TANAMAN HIASAN

Tumbuhan hiasan boleh dibahagikan kepada beberapa kelas berdasarkan kegunaan, jenis
batang, kitaran hidup dan adaptasi kepada persekitaran. Secara am berdasarkan kegunaan
tumbuhan hiasan boleh dibahagikan kepada dua kegunaan utama.

Tumbuhan
dalam
Bangunan
Bilangan tumbuhan yang
boleh ditanam di dalam
atau di persekitaran
bangunan adalah terhad
jika dibandingkan dengan
tumbuhan

Tumbuhan dalam bangunan

biasanya mempunyai rupa
bentuk yang menarik seperti
bunga setawar, tumbuhan
kaktus dan juga tumbuhan
bonsi atau mempunyai
daun yang berwarna-warni

Tumbuhan
Luar
Bangunan
Tumbuhan hiasan untuk
luar bangunan adalah lebih
banyak dari segi pilihan jika
dibandingkan dengan
tumbuhan hiasan untuk
dalam bangunan.

Tumbuhan ini terdiri dari

pelbagai jenis antaranya
dari tumbuhan menjalar
sehinggalah pokok yang
besar. Antara contoh
tumbuhan ini adalah
Arachis Pintoi, ros Jepun,

Berwarnawarni dapat
mengurangk
an
kebosanan
Sebagai
tujuan
perlindunga
n
pemandang
an yang
kurang
menarik

Mengisi
masa
lapang dan
sebagai
hobi

KEPENTIN
GAN
TANAMAN
HIASAN
DAN
SAYURAN

Menjana
ekonomi
dan
sumber
pendapata
n

Pembersiha
n udara
dari gas
gas
pencemara
n

JENIS-JENIS TANAMAN HIASAN DAN SAYURAN

Bil

Kelas

Contoh

1.

Pokok naungan

Semarak api, Sena, Beringin

2.

Pokok hiasan

Janda merana, Kemboja, Kenanga

3.

Pokok renik

Puding,Kemuning,Janda kaya

4.

Pokok

Markisa, Bunga Jepun, Melor

memanjat/menjalar
5.

Palma

Pokok Kelapa gading, pinang

kuning

Pokok Lendair

Setawar,Ati-ati, Sensiveria

7.

Pokok Kaktus

Opumtia,Kaktus Krismas

8.

Rumput Turf / hiasan

Rumput Tikar,Rumput Lipan

Bil

Jenis sayuran

Contoh

1.

Jenis daun

Bayam, sawi , kangkung, kobis

2.

Jenis kekacang

Kacang botol/kelisa, kacang buncis,

kacang tanah, kacang panjang

3.

Jenis buah

Bendi, cili, terung, timun,tomato

4.

Jenis akar/umbisi

Halia, lobak putih/merah,ubi

keledek, keladi, sengkuang

Contoh Tumbuhan Hiasan Penutup Bumi

i) Rumput Bermuda (Cynodon dactylon)

Nama Saintifik

: Cynodon dactylon

Nama Biasa

: Rumput Bermuda

Family

: Poaceae

Asal

: Turkey dan Pakistan

Pembiakan

: Aseks(rizom)

ii) Rumput Tikar (Axonopus compressus)

Nama Saintifik

: Axonopus compressus

Nama Biasa

: Rumput Tikar

Family

: Poaceae

Asal

: Amerika Utara

Pembiakan

: Aseks

iii) Rumput Zoysia (Zoysia Matrella)

Nama Saintifik

: Zoysia Matrella

Nama Biasa

: Rumput Zoysia

Family

: Poaceae

Asal

: Kepulauan Filipina

Pembiakan

: Aseks

iv) Kekacang Pinto (Arachis Pintoi)

Nama Saintifik

: Arachis Pintoi

Nama Biasa

: Kekacang Pinto

Family

: Fabaceae

Asal

: Amerika Selatan

Pembiakan

: Aseks

v) Ros Jepun (Portulaca Grandisflora)

Nama Saintifik

: Portulaca Grandisflora

Nama Biasa

: Ros Jepun

Family

: Portulacaceae

Asal

: Brazil

Pembiakan

: Seks

Contoh Tumbuhan Hiasan Renek

i) Tunera Putih (Portulaca Grandisflora)

Nama Saintifik

: Portulaca Grandisflora

Nama Biasa

: Tunera Putih

Family

: Turneraceae

Asal

:?

