kompas-

Prinsip Asas

Kompas prsmaPelambab-

Peralatan

Prosedur

Kerja Lapangan

UKUR
KEJURUTERAAN

Ukur
Kompas

-Pelarasan sementara
-Pencerapan
-Pembukuan
-Naik turun/Kolimantan

Memplot Keratan
Trabas terbukaTrabas tertutup-

Jenis Trabas
Ukur Teodolit

Penyilang kananPenyilang kiri-

Kontur

Alat teodolit
Ukur Udara

Peta topo/Pelan
Ukur Teodolit

Kerja Lapangan
-Pelarasan aras laras
-Semakan aritmetik
-Semakan ketepatan
-Menggambarkan muka
keratin kerja ukur
disepanjang garisan
ukur

-Sela kontur
-Nilai ufuk setara
-Saling Nampak
-Ciri-ciri kontur
-Kegunaan kontur
-Kaedah membuat kontur
-Memplot kontur
Penyedian Peta Topo/Geologi

6.1 TUJUAN KERJA UKUR

- menghasilkan pelan, keratan rentas, keratan membujur kawasan yang akan dibina
- menentukan sempadan dan keluasan tapak
- menentukan profil tanah untuk kawasan projek yang akan dibina dan seterusnya
menentukan pemotongan dan penambakan yang perlu dilakukan.
6.2 KAEDAH KERJA UKUR DALAM KEJURUTERAAN AWAM
Ukur Rantai
- untuk mengukur jarak lelurus
Ukur Meja
- untuk mengambil butiran dan diplotkan serentak semasa kerja ukur
Ukur kompas
- untuk mengukur jarak dan bearing untuk menghasilkan pelan
Ukur Aras
- menentukan ketinggian sesuatu titik di atas permukaan bumi dari datum
Ukur Teodolit
- menentukan sudut ufuk dan sudut pugak dari stesen ukur ke butiran
Ukur Udara
- untuk menghasilkan peta topografi atau pelan dengan tepat
Penderiaan jauh - Mendapatkan data objek di permukaan bumi atau ruang udara
6.3 PROSEDUR MENJALANKAN KERJA UKUR
x Terbahagi kepada dua peringkat iaitu:
- Kerja di lapangan : Meliputi kerja pelarasan sementara, pencerapan dan
pembukuan.
- Kerja meja: Meliputi pelarasan aras laras, semakan aritmetik, semakan ketepatan
kerja ukur dan pemplotan.
PELARASAN SEMENTARA ALAT ARAS
(i)Mendirisiap alat aras
(ii)Mengaras alat aras
(iii)Memfokus alat aras
Mendirisiap alat aras
1. Dirikan kaki tiga di atas tanah pada ketinggian yang sesuai
2. Tekan kaki tiga ke dalam tanah
3. Buka penutup atas kaki tiga
4. Keluarkan alat aras dan pasangkan di atas plat permukaan kaki tiga
5. Ketatkan alat aras pada kaki tiga.
Mengaras alat aras
1. Pusing teropong supaya selari dengan mana-mana skru kaki pelaras
2. Pusing skru ke arah berlawanan
3. Ulangi proses sehingga gelembung udara masuk dan berada di tengah
bulatan
Memfokus alat aras
1. Halakan teropong pada objek yang cerah
2. Laraskan kanta mata hinga ulir silang jelas kelihatan
3. Halakan teropong pada staf
4. Laraskan skru pelaras sehingga staf jelas kelihatan
5. Laraskan skru sehingga ulir silang berada di tengah-tengah staf
6. Pastikan tidak terdapat beza lihat antara imej dan staf

TOPIK 7 : GEOTEKNIK

Tanah LiatKelodak-

PasirKerikil-

Tanah jelekit

JENIS-JENIS
TANAH

Tanah tak jelekit

PENGELASAN
TANAH

Tanah gambut-

Tanah Organik

UJIAN
PENGELASAN
TANAH

Analisis saiz
zarah tanah

Keplastikan
tanah

-Analisis ayakan kering

-Had kecutan
-Had plastik
-Had cecair

KEKUATAN
TANAH

FAKTOR MEMPENGARUHI
KEKUATAN TANAH

Kandungan Udara

PENYIASATAN
TANAH

Keupayaan
Galas Tanah

Kandungan
Lembapan

Ujian ProbaMackintosh

Ujian Ketuhar
Ujian Speedy

Kandungan Lembapan

Tekanan Air Liang

Kandungan Bahan Organik

Tekanan Sel (Sekeliliing)

AS AS

FAKTOR PEMILIHAN JENIS

ASAS

MENENTUKAN
JENIS DAN SAIZ
ASAS

`
Keadaan Tanah

Jenis Dan Saiz

Struktur

Prinsip
Terzaghi

Gelincir Putaran

Cerun Terhingga
MOD KEGAGALAN
CERUN

JENIS CERUN
Cerun Tak Terhingga

Gelincir Lurus

CERUN

FAKTOR MEMPENGARUHI
KESTABILAN CERUN

KAEDAH MENSTABILAN CERUN

Tembok Penahan

Saliran

Beban

Kejelekitan Tanah

Tembok Gabion

Menanam Rumput

Penyaliran

Tekanan Air Liang

Sistem Penambat

Menbuat Teres

Kecerunan

Geologi

Melandaikan Cerun

Memasang Geosintetik

7.1 PENGENALAN
x Tanah didefinisikan sebagai sebarang endapan lembut atau longgar yang wujud
secara semulajadi dan menghasilkan kerak bumi.
x Tanah terdiri daripada pelbagai bahan seperti kerikil, pasir, kelodak, tanah liat atau
campuran bahan-bahan tersebut.
x Ujian pengelasan tanah ialah untuk mengenalpasti sifat-sifat kejuruteraannya. Ujian
tersebut ialah Ujian Analisis Saiz Zarah Tanah dan Ujian Keplastikan Tanah.
7.2 JENIS TANAH
x Tanah mempunyai pelbagai jenis dan setiap jenis mempunyai
sifat dan ciri-cirinya yang tersendiri.
x Jenis sesuatu tanah boleh ditentukan berdasarkan ciri-ciri tanah seperti kumpulan,
sifat dan saiz tanah.

Kumpulan

Jenis Tanah

Saiz tanah

Contoh Tanah

Butir kasar

Tanah Tak jeleket

0.06 - 2.0 mm
2.0 - 60 mm

Pasir
Krikil

Butir halus

Tanah Jeleket

< 0.002 mm
0.002 - 0.06 mm

Tanah liat
Kelodak

Organik

Tanah organik

< 0.002 mm

Tanah gambut

Bentuk zarah tanah

Bersegi

Kumpulan, jenis,saiz dan contoh tanah

Prisma

Leper

Tanah jeleket
x Terdapat daya kejeleketan antara zarah yang tinggi
x Bersifat plastik
x Mudah mampat
x Basah melekat antara satu sama lain
x Kering membentuk zarah pepejal yang keras
x Hampir tidak boleh telap air
x Zarah-zarah halus berbentuk leper
x Contoh: tanah liat dan kelodak
Tanah tak jeleket
x Tiada jeleketan antara zarah
x Terdapat geseran antara zarah
x Tidak bersifat plastik
x Tidak mudah mampat
x Berlaku endapan serta merta apabila dikenakan beban
x Boleh telap air
x Zarah berbentuk bulat, bersegi atau berprisma
x Contoh: pasir dan kerikir

Bulat

Tanah organik
x Ikatan zarah longgar dan rapuh
x Berasid dan lembut
x Had plastik dan had cecair tinggi
x Mudah mampat dengan kebolehmampatan yang tinggi
x Menyimpan air dengan kandungan lembapan yang tinggi
x Contoh: tanah gambut
Ujian Pengelasan Tanah
x Ujian analisis saiz zarah tanah
x Ujian keplastikan tanah.
7.3 KEKUATAN TANAH
Faktor Yang Mempengaruhi Kekuatan Tanah :
x
Kandungan udara
x
Kandungan lembapan
x
Tekanan air liang
x
Kandungan bahan organik
x
Tekanan sekeliling
Kandungan udara
x Tanah bersifat peroi dan gembur.
x Lompang yang dipenuhi udara.
x Kandungan udara banyak
x kekuatan zarah tanah lemah.
x keupayaan galas rendah
x mudah mendap
Kandungan lembapan
x Lompang dipenuhi air
x Kandungan lembapan tanah meningkat.
x Kandungan air yang tinggi:
x Tanah bersifat lembut
x Mempunyai keupayaan galas dan kekuatan tanah rendah.
x Contoh: tanah gambut.
Tekanan Air Liang
x Air yang memenuhi di dalam lompang atau ruang udara akan mewujudkan tekanan
hidrostatik pada dinding zarah tanah.
x Tekanan air liang meningkat:
x Ikatan antara zarah meningkat.
x Keupayaan galas tanah kurang.
Kandungan Bahan Organik
x Bahan organik yang tinggi dalam tanah akan membentuk lompang.
x Lompang dipenuhi air dan udara:
x keupayaan galas tanah rendah.
x Mudah mampat apabila dikenakan beban ke atasnya.
Tekanan sekeliling
x Merupakan tekanan sisi semula jadi.

x
x

Tegasan ricih Apabila tekanan paksi melebihi tekanan sekeliling.

Tegasan ricih kenaan melebihi tegasan ricih tanah akan menyebabkan kegagalan
ricih dan melemahkan kekuatan.

Penyiasatan Tanah
x

7.4 ASAS
x
x

Tujuan :
- mengenal pasti jenis tanah bagi setiap lapisan
- tanah di bawah asas sesebuah binaan
- mengenal pasti kekuatan tanah
- mengenal pasti kelembapannya.
Antara kaedah penyiasatan tanah ialah
ujian untuk menentukan keupayaan galas tanah : Ujian Proba Machintosh
ujian untuk menentukan kandungan lembapan tanah : Ujian Speedy dan ujian
Ketuhar
Komponen bangunan yang terletak paling bawah
Fungsi utama terima beban dan agih beban ketanah di bawahnya.

Faktor Pemilihan Sesuatu Jenis Asas

x
x

keadaan tanah
jenis dan saiz struktur yang akan didirikan

7.5 CERUN
Jenis Cerun
x terhingga (cerun pendek)
x tak terhingga(cerun Panjang)
Mod Kegagalan Cerun
- Mod gelinciran putaran (bagi tanah jelekit)
- Mod gelinciran lurus (bagi tanah tak jelekit)
Faktor Yang Mempengaruhi Kestabilan Cerun
- beban
- kejelekitan tanah
- penyaliran
- tekanan air liang
- kecerunan
- geologi
Kaedah Menstabilkan Cerun
- Tembok penahan
- Sistem Perparitan
- Tembok Gabion
- Penanaman rumput
- Sistem Penambat
- Membina Teres
- Melandaikan cerun
- Geosintetik

TOPIK 8 : SISTEM PENGANGKUTAN, KEJURUTERAAN JALAN DAN ISYARAT LALULINTAS

Darat
SEKTOR DAN MOD
PENGANGKUTAN

Air
Udara

PERMINTAAN
PENGANGKUTAN

SISTEM
PENGANGKUTAN

Guna Tanah

Perjalanan

FAKTOR PEMILIHAN
SISTEM PENGANGKUTAN

Kajian Kemungkinan

Penilaian ekonomi
Penilaian sosioekonomi

Pemilihan Mod
Pengangkutan

EIA
Penilaian kejuruteraan

Nilai tanah

Permintaan pengangkutan

Kebolehmasukan

Kemudahan Pengangkutan

Jalan kampung

Jalan Tempatan

Lebuh raya bertol

PENGELASAN
JALAN

Jalan negeri

Jalan persekutuan

UKUR LOKASI

PEMBERSIHAN TAPAK DAN

KERJATANAH

TINJAUAN
PROSES
PEMBINAAN JALAN

OPERASI PEMOTONGAN
DAN PENAMBAKAN

PEMBINAAN STRUKTUR

Subgred
Subtapak

Tapak

Lapisan Turapan

Turapan Tegar
Turapan Lentur

JENIS TURAPAN

TURAPAN
LENTUR
HausPengikatElastikBahan berbituminPenyelenggaraan mudahTiada sambunganKedap airLopakRetakanKecatatan permukaanPerubahan bentuk
permukaanKecatatan bahu dan bucuKerosakan lapisan turapanKerosakan struktur

