Anda di halaman 1dari 5

Contoh soal GHR

1. Suatu benda dengan massa 1 kg mengalami getaran harmonis teredam (GHR) dengan
amplitude awal 6 cm, dengan persamaan umum (dalam satuan cgs)
π‘₯̈ + 2π‘₯Μ‡ + 9π‘₯ = 0.
a) Cari nilai koefisien redaman (π‘Ÿ) dan konstanta pegas (𝑠).
b) Apakah jenis GHR yang terjadi (berat, kritis, atau ringan)?
c) Carilah frekuensi naturalnya (frekuensi tanpa redaman) πœ”0 .
d) Carilah nilai frekuensi setelah mengalami redaman πœ”β€².
e) Carilah waktu paro π‘‘π‘Ÿ
f) Carilah faktor kualitas 𝑄

Jawab
a) Dari persamaan π‘₯̈ + 2π‘₯Μ‡ + 9π‘₯ = 0, diketahui bahwa π‘Ÿ = 2 g/s dan 𝑠 = 9 dyne/cm
π‘Ÿ2 22 𝑠 9
b) Untuk mengetahui jenis GHR dari, kita hitung = 4π‘₯12 = 1 dan = 1 = 9.
4π‘š2 π‘š
𝑠 π‘Ÿ2
Karena π‘š > 4π‘š2 maka tergolong GHR ringan.

𝑠 9 rad
c) Frekuensi natural (GHS)-nya πœ”0 = βˆšπ‘š = √1 = 3 .
s

𝑠 π‘Ÿ2
d) Frekuensi GHR-nya adalah πœ”β€² = βˆšπ‘š βˆ’ 4π‘š2 = √9 βˆ’ 1 = 2√2 rad/s .

Terlihat bahwa πœ”β€² < πœ”0 .


2π‘š 2.1
e) Mencari waktu paro π‘‘π‘Ÿ = = =1s
π‘Ÿ 2

Artinya jika pada 𝑑 = 0 s amplitudonya adalah 6 cm, maka pada 𝑑 = 1 s


6
amplitudonya adalah = 6/2,72. . . cm
𝑒
π‘š 1
f) Faktor kualitasnya adalah 𝑄 = πœ”β€² = 2 2√2 = √2 rad
π‘Ÿ

Artinya
ο‚· Jika pada 𝑑 = 0 s energinya adalah 𝐸 , maka pada πœ”β€² 𝑑 = √2 rad =
𝐸 6
81 derajat, energinya adalah = 2,72 … cm
𝑒

πœ”β€²π‘‘ √2 1
ο‚· πœ”β€²π‘‘ = √2 rad berarti 𝑑 = = 2√2 = 2 s.
πœ”β€²
ο‚· Ini berarti energi meluruh 2 kali lebih cepat dari amplitudo. Hal ini disebabkan
1
karena 𝐸 = 2 𝑠π‘₯ 2 , yang berarti energi meluruh 2 kali lebih cepat dari

simpangan.
𝑑
ο‚· π‘Ÿ
Lebih jauh, diketahui bahwa 𝑄 = 2πœ”β€².

2. Carilah persamaan simpangannya π‘₯(𝑑), jika π‘₯(0) = 6 cm dan π‘₯Μ‡ (0) = 6 cm

Persamaan umum simpangan GHR ringan adalah


π‘₯(𝑑) = π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ (𝐢1 sin πœ”β€² 𝑑 + 𝐢2 cos πœ”β€² 𝑑)
π‘Ÿ 2 𝑠 π‘Ÿ2
Karena π‘₯0 = 6 cm, 𝑝 = 2π‘š = 2.1 = 1 dan πœ”β€² = βˆšπ‘š βˆ’ 4π‘š2 = 2√2, maka

