NPM : 19051018
KELAS : IV B MATEMATIKA
1. Jikaƒ(𝑡)=𝑒sin(𝑡2+2𝑡)i+ln(𝑡2+2𝑡)j+4𝑡3𝑘,tentukan𝑑f
𝑑𝑡
Penyelesaian
=(2𝑡+2)cos(𝑡2+2𝑡)𝑒sin(𝑡2+2𝑡)i+2𝑡+2 j+12𝑡2𝑘
𝑡+2
2
Penyelesaian
Cara1
𝐴.𝐵=𝐴1𝐵1+𝐴2𝐵2+𝐴3𝐵3
=(𝑡2+2𝑡)2𝑡+2𝑡(sin𝑡2)+(𝑡3)4𝑡
=2𝑡3+4𝑡+2𝑡sin𝑡2+4𝑡4
𝑑
(𝐴.𝐵)=𝑑(2𝑡3+4𝑡+2𝑡 sin𝑡2+4𝑡4)
𝑑𝑡 𝑑𝑡
=6𝑡2+8𝑡+4𝑡cos𝑡2+2sin𝑡2+16𝑡3
Padasaat𝑡=0,maka:
𝑑
(𝐴.𝐵)=0
𝑑𝑡
Cara2
𝑑
(𝐴.𝐵)=𝐴.𝑑𝐵+𝑑𝐴.𝐵
1
𝑑𝑡 𝑑𝑡 𝑑𝑡
=[(𝑡2+2𝑡)i+2𝑡j+𝑡3𝑘].(2i+2𝑡 cos𝑡2j+4𝑘)+[(2𝑡+2)i+2j+3𝑡2𝑘].
(2𝑡i+sin𝑡2j+4𝑡𝑘)
=(𝑡2+2𝑡)2+4𝑡2cos𝑡2+4𝑡3+(2𝑡+2)2𝑡+2sin𝑡2+12𝑡3
=16𝑡3+6𝑡2+8𝑡+4𝑡2cos𝑡2+2sin𝑡2
2
Padasaat𝑡=0,maka:
𝑑
(𝐴.𝐵)=0
𝑑𝑡
3. Jika𝑟(𝑡)=(3𝑡2−1)i+(𝑡2+1)j+𝑡2𝑘,tentukanvektorsinggungsatuanpada titik
𝑡=1.
Penyelesaian
𝑑r
𝑑𝑡
Vektorsinggungsatuan(𝑇)= 𝑑r
| |
𝑑𝑡
𝑑𝑟
=𝑑[(3𝑡2−1)i+(𝑡2+1)j+𝑡2𝑘]
𝑑𝑡 𝑑𝑡
= 6𝑡i+2𝑡j+2𝑡𝑘
|𝑑𝑟|=√(6𝑡)2+(2𝑡)2+(2𝑡)2=√44𝑡2=2𝑡11 √
𝑑𝑡
6𝑡i+2𝑡j+2𝑡𝑘
𝑇= 2𝑡√11
Saat𝑡=1,maka𝑇=3i+j+𝑘
√11
4. Diketahui𝐵=sin𝑡i+cos𝑡j+𝑡𝑘,carilah:
(a)𝑑𝐵
𝑑𝑡
𝐵
(b)𝑑2
𝑑𝑡 2
(c)|𝑑𝐵|
𝑑𝑡
𝐵
(d)|𝑑2 |
𝑑𝑡 2
Penyelesaian
(a)𝑑𝐵=𝑑(sin𝑡)i+𝑑(cos𝑡)j+𝑑(𝑡)𝑘=cos𝑡i−sin𝑡j+𝑘
𝑑𝑡 𝑑𝑡 𝑑𝑡 𝑑𝑡
𝐵
(b)𝑑2 =𝑑(𝑑𝐵)=𝑑(cos𝑡)i−𝑑(sin𝑡)j+𝑑(1)𝑘=−sin𝑡i−cos𝑡j
𝑑𝑡2 𝑑 𝑑𝑡 𝑑𝑡 𝑑𝑡 𝑑𝑡
𝑡
(c)|𝑑𝐵|=√(cos𝑡)2+(−sin𝑡)2+12= √2
𝑑𝑡
𝐵
(d)|𝑑2 |=√(−sin𝑡)2+(−cos𝑡)2=1
𝑑𝑡 2
5.Sebuahpartikelbergeraksepanjangsebuahkurvayangpersamaanparameternya
adalah 𝑥 = 𝑒−𝑡, 𝑦 = 2 cos 𝑡, dan 𝑧 = 2 sin 3𝑡, dimana 𝑡 adalahwaktu.
