Anda di halaman 1dari 21

Topik  Lukisan

Terbantu
3 Komputer
(CAD) 3D
HASIL PEMBELAJARAN

Pada akhir topik ini, anda seharusnya dapat:


1. Menjelaskan konsep pengeditan dalam model pepejal 3D;
2. Mengenal pasti penggunaan Operasi Boolean;
3. Menggunakan perintah modify;
4. Menghasilkan lukisan pepejal 3D; dan
5. Menjelaskan tentang rendering dan material.

 PENGENALAN
Dalam topik ini, anda akan belajar mengenai konsep pengeditan dalam model
pepejal 3D. Anda juga akan didedahkan dengan Operasi Boolean dan juga
sedikit pengenalan kepada rendering dan material.

1.1 PENGEDITAN DALAM LUKISAN 3D


Kebanyakan perisian permodelan 3D membenarkan anda menggunakan
perintah pengeditan dengan mudah. Dalam AutoCAD2011 anda boleh
menggunakan perintah pengeditan ini untuk menghasilkan suatu objek/lukisan 3D
mengikut pilihan anda. Rajah 10.1 menunjukkan Solid Editing.
49  TOPIK 3 LUKISAN TERBANTU KOMPUTER (CAD) 3D

Rajah 1.1: Solid editing

1.1.1 BOOLEAN OPERATION


Dalam AutoCAD, anda boleh menggunakan Operasi Boolean sebagai satu cara
untuk menggabung atau memotong sebahagian objek itu. Tanpa Operasi
Boolean, anda tidak dapat mencipta objek 3D. Dalam operasi ini, terdapat tiga
perintah, iaitu:

(A) UNION
Perintah ini membolehkan anda menggabungkan dua atau lebih objek
menjadi satu objek seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 10.2. Rajah 10.2(a)
menunjukkan objek sebelum Union dan Rajah 10.2(b) menunjukkan objek
selepas Union.

Rajah 1.2: Union

(B) SUBTRACT
Subtract adalah salah satu perintah dalam Operasi Boolean. Tugas perintah
ini adalah untuk „memotong‰ sebahagian daripada suatu objek untuk
memberi bentuk baharu bagi objek berkenaan. Dengan kata lain, ia adalah
satu operasi yang mengekalkan (kept) dan memotong (cut). Langkah-
langkah untuk perintah subtract adalah seperti berikut (rujuk Rajah 10.3):
TOPIK 3 LUKISAN TERBANTU KOMPUTER (CAD) 3D  50

Command: subtract
Select object: pilih object yang akan dikekal
Select object: pilih object yang akan dipotong

Rajah 1.3: Subtract

(C) INTERSECT
Perintah ini membenarkan anda membuat satu komposit baharu pepejal 3D
daripada beberapa objek 3D yang bertindan. Intersect akan mengeluarkan
bahagian objek yang bertindan untuk menghasilkan satu objek yang
baharu seperti ditunjukkan dalam Rajah 10.4.

Rajah 1.4: Intersect

Sebagai latihan, anda boleh mengikuti langkah-langkah pembinaan seperti


Jadual 1.1.
51  TOPIK 3 LUKISAN TERBANTU KOMPUTER (CAD) 3D

Jadual 1.1: Langkah-langkah Penggunaan Boolean Operation

LANGKAH-LANGKAH RAJAH RUJUKAN

Command: _box
Specify corner of box or [CEnter] <0,0,0>:
Specify corner or [Cube/Length]: L
Specify length: 60
Specify width: 100
Specify height: 40

Command: _cylinder
Specify center point for base of cylinder or Rajah 1.5: Hasil lukisan
[Elliptical] <0,0,0>: _mid of :
klik pada tengah pada X
Specify radius for base of cylinder or
[Diameter]: 15
Specify height of cylinder or [Center of other
end]: -40

Command: _cylinder
Specify center point for base of cylinder or
[Elliptical] <0,0,0>: _mid of :
klik pada tengah pada Y
Specify radius for base of cylinder or
[Diameter]: 20
Specify height of cylinder or [Center of other
end]: -40

Rujuk Rajah 1.5.

