Arjuna Wiwaha Lanturan
Arjuna Wiwaha Lanturan
OLIH
KOMANG SINTA ANGGRENINGSIH
NIM 1712051013
2
Suprabha ngasih-asih, nunasang mawinan Sang Prabu dahat mawisesa,
ngasorang para Dewane sami. Niwatakawaca keni atur manis kadi madu
membah. Niwatakawaca kaliput antuk seneng, raris nerangang raga saking
panugrahan Sang Hyang Rudra, tan mati olih Dewa, raksasa, tur
kasaktiannyane magenah ring tungtunging lidah.
Sampun tatas kapireng olih Sang Arjuna, gelis munggah ring kori
agunge, raris kakupak tur katinjak, bungkah ulangrudag. Sane ring taman sami
tengkejut, pajerit sami malaib. Niwatakawaca tengkejut, Dewi Suprabha
kalebang. Rikala Niwatakawaca lenga, Dewi Suprabha macebur, kapendak
olih Sang Arjuna, raris manglayang ring ambarane. Wenten nguningayang
Dewi Suprabha ical. Niwatakawaca krodha, marasa keni pangindrajala, raris
ngatag bala raksasa, gagamaning perang, ngebug Hyang Indra.
Kacritayang mangkin, Niwatakawaca saha bala sami sampun mamargi.
kocap Sang Arjuna sareng Dewi Suprabha sampun rauh ring Kendran, tangkil
ring Hyang Indra, nguningayang sampun labdha karya. Taler kauningang
Niwatakawaca sampun mangkat saha bala raksasa jagi nglurug suargan.
Bhatara Indra gelis nginkinang caturangga, prawira miwah prajurit,
para Dewa sami, raris gelis mangkat ka payuddhan. Sang Hyang Indra
nglinggihin gajah. panganjur lumampah Sang Citragadha, Citrasena miwah
Sang Jayanta, kairing olih prajurit makudang kethi, sakadi segara angalun.
Sang Arjuna nglinggihin kreta kakusirin olih Sang Masali. Sang Citaresa
pinaka papatih, kairing antuk widyadhara, para gandharwa miwah para rsi.
Sampun rauh ring bongkol Gunung Mahamerune, matemu ring bala
raksasane. Irika tumuli sami wirosa mangrejek. Patempuh yudhane wiakti
kalintang rames, luir segara macampuh. Sami purusa, silih sempal, silih arug,
tuwek tinuwek, pupuh pinupuh, sami pada wirodha tan wenten angucap
mundur. Wadwa para Dewa miwah raksasa akeh sane pejah, sawane
pajlempang awor ring wangkening gajah miwah kuda. Rah mili kadi toyane
membah, sane angresresin sang ngatonang. Kala punika Niwatakawaca
ngamuk. Para Dewane sami pada lilih.
Sang Arjuna raris karep matinggal. Sahasa sang kalih ngadu kasaktian.
Wadwa Dewane sami mundur saha tan mari matiti sang panah. Niwatakawaca
3
nguber sambil ngumanuman Sang Arjuna kabaos manusa nista. Irika Sang
Arjuna katujah antuk comara. Kala punika Sang Arjuna cepet nyambet comara
punika kasangkil, raris bah ring kresane mapi-mapi seda. Ritatkala punika
tutuk lidah Niwatakawacane kapatitis antuk panah Brahmastra. Irika
Niwatakawaca kedek ngakak, ngenah lidah nyane.
Kala punika maceder panah Sang Arjunane, ngenain cangkem
Niwatakawaca, tur katindih antuk panah. Irika Niwatakawaca bah, raris
padem. Watek Dewatane sami masuryak gumuruh, tur nguber bala raksasane
sane malaib patipurug, asing keni kapademang. Ledang pisan para Dewane
sami, tur muji kapradnyanan kalih kasaktian Sang Arjunane. Sami masukan-
sukan, kasuargan. Antuk luwih kirwin Ida Sang Arjuna, raris kaicen gancaran
olih Bhatara Indra, mawiwaha ring widyadhari pitung diri, makadi Dewi
Suprabha miwah Dewi Tilotama. Sang Arjuna pitung sasih ring suargan
manggih kasukan. Asapunika palaning Sang Ksatriya uttama anjaya satru,
ngawonang sakancan momo angkarane sane ngaletehin jagat. Nyandang pisan
tulad kapagehan mawih kapurusan Sang Arjunane. Ayu Kinardi Lewih
Kangtinemu.
SUMBER :
Suwija, I Nyoman dan I Gede Manda. 2019. Widia Sari Basa Lan Sastra Bali
2 Untuk SMA/SMK Kelas XI. Denpasar: Sri Rama.
Asal Teks : Kekawin Arjuna Wiwaha
4
Ring carita punika wenten sane nenten kabaosang indik daging sewala
patra nyane inggih punika "Surat ajin I Dewane mas bapane cening apang sida
teka, bapa nyaratang kapiolasan ceninge ane mabuat. Marep ring cening,
tulungin ugi bapa, katiben sangkala tan pakanti. Matine I raksasa
Niwatakawaca tuah saratang bapa. Apanga tuhu cening nyanggupin, lautang
senjata panahe maotama anggen cening nangkepin". Kene kranan bapane
parum, sujatinnya bapa katiben pakeweh panyengkala ane ngranayang rusak
mangresresin. Ada raksasa sakti Sang Niwatakawaca kasub di jagat tigane.
Suba sida mikolihang waranugraha, tusing mati ulihan raksasa, resi, Dewa
muah danuja. Nanging lantaran matinnya cening, tuah ulihan manusa dogen,
keto piteket Sang Hyang Siwa. Buina I Niwatakawaca dahat pradnyan, sakti
miwah wicaksana ring wiweka. Yadiastun dekdek dadi panyatusan, pedas ia
buin idup. Indik tongos luput tungtung kawisesannyane ento pamekas
panugrahane. Tongosne jani patut indrajalain duaning nirguna masiat ngawag-
awag. Kasaktian Niwatakawaca pingit pesan tongosnyane, di muncuk layah
paican Ida lewih pisan. Sang Hyang Brahma, Sang Hyang Wisnu ajerih ento
kodagang.
3. Kosa Basa Kawi (Jawa Kuna) ring carita “Arjuna Wiwaha Lanturan”.
5
tertentu)
Panah Anak panah, busur, yang
bersenjatakan panah
Gandharwa Makhluk setengah Dewa
Pejah Kematian, ajal, maut
Jagat Jagat, gumi (dunia)
Widyadhara Sejenis makhluk supernatural
Widyadhari Bidadari sorga
Tatas Pegat, mencapai akhir, sempurna
Ritatkala "tatkala" Sedek, pada kala itu
Ksatriya Kesatria, pejuang, prajurit, bangsawan
Kanti Sunaran teja, kecantikan,
kecemerlangan, keindahan
Krodha Duka, kemarahan, kegusaran
Kapendak Katemu, kedapatan
Mawiwaha "wiwaha" Membawa pergi, perkawinan
Kapatitis "patitis" Mengarahkan kepada, arah gerakan,
tujuan, sasaran
Uttama Tertinggi, unggul, paling baik
Satru Musuh, saingan
Labdha Berhasil, diperoleh, diterima
Karya Pekerjaan yang harus dilaksanakan,
pertunjukan religius
Tutuk Mulut, lubang, liang
Rah Getih (darah)
Payuddhan Medan perang, pertempuran