LAPISAN

CIRI-CIRI

KEROSAKAN

TURAPAN
TEGAR
BAHAN

-Konkrit
-Tetulang
-Bahan kedap sambungan

CIRI-CIRI

-Bersifat tegar
-Berpetak dan Bersambung
-Kebolehkhidmatan lama
-Penyelenggaraan sukar

KEROSAKAN

-Sambungan
-Serpihan
-Retakan
-Mendapan kebezaan
-Kecatatan permukaan

SISTEM
SALIRAN
Air bawah
tanah

Corak selari

Aras air bumi

Corak tulang belut

Turas salir

Lapisan bahan berbutir

Menjarakkan subgred
dan aras air bumi

Resipan

Tindakan
rerambut

Air larian
permukaan

Gegeluk dan
erong salir

Kamber

Bahu jalan
dicerunkan

PERABOT
JALAN
TANDA LALU
LINTAS

Mandatori

Tanda
Peraturan

Larangan
Tanda
Amaran

Tanda
Makluman

TANDA
JALAN

KELENGKAPAN
KESELAMATAN

Tanda Pada
Permukaan
Jalan

Tanda Pada
Objek Jalan

8.1 FAKTOR PEMILIHAN SISTEM PENGANGKUTAN

Kajian Kemungkinan
- Penilaian ekonomi
- Penilaian kejuruteraan
- Penilaian sosioekonomi
- Penilaian kesan alam sekitar (EIA)
Faktor Pemilihan Sistem Pengangkutan
- Masa perjalanan
- Keselamatan perjalanan
- Kecekapan perjalanan
- Kecekapan perkhidmatan
- Kemudahan yang disediakan
- Keupayaan kewangan
8.2 PENGELASAN JALAN DI MALAYSIA
Pengelasan Jalan
Lebuh Raya Bertol

Jalan Persekutuan

x
x
x
x

Jalan Negeri

x
x

Jalan Tempatan

x
x

Jalan Kampung

x
x

Keterangan
Di bawah kelolaan Lembaga Lebuh Raya Malaysia (LLM).
Pembinaan dijalankan oleh syarikat konsesi seperti PLUS,
MTD.
Menghubungkan di antara ibu negeri, lapangan terbang dan
pelabuhan.
Pembinaan dan penyenggaraan terletak di bawah Jabatan
Kerja Raya Persekutuan.
Menghubungkan di antara pekan dan bandar serta daerah
dalam negeri.
Pembinaan dan penyenggaraan terletak di bawah Jabatan
Kerja Raya Negeri.
Jalan terletak di dalam had kawasan pihak berkuasa tempatan.
Pembinaan dan penyenggaraan terletak di pihak berkuasa
tempatan.
Jalan terletak dalam kawasan kampung.
Pembinaan dan penyenggaraan terletak di bawah pejabat
daerah.

8.3 PERBANDINGAN CIRI-CIRI LEBUHRAYA DAN JALAN RAYA

CIRI-CIRI
Laluan keluar masuk
Had laju maksimum
Jumlah lorong sehala
Piawaian reka
bentuk
Jangka hayat
Cara Pembinaan
Sistem pertukaran

LEBUH RAYA
Terhad
110 km/j
Lebih satu lorong
Lembaga Lebuh Raya
(LLM)
20 hingga 40 tahun
Pembukaan jalan raya
Persimpangan bertingkat

Warna papan tanda

Hijau putih

JALAN RAYA
Tidak Terhad
90 km/j
Biasanya satu lorong
Piawaian JKR
10 tahun
Membesarkan jalan sedia ada
Lampu isyarat / persimpangan
bertingkat
Biru putih

8.4 PERBANDINGAN JENIS TURAPAN

Definisi

Ciri

Turapan Lentur
Turapan yang bersifat elastik iaitu
jalan raya boleh melentur apabila
menerima beban dari kenderaan dan
kembali semula kepada profil
asalnya apabila beban kenderaan
tidak dikenakan lagi.
Bersifat elastik, kerja
penyenggaraan mudah,tidak
memerlukan sambungan
pengembangan dan kedap air.

Bahan Binaan

Bitumen terdiri daripada bahan

pengisi (serbuk batu kapur dan
simen Portland) ,batu baur dan
asfalt/tar.
Penyenggaraan Lopak,retakan,perubahan bentuk
permukaan, kecacatan permukaan,
kecacatan bahu dan bucu.

Turapan Tegar
Papak konkrit yang tidak akan
melentur walaupun dikenakan
beban kenderaan.

Papak konkrit bersifat

tegar.Papak konkrit dibina
berpetak dan bersambung,
kebolehkhidmatan yang panjang,
kerja penyenggaraan sukar dan
kos penyenggaraan yang tinggi.
Konkrit,tetulang dan bahan kedap
sambungan.
Kerosakan bahan kedap
sambungan, serpihan,
retakan,mendapan kebezaan dan
kecacatan permukaan.

8.5 PROSES PEMBINAAN JALAN RAYA

Tinjauan
- Tinjauan dimulakan dengan membuat lawatan ke tapak jalan dan merekodkan sebarang
fakta seperti kedudukan sesuatu struktur sedia ada dan yang akan dibina,keadaan tanah
permukaaan, cerun, tebing sungai,topografi,tumbuh-tumbuhan dan sebagainya.
- Mengkaji struktur jalan sedia ada,perbincangan dengan pihak-pihak tertentu dan
mengkaji maklumat lain yang berkaitan dengan pembinaan jalan.
Ukur Lokasi
- Membantu proses mereka bentuk kerja tanah, sistem saliran dan tapak jambatan (jika
ada).
- Mengenal pasti pekan,kampung,bangunan bersejarah,kawasan hutan simpan,landasan
keretapi,sungai dan lain-lain.
- Mempertimbangkan beberapa alternatif lokasi lain jika melibatkan pembinaan jalan yang
besar.
Pembersihan Tapak Dan Kerja Tanah
- Pembersihan Tapak melibatkan kerja membuang rumput rampai,menebang
pokok,menugal
tunggul kayu dan membuang akar kayu sehingga 1 m di bawah subgred.
- Kerja Tanah melibatkan kerja pengorekan, pemunggahan, pelonggokan, perebakan,
pemadatan dan pemarasan.
Operasi Pemotongan Dan Penambakan
- Kerja pemotongan tanah dilakukan jika aras formasi jalan lebih rendah daripada
tanah asal.
- Kerja penambakan tanah dilakukan jika aras formasi jalan lebih tinggi daripada
tanah asal.

Pembinaan Struktur Jalan

Lapisan Subgred
- Fungsi lapisan subged adalah menerima beban daripada lapisan subtapak dan
mengagihkan beban ke tanah.
- Subgred merupakan lapisan yang terletak di bawah aras formasi jalan.
- Selepas tanah mencapai aras formasi yang dikehendaki, lapisan subgred hendaklah
dikamberkan.
Lapisan Subtapak
- Fungsi lapisan subtapak adalah menerima beban daripada lapisan tapak dan
mengagihkan
beban ke lapisan subgred.
- Pembinaan subtapak melibatkan proses meratakan beberapa lapisan bahan laterit dan
pasir
di atas lapisan subgred.
- Setiap lapisan tidak melebihi 150 mm dan dipadatkan dengan jentera penggelek.
- Akhir sekali,lapisan subtapak hendaklah dikamberkan.
Lapisan Tapak
- Fungsi lapisan tapak adalah menerima beban daripada lapisan turapan dan
mengagihkan beban ke lapisan subtapak.
- Pembinaan lapisan tapak dibuat dengan menggunakan batu kerikil.
Lapisan Pengikat
- Fungsi lapisan pengikat adalah menerima beban daripada lapisan haus dan
mengagihkan beban ke lapisan tapak.
- Langkah pembinaan lapisan pengikat:
Sembur salut perdana pada lapisan tapak.
Biarkan selama 24 jam.
Sembur salut jelujur.
Turap dan padatkan pracampuran dengan suhu antara 1100hingga 1350C.
Kamberkan lapisan pengikat.
Lapisan Haus

Fungsi lapisan haus adalah menerima beban daripada beban kenderaan dan
mengagihkan beban ke lapisan pengikat.
Langkah pembinaan lapisan haus:
Sembur salut jelujur di atas lapisan pengikat.
Turap dan padatkan pracampuran dengan suhu antara 1100C hingga 1350C.
Kamberkan lapisan haus.

8.6 KEROSAKAN JALAN DAN KAEDAH PENYENGGARAAN

Kerosakan

Kaedah Penyengaraannya

Lopak

Penstoran semula

Kerja yang Terlibat

Penampalan

Retakan

Kedap keretakan

Kecacatan Permukaan

Pembinaan lapisan haus

Perubahan bentuk permukaan

Pembinaan lapisan haus

Kecacatan bahu dan bucu jalan

Penampalan

Kerosakan lapisan turapan yang

melibatkan kawasan yang luas

Pembinaan semula permukaan

Pembinaan lapisan
turapan

Kerosakan struktur jalan

Pembinaan semula jalan

Pembinaan struktur dan

turapan jalan

Kaedah Penstoran Semula

8.7 SISTEM SALIRAN

Sistem saliran bagi jalan terbahagi kepada dua:
Saliran air larian permukaan
Saliran air bawah tanah
Saliran Air Larian Permukaan
-

Permukaan jalan yang telah dikamberkan akan mengalirkan air ke gegeluk.

Air akan mengalir ke parit jalan melalui salir erong.

Saliran Air Bawah Tanah

-

Saliran air bawah tanah berfungsi untuk:

Menurunkan aras air bumi
Resipan air
Tindakan rerambut

Menurunkan Aras Air Bumi

-

Aras air bumi hendaklah sekurang-kurangnya berada 1 m di bawah lapisan subgred.

Menggunakan corak selari atau corak tulang belut mengikut kesesuaian profil jalan.

Corak Selari

Resipan
-

Corak Tulang Belut

Resipan yang berlaku di kawasan bercerun perlu dikawal supaya air tidak meresap ke
struktur jalan.
Untuk mengatasi masalah ini, turas salir dibina.

Turas Salir
Tindakan rerambut
-

Struktur rambut yang terdapat dalam tanah cenderung menarik air meresap naik ke
lapisan subgred.
Keadaan ini dapat dikawal dengan cara menambah jarak di antara subgred dengan aras
air bumi atau membuat satu lapisan bahan berbutir yang bertindak sebagai penyalir air
ke paip salir berliang.

Tindakan Rerambut
8.8 PERABOT JALAN
Perabot jalan terdiri daripada:
Tanda lalulintas
Tanda jalan
Kelengkapan keselamatan
Tanda Lalulintas
- Tanda Lalulintas terbahagi kepada tiga kategori:
Tanda Peraturan
Tanda Amaran
Tanda Makluman
- Tanda Peraturan terbahagi kepada dua iaitu:
Tanda Mandatori (contohnya: tanda berhenti, jalan sehala,ikut kiri)
Tanda Larangan (contohnya: larangan berhenti,larangan memotong dan
kenderaan dilarang masuk)
- Contoh Tanda Amaran ialah tanda berhati-hati,selekoh tajam,kawasan persimpangan
dan kawasan tanah runtuh.
- Contoh Tanda Makluman ialah tanda hospital,telefon awam,stesen minyak dan tempat
meletak kenderaan.
Tanda Jalan
- Tanda jalan terbahagi kepada dua:
Tanda pada permukaan jalan (contohnya: tanda garisan tepi jalan,garisan tengah
jalan,garisan larangan memotong dan garisan larangan berhenti.
Tanda pada objek jalan (contohnya: bebendul,pembahagi jalan dan bonggol)
Kelengkapan Keselamatan
- Kelengkapan keselamatan yang dipasang di sekitar jalan bertujuan untuk meningkatkan
keselamatan pengguna.
- Contoh kelengkapan keselamatan ialah rel adang,penghalang laga,penyahlelurus,jalur
derum dan mata kucing.
Kemudahan Jalan
- Antara contoh kemudahan jalan ialah kawasan Rehat & Rawat (R & R), telefon
kecemasan dan lampu jalan.

