Anda di halaman 1dari 66

BAB III

PERENCANAAN GUDANG

 Data Perencanaan :
 Fungsi bangunan : Gudang
 Mutu baja : S355
 Penutup atap : Seng
 Kuda – Kuda : Balok baja WF
 Bentang kuda-kuda : 28 m
 Sudut atap ( α ) : 25 o
 Beban angin : q = 40 kg/m2
 Jarak kolom : 7 meter
 Dinding : Batu Bata
 Sambungan : Las dan Baut
 Pedoman yang dipakai :
 Konsep Standar Nasional Indonesia Tata cara Perencanaan Konstruksi Baja
untuk Bangunan Gedung ( LFRD ).
 Peraturan Pembebanan Indonesia untuk Gedung 1983.
 Tabel Profil baja.
1. PERENCANAAN GORDING

1,70
1,667
1,70
1,667

1,667
17°
250

1,625 1,625

1.1. Perencanaan Profil

Direncanakan gording Profil WF ukuran 100 x 50 x 5 x 7

Berat sendiri (W) = 9,3 kg/m


Momen Inersia ( Ix ) = 187 cm4
Momen Inersia ( Iy ) = 14,8 cm4
ix = 3,98 cm
iy = 1,12 cm
Section modulus ( Zx ) = 42 cm3 WF.100.50.5.7

Section modulus ( Zy ) = 9 cm3


Mutu baja = BJ 37 = Fu = 3700 kg/cm2
Fy = 2400 kg/cm2
1.2. Analisa pembebanan catatan :cos 25 =0,906
1. Bebaban atap 1m2 horisontal sin 25 = 0,423
Beban mati

 Berat Seng ( 8 x 1,15 / cos 25 ) = 10,154 kg/m2


 Berat Profil ( 9,3 / 1.626 ) = 5,72 kg/m2 +
qd = 15,872 kg/m2
 Alat pengikat 10% x qd = 1,173 kg/m2 +
qd tot. = 17,459 kg/m2
=> q = 17.459x 1,626 = 28,38 kg/m
 Perhitungan Momen :
MxD : 1/8 q cos  L2 = 1/8 x 28 x cos 25 x 82 = 202,944 kgm
MyD : 1/8 q sin  (L/3)2 = 1/8 x 28 x sin 25 x 2,672 = 10,5 5 kgm
Beban Hidup

 Beban air hujan = ( 40 – 0,8Q ) kg/m2 PPIUG 1984 ps 3.2.2


= ( 40 – 0,8*25 )
= 26,4 kg/m2 > 20 kg/m2
pakai 20 kg/m2
qL = 20 x 1,626 = 32,52 kg/m
 Perhitungan momen
MxL : 1/8 q cos  L2 = 1/8 x 32,52 x cos 25 x 82 = 235,785 kgm
MyL : 1/8 q sin  (L/3)2 = 1/8 x 32,52 x sin 17 x 2,672 = 4,581 kgm

 Beban pekerja ( terpusat ) P = 100 kg


MxL : 1/4 q cos  L = 1/4 x 100 x cos 25 x 8 = 181,262 kgm

MxL : 1/4 q cos  L/3= 1/4 x 100 x sin 25 x 2,67 = 28,21 kgm

Beban angin dengan tekannan angin sebesar = 30 kg/m2 PPIUG 1984 ps


4.2.2)

Angin tekan = ( 0,02Q - 0,4 ) x W


= ( 0,02*25 – 0,4 ) x 30
= 3 kg/m2
Angin Hisap = 0,4 x 30
= 12 kg/m2
Bila dibandingkan dengan beban tetap (beban mati + beban hidup) = …+20 kg/m2, maka
angin hisap kalah besar. Jadi tidak menentukan dan tidak perlu dierhitungkan.

2.3. MOMEN BERFAKTOR

Mu = 1,2 MD + 1,6 ML
( Diambil momen yang terbesar )

Akibat Beban Mati & Beban Hidup Terpusat

Mux = 1,2 x 202,944 + 1,6 x 181,262 = 533,552 kgm.

Muy = 1,2 x 10,55 + 1,6 x 28,81 = 58,756 kgm.

2. Kontrol

 Kontrol Penampang profil WF 100 x 50 x 5 x 7

Penampang profil WF 100.50.5.7

bf 50
= = 3,57
2  tf 27 bf
< p = 3,57 < 10,75 ( ok)
2  tf
172 172
p = = = 10,75
fy 250

h 70
= = 14
tw 5 h
< p = 14 < 106,25 ( ok )
tw
1680 1680
p = = = 106,25
fy 250

Penampang kompak Mux = Mpx

 Kontrol Lateral Buckling :


Jarak penahan lateral ( LB ) = 38 cm

E 200000
Lp = 1,76 . iy . = 1,76 . 1,12 . = 55,75 cm > 50 cm ….. ok!
fy 250

Mnx = Mpx = Zx . fy = 42 . 2500 = 105000 kg-cm = 1050 kgm.

Zy = ¼ tf . bf2 = 4,375 cm3 ( 1 flens )

Mny = Zy . fy = 4,375 . 2500 = 10937,5 kg-cm = 109,375 kgm.


2.4. MOMEN INTERAKSI
Mux Muy
 < 1
b Mnx b Mny

Mux Muy 266,512 22,088


 =  = 0,506 < 1 ………………. Ok !
b Mnx b Mny 0,9  1050 0,9  109,375

3. Kontrol Lendutan
Lendutan ijin : lendutan yang diijinkan, dimana lendutan yang terjadi tidak boleh

lebih besar dari lendutan yang disyaratkan. ( PPBBI 1984 ps. 15.1 tabel 31 )

l 700
 ijin = = = 3,89 cm
180 180

5 q  L4 1 P  L3
fx =  +
384 EI 48 EI

5 0,33 cos  700 4 1 100 cos   7003


=  + = 1,351 cm.α
384 2000000 187 48 2000000  187

5 q  L4 1 P  L3
fy =  +
384 EI 48 EI

5 0,33 sin  166,67 4 1 100 sin   166,67 3


=  + = 0,128 cm.
384 2000000 14,8 48 2000000  14,8

f = fx 2  fy 2 = 1,3512  0,128 2 = 1,357 cm < 2,78 cm ………… ok !

Sehingga dapat disimpulkan bahwa lendutan yang terjadi pada gording masih memenuhi
syarat.
Kontrol Geser
RD = 5/2 x 28,38 = 70,95 kg.

RL = 100 kg.

Ru = 1,2 . 70,95 + 1,6 . 100

= 245.14 kg.

h 70
= = 14
tw 5 h 1100
< Plastis
tw fy
1100 1100
= = 69,5
fy 250

Vn = 0,6 . fy . Aw = 0,6 . 2500 . 0,5 . 11,85 = 8887,5 kg > Ru

 Vn = 0,9 . 8887,5 = 7998,75 kg

Vu <  Vn ………………………… ok

2.5. Perhitungan penggantung gording

1. Analisa Pembebanan
Beban Mati
 Berat gording = 9,3 kg/m
 Berat seng ( 7 x 1,7 ) = 11,9 kg/m +

= 21,2 kg/m
 Berat lai-lain ( 10% x qD = 2,12 kg/m +

= 23,32 kg/m

Rd = qD sinα. L/3 =23,32 x sin 25 x 2,33 = 22,93 kg

Beban Hidup
 Beban terbagi rata

qL = 23x 17 = 39 kg
RL = qL sin25 x L/3 = 39 x sin25 x 2,33 = 16,56 kg
 Beban terpusat
Pl = 100 kg

RL = P x sin 25 = 100 x sin 25 = 42,26 kg

2. Perhitungan gaya
 Penggantung Gording Tipe A

RA = 1,2 RD x 1,6 RL

(1,2 x 22,93) + (1,6 x 42,26) = 95,13 kg


RA total = RA x Banyak gording
95,13 x 18 = 1712,34 kg
 Penggantung gording tipe B
Arc tanβ = Panjang miring gording / L/3
= 1,70 / 2,33 = 0.71
β = 35,37°
RB sinβ = RA
RB = RA / sin β = 1712,34/ sin 35,37 = 2957,41 kg
2. IKATAN ANGIN

Data :

Tekanan angin W = 30 kg.m2

Koofisien angin C = 1,3 ( dinding bebas )

α = 25 °

A = Luas daerah kena angin

N5
N4
N3
N2
N1

Batang a
R5 R4 R3 R2 R1

8,512

4 x 2,25

8X3
Perhitungan h

h1 =0m

h2 = 0 + ( 3,25.tg 25  ) = 1,514 m

h3 = 0 + ( 6,5 . tg 25 ) = 3.029 m

h4 = 0 + ( 10,5 . tg 25) = 4,893 m

Gaya –gaya yang bekerja


R = ½. W. C. A

R1 =1/2. 30.1,3 ( 1/2 ( 1,625. tan 25 ) 1,625 = 7,8714 kg

R3 =1/2. 30.1,3 ( 1/2 (1,625+ 4,875) tan 25) 3,25 = 62,9709 kg


R4 =1/2. 30. 1,3 (1/2 (4,875+ 8,5) tan 25) 4.885 = 144,5258 kg
R5 =1/2. 30. 1,3 (1/2 (8,5+ 10,5) tan 25) 8 = 453,0928 kg +

R total = 668,469 kg

Dimensi Ikatan Angin


Gaya ikatan angin terbesar adalah pada ujung atap sebelah luar

tan θ = 4,20 / 5 = 0,84

θ = 40,03°

R1 = 7,8714 kg

R total = 668,46 kg

Gaya Normal pada gording akibat angin dimana untuk angin tekan C = 0,9 dan angin
hisap C = 0,4.
𝐴𝑛𝑔𝑖𝑛 𝐻𝑖𝑠𝑎𝑝
N=
𝐴𝑛𝑔𝑖𝑛 𝑇𝑒𝑘𝑎𝑛 𝑥 𝑅 𝑡𝑜𝑡𝑎𝑙