(a) Tentukankecepatandanpercepatannyapadasembarangsaat.
(b) Carilahbesardarikecepatandanpercepatanpada𝑡=0.
Penyelesaian
𝑘Makakecepatannya𝑣=𝑑𝑅=−𝑒−𝑡i−6sin3𝑡j+6cos3𝑡𝑘
𝑑𝑡
𝑅
Danpercepatannya𝑎=𝑑2 =𝑒−𝑡i−18cos3𝑡j−18sin3𝑡𝑘
𝑑𝑡 2
(b)Pada 𝑡=0
𝑑𝑅
=−i+6𝑘
𝑑𝑡
𝑑2𝑅
=i−18j
𝑑𝑡2
Maka:
percepatan(𝑎)pada saat𝑡=0adalah=√12+(−18)2=√325
6.Jika𝐴=5𝑡2i+𝑡j−𝑡3𝑘dan𝐵=sin𝑡i−cos𝑡j,carilah:
(a)𝑑(𝐴.𝐵)
𝑑𝑡
(b)𝑑(𝐴×𝐵)
𝑑𝑡
(c)𝑑(𝐴.𝐴)
𝑑𝑡
Penyelesaian
(a)𝑑(𝐴.𝐵)=𝐴.𝑑𝐵+𝑑𝐴.𝐵
𝑑𝑡 𝑑𝑡 𝑑𝑡
=
(5𝑡2i+𝑡j−𝑡3𝑘).(cos𝑡i+sin𝑡j)+(10𝑡i+j−2𝑡2𝑘).
(sin𝑡i−cos𝑡j)
=5𝑡2 cos𝑡+𝑡sin𝑡+10𝑡sin𝑡−cos𝑡
=(5𝑡2−1)cos𝑡+11𝑡sin𝑡
Ataudengancaralain,kitacaridulu(𝐴.𝐵),kemudiankitaturunkan.
(b)𝑑(𝐴×𝐵)=𝐴×𝑑𝐵+𝑑𝐴×𝐵
𝑑𝑡 𝑑𝑡 𝑑𝑡
i j 𝑘 i j 𝑘
=|5𝑡2 𝑡 −𝑡 3|+|
10𝑡 1 −2𝑡2|
cos𝑡 sin𝑡 sin𝑡 −cos𝑡 0
0
=
[𝑡3sin𝑡i−𝑡3cos𝑡 j+(5𝑡2sin𝑡−𝑡cos𝑡)𝑘]+[−3𝑡2cos𝑡i−3𝑡2sin𝑡j+
(−10𝑡cos𝑡− sin𝑡)𝑘]
=(𝑡3sin𝑡−3𝑡2cos𝑡)i−(𝑡3cos𝑡+3𝑡2sin𝑡)j+(5𝑡2sin𝑡−sin𝑡−
11𝑡cos𝑡)𝑘
Ataudenganmetodelain,yaitucaridulu(𝐴 ×𝐵)kemudianturunkan.
(c)𝑑(𝐴.𝐴)=𝐴.𝑑𝐴+𝑑𝐴.𝐴=2𝐴.𝑑𝐴
𝑑𝑡 𝑑𝑡 𝑑𝑡 𝑑𝑡
=100𝑡3+2𝑡+6𝑡5
Ataudengancaralain,kitacaridulu(𝐴.𝐴),kemudianturunkan.
7. Tentukanvektorsinggungsatuaninipadatitikdimana𝑡=2.
Penyelesaian
Vektor singgung terhadap kurva pada sembarang titik adalah
𝑑𝑟
=𝑑[(𝑡2+1)i +(4𝑡−3)j+(2𝑡2−6𝑡)𝑘]=2𝑡i+4j+(4𝑡−6)𝑘.