Command: union
Select objects: klik 0bject 3 dan klik object 1 -

Command: subtract
Select objects: klik object 1 -
Select objects: klik object 2 -
Rajah 1.6: Hasil lukisan
Rujuk Rajah 1.6.
TOPIK 3 LUKISAN TERBANTU KOMPUTER (CAD) 3D  52

Rujuk Rajah 1.7.

Command: _box
Specify first corner or [Center]:
Specify other corner or [Cube/Length]: L
Specify length: 60
Specify width: 100
Specify height or [2Point] <94.2362>: 40
Rajah 1.7: Hasil lukisan
Command: _cylinder
Specify center point of base or
[3P/2P/Ttr/Elliptical]:
Specify base radius or [Diameter] <40.7176>: r
Specify base radius or [Diameter] <40.7176>: 15
Specify height or [2Point/Axis endpoint]
<40.0000>: 40

Command: _intersect
Select objects: 1 found
Select objects: 1 found, 2 total
Select objects:

Rujuk Rajah 1.8.

Rajah 1.8: Hasil lukisan

1.1.2 SLICE, EXTRUDE, REVOLVE DAN SECTION


Jadual 1.2 menunjukkan langkah-langkah dan fungsi mengedit 3D bagi Slice,
Extrude, Revolve dan Section.
53  TOPIK 3 LUKISAN TERBANTU KOMPUTER (CAD) 3D

Jadual 1.2: Langkah-langkah dan Fungsi 3D Editing


bagi Slice, Extrude, Revolve dan Section

LANGKAH-LANGKAH RAJAH RUJUKAN

Command: box
Specify corner or [Cube/Length]: L
Specify length: 40
Specify width: 70
Specify height: 50

Command: _shademode Current mode: 2D


wireframe

Rujuk Rajah 1.9.


Rajah 1.9: Hasil lukisan

Command: slice

Select objects: 1 found


Specify first point on slicing plane by
[Object/Zaxis/View/XY/YZ/ZX/3points]
<3points>: 3
Specify first point on plane: klik pada 1
Specify second point plane:klik pada 2
Specify third point on plane: klik pada 3
Specify a point on desired side of the plane or
[keep Both sides]: klik pada 4

Rujuk Rajah 1.10. Rajah 1.10: Hasil lukisan

Bina bentuk seperti dalam Rajah 10.11 dengan


menggunakan polyline . Untuk mudah,
aktifkan Polar Tracking dan Osnap.

Extrude
Rajah 1.11: Hasil lukisan
Command: _extrude
Current wire frame density: ISOLINES=4
Select objects: 1 found
Specify height of extrusion or [Path]: 60 -
Specify angle of taper for extrusion <0>:

Rujuk Rajah 1.12.


Rajah 1.12: Hasil lukisan
TOPIK 3 LUKISAN TERBANTU KOMPUTER (CAD) 3D  54

(jika memilih sudut tertentu )


Command: _extrude
Current wire frame density: ISOLINES=4
Select objects: 1 found
Specify height of extrusion or [Path]: 50
Specify angle of taper for extrusion <0>: 8

Rujuk Rajah 1.13. Rajah 1.13: Hasil lukisan

Bina bentuk seperti dalam Rajah 10.14 dengan


menggunakan polyline . Untuk mudah,
aktifkan Polar Tracking dan Osnap.
Bina bulatan terlebih dahulu dan kemudian
tukar UCS kepada Êfront UCSÊ.
Command: _fillet
Current settings: Mode = TRIM, Radius =
Select first object[Undo/Polyline/ Radius
Rajah 1.14: Hasil lukisan
/Trim/Multiple]: R
Specify fillet radius <0.0000>: 20
Select first object or
[Undo/Polyline/Radius/Trim/Multiple]: P
Select 2D polyline:
3 lines were filleted

Command: _extrude
Current wire frame density: ISOLINES=4
Select objects: 1 found (klik bulatan)
Specify height of extrusion or [Path]: P
Select extrusion path or [Taper angle]: Rajah 1.15: Hasil lukisan
Klik pada garisan.