π‘₯(𝑑) = 6. 𝑒 βˆ’π‘‘ (𝐢1 sin 2√2𝑑 + 𝐢2 cos 2√2𝑑) cm

π‘₯(𝑑) = 6. 𝑒 βˆ’π‘‘ sin(2√2𝑑 + πœ™1 ) cm

π‘₯(𝑑) = 6. 𝑒 βˆ’π‘‘ cos(2√2𝑑 + πœ™2 ) cm
Terlihat bahwa amplitudo GHR adalah π‘₯0 = 6. 𝑒 βˆ’π‘‘ , dan nilainya meluruh terhadap
waktu. Untuk mencari 𝐢1 dan 𝐢2 , kita gunakan syarat batas.
SB 1 (posisi awal adalah 6 cm)
π‘₯(𝑑 = 0) = 6. 𝑒 βˆ’0 (𝐢1 sin 2√2. 0 + 𝐢2 cos 2√2. 0) cm = 6 π‘π‘š
6.1(0 + 𝐢2 ) cm = 6 cm βˆ’β†’ 𝐢2 = 1 βˆ’β†’ π‘₯(𝑑) = π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ (𝐢1 sin πœ”β€² 𝑑 + cos πœ”β€² 𝑑)
SB 2 (kecepatan awal sama dengan nol)
π‘₯Μ‡ (𝑑) = π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ (𝐢1 πœ”β€² cos πœ”β€² 𝑑 βˆ’ πœ”β€² sin πœ”β€² 𝑑) βˆ’ 𝑝π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ (𝐢1 sin πœ”β€² 𝑑 + cos πœ”β€² 𝑑)
π‘₯Μ‡ (𝑑 = 0) = π‘₯0 (𝐢1 πœ”β€² ) βˆ’ 𝑝π‘₯0 (1) = 0 βˆ’β†’ (𝐢1 πœ”β€² ) βˆ’ 𝑝 = 0 βˆ’β†’ 𝐢1 = 𝑝/πœ”β€²
𝑝
π‘₯(𝑑) = π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ ( β€² sin πœ”β€² 𝑑 + cos πœ”β€² 𝑑)
πœ”

3. Tinjau GHR ringan yang simpangannya doberikan oleh π‘₯(𝑑) = 2. 𝑒 βˆ’2𝑑 sin √8𝑑 m.
Tentukan 𝐴, πœ”β€² , 𝑇, πœ”0 , 𝑝, dan πœ”β€².
𝐴 = 2m
οƒ  πœ”β€² = √8 rad/s
2πœ‹ 2πœ‹ πœ‹
οƒ  𝑇 = πœ”β€² = = s
√8 √2
π‘Ÿ 1
οƒ  𝑝 = 2π‘š = 2 𝑠
π‘Ÿ2 π‘Ÿ 2
2 2
οƒ  πœ”β€² = πœ”02 βˆ’ 4π‘š2 β†’ πœ”02 = πœ”β€² + (2π‘š) = 8 + 22 βˆ’β†’ πœ”02 = √12 rad/s

4. Suatu benda bergerak dg simpangan diberikan oleh


π‘₯(𝑑) = π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ sin πœ”β€² 𝑑.
Apakah benda tsb mengalami GHR?