Pembiakan

: Seks

ii) Dwarf Jamaican (Heliconia stricta)

Nama Saintifik
Nama Biasa
Family
Asal
Pembiakan

: Portulaca Grandisflora
: Dwarf Jamaican
: Heliconiaceae
: Amerika Latin
: Seks

iii) Klrorofitum (Chlorophytum comosum)

Nama Saintifik

: Chlorophytum comosum

Nama Biasa

: Klrorofitum

Family

: Liliaceae

Asal

: Afrika Selatan

Pembiakan

: Aseks

iv) Puding (Codiaeum variegatum)

Nama Saintifik

: Codiaeum variegatum

Nama Biasa

: Puding

Family

: Euphorbiaceae

Asal

: Afrika Selatan

Pembiakan

: Aseks

v) Janda Kaya (Mussaenda erythrophylla)

Nama Saintifik

: Mussaenda erythrophylla

Nama Biasa

: Janda Kaya

Family

: Rubiaceae

Asal

: Eastern and Central Africa,

Tanzania, Congo

Contoh Tumbuhan Memanjat

i) Tapak Kuda (Bauhinia lunarioides)

Nama Saintifik

: Bauhinia lunarioides

Family

: Fabaceae

Asal

: Chihuahuan desert

Pembiakan

: Aseks

ii) Velvet mesquite

(Prosopis velutina )

Nama Saintifik

: Prosopis velutina

Nama Biasa

: Velvet mesquite

Family

: Fabaceae

Asal

: southwest US and Mexico

Pembiakan

: Aseks

iii) Southern magnolia (Magnolia grandiflora )

Nama Saintifik

: Magnolia grandiflora

Nama Biasa

: Southern magnolia

Family

: Magnoliaceae

Asal

: North Carolina

Pembiakan

iv) Kembang Pagi

: Aseks

(Gloria Superba) )

Nama Saintifik

: Gloria Superba

Nama Biasa

: Kembang Pagi

Family

: Fabaceae

Asal

: India

Contoh Tumbuhan Pinggiran Jalan dan Pembahagi Jalan

i) Cengkih (Syzygium aromaticum)

Nama Saintifik

: Syzygium aromaticum

Nama Biasa

: Cengkih

Family

: Myrtaceae

Asal

: Indonesia

Pembiakan

: Aseks

ii) Cempaka Kuning (Michelia Chempaca)

Nama Saintifik

: Michelia Chempaca

Nama Biasa

: Cempaka Kuning

Family

: Magnoliaceae

Asal

: Southeast Asia

Pembiakan

: Aseks

iii) Mexican fan palm (Washingtonia robusta )

Nama Saintifik

: Washingtonia robusta

Nama Biasa

: Mexican fan palm

Family

: Palmae

Asal

: northwest Mexico

Pembiakan

: Seks

iv) Queen palm (Syagrus romanzoffianum)

Nama Saintifik

: Syagrus romanzoffianum

Nama Biasa

: Queen palm

Family

: Palmae

Asal

: Brazil

Pembiakan

: Seks

PEMBIAKAN TANAMAN HIASAN

Tanaman dibiakkan dengan berbagai kaedah menggunakan teknologi yang berbeza tetapi
melalui asas pembiakan yang sama. Asas pembiakan tanaman yang betul perlu diketahui
terlebih dahulu sebelum mengusahakan sesuatu projek pertanian bagi menjamin hasil dan
mutu yang dikeluarkan.Terdapat beberapa asas pembiakan tanaman yang boleh dijadikan
panduan oleh umum dalam mengusahakan kultura kebunan. Terdapat pelbagai teknik
mudah yang boleh anda lakukan untuk pembiakan tanaman hiasan taman.Antara tanaman
paling mudah untuk pembiakan ialah bougainvillea atau pokok bunga kertas kerana
kepelbagaian spesies dan warna bunganya.Sifat tanaman berkenaan yang cepat subur dan
sesuai dengan iklim hutan hujan tropika, mendorong ramai pemilik kediaman menjadikan
bougainvillea sebagai penyeri laman.

PEMBIAKAN SEKS
KEBAIKAN

KEBURUKAN

Boleh dibiak dalam kuantiti yang

banyak

Biji benih tidak didapati pada semua pokok

Biji benih mudah didapati

Lambat matang

Pokok mempunyai akar tunjang

Tumbuh tidak sekata

KEBAIKAN

KEBURUKAN
Tidak mengikut ciri induk sepenuhnya

Mudah dilakukan

Tiada akar tunjang

Cepat matang

Virus mudah merebak

Anak benih tumbuh seragam

Tiada hasil varieti baru

Keluarkan baka tulen

Tanaman yang dibiakkan melalui biji benih adalah tanaman

semusim seperti padi, jagung,
sayur-sayuran
PEMBIAKAN
ASEKS dan juga tanaman
hiasan. Biji benih biasanya mengalami pendebungaan kacuk dan
faktor ini tidak menjamin
tanaman yang dibiakkan akan
PEMBIAKAN
menghasilkan anak yang mempunyai ciri-ciri yang sama seperti
induknya. Bagi tanaman yang hendak dibiakkan dengan cara ini,
pemilihan biji benih perlu dilakukan untuk mendapatkan baka yang
tulen.
. Tumbuh-tumbuhan akan membiak untuk memastikan kesinambungan keturunan. I