0,4
N= = 297,093 𝑘𝑔
0,9 𝑥 668,46

Pada titik buhul A

ΣV = 0→ Rtotal + S1 = 0
S1 = - Rtotal = -668,46 kg ( tekan )
ΣH = 0→ S2 = 0
- Pada titik buhul B

ΣV = 0→ R1 + S1 + S3 cos θ = 0
7,8714 – 668,46 + S3 cos 40,03 = 0
S3 = 862,71 kg ( tarik )

Perencanaan Batang Tarik

Pu = Ф. S3 = 0,8. 862,71 = 690,168 kg

BJ 41→ fu = 4100 kg/cm2 ; fy = 2500 kg/cm2


Kontrol Kekuatan

a. Kekuatan Leleh
Pu= Ф. fy. Ag ; dengan Ф = 0,9
Ag perlu = Pu / Ф. fy = 690,168 / 0,9.250 = 0,307 cm2

b. Kekuatan Putus
Pu = Ф. fu. Ag ; dengan Ф = 0,75
Ag perlu = Pu / Ф. fu. 0,75
= 690,168 / 0,75. 4100. 0,75 = 0,299 cm

Ag = 0,30 cm2 ( menentukan )


Ag = ¼ π.d2
1
𝑥𝜋
𝑑= 4
𝐴𝑔
1
𝑥 3,14
4
𝑑= 0,30
= 0,625 𝑐𝑚 = 6,25 𝑚𝑚

Pakai d = 1,6 cm = 16 mm
3. PERENCANAAN DINDING

Data Perencanaan :

Jarak Regel maksimum = 4 m


Tinggi Regel Maksimum = 12 m
Jarak Gording = 1,625 m
Dinding Batu Tela (6x2x0,75) = 9 kg/m

3.1. Perencanaan Profil


Direncanakan Pakai Profil WF 100 x 50 x 5 X 7

A = 11,85 cm2 Ix = 187 cm4


W = 9,3 kg/m Iy = 14,8 cm4
Zx = 41,8 cm3 ix = 3,98 cm
Zy = 8,94 cm3 iy = 1,12 cm
bf = 50 mm h = 70 mm
tw = 5 mm
WF.100.50.5.7

3.2. Perhitungan Pembebanan


1. Beban Mati

Lantai Dasar
Berat gording = 9,3 kg.m
Berat seng gelombang = 4,15 x 1,625 = 49,8 kg.m
Berat Batu tela ( 6 x 3 ) = 18 kg.m
Total = 77,1 kg.m

Myd ( 1/8 x q x (L/3)²) = (1/8 x 65,01 x (1,33²) = 18,752 kg/m


Lantai 1
Berat gording = 9,3 kg.m
Berat seng gelombang = 49,8 kg.m
Berat batu tela = 6 x 1,5 = 9 kg.m
Total = 68,1 kg.m
Alat pengikat 10 % = 6,81 kg.m
Total = 74,91 kg.m
Myd ( 1/8 x q x (L/3)²) = (1/8 x 65,01 x (1,33²) = 16,56 kg/m
2. Beban angin
Lantai Dasar
Tekanan angin = 30 kg.m
Angin Tekan ( C = 0,9)=(0,9x30) = 27 kg.m
q = Angin tekan x Jarak gording
27 x 1,625 = 43,87 kg.m
Angin Hisap ( C = 0,4) = (0,4 x 30 ) = 12 kg.m
q = Angin Hisap x Jarak gording
12 x 1,625 = 19,5 kg.m

Akibat beban angin yang tegak lurus dinding (tarik)


Mxw = (1/8 x q x L²) = (1/8 x 43,87 x 24) = 131,61 kg.m
N= q x Jarak goding = 131,61 x 1,625 = 215,87 kg.m
Akibat beban angin yang tegak lurus gevel (tekan)
Mxw = (1/8 x q x L²) = (1/8 x 19,5 x 24) = 58,5 kg.m
N= q x Jarak goding = 58,5 x 1,625 = 95,06 kg.m

Lantai 1
Tekanan angin = 30 kg.m

Angin tekan ( C = 0,9 ) = ( 0,9 x 30 ) = 27 kg.m

q = angin tekan x jarak gording

27 x 1,625 = 43,87 kg.m

Angin Hisap ( C = 0,4 ) = (0,4 x 30 ) = 12 kg.m

q = Angin Hisap x Jarak gording = 19,5 kg.m

akibat beban angin yang tegak lurus dinding ( tarik )

Mxw = (1/8 x q x L²) = (1/8 x 43,87 x 24) = 131,61 kg.m

N = q x Jarak goding = 131,61 x 1,625 = 215,87 kg.m

Akibat beban angin yang tegak lurus gevel (tekan)

Mxw = (1/8 x q x L²) = (1/8 x 19,5 x 24) = 58,5 kg.m

N= q x Jarak goding = 58,5 x 1,625 = 95,06 kg.m


3.3. Gording dan Regel
1. Gording A
Gording ini adalah balok kolom ( beam column )
Akibat beban D dan L menghasilkan momen lentur yang besarnya diambil dari
perhitungan pembebanan gording,

U = (1,2D + 1,6L + 1,6W) . 0,75

Mnt-x = (1,2MD-x + 1,6ML-x) . 0,75

= (1,2 . 62,76 + 1,6 . 24) . 0,75 = 276,512 kg-m

Mnt-y = (1,2MD-y + 1,6ML-y) . 0,75

= (1,2 . 2,14 + 1,6 . 12,2) . 0,75 = 22,088 kg-m

Nu = 1,6.w.0,67

= 1,6.17,2 .0,75 = 609,65 kg

Direncanakan menggunakan Profil 100.50.5.7

Ag = 11,85 cm2 q = 9,3 kg/m Zx = 42 cm3

Ix = 187 cm4 ix = 3,98 cm Zy = 4,375 cm3 (1 flens)

Iy = 14,8 cm4 iy = 1,12 cm

Lk  x 700
Lkx = 700cmx =  = 175,879 kg ( menentukan )
ix 3,98

 .  E  Ag 3,142  2  106  11,85


Ncr b-x =  = 7754,05 kg
x 2 175,8792

Lk  y 233
Lk-y = 233 cm y =  = 208,03
iy 1,12

 .  E  Ag 3,142  2  106 11,85


Ncr b-y =  = 5399,53 kg
y 2 208,032

Tekuk kritis terjadi pada arah x ( x > y )

x fy 175,879 2500
c =  = 1,414 c > 1,2
 E 3,14 2 10 6
 = 1,25 . c2 = 1,25 . (1,414)2 = 2,501
Ag  f y 11,85  2500
Pn =  = 11845,26 kg
 2,501
Pn 609,65
 = 0,061 < 0,2
c  Pn 0,85  11845,26

Pu  M ux M u y 
Pakai Rumus :    1
2  φc  Pn  φb  M n  x φb  M n  y 

Gording dianggap batang tidak bergoyang


Mu-x = Mn t-x . b-x
C m x
b-x = 1
 Nu 
1  
N 
 cr b  x 
Untuk elemen beban transfersal, ujung sederhana ; Cm = 1
1
b-x =  1,086  1
 609,95 
1  
 7754,05 
Mu-y = Mn t-y . b-y
C m y
b-y = 1
 Nu 
1  
 N cr b  y 
 
1
b-y =  1,127  1
 609,95 
1  
 5399,53 
Mu-x =276,512. 1,086 = 300,29 kg-m
Mu-y = 22,088 . 1,127 = 24,89 kg-m
Persamaan Interaksi :

Mn-x dan Mn-y diambil dari perhitungan gording.

Mn-x = 1050 kg-m

Mn-y = 109,375 kg-m

Pu  M ux M u y 
   1
2  φc  Pn  φb  M n  x φb  M n  y 
609,95  300,29 24,89 
   0,601  1 …….. OK !
2  0,85  11845,26  0,9  1050 0,9  109,375 

2. Regel
7.1. Direncanakan menggunakan profil WF 100. 50. 5. 7
Ag = 11,85 cm2 q = 9,3 kg/m Zx = 42 cm3
Ix = 187 cm4 ix = 3,98 cm Zy = 4,375 cm3 (1 flens)
Iy = 14,8 cm4 iy = 1,12 cm

7.2. Pembebanan
a. Beban Mati
Dinding = 5 . 1,15 = 4,6 kg.m2
Regel = 9,3 : 2 = 4,65 kg.m2
= 9,125 kg.m
Alat penyambung (10%) = 1,04 kg.m

qD =11,44 kg/m2 12 kg/m2


b. BeBan hidup =0
c. Beban angin
qw1 = 0,9 . 30 = 27 kg.m (tiup )
qw2 = 0,4. 30 = 12 kg.m (hisap )

pakai 2 penggantung gording

7,00
Ly = = 2,333 m
3

Lx = 7,00 m

Beban pada regel

qD = 2 . 12 = 24 kg/m2

MD-x = 0
ML-x = 0

MD-y = 1/8 . qD . Ly2


= 1/8 . 24 . 2,333
= 6,999 kg-m
ML-y = 0
qw = 2 . 27 = 54 kg/m2
Mw-x = 1/8 . qw . Lx2
= 1/8 . 54 . 72
= 330,75 kg-m

Pu  M ux M uy 
Persamaan Interaksi :    1
2  φ c  Pn  φ b  M n  x φ b  M n  y 

609,95  330,75 6,999 


   0,442  1 …Ok
2  0,85  11845,26  0,9  1050 0,9  109,375 
4. KOLOM

Data perencanaan :

Memakai gaya batang tekan sebesar N = 25 Ton..................Syarat Maksimum Beban