Rujuk Rajah 1.15.


55  TOPIK 3 LUKISAN TERBANTU KOMPUTER (CAD) 3D

Bina bentuk seperti dalam Rajah 1.16 dengan


menggunakan polyline . Untuk mudah,
aktifkan Polar Tracking dan Osnap.

Revolve
Rajah 1.16: Hasil lukisan
Command: _revolve
Current wire frame density: ISOLINES=4
Select objects: 1 found

Specify start point for axis of revolution


ordefine axis by [Object/X (axis)/Y (axis)]: y
(jika guna Y axis)
Specify angle of revolution <360>: 90
Rujuk Rajah 1.17.
Rajah 1.17: Hasil lukisan
Command: _revolve
Current wire frame density: ISOLINES=4
Select objects: 1 found
Specify start point for axis of revolution
ordefine axis by [Object/X (axis)/Y (axis)]: x
(jika guna X axis)
Specify angle of revolution <360>: -90
Rujuk Rajah 1.18.

Rajah 1.18: Hasil lukisan

1.1.2 PERINTAH MODIFY 3D


Selain daripada penggunaan Operasi Boolean sebagai alat utama pengeditan,
anda juga boleh menggunakan beberapa perintah modify yang asas dalam
AutoCAD seperti Fillet, Chamfer, 3D Array dan 3D Mirror (rujuk Rajah 1.19).
TOPIK 3 LUKISAN TERBANTU KOMPUTER (CAD) 3D  56

Rajah 1.19: Alat bar Modify

Mari kita lihat Fillet, Chamfer, 3D Array dengan lebih lanjut.

(A) FILLET
Langkah menggunakan perintah ini adalah sama seperti dalam lukisan 2D.
Dengan menggunakan perintah ini, anda boleh melukis kambi atau fillet
dengan cara yang mudah.

(B) CHAMFER
Penggunaan perintah ini adalah sama dengan lukisan 2D dalam AutoCAD.
Perintah akan mencipta permukaan yang condong/serong di permukaan
pinggir objek 3D. Anda boleh memilih opsyen distance atau angle. Jadual
10.3 menunjukkan langkah-langkah menggunakan arahan Chamfer.
57  TOPIK 3 LUKISAN TERBANTU KOMPUTER (CAD) 3D

Jadual 1.3: Langkah-langkah Menggunakan Arahan Chamfer

LANGKAH-LANGKAH RAJAH RUJUKAN

Command: _box
Specify corner of box or [CEnter] <0,0,0>:
Specify corner or [Cube/Length]: L
Specify length: 30
Specify width: 150
Specify height: 200

Command: _fillet
Current settings: Mode = TRIM, Radius = 5.0000
Select first object or
[Undo/Polyline/Radius/Trim/Multiple]: R
Specify fillet radius <5.0000>: 10
Select first object or [Undo/
Polyline/Radius/Trim/Multiple]: klik pada 1
Enter fillet radius or [Expression] <10.0000>:
Select an edge or [Chain/Radius]:

Rujuk Rajah 1.20(a).

Command: _chamfer
(TRIM mode) Current chamfer Dist1 = 0.0000, Dist2 =
0.0000 Rajah 1.20: Hasil lukisan
Select first line or [Undo/
Polyline/Distance/Angle/Trim/mEthod/Multiple]:
D
Specify first chamfer distance <0.0000>: 50
Specify second chamfer distance <50.0000>:
Select first line or [Undo/Polyline
/Distance/Angle/Trim/Multiple]: klik pada 2
Base surface selection...
Enter surface selection option [Next/OK (current)]
<OK>:
Specify base surface chamfer distance <50.0000>:
Specify other surface chamfer distance <50.0000>:
Select an edge or [Loop]: Select an edge or [Loop]:

Rujuk Rajah 1.20(b).