PEMBIAKAN BIJI BENIH

Contoh tumbuhan yang dibiakkan melalui biji benih

CILI

PADI

JAGUN
G

Anak pokok
mungkin lebih
cergas (hybrid
vigour)
berbanding
dengan
induknya.
Setengah
tumbuhan hanya
dapat dibiakkan
Murah dan pada
masa-masa
menghasilkan tertentu kerana
lebih banyak pengeluaran buah
dan biji benihnya
pokok
bermusim

Dapat
menyediakan
pokok-pokok
sebagai pokok
penanti untuk
cantuman

Mengambil
Boleh
masa yang
Kebaikan
panjang untukmenghasilka
Pembiak matang n baka-baka

Kemungkinan
menghasilkan
tumbuhan yang
berbeza
daripada
induknya

an
Secara
Biji
Keburuk
benih
an
Pembiak
an
Secara
Biji
benih

baru

Biji benih
mungkin
mempunyai
masa rehat
(dormancy)

Biji benih dengan ciri-ciri berikut perlu dipilih:

Matang
Tulen (tidak bercampur dengan biji benih dari baka lain)
Berisi, segar dan bersih dari kekotoran
Bernas (mempunyai keupayaan untuk bercambah)
Bebas dari penyakit dan perosak
Biji benih yang hendak digunakan mestilah diambil dari buah-buah yang
matang atau masak.
Biji itu dibersihkan. Biji-biji yang telah dipilih itu kemudian dikeringkan di
tempat yang terbuka dan ternaung.
Jika hendak disimpan lama, biji benih hendaklah disimpan di tempat bersuhu
dan peratus lembapan yang rendah.

Pemilihan Biji Benih

Percambahan Biji Benih

Percambahan biji benih bergantung pada faktorP

e m e ra m a
Pemerama
V e r n a peratus
lis a s i
P e le la s suhu,
an
S t r a t ifi k a s i
Vernalisasi
Pelelasan
Stratifikasi
faktor seperti
cahaya n
lembapan,
ndan
oksiogen.
SSatu
a tu
B
iji bbenih
e n ih
M
e re n d a m
PProses
ro s e s
Biji
Merendam
pproses
ro s e s
ddirawat
ir a w a t
bbiji
iji bbenih
e n ih
m
e le m b u t
melembut
yyang
ang
ssupaya
u yang
p a y a tidak serentak
kke
e ddalam
a la m
kkan
a n testa
te s t a
Percambahan
biji benih
m
e n y e boleh
a b faktor-faktor
ttelap
e la p aair.
ir.fizikal, fisiologikal
aair
ir /
menyebab
Letak
L e ta k
disebabkan
dan
kkan
a n biji
b iji
m
e n y im p a
menyimpa
M
e re n d a
b iji
Merenda
biji
persekitaran.
bbenih
e n ih
n
d
a
la
m
n dalam
m
a la m
b e n ih
m ddalam
benih
m
e
n
g
e
lu
a
r
b
e
g
mengeluar
beg
aair
ir
d a la m
dalam
k
a
n
p
la
s
t
ik
kan
plastik
ppanas,
a noleh
a s , kerana kulit biji benih
t im b u n a
timbuna
Fenomena ini berlaku
h
o
rm
o
n
d
e
n
g
a
n
dengan
hormon
a
s
id
n pasir
p a s ir
asid
(testa) tidak telap air
atau biji benih mengeluarkan n
uuntuk
n t u k beracun dan lain-lain faktortujuan
tdalaman.
u ju a n
yang
yang
bahan
ppercamba
e rc a m b a
m
e
n
a
n
g
g
a
menangga
basah
basah
hhan
an
lk
a
n
lkan
pada
pada
s
e
la
p
u
t
b
iji
selaput
biji
((letak
leKadangkala
ta k
suhu
suhu
biji benih memerlukan
rawatan
tertentu
b
e
n
ih
benih
ppada
auntuk
da
tu ru n
turun
mempercepatkan percambahan.
ssuhu
uhu
n a ik
naik
re
ndah)
rendah)

RAWATAN PERCAMBAHAN BIJI BENIH

MENYEMAI BIJI
BENIH

a. Rawatan sebelum menyemai

Biji benih yang hendak disemai sebaik-baiknya dirawat terlebih dahulu bagi
mengelakkan

dari

serangan

penyakit

terutama

penyakit

dari

jenis

kulat.

