FORMAT PENGKAJIAN ASUHAN KEPERAWATAN LANJUT USIA

I. DATA DEMOGRAFI

NAMA LANSIA :
UMUR :
ALAMAT :
JENIS KELAMIN :
JUMLAH KETURUNAN
- ANAK :
- CUCU :
NAMA
SUAMI/ISTRI :
UMUR :

II. PENGKAJIAN :
a. Fisik
Wawancara

• Pandangan Lanjut Usia tentang kesehatannya :

...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................

• Kegiatan yang mampu dilakukan Lanjut Usia :

...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................

• Kebiasaan Lanjut Usia merawat diri sendiri :

...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................

• Kekuatan fisik Lanjut Usia: otot, sendi, penglihatan dan pendengaran :

...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
..........................................................................................................................

1
• Kebiasaan makan, minum, istirahat/tidur, buang air besar/kecil :
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
• Kebiasaan gerak badan/olah raga/senam Lanjut Usia :
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................

• Perubahan-perubahan fungsi tubuh yang sangat bermakna dirasakan :

...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................

• Kebiasaan Lanjut Usia dalam memelihara kesehatan dan kebiasaan dalam

minum obat:
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................

• Masalah-msalah seksual yang dirasakan:

...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
.
Pemeriksaan Fisik
• Pendekatan yang digunakan dalam pemeriksaan fisik, yaitu:
1. Head to toe
2. Sistem tubuh

1. Temperatur :
...........................................................................................................................
- Tempat pengukuran :

...........................................................................................................................
......
2. Pulse (denyut nadi) :
 Kecepatan :
.....................................................................................................................
 Irama :
.....................................................................................................................
 Volume:
.....................................................................................................................
Tempat Pengukuran :
 Apikal ...................... Radial ................

3. Respirasi (Pernafasan) :
 Kecepatan :
.....................................................................................................................
 Irama :
.....................................................................................................................
 Kedalaman :
.....................................................................................................................
 Bunyi:
.....................................................................................................................

4. Tekanan Darah :
Posisi pengukuran :
 Saat baring .................. Duduk ................

5. Berat dan tinggi badan terakhir :

..................................................................
6. Tingkat orientasi:
a. Waktu : …………………………………………
b. Tempat : ................................................................
c. Orang : ...............................................................

7. Memory (ingatan) : ................................................................

8. Istirahat/Tidur
a. Kwantitas (Lama tidur) : ...............................................................
b. Kwalitas : ...............................................................
c. Pola : ...............................................................

9. Penyesuaian psikososial : ...............................................................

...............................................................
 ................................................................
Sistem Persyarafan

1. Kesemetrisan raut wajah: .................................................................................

2. Tingkat kesadaran :
 Snile (Pikun) :
............................................................................................
 Daya ingat : ...........................................................................................
3. Mata
- Pergerakan : ..................................................................
- Penglihatan : ..................................................................
- Penyakit penyerta : ..................................................................
4. Pupil
- Kesamaan : Isokor/AnIsokor
5. Ketajaman penglihatan : ..................................................................
 Jangan dites di depan jendela
 Pergunakan tangan atau gambar
 Cek kondisi kacamata
6. Sensori deprivation (gangguan sensorik) : .......................................
7. Ketajaman pendengaran : .......................................
 Apakah menggunakan alat bantu dengar : .......................................
 Tinitus : .......................................
 Serumen : .......................................
8. Rasa sakit atau nyeri : .......................................

Sistem Kardivaskuler
1. Sirkulasi periper : .......................................
- Warna : .......................................
- Kehangatan : .......................................
2. Denyut nadi apikal : .......................................
3. Pembengkakan vena jugularis : .......................................
4. Pusing : .......................................
5. Nyeri dada : .......................................
6. Edema : .......................................

Sistem Gastrointestinal
1. Status gizi : .......................................
2. Pemasukan diet : .......................................
3. Anoreksia : .......................................
4. Mual : .......................................
5. Muntah : .......................................
6. Mengunyah dan menelan : .......................................
7. Keadaan gigi : .......................................
8. Rahang : .......................................
9. Rongga mulut : .......................................
10. Bising usus : .......................................
11. Keadaan perut : .......................................
12. Konstipasi (sembelit) : .......................................
13. Diare : .......................................
14. Inkontinesia alvi : .......................................

Sistem Genitourinarius

1. Warna dan bau urine : .......................................

2. Distensi kandung kemih : .......................................
3. Inkontinensia : .......................................
4. Frekuensi : .......................................
5. Tekanan/ desakan : .......................................
6. Pemasukan cairan : .......................................
7. pengeluaran cairan : .......................................
8. Disuria : .......................................

9. Seksualitas
 Minat melaksanakan hubungan seks : .......................................
 Frekwensi : .......................................

Sistem Kulit
1. Kulit
 Temperatur
 Tingkat kelembaban
 Keadaan luka
- Luka terbuka/tertutup : .......................................
- Robekan : .......................................
 Turgor (kekenyalan kulit) : .......................................
 Pigmen : .......................................
2. Jaringan parut : .......................................
3. Keadaan kuku : .......................................
4. Keadaan rambut : .......................................
5. Gangguan-gangguan umum : .......................................

Sistem Muskuloskeletal
1. Kontraktur : .......................................
 Otot : .......................................
 Tendon : .......................................
  Gerakan sendi : .......................................