Kita hitung dulu


π‘₯(𝑑) = π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ sin πœ”β€² 𝑑.
π‘₯Μ‡ (𝑑) = βˆ’π‘π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ sin πœ”β€² 𝑑 + πœ”β€² π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ cos πœ”β€² 𝑑.
2
π‘₯̈ (𝑑) = 𝑝2 π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ sin πœ”β€² 𝑑 βˆ’ 2πœ”β€² 𝑝π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ cos πœ”β€² 𝑑 βˆ’ πœ”β€² π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ sin πœ”β€² 𝑑.
Kemudian kita uji dalam pers. umum GHR
π‘šπ‘₯̈ + π‘Ÿπ‘₯Μ‡ + 𝑠π‘₯ = π‘šπ‘2 π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ sin πœ”β€² 𝑑 βˆ’ 2π‘šπœ”β€² 𝑝π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ cos πœ”β€² 𝑑
2
βˆ’ π‘šπœ”β€² π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ sin πœ”β€² 𝑑 βˆ’ π‘Ÿπ‘π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ sin πœ”β€² 𝑑 + π‘Ÿπœ”β€² π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ cos πœ”β€² 𝑑
+ 𝑠π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ sin πœ”β€² 𝑑 =
2
= π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ sin πœ”β€² 𝑑 (π‘šπ‘2 βˆ’ π‘šπœ”β€² βˆ’ π‘Ÿπ‘ + 𝑠)
+ π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ cos πœ”β€² 𝑑 (βˆ’2π‘šπœ”β€² 𝑝 + π‘Ÿπœ”β€² ) = 0
Persamaan di atas akan sama dg nol jika
π‘Ÿ
βˆ’2π‘šπœ”β€² 𝑝 + π‘Ÿπœ”β€² = 0 βˆ’ βˆ’β†’ 𝑝 =
2π‘š
2 β€²2
π‘Ÿ2 β€²2
π‘Ÿ π‘Ÿ2 2
π‘šπ‘ βˆ’ π‘šπœ” βˆ’ π‘Ÿπ‘ + 𝑠 = π‘š 2
βˆ’ π‘šπœ” βˆ’ π‘Ÿ +𝑠 = βˆ’ βˆ’ π‘šπœ”β€² + 𝑠 = 0
4π‘š 2π‘š 4π‘š

β€²2
π‘Ÿ2 β€²2
𝑠 π‘Ÿ2 𝑠 π‘Ÿ2
π‘šπœ” =π‘ βˆ’ β†’ πœ” = βˆ’ β€²
βˆ’β†’ πœ” = √ βˆ’
4π‘š π‘š 4π‘š2 π‘š 4π‘š2

Persamaaan π‘₯(𝑑) = π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ sin πœ”β€² 𝑑 merepresentasikan simpangan GHR asalkan 𝑝 =


π‘Ÿ 𝑠 π‘Ÿ2
dan πœ”β€² = βˆšπ‘š βˆ’ 4π‘š2 .
2π‘š

5. Buktikan bahwa
π‘₯(𝑑) = π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ (𝐴 + 𝐡𝑑)
π‘Ÿ
dengan 𝑝 = 2π‘š merupakan solusi dari GHR kritis.

Kita hitung dulu


π‘₯(𝑑) = π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ (𝐴 + 𝐡𝑑)
π‘₯Μ‡ (𝑑) = βˆ’π‘π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ (𝐴 + 𝐡𝑑) + 𝐡π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘
π‘₯̈ (𝑑) = 𝑝2 π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ (𝐴 + 𝐡𝑑) βˆ’ 𝑝𝐡π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ βˆ’ 𝑝𝐡π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘
= 𝑝2 π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ (𝐴 + 𝐡𝑑) βˆ’ 2𝑝𝐡π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘
π‘šπ‘₯̈ + π‘Ÿπ‘₯Μ‡ + 𝑠π‘₯ = π‘š(𝑝2 π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ (𝐴 + 𝐡𝑑) βˆ’ 2𝑝𝐡π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ )
+ π‘Ÿ(βˆ’π‘π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ (𝐴 + 𝐡𝑑) + 𝐡π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ ) + 𝑠π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ (𝐴 + 𝐡𝑑)
= π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ (𝐴 + 𝐡𝑑)(π‘šπ‘2 βˆ’ π‘Ÿπ‘ + 𝑠) + 𝐡π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ (βˆ’2π‘šπ‘ + π‘Ÿ).
π‘Ÿ
Sekarang kita subsstitusikan 𝑝 = 2π‘š
π‘Ÿ
βˆ’2π‘šπ‘ + π‘Ÿ = βˆ’2π‘š ( ) + π‘Ÿ = βˆ’π‘Ÿ + π‘Ÿ = 0
2π‘š
2
π‘Ÿ 2 π‘Ÿ π‘Ÿ2 π‘Ÿ2 π‘Ÿ2
π‘šπ‘ βˆ’ π‘π‘Ÿ + 𝑠 = π‘š ( ) βˆ’ ( ) π‘Ÿ + 𝑠 = βˆ’ +𝑠 =βˆ’ +𝑠
2π‘š 2π‘š 4π‘š 2π‘š 4π‘š
π‘Ÿ2 𝑠
= βˆ’π‘š ( 2 βˆ’ ) = 0
4π‘š π‘š
Dengan demikian, maka terbukti bahwa π‘₯(𝑑) = π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ (𝐴 + 𝐡𝑑) memenuhi
π‘Ÿ2 𝑠
persamaan umum GHR, π‘šπ‘₯̈ + π‘Ÿπ‘₯Μ‡ + 𝑠π‘₯ = 0 asalkan 4π‘š2 βˆ’ π‘š = 0. Ini berarti π‘₯(𝑑) =