Bahan-bahan kimia yang digunakan ialah seperti Thiram, Benlate atau kuprum sulfat
(kadar bancuhan 1 gm/liter air)
b. Medium Percambahan
Medium percambahan yang digunakan harus mempunyai ciri-ciri berikut:
mampu menyokong anak-anak benih,
menyimpan air secukupnya
mempunyai cukup rongga untuk pengudaraan dan penembusan akar
bebas dari biji benih rumpai
Contohnya; vermiculite, perlite, tanah gambut, tanah loam, habuk papan atau
cocopeat reput, pasir atau campuran bahan-bahan di atas J.I.S.).
c. Cara menyemai
Biji benih disemai mengikut saiznya. Terdapat perbezaan teknik menyemai untuk biji
benih halus dan kasar.
Biji benih halus
Sediakan campuran tanah J.I.S dan dimasukkan kedalam bekas semaian.
Siram bekas ini sehingga lembab. Biji benih halus digaul dengan pasir halus
dengan nisbah 1 bahagian benih : beberapa bahagian pasir halus dan kering
untuk memudah dan meratakan taburan biji benih atas permukaan tanah.
Selepas ditabur, tutup biji benih dengan satu lapisan tanah peroi dan disiram.
Bekas menyemai boleh ditutup dengan gelas atau plastik lutsinar hingga benih

bercambah.

 Biji benih kasar

Sediakan medium percambahan, dan bekas semaian yang sesuai.
2. Pilih biji benih yang bernas dengan merendamkannya di dalam air. Biji
benih yang timbul dibuang. Semai secepat mungkin dengan menggunakan
teknik yang betul.
3. Setelah biji benih mengeluarkan 2-3 helai daun sebenar (true leaves)
bolehlah diubah ke dalam beg politena

PENJAGAAN ANAK BENIH DI NURSERI

Selepas cambah, anak benih masih kecil

dan lemah maka perlu di beri perhatian
dan penjagaan rapi agar anak benih terus
membesar. Kelalaian boleh menyebabkan
anak benih mati. Antara perkara yang
perlu dititik beratkan adalah perlindungan,
serta

bekalan

air

dan

nutrien

mencukupi kepada anak benih.

yang

Di peringkat awal tumbesaran, anak benih

masih perlukan perlindungan di bawah
tempat yang teduh. Kemudian barulah
dibiasakan kepada sinaran matahari
secara beransur ansur. Caranya ialah
dengan meletakkan anak benih di luar
untuk beberapa jam sehari untuk tempoh
beberapa hari. Cahaya penting, jika tidak
anak benih akan tumbuh memanjang,
kurus dan lemah. Pergerakan udara di
luar juga membantu menguatkan anak
benih.

PEMBIAKAN TAMPANG

Pembiakan tampang ialah pembiakan yang menggunakan bahagian-bahagian vegetatif tumbuhan

seperti akar, batang, daun untuk memperbanyakkan tumbuhan yang sama dengan induknya. Tumbuhtumbuhan yang dihasilkan secara demikian dipanggil klon. Bahagian-bahagian vegetatif ini adalah
paling istimewa oleh sebab tiap-tiap sel ini mewakili pokok keseluruhannya. Oleh itu, pokok yang dibiak
100 tahun dahulu adalah sama dengan yang dibiak sekarang.

KEBURUKAN PEMBIAKAN TAMPANG

KEBAIKAN
PEMBIAKAN
Tidak semua
jenis tumbuhan
dapatTAMPANG
dibiak dengan cara
ini

Bolehpenyakit
mendapat
pokok
yang
seragam
Pemindahan
lebih
mudah
terutama
penyakit
virus
Ciri-ciri anak pokok menyerupai induknya

Setengah kaedah memerlukan kemahiran teknikal yang

agak rumit
Cepat berbunga atau berbuah
Dapat dibiak dengan banyak dalam satu masa
Boleh dibiakkan sepanjang tahun
Dapat digunakan untuk membiakkan tumbuhan yang
tidak mengeluarkan biji benih bernas

JENIS-JENIS PEMBIAKAN TAMPANG

SEMULA
JADI
RAYAPAN

SULUR

UMBISI

BEBAWANG

TUBER

RIZOM

BUATAN
MANUSIA
KERATAN

CANTUMAN

LENTURAN

PEMBIAKAN TAMPANG SECARA SEMULAJADI

a.Rayapan (stolon) batang yang keluar dari aksil daun dan

biasanya tumbuh
menjalar secara mendatar di atas permukaan tanah. Contoh:
Episcia

dan

chlorophythum.

b. Sulur - Anak atau rumpun pokok yang dipisahkan dari pokok

induk. Contoh: Pisang kipas (Ravenala), Keladi
c.Umbisi - Contoh: Gladiolus, abaca
d.Bebawang (leaf scale) Contoh : Lily, Amaryllis
e.Rizom batang yang menjalar di bawah permukaan tanah.
Contoh : halia, bunga tasbih, iris, rumput, kunyit
f.Tuber Contoh: kentang, keladi
g.Akar Tuber - Akar yang membesar dalam tanah. Mata tunas
terdapat pada jemala akar. Contoh: dahlia, keledek, gloriosa

PEMBIAKAN TAMPANG SECARA BUATAN

MANUSIA

KERATAN
Kaedah

KERATAN

dibuat

pada daun

batangdan akar.