2. Tingkat mobilisasi
 Ambulasi (Dengan atau tanpa bantuan/peralatan) :
.......................................
 Gerakan : .......................................
 Kekuatan otot : .......................................
 Kemampuan melangkah atau berjalan : .......................................
3. Gerakan sendi : .......................................
4. Paralisis : .......................................
5. Kifosis : .......................................

b. Psikologis
• Pengenalan masalah-masalah utama :.................................................................
• Sikap terhadap proses penuaan :.................................................................
• Perasaan dibutuhkan :..................................................................
• Pandangan terhadap kehidupan : ..................................................................
• Koping Stressor : ..................................................................
• Penyesuaian diri : ..................................................................
• Kegagalan : ..................................................................
• Harapan saat ini dan yang akan datang : ...............................................................
• Fungsi kognitif
1. Daya ingat :..................................................................
2. Proses pikir : ..................................................................
3. Alam perasaan: ..................................................................
4. Orientasi : ..................................................................
5. Kemampuan dalam penyelesaian masalah : .........................................

c. Sosial Ekonomi
• Sumber keuangan : ..................................................................
• Kesibukan dalam mengisi waktu luang : ..................................................................
• Teman tinggal : ..................................................................
• Kegiatan organisasi : ..................................................................
• Pandangan terhadap lingkungannya : ..................................................................
• Hubungan dengan orang lain di luar rumah : ..................................................................
• Yang biasa mengunjungi : ..................................................................
• Penyalurkan hobi/keinginan
sesuai fasilitas yang ada :..
d. Spiritual
• Kegiatan ibadah
 • kegiatan keagamaan : ......................................................................................................
• Cara Lanjut Usia menyelesaikan masalah : ..................................................................
• Penampilan Lansia : ......................................................................................................

e. Psikososial
• Tingkat ketergantungan : ...........................................................................................
• Fokus diri : ...................................................................................................................
• Perhatian : ...................................................................................................................
• Rasa Kasih sayang : .......................................................................................................

PENGKAJIAN STATUS FUNGSIONAL, KOGNITIF, AFEKTIF DAN SOSIAL

a. Pengkajian Status Fungsional

INDEKS KATZ
Skor KRITERIA
A Kemandirian dalam hal makan. Kontinen, berpindah, ke kamar kecil,
berpakaian dan mandi
B Kemandirian dalam semua aktivitas hidup sehari-hari, kecuali satu dari
fungsi tersebut
C Kemandirian dalam semua aktivitas hidup sehari-hari, kecuali mandi
dan satu fungsi tambahan
D Kemandirian dalam semua aktivitas hidup sehari-hari, kecuali mandi,
berpakaian dan satu fungsi tambahan
E Kemandirian dalam semua aktivitas hidup sehari-hari, kecuali mandi,
berpakaian, ke kamar kecil dan satu fungsi tambahan
F Kemandirian dalam semua aktivitas hidup sehari-hari, kecuali mandi,
berpakaian, berpindah dan satu fungsi tambahan
G Ketergantungan pada enam fungsi tersebut
Lain-lain Ketergantungan pada sedikitnya dua fungsi, tetapi tidak dapat
diklasifikasikan sebagai C, D, E, F, dan G

Kesimpulan :
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
b. Pengkajian Status Kognitif Dan Afektif

Shart Portable Mental Status Questionnaire (SPMSQ)

Skore
No Pertanyaan Jawaban
B S
1 Tanggal berapa hari ini ?
2 Hari apa sekarang ini ? (hari, tanggal, bulan)
3 Apa nama tempat ini ?
4 Berapa nomor telepon anda ?
4a. Dimana alamat anda ? ( tanyakan jika hanya
klien tidak mempunyai telepon)
5 Berapa umur anda ?
6 Kapan anda lahir ?
7 Siapa presiden Indonesia sekarang ?
8 Siapa nama presiden sebelumnya ?
9 Siapa nama kecil ibu anda ?
10 Kurangi 3 dari 20 dan tetap pengurangan 3 dari 17,14,11,8,5
setiap angka baru, semua secara menurun ,2
Jumlah keseluruhan total

Kesimpulan :
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................

Penilaian SPMSQ
(1) Kesalahan 0-2 : Fungsi intelektual utuh
(2) Kesalahan 3-4 : Fungsi intelektual ringan
(3) Kesalahan 5-7 : Fungsi intelektual sedang
(4) Kesalahan 8-10 : Fungsi intelektual berat
c. Pengkajian Status Social

APGAR Keluarga
Skore
Kadang- Tidak
No Fungsi Uraian Selalu
kadang Pernah
(2)
(1) (0)
1 A :Adaptasi Saya puas bahwa saya dapat
kembali pada keluarga
(teman-teman) saya untuk
membantu pada waktu
sesuatu menyusahkan saya
2 P: Partisipasi Saya puas dengan cara
(Hubungan) keluarga (teman-teman) sya
membicarakan sesuatu
dengan saya dan
mengungkapkan masalah
dengan saya
3 G : Growth Saya puas bahwa keluarga
(Pertumbuhan) (teman-teman) saya
menerima dan mendukung
keinginan saya untuk
melakukan aktivitas atau
arah baru
4 A: Afeksi Saya puas dengan cara
keluarga (teman-teman) saya
mengekspresikan efek dan
berespons terhadap emosi-
emosi saya, seperti marah,
sedih atau mencintai
5 R: Resolve Saya puas dengan cara
(Pemecahan) teman-teman saya dan saya
menyediakan waktu
bersama-sama

Kesimpulan :
...........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
Penilaian :
Nilai : 0-3 : fungsi sosial kurang
Nilai : 4-6 : fungsi sosia sedang
Nilai : 7-10 : fungsi sosial baik/norma
No.Doc IV-005/STIKES-NH/PDN/NRS
Tgl. Berlaku 13-01-2022
Revisi 05