MATÉRI PANGAJARAN 1

TERJEMAHAN

A. Maca Téks Terjemahan

Pék baca sing gemet, nepi ka hidep paham kana bédana ngagunakeun basa Indonésia
jeung basa Sunda!

OLEH-OLEH KANG EMIL DARI AMERIKA

Walikota Bandung, Ridwan Kamil, melakukan kunjungan kerja ke Amerika Serikat (AS)
awal Juni 2015. Berada di AS selama 10 hari, banyak agenda kegiatan yang dilakukan Kang
Emil. Secara khusus, Kang Emil melaporkan kegiatannya tersebut kepada warga Bandung
melalui akun facebook “Ridwan Kamil untuk Bandung”, sekaligus sebagai oleh-oleh untuk
warga kota yang dicintainya.

Selama di AS Kang Emil melakukan rapat kerja, presentasi, diskusi tentang Islam di
Indonesia, berpidato, persiapan kerja sama, dsb. Bertemu dengan berbagai kalangan, mulai dari
kalangan universitas, forum bisnis, walikota, gubernur, lembaga, hingga komunitas. Selain itu
juga mewakili Indonesia di forum walikota dunia “World Cities Summit Mayor Forum” di New
York. Hasilnya, antara lain, lebih dari sepuluh perusahaan di AS menyatakan kesediaanya
berinvestasi di Kota Bandung.

Kang Emil pun melakukan rapat kerja dengan Pixar Animation untuk membuka bisnis
dengan anak-anak animasi dan ekonomi kreatif di Kota Bandung. Kemudian rapat kerja dengan
kantor pusat facebook di Silicon Valley untuk mendesain jaringan online khusunya untuk
promosi usaha mikro, kecil, dan menengah (UMKM) Kota Bandung ke dunia dan program
magang anak-anak Bandung di kantor mereka. Mereka akan datang ke Bandung, Agustus 2015.
Juga rapat kerja dengan kantor pusat twitter, dan akan ada kerjasama untuk program smartcity
berbasis twitter ke seluruh kota-kota dunia dengan menggunakan Bandung sebagai partnernya.

Terjemahan Sundana:

OLÉH-OLÉH KANG ÉMIL TI AMÉRIKA

Walikota Bandung, Ridwan Kamil, ngalaksanakeun kunjungan kerja ka Amérika Serikat

awal Juni 2015. Salila sapuluh poé aya di AS, loba agenda kagiatan anu dilakukeun ku Kang
Émil. Sacara husus, Kang Emil ngalaporkeun éta kagiatan ka warga Bandung ngaliwatan akun
pésbuk “Ridwan Kamil untuk Bandung”, sakaligus minangka oléh-oléh keur warga kota anu
dipikacintana.

Salila di AS téh Kang Emil ngayakeun rapat kerja, présentasi, sawala ngeunaan Islam di
Indonésia, biantara, tatan-tatan gawé bareng, jsb. Tepung lawung jeung sawatara kalangan, ti
mimiti kalangan universitas, pengusaha, walikota, gubernur, lembaga, nepi ka komunitas. Salian
ti éta ogé jadi wakil Indonésia dina pajemuhan walikota sadunya “World Cities Summit Mayor
Forum” di New York. Hasilna, diantarana baé, leuwih ti sapuluh perusahaan di AS nétélakeun
kasanggupanana pikeun invéstasi di Kota Bandung.

Kang Emil ogé ngalaksanakeun rapat kerja jeung Pixar Animation pikeun muka lawing
usaha barudak animasi jeung ékonomi kréatif di Kota Bandung. Saterusna rapat kerja jeung
kantor puseur pésbuk di Silicon Valley pikeun ngararancang jaringan online, hususna pikeun
promosi usaha mikro, kecil, dan menengah (UMKM) Kota Bandung ka sakuliah dunya sarta
magang barudak Bandung di kantor maranéhna. Maranéhna datang ka Bandung, Agustus 2015.
Rapat kerja jeung kantor puseur twitter deuih, sarta baris gawé bareng pikeun program smartcity
ngagunakeun twitter ka kota-kota di sakuliah dunya.
MAHAM EUSI BACAAN

Pancén 1

Pikeun maham eusi bacaan hasil terjemahan di luhur, pék jawab pananya di handap!

1. Saha ari Walikota Bandung téh?

2. Iraha jeung rék naon deuih inditna ka Amérika Serikat?
3. Naon baé anu dilakukeun di Amérika Serikat?
4. Tepung lawung jeung saha baé salila di Amérika Serikat téh?
5. Naon hasilna tina kunjungan kerja Kang Emil ka Amérika Serikat?
6. Naon maksudna Kang Emil ngayakeun rapat kerja jeung Pixar Animation?
7. Naon maksudna Kang Emil ngadatangan ka Silicon Valley téh?
8. Numutkeun hidep, naon kauntunganana Kang Emil ngayakeun gawé bareng jeung kantor
puseur pésbuk sarta twitter?

PEDARAN

Tarjamah asalna tina basa Arab, ari dina basa Inggris mah disebutna translation. Tarjamah téh
nyaéta mindahkeun atawa ngarubah hiji basa kana basa séjén. Disebut ogé alih basa, béda jeung
transliterasi (alih aksara) jeung transkripsi (alih wangun tina ucapan kana tulisan).

