2
ASAM BASA..
+
[H ]
pH
Normal = 7.40 (7.35-7.45)
Viable range = 6.80 - 7.80
Mengapa Pengaturan pH
Sangat Penting ?
Akibat Dari Asidosis Berat
Kardiovaskular Respirasi
Gangguan kontraksi otot jantung Hiperventilasi
Penurunan kekuatan otot nafas dan
Dilatasi Arteri,konstriksi vena, dan menyebabkan kelelahan otot
sentralisasi volume darah Sesak
Metabolik
Peningkatan tahanan vaskular paru Peningkatan kebutuhan metabolisme
Resistensi insulin
Penurunan curah jantung, tekanan darah Menghambat glikolisis anaerob
arteri, dan aliran darah hati dan ginjal Penurunan sintesis ATP
Hiperkalemia
Sensitif thd reentrant arrhythmia dan Peningkatan degradasi protein
penurunan ambang fibrilasi ventrikel
Otak
Penghambatan metabolisme dan regulasi
Menghambat respon kardiovaskular volume sel otak
terhadap katekolamin
Koma
Akibat Dari Alkalosis Berat
Kardiovaskular
Konstriksi arteri
Penurunan aliran darah koroner
Penurunan ambang angina
Predisposisi terjadinya supraventrikel dan ventrikel aritmia yg
refrakter
Respirasi
Hipoventilasi yang akan menjadi hiperkarbi dan hipoksemia
Metabolic
Stimulasi glikolisis anaerob dan produksi asam organik
Hipokalemia
Penurunan konsentrasi Ca terionisasi plasma
Hipomagnesemia and hipophosphatemia
Otak
Penurunan aliran darah otak
Tetani, kejang, lemah delirium dan stupor
Analisis Gas Darah
◦ Ventilasi
◦ Oksigenasi
◦ Keseimbangan Asam-basa
7
Ventilasi
VCO2 0,863
Pa CO2
VA
8
Ventilasi
◦ PaCO2 = normal : eukapnia.
◦ PaCO2 > normal : hiperkapnia (hipoventilasi).
◦ PaCO2 < normal : hipokapnia (hiperventilasi).
9
Oksigenasi
◦ PaO2 kurang dari normal: hipoksemia.
◦ P(A-a)O2 > 25: Gangguan difusi (kecuali dengan oksigen
100%).
10
Penilaian Status Asam
Basa
HCO
Normal
[HCO
BASA3-]
GINJAL HCO3
3
Normal pCO2
αPARU
ASAM CO
CO22
Analisa gas darah
Arteri Mixed vein Vena perifer
pH 7,36-7,44 7,32-7,36 7,32-7,38
PCO2 (mmHg) 36-44 44-46 42-50
PO2 (mmHg) 95-100 38-42 40
SaO2 (%) >95 >70 66-75
HCO3 22-26 24-30 23-27
(mmHg)
Analisis Gas darah
◦ Ventilasi.
◦ Oksigenisasi.
◦ Keseimbangan asam-basa
Ventilasi
Intepretasi hasil PaCO2 terhadap status ventilasi
15
Oksigenisasi
Tabel 2. Daftar kemungkinan penyebab hipoksemia.
Penyebab P a O2 P(A-a)O2 S a O2 CaO2
Respiratorik:
Pirau kanan Š kiri. Turun Naik Turun Turun
Imbalans ventilasi-perfusi. Turun Naik Turun Turun
Ganggua n difusi. Turun Naik Turun Turun
Hipoventilasi Turun Normal Turun Turun
Nonrespiratorik:
Pirau kanan-kiri. Turun Naik Turun Turun
Dataran tinggi Turun Normal Turun Turun
Ruang hampa udara Turun Normal Turun Turun
Anemia. Normal Normal Turun Turun
Keracunan CO. Normal Normal Turun Turun
M ethemoglobinemia Normal Normal Turun Turun
Keseimbangan Asam Basa
◦pH < 7.35 : asidosis.
◦pH > 7.45 : alkalosis
◦PaCO2 : respiratorik.