8.9 ISYARAT LALULINTAS

Tujuan Pemasangan Lampu Isyarat:
x
x
x
x

Mengelakkan kemalangan
Memberi keyakinan pemandu
Memberi arahan di persimpangan
Mengurangkan konflik perjalanan

Langkah-langkah penentuan masa kitar optimum, Co:

1. Dapatkan jumlah aliran sebenar,q bagi setiap persimpangan
2. Dapatkan aliran tepu,S

3. Dapatkan kadar aliran berbanding aliran tepu iaitu

4. Dapatkan nilai ymaks iaitu nilai yang terbesar bagi setiap fasa
5. Dapatkan nilai Y iaitu jumlah ymaks bagi setiap fasa

6. Dapatkan masa kitar optimum, CO

Masa kitar optimum, CO boleh diterima sekiranya berada antara 45 saat hingga 120
saat.

TOPIK 9 : SUMBER DAN BEKALAN AIR

PROSES OLAHAN AIR
PENYARINGAN

PENGUDARAAN

PEMBAURAN KIMIA
PENGENTALAN & PENGUMPALAN

Proses penyingkiran bendasing makro seperti

kayu, sampah sarap dan sebagainya.
Meningkat kandungan oksigen terlarut, rasa segar,
kurangkan bau hidrogen sulfida, mengoksida bahan larut
besi dan mangan kepada oksida besi dan mangan tidak
larut dalam air.
Mencampurkan bahan kimia (aluminium sulfat @ alum)
ke dalam air mentah
Pengentalan
Penggumpalan

PENGENAPAN
PENAPISAN
PEMFLORIDAAN
PEMBASMIAN KUMAN

PENYESUAIAN pH

Tindakbalas kimia yang menjadikan partikel halus

menarik antara satu sama lain untuk membentuk
bukuan
Penyatuan bahan berbuku yang lebih besar dan
berat supaya memudahkan proses pengenapan.

Mengurangkan pepejal terampai dalam air.

Menyingkir bahan terampai yang tidak terenap semasa
proses pengenapan.
Proses memasukkan florida ke dalam air untuk
mencegah kerosakan gigi
Proses memasukkan klorin ke dalam air untuk membunuh
kuman
Proses menstabilkan pH air supaya dalam keadaan neutral

Hujung mati
Grid
Berjejarian

Perbezaan saiz
paip

SISTEM PERPAIPAN

Pertukaran arah
aliran air
Geseran
PERPAIPAN

FAKTOR KEHILANGAN
TURUS DALAM PAIP

Perbezaan aras

Lamina
JENIS ALIRAN

Gelora

Peralihan

Q = AV

9.1 PENGENALAN
-

Kitaran hidrologi ditakrifkan sebagai proses kitaran air yang berlaku dari permukaan bumi
(iaitu tanah, laut, tasik dan sungai) ke atmosfera dan kembali semula ke bumi.
Kitaran ini terjadi daripada proses semula jadi,
Air adalah bahan utama yang diperlukan oleh setiap kehidupan. Bumi dilitupi oleh hampir
75% air, manakala badan manusia mengandungi 70% air. Sebagai bahan yang sangat
bernilai, ianya perlu dilindungi dari sebarang pencemaran.

9.2 OLAHAN AIR

-

Air mentah di ambil dan diolah terlebih dahulu sebelum dibekalkan kepada pengguna.

Proses olahan air

Penyaringan :
Proses penyingkiran benda-benda asing makro seperti kayu, sampah sarap dan
lain-lain
Penyingkiran Kersik :
Proses penyingkiran bahan-bahan halus seperti pasir, batu-batu halus dan lainlain.
Pengudaraan :
Proses penambahan kandungan oksigen dalam air, penyingkiran ion-ion besi dan
mangan, menambah kesegaran air.
Pembauran Kimia :
Proses mencampurkan bahan kimia (aluminium sulfat) ke dalam air mentah.
Pengentalan dan Penggumpalan :
Pengentalan - Tindakbalas kimia yang menjadikan partikel halus menarik antara
satu sama lain untuk membentuk bukuan.
Penggumpalan Bukuan bercantum membentuk bukuan yang lebih besar dan
berat untuk memudahkan proses pengenapan
Pengenapan :
Proses pengenapan bahan-bahan terampai yang bergumpal dalam tangki
pengenapan.
Penapisan :

Proses memerangkap bahan-bahan terampai yang tidak mengenap semasa

pengenapan.

Pembasmian Kuman :
Proses memasukkan klorin ke dalam air untuk membunuh kuman.
Pemfloridaan :
Proses memasukkan florida (sodium silicon florida) ke dalam air untuk mencegah
kerosakan gigi.
Penyesuaiaan pH :
Proses menstabilkan pH air supaya dalam keadaan neutral.

9.3 PENGAGIHAN AIR

Kaedah agihan air
-

Kaedah Pam

Kaedah Graviti

Kaedah Pam dan Takungan

Penyimpanan Air
-

Tangki Simpanan
Tangki Pengimbang

- Air disimpan di loji olahan sebaik saja diolah

- Air dari tangki simpanan disimpan sebelum dihantar ke satu
atau beberapa tangki perkhidmatan
Tangki Perkhidmatan - Air dari tangki pengimbang disimpan sebelum diagihkan kepada
pengguna

Sistem Perpaipan
-

Sistem Hujung Mati

Paip Utama
Paip Cawangan
Paip Cabang

Sistem Grid

paip cawangan
paip utama
Paip Cabang

Sistem Berjejarian

Air diagihkan kepada pengguna melalui sistem perpaipan. Sistem perpaipan yang
digunakan bergantung kepada susun atur kawasan dan kedudukan pengguna.

Sistem perpaipan yang digunakan

- Sistem Hujung Mati
- Sistem grid
- Sistem berjejarian
Faktor Kehilangan Turus(tenaga) Dalam Paip
-

Perbezaan saiz paip

Pertukaran arah paip
Kesan geseran dalam paip
Perbezaan aras paip

9.4 KOMPONEN PAIP UTAMA

Selain dari paip utama, ada beberapa komponen paip yang perlu dipasang untuk beberapa
tujuan.
- Injap Berhenti
- untuk memberhentikan aliran didalam paip.
-

Pili Bomba

- untuk mendapatkan air bagi memadam kebakaran

Injap Pelepas udara

- melepaskan udara yang terperangkap di dalam paip

9.5 ALIRAN BENDALIR

Aliran air dalam paip akan mengalami keadaan aliran lamina, aliran gelora dan aliran peralihan
bergantung kepada halaju aliran, kelikatan, ketumpatan bendalir dan garis pusat paip.
Kadar alir ialah isipadu air yang mengalir melepasi sesuatu titik bagi satu unit masa yang
ditentukan.
Q=Axv

di mana Q = kadar alir, m3/s

A = Luas keratan aliran, m2
v = halaju aliran air, m/s

Duduk
Tandas

TOPIK 10 : SISTEM PEMBERSIHAN

Cangkung
Najis

Dua Paip
-Paip tumpu najis
-Paip tumpu air sisa
Satu Paip
-Paip tumpu najis dan
air sisa
-Paip bolong

Air
Sisa

Tab Mandi
- Magna
- Sitz
- Penjuru

PAIP
SALIR

-Berasingan
- Gabungan
-Berasingan Separa

--Mutu
-Kedap Air
-Kecerunan
-Kelurusan
-Pengalihudaraan
-Penyokongan

Mangkuk
Dulang Pancuran
Sinki
Besen Basuh

SISTEM
PEMBERSIHAN

Prinsip
Pemasangan
an

Papak
Kandang

PAIP
LEKAPAN

Paip Tumpu
-Paip tumpu najis
dan air sisa tunggal

Sistem
Paip Salir

Urinal

LEKAPAN
SANITARI

LURANG DAN
KEBUK
PEMERIKSAAN
Ujian Paip
Salir

--Kedapan

--Ujian Air
-Ujian Asap
-Ujian Tekanan (udara)

-Kelurusan- Cermin dan cahaya

-Kerataan Sambungan- Ujian bebola

Fungsi

--Menguji
-Memudahkan kerja
Pemeriksaan
Tempat
-Membersih
Pemasangan
- Mengambil sampel air
an
--Perubahan arah p)aip
-Persimpangan
-Perubahan Cerun
-Perubahan Saiz paip
-Paip terllu panjang

Kaedah Berasingan
- Pembentung
najis
- Pembentung
air sisa
Kaedah Bergabung
- Pembentung
najis dan air
sisa bersekali

PEMBENTUNG
AWAM

SISTEM
PEMBERSIHAN

RAWATAN
KUMBAHAN
Loji Rawatan
Kumbahan
Tangki Septik
--Kolam Penstabilan Sisa
-Lapisan Kekam
-Lapisan Tengah
-Lapisan Enap cemar

-Lagun Berudara
-Enap cemar Teraktif
-Turas Cucur
-Penyentuh Biologi
Berputar

-Proses Aerob
-Proses Fakultatif
-Proses Anaerob

10.1 PENGENALAN
-

Sistem pembersihan merupakan satu sistem yang menyalirkan kumbahan daripada

bangunan ke loji rawatan kumbahan.

10.2 SISTEM PEMBETUNGAN NAJIS DAN AIR SISA

LEKAPAN SANITARI
- Ianya terbahagi kepada lekapan najis dan lekapan air sisa.
- Lekapan najis terdiri dari tandas dan urinal
- Lekapan air sisa terdiri daripada dulang pancuran, tab mandi, sinki dan besen basuh
PAIP LEKAPAN
- Dari lekapan sanitari najis dan air sisa disalirkan ke paip lekapan. Paip lekapan terdiri
daripada.
1. Sistem dua paip
2. Sistem satu paip
3. Sistem paip tumpu.
Sistem Dua Paip
- Gunakan dua paip iaitu satu paip tumpu najis dan satu paip tumpu air sisa.
- Paip tumpu najis menyalirkan najis dan air sisa dari mangkuk tandas dan urinal.
- Paip tumpu air sisa menyalirkan air sisa dari dulang pancuran, besen basuh dan tab
mandi.
Sistem Satu Paip
- Menggunakan satu paip untuk menyalirkan najis dan air sisa
- Paip tumpu bolong perlu dipasang untuk melepaskan sebarang udara termampat.
- Ianya lebih ekonomi dan mudah dipasang berbanding sistem dua paip.
Sistem Paip Tumpu
- Menggunakan satu paip untuk menyalirkan najis dan air sisa
- Tidak menggunakan paip bolong kerana paip tumpu berfungsi sebagai paip bolong.
- Sesuai untuk bangunan bertingkat
- Ianya paling ekonomi berbanding sistem dua paip dan sistem satu paip.
PAIP SALIR
- Najis dan air sisa dari paip lekapan disalirkan ke paip salir di bawah tanah. Paip salir
terdiri daripada
1. Sistem berasingan
2. Sistem gabungan.
3. Sistem berasingan separa
Sistem Berasingan
- Ia menggunakan dua paip salir untuk menyalirkan najis, air sisa dan air permukaan ke
pembetung.
- Diameter paip biasanya kecil
- Satu paip menyalirkan najis dan air sisa ke loji rawatan manakala satu lagi paip
menyalirkan air permukaan ke sungai atau laut.
- Kelebihan sistem ini ialah kuantiti kumbahan akan kekal walau pun pada musim hujan
kerana ia dialirkan secara berasingan.
- Kekurangannya ialah kerja pembinaan dan pemasangannya lebih mahal.
Sistem Gabungan
- Merupakan satu paip salir sahaja.
- Diameter paip perlu lebih besar
- Pembinaannya lebih murah kerana satu paip sahaja.
- Kekurangannya ialah loji rawatan akan bermasalah pada musim hujan kerana menerima

limpahan air permukaan bercampur kumbahan yang tinggi.