Bagi

teknik Keratan Dahan atau batang menggunakan keratan dahan terdiri daripada
keratan kayu keras, kayu sederhana keras dan keratan kayu hijau atau lembut.
Caranya ialah dengan memilih dahan atau ranting yang subur dan tidak berpenyakit
yang panjang keratan anantara 15 - 20cm.
Potong pangkal keratan itu secara serong di
bawah satu mata tunas. Tinggalkan 2 atau 3
helai

daun

dan

tentukan

sekurang-

kurangnya ada satu (1) tunas untuk akar

dan satu (1) tunas untuk pucuk. Tanam
keratan itu sedalam kira-kira 5 - 7cm (1/3
daripada keratan). Tekan di sekeliling pangkal keratan kemudia di siram. Untuk
keratan yang susah berakar, rawat pangkal keratan dengan hormon penggalak akar
seperti IBA, ABA, NAA. Jenis-jenis hormon ini ada dijual dalam bentuk debu. Antara
nya seperti jenama SERADIX.
Bagi Teknik Keratan Daun pula dijalankan menggunakan bahagian daun
tumbuhan. Tumbuhan ornamental atau bunga-bungaan banyak
yang sesuai dibiak dengan cara ini. Jenis ini terdiri
daripada keratan bahagian daun, keratan urat daun, keratan
tangkai

daun

dan keratan helaian daun. Keratan helai daun dibuat dengan

mengambil sehelai daun yang bertangkai atau tidak bertangkai di
mana ianya ditanam dalam medium

pengakaran seperti pasir. Akar dan daun baru akan keluar dari sebelah bawah
daun. Pokok Begoniaboleh dibiak dengan meletak sehelai daun yang telah dikerat
urat daunnya di atas pasir. Pokok sanseiveria boleh dibiak dengan cara keratan
bahagian daun. Untuk membuat keratan tangkai daun tentukan lai daun mempunyai
batang sepanjang 2.5 4cm panjang.
Bagi Teknik Keratan Akar dibuat dengan memotong bahagian-bahagian
akar yang sihat dan tidak berpenyakit kira-kira 7 - 15cm panjang dan kemudian
ditanam dengan membaringkan akar di dalam pasir yang bercampur serbuk papan
atau tanah gambut. Pastikan paras atas akar adalah sama paras dengan pasir. Ada
setengah pokok tidak mengeluarkan biji dan susah pula dibiak dengan cara lain,
(misalnya pokok sukun, dahlia, Plumbago). Oleh itu akarnya boleh digunakan
sebagai bahan pembiakan. Penulis pernah membiakan tanaman sukun di kampong
dengan banyak untuk diedarkan kepada penduduk kampong di Gersik, Muar, Johor
beberapa tahun dulu.

Penjagaan Keratan yang rapi

adalah

mustahak

Sebaiknya

keratan

semasa

pengakaran.

jangan

diubah-ubah

kerana akar-akar baru sangat lembut dan

senang patah. Kebersihan kawasan perlu
dijaga untuk mengelakan dari jangkitan penyakit. Peratus kelembapan dikurangkan
secara berperingkat setelah pengakaran mula berlaku dan keamatan cahaya
dipertingkatkan. Keratan-keratan tadi sedia diubah apabila mengeluarkan akar
sekunder. Elakkan akar tercedera semasa mengubah dengan menyiramnya terlebih
dahulu sebelum dicungkil. Kemudian tanam di dalam bekas yang mengandungi
campuran tanah yang bersesuaian. Siram secukupnya dan beri teduhan selama 714 hari.

CANTUMAN
Cantuman adalah satu kaedah pembiakan tampang yang biasanya digunakan untuk
membiak

pokok

buah-buahan.

Kaedah

ini

berjaya

membiakan tanaman buah-buahan terpilih dengan kejayaan

yang tinggi. Namun ianya sesuai juga untuk pokok-pokok
hiasan.

Nurseri

swasta

dan

Jabatan

Pertanian

ada

menyimpan pokok induk untuk dicantum dan diedarkan

kepada petani. Tanaman durian Raja Kunyit atau juga
dipanggil Musang King atau D169 contohnya dicantum
kerana menerima permintaan yang begitu tinggi pada masa
ini

di

Malaysia.