◦ > Normal: asidosis.
◦ < Normal: alkalosis
◦BE/SBE/(HCO3- ): metabolik.
◦ Negatif (< normal): asidosis.
◦ Positif (> normal): alkalosis.
Rangkuman Gangguan
Keseimbangan Asam Basa Tradisionil
DISORDER pH PRIMER RESPON
KOMPENSASI
Metabolik Respiratorik
23
Anion gap
AG = Na –(Cl + HCO3)
Normal value = 12 + 4 meq/L (8-16 meq/L)
40
Alkalosis metabolik
35
Asidosis respiratorik
A
30 Isopleth PCO2 40 mmHg
C
HCO3-
Plasma 25
mEq/L Garis buffer
D
20
B
15 Alkalosis respiratorik
Asidosis metabolik
10
7.0 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7 7.8
pH
Grafik Davenport
Pendekatan Steward
Dimanakah peran bikarbonat dalam
tatalaksana gangguan asam basa???
DUA VARIABEL
VARIABEL VARIABEL
INDEPENDEN DEPENDEN
31
Strong Ion Difference (SID)
Definisi: selisis muatan dari ion-ion kuat.
SID jumlah konsentrasi kation kuat dikurangi
jumlah dari konsentrasi anion kuat.
WEAK ACID
33
Gamblegram
Mg++
Ca++
K+ 4 HCO3-
24 SID
Weak acid
(Alb-,P-)
Na+
140
Cl-
102
KATION ANION
34
DILUTIONAL ACIDOSIS
NaCl + H2O Na+ + Cl- + H+ + OH- + H2O
H2O
2 liter
1 liter Na+ = 70 mEq/L
Na+ = 140 mEq/L Cl- = 55 mEq/L
Cl- = 110 mEq/L SID = 15 mEq/L
SID = 30 mEq/L OH- = 15 mEq/L
OH- = 30 mEq/L
PLASMA PLUS NORMAL SALINE
2 liter
Na+ = 154 mEq/L
Na+ = 140 mEq/L Cl- = 154 mEq/L
Cl- = 110 mEq/L SID = 0 mEq/L
SID = 30 mEq/L OH- = 0 mEq/L
1 liter
OH- = 30 mEq/L
HYPERCHLOREMIC ACIDOSIS RESULTING FROM NORMAL SALINE
= Na+
Cl-
= (140+137)/2 mEq/L= 139 mEq/L
= (110+ 109)/2 mEq/L= 110 mEq/L
2 liter
SID = 29 mEq/L
OH- = 29 mEq/L
CONTRACTION ALKALOSIS
Alb PO4-
AIR Anion kuat
Cl- UA-
43
BLOOD PLASMA
H+
HCO3- SID
Na+ OH- CO32-
ATot
Alb -
Unmeasured Anion
Posfat -
XA -
K+
Mg++
Ca++
Cl-
CATION ANION
UNMEASURED ANION (UA)
PADA ASIDOSIS METABOLIK
45
Clinical Investigations
Strong ions, weak acids and base excess:
a simplified Fencl–Stewart approach to
clinical acid–base disorders
D. A. Story, H. Morimatsu and R. Bellomo . British Journal of Anaesthesia, 2004, Vol. 92,
• SBE(mmol/l=meq/l);
– from a blood gas machine
• Na–Cl effect (meq/l)=
– [Na+]–[Cl–]–38
• Albumin effect (meq/l)=
– 0.25x[42–alb(g/l)]
• Unmeasured ion effect (meq/l)=
– SBE–(Na–Cl) effect–alb effect
46
CONTOH KASUS
UA laktat
UA = - 2 – [(0) + (6)] = - 8
Steward: asidosis laktat dengan efek masking hipoalbumin
47
CONTOH KASUS
(a) BE = +9
(b) SID efect = (140-93) – 38 = 9
(c) Albumin effect
Tidak ada efek albumin
0.25 (42 – 42) = 0
Tidak ada UA
UA = 9 – 9 = 0
48