8UKU MATERI POKOK

1
IDIK401 z~zsKS~MODUL -6

Manajemen
Berbasis
. . .
Umaedi
Sekola h
Hadiyanto Siswantari

PENEREIT UNIVERSITAS TERBUKA

Hak Cipta O pada Penulis dan dilindungi Undang-undang
Hak Penerbitan pada Penerbit Universitas Terbuka
Kementerian Riset, T e k n o l o g i , dan Pendidikan Tinggi
Jalan Cabe Raya, Pondok Cabe, Pamulang, Tangerang Selatan - 15418
-
Banten Indonesia

Dilarang mengutip sebagian ataupun selumh buku ini

dalam bentuk apa pun tanpa izin dari penerbit

Edisi kesatu
Cetakan pertama, Januari 2007'
Cetakan kedua, Januari 2008
Cetakan keenam, November 2009
Cetakan ketujuh, April 2010
Cetakan kesepuluh, November 2011
Penulis
Penelaah Materi
Pengembang Desain Instruksional
Cetakan kedua belas, Agustus 2012
Cetakan ketiga belas, Januari 2013
Cetakan ketujuh belas, September 2014
Cetakan kedelapan belas, Juni 2015
:1. Dr. Umaedi, M.Ed.
2. Drs. Hadiyanto, M.Ed.
3. Ir. Siswantari, M.Sc.
:I . Denny Setiawan
2. A no Suroso
:Dewi Andriyani

Desain Cover & Ilustrator :Sunarty

Layouter :Agung B.S.
Eopy Editor :Nasiruddin, E.R Palupi

UMA UMAEDI
m Materi pokok manajemen berbasis sekolah; 1 - 6; IDIK40
--
2 sksl Umaedi, Hadiyanto, Siswantari. Cet.18; Ed.1 --.
Tangerang Selatan: Universitas Terbuka, 2015.
295 hat; 6 modul; ill; 21 cm
ISBN: 979-689-849-7

I . manajemen
1. Judul 11. Hadiyanto 111. Siswant:
 iii

Daftar

TTNJAUAN MATA KULIAH ...................................................... vii

MODUL 1 : LANDASAN FILOSOFIS MANAJEMEN BERBASIS

SEKOLAH 1.1
Kegiatan Belajar 1 :
Keterkaitan Fungsi Pendidikan dengan Perkembangan Zaman .........
Latihan ..................................... .
..
Rangkuman ...........................................................................
1.3
1.7
1.8
Tes Formatif .1 ....................................................................... 1.9

Kegiatan Belajar 2:
Keterkaitan Pendidikan Nilai dengan MBS ..................................... 1 12 .
Latihan ............................................................................. 1.15
Rangkuman ........................................................................... 1.16
Tes Formatif 2 ....................................................................... 1 17 .
Kegiatan Belajar 3:
W Sisdihas sebagai Kebijakan di dalam Penyelenggaraan dan
PengelolaanPendidikan .................................................................... 1.20
..
Latihan ............................................................................. 1.27
..
Rangkuman ...................................... ...........................;..... 1.28
Tes Formatif 3 ....................................................................... 1.29

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ............................................. 1.32

DAFTARPUSTAKA ........................................................................ 1.33

MODUL 2: SENTRALISASI VERSUS DESENTRALISASI 2.1

Kegiatan Belajar 1 :
Pengertian Sentralisasi dan Desentralisasi ......................................... 2.3
Latihan ...............................................................................2.11
Rangkuman ........................................................................... 2.12
Tes Formatif 1 ....................................................................... 2.13
 Kegiatan Belajar 2:
Kelebihan dan Kekurangan Sentralisasi dan Desentralisasi ............... 2.17
Latihan ............................................................................ 2.29
Rangkuman ........................................................................... 2.30
Tes Formatif 2 ....................................................................... 2.31

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ............................................ 2.35

DAFTAR PUSTAKA ........................................................................ 2.36

MODUL 3: KEBIJAKAN PEMERINTAH UNTUK MENJAMM

MANAJEMEN BERBASIS SEKOLAH . . 3.1
Kegiatan Belajar 1:
Standar Pelayanan Minimal Pengelolaan Pendidikan ....................... 3.3
Latihan .............................................................................. 3.11
Rangkuman ........................................................................... 3.12
Tes Fonnatif 1 ..................................................................... 3.12

Kegiatan Belajar 2:
Mempersiapkan Komponen Pendukung Manajemen Berbasis
Sekolah ............................................................................................... 3.16
....
Latihan .................................... ....................................... 3.39
Rangk~mm...............................:............................................ 3.40
...
Tes Formatif 2 .................................... .......................... 3.40

. . ' KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ............................................. 3.44

DAFTAR PUSTAKA .................................................................... 3.45
MODUL 4: DESENTRALISASI PADA TINGKAT
PENDIDIKAN DI SEKOLAH (MANAJEMEN
BERBASIS SEKOLAH) 4.1
Kegiatan Belajar 1 :
Konsep Dasar dan Esensi MBS ..................................................... 4.3
Latihan ...............................................................................4.10
Rangkuman .......................................................................... 4.11
Tes Formatif 1 ...................................................................... 4.11

Kegiatan Belajar 2:
Manajemen Berbasis Sekolah dan Mutu Pendidikan ........................ 4.15
Latihan ............................................................................... 4.32
Rangkuman ........................................................................... 4.32
Tes Formatif 2 ....................................................................... 4.33

Kegiatan Belajar 3 :
.
.........
Sekolah Efektif ...................................... 4.36
Latihan ............................................................................... 4.53
Rangkuman ........................................................................... 4.54
Tes Fonnatif 3 ....................................................................... 4.55

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ............................................. 4.58

.
.
DAFTAR PUSTAKA ............................... ................................... 4.59

MODUL 5: MODEL MANAJEMEN BERBASIS SEKOLAH DI

rNDONESIA
Kegiatan Belajar 1 :
Elemen-elemen Pokok MBS ............................................................. 5.3
..
Latihan .................................. .......................................... 5.16
..
Rangkuman .............................. .......................................... 5.17
Tts Formatif 1 ....................................................................... 5.18