LnP 03.

06 PEMERIKSAAN
DAN PENGUJIAN
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
UNIT TEKNOLOGI ELEKTRIK, KOLEJ KOMUNITI ARAU
2
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
Setelah selesai sesuatu pendawaian, beberapa pengujian terhadap
pepasangan pendawaian perlu dilakukan bagi pengesahan
kendalian litar pendawaian dan peralatan dipasang selamat untuk
digunakan. Sebelum pengujian dijalankan proses pemeriksaan
hendaklah dibuat.
Keputusan pemeriksaan/penyeliaan dan pengujian hendaklah
menggunakan Borang G (seperti Lampiran IV) dan Borang H (seperti
Lampiran V).
Untuk pengesahan Perakuan Ujian bagi Borang H, ujian-ujian berikut
hendaklah dilakukan;

i) Ujian Keterusan;
ii) Ujian Rintangan Penebatan;
iii) Ujian Kekutuban;
iv) Ujian Rintangan Elektrod Bumi; dan
v) Ujian Peranti Arus Baki.
PENGUJIAN
3
Terdapat 3 Ujian Keterusan Litar Akhir yang
utama:-
a) Ujian Keterusan Konduktor Pelindung;
b) Ujian Keterusan Konduktor Litar Akhir Gelang;
dan
c) Ujian Keterusan Konduktor Hidup dan Neutral.
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
UJIAN KETERUSAN
4
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
a) Ujian Keterusan Konduktor Perlindung
Untuk memastikan semua konduktor pelindung disambung secara betul dan
berkesan.
Alat uji - Jangka Pelbagai (Julat Ohm) atau Jangka Ohm.
Kaedah Pengujian
- Pastikan Suis utama, RCD dan MCB di litar buka (Switch Off) dan semua beban
ditanggalkan;
- Sambungkan test lead penguji seperti rajah; dan
- Nilai bacaan jangka hendaklah kurang daripada 1 ohm.
5
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
b) Ujian Keterusan Konduktor Litar Akhir Gelang
Untuk memastikan setiap konduktor mempunyai keterusan disepanjang litar
gelang.
Alatuji - Jangka Pelbagai (Julat Ohm) atau Jangka Ohm.
Kaedah Pengujian
- Tanggalkan kedua-dua punca konduktor hidup dari MCB, konduktor neutral dari
terminal neutral dan konduktor bumi dari terminal bumi di kotak fius agihan;
- Sambungkan lead penguji seperti gambarajah di bawah ( E-E);
- Ulang tatacara bagi (L-L) dan (N-N); dan
- Nilai bacaan jangka hendaklah kurang daripada 1 ohm.
6
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
c) Ujian Keterusan Konduktor Hidup dan Neutral
Untuk memastikan setiap konduktor mempunyai keterusan yang baik disepanjang
litar.
Alatuji - Jangka Pelbagai (Julat Ohm) atau Jangka Ohm.
Kaedah pengujian
- Suis utama, RCD dan MCB di litar-buka (Switched Off);
- Semua beban hendaklah ditanggalkan;
- Suis hendaklah di litar-tutup (Switched On);
- Fius atau pemutus litar akhir hendaklah tanggalkan dan di litar-tutup;
- Jalankan ujian sebagaimana rajah di bawah; dan
- Nilai bacaan jangka hendaklah kurang daripada 1 ohm.
7
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
UJIAN RINTANGAN PENEBATAN
i. Memastikan tiada kebocoran arus antara konduktor fasa dengan
fasa, konduktor fasa dengan neutral dan konduktor fasa dengan bumi.
ii. Menguji ketahanan penebatan kabel.
iii. Alat uji - Penguji Rintangan Penebatan (Insulation Resistance Tester).
Voltan kendalian adalah arus terus dengan keupayaan voltan 250V A.T
atau 500V A.T.
iv) Kaedah Pengujian
Suis utama hendaklah pada kedudukan litar-buka (switched off);
Semua beban hendaklah ditanggalkan;
Suis kawalan litar hendaklah pada kedudukan litar-tutup (switched
on);
Jalankan ujian sebagaimana jadual di bawah; dan
Nilai bacaan jangka hendaklah tidak kurang daripada 1 Megaohm.
8
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
UJIAN RINTANGAN PENEBATAN
9
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
UJIAN RINTANGAN PENEBATAN
10
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
UJIAN KEKUTUBAN
i. Memastikan setiap fius atau kawalan kutub tunggal (satu kutub) dan
peranti perlindungan disambung pada konduktor fasa sahaja.
ii. Sentuhan tengah pemegang lampu skru Edison disambung pada
konduktor fasa.
iii. Memastikan sambungan pada soket alir keluar bagi setiap konduktor
fasa, neutral dan bumi disambung pada terminal yang betul.
iv. Alatuji - Jangka Pelbagai (Julat Ohm) atau Jangka Ohm.
v. Kaedah pengujian
Suis utama hendaklah pada kedudukan litar-buka (switch off);
Semua beban hendaklah ditanggalkan;
Suis kawalan litar hendaklah pada kedudukan litar-tutup (switch on);
Jalankan ujian sebagaimana di bawah berdasarkan rajah;
Menguji suis dan alat kawalan kutub tunggal pada konduktor fasa;
Menguji punca sambungan soket keluaran;
Menguji sambungan pemegang lampu jenis Edison skru; dan
Nilai bacaan jangka hendaklah kurang daripada 1 ohm.
11
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
UJIAN KEKUTUBAN
12
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
UJIAN RINTANGAN ELEKTROD BUMI
i. Menguji rintangan elektrod bumi.
ii. Mengetahui kesesuaian kedudukan elektrod yang ditanam.
iii. Memastikan elektrod yang ditanam itu tidak berada dalam kawasan
rintangan bertindih dengan elektrod lain.
iv. Alatuji - Penguji Rintangan Bumi (Earth Resistance Tester).
v. Kaedah pengujian -
Terminal E disambungkan ke elektrod yang hendak diuji (konduktor
hijau);
Terminal P disambungkan pada pancang voltan (spike potential)
(konduktor kuning) dengan jarak 10 meter daripada elektrod bumi; dan
Terminal C disambungkan pada pancang arus (spike current)
(konduktor merah) pada jarak 20 meter daripada elektrod bumi.
13
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
PENGUKURAN RINTANGAN
ELEKTROD BUMI
14
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
CARA PENGUKURAN RINTANGAN
ELEKTROD BUMI DIBUAT
Ujian hendaklah diulang sekurang-kurangnya tiga kali, bertujuan untuk mengelakkan
bacaan tidak
tepat disebabkan kawasan rintangan bertindih.
i. Rekodkan bacaan pertama (Z1).
Contoh : Z1 = 10
ii. Ubah pancang voltan sejauh 6 meter dari kedudukan asal. Rekodkan bacaan
kedua (Z2).
Contoh : Z2 = 10
iii. Ubah pancang voltan sejauh 6 meter dari kedudukan asal. Rekodkan bacaan
ketiga (Z3).
15
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
KEPUTUSAN
Daripada ketiga-tiga nilai rintangan, dapatkan nilai purata bagi menentukan nilai
rintangan elektrod
bumi yang diuji.