𝑑𝑡 𝑑𝑡
Vektorinibesarnya|𝑑𝑅|=√(2𝑡)2+42+(4𝑡−6)2
𝑑𝑡
⁄𝑑𝑡
Perhatikanbahwakarena|𝑑𝑅|=𝑑𝑆,maka𝑇=𝑑𝑅 =𝑑𝑅
𝑑𝑡 𝑑𝑡 𝑑𝑆⁄ 𝑑𝑆
𝑑𝑡
Pada𝑡=2,vektorsinggungsatuanadalah𝑇=4i+4j+2𝑘=2i+2j+1𝑘.
√42+42+22 3 3 3
Untuk𝑥=3cos𝑡,𝑦=3sin𝑡, dan𝑧=4𝑡.Carilah :
8. Hitunglah Vektorsinggungsatuan𝑇
9. Normalutama 𝑁,kelengkungan𝑘danjari-jarikelengkungan𝜌
10.Binormal 𝐵, torsi 𝑟dan jari-jari
torsi 𝜌Penyelesaian
8.Vektorkedudukandari sebarangtitikpadakurvaadalah
𝑟=3cos𝑡i+ 3sin𝑡j+4𝑡𝑘,maka:
𝑑𝑟
=−3sin𝑡i+3cos𝑡j+4𝑘
𝑑𝑡
=|𝑑𝑟|=√(−3sin𝑡)2+(3cos𝑡)2+42=√9(sin2𝑡+cos2𝑡)+16=5
𝑑𝑠
𝑑𝑡 𝑑𝑡
Jadi,
𝑑𝑟⁄
𝑑𝑟 𝑑𝑟𝑑𝑡 𝑑𝑡 −3sin𝑡i+3cos𝑡j+4𝑘 3 3 4
𝑇= = = = =− sin𝑡i+ cos𝑡j+ 𝑘
𝑑𝑠 𝑑𝑡𝑑𝑠 𝑑𝑠⁄ 5 5 5
𝑑𝑡 5
𝑑𝑇 𝑑 −3sin𝑡i+3cos𝑡j+4𝑘 3 3
9 𝑑𝑡 = (𝑑𝑡 5 )=− cos𝑡i−5 sin𝑡j 5
3 3
− cos𝑡i− sin𝑡j
𝑑𝑇 3
𝑑𝑇𝑑𝑡 𝑑𝑇⁄ = 5 5 =− cos𝑡i− 3 sin𝑡 j
𝑑𝑡 = 𝑑𝑡𝑑𝑠 = 𝑑𝑠⁄𝑑𝑡
𝑑𝑡
5 25 25
Karena𝑑𝑇=𝑘𝑁,maka:
𝑑𝑠
𝑘𝑁=− cos𝑡i−3sin𝑡j
3
25 25
3 3
|𝑘𝑁|=|− cos𝑡i− sin𝑡j|
25 25
| | √
3 2 3 2
+(− sin𝑡)
𝑘𝑁= (− cos𝑡) 25
25
𝑘.1=3√cos2𝑡+sin2𝑡
25
𝑘= dan𝜌=1=25
3
25 𝑘 3
Dari𝑑𝑇=𝑘𝑁diperoleh:
𝑑𝑠
1𝑑𝑇
𝑁= =25(−3cos𝑡i−3sin𝑡j)=−cos𝑡 i−sin𝑡j
𝑘𝑑𝑠 3 25 25
i j 𝑘
3 3 4
10 .𝐵=𝑇×𝑁=|− sin𝑡 cos𝑡 |=4sin𝑡i−4cos𝑡+3
5 5 5 5 5 5
−cos𝑡 −sin𝑡 0
𝑑𝐵 4 4
= cos𝑡i+ sin𝑡 j
𝑑𝑡 5 5
4 4
cos𝑡i+ sin𝑡j
𝑑𝐵 4
𝑑𝐵𝑑𝑡 𝑑𝐵⁄
= 5 5 4 cos𝑡i+
= 25 sin𝑡j
𝑑𝑠 = 𝑑𝑡𝑑𝑠 = 𝑑𝑠⁄𝑑𝑡𝑑𝑡 5 25
Dari𝑑𝐵=−𝑟𝑁,diperoleh:
𝑑𝑠
−𝑟𝑁=4cos𝑡i+4sin𝑡j
25 25
−𝑟(−cos𝑡i−sin𝑡j)=4cos𝑡i+4sin𝑡j
25 25
𝑟=4dan𝜌=1=25
25 𝑐