TOPIK 3 LUKISAN TERBANTU KOMPUTER (CAD) 3DI  58

(C) 3D ARRAY
Perintah ini membenarkan anda menyalin objek seperti dalam lukisan 2D.
Dalam lukisan 2D, perintah ini hanya menggunakan dua paksi iaitu paksi X
dan Y. Untuk lukisan 3D, paksi Z juga digunakan. Anda boleh
menggunakan kedua opsyen polar dan rectangular untuk menyalinkan
objek anda.

Anda boleh menggunakan perintah ini untuk melukis sebuah sprocket


seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 1.21.

(i) Melukis Silinder


Command: cylinder
Specify center point for base of cylinder or [Elliptical]<0,0,0>:
Specify radius for base of cylinder or [Diameter]: 40
Specify height of cylinder or [Center of other end]: 20
Command : cylinder
Specify center point for base of cylinder or [Elliptical]<0,0,0>: 40, 0
Specify radius for base of cylinder or [Diameter]: 8
Specify height of cylinder or [Center of other end]: 20

Lukisan anda adalah seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 1.21(a).

Rajah 1.21: 3D Array

(ii) Menggunakan Perintah 3D Array


Command: 3DARRAY
Select objects: pilih silinder jejari 8mm
Select objects:
Enter the type of array [Rectangular/Polar] <R>: p
Enter the number of item in the array: 12
Specify the angle to fill (+=ccw, -=cw) <360>:
Rotate array objects? [Yes/No] <Y> :
Specify center point of array: 0, 0, 0
Specify second point on axis of rotation: 0, 0, 20
59  TOPIK 3 LUKISAN TERBANTU KOMPUTER (CAD) 3D

Anda telah menyalinkan objek seperti yang ditunjukkan dalam Rajah


1.21(b). Sekarang anda boleh menggunakan perintah subtract untuk
menjadi objek itu sebagai sebuah sprocket seperti yang dapat dilihat
dalam Rajah 1.21(c).

SEMAK KENDIRI 1.1

Apa yang anda faham tentang konsep pengeditan dalam model pepejal
3D? Terangkan.

1.2 MENGHASILKAN LUKISAN PEPEJAL 3D


Terdapat pelbagai cara untuk menghasilkan lukisan pepejal 3D. Salah satu
kaedah ialah dengan menggunakan primitif 3D yang tersedia dalam AutoCAD.
Anda boleh mengikuti langkah berikut untuk menghasilkan satu lukisan 3D
pepejal dengan merujuk kepada Rajah 1.22.

Rajah 1.22: Lukisan 3D pepejal

(A) LANGKAH 1
Dari menu tarik turun view 3D view SE Isometric

Anda akan memperoleh kedudukan WCS dalam 3D seperti yang


ditunjukkan dalam Rajah 1.23.
TOPIK 3 LUKISAN TERBANTU KOMPUTER (CAD) 3D  60

Rajah 1.23: WCS dalam kedudukan 3D

(B) LANGKAH 2
Command: box
Specify corner of box or [CEnter] <0, 0, 0>:
Specify corner or [Corner/Length]: Length
Specify length: 80
Specify width: 60
Specify height: 20
Command: cylinder
Specify center point for base of cylinder or [Elliptical]<0,0,0>: (pilih titik
tengah 1) _mid of Specify radius for base of cylinder or [Diameter]: 30
Specify height of cylinder or [Center of other end]: 20

Command: box
Specify corner of box or [CEnter] <0, 0, 0> (snap from endpoint 2) _end of
Specify corner or [Cube/Length]: Length
Specify length: 20
Specify width: 60
Specify height: 30

Command: wedge
Specify first corner of wedge or [Center] <0, 0, 0>: (pilih titik hujung 3) _end
of
Specify corner or [Corner/Length]: Length
Specify length: 20
Specify width: 10
Specify height: 30