Z = Z1+ Z2 + Z3
3

= 10 + 10 + 10
3

= 10
16
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
UJIAN PERANTI ARUS BAKI
i. Memastikan Peranti Arus Baki (PAB) terpelantik dalam masa yang
ditetapkan apabila berlaku
kebocoran arus ke bumi.
ii. Alatuji - RCD Tester / RCCB Tester.
iii. Kaedah Pengujian 1
Menggunakan Butang Tekan Trip; dan
Menekan butang trip yang terdapat pada RCD tersebut, sama ada ia
terpelantik atau
tidak. Ujian ini tidak dapat menentukan kepekaan RCD dan masa yang
diambil untuk
ianya terpelantik.
iv. Kaedah Pengujian 2
Menggunakan Penguji RCD (RCD Tester). Alat ini lengkap dengan satu
palam 13A yang boleh disambung kepada soket alir keluar 13A. Pilih
kepekaan RCD supaya sama dengan kepekaan RCD yang hendak
diuji, untuk menentukan sama ada RCD boleh terpelantik. Masa yang
diambil untuk terpelantik mestilah tidak melebihi 40 milisaat.


17
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
UJIAN PERANTI ARUS BAKI
Tatacara menjalankan ujian
a) Laraskan suis pilihan mengikut kepekaan RCD yang digunakan;
Contohnya : 100 mA / 0.1 A
b) Laraskan suis operasi kepada No Trip ( Rated mA = 50%),
sambungkan palam 3 pin pada soket alir keluar 13 A;
c) On soket alir keluar 13 A pastikan lampu P-N dan P-E menyala. Ini
menunjukkan
kekutuban adalah betul. (Nota : Sekiranya kedua-dua lampu di atas tidak
menyala
ujian tidak boleh diteruskan);
d) Tekan butang uji bacaan menunjukkan tidak kurang daripada 200
milisaat dan
pada masa yang sama, lampu test menyala dan lampu P-N dan P-E
tidak menyala. Pada waktu ini RCD tidak akan terpelantik;
e) Tukarkan suis pilihan kepada 1800 (gelombang +ve) ulang langkah (d)
dan (e);
f ) Ubah suis operasi kepada Trip (Rated mA = 100%);
18 SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
UJIAN PERANTI ARUS BAKI
g) Tekan butang uji RCD akan terpelantik dan bacaan yang ditunjukkan mestilah
tidak melebihi 200 milisaat;
h) Tukarkan suis pilihan kepada 00 (gelombang -ve);
i) Tekan butang uji RCD akan terpelantik dan bacaannya mestilah tidak melebihi
200 milisaat;
j) Ujian di atas hendaklah dibuat berulang kali sehinggalah mendapat bacaan
yang hampir tepat;
k) Rekodkan keputusan ujian;
l) Tukarkan suis operasi kepada Fast Trip dan tekang butang uji RCD akan
terpelantik dalam masa tidak melebihi daripada 40 milisaat; dan
m) Lakukan berulangkali pada 00 atau 1800.
v. Keputusan ujian hendaklah sepertimana dalam jadual berikut:-
MENGUJI AKSESORI
Multimeter (keterusan & penebatan)
Laraskan suis pilihan mod ke mod x1
Suis dalam keadaan baik jika :
Suis on meter menunjukkan bacaan
Suis on meter tidak menunjukkan bacaan
Sebaliknya :
SUIS SATU HALA
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
MENGUJI AKSESORI
Multimeter (keterusan & penebatan)