π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ (𝐴 + 𝐡𝑑) adalah simpangan GHR kritis.

6. Suatu sistem osilasi teredam terdiri atas massa + pegas + redaman. Jika diketahui massa
m = 200 g, konstanta pegas s = 80 N m-1, and redaman r = 0,02 kg s-1, berapakah waktu
yang diperlukan sehingga energi mekaniknya tinggal separo dari energi mekanik mula-
mula! (petunjuk: amplitudo pada osilasi teredam meluruh dengan faktor e-rt/2m)

Persamaan umum GHR


0,5 π‘₯̈ + 0,02 π‘₯Μ‡ + 80 π‘₯ = 0
Solusi umum
π‘₯(𝑑) = π‘₯0 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ (𝐢1 sin πœ”β€² 𝑑 + 𝐢2 cos πœ”β€² 𝑑)
π‘Ÿ 0,02
Artinya: amplitudo getaran meluruh dg faktor 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ dengan 𝑝 = 2π‘š = 2π‘₯0,5 = 0,02.
1
Energi meluruh dg faktor sebanding dg kuadrat amplitudo (𝐸 = 2 𝑠𝐴2 )) atau 𝑒 βˆ’2𝑝𝑑 ,

artinya 𝐸(𝑑) = 𝐸0 𝑒 βˆ’2𝑝𝑑 .


𝐸(𝑑)
= 𝑒 βˆ’2𝑝𝑑
𝐸0
𝐸(𝑑) 𝐸0
ln = βˆ’2𝑝𝑑, ln = 2𝑝𝑑
𝐸0 𝐸(𝑑)
1 𝐸0 1
𝑑= ln = ln 2 = β‹―
2𝑝 𝐸(𝑑) 2π‘₯0,02

7. Suatu getaran harmonis teredam berat, dimulai dari jarak 5 cm dari titik esetimbangan
dalam keadaan diam. Misalkan 𝑝 = πœ‹ rad/s dan πœ”β€² = 2πœ‹ rad/s, carilah
ο‚· persamaan simpangannya
ο‚· simpangan pada saat 𝑑 = 2 s
ο‚· Kalau redamannya dihilangkan, berapakah frekuensi getarannya.

Persamaan simpangannya adalah


𝑦(𝑑) = 𝑒 βˆ’π‘π‘‘ 𝐴 cos(2πœ‹π‘‘ + πœ™) = 𝑒 βˆ’πœ‹π‘‘ 5 cos(2πœ‹π‘‘) cm
Simpangan pada saat 𝑑 = 0,2 s
𝑦(𝑑 = 2) = 𝑒 βˆ’πœ‹.2 5 cos(2πœ‹. 2) = 𝑒 βˆ’0,2πœ‹ 5 cos(4πœ‹) = 2,6674 cm
Kalau redamannya dihilangkan, maka

2 𝑠 π‘Ÿ2
πœ”β€² = βˆ’ = πœ”02 βˆ’ 𝑝2
π‘š 4π‘š2
πœ”02 = πœ”β€²2 + 𝑝2 = (πœ‹)2 + (4πœ‹)2 = 17πœ‹ 2 β†’ πœ”0 = √17πœ‹

Anda mungkin juga menyukai