Command: copy
Select object: select the wedge you have created
Specify base point or displacement, or [Multiple]: (pilih titik hujung 4) _end
of
61  TOPIK 3 LUKISAN TERBANTU KOMPUTER (CAD) 3D

1.2.1 TUTORIAL 1
Mari kita cuba Tutorial 2 ini dengan mengikut arahan yang diberikan.

Bina 4 layer dan namakan sebagai binaan, body, muka dan tapak seperti dalam
Rajah 1.24. Tetapkan warna yang sesuai. Mulakan lukisan dengan layer binaan.

Rajah 1.24: Bina empat layer

Dalam paparan 2D. Bina lukisan seperti dalam Rajah 1.25. Ciri-cirinya ialah:

(a) 100 X 100 mm;


(b) Ofsetkan kepada 20 mm; dan
(c) Garisan tengah.

Rajah 1.25: Lukisan


 TOPIK 3 LUKISAN TERBANTU KOMPUTER (CAD) 3D 62

Bina bulatan jejari 25 pada tengah dan bina 4 bulatan kecil jejari 8 seperti dalam
Rajah 1.26.

Rajah 1.26: Bina bulatan jejari 25

Erase line dan fillet bucu kepada 20 mm seperti dalam Rajah 1.27.

Rajah 1.27: Erase line dan fillet bucu

Command: pedit
Select polyline or [Multiple]: m
Select objects: Specify opposite corner: 13 found
Convert Lines and Arcs to polylines [Yes/No]? <Y>
Enter an option [Close/Open/Join/Width/Fit/Spline/Decurve/Ltype gen/
Undo]: j
Join Type = Extend
Enter fuzz distance or [Jointype] <0.0000>:
7 segments added to polyline
63  TOPIK 3 LUKISAN TERBANTU KOMPUTER (CAD) 3D

Region kesemua objek dan subtract setiap bulatan dari tapak. Kemudian, shade
(rujuk Rajah 1.28).

Rajah 1.28: Region, substract dan shade

Tukar ke 3D view.
Gantikan ke layer tapak.
Extrude setinggi 10mm.
Shade. Hasilnya akan dapat dilihat dalam Rajah 1.29.

Rajah 1.29: Hasil lukisan

Bina garisan 0-1 dari tengah (Rajah 1.30). Kemudian, copy ke garisan hujung
(snap) 2 sejauh 100mm. Bina garisan 2-3 juga 100mm dan tukar UCS kepada
ÊfrontÊ dan bina bulatan 100 mm. Trim lengkung 0-3 sahaja.
TOPIK 3 LUKISAN TERBANTU KOMPUTER (CAD) 3D  64

Rajah 1.30: Hasil lukisan

Tukar ke SE view dan UCS right. Bina bulatan J25 dan J20 pada hujung
lengkung. 'Region'kan dan subtract. Extrude mengikut sukuan lengkung tersebut
seperti dalam Rajah 1.31.

Rajah 1.31: Hasil lukisan

Bina bulatan J25 dan J30 pada hujung lengkung, region dan 'subtract'kan.
Panjangkan garisan dari hujung lengkung sepanjang 15mm. 'Extrude' kan. Rujuk
Rajah 1.32.

Rajah 1.32: Hasil lukisan


65  TOPIK 3 LUKISAN TERBANTU KOMPUTER (CAD) 3D

Tukar UCS ke world dan view ke top view. Bina garisan tapak yang sesuai.
Lukisan yang terhasil akan kelihatan seperti dalam Rajah 1.32.

Rajah 1.32: Hasil lukisan

Tukar ke SE view dan edit untuk 'polyline' kan garisan. Extrude tapak dengan -
10 mm. Lukisan yang terhasil akan kelihatan seperti dalam Rajah 1.33.