Tegangan ijin baja = 1600 kg/cm

4.1 Perencanaan Pembebanan

1. Beban mati

Regel 5

No atap = A1 x q atap = 7,5 x 4,2 kg = 31 kg

No Dinding = A2 x q Dinding = 11,25 x 13,44 = 151,5 kg

No Gording = Jumlah gording . w gording = 18 x 9,3 kg = 167,4 kg

qD1 = 786,2 kg

Regel 2

No atap = A1 x q atap = 7,5 x 4,2 kg = 31 kg

No Dinding = A2 x q Dinding = 11,25 x 13,44 = 151,5 kg

No Gording = Jumlah gording . w gording = 8 x 9,3 kg = 167,4 kg

qD2 = 786,2 kg

qd total = 786,2 kg + 786,2 kg = 1572,4 kg

2. Beban Hidup

Regel 5

Y = h/200 = 350/200 = 1,75 cm

Ix = 4/384 x (q x L4) / ( 0,02 x 1,75 )

= 4/384 x ( 4,96/44 ) x (0,02 x 1,75) = 2215,76


qL = 2500/1,75 = = 1428 kg

Pu = 1,2 qD + 1,6 qL = 1,2 ( 786,2 ) + 1,6 (1428 ) = 3228,24 kg

Mu Max = 1/8 qL2 = 1/8 1428.7,52 = 2677,5 kg

4.2 Perencanaan Profil

Perencanaan memakai Profil WF :350 x 250 x 9 x 14

Ix = 21.700 cm4 Iy = 3.650 cm4


Zx = 1.360 cm3 Zy = 444 cm3
ix = 14,6 cm iy = 6 cm
A = 101,5 cm2 q = 79,9 kg/m
Sx = 1.280 cm3 Sy = 292 cm3
d = 350 mm h = 282 mm
WF.350.250.9.14
b = 250 mm tf = 14 mm
tw = 9 mm r = 20 mm

Lantai Dasar
Tinggi =6m
Lk (panjang tekuk batang tekan)
Lk =½xL
=½x6
=3m
a = Lk/iy
= 150 /6
= 25
Dari faktor tekuk di dapat :
w = 1,031

Maka :
Tegangan baja (s) = w x (N/A)
= 1,031 x (25000/101,5)
= 253,940 kg/cm²........................Struktur Aman < 1600 kg/cm²
Lantai 1
Tinggi =6m
Lk (panjang tekuk batang tekan)
Lk =½xL
=½x6
=3m
a = Lk/iy
= 150 /6
= 25
Dari faktor tekuk di dapat :
w = 1,031
Maka :
Tegangan baja (s) = w x (N/A)
= 1,031 x (25000/101,5)
= 253,940 kg/cm²........................Struktur Aman < 1600 kg/cm²
4.3 Kontrol Tekuk

Regel 5

Untuk arah x

Lk x = 400 cm

λx = Lkx /Ix = 600/7,5 = 80

𝑓𝑦 2400
λc = λx √𝐸 = ( 80/200 ) x √𝐸200000000 = 1,03

Ncbx = π 2 .E.A / λy2 = π 2 .20000000. 51,21A / 802

= 116040.87 kg
Untuk arah y
Lky = 400

λx = Lkx /Ix = 600/7,5 = 80

𝑓𝑦 2400
λc = λx √𝐸 = ( 80/200 ) x √𝐸200000000 = 1,03

Ncbx = π 2 .E.A / λy2 = π 2 .20000000. 51,21A / 802

= 116040.87 kg
4.4 Kontrol Lateral Buckling

Lateral Bracing = L0 = 1000 = 100 cm

Lp = 1.76 x ix x √E/fy

√200000
= 1,76 x 100 x = 115 𝑐𝑚
2400

Ternyata L0 < Lp maka Mnx = Mpx = zx.Fy = 0 x P = 0 kg/cm

= o kg/m
V PERENCAN LANTAI

5.1. Plat Lantai


Dipakai lpat bondex tebal 0,75 mm, dan panjang menerus span 3,25 m tanpa
penyanggamaka dari tabel bentang didapat : tebal plat : 13 cm Tulangan negatif : 3,82
cm2 /m

Direncanakan memakai tulangan 10 mm

1 3,82 cm 2
As = D 2 n= = 4,83 tulangan 5 tulangan
4 0,785
1
=    10 2
4
= 78,5 mm2
= 0,785 cm2
100 cm
Jarak antar tulangan per meter : = 20 cm
5
Dipasang tulangan negatif : 10 – 200

5.2. Perhitungan Balok Lantai


Direncanakan menggunakan profil WF 250 x 250 x 11 x 11
Ag = 82,06 cm2 q = 64,4 kg/m Zx = 781 cm3
Ix = 8790 cm4 ix = 10,3 cm Zy = 356 cm3
Iy = 2940 cm4 iy = 5,98 cm r = 1,6 cm

WF.250.250.11.11
1. Pembebanan
a. Beban Mati
- Berat profil = 64,4 kg/m
- Berat plat bondex = 10,1 kg/m2. 3,25 m = 32,825 kg/m
- Berat beton bertulang = 0,13 . 3,25 . 2400 = 1014 kg/m
- Berat spesi (2 cm) = 0,02 . 2100 . 3,25 = 341,25 kg/m
- Berat tegel (2 cm) = 0,02 . 2400 . 3,25 = 156 kg/m
qD = 1608,478 kg/m
b. Beban Hidup
Untuk lantai gedung qL = 400 . 3.25 = 1300 kg/m

c. Kombinasi Pembebanan
qu = 1,2qD + 1,6qL
= 1,2 . 1609 + 1,6 . 1300
= 4010, 8 kg/m
Mu = 1/8.q.L2 = 1/8.4010,8 . 5² = 12.533.75 Kg

1 1
Vu = q u  L   4010,8  5 = 10.027 kg
2 2

2. Kontrol Lendutan Profil


L 500
y   1,39 cm
360 360
5 q 5 1609  1300
y max  L4  .400 4  1,35
384 E  Ix 384 2.10 6  8790

3. Kontrol Kuat Geser

h  d  2tf  r   244  211  16  190

h 190 h 1100
  17,27  Plastis !
tw 11 tw fy
Vn  0,6. fy. Aw

1100 1100
  69,57  0,6.2500.0,1.19  31.350 kg
fy 250

Vu  Vn
10.027  0,9.31.350  28.215 kg (Ok !)
VI PERENCANAAN RANGKA ATAP

1. Perhitungan Gaya Dalam

Data – Data Konstruksi

 Sudut rangka atap = 25 o

 Bentang rangka atap = 28 m


 Jarak horizontal gording = 1,626 m
 Jarak miring gording = 1,7 m
 Jarak kuda – kuda = 4 m
 Mutu baja = 41
 Fu = 4100 kg/cm2
 Fy = 2500 kg/cm2
 Modulus Elastisitas Baja = 2.106 kg/cm2

Beban Mati (D)

 Berat Asbes 28
2,5 1,1  4 1,7 1,04 = 90,007 kg

 Berat Gording 9,3  4  1,7 = 64,32 kg


= 164,327 kg
 Berat alat penyambung (10 %) = 16,43 kg
= 180,757kg

 Berat rangka atap


11,2  103,8  2  1,63 = 185,33 kg
20,4
= 366,1 kg
 Berat tambahan (10 %) = 36,61 kg
pD 1 = 402,71 kg

pD 2 =
0,5  1,7  0,5  1,31  402,71 = 356,52 kg
1,7
1,31
pD 3 =  402,71 = 310 kg
1,7
Beban Hidup

 Beban hidup Terbagi Rata :


q  40  0,8   40  0,8.25  26,4 kg/m2 > 20 kg/m2
Menurut peraturan pembebanan dipakai 20 kg/m2
pL 1  20  5  2  1,7 = 340 kg

pL 2 =
0,5  1,7   0,5  1,31  340 = 301 kg
1,7
1,31
pL 3 =  340 = 262 kg
1,7
 Beban Hidup Terpusat
pL = 100 kg
 Beban Kombinasi
pU = 1,2 pD + 1,6 pL
= 1,2 (402,71) + 1,6 (340)
= 1.027,25 kg
p3p3
p3 p3
p3 56 p3
54 55
p2 57
p2
52 53
p1 50 51
p1
p1 48 49
p1
44 42
p1 38
40 47 36 p1
34 39
p1 24 25 31
35 41 45 46 43 37
29 p1
26 30 32 33
21 27 28 22
16 20 23 19
17 18
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 14

Ra Rb

Batang Tarik Batang Tekan Batang Tarik Batang Tekan


No. Batang (kg) (kg) No. Batang (kg) (kg)
1 20529,86 31 -2436,11
2 19289,92 32 -2436,11
3 17578,39 33 2628,06
4 15892,32 34 2749,32
5 14600,76 35 -2806,18
6 13327,1 36 -2806,18
7 11959,7 37 2749,32
8 11925,31 38 -20090,23
9 11959,7 39 -20090,23
10 13327,1 40 3063,78
11 14600,76 41 -3377,45
12 15892,32 42 -3377,45
13 17578,39 43 3063,78
14 19289,92 44 3633,04
15 20529,86 45 36,57
16 -21484,24 46 36,57
17 -932,14 47 3633,04
18 -932,14 48 -18354,75
19 -21484,24 49 -18354,75
20 1511,66 50 -16600,14
21 -1473,31 51 -16600,14
22 -1473,31 52 -15239,64
23 1511,66 53 -15239,64
24 -21488,64 54 -13971,57
25 2225,23 55 -13971,57
26 -2033,74 56 -11404,23
27 -2033,74 57 -11404,23
28 2225,23 58
29 -21488,64 59
30 2628,06 60
2. Perencanaan Profil

1. Batang Tarik
a. Direncanakan menggunakan profil 45 x 45 x 7
B = 45 mm q = 4,6 kg/m in = 0,87 cm
D = 7 mm x = 1,36 cm Ix = Iy = 10,4 cm4
ix = iy = 1,83 cm
Beban tarik maksimal, Pu maks = 20.529,86 kg
Panjang Batang 1,63 m
 baut = 7 mm (Bor)
 lubang = 7 + 1,6 = 8,6 mm (plong)
Tebal plat = 1 cm.
b. Kontrol kelangsingan

Batang dobel ix = iy = 1,33 cm


Batang Tunggal i min = in = 0,87 cm

Lk 163
   122,56  240 (ok !)
imin 1,33

c. Kontrol batang tarik

1. Batas Leleh
Pu = . fy. Ag
= 0,9x2500x(5,86x2)= 26.370 kg > 20.529,86 (Ok !)
2. Batas Putus

Pu = . fu. Ae
An =  Ag  0,85  0,7  2  5,86  0,85  0,7  2  10,53 cm2

X 1,36
U = 1  1  0,9
L 13,5

Pu = 0,75x4100 x10,53x0,9 = 29.141,78 kg >20.529,86 kg (Ok !)