Sistem Berasingan Separa
- Menggunakan dua paip salir iaitu untuk menyalirkan najis dan air sisa dan air permukaan.
- Keunikannya ialah paip salir air permukaan yang hampir dengan paip salir najis dan air
sisa akan disambungkan bersama.
- Ia menggunakan paip salir yang lebih pendek dari sistem berasingan.
- Lebih ekonomi berbanding sistem berasingan.
Prinsip Pemasangan Paip Salir
Mutu
- Kuat dan tahan lasak.
- Mengikut piawai, peraturan dan undang-undang
- Dipasang pada kedalaman secukupnya untuk menghalang paip salir dari mengalami
kerosakan
- Paip besi tuang lebih sesuai dari paip tanah liat untuk pembinaan di bawah jalan.
- Kaedah penyambungan paip hendaklah dilakukan dengan sempurna.
Kedap Air
- Paip salir yang kedap air menentukan tahap kualiti pemasangan paip salir yang baik.
- Kedap air bererti air dari luar tidak dapat masuk ke dalam paip salir dan najis dan air sisa
pula tidak boleh keluar.
Kecerunan
- Kecerunan hendaklah mengikut piawai.
- Kecerunan hendaklah memastikan kumbahan tidak mengenap ke dasar paip salir
sehingga menyebabkan ia tersekat dan tersumbat.
- Jika cerun terlalu landai, kumbahan akan dialirkan dengan perlahan.
- Jika cerun terlalu curam, paip salir akan terhakis kerana kelajuan kumbahan.
Kelurusan
- Jika paip dipasang lurus, penyaliran kumbahan akan lebih berkesan.
- Liku hendaklah dikurangkan dan dilakukan pada keadaan tertentu sahaja.
- Pemasangan paip secara lurus mengurangkan kerja senggaraan.
Pengalihudaraan
- Pengalihudaraan diperlukan supaya sebarang gas yang terhasil tidak terkumpul.
- Gas yang terkumpul akan menyebabkan tekanan udara naik turun.
- Pengalihudaraan akan berlaku dengan cara memasang paip tumpu bolong secara
bersambung kepada hujung paip lekapan najis dan air sisa.
- Hujung paip tumpu bolong hendaklah dipasang di tempat yang tinggi dan terbuka.
- Kepala paip bolong hendaklah setinggi 900 mm di atas sebarang tingkap atau lubang
udara bangunan.
- Ia juga hendaklah 3 m dari cucur atap bangunan, tingkap atau lubang udara bangunan.
Penyokongan
- Paip salir disokong oleh tanah yang berada di bawah paip.
- Tanah itu perlu kuat atau diperkukuh dengan menganti dengan bahan yang kuat.
- Jenis penyokongan paip salir bergantung kepada keadaan tanah dan kekuatan paip salir.

Jenis Ujian Paip salir

-

Ujian paip salir perlu dijalankan untuk memastikan sambungan tidak bocor dan
permukaan di dalam paip berkeadaan lurus dan rata.

a. Ujian Kedapan
- Ujian kedapan terbahagi kepada tiga iaitu ujian air, ujian asap dan ujian tekanan
(i)
Ujian air
- Bertujuan untuk menguji kebocoran ke atas paip salir
.
(ii)
Ujian asap
- Bertujuan untuk mengesan kebocoran dalam paip salir.
(iii)

Ujian Tekanan (Udara)

- Bertujuan untuk menguji kebocoran ke atas paip salir.

b. Ujian Kelurusan
-

Ujian ini juga dinamai ujian cermin dan cahaya.

Paip salir dikatakan lurus jika imej yang disuluh berbentuk penuh.

c. Ujian Kerataan Sambungan (Ujian Bebola)

-

Bertujuan menguji kerataan pada sambungan paip salir.

LURANG DAN KEBUK PEMERIKSAAN

- Ruang atau lubang yang dibina pada bahagian tertentu di atas paip salir atau pembetung
- Saiz kebuk pemeriksaan lebih kecil dari lurang
- Kedalaman kebuk pemeriksaan adalah kurang dari 1 m
- Kedalaman lurang lebih dari 1 m.
- Fungsi lurang dan kebuk pemeriksaan ialah memudahkan kerja memeriksa, menguji,
membersih dan mengambil sampel air.
- Lurang dibina menggunakan bata, konkrit pratuang atau plastik.
- Tempat pemasangan lurang dan kebuk pemeriksaan ialah pada perubahan arah paip
salir,persimpangan, perubahan cerun, perubahan saiz paip dan paip salir terlalu panjang.
PEMBETUNG AWAM
- Ianya dibina bagi menyalirkan kumbahan ke loji rawatan.
- Terdapat dua jenis kaedah pembetung awam iaitu kaedah berasingan dan kaedah
bergabung
Kaedah Berasingan
- Kaedah ini menggunakan dua pembetung untuk menyalirkan kumbahan dan air
permukaan
- Satu pembetung akan menyalirkan najis dan air sisa ke loji rawatan manakala satu lagi
menyalirkan air permukaan ke sungai atau laut.
Kaedah Bergabung
- Menggunakan satu pembetung tunggal
- Najis dan air sisa serta air permukaan akan di alirkan ke loji rawatan.
- Diameter paip adalah lebih besar.
- Tidak sesuai untuk kawasan taburan hujan yang tinggi
10.3 KAEDAH RAWATAN KUMBAHAN
TANGKI SEPTIK
- Merupakan satu struktur yang dibina dalam tanah.
- Biasanya digunakan untuk rumah kediaman persendirian.
- Ia boleh dibina untuk sebuah rumah atau untuk beberapa buah rumah.
- Mempunyai satu, dua atau tiga kebuk.
- Pepejal kumbahan akan mendap ke bawah dan mengalami proses penguraian anaerob.
- Terdapat tiga lapisan di dalam tangki septik.
Lapisan Kekam
- Mengandungi sisa seperti buih sabun, minyak masak, gris dan bahan-bahan lain yang
tidak tengelam.
- Ia menjadi tempat pembiakan bakteria anaerob, oleh itu ia perlu dikekalkan.
Lapisan Tengah (zon tengah)
- Ia mengandungi pepejal terampai dan bakteria yang akan diuraikan oleh tindakan bakteria
- Ia perlu mempunyai masa tahanan yang mencukupi supaya semua bahan dapat diuraikan.
Lapisan Enap Cemar
- Ianya terletak di bahagian bawah tangki.
- Lapisan ini lama kelamaan akan menebal dan perlu dikeluarkan ke tapak penyerapan.

LOJI RAWATAN KUMBAHAN

Kolam Penstabilan Sisa
- Ia merupakan beberapa kolam yang cetek dan direka bentuk untuk merawat kumbahan
domestik.
- Kedalaman dari permukaan 0.5 m hingga 1.0 m adalah proses aerob.
- Kedalaman 1.0 m hingga 2.0 m adalah proses fakultatif
- Kedalaman 2.0 m hingga 4.0 m adalah proses anaerob
- Ia memerlukan kawasan yang luas bagi memudahkan oksigen larut ke dalam air.
- Masa yang diambil dari titik masuk hingga ke titik keluar ialah antara 10 hingga 50 hari.
- Kecekapan rawatan mencapai sehingga 90%
- Mudah diselenggara dan tidak memerlukan kemahiran teknikal yang tinggi.
Lagun Berudara
- Merawat kumbahan dengan kolam yang mempunyai luas permukaan yang kecil
berbanding kolam penstabilan sisa.
- Ianya lebih dalam iaitu 3 m hingga 5 m.
- Pengudaraan dilakukan dengan dua cara iaitu kaedah kocakan permukaan dan peresap
udara di dasar lagun.
- Tujuannya ialah untuk mengampaikan pepejal yang mengandungi bakteria.
- Tujuan lain ialah untuk melarut dan menguraikan bahan organik.
- Memerlukan kawasan tanah/operasi yang kecil
- Masa tahanan yang pendek iaitu antara 2 hingga 6 hari.
Enap Cemar Teraktif
- Satu kaedah rawatan kumbahan aerob.
- Ianya lebih cekap kerana enap cemar yang dihasilkan dikitar semula.
- Dua cara digunakan iaitu menggunakan pengocak pada permukaan tangki dan
menggunakan presap udara pada bahagian bawah.
- Masa tahanannya pendek iaitu 8 hingga 12 jam.
- Tidak memerlukan kawasan yang luas
Turas Cucur
- Satu kaedah rawatan kumbahan aerob.
- Kumbahan disiram di lapisan atas penuras dan mengalir ke bawah melalui celah-celah
media penuras.
- Sesuai untuk merawat kumbahan domestik
- Memerlukan kawasan pembinaan yang kecil
- Sesuai dibina di kawasan bandar.
- Kecekapan turas cucur ialah antara 50% hingga 90%
Penyentuh Biologi Berputar
- Ia menggunakan bakteria aerob dan fakultatif
- Bakteria atau mikrob membiak di atas cakera yang berputar dengan 40% daripada
bahagiannya tenggelam di dalam kumbahan.
- Kelajuan putaran boleh diubah mengikut kesesuaian tahap rawatan.
- Masa tahanan adalah antara 3 hingga 6 jam.
- Kecekapan operasinya adalah 95%.
- Tidak memerlukan penyelenggaraan yang kerap.

Terbuka
-Pelawa kepada semua kontraktor yang layak .

TOPIK 11 : ATURCARA KONTRAK

DAN TAKSIRAN
-

TENDER

Jenis
Tender

-Proses
Tender
I-klan
Jemputan

Pemilihan

Penerimaan
-

Sebab
Tender
ditolak
1. Harga tinggi
2. Harga terlalu rendah
3. Kontraktor masih
menyiapkan kerja
lain.
4. Rekod kerja tidak
memuaskan
5. Tidak mematuhi
syarat dalam tawaran
6. Kelas tidak
diperuntukkan.
7. Borang tidak lengkap
8. Kemampuan
kewangan diragui

Terhad
-Pelawa kepada kontraktor yang dalam kelas kelayakan semasa mendaftar
dengan CIDB atau PKK
Terpilih
-Pelawa kepada kontraktor yang telah dipilih oleh klien.
-Kontraktor yang dipilih dalam kalangan yang mempunyai kepakaran dan
pengalaman yang luas.
Perundingan
-Projek yang rumit dan sukar , klien belum dapat menentukan skop kerja pada
peringkat awal.
-Kontraktor yang telah dikenalpasti mempunyai kepakaran,pengalaman dan
rekod kerja lepas yang baik.
Prakelayakan
-.Iklan tender prakelayakan dibuat oleh klien sebelum tender dikeluarkan
- Kontraktor yang layak dikehendaki mengisi borang prakelayakan

Kontrak
Berdasarkan
Kuantiti

Kontrak
Reka dan
Bina

KONTRAK

Kontrak
Gumpalan

Kontrak Kos
Pembayaran
Balik

1. Isipadu

2. Keluasan lantai

1. Kos Bahan
2. - Kos Upah
3. - Kos Loji dan alatan

KAEDAH
TAKSRAN

JENIS
KOS

4. Nilai Kuantiti Hampir

5. Senarai Kuantiti

4. Kos Pengurusan dan

keuntungan
-

3. Penilaian unit

TAKSIRAN

Mentafsir Lukisan

Megukur dan
mengeluarkan kuantiti

Mengumpulkan kuantiti

Menganggar kos

11.1 PENGENALAN
-

Aturcara kontrak dan taksiran melibatkan tiga pihak iaitu pemaju atau klien,
perunding dan kontraktor dalam proses perlaksanaan projek.