Pembiakan cara cantuman terbahagi kepada 3 jenis :

Cantuman
tunas atau
Cantuman
dekatan
Cantuman
mata tunas

Cantuman
Belahan

Cantuman dengan Kaedah Sandingan dijalankan

dengan menyandingkan dua anak benih dan mengikis
bahagian kambium dikedua-dua batang/dahan anak
benih.
Rapatkan bahagian tersebut dan ikat dengan 'plastic
tape' dengan kuat untuk elakkan air masuk. Biarkan
untuk beberapa masa sehingga sandingan melekat.

Cantuman menggunakan mata tunas adalah kaedah

yang paling lazim digunakan. Tunas dan pokok penanti
dipilih dari bahan yang segar, tidak berpenyakit, sesuai
dan masa cantuman yang tepat.
Beberapa kaedah cantuman mata tunas ialah
seperti Kaedah Cantuman 'T' , Kaedah Cantuman
Tampal dan Kaedah Cantuman Takuk.

Kaedah Cantuman Belahan merupakan

satu lagi teknik cantuman yang juga di
panggil sebagai 'Cleft Budding'.
Teknik ini sesuai untuk dahan atau
batang muda dimana pokok penanti
dibelah dua dan masukkan 'scion'
kedalam belahan dan ikat dengan kuat.

LENTURAN
Lenturan adalah satu proses pembiakan tampang menggunakan bahagian pokok yang
masih menjadi sebahagian daripada pokok induk yang masih hidup. Terdapat empat
jenis lenturan.

Lenturan udara

Lenturan
udara (tut)

(tut)

Lenturan
Peparitan
(berbaring
an)

Lenturan
Pucuk (tip
layerage)

Lenturan
Busut

Lenturan Udara merupakan teknik yang biasa di buat. Pembiakan cara ini sesuai digunakan
untuk pokok-pokok yang susah dibiak dengan cara tampang yang lain. Biasanya dilakukan
pada pokok-pokok jenis kayu keras seperti
pokok

kenanga,

ciku.Cara-cara

cempaka,

mengetut

menyediakan tanah

limau

dibuat

campuran yang

dan

dengan
sesuai

yang mempunyai sifat-sifat senang dikepal,

melekat

dan yang

boleh

menyimpan

air

dengan secukupnya selama masa dahan

dalam proses pengakaran. Gunakan tanah campuran biasa digunakan iaitu 2 bahagian
isipadu tanah peroi 1 bahagian isipadu baja organik. Campur dengan 4 bahagian isipadu
habuk papan 3 bahbahagian isipadu tanah peroi 2 bahagian isipadu baja organik.
Cara memilih dahan yang sesuai untuk di tut ialah dahan dipilih daripada pokok sihat, segar
dan tidak berpenyakit atau diserang serangga. Dahan mestilah dari kayu keras atau
sederhana keras, sekurang-kurangnya lcm garis pusat. Dahan yang dipilih sebaiknya
seimbang percabangan, berbentuk lurus dan mendapat cukup cahaya matahari.
Cara mengetut dibuat dengan menyediakan kepalan campuran tanah sebesar telur ayam
dan direnjis air sehingga lembab. Pilih dahan yang sesuai serta buangkan daun-daun dan
ranting-ranting di bawah kelaran yang akan dibuat. Buatkan kelaran keliling, pertama di
bawah mata tunas dan kelaran kedua dibuat sekurang-kurangnya 3cm di bawah dari kelaran
pertama. Kupas kulit di antara dua kelaran dan kikiskan (kambium) hingga ke kayu.
Sapukan hormon penggalak akar di kelaran atas dan Ikatkan plastik di bahagian kelaran
bawah. Dekatkan tanah yang telah dikepal di bahagian dahan yang telah dikikis tadi,

tentukan tanah itu padat dan melekat dengan baik. Bungkuskan kepalan tanah dengan
kertas plastik dan diikat pada kedua-dua hujungnya. Selepas 2 - 3 bulan, tut ini akan
mengeluarkan akar dan boleh dipotong bahagian bawah dan diubah ke dalam beg plastik.
Benih yang sesuai boleh diubah apabila sesuai

digunakan.