3. Kontrol Block Shear
Agv  13,5  0,7  9,45  2  18,9 cm2

Agt  1,9  0,7  1,33  2  2,66 cm2

Anv  Agv  24,5  0,86  0,7  13,482 cm2


Ant  Agt  20,5  0,86  0,7  2,058 cm2
0,6. fu. Anv  fu. Ant
0,6  4100  13.482  4100  2,058
33.165,72  8.437,8

Jadi Rn  0,6. fu.Anv  fy.Agt 

 0,750,6  4100 13,482  2500  2,66


 29.861,79  20.529,86 (Ok !)
2. Batang Tekan

Direncanakan menggunakan profil 90 x 90 x 11


b = 90 mm q = 14,7 kg/m ix = iy = 2,72 cm
d = 11 mm x = 2,62 cm i min = 1,75 cm
Ix = Iy = 138 cm4

Kontrol Profil
Lk 170
max    97,14  240 (Ok !)
imin 1,75

max fy 97,14 2500


c    1,09
 E  2.10 6
1,43 1,43
   1,65
1,6  0,67.c 1,6  0,67  1,09
fy 2500
N  Ag.  18,7   28.361,5 kg
 1,65
Nu  Nn
21.488,64  0,85  28.361,5

21.488,64  24.107,27 (Ok !)


VII. PEMBEBANAN STRUKTUR UTAMA

8.1. Pembebanan
1. Beban Atap
Beban Mati

Berat Asbes 28
2,5 1,1  4 1,7 1,04 = 90,007 kg

Berat Gording 9,3  4  1,7 = 63,24 kg


= 153,25 kg
Berat alat penyambung (10 %) = 15,32 kg
= 168,57 kg

Berat rangka atap


11,2  103,8  2  1,63 = 185,78 kg
20,4
= 354,35 kg
Berat tambahan (10 %) = 35,435 kg
pD 1 = 389,785 kg

pD 2 =
0,5  1,7   0,5  1,31  389,785 = 345,07 kg
1,7
1,31
pD 3 =  389.785 = 300 kg
1,7
Beban Hidup
- Beba Hidup Terbagi rata
q  40  0,8   40  0,8.25  26,4 kg/m2 > 20 kg/m2

Menurut peraturan pembebanan dipakai 20 kg/m2


pL 1  20  5  2  1,7 = 340 kg

pL 2 =
0,5  1,7   0,5  1,31  340 = 301 kg
1,7
1,31
pL 3 =  340 = 262 kg
1,7
- Beban Hidup terpusat
pL = 100 kg

Pu = 1,2 qD + 1,4 qL = 1,2(408,9 + 1,6 ( 340 ) = 1.034 kg


2. Beban angin ( gudang tertutup sebagian )
W = 25 kg/m2
Beban Tekan Atap = -0,8 x 25 x 8 = - 160 kg/m
Beban Sedot Atap = -0,4 x 25 x 8 = -80 kg/m
Beban Tiup Kolom = -0,9 x 25 x 8 = -180 kg/m
Beban Sedot Kolom = -0,4 x 25 x 8 = -80 kg/m

3. Beban akibat pelat lantai,kolom memanjang dan melintang


Balok Melintang : 400 x 200 x 12 x 14
Balok Memanjang : 700 x 200 x 12 x 14
Balok Anak :250 x 250 x 11 x 11

Beban Mati
Bondex = 10,1 kg/m2
Beton = 312 kg/m2
Finishing = 153 kg/m2
qD = 475,1 kg/m2

Beban Hidup = 400 kg/m2 ( untuk gudang )

Beban akibat pelat lantai, kolom memanjang dan melintang

pU = 1,2 pD + 1,6 pL
= 1,2 (475,1) + 1,6 (400)
= 1210,12 kg

Mu = 1/8. q . L2 = 1/8. 1210,12 . L2 = 2.420 kg

Beban P1

Beban Mati
Berat pelat 475,1 x 3,25 x 8 = 12.352,6 kg
Balok Induk melintang 63,24 x 3,25 = 205,53 kg
Balok Anak 64,4 x 8 = 515,2 kg
pD 1 = 13.073,33 kg

Beban Hidup
pL 1 = 0,8 x (400 x 3,25 x 8) = 8320 kg
Beban P2

Beban Mati

Berat pelat 475,1 x 3,25 x 8 = 12.352,6 kg


Balok Induk memanjang 63,24x 8 = 505,92 kg
Balok Induk melintang 63,24 x 3,25 = 205,53 kg
pD 2 = 13.064,05 kg

Beban Hidup
pL 2 = 0,8 x (400 x 3,25 x 8) = 8320 kg

Beban P3

Beban Mati
Berat Pelat 475,1 x 1,625 x 8 = 61.764,3 kg
Balok Induk memanjang 63,24 x 8 = 505,92 kg
Balok Induk melintang 63,24 x 1,625 = 102,765 kg
Berat Dinding200 x 8 x 4 = 6400 kg
pD 3 = 68.772,985 kg
Beban Hidup
pL 3 = 0,8 x (400 x 1,625 x 8) = 5200 kg

Beban P5

Beban Mati
Berat Pelat 475,1 x 4 x 8 = 15.203,2 kg
Balok Induk melintang 63,24 x 4 = 252,96 kg
Balok Anak 64,4 x 8 = 515,2 kg
pD 5 = 15.971,36 kg

Beban Hidup
pL 5 = 0,8 x (400 x 4 x 8) = 10.240 kg

Beban P4

Beban Mati
Berat Pelat 475,1 x 3,25 x 4 = 6176,3 kg
Balok Induk melintang 63,24 x 4 = 252,96 kg
Balok Induk melintang 63,24 x 3,25 = 205,53 kg
pD 5 = 6.634,79 kg
Beban Hidup
pL 4 = 0,8 x (400 x 4 x 4) = 5.120 kg
Beban portal Melintang

 P1: pD 1 = 13.073,33 kg
pL 1 = 8.320 kg
 P2: pD 2 = 13.064,05 kg
pL 2 = 8.320 kg
 P3: pD 3 = 68.772,985kg
pL 3 = 5.200 kg
 P5: pD 5 = 15.971,36 kg
pL 5 = 10.240 kg
Beban – beban Portal memanjang

 P2: pD 2 = 13.064,05 kg
pL 2 = 8.320 kg

 P4: pD 4 = 6.634,79 kg
pL 4 = 5.120 kg

4. Beban Gempa

Data gempa :
 Zona gempa III
 Tanah lunak
 K = 4
 I = 10
Perhitungan gaya gempa
a. Beban Lantai ( W 1 )
Beban Mati

Berat Pelat 475,1 x 28 x 8 = 106.422,4 kg


Balok induk memanjang 63,24 x 8 x 4= 2.023,68 kg
Balok induk melintang 63,24 x 28 = 1.770,71 kg
Berat dinding 200 x 6 x 4 = 4800 kg
Kolom :* 101,5 x 6 x 2 = 1.218 kg
* 101,5 x 6 x ½ x 2 = 609 kg
= 121.643,79kg
Beban Hidup
Balok + Plat memanjang = 2 x PL1 + 2 x PL2 + 2 x PL 3 + PL 5
= ( 2 x8.320) + ( 2 x8.320) + ( 2 x 5.200 ) + (10.240)
= 53.920 kg
Total Beban lantai ( W1 ) = 121.643,79 + 53.920
= 175.563,79 kg

b. Beban Lantai ( W2)


Beban Mati
Rangka atap, dll = 408,9 kg
Kolom 102 x 2 x 2 = 408 kg
Dinding 200 x 2 x 6 x 2 = 4800 kg
= 5.616,9 kg

Beban Hidup
0,8 x 20 x 28 x 8 = 3.584 kg
Total Beban Atap ( W2 ) = 5.616,9 + 3.584
= 9200,9 kg

Berat Total W t= W1 + W2 = 175.563,79 + 9200,9 = 184.764,69 kg

c. Gaya gempa
T = 0,085 x H ¾

= 0,085 x 9 ¾

= 0,44

Tanah Lunak : c = 0,1 ;k = 4 ; I = 1


V = C . I . k . Wt = 0,05 x 1 x 4 x 184.764,69 = 36.952,938 kg
Wi.hi
Gaya Gempa =
 Wi.hi
Untuk lantai = W1 x h1 = 175.563,79 x 6 = 1053.382,74 kgm
Untuk Atap = W2 x h2 = 9200,9 x 9 = 82.808,1 kgm
 Wi.hi = 1136.190,84 kgm

Wi.hi 1053.382,74
F1  V   36.952,938  470.069,79 kg
 Wi.hi 82.808,1
Wi.hi 82.808,1
F2  V   36.952,938  2.693,212 kg
 Wi.hi 1136.190,84
5. Gambar Beban akibat gempa.