Pihak terlibat
- Klien
Mewujudkan projek,memilih kontraktor dan menikmati keuntungan atau kerugian.
- Perunding
Merancang,merekabentuk,menyediakan dokumen tawaran, menasihati perkara
berkaitan kontrak, menyelia dan mengurus projek.
- Kontraktor
Melaksanakan projek dari peringkat lukisan hingga peringkat pembinaan.
Proses kerja
- Klien memilih kontraktor berdasarkan harga tawaran yang dipersetujui bersama.
- Persetujuan melaksanakan projek mesti melalui dokumen kontrak.
11.2. TENDER
Tender terbahagi kepada lima:
i. Tender terbuka:
- Ditawarkan kepada semua kontraktor.
Kelebihan:
Memberi peluang kepada kontraktor yang baru.
Kekurangan:
Proses penyediaan tender mengambil masa lama.
ii. Tender Terhad
Hanya kontraktor yang berada dalam kelas kelayakan dalam tender sahaja
berdasarkan iklan tender.
Kelebihan:
Memberi peluang penyertaan mengikut kelas tertentu.
Kekurangan:
Kontraktor dari kelas lain tidak diberi peluang memasuki tawaran.
iii. Tender Terpilih.
- Kontraktor terpilih biasanya mempunyai kepakaran dan pengalaman.
Kelebihan:
- Klien lebih yakin mendapat hasil kerja yang berkualiti.
Kekurangan:
- Tender adalah terhad.
iv. Tender Perundingan.
- Pemilihan kontraktor berdasarkan rundingan terus.
Kelebihan :
- Proses tender lebih mudah dan cepat.
Kekurangan:
- Pertandingan tender sangat terhad.
v. Tender Prakelayakan
- Biasanya tender dikeluarkan untuk projek binaan yang komplek dan
memerlukan kepakaran.

Kelebihan :
- Klien memperolehi kontraktor berpengalaman, keupayaan dan rekod baik.
Kekurangan:
- Tender yang diterima mungkin tinggi.
DOKUMEN TENDER.
Kandungan dokumen
-

Borang Kontrak
Borang Penerimaan Tawaran
Spesifikasi Piawaian Kerja
Senarai Kuantiti.
Lukisan Kerja
Jadual Kadar Kerja
Surat Setuju Terima

PROSES TENDER.
-

Merupakan tatacara tender dijalankan dari awal hingga akhir.

i.

Iklan Tender

.
ii.

Kenyataan yang dikeluarkan oleh klien kepada kontraktor.

Dipamerkan dalam media cetak atau elektronik.

Proses membaca iklan di media cetak dan elektronik.

Mengambil dan melengkapkan dokumen tender
Dokumen dilengkapkan dan dimasukkan ke dalam peti tender.

iii.

Pemilihan Tender

Jawatankuasa Pembuka Tender (JPT) akan bersidang untuk membuka

tawaran.
JPT tersebut mengandungi sekurang-kurang dua orang.
Tawaran akan disenaraikan dari harga tertinggi kepada harga paling rendah.
Senarai penyertaan diserah kepada Panel Penilai Tender (PPT).
PPT akan bertanggungjawab menilai, menyemak dan menganalisis
Menyediakan laporan.
Memberi cadangan kontraktor yang layak.

Jemputan Tender

Penilaian ke atas tawaran dijalankan dalam 2 peringkat.

a. Penilaian Peringkat Pertama.
-

Kesempurnaan Tawaran.
Kedudukan Kewangan yang memuaskan.
Prestasi kerja semasa yang memuaskan.

b. Penilaian Peringkat Kedua.

Setelah lulus peringkat pertama, kriteria berikut digunakan untuk menentukan tender
yang paling layak.
-

Harga tender.
Pengalaman.
Prestasi Kerja Semasa.
Kakitangan Teknikal
Loji, Kuari dan Kilang.

c. Penerimaan Tender
-

Kontraktor yang layak akan dianugerahkan tender.

Surat penerimaan akan dikeluarkan.
Kontraktor perlu menyerah surat setuju terima dalam masa yang ditetapkan
Perjanjian atau Kontrak ditandatangani .

d.

Sebab-sebab Tender Ditolak/Gagal

Kontraktor mengemukakan harga tender yang terlalu tinggi.

Kontraktor mengemukakan harga tender yang terlalu rendah.
Kontraktor masih dalam menyiapkan projek lain.
Kontraktor mempunyai rekod kerja yang tidak memuaskan.
Kontraktor tidak mematuhi syarat tawaran.

11.3. KONTRAK
-

Kontrak ialah suatu perjanjian yang dimeterai apabila satu pihak bersetuju menerima
tawaran dari pihak yang lain.

ii. Jenis-jenis Kontrak.

a.
-

Kontrak Gumpalan.
Berdasarkan kerja yang telah ditunjukkan dalam lukisan atau skop kerja.
Pembayaran dibuat berdasarkan sesuatu jumlah harga yang telah ditetapkan..
Pembayaran dibuat secara gumpalan atau secara berperingkat.
Digunakan dalam projek kecil seperti pembinaan longkang, pagar atau bangunan
kecil.

b.
-

Kontrak ukur dan nilai

Berdasarkan kuantiti kerja yang telah siap.

c.
-

Kontrak Reka dan bina

Menyerahkan tanggungjawab sepenuhnya kepada kontraktor merancang, mereka
bentuk dan mengurus kontrak.
Kontraktor dipilih berdasarkan kemampuan mengemukakan cadangan lengkap.

11.4. TAKSIRAN
i. Kaedah dan Unit Pengukuran.
- Pengukuran ialah proses menilai mata benda daripada lukisan kerja dan kemudian
dicatatkan ke dalam borang ukur kuantiti.
ii. Kaedah Pengukuran dan Keterangan.
a. Linear
Contoh; panjang paip. Unit meter.
b. Keluasan
Contoh; permukaan, lepaan, dinding bata dan lain-lain . Unit meter persegi.
c. Isipadu
Contoh; penggalian tanah untuk asas, konkrit untuk rasuk dll. Unit meter padu.
d. Berat
Kos mata benda ditaksirkan sebagai berat. Contoh; Tetulang keluli. Unit Kg.
e. Bilangan
Digunakan ke atas mata benda kompleks yang sukar dipecahkan. Contoh;
Pemasangan elektrik seperti soket lampu, poin kipas, poin alat penyaman udara dan
lain-lain. Unit bilangan.
iii. Jenis-jenis Kos.
a.
b.
c.
d.

Kos Bahan
Kos Upah
Kos Loji dan alatan
Kos Pengurusan dan Keuntungan

iv. Membina Kadar Kos.

- Membina kadar kos ialah melakukan kiraan untuk mendapatkan kos seunit item yang
telah disenaraikan

Membina kadar kos seperti kerja penggalian, kerja konkrit dan kerja bata memerlukan
pelajar memahami kandungan keterangan kerja bagi memilih jenis-jenis kos yang
perlu dikira.

TOPIK 3 : KEJURUTERAAN PEMBINAAN

1. Rajah menunjukkan proses pembinaan dalam kejuruteraan awam.
Peringkat Perancangan
Peringkat X
Peringkat Pengurusan
Peringkat Y
Peringkat Penyerahan

Namakan proses di X dan Y

(i)

Peringkat X :.............................................

(ii)

Peringkat Y :.............................................

2. Berikut ialah kerja-kerja yang terlibat dalam proses pembinaan. Namakan peringkat
pembinaan tersebut.
i.

Mendapatkan sumber kewangan dari wang sendiri,pinjaman dari institusi

kewangan berlesen atau kombinasi (wang sendiri dan pinjaman daripada
institusi kewangan berlesen).
Peringkat......................................................

ii.

Perjanjian atau kontrak ditandatangani di antara klien dan kontraktor.

Peringkat.........................................................

iii.

Melaksanakan pembinaan substruktur melibatkan kerja cerucuk, asas,

tunggul tiang, tingkat bawah tanah dan lapisan asas lantai.
Peringkat.......................................................

3. Nyatakan peranan dan tanggungjawab Jurutera Awam

(i)
(ii)

4. Berikut ialah peranan pihak berkuasa yang terlibat dalam pembinaan. Nyatakan pihak
berkuasa yang terlibat pada pernyataan yang betul

A
B
C
D

PERANAN

PIHAK BERKUASA

Mengurus perkhidmatan pungutan

sampah

........................................................................

Mengurus hal berkaitan hak milik

tanah.

.......................................................................

Sebagai pengurus projek bagi projek

agensi kerajaan.

......................................................................

Memastikan syarat-syarat kelulusan

laporan EIA dijadikan sebahagian
dokumen tender

......................................................................

5. Rajah menunjukkan keratan rentas substruktur.

Namakan:
A :...................................
B:....................................
C:....................................

6. Sebuah syarikat kontraktor telah menerirna tawaran rnernbina sebuah projek perumahan.
Sebagai kontraktor, harus bertanggung-jawab mernastikan kerja-kerja berjalan lancar
dan siap dalam jangka masa yang dijanjikan.
(a) Huraikan langkah-langkah yang perlu dilakukan bermula dari peringkat pembinaan
sehingga projek diserahkan kepada klien.
(b) Jika kos projek perumahan ini bernilai RM 1 juta, berapakah jumlah kos yang perlu
dibayar oleh klien kepada kontraktor pada peringkat penyerahan?

TOPIK 4 : BAHAN BINAAN

1. Nyatakan 3 faktor yang mempengaruhi kekuatan kayu
(a)..............................
(b).............................
(c)..............................
2. Rajah di bawah menunjukkan sebatang rod keluli panjangnya 100 mm dan berdiameter
12 mm. Apabila dikenakan daya 150 kN panjang keluli itu bertambah 11 mm.

Hitungkan:
(i)

Tegasan keluli

(ii) Terikan keluli

3. Nyatakan dua kelebihan dan kekurangan bata

Kelebihan

Kekurangan

(i)

(i)......

.................................................................

......................................................................
.

(ii).............

(ii)

..................................................................

.....................................................................

4. Nyatakan dua kelebihan dan kekurangan konkrit

x
Kelebihan

Kekurangan

(i)

(i)......

.................................................................

......................................................................
.

(ii).............

(ii)

..................................................................

.....................................................................
]
5. Berdasarkan rajah, senaraikan langkah-langkah pembinaan konkrit pascategangan

(i)
............................................................................................................................................

(ii)..............................................................................................................
..................................................................................................................

(iii)...............
.
...............................................................................................................................................

6.

Rajah 4 menunjukkan kerosakan rasuk dan tiang konkrit bertetulang yang

menyokong lantai konkrit

Rajah 4
Terangkan bagaimana keadaan itu dapat dielakkan dari aspek berikut:
(a)

Bahan-bahan binaan

(b)

Penyediaan dan perletakan konkrit

[ 15 markah ]
[ 5 markah ]

TOPIK 5 : STRUKTUR KEJURUTERAAN AWAM

1. Rajah di bawah menunjukkan tiga jenis asas A, B dan C

Nyatakan nama asas itu.

A : ............................................................................................................................................
B : ............................................................................................................................................
C : ............................................................................................................................................
2. Rajah di bawah menunjukkan sebatang rasuk disokong mudah AB menanggung beban
titik 60 kN di C dan 80 kN di D
6 0 kN

80 kN

A
2m

Xm

RA
(a)

Tentukan nilai X.

(b)

Hitungkan daya tindakbalas pada titik A.

B
3m
6 5 kN

3. Rajah di bawah menunjukkan pemasangan tetulang di dalam sebatang rasuk.

column

(a) Namakan jenis rasuk itu.