Numutkeun Widyamartaya & Sudiati (2005) wanda tarjamahan téh umumna aya genep, nyaéta:

1. Terjemahan interlinear nyaéta terjemahan unggal kecap, dumasar kana runtuyan kecap
tina basa aslina.
2. Terjemahan formal atawa harfiah nyaéta terjemahan biasa (tradisisonal) anu
mindahkeun basa naskah tina basa sumber bari teu merhatikeun kahususan basa sasaran.
3. Terjemahan dinamis/fungsional nyaéta mindahkeun basa anu mertahankeun ma’na anu
dikandung dina basa sumber, sarta merhatikeun kahususan dina basa sasaran.
4. Saduran nyaéta hasil terjemahan bébas anu mentingkeun amanat, tapi ngébréhkeunana
make kekecapan sorangan. Nu kaasup kana wanda ieu terjemahan téh nyaéta: terjemahan
sastra, terjemahan factual, jeung parafraseu.
5. Terjemahan budaya nyaéta nerjemahkeun ma’na tapi nyaluyukeun jeung kabudayaan
sasaran.
6. Terjemahan otomatis nyaéta ngagunakeun alat pikeun mindahkeun basa hiji naskah tina
basa sumber kana basa sasaran.

Padika Nerjemahkeun

Upama rék nyundakeun artikel, kudu dibiasakeun:

1. Baca heula artikel sakabéhna

2. Baca saalinéa-saalinéa
3. Hartikeun sakalimah-sakalimah
4. Kakara nerjemahkeun kecepa-kecapna

Nerjemahkeun téh kawilang proses anu kompléks, nu di jerona ngawengku runtuyan kagiatan.
Proses nerjemahkeun diantarana:

1. Mariksa (analysis) dipaké pikeun ngagauar amanat anu rék diterjemahkeun.

2. Mindahkeun (transfer) masualkeun prak-prakanana éta hasil analisis téh dipindahkeun
tina basa sumber kana basa terjemahan, nepika ngahasilkeun réaksi anu sarua jeung dina
basa aslina.
3. Ngawangun deui (restructuring) medar rupa-rupa gaya basa jeung téhnik nu bisa dipaké
pikeun ngahasilkeun gaya basa nu luyu.
Conto kasalahan anu mindeng kapanggih dina nerjemahkeun, di antarana:

1. Merupakan kuduna diterjemahkeun jadi mangrupa

2. Kebutuhan kuduna diterjemahkeun jadi kabutuh atawa pangabutuh
3. Kebenarana kuduna diterjemahkeun jadi bebeneran
4. Melestarikan kuduna diterjemahkeun jadi ngamumulé
5. Mempunyai kuduna diterjemahkeun jadi miboga atawa mibanda

Pancén 2

Pék terjemahkeun kana basa Sunda!

1. Kita baru saja melaksanakan pemilihan umum

2. Kakak saya terpilih menjadi anggota DPRD Kota Bandung
3. Setiap tahun angka pengangguran semakin bertambah
4. Kekayaan budaya kita merupakan modal untuk menarik minat wisatawan mancanegara
5. Banyak orang desa yang datang ke kota untuk mencari nafkah
6. Pendidikan merupakan hak setiap warga Negara yang dilindungi undang-undang
7. Bangsa yang besar adalah bangsa yang menghormati jasa-jasa para pahlawannya
8. Perbedaan pendapat tidak harus diakhiri dengan perselisihan dan pertengkaran
9. Dengan naiknya harga pupuk, pendapatan petani semakin berkurang
10. Untuk mendapatkan nilai yang baik, kita harus belajar dengan sungguh-sungguh

Pancén 3

Terjemahkeun ieu artikel kana basa Indonésia!

TELEVISI NGAGANGGU GAWÉ UTEUK

Balita, kitu deui budak batita (kurang tilu taun), alusna mah entong diwowoy ku cara
terus-terusan sina lalajo televise. Hasil risét panganyarna kabuktian, budak anu mindeng
moncongok televise, bisa kapangaruhan gawé uteukna. Nyaéta rada pohoan. Kitu nurutkeun
panalungtik ti Children’s Hospital and Regional Medical Center, Seattle, Amérika Serikat.

Jurucatur tim panalungtik, Dimitri Christakis, nétélakeun yén uteuk budak mekar leuwih
cepet dina umur dua nepi ka tilu taun. Siaran televisi terus-terusan ngahudang (impuls) uteuk
budak, tapi henteu alami. Pola saperti kitu téh bakal terus-terusan ngaganggu uteuk budak.
Akibatna cara mikir budak jadi telat. Sakalieun aya tugas ti sakola atawa pagawéan di imah,
henteu bisa gancang dipigawé.

Nurutkeun Christakis, kajadian kitu téh bakal tambah parna, lantaran beuki gancangna
robahan gambar dina layar televise. Ma’lum paraprodusén televise, saolah-olah balap jeung
pamér kaunggulan téhnologina, pikeun leuwih ngagancangan gunta-gantina gambar, sangkan nu
lalajo beuki kataji.

Frédérick Zimmerman ti Universitas Washington milu nguatan éta pamanggih. Ceuk

manéhna mah, leuwih alus budak dijauhkeun tina televise, tibatan diwatesanan.

Pancén 4

Pék téangan hiji artikel dina koran atawa majalah anu ngagunakeun basa Indonésia tuluy
terjemahkeun kana basa Sunda. Gunakeun sasaruaan (padanan) kecap anu merenah. Sanggeus
kitu, pék tukeurkeun jeung kelompok séjén, tuluy baca hasil terjemahanana. Koréksi hasil
terjemahan upama aya kakurangan atawa kasalahan!