Rayapan & Tuber

Batang yang
menjalar

Batang
membesar

diBelahan
atas&tanah
Rizom

dalam tanah,
ada mata

Episcia
cuperata

Caladium,
kentang

Rumpun pokok

Batang yang tumbuh

mendatar

dari ibu

dalam tanah

-Sanseveria

-Canna

Belahan
Dilakukan
pada pokok yang berumpun
dipisah

Pokok Induk

Tunas yang
dipisahkan

Umbisi (solid stem) & Bebawang (leaf scale)

Akar yang membesar

dalam tanah

Lily,
Amarylli
s

PENJAGAAN TANAMAN HIASAN

Kebanyakan tanaman hiasan dalam landskap perlukan penjagaan untuk terus hidup sihat dan
menarik .Penyiraman, pembajaan, pemangkasan, sungkupan dan kawalan perosak serta
penyakit yang teratur adalah perkara penting dalam program pengurusan landskap yang
bagus. Sesetengah tumbuhan seperti tanaman hiasan semusim dan pokok bunga ros
perlukan perhatian yang lebih, dengan bekalan air dan nutrien yang mencukupi, dipangkas
dan dibentuk selalu dan dikawal daripada perosak dan penyakit agar berbunga lebat. Walau
bagaimanapun, tumbuhan seperti rumput hiasan, jika ditanam di lokasi yang sesuai dan
setelah tumbuh secara merata tidak memerlukan penjagaan yang begitu rapi. Pengurusan
tanaman hiasan menjadi bertambah rumit jika lokasi untuk sesuatu tanaman itu tidak begitu
sesuai, umpamanya kurang saliran air atau kurang cahaya, ataupun pokok tidak ditanam
dengan betul, sama ada terlalu dalam atau terlalu cetek. Penanaman landskap dengan
pengurusan yang minima (kurang baja, kurang air dan kurang racun perosak) tanpa
mengorbankan kualiti dan kecantikan yang diidamkan adalah konsep yang paling popular
masa kini. Cara ini bukan sahaja menjamin persekitaran yang bersih dan sihat bahkan
menjimatkan masa dan wang ringgit.

Penyiraman dan Sungkupan

a) Penyiraman

Tanaman hiasan memerlukan bekalan air yang mencukupi di peringkat awal

pertumbuhan. Apabila telah tumbuh dengan sempurna, kebanyakan tanaman hiasan
boleh hidup untuk beberapa hari malah sesetengahnya hingga berminggu, tanpa
siraman atau pengairan. Penyiraman yang berlebihan terutama bagi tanaman hiasan
yang tahan pada kekeringan boleh memudaratkan pokok tersebut. Petunjuk yang
bagus untuk menentukan sama ada penyiraman diperlukan atau tidak adalah
tanaman itu sendiri. Apabila daun kelihatan mula layu ataupun warna hijaunya
semakin pudar itu tandanya perlukan siraman. Pokok jenis semusim dan saka herba
perlukan siraman yang lebih kerap maka tumpukan pada pokok-pokok tersebut dan
kurangkan siraman pada yang lain. Cara ini menjimatkan air, masa, kos dan tenaga.
Untuk mengelakkan pembaziran air, siram secara perlahan pada pangkal pokok
sehingga tanah basah menggunakan hos ataupun sistem pengairan titik ataupun
sistem microsprinkler. Masa yang paling sesuai untuk menyiram tanaman adalah di
waktu petang atau di awal pagi. Adalah merugikan jika menyiram di waktu tengah
hari kerana sehingga 30% air akan hilang melalui penyejatan. Selain daripada
tanaman itu sendiri, keperluan air juga bergantung kepada jenis tanah, kandungan
lembapan yang sedia ada di dalam tanah dan keadaan ketika itu sama ada musim
kering atau hujan. Penyiraman perlu dilakukan sekurang kurangnya dua ke tiga kali
seminggu pada musim kurang hujan ataupun di tempat-tempat yang terlindung
daripada hujan.
b) Sungkupan
Sungkupan ialah penutupan permukaan tanah di sekeliling pangkal pokok dengan
bahan-bahan seperti rumput kering, lalang kering, jerami padi dan plastik hitam
(Rajah 6.7). Sungkupan yang paling bagus adalah yang berasaskan bahan organik,
bertekstur sederhana halus dan tidak memadat. Letakkan sungkupan setebal 5 ke 8
cm di sekeliling pangkal pokok, luasnya melebihi sedikit dari kawasan kanopi pokok.
Sungkupan penting kerana membantu mengurangkan kehilangan air dalam tanah
dan dengan itu pokok tidak perlu disiram selalu, menghalang pertumbuhan rumpai,
mengelakkan penyakit bawaan tanah tertentu terutama pada daun dan menstabilkan
suhu tanah agar akar terlindung daripada suhu yang ekstrim. Di samping itu, bahan
organik pada tanah akan bertambah jika bahan organik digunakan sebagai
sungkupan. Sungkupan juga dapat mengasingkan rumput turf daripada pokok

hiasanlain, serta menghalang mesin rumput daripada mencederakan batang pokok

hiasan.