..............................................................................................................................
(b) Namakan jenis tetulang yang berlabel X
.............................................................................................................................
(c) Nyatakan fungsi tetulang yang berlabel Y
.............................................................................................................................
4. Nyatakan empat faktor pemilihan jenis bumbung.
(a) ..
(b) ..
(c) ................................................................................................................
(d) ................................................................................................................
5. A, B, C dan D menunjukkan jenis-jenis rasuk.
A

Rasuk Julur

Rasuk Disokong Mudah

Rasuk Selanjar

Rasuk Hujung Terikat

Padankan jenis beam dengan pernyataan berikut dengan menulis A, B, C atau D pada
petak yang disediakan.
(a) Disokong dengan pin atau rola pada kedua-dua hujungnya
(b) Disokong pada satu hujung manakala hujung yang satu lagi tidak disokong
(c) Disokong sekurang-kurangnya pada tiga tempat

6. Rajah di bawah menunjukkan satu rasuk disokong mudah AB yang menanggung beban
titik pada A, C dan D.
3 0 kN
A

P kN

4 0 kN

4m

Xm

6 0 kN
(a)

2m
5 0 kN

Hitungkan:
(i) Panjang X
(ii) Daya P
(iii) Daya Ricih pada jarak 2.5m dan 6m dari A.
(iii) Momen Lentur di C dan D.
(iv) Momen Lentur pada jarak 3.5m dari A.

(b)

Lakarkan gambarajah Daya Ricih dan Momen Lentur.

TOPIK 6 : UKUR KEJURUTERAAN

1. Jadual di bawah menunjukkan pernyataan aktiviti beberapa kaedah dalam kerja ukur.
Namakan kaedah kerja ukur bagi setiap aktiviti berikut.
Kaedah Kerja Ukur
(i) .......................................................
(ii) .....................................................
(iii) .....................................................

Aktiviti
Mendapatkan data objek yang berada di
permukaan bumi atau di ruang udara
Menghasilkan peta bagi kawasan besar dari
udara menggunakan kamera khusus.
Mengukur sudut ufuk dan sudut pugak dari
stesen ukur ke butiran dengan tepat.

2. Jadual menunjukkan hasil satu kerja ukur aras. Lengkapkan jadual itu
P.B
1 . 250
1 . 135

P.A

P.H

T.K

1 . 355

1. 180

1 . 230

Aras laras

Catatan
BA1, AL =20.000m
BA2, AL = 19.855m

3. Jadual menunjukkan hasil satu kerja ukur aras. Lengkapkan jadual itu
P.B
1 . 450
1 . 650
1.550

P.A

P.H
1 . 555
1.750
1 . 600

Naik

Turun

Aras Laras

Catatan
BA1,AL=10.000m

4. Rajah di bawah menunjukkan kontur yang dihasilkan daripada satu kerja ukur aras.
Lakarkan pandangan keratan kontur itu.

5. Rajah menunjukkan grid kontur yang berukuran 10m x 10m setiap satu. Aras laras titik
P1, P2, Q1, Q2, R1 dan R2 seperti ditunjukkan pada rajah itu.

Tentukan kedudukan garis kontur 96m menggunakan kaedah tentuantara.

6. Rajah menunjukkan garisan grid, kedudukan stesen alat aras 1 dan 2 serta arah
cerapan staf bagi kerja ukur kontur.
0.780
A3

1.660
A2

1.83
0

0.945

0.945

1.285

B3

C3

D3

K
B2

0.935
C2

0.305
D2

2
1

3.185

3.125
A1

1.855
B1

0.085
C1

0.335
D1

3.315
A
TBM

3.085
B

0.740
C

L
D

RL = 10.000 m

Berdasarkan rajah dan lampiran di bawah

(a) i)

Lengkapkan borang pembukuan itu

ii)

Hitung nilai pandangan pada K dan L

(b)

Tunjukkan semakan aritmetik

( c)

State the contour lines in grid box AA1, AB1, AB and A1B1.
Nyatakan garis kontur yang ada pada kotak grid AA1, AB1, AB dan A1B1.
Lampiran 1

P.B

P.A

P.H

Naik

Turun

A.L

Catatan
BAS, AL =10.000m
A
A1
A2
A3
B
B1

12.215

B2
B3. CP1
C
C1
C2
C3

12.150

D
D1
D2
D3

TOPIK 7 : GEOTEKNIK
1. Rajah menunjukkan satu kaedah penstabilan cerun

(a) Nyatakan kaedah penstabilan cerun itu

(b) Nyatakan bahan yang digunakan pada bahagian yang berlabel A

.
2. Pernyataan menunjukkan sebahagian langkah-langkah ujian analisis saiz zarah tanah.
Tuliskan 1,2,3 dan 4 ke dalam kotak yang disediakan mengikut urutan yang betul.
Masukkan contoh tanah ke dalam dulang dan leraikan.
Ambil contonh tanah kering dan timbang seberat 250 g.
Letakkan pada mesin pengetar dan getar selama 5 minit.
Masukkan contoh tanah ke dalam set ayak teratas.
.

3. Di akhir ujian speedy, didapati meter tekanan lembapan kalsium karbida menunjukkan
bacaan 18. Hitungkan kandungan lembapan sampel tanah tersebut

4. Pernyataan di bawah menerangkan faktor-faktor yang mempengaruhi kestabilan cerun.

Tunjukkan sama ada pernyataan itu benar atau palsu dengan menandakan ( ) pada
petak yang berkenaan.
(a)

Pergerakan jisim tanah berlaku akibat daya ricih yang bertindak

melebihi kekuatan ricih tanah , kegagalan cerun akan berlaku.

(b)

Cerun dari tanah tak jeleket lebih stabil kerana cerun ini
mempunyai daya ikatan yang kukuh antara zarah tanahnya.

(c)

Bagi tanah yang mempunyai kejeleketan yang tinggi, kecerunannya

dibina lebih curam.

Benar

5. Rajah menunjukkan keratan rentas lapisan tanah hasil ujian Proba MacKintosh. Diberi
bilangan hentakan pada lapisan kedua ialah 1120.

0.0m

1.8m

Lapisan Pertama

Lapisan kedua

6.0m

8.1m

Lapisan ketiga

Berdasarkan maklumat, tentukan nilai bilangan hentaman/0.3m bagi lapisan itu

Salah

10.

Rajah 4 menunjukkan sebuah asas pad segiempat sama bersaiz 1.3 m x 1.3 m x 0.6
m yang dibina 1.4 m di bawah permukaan bumi dan dikenakan beban tegak 370 kN.
Berat unit pukal tanah liat = 17 kN / m3. Diberi nilai keupayaan galas muktamad qf
= 390 kN/m2.
P = 370 kN

1.5 m

1.3 m x 1.3 m

Hitungkan:

Rajah 4

(a)

Tekanan asas kasar (q) dan tekanan asas bersih (qn).

(b)

Keupayaan galas muktamad bersih (qfn )

(c)

Faktor keselamatan (F) terhadap kegagalan keupayaan galas dan nyatakan

dengan alasan samada rekabentuk asas selamat atau tidak

(d)

Jika diberi beban pugak P = 420 kN, keupayaan galas tanah ialah 347 kN/m2
dan saiz tiang 0.3 m x 0.3 m. Kirakan saiz asas yang baru bagi asas pad itu.

TOPIK 8 : SISTEM PENGANGKUTAN, KEJ. JALAN & ISYARAT LALULINTAS

1. Rajah menunjukkan lakaran sebuah persimpangan jalan.
W = 8.2 m

Hitungkan Aliran Tepu (S) bagi jalan arah Utara

2. P, Q, R and S adalah pengelasan jalan di Malaysia

P

Jalan Kampung

Jalan Persekutuan

Jalan Negeri

Jalan Tempatan

Padankan jalan di atas mengikut pernyataan dengan menulis P, Q, R atau S pada petak
yang disediakan.
Jalan ini menghubungkan antara ibu negeri, lapangan terbang dan pelabuhan.
Jalan ini menghubungkan antara pekan, bandar serta daerah.
Jalan ini dibina dan diselenggara oleh Pejabat Daerah
3. Kajian kemungkinan untuk memilih sistem pengangkutan melibatkan empat penilaian
Nyatakan penilaian itu.
(a) .......................................................
(b) ........................................................
(c) ....................................................................................................................................
(d) ....................................................................................................................................

4. Rajah menunjukkan sebatang jalanraya turapan lentur yang mengalami kerosakan

(a) Nyatakan jenis kerosakan jalan itu

(b) Nyatakan kaedah penyelenggaraannya

...
(c) Nyatakan dua ciri turapan lentur
i ......
ii .............................................................................................................................
5. A, B, C dan D menunjukkan empat kerosakan yang berlaku pada turapan lentur.

Kecacatan permukaan

Kecacatan bahu dan bucu jalan

Kerosakan struktur jalan

Retakan

Padankan kerosakan jalanraya dengan kerja pembaikan yang terlibat dengan menulis
A,B,C dan D pada petak yang disediakan.
Penampalan
Kedap keretakan
Pembinaan lapisan haus

6. Sebuah persimpangan lampu isyarat mempunyai aliran lalu lintas (pcu/hr) untuk
dua fasa dan lebar jalan masuk seperti yang ditunjukkan di bawah.
Utara
Timur

Barat

Selatan

Arah Traffic
Lebar Jalan Masuk(m) (W)

Utara

Selatan

Timur

Barat

7.0

7.5

6.5

620
130
180

200
720
100

290
840
120

400
L
150

Aliran Lalulintas (q)

Berdasarkan maklumat,
(a) Hitung :
(i)

Nilai K sekiranya aliran tepu(S) adalah 3675 pcu/hr

(ii)

Nilai L sekiranya jumlah aliran sebenar (q)adalah 1300.

(iii)

Kadar aliran berbanding aliran tepu,(y) yang selebihnya pada setiap

fasa.

(iv)

Kadar penggunaan persimpangan maksima ,(Y).

(v)

Masa kitar optimum, (Co) jika masa hilang ialah 8 saat.

(b)

Nyatakan kitaran optimum itu boleh diterima atau tidak. Berikan alasan anda.

(c)

Nyatakan jujukan lampu isyarat yang lazim di Malaysia.

TOPIK 9 : SUMBER BEKALAN AIR

1.

Rajah menunjukkan sebahagian peringkat dalam proses olahan air.

Lengkapkan rajah itu.

Pembauran kimia

Pemfluoridaan

2. Jadual menunjukkan kaedah yang digunakan dalam proses rawatan air. Nyatakan
proses rawatan air yang terlibat dalam setiap kaedah di bawah.

Kaedah
Air dipercikkan dari muncung ke atas dulang bawah yag
sama saiznya dari liang-liang yang terdapat di atas
dulang.
Alum digunakan untuk membantu zarah-zarah halus
seperti tanah liat, koloid dan gel bercantum dan
membentuk bahan berbuku.
Klorin dimasukkan ke dalam air yang telah ditapis dalam
bentuk gas, cecair atau serbuk
Proses ini dilakukan dengan melalukan air melalui pasir
atau media lain yang boleh memerangkap pepejal
terampai.

Proses

3.

Rajah menunjukkan struktur telaga cetek.

(a)

(b)

Namakan bahagian yang berlabel T dan U

(i)

T :

(ii)

U : ..

Nyatakan fungsi bahagian yang berlabel T dan U

(i)

T :

(ii)

U : .

4. Kehilangan turus atau kehilangan tenaga akan berlaku dalam paip semasa pengagihan
air kepada pengguna.
Nyatakan empat faktor kehilangan turus dalam paip.
(i)

(ii)

(iii)

(iv)

Rajah menunjukkan kaedah agihan air dari loji olahan ke taman perumahan.

(a)

Nyatakan jenis tangki :

X ...................................................................................................................................
Y ....................................................................................................................................

(b)

Nyatakan dua kebaikan menggunakan kaedah agihan air itu

(i)

...........................................................................................................................

(ii) ..

6. Rajah di bawah menunjukkan satu kaedah agihan air bagi bekalan air satu kawasan
perumahan.

(a) (i) Nyatakan kaedah agihan air yang digunakan bagi kawasan perumahan tersebut.
(ii) Terangkan kriteria bagi kaedah agihan tersebut
(b) (i) Lakarkan satu kaedah lain selain dari kaedah agihan di atas.
(ii) Terangkan kelebihan kaedah agihan (a) berbanding kaedah di (b)(i).
(iii) Nyatakan tiga faktor yang menyebabkan kehilangan turus dalam paip semasa
menyalurkan air

TOPIK 10 :SISTEM PEMBERSIHAN

1.