+1500

25
2.693,212 kg
+1200

470.069,79kg
+600

+0,00
700 700 700 700

8.2. Kombinasi Pembebanan

1. Beban Mati + Beban Hidup ( 1,2 D + 1,6 L)

p 3p 3
p3 p3
p3 p3
p2 p2
p1 65 6463 66 p1
15.00
61 62
p1 p1
57 58
p1 52
p1
50 56 55 53
p1 p1
46 42 47
60 59
49
p1 38 36 51
45
41 39 p1
32 43 48
26 27 37 54 40 35 31
p1 33 44 24 p1
28 34
18 23 30 21
19 22 29 25 20
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 12.00

p3 p1 p2 p5 p2 p1 p 13

6.00

0.00

pD 1 = 13.073,33 kg
pL 1 = 8.320 kg
pD 2 = 13.064,05 kg
pL 2 = 8.320 kg
pD 3 = 68.772,985kg
pL 3 = 5.200 kg
pD 5 = 15.971,36 kg
pL 5 = 10.240 kg

2. Beban Mati + Beban Hidup ( 1,2 D + L + 0,8 w)

q=50 kg / m
q= 100 kg / m

p3 p1 p2 p5 p2 p1 p1
3

6.00

q= 112,5 kg / m
q= 50 kg / m

0.00

3. Beban Mati + Beban Hidup + Beban Gempa ( 1,2 D + L + E )

15.00

2.693,212 12.00

p3 p1 p2 p5 p2 p1 p 13

470.069,79 6.00

0.00
VIII KONTROL DIMENSI

9.1. Kontrol Dimensi Balok

Dari output SAP 2000 diperoleh :

1. Pada Frame 7: 1. Pada Frame 8


Mmax = 25.237,81 kg Mmax = 22.213,95 kg
Dmax = 12.269,52 kg Dmax = 10.462,78 kg

p1

7 8

4,00 4,00

Perencanaan Profil dipakai WF 500 x 200 x 9 x 14 , dengan data – data :

A = 101,3 cm3 tw = 9 mm iy = 4,27 cm


q = 79,5 kg tf = 14 mm Ix = 41.900 cm4
d = 500 mm bf = 200 mm Iy = 1.840 cm4
h = 500 – 2(14 + r = 20 mm Sx = 1.836 cm3
20) ix = 20,3 cm Zx = 1.690 cm3
= 432 mm

2. Kontrol Lendutan
L 800
y   2,22
360 360
5 q.L4 P.L3 5 79,5  8 4  10 6 10.142  6.400  83  10 6
y .   . 
384 E.Ix 48.E.Ix 384 2.10 6  41.900 48  2.10 6  41.900
 0,05  2,1  2,16  2,22

 0,05  2,1  2,16  2,22 OK


3. Kontrol Kuat geser
Vu1 = 12.269,52 kg Vu2 = 10.462,78 kg

h 432
  48
tw 9
h
 p Penampang Kompak (Plastis)
tw
1100 1100
p    69,57
fy 250

Vn = 0,6 x fy x Aw
= 0,6 x 2500 x 0,7 x 50
= 52.500 kg
Vn  0,9  52.500  47.250 kg > 12.269,52 kg
> 10.462,78 kg OK

4. Kontrol Local Buckling


bf 200
Sayap :   7,143
2.tf 2.14
bf 170

2.tf fy
170 170
  10,75 Penampang kompak
fy 250

Badang h 432
  48
tw 9 h 1680

tw fy
1680 1680
  100,25
fy 250

Mn = Mp = Zx x fy = 1690 x 2500 = 4.225.000 kgcm = 42.250 kgm

Mn  0,9  42.250  38.025 > 25.237,81 kgm

> 22.213,94 kgm OK


9.2. Kontrol Dimensi Kolom

Perencanaan Memakai Profil WF : 350 x 250 x 9 x 14

Ix = 21.700 cm4
4
A = 101,5 cm2
Iy = 3.650 cm
q = 79,9 kg/m b = 250 mm
Zx = 1.360 cm3
Sx = 1.280 cm3 tf = 14 mm
Zy = 444 cm3
Sy = 292 cm3 tw = 9 mm
ix = 14,6 cm
d = 350 mm r = 20 mm
iy = 6 cm
h = 282 mm

Dari Hasil SAP 2000, diperoleh :

3. Akibat beban Grafitasi (combo 1 ) 2. Akibat beban Lateral (combo 3 )


Mmax = 1.848 kgm Mmax = 15.683 kgm
Dmax = 544,24 kg Dmax = 6.169,12 kg
Nmax = 40.156,57 kg Nmax = 31.128,14 kg
5. Kontrol tekuk untuk kolom 1
a. Arah X
 Ic / Lc Ic.atas / Lc.atas  Ic.bawah / lc.bawah
GA  
 Ib / Lb Ib / Lb
28.700 / 400  28.700 / 600
  1.63
41.900 / 700

GB  1 (jepit)

Portal bergoyang dari Nomogram 1 didapat harga Kcx = 1,4


Lkx = L x Kcx = 600 x 1,4 = 700 cm
Lkx 700
x    47,95
ix 14,6

x fy 47,95 250
c    0,539
 E 3,14 2.10 5

0,658c  c 2
2

bs   0,29
0,877
GA = bs x GA = 0,29 x 1,63 =0,48
GB = 0,344
Dari nomogram didapatkan kcx = 1,14
Maka : Lkx = 1,14 x 600 = 570 cm

x1  57014,6  39,04

39,04 250
cx   0,439
 2.10 5

b. Arah Y
 Ic / Lc Ic.atas / Lc.atas  Ic.bawah / lc.bawah
GA  
 Ib / Lb Ib / Lb

3.650 / 400  3.650 / 500


  6,25
1.840 / 700

GB  1 (jepit)

Portal bergoyang dari Nomogram 1 didapat harga Kcy = 1,77


Lky = L x Kcy = 500 x 1,77 = 885 cm
Lky 885
y    147,5
iy 6

y fy 147,5 250
c    1,66
 E 3,14 2.10 5

0,658c  c 2
2

bs   0,99
0,877
GA = bs x GA = 0,99 x 6,25 = 6,19
GB = 0,99
Dari nomogram didapatkan kcy = 1,74
Maka : Lkx = 1,74 x 500 = 870 cm

y1  870 6  145

145 250
cy   1,63
 2.10 5
cx  cy = arah y menentukan

6. Kontrol tekuk untuk kolom 2


a. Arah X
 Ic / Lc Ic.atas / Lc.atas  Ic.bawah / lc.bawah
GA  
 Ib / Lb Ib / Lb
28.700 / 400
  0,46
41.900 / 650  41.900 / 800

GB  1 (jepit)
Portal bergoyang dari Nomogram 1 didapat harga Kcx = 1,22
Lkx = L x Kcx = 600 x 1,22 = 610 cm
Lkx 610
x    41,78
ix 14,6

x fy 41,78 250
c    0,47
 E 3,14 2.10 5

0,658c  c 2
2

bs   0,23
0,877
GA = bs x GA = 0,23 x 0,46 = 0,11
GB = 0,23
Dari nomogram didapatkan kcx = 1,05
Maka : Lkx = 1,05 x 600 = 525 cm

x2  52514,6  35,96

35,96 250
cx   0,4
 2.10 5

b. Arah Y
 Ic / Lc Ic.atas / Lc.atas  Ic.bawah / lc.bawah
GA  
 Ib / Lb Ib / Lb
3.650 / 500
  1,42
1.840 / 650  1.840 / 800

GB  1 (jepit)

Portal bergoyang dari Nomogram 1 didapat harga Kcy = 1,37


Lky = L x Kcy = 600 x 1,37 = 685 cm
Lky 685
y    114,17
iy 6

y fy 114,17 250
c    1,28
 E 3,14 2.10 5

0,658c  c 2
2

bs   0,94
0,877
GA = bs x GA = 0,94 x 1,42 = 1,34
GB = 0,94
Dari nomogram didapatkan kcy = 1,35
Maka : Lkx = 1,35 x 600 = 675 cm

y 2  675 6  112,5

112,5 250
cy   1,27
 2.10 5
cx  cy = arah y menentukan

Dari dua kolom tersebut maka cy pada kolom 1 lebih menentukan karena lebih besar dari
pada cy pada kolom 2, sehingga cy  1,63

maka : s  cy 0,7


 1,36  1 ( tekuk elastis )
sehingga :   1,76.s
 2,4

Ag. fy 101,5  2500


Pn    105.719,9 kg
 2,4

Pu 31.128,14 31.128,14
   0,3
Pn   105.719,9 0,85  105.719,9

Pu 8  Mux Muy 
    1
Pn 9  Mnx Mny 

Akibat combo 1 Akibat combo 3

Mnty1 = 1.848 kgm Mlty 1 = 15.162,53 kgm

Mnty 2= 872,,37 kgm Mlty 2 = 15.683,05 kgm

Pu = 40.156,75 kg Pu = 31.128,14 kg

7. Menentukan Muy

Untuk elemen bergoyang : Muy  b.Mnty  sy.Mlty

 2 . Ag.E 3,14 2  101,5  2.10 6


Pada Kolom 1 Ncrby =   95.196,14 kg
y 2 145 2

 2 . Ag.E 3,14 2  101,5  2.10 6


Pada Kolom 2 Ncrby =   158.303,58 kg
y 2 112,5 2
Akibat beban 1
Cm
by  1
  Nu  Cm = 1
1   
  Ncrby 

1
  1,39
 40.156,57  2  31.088,97  2 
1  
 158.303,58  2  95.196,14  2 
Akibat Beban 3