Sungkupan
Membaja dan Memangkas
a) Membaja
Pembajaan penting dalam pengurusan landskap, terutama di kawasan bandar
kerana tanah permukaan yang kaya dengan nutrien telah terhapus semasa proses
pembangunan. Pembajaan membekalkan unsur-unsur nitrogen, fosforus, kalium dan
sebagainya kepada tanaman. Terdapat pelbagai produk baja di pasaran dan dalam
pelbagai bentuk sama ada bentuk debu, cecair, bebutir, kapsul, pellet dan
sebagainya. Tidak kira dalam bentuk apa pun, yang pentingnya pokok memerlukan
nutrien. Walau bagaimanapun, baja berbeza dari segi kandungan dan kadar
pelepasan nutriennya. Jenis baja yang dipilih bukan sahaja berdasarkan kos malah
perhatian perlu diberi terhadap jenis pokok yang hendak dibaja, kandungan nutrien
yang sedia ada di dalam tanah dan bentuk pertumbuhan yang diinginkan. Baja
cecair atau baja larut-air, umpamanya sesuai dibekalkan kepada tanaman semusim
atau tanaman saka herba sejurus selepas dipindahkan ke taman kerana nutriennya
mudah diserap dengan cepat oleh pokok. Sementara tanaman hiasan berkayu
menyimpan nutrien yang mencukupi di dalam akarnya maka sesuai dibekalkan
dengan slow-release fertilizer. Baja organik seperti tahi ayam, tahi lembu dan
kompos sesuai juga digunakan.

Cara Melakukan Pembajaan

(i) Menabur
Tabur baja di bawah sudut pokok.
Gembur tanah supaya baja mudah bergaul dengan tanah dan siram.
Menggembur dan menyiram dapat mengelakkan baja dibawa oleh air ketika
hujan lebat.
Sesuai untuk baja berbutir atau debu.

(ii) Alur
Letakkan baja di dalam alur kecil yang digali di bawah hujung kanopi di
sekeliling pokok.
Kambus semula alur dan siram.
Sesuai untuk baja jenis berbutir atau debu.

(iii) Poket
Gali lubang-lubang kecil di bawah kanopi di sekeliling pokok, jarak di antara
45-60 cm dan kedalaman lubang lebih kurang 15 cm.
Letak baja di dalam setiap lubang, kambus semula dan siram.
Sesuai untuk baja berbutir, debu dan kapsul.

(iv) Suntikan atau tebukan batang

Untuk keadaan tertentu seperti akar pokok telah rosak dan tidak dapat
mengambil baja dengan baik.
Lubang boleh ditebuk pada batang dan masukkan baja kapsul ke dalam
lubang.
Baja cecair boleh disuntik dengan alat khas ke dalam batang.

c) Memangkas
Memangkas bermaksud memotong bahagian-bahagian tertentu tumbuhan.

Tanaman hiasan dipangkas untuk beberapa tujuan:

Untuk membuang
dahan atau ranting
yang mati, rosak atau
berpenyakit.

Untuk mengurangkan kadar

transpirasi terutama apabila
hendak memindahkan pokok
besar.

Untuk mengawal pertumbuhan

pokok yang semakin besar
sehingga menutupi pokok lain
atau melindungi pemandangan .

Untuk mendapatkan
sesuatu bentuk atau
saiz yang diingini.

Untuk menggalakkan
pertumbuhan baru yang
cergas, pembungaandan
pengeluaran buah.

Perlindungan Tanaman

a) Kawalan Rumpai
Rumpai di taman hiasan landskap boleh dikawal secara mekanikal menggunakan
tangan, sungkupan (termasuk penggunaan plastik hitam atau fabrik landskap) atau
secara kimia menggunakan racun rumpai. Racun rumpai pracambah digunakan
untuk mengawal rumpai di peringkat awal sebelum percambahan biji benih rumpai.
Racun rumpai pasca cambah adalah untuk menghapuskan rumpai yang telah
established.
b) Kawalan Perosak dan Penyakit
Tanaman landskap mudah diserang pelbagai serangga perosak dan penyakit.
Serangga merosakkan tanaman dengan memakan bahagianbahagian tumbuhan

atau menghisap cecair sel tumbuhan, di samping membantu penyebaran penyakit.

Penyakit pokok biasanya disebabkan oleh kulat, bakteria dan virus. Antara kawalan
yang berkesan ialah dengan menggunakan semburan racun makhluk perosak
seperti racun serangga dan racun kulat (fungicides).Walau bagaimanapun, kaedah
yang lebih selamat ialah melalui kawalan biologi. Antara panduan yang boleh diikut
dalam mengawal serangga perosak dan penyakit:
Gunakan bahan tanaman yang tidak mudah diserang serangga perosak atau
penyakit.
Ikuti program pengurusan yang betul untuk menjamin kesihatan tanaman
Awasi tanaman secara berkala untuk sebarang masalah perosak dan
penyakit. Pengesanan awal dapat menyelamatkan pokok.
Mencari kaedah diagnosis yang betul berdasarkan simptom serangan
serangga atau penyakit yang dilihat pada pokok.