A, B dan C adalah tiga ujian yang dijalankan ke atas paip salir.

A

Ujian kedapan

Ujian kelurusan

Ujian kerataan sambungan

Padankan ujian itu dengan kaedahnya dengan menulis A, B dan C di dalam petak
yang disediakan di bawah.
Ujian Cermin dan Cahaya

Ujian Tekanan Udara

Ujian Bebola
2. A, B, C dan D adalah beberapa jenis loji kumbahan.
A

Kolam Penstabilan Sisa

Waste Stabilizer Pond

C

Penyentuh Biologi Berputar

Rotating Biological Contactor

Lagun Pengudaraan
Aerated Lagoon

Enap cemar teraktif

Activated sludge

Padankan jenis loji kumbahan dengan pernyataan di bawah dengan menulis A, B, C

atau D dalam petak yang disediakan.
Mudah diselenggara dan tidak memerlukan kemahiran teknikal yang tinggi.
Kecekapan sistem ini bergantung kepada kadar bebanan hidraulik.
Berupaya menyingkirkan 90% bahan enapcemar dalam masa 2 hingga 6 hari.

3. Rajah menunjukkan sebahagian paip salir yang akan diuji kedapannya menggunakan
asap.

Pernyataan di bawah menunjukkan prosedur bagi menjalankan ujian kedapan

menggunakan asap. Tulis 1, 2 atau 3 pada setiap kotak yang disediakan untuk
menunjukkan urutan yang betul.
Asap dipam ke dalam paip
Paip diperiksa untuk melihat sebarang tanda asap
.

Sumbat dengan palam di kedua-dua hujung paip A dan B.

4. Rajah menunjukkan kolam penstabilan sisa bagi merawat kumbahan.

Namakan proses bagi kenyataan berikut

(i)

Proses ini hanya menggunakan bakteria aerob dan tidak berbau.

..........................................

(ii)

Proses ini adalah campuran aerob dan anaerob.

..........................................

5. Najis dan air sisa dari dalam bangunan di salirkan ke sistem paip salir di bawah tanah.
Sistem ini terbahagi kepada tiga.
Nyatakan ketiga-tiga sistem itu.
i) .............................................
ii) ...........................................
iii)..................................................................................................................................
6. Rajah menunjukkan cadangan lekapan sanitari dalam bangunan yang dibina berdekatan
antara satu sama lain. Tapak cadangan ini terletak di kawasan taburan hujan yang tinggi.

(a)

(i) Namakan sistem paip lekapan di bangunan ini.

(ii) Berikan lima alasan untuk menjustifikasikan cadangan anda di (a) (i).

(b)

Huraikan bagaimana kumbahan disalirkan dari paip salir hingga ke loji rawatan
kumbahan

(c)

Nyatakan tiga jenis loji rawatan kumbahan yang digunakan di Malaysia.

86

TOPIK 11 : ATUR CARA KONTRAK DAN TAKSIRAN

1

Jadual menunjukkan fungsi dan kandungan dokumen tawaran.

Lengkapkan jadual itu dengan menulis kandungan dokumen tender yang sepadan
dengan fungsinya. Jawapan bagi (a) diberi.
Fungsi
(a) Membantu dan memudahkan kontraktor
membuat pengiraan anggaran kos kerja.
(b) Sebagai tanda menyertai tawaran untuk
penilaian dan pemilihan kontraktor.
(c) Memberitahu kepada kontraktor tawaran
yang diserahkan kepada klien telah diterima.
(d) Sebagai tanda kontrak telah diterima dan
dipersetujui oleh kontraktor.

Kandungan dokumen tawaran

Jadual Kadar Kerja
(i)

.
.

(ii)

.
.

(iii)

.
.

2. Penggalian parit untuk asas jalur pada sebuah rumah setingkat berukuran 44,000 m
panjang, 600mm lebar dan 1,200mm dalam (tinggi) telah dilakukan.
Keluarkan kuantiti di ruangan yang disediakan di dalam borang ukur kuantiti.

Penggalian parit untuk asas jalur bermula

dari aras yang disediakan, tidak melebihi
1.50m dalam, menimbus semula tanah dan
memadatkannya,
mengangkut
dan
membuang lebihan tanah, purata jarak 50m
dri tanah.

3. Jadual menunjukkan beberapa orang pihak yang terlibat di dalam peringkat pemilihan
tawaran.
A

Jawatankuasa Pembuka Tawaran

Panel Penilai Tawaran

Lembaga Tawaran

Tuliskan A,B atau C bagi pihak yang melaksanakan tugas di dalam jadual di bawah
Tugas

Pihak terlibat

Melaksanakan penilaian peringkat pertama dan kedua

(i) .
Menyenaraikan penyertaan kontraktor mengikut harga
yang ditetapkan

(ii) .

Menyemak dan menganalisis dokumen tawaran

(iii) .
4. A, B, C dan D adalah jenis-jenis tawaran.

Tawaran Terbuka

Tawaran Terhad

Tawaran Terpilih

Tawaran Perundingan

Padankan jenis tender yang di atas dengan menulis A, B, C atau D pada kotak
yang disediakan.
Tender ditawarkan kepada beberapa kontraktor yang dipilih oleh klien.
Tender ditawarkan kepada semua kontraktor
Tender ini digunakan bagi projek yang mempunyai ciri kerja rumit dan sukar.
Tender ditawarkan kepada kontraktor yang berada dalam kelas kelayakannya

5.

Rajah menunjukkan rasuk konkrit bertetulang.

2R20
Apakah di maksudkan dengan 2R20.
2 : .
R: ..
20:
Rajah menunjukkan pelan dan keratan rentas X X asas jalur bangunan setingkat.
16000

900

225 mm thick
brick wall

(1:2:4 25mm)

210

8000

6.

640
X

Plan

Cross section X - X

Butiran dan maklumat untuk bahan dan kos:

(i)
(ii)
(iii)
(iv)
(v)

Satu meter padu simen memerlukan 28.4 kampit simen

Harga satu kampit simen ialah RM 11.20
Harga satu meter padu pasir ialah RM 18.00
Harga satu meter padu batu baur kasar (25mm) ialah RM 35.00
Pengecutan, pembaziran dan pemampatan konkrit ialah 50%

Hitungkan kos bahan per meter padu konkrit

TOPIK 3 : KEJURUTERAAN PEMBINAAN

1. (i) Peringkat X : Peringkat Analisis dan Rekabentuk
(ii) Peringkat Y : Peringkat Pembinaan
2. (i) Peringkat Perancangan
(ii) Peringkat Pengurusan
(iii) Peringkat Pembinaan
3. (i)
(ii)
(iii)
(iv)

Merancang, membina dan menyelenggara pelbagai aspek pembinaan

Membuat kajian kemungkinan
Membuat analisis dan reka bentuk struktur
Menyediakan lukisan struktur dan terperinci

4. (i)
(ii)
(iii)
(iv)

Jabatan Kerja Raya

Jabatan Alam Sekitar
Pejabat Tanah dan Galian
Pihak Berkuasa Tempatan

5 A : Lapisan Kalis Lembap

B : Lapisan Asas
C : Cerucuk
6 (a)

Peringkat Pembinaan
- Membersihkan tapak bina
- Menyediakan laluan masuk dan keluar ke tapak bina
- Menyediakan jalan sementara
- Menyediakan tempat meletak kenderaan sementara
- Menyediakan bangunan sementara seperti pejabat tapak, stor bahan alatan dll
- Menyediakan tempat simpanan bahan seperti keluli tetulang, keluli struktur dll
- Menyediakan pagar dan dinding adang
- Menyediakan papan tanda keselamatan
- Menyediakan papan tanda projek
Kerja Tanah
- Menyediakan aras formasi seperti dalam lukisan kerja
- Kerja pemotongan dilakukan apabila tanah asal melebihi aras formasi.
- Kerja penambakan dilakukan apabila tanah asal lebih rendah dari aras formasi
- Tentukan datum
Kerja pembinaan Sub struktur
- Pancang tanda
- Pancang ukur
- Pancang aras
- Tanam cerucuk ( jika perlu )
- Penggalian tanah untuk asas
- Acuan untuk asas
- Kerja tetulang
- Kerja konkrit

Kerja Pembinaan Superstruktur

- Pembinaan struktur seperti tiang, rasuk bumi dll
- Pembinaan struktur lain seperti tingkap, pintu ,siling dll
Melengkapkan kemudahan
- Kemudahan elektrik
- Kemudahan mekanikal dan elektrik untuk sistem perpaipan
- Sistem komunikasi
- Sistem penyamanan udara
- Kemudahan asas di luar bangunan seperti tanda masuk dan keluar, longkang dll
- Pembersihan kawasan tapak sebelum diserahkan kepada klien
Peringkat Penyerahan
- sijil tamat kerja dikeluarkan serah pada pemaju
- memperolehi sijil kebenaran menduduki (CF) dari PBT
- majikan buat pembayaran terakhir pada pemaju
- 5 % pembayaran di tahan / sebagai persetujuan pemaju untuk membaiki kerosakan
dalam tempoh tanggungan kecacatan
- pemaju serahkan projek kepada klien
6 (b) Jumlah yang perlu dibayar oleh klien kepada kontraktor ialah 95% dari kos projek iaitu
RM 950,000.
TOPIK 4 : BAHAN BINAAN
1.

(a)Ketumpatan
(b)Struktur ira kayu
(c)Kecacatan

2.

Tegasan

= Daya/Luas
=150kN/6
=1.32 kNm

Terikan

= pemanjangan/panjang asal
= 11/100
= 0.11

3.

Kelebihan Bata
1. Mudah digunakan untuk kerja
pembinaan tembok atau dinding.
2.Mudah diangkat dan dikendalikan

Kekurangan Bata
1. Kerja menurap bata memerlukan
pekerja yang mahir.
2.Kekuatan tegangan yang rendah.

4. Kelebihan Konkrit
x Bahan untuk membina konkrit senang diperolehi.
x Mudah dibentuk mengikut acuan.

Kekurangan Konkrit
x Mempunyai kekuatan tegangan yang rendah.
x Sukar diubahsuai apabila keras.
5.

Kaedah pembinaan konkrit pascategangan

(I)

Dimulakan dengan memasukkan tendon ke dalam sesalur pada kedudukan

mengikut profil yang ditentukan.
(ii) Apabila konkrit mencapai kekuatan yang diperlukan, tendon ditegangkan dan
ditambat pada kedua-dua hujung konkrit.
(iii) Lengkung profil tendon sengaja diadakan dalam konkrit pascategangan untuk
mengagihkan tegasan dalam keratan dengan berkesan.

6 (a)

Kerosakan dapat dielakkan dari aspek bahan binaan:

Simen
- simen tidak terdedah kepada udara/tidak berketul-ketul
- kehalusan simen tinggi
- kerencaman kimia tinggi
Pasir/batu baur halus
- tiada mengandungi bendasing atau bersih
- Saiz digredkan
- tekstur kasar
- bentuk dan saiz tidak seragam
Batu baur kasar
- tiada mengandungi bendasing atau bersih
- Saiz digredkan
- tekstur kasar
- bentuk dan saiz tidak seragam
Air
- tiada mengandungi bendasing atau bersih
- keliatan air yang rendah
- tidak beralkali dan berasid
Tetulang keluli
- bar keluli tidak kotor/tidak berkarat
- saiz keluli yang betul
- jenis keluli yang betul

6(b) Kerosakan dapat dielakkan dari aspek penyediaan & perletakan konkrit
-

Nisbah bancuhan konkrit adalah betul contohnya 1:2:4 atau 1:3:6

Nisbah air simen yang betul
Penggaulan dilakukan dengan sempurna
Jarak antara tempat bancuhan dengan tapak bina tidak terlalu jauh
Tinggi penuangan tidak melebihi 1.5 m
Pemadatan konkrit hendaklah dijalankan dengan kaedah yang betul
Tempoh antara membancuh dan perletakan tidak terlalu lama

TOPIK 5 : STRUKTUR KEJURUTERAAN AWAM

1. A : Asas Rakit
B : Asas Cerucuk
C : Asas Pad
2. Ambil momen di A
M = M
60 (2) + 80 (2+X) = 65(5+X)
120 + 160 + 80X = 325 + 65X
80X 65X = 325 280
15X = 45
X = 45/15
X=3m
Fy = Fy
RA + 65 = 60 + 80
RA = 140 - 65
RA = 75 kN
3.