Cm
by   1 Cm = 1
  Nu 
1   
  Ncrby 

1
  1,32
 31.128,14  2  30.054,79  2 
1  
 158.303,58  2  95.196,14  2 

Muy  1,39  1.848  1,32  15.162,53  22.583,26 kgm = 2.258.326 kgcm

8. Menentukan Mnx
a. Kontrol Local Bucling
bf 250
Pelat sayap :   2,929
2tf 28
bf 170

2tf fy
170 170
  10,75
fy 250

h 282
Pelat badan :   31,33
tw 9 h 1680

tw fy
1680 1680
  106,25
fy 250

Penampang Kompak

Mn = Mp = Zx x Fy = 1360 x 2500 = 3.400.000 kgcm

Mn  0,9  3.400.000  3.060.000  2.258.326 kgcm

b. Kontrol Lateral Bucling


Lb = 500 cm ; Lp = 298,682 ; Lr = 936,253
Lp < Lb < Lr Bentang menengah
 Lr  Lb 
Mnx  Cb Mr  Mp  Mr   Mp
 Lr  Lp 
Ma = 15.683,05 – (1/4 x 5 x 6.169,12) = 7.971,65
kgm
Mb = 15.683,05 – (1/2 x 5 x 6.169,12) = 260,25
kgm
Mc = 15.683,05 – (3/4 x 5 x 6.169,12) = 7.451,15
kgm
12,5M max
Cb 
2,5M max  3Ma  4Mb  3Mc
12,5  15.683,05
Cb 
2,515.683,05  37.971,65  4260,25  37.451,15
 2,26  2,3

Mr = Sx (fy – fr) = 1280 (2500 – 700) = 2.304.000 kgcm

My = Sx . fy = 1280 x 2500 = 3.200.000 kgcm

Mp = Zx . fy = 1360 x 2500 = 3.400.000 kgcm

1,5 My = 4.800.000 kgcm > Mp

 Lr  Lb 
Mnx  CbMr  Mp  Mr 
 Lr  Lp 

 936,253  500 
 2,262.304.000  3.400.000  2.304.000
 936,253  298,682 

 6.679.200,83  Mp

Mny = Mp = 3.400.000 kgcm

c. Kontrol Interaksi Momen lentur


Pu 8  Mux Muy 
    1
Pn 9  Mnx Mny 

31.128,14 8  2.255.499,4 
 0    0.996  1 OK
105.719,9 9  0,9  3.400.000 
IX. PERENCANAAN SAMBUNGAN
5

3
2

9.1 Sambungan No 5 (sambungan Kuda-kuda)

1. Kekuatan baut tipe tumpu untuk batang tarik

Kuat geser Rn  0,75  0,5  fu.2. Ab


 0,75  0,5  4100  2  1  .0,7 2
4

 1.183,399kg
Kuat tumpu Rn  0,75  2,4  d  tp  fu
 0,75  2,4  1,6  1 4100
 5.166kg
2. Kekuatan baut tipe tumpu untuk batang tekan

Kuat geser Rn  0,75  0,5  fu  2  Ab


 0,75  0,5  4100  2  1   1,6 2
4

 6.182,654kg

Kuat tumpu Rn  0,75  2,4  d  tp  fu


 0,75  2,4  1,6  1 4100
 11.808kg
3. Banyaknya baut

Batang tekan : n = 2 (baut minimum)


Pu < Rn
1027,25kg < 6182,654 kg
Pu 1027,25
Jumlah baut ( n ) = = = 0,45  1 buah
Rn 6182,654
Batang tarik : n = 2 (baut minimum)
Pu < Rn
1034,68 kg < 6182,654 kg
Pu 1027,25
Jumlah baut ( n ) = = = 1,23  2 buah
Rn 1.183,399
4. Kontrol Pelat simpul

Gaya – gaya yang bekerja :


Gaya Normal ( Nu ) = -S 54 sin 51 0 + S 44 sin 210
= - 13.971,57 sin 510 + 3.633,04 sin21 0
= 9.707,78 kg (tekan)
Gaya geser ( Vu ) = S60 + S56 cos 21 0 – S65 cos 51 0
= 2436 + 3.633,04 cos 21 0 – 13.971,57 cos 51 0
= 5.173,45 kg (tekan)
Nn1  0,9. fy. Ag

 0,9  2400  4,3  2  19.350kg


Nn2  0,75. fu. An

 0,75  4100  4,3  0,86 1 0,5  2  23.800,5kg


Vn  0,75  0,6  An  fu  2
 0,750,6  3,87  4100  2  14.280,3kg
Persamaan Interaksi
2 2
 Vu   Nu 
Vn   Nn   1
   
2 2
 5.173,45   9.707,78 
14.280,3    19.350   0,38  1
   

9.2 SAMBUNGAN No. 6 ( Sambungan Kuda – kuda )

1. Kekuatan baut tipe tumpu untuk batang tarik

Kuat geser Rn  0,75  0,5  fu.2. Ab


 0,75  0,5  4100  2  1  .0,7 2
4

 1.183,399kg

Kuat tumpu Rn  0,75  2,4  d  tp  fu


 0,75  2,4  1,6  1 4100
 5.166kg
2. Kekuatan baut tipe tumpu untuk batang tekan

Kuat geser Rn  0,75  0,5  fu  2  Ab


 0,75  0,5  4100  2  1   1,6 2
4

 6.182,654kg
Kuat tumpu Rn  0,75  2,4  d  tp  fu
 0,75  2,4  1,6  1 4100
 11.808kg
3. Banyaknya baut

Batang tekan : n = 2 (baut minimum)


Pu < Rn
1027,25 kg < 6182,654 kg
Pu 1027,25
Jumlah baut ( n ) = = = 0,45  1 buah
Rn 6182,654

Batang tarik : n = 2 (baut minimum)


Pu < Rn
1034,68 kg < 6182,654 kg
Pu 1027,25
Jumlah baut ( n ) = = = 1,23  2 buah
Rn 1.183,399
4. Kontrol Pelat simpul
Gaya – gaya yang bekerja :
Gaya Normal : Nu = S6 – S7 – S44 cos 68 0
= 13.327 – 11.959 – 3.633,04 cos 38 0
= 69,33 kg (tekan)
Gaya geser Vu = S23 sin 68 0 – S41
= 3.633,04 sin 68 0 – 11959
= 14,28 kg (tekan)
Nn1  0,9. fy. Ag

 0,9  2400  4,3  2  19.350kg (menentukan)


Nn2  0,75. fu. An

 0,75  3700  4,3  0,86 1 0,5  2  23.800,5kg


Vn  0,75  0,6  An  fu  2
 0,750,6  3,87  3700  2  14.280,3kg

Persamaan Interaksi
2 2
 Vu   Nu 
Vn   Nn   1
   
2 2
 14,28   69,33 
14.280,3   19.350   0,000138  1
   

9.3 SAMBUNGAN No. 4 ( Sambungan Kuda-Kuda )

25o

1. Kekuatan baut tipe tumpu untuk batang tarik

Kuat geser Rn  0,75  0,5  fu.2. Ab


 0,75  0,5  3700  2  1  .0,7 2
4

 1.183,399kg

Kuat tumpu Rn  0,75  2,4  d  tp  fu


 0,75  2,4  1,6  1  4100
 5.166kg
2. Kekuatan baut tipe tumpu untuk batang tekan

Kuat geser Rn  0,75  0,5  fu  2  Ab


 0,75  0,5  4100  2  1  1,6 2
4

 6.182,654kg

Kuat tumpu Rn  0,75  2,4  d  tp  fu


 0,75  2,4  1,6  1 4100
 11.808kg

3. Banyaknya baut
Batang tekan : n = 4
Pu < Rn
1027,25 kg <6182,654kg
Pu 1027,25
Jumlah baut ( n ) = = = 0,45  1 buah
Rn 6182,654
Batang tarik : n = 4
Pu < Rn
1027,25 kg < 1.067,4037 kg
Pu 1027,25
Jumlah baut ( n ) = = = 1,23  1 buah
Rn 1.183,399
4. Kontrol Pelat simpul

Gaya – gaya yang bekerja :

Gaya Normal ( Nu ) = S1 – S16 cos 25 0


= 20.529,86 – 21.484,24 cos 25 0
= -15,62 kg (tarik)

Gaya geser ( Vu ) = S16 sin25 0


= 21.484,24 sin 25 0
= 6.281,38 kg (tekan)
Nn1  0,9. fy. Ag

 0,9  2400  4,3  2  19.350kg


Nn2  0,75. fu. An

 0,75  4100  4,3  0,86 1 0,5 2  23.800,5kg


Vn  0,75  0,6  An  fu  2
 0,750,6  3,87  4100 2  14.280,3kg

Persamaan Interaksi
2 2
 Vu   Nu 
Vn   Nn   1
   

2
 6.281,38    15,62 
2

14.280,3    19.350   0,19  1


   

Sampai disinih…
9.4 SAMBUNGAN No. 2 ( Balok dengan Kolom )

Pu
6 Ø 26 Mu
4 Ø 32

3 Ø 12 2 Ø 12

4 Ø 32
WF 500x200x9x14
6 Ø 26

Kolom WF 350x250x9x14

Pu = Pu Rangka Atap + Pu Balok Lantai+ Pu Kolom + Pu Beban akibat pelat lantai


= 1.027,25 kg + 4010, 8 kg + 3228,2 kg + 1.210,12 kg
= 9476.36 kg
Mu = Mu Rangka Atap + Mu Balok Lantai +Mu Kolom + Mu Beban akibat pelat
lantai
= 1564 kg + 1253,75 kg + 2677,5 kg + 1.240 kg
= 6734,75 kg

1. Sambungan antara badan balok dan flens kolom

Direncanakan :

- Profil ╨ 50x50x5

-  baut 12 mm

Sambungan pada badan balok


Kuat geser Ø Rn = 0,75 . 0,5 . fu . 2 Ab
= 0,75 . 0,5 . 4100 . 2 . 1,130
= 3474,75 kg
Kuat tumpu Ø Rn = 0,75 . 2,4 . db . tp . fu
= 0,75 . 2,4 . 1,2 . 0,9 . 4100
= 7970,4 kg