Rajah 1.33: Hasil lukisan

Pada Ribbon View, gunakan Orbit/free orbit (Rajah 1.34) untuk mendapatkan
sudut pandangan yang dikehendaki.

Rajah 1.34: Orbit/free orbit


TOPIK 3 LUKISAN TERBANTU KOMPUTER (CAD) 3D  66

Lukisan yang terhasil akan kelihatan seperti dalam Rajah 1.35.

Rajah 1.35: Hasil lukisan

1.3 MENGHASILKAN LUKISAN ORTOGRAFIK


DARI PEPEJAL 3D
Membina lukisan ortografik hasil daripada lukisan pepejal 3D merupakan salah
satu kemudahan yang disediakan dalam AutoCAD selain daripada beberapa
aplikasi lain seperti keratan dan pandangan tambahan. Jadual 1.5 menunjukkan
langkah-langkah menghasilkan lukisan ortografik dari pepejal 3D.

Jadual 1.5: Langkah-langkah Pembinaan Lukisan Ortografik dari Pepejal 3D

LANGKAH-LANGKAH RAJAH RUJUKAN


Command: _box
Specify corner of box or [CEnter] <0,0,0>:
Specify corner or [Cube/Length]: L
Specify length: 30
Specify width: 50
Specify height: 80

Rujuk Rajah 1.36.


Rajah 1.36: Hasil lukisan

Command: _box
Specify corner of box or [CEnter] <0,0,0>:
Specify corner or [Cube/Length]: L
Specify length: 20
Specify width: 30
Specify height: 60

Command: _move
Select objects: 1 found Rajah 1.37: Hasil lukisan
Select objects: (klik tengah x bawa ke tengah y
seperti dalam Rajah 1.37)
67  TOPIK 3 LUKISAN TERBANTU KOMPUTER (CAD) 3D

Command: _subtract
Select objects: (select object 1) enter
Select objects: : (select object 2) enter

Rujuk Rajah 1.38.

Rajah 1.38: Hasil lukisan

Command: solview
Enter an option [Ucs/Ortho/Auxiliary/Section]:
ucs
Enter an option [Named/World/?/Current]
<Current>: enter
Enter view scale <1>: enter (terima scale 1)
Specify view center: pilih sudut pandangan yang
sesuai (Rujuk Rajah 1.39)
Enter view name: plan

Enter an option [Ucs/Ortho/Auxiliary/Section]:


O Rajah 1.39: Kursor digerakkan untuk
Specify side of viewport to project: (klik pada mendapat sudut pandangan yang
tengah border dan turunkan ke bawah) sesuai
Specify view center: pilih sudut pandangan yang
sesuai
Enter view name: FRONT
Rujuk Rajah 1.40.

Enter an option [Ucs/Ortho/Auxiliary/Section]:


O
Specify side of viewport to project: (klik pada
tengah border dan ke kiri) Rajah 1.40: Klik pada tengah border
Specify view center: pilih sudut pandangan yang dan turunkan ke bawah mengikut
sesuai kesesuaian
Enter view name: front

Command: soldraw
Select viewports to draw..
Select objects: all - enter

Command: ps (paper space)


Command: _erase
Select objects: pilih border utama dan enter
Command: ms (model space)

Rujuk Rajah 1.41.

Rajah 1.41: Hasil lukisan


TOPIK 3 LUKISAN TERBANTU KOMPUTER (CAD) 3D  68

Command: layer

Dialog box layer akan keluar.


Mulakan loading hidden line pada yang
berkenaan.

Tutupkan layer VPORTS bagi menghilangkan


border setiap pandangan.

Rujuk Rajah 1.42.


Rajah 1.42: Hasil lukisan
Anda seharusnya mendapat lukisan seperti dalam
Rajah 1.43.

Lukisan dalam paparan paper space.

Rajah 1.43: Hasil lukisan

SEMAK KENDIRI 10.2

Cuba hasilkan satu lukisan ortografik dari pepejal 3D.

Anda mungkin juga menyukai