(a) Rasuk julur

(b) Pencekak
(c) Untuk mengatasi tegasan ricih

4.

(a) Saiz bangunan

(b) Bentuk bangunan
(c) Nilai estetika
(d) Ekonomi

5.

B
A
C

6.

3(a) (i)

Ambil momen di C
MD = MD
60(4) + 40 (X) = 30(4) + 50(2 + X)
240 + 40X = 120 + 100 + 50X
10X = 20
X=2m
FY =
FY
60 + 50 = 30 + P + 40
P = 110 70
P = 40 kN

(ii)

Daya Ricih
Pada titik 2.5m
F2.5m = 60 - 30
= 30 kN
Pada titik 6.0m
F6.0m = 60 - 30 - 40 - 40
= - 50 kN

(iii)

Momen Lentur
Pada titik C
Mc = 60(4) - 30(4)
= 120 kNm
Pada titik D
MD = 60(6) - 30(6) - 40(2)
= 100 kNm

(iv)

3(b)

Momen Lentur
Pada titik 3.5m
M3.5m = 60(3.5) 30(3.5)
= 105 kNm

30 kN
0 kN

- 10 kN

GDR

- 50 kN
120 kNm

100 kNm

GML

0 kNm

TOPIK 6 : UKUR KEJURUTERAAN

1.

2.

i)
ii)
iii)
P.B
1 . 250
1 . 135

3.

P.B
1 . 450
1 . 650
1.550

ukur udara
Penderiaan Jauh
Ukur teodolit.
P.A

1. 180

P.A

P.H

T.K

1 . 355

21.250
21.030

1 . 230
P.H
1 . 555
1.750
1 . 600

Naik

Aras
laras
20.000
19.895
19.850
19.800

Turun
0.105
0.100
0.050

Catatan
BA1, AL = 20.000m
BA2, AL = 19.855m

Aras Laras
10.000

Catatan
BA1,AL=10.000m

4.

5.

6.

Q1R1 = 96 95.7 X 10 = 7.5 m

96.1 95.7
Q2R2 = 96 95.80 X 10 = 2.35 m
96.65 95.80
B.S
P.B
3.185

0.945

4.130
- 3.115
1.015
c) AA1
AB1
AB
A1B1

I.S
P.A
3.315
3.125
1.660
0.780
3.085
1.855
0.970 (K)
0.740
0.085
0.935
0.945
0.150 (L)
0.335
0.305

F.S
P.H

Naik

0.190
1.465
0.880

1.830

1.230
0.885
0.205
0.655
0.795

1.285
3.115

0.030
6.335
5.320
1.015

garis kontur 10 m
- garis kontur 10 m & 11m
garis kontur 10 m
- garis kontur 11 m

Turun

R.L
A.L
10.000

0.130

9.870
10.060
11.525
12.405
10.100
11.330
12.215
11.355
11.560
12.215
11.365
11.355
12.150
11.965
11.995
11.015
11.015
10.000
1.015

2.305
0.860
0.850
0.010
0.185
0.980
5.320

Remark
Catatan
TBM, RL =
10.000m
A
A1
A2
A3
B
B1
B2
B3,CP1
C
C1
C2
C3
D
D1
D2
D3

TOPIK 7 : GEOTEKNIK
1. (a) Membina tembok gabion
(b) Ketulan batu sederhana besar / Batu granit 300 600 mm
2.

2
1
4
3

3.

Kandungan Lembapan =

X
1 X / 100 %

18
1 18 / 100 %

= 21.95%

4.

Benar
Palsu
Benar

5.

Jumlah sela dari A ke B

=
= 14

Oleh itu, bilangan hentaman/0.3m

6.

a) Tekanan asas kasar q

Tekanan asas bersih

qn

6.0-1.8
0.3
= 1120/14

= P
A
=
370
1.3 X 1.3
= 218.93 kN/m
= qz
= 218.93 17 X 1.4
= 195.13 kN/m

b) Keupayaan galas muktamad bersih

qfn
= qf - z
= 390 17 X 1.4
= 366.20 kN/m
c) Faktor keselamatan.

qfn
qn
= 366.20 kN/m
195.13 kN/m
= 1.88

Rekabentuk asas selamat kerana F > 1

80

(d) Saiz asas =

P
KGT

420 kN
347 kN/m

= 1.18 m = 1.10 m = 1100 mm

= 1.21 m

U = Lebar asas saiz tiang / 2

= 1100 - 300 / 2
= 400 mm
T =U
= 400 mm
.. Saiz asas pad yang baru ialah
1100 mm X 1100 mm X 400 mm

TOPIK 8 : SISTEM PENGANGKUTAN, KEJ JALAN & ISYARAT LALU LINTAS

1. S

= 525W
= 525 x 8.2
= 4305 pcu/hr

2.

Q
R
P
(a) Penilaian ekonomi
(b) Penilaian kejuruteraan
(c) Penilaian sosioekonomi
(d) Penilaian kesan alam sekitar (EIA)

3.

4.

(a) Lopak
(b) Penstoran semula
( c)
(i) Bersifat elastik
(ii) Gunakan bahan berbitumen
(iii) Kerja penyelenggaraan mudah
(iv) Tiada sambungan pengembangan
(v) Kedap air

5.

B
D
A

6 (a)

i)

S = 525W
W = 3675 / 525
= 7.0 m

ii)

q = 400 + L + 150
L = 1300 550
= 750 pcu/hr

iii)
Saturated
Flow (q)

Utara

Selatan

Timur

Barat

620 + 130 + 180

= 930

200 + 720 + 100

= 1020

290 + 840 + 120

= 1250

=1300

3675
0.25

3675
0.28

3937.5
0.32

3412.5
0.38

S = 525W
y =q/s
ymax
vi)

v)

b)
c)

0.28

0.38

Y = ymax A + ymax B
= 0.28 + 0.38
= 0.66
Co = 1.5L + 5
1Y
= 1.5(8) + 5
1 0.66
= 50 sec.

Boleh diterima kerana masa kitaran 50 saat berada di antara 45 120 saat.
Hijau
kuning
merah

TOPIK 9 : SUMBER BEKALAN AIR

1.0
-

Pengentalan dan penggumpalan

Pengenapan
Penapisan

2.0

3.0

(a)

(b)
4.0

5.0

Pengudaraan
Penggumpalan dan penggentalan
Pembasmian kuman
Penapisan
i. Selongsong
ii. Penyaring
T : Untuk menghindarkan air tercemar daripada masuk ke dalam telaga
U : Bertindak sebagai media penapis

i) Perbezaan saiz paip

ii) Pertukaran arah aliran air
iii) Geseran
iv) Perbezaan Aras
a)

X = Tangki simpanan air

Y = Tangki perkhidmatan

b)

6.
(a)

(i) Menjimatkan kos operasi

(ii) Tidak memerlukan pam / tidak perlu tenaga kerja mahir/Tidak perlu bekalan
elektrik

(i) Pam dan takungan

(ii)
-

(b)

Membekalkan air bersih yang mencukupi

Sistem agihan berkesan
Penyelenggaraan minimum
Bahan yang digunakan tahan lasak
Ekonomi
Air diagih semasa permintaan tinggi /dan disimpan masa permintaan
rendah

(i) Kedudukan tangki simpanan

Kedudukan pam/ tangki perkhidmatan
Kedudukan kawasan agihan
Label
(ii)

Jika menggunakan kaedah pam

(iii)
-

Bekalan air tidak terputus jika tiada bekalan elektrik

Tekanan air dalam paip sentiasa stabil
Penyelenggaraan kurang
Kos operasi rendah
Pam tidak mudah haus
Paip tidak mudah rosak
Penyelenggaraan mudah
Kecekapan tinggi
Atau
Jika menggunakan kaedah graviti
Tekanan air dalam paip sentiasa stabil
Penyelenggaraan kurang
Kecekapan tinggi
Tidak memerlukan kawasan tinggi untuk membina tangki
Paip tidak mudah rosak
Tekanan air tidak terlalu tinggi
-

Perbezaan saiz paip

Pertukaran arah aliran air
Geseran
Perbezaan aras

TOPIK 10 :SISTEM PEMBERSIHAN

1. B
A
C
2. A
C
B
3. 2
3
1
4 (i) Proses aerob
ii) Proses Fakultatif
5. i) Sistem berasingan
ii) Sistem gabungan
iii) Sistem berasingan separa.
6. (a) (i) sistem paip tumpu/single stack
(ii) - Sesuai untuk bangunan bertingkat
- Kedudukan lekapan sanitari yang berdekatan antara satu sama lain
-Tidak memerlukan paip cabang yang panjang (bunyi dapat dikurangkan)
- Paip tumpu mudah dipasang
- Ekonomi - memerlukan satu paip tumpu
(b) Kumbahan disalirkan ke pembentong awam yang terdiri daripada kaedah
berasingan dan kaedah bergabung

Kaedah berasingan

Kaedah bergabung

- Mempunyai 2 sistem paip

- Aliran disalirkan secara berasingan
-Air kumbahan sedikit disalirkan ke loji
rawatan( kurang kos rawatan kumbahan)
-Jarang berlaku limpahan semasa hujan
-Diameter paip lebih kecil

- Mempunyai 1 sistem paip

-Aliran kumbahan dialirkan bergabung
-Air kumbahan lebih banyak disalirkan ke
loji rawatan
-Kerap berlaku limpahan apabila hujan
-Diameter paip besar

(c )

Kolam penstabilan sisa

Lagun berudara
Enap cemar teraktif
Turas cucur
Penyentuh biologi berputar (RBC)

95

TOPIK 9 : ATUR CARA KONTRAK DAN TAKSIRAN

1.

2.

(i) Borang kontrak

(ii) Borang penerimaan tender
(iii) Surat setuju terima
44.00
0.60
1.20

31.68

3.

C
A
B

4.

C
A
D
B

5.

2:
R:
20 :

6.

Kos bahan

Bilangan tetulang
Jenis tetulang
Diameter

1m of simen x 28.4 bag x RM11.20

2m pasir x RM18.00
4m batu baur kasar x RM35.00
7m konkrit

RM318.08
RM 36.00
RM140.00
RM494.08

50% Pengecutan, pembaziran dan pemampatan

= 50 x RM494.08
100
= RM247.04
Jumlah 7m konkrit
Kos 1m konkrit = 741.12/7

RM741.12
=

RM105.87

Kita Ingat...
10% daripada apa yang kita baca
20% daripada apa yang kita dengar
35% daripada apa yang kita lihat
50% daripada apa yang kita lihat dan dengar
70% daripada apa yang kita bincangkan
80% daripada apa yang kita alami
95% daripada apa yang kita ajar orang lain

Buku yang baik

umpama sahabat yang paling akrab;
ia tidak akan berubah
hari esok dan selama-lamanya.

RADIN KHALID BIN R.HUSIN - SMT TUANKU JAAFAR

MOHD SHUKRI BIN MOHD SHARIFF SMT TAR PUTRA
MOHD EFFENDI BIN JAMLOS - SMT KUANTAN
RUZAINI BINTI OSMAN SMT ALOR SETAR
NOR AZIZAH BINTI RASHID SMT SEPANG
WAHIDAN BIN WAHAB SMT KUANTAN
IBRAHIM BIN MAT YASSIN SMT MELAKA
MOHD NOH BIN AHAMAD SMT GRIK

PANEL PENULIS MODUL PEMBELAJARAN TEKNIKAL

(M-TEK)