Pu 9476,36
Jumlah baut ( n ) = = = 1,98 2buah
Rn 3474,75

Sambungan pada flens kolom


Kuat geser Ø Rn = 0,75 . 0,5 . fu . Ab
= 0,75 . 0,5 . 4100 . 1,1304
= 1737,99 kg
Kuat tumpu Ø Rn = 0,75 . 2,4 . db . tp . fu
= 0,75 . 2,4 . 1,2 . 0,5 . 4100
= 4428kg
Pu 9476,36
Jumlah baut ( n ) = = = 3,69  4 buah
Rn 1739,99

Kontrol kekuatan siku penyambung

Anv = ( L – n.d1 ) . tL d1 = 12 + 1,5 = 13,5 mm


= ( 10 – ( 2 . 1,35 ) ) . 0,5
= 3,65 cm2
2 Ø Pn = 2 . 0,9 ( 0,75 . 0,6 . fu . Anv )
= 2 . 0,9 ( 0,75 . 0,6 . 4100 . 3,65 )

2 Ø Pn = 12.121,65 kg > Pu = 9476,36 kg…..Ok

2. Sambungan antara flens kolom dan profil T


W

50 a
44 b
14
44

50
306

a = 50 mm
b = 44 mm

Mu 6734,75
2T = = = 16836,9 kg
db 0,4
T = 8418,45 kg
a  1,25 . b  50 mm  55 mm
d 32
a’ = a + = 50 + = 66 mm
2 2
d 32
b’ = b - = 44 - = 28 mm
2 2
W  d ' 200  2 . (32  1,5)
= = = 0,66
W 200
Kekuatan baut pada flens profil T

Ø.Rn = 0,75 . 0,75 . fub . Ab . n


= 0,75 . 0,75 . 4100 . ( ¼ .  . 3,22 ) . 2
= 33459,84 kg

 B   a'   33459,84   66 
 =   1 .   =   1 .   = 1,62 > 1,00
 T   b'   8418,45   28 

1    1  1 
 = .  = .  = 27,62 > 1,00
  1    0,66  1  0,948 
dipakai  = 1,00
  .   b'   1,00 . 0,66   28 
Prying force Q = T . .  = 8418,45. . 
 1   .   a'   1  1,00 . 0,66   66 
= 3567,86 kg
T + Q  Ø.Rn
8418,45 + 3567,86 = 11986,31 kg  33459,84 kg…..Ok
Kontrol tebal flens profil T

4.T.b'
tf 
φ.W.fy.(1  α.δ)

4 . 8418,45 . 2,8
tf 
0,9 . 40 . 2400 . (1  1 . 0,66)
2,3 cm  1,82 cm…..Ok

3. Sambungan pada badan profil T

Kuat geser Ø Rn = 0,75 . 0,5 . fu . Ab


= 0,75 . 0,5 . 4100 . 1,1304
= 1737,99kg

Kuat tumpu Ø Rn = 0,75 . 2,4 . db . tp . fu


= 0,75 . 2,4 . 2,6 . 1,3 . 4100
= 24944,4 kg

Pu 9476,36
Jumlah baut ( n ) = = = 5,45  6 buah
Rn 1737,99

4. Kekuatan profil T

Ag . 0,9 . fy  2T

W . tw . 0,9 . fy  2T

40 . 1,5 . 0,9 . 2400  16836,9 kg


45
200 110
45 25

50 50 100
129600 kg  16836,9 kg……Ok 44
25
202 14
50
An . 0,75 . fu  2T 44

50
( Ag -  d’ tw ) . 0,75 . fu  2T 78 57 57 57
249

( 20.1,5 – 2.(2,6+0,15).1,5 ) . 0,75 . 4100  16836,9 kg

66881,25 kg  16836,9 kg……Ok

9.5 SAMBUNGAN No. 3 ( Balok dengan Balok )

Mu Pu Pu Mu

3 Ø 12 2 Ø 12

4 Ø 32
WF 500x200x9x14
6 Ø 26

Kolom WF 350x250x9x14

Pu = Pu Balok Lantai+ Pu Beban akibat pelat lantai


= 4010,8 kg + 1.210,12 kg
= 5220,92 kg
Mu = Pu Balok Lantai + Pu Beban akibat pelat lantai
= 1253,75 kg + 1.240 kg
= 2493,75 kg

1. Sambungan antara badan balok dan flens kolom

Direncanakan :
- Profil ╨ 50x50x5

-  baut 12 mm

Sambungan pada badan balok

Kuat geser Ø Rn = 0,75 . 0,5 . fu . 2 Ab


= 0,75 . 0,5 . 4100 . 2 . 1,1304
= 3475,98 kg

Kuat tumpu Ø Rn = 0,75 . 2,4 . db . tp . fu


= 0,75 . 2,4 . 1,2 . 0,9 . 4100
= 7970,4 kg

Pu 5220,92
Jumlah baut ( n ) = = = 1,50  2 buah
Rn 3475,98

Sambungan pada flens kolom

Kuat geser Ø Rn = 0,75 . 0,5 . fu . Ab


= 0,75 . 0,5 . 4100 . 1,1304
= 1737,99 kg

Kuat tumpu Ø Rn = 0,75 . 2,4 . db . tp . fu


= 0,75 . 2,4 . 1,2 . 0,5 . 4100
= 4428 kg

Pu 5220,92
Jumlah baut ( n ) = = = 2,99  3 buah
Rn 1737,99

Kontrol kekuatan siku penyambung

Anv = ( L – n.d1 ) . tL d1 = 12 + 1,5 = 13,5 mm


= ( 10 – ( 2 . 1,35 ) ) . 0,5
= 3,65 cm2
2 Ø Pn = 2 . 0,9 ( 0,75 . 0,6 . fu . Anv )
= 2 . 0,9 ( 0,75 . 0,6 . 4100 . 3,65 )
2 Ø Pn = 12121,65 kg > Pu = 5220,92 kg…..Ok
2. Sambungan antara flens kolom dan profil T
W

72 a

70 b
18
a = 72 mm
70

b = 70 mm
72
456
Mu 2493,75
2T = = = 6234,375 kg
db 0,4
T = 3117,1875 kg

a  1,25 . b  72 mm  87,50 mm

d 32
a’ = a + = 72 + = 88 mm
2 2

d 32
b’ = b - = 70 - = 54 mm
2 2

W  d ' 200  2 . (32  1,5)


= = = 0,66
W 200

Kekuatan baut pada flens profil T

B = 0,75 . 0,75 . fub . Ab . n


= 0,75 . 0,75 . 4100 . ( ¼ .  . 3,22 ) . 2
= 37077,12 kg

 B   a'   37077,12   88 
 =   1 .   =   1 .   = 0,034 < 1,00
 T   b'   3117,1875   54 

1    1  0,034 
 = .  = .  = 0,053 < 1,00
  1    0,66  1  0,034 
dipakai  = 0,053

  .   b'   0,053 . 0,66   54 


Prying force Q = T . .  = 3117,1875 .  . 
 1   .   a '   1  0,053 . 0,66   88 
= 675,89 kg
T + Q  Ø.Rn
3117,1875 + 675,89 = 3793,0775 kg  33459,84 kg…..Ok

Kontrol tebal flens propil T

4.T.b'
tf 
φ.W.fy.(1  α.δ)

4 . 3117,11875 . 5,4
tf 
0,9 . 20 . 2400 . (1  0,053 . 0,66)

3,4 cm  3,12 cm…..Ok

3. Sambungan pada badan profil T


Kuat geser Ø Rn = 0,75 . 0,5 . fu . Ab
= 0,75 . 0,5 . 4100 . ( ¼ ..2,62 )
= 6158,8975 kg

Kuat tumpu Ø Rn = 0,75 . 2,4 . db . tp . fu


= 0,75 . 2,4 . 2,6 . 1,3 . 4100
= 24944,4 kg
Pu 31117,1875
Jumlah baut ( n ) = = = 5,35  6 buah
Rn 6158,8975
4. Kekuatan profil T

Ag . 0,9 . fy  2T
45
200 110
W . tw . 0,9 . fy  2T
45 25
72
40 . 1,8 . 0,9 . 2400  6234,375 50 100
70
302 18 25
77760 kg  6234,375 kg……Ok 70 60

72
80 94 94 94
An . 0,75 . fu  2T 362

( Ag -  d’ tw ) . 0,75 . fu  2T

( 20.1,8 – 2.(2,6+0,15).1,8 ) . 0,75 . 4100  6234,375


80257,5 kg  6234,375 kg……Ok

9.6 Perencanaan Pelat Landasan

Pu Kolom WF 350x250x9x14

Mu Plat Landasan

100 mm
I

II III
150 mm
b

500 mm
150 mm

a1 a2
100 mm

100 mm 300 mm 100 mm


500 mm

Pu= Pu Rangka Atap + Pu Balok Lantai + Pu Kolom + Pu Balok tangga + Pu


Beban akibat pelat lantai
= 1027,25 kg + 4010,8 kg + 3228,24kg + 766,63 kg + 110,12 kg
= 9143,04 kg
Mu = Pu Rangka Atap + Pu Balok Lantai + Pu Kolom + Pu Beban akibat pelat
lantai
= 1564 kg + 1253,375 kg + 2677,5 kg +956 kg + 1240 kg
= 7690,875kg

1. Kontrol Pelat Landasan

a. Kuat nominal tumpu beton

Pn = 0,85 . fc’ . A = 0,85 . 200 ( 50 . 50 ) = 425000 kg

Pu < Ø . Pn = 0,6 . 425000 = 255000 kg


9143,04 kg < 255000 kg……OK
b. Tegangan yang diterima Beton
Eksentrisitas
M 76908,75
e = = = 8,6 cm
P 9143,04