Laraskan suis pilihan mod ke mod x1
Suis dalam keadaan baik jika :
suis on



Suis off
SUIS DUA HALA
2 3
1
1 2 +
1 3 +
Meter menunjukkan bacaan
Meter tidak menunjukkan bacaan
1 2 +
1 3 + Meter menunjukkan bacaan
Meter tidak menunjukkan bacaan
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
MENGUJI AKSESORI
Multimeter (keterusan & penebatan)

Laraskan suis pilihan mod ke mod x1
Suis dalam keadaan baik jika :

SUIS PERANTARAAN
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
MENGUJI AKSESORI
Multimeter (keterusan & penebatan)

Laraskan suis pilihan mod ke mod x1
2
3
1
Ros siling dalam keadaan baik jika :
1 2 +
1 3 +
Meter tidak menunjukkan bacaan
Meter tidak menunjukkan bacaan
2 3 + Meter tidak menunjukkan bacaan
Ros siling
22
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
MENGUJI AKSESORI
Multimeter (keterusan & penebatan)

Laraskan suis pilihan mod ke mod x1
2
1
Pemegang lampu dalam keadaan baik jika :
1 2 + Meter tidak menunjukkan bacaan
Pemegang lampu baten
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
MENGUJI AKSESORI
Multimeter (keterusan & penebatan)

Laraskan suis pilihan mod ke mod x1
2
3
1
Soket keluaran dalam keadaan baik jika :
1 2 +
1 3 +
Meter tidak menunjukkan bacaan
Meter tidak menunjukkan bacaan
2 3 + Meter tidak menunjukkan bacaan
Soket keluaran
24
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
MENGUJI AKSESORI
Multimeter (keterusan & penebatan)

Laraskan suis pilihan mod ke mod x1
Suis utama
2
1
Suis utama dalam keadaan baik jika
Suis on :
1 2 + Meter menunjukkan bacaan
25
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
MENGUJI AKSESORI
Multimeter (keterusan & penebatan)

2
3
1
4
ELCB dalam keadaan
baik jika suis on :
Laraskan suis pilihan mod ke mod x1
1 2
3 4 +
Meter tidak
menunjukkan
bacaan
Meter tidak
menunjukkan
bacaan
1 3 + Meter
menunjukkan
bacaan
2 4 + Meter
menunjukkan
bacaan
1 4 +
2 3
+
Meter tidak menunjukkan bacaan
Meter tidak menunjukkan bacaan
+
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
MENGUJI AKSESORI
Multimeter (keterusan & penebatan)

Laraskan suis pilihan mod ke mod x1
1
2
MCB dalam keadaan baik
jika suis on :





Suis off :
1 2
Meter
menunjukkan
bacaan
+
1 2
Meter tidak
menunjukkan
bacaan
+
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
KOTAK AGIHAN
Dari meter KWj
6A
SAMBUNGAN AKSESORI
Litar lampu yang dikawal oleh satu suis satu hala
C
1W
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
KOTAK AGIHAN
Dari meter KWj
6A
SAMBUNGAN AKSESORI
Litar lampu yang dikawal oleh dua suis dua hala
C
C
1W
1W
2W
2W
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
SAMBUNGAN AKSESORI
KOTAK AGIHAN
Dari meter KWj
6A
C
1W
2W
C
1W
2W
Litar lampu yang dikawal oleh dua suis dua hala dan satu suis perantaraan
30
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
SAMBUNGAN AKSESORI
KOTAK AGIHAN
Litar kipas siling yang dikawal
oleh satu suis satu hala
Dari meter KWj
C
1W
6A
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
SAMBUNGAN AKSESORI
KOTAK AGIHAN
Dari meter KWj
Sambungan soket keluaran 13A
litar jejari
16A
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
SAMBUNGAN AKSESORI
KOTAK AGIHAN
Dari meter KWj
Sambungan soket keluaran 13A
litar gelang
16A
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI
Sambungan sulur soket keluaran 13A
SAMBUNGAN AKSESORI
KOTAK AGIHAN
Dari meter KWj
16A
Ke soket keluaran
13A
SPE1034 - LA3 : PENDAWAIAN ELEKTRIK FASA TUNGGAL DISEDIAKAN OLEH : SHARIDA BINTI JOHARI