W = 1/6 B.L2
= 1/6 . 50 . 502 = 20833,33 cm3
P M 9143,04 76908,75
   
A W 50.50 20833,33
= 17,55 + 18,11
 max = 17,55 + 18,11 = 35,66 kg/cm2
 min = 17,55 – 18,11 = - 0,56 kg/cm2
Jadi yang di pakai untuk nilai q = 35,66 kg/cm2 x 1 cm = 35,66 kg/cm

Momen Yang terjadi


Daerah I

Dihitung sebagai pelat kantilever


M = ½ .q . L2 = ½ . 35,66 . 102 = 1783 kg.cm

Daerah II

M =  . q . b2
a 30
= = 2 , didapatkan 1 = 0,1 dan 2 = 0,046
b 15
MA1 = 1 . q . b12 = 0,1 . 35,66 . 152 = 802,35 kg.cm
MA2 = 2 . q . b22 = 0,046 . 35,66 . 152 = 369,08 kg.cm

Daerah III

a 10
= = 0,67 < ½ plat = 0,6 cm
b 15
maka diperhitungkan sebagai plat kantilever

M = ½ .q . L2 = ½ . 35,66. 102 = 1783 kg.cm


Momen terbesar = 1783 kg.cm,
 plat = 2400 kg/cm2
Menghitung Tebal Pelat

4.Mu 4 . 7.811
t = = = 1,724
fy 2400

dipakai t plat = 2 cm

Perhitungan Sambungan Las Kolom dan Pelat Landasan

Dimisalkan :
tebal las = 1 cm

a min ( t = 1,5 mm ) = 6 mm
A = 4x30 + 2x27 + 4x5 + 2x50 = 294 cm2
d2 27 2
Sx = b.d + = 30.27 + = 1053 cm3
3 3

Pu 9143,04
Akibat geser beban sentris, fv =   31,098kg/c m 2
A 294
Mu 7.811
Akibat beban momen lentur, fh =   358,34 kg/cm 2
Sx 1053

f total = fv 2  fh 2  154,212  358,34 2  128,561kg/cm 2

.fn = 0,75 x 0,6 x 70 x 70,3 = 2214,45 kg/cm2


ftotal 128,561
te perlu =   0,175 cm
fn 2214,45
te. perlu 0,175
a perlu =   0,248 cm
0,707 0,707
a perlu > a min  Jadi dipakai las = a min = 6 mm

Perhitungan Angker
 max = 17,55 + 18,11 = 35,66 kg/cm2
 min = 17,55 – 18,11 = - 0,56 kg/cm2
σmax 35,66
C .L  . 50  49,227 cm
σmax  σmin 35,66  0,56
e = C – ½ . L = 49,227 – ½ . 50 = 24,227 cm
a = C – 1/3 . C – e = 49,227 – 1/3. 49,227 – 24,227 = 8,59 cm
Y = L – ( 1/3.C + 3,75 ) = 50 – ( 1/3 . 49,227 + 3,75 ) = 29,84 cm

M = 0
( M  P.a) 76908,75  (9143,04 . 8,59)
ft    25271,92 kg
y 25,07

As yang di butuhkan :
ft 25271,92
Asnet = = = 15,04 cm2
 baut 0,7 . 2400

Bila dipakai  28 mm = 2,8 cm


As = ¼ .  . 2,82 = 6,154 cm2
As net = 0,7 . As = 0,7 . 6,154 = 4,31 cm2
Asnet 15,04
Jumlah baut = = = 3,49  4 buah
Asnet 4,31

Perhitungan Panjang Angker

Angker

1
0,02 . .  . 282 . 240
0,02. Ab. fy 4
Ldb Ldb = 
fc' 25
= 590,82mm

0,06.db.fy = 0,06 . 28 . 240 = 403,2 mm  45 cm


Penulangan Kolom Pendek ( Pedestal )

.Pn =  . 0,85 . fc’ . b . d d = 500 – 40 – 19 – 19/2 = 431,5 mm


= 0,6 . 0,85 . 25 . 500 . 431,5
= 2750812,5 N
Beban berfaktor kolom
Pu < .Pn

9143,04 N < 2750812,5 N ….Ok

Untuk kolom pedestal diambil  = 1 %

As = 0,01 . 500 . 431,5 = 2157,5 mm2

Dipakai tulangan. 8 D19 ( As = 2267,08 mm2 )

* Kontrol geser kolom Pu  .Vc,


Pu = 10.070 kg
.Vc = 0,6 . 1/6 . fc .b . d

= 0,6 . 1/6 . 25 .500 . 431,5


= 107875 N

Pu ≤ .Vc, maka perlu tulangan geser

Dipakai geser praktis 10 – 200 mm


* Kontrol penyaluran tulangan
(0,25. fy.db) (0,25 . 240 .19)
Ldb    228 mm
fc' 25
* Panjang penyaluran dibawah pertemuan kolom dengan pelat pondasi :

Ab
 .192
Lb = 0,02. . fy  0,02 . 4 . 240  272,05 mm
fc 25
Maka dipakai penyaluran tulangan sepanjang 275 mm = 27,5 cm
sampai disinih
11. PERENCANAAN PONDASI

11.1. Menghitung luasan telapak foot plate:

Direncanakan
Pu = 10.070 KG = 10070 Kn
h Pondasi = 500 mm
kedalaman pondasi = 1 m
𝛾 tanah = 18 KN/m³
q tanah ijin = 225
q netto = q tanah ijin – ( h pondasi x 𝛾 beton ) – ( kedalaman pondasi x 𝛾 tanah )

q netto = q tanah ijin – ( h pondasi x 𝛾 beton ) – ( kedalaman pondasi x 𝛾 tanah )


= 225 – (0,5 x 24) – (2 x 18)
= 177 Kn/m²
Menggunakan pondasi foot plate (Lf)
𝑃𝑢 6.𝐶
q netto = 𝐿𝑓2
(1 + 𝐿𝑓 )

4533,9 6.0,329
177 = (1 + )
𝐿𝑓2 𝐿𝑓

4533,9 1,974
177 = 𝐿𝑓2
𝑥 𝐿𝑓

4533,9 5116,06
177 = 𝐿𝑓2
+ 𝐿𝑓³
x Lf ³
177 Lf ³ = 4533,9 Lf + 5116,06
177 Lf ³ - 4533,9 Lf – 5116,06 = 0

4533,9+5116,06
Lf = 177

Lf = 5,5 m
11.2. Kontrol Geser Pada Pondasi
𝑃𝑢 4533,97
C = 𝑀𝑢 = = 1,30
3471,8

𝑃𝑢 6.𝐶
q max = 𝐿𝑓2 (1 + )
𝐿𝑓

10.070 6.1,3
= (1 + )
5,5² 5,5

= 149,88 x 2,41 = 361,21 Kn/m²

q netto ≤ q max

177 Kn/m² ≤ 361,21 Kn/m² ........ ok

q1

500 mm q min q max

300 mm

500 mm

100 mm 100 mm
500 mm
300 mm

q1 = Tegangan pada jarak d dari muka kolom


2,05+0,4+0,525
q1 = q min + 4,5
( q maks – q min )

= 150,605 + 0,66 ( 361,21 – 150,605 )


= 289,6043 Kn/m2

𝐿𝑓 𝑏 𝑘𝑜𝑙𝑜𝑚
Vu = 0,5 (q max + q1 ) Lf { 2
−( 2
+ 𝑑)}
5,5 0,4
= 0,5 (361,21 + 289,6043 ) 5,5 { 2
− ( 2 + 0,250)}

= 3674,34 Kn
1
Vc = 6
√𝑓′𝑐 . Lf .d
1
= 6
√41 . 5,5 .250
= 1467382,63 kn

0,75 Vc = 0,75 x 14673


= 11004,75 Kn > Vu = 3674,34 Kn .... ok

11.3. Penulangan Lentur Pondasi


2,05+0,4
q2 = qmin + (𝑞 𝑚𝑎𝑘𝑠 − 𝑞 𝑚𝑖𝑛)
4,5

= 150,605 + 0,54 x ( 361,21 – 150,605)

= 264,331 Kn/m2

𝑀𝑢 𝑎
= 0,85 . f’c . a . b ( d - 2 )
0,8

7811 𝑎
= 0,85 . 41 .a.1000 (525 - )
0,8 2

433,975 = 34850 a – 262,5 a

a = 79,7 ≈ 100 mm

Cc – Ts = 0

0,85 . f’c . a . b – As . fy = 0

0,85 𝑥 𝑓 ′ 𝑐 𝑥 𝑎 𝑥 𝑏 0,85 𝑥 41 𝑥 79,7 𝑥 1000


As = = = 11110,18 𝑚𝑚2
𝑓𝑦 250

As min = 0,0018 . b.h pondasi

= 0,0018 x 1000 x 500 = 900 mm²

As dipakai = 11110,18 mm²

Dipakai D16 dengan luas A = 100 mm²


𝐴 𝑥 1000 100𝑥1000
jarak (S) = 𝐴𝑠 𝑃𝑎𝑘𝑎𝑖 = = 90,07 𝑚𝑚² ≈ 100 𝑚𝑚²
11110,18

Dipakai jarak 100 mm²

Tulangan susut

ℎ 𝑝𝑜𝑛𝑑𝑎𝑠𝑖 500
t= = = 250 𝑚𝑚
2 2

As susut = 0,0018 x b x t = 450 mm²

dipakai tulangan D13

1
A = 4 𝑥 𝜋 𝑥 13² = 132,73 𝑚𝑚²

𝐴 𝑥 1000 132,73 𝑥 1000


S = 𝐴𝑠 𝑝𝑎𝑘𝑎𝑖 = = 294,95 𝑚𝑚 ~ 300 𝑚𝑚
450

jadi dipasang tulangan susut = D13 – 300 mm

Hasil dari perhitungan pondasi diatas, selanjutnya dituangkan dalam gambar detail
pondasi seperti gambar berikut ini :

Anda mungkin juga menyukai