Patalon:
Ayak-ayak, Srepeg—Sampak pelog nyamat
Bagian I:
PATHET NEM
Persiapan:
Dhalang ndhodhog kothak. Buka rebab ketawang Bangomate, pelog nem. Dari
tengah bawah kayon perlahan-lahan muncul bayangan Raden Damarmaya dan
Dewi Rarasati dengan busana pengantin, sabet roman/percintaan, menjelang
habisnya cakepan kedua, bayangan kedua tokoh membesar, lalu menghilang.
Bersamaan dengan iringan menjadi Monggang Golek, kayon dicabut, sosok
Prabu Gupala keluar dari kanan (gerak seperti Niwatakawaca dalam lakon
Ciptaning), Gupala nggendir kayon, iringan Monggang Golek masuk ke
cengkok kedua. Siyak palaran Pangkur-------cak-cakan seperti Supraba-
Niwatakawaca, Palaran menjadi Srepeg Menyuri (Blacius Subono), lalu sirep,
Rara Jonggrang keluar dari belakang. Gupala/Karungkala tersadar dari
lamunannya, ginem.
Gupala ewa, dari sisi lain muncul Resi Sakeli, juga menyembah dan
ditancapkan menghadap Prabu Gupala.
Wauta kawuwusa kocap, nedheng ari Respati, Sri Nata kersa miyos tinangkil,
munggwing sitihinggil binaturata lenggah dhampar kencana pinatik nawa
retna, ingayab para badhaya sarimpi ingkang samya ngampil upacara nata,
pinayungan songsong jenar murub pinarada, kinebutan laring manyura kanan
tanapi kering kongsi sirna kamanungsanira. Tinon saking mandrawa
candraning sri Nata pan yayah Sri Bathara Kresna ingkang manjanma malih
tumurun ing Ngarcapada.
Nalika semanten, rep tidhem premanem tan ana sabawane walang alisik,
gegodhongan tan ebah, samirana tan lumampah, kang kapyarsa amung
swaraning abdi kriya gendhing ingkang samya anambut kardi imbal ganti lir
mandyaraga, sinawung swaraning kang paksi engkuk lan jalak, ingkang munya
luhuring taratag, amimbuhi asri senen jroning panangkilan.
Anglingdriya: Dudu kuwi, Kaki Patih. Kaya-kaya ing dina iki durung ana
titik-titik bakal ana ingkang nedya ngrangsang kawibawan
sarta ngendhih kapraboningsun. Mung wae, ing dina iki
kena dak basakake negara Pengging Witaradya kaya dene
badra hirawan. Badra tegese rembulan, hirawan iku
mendhung. Tegese kaya rembulan kaling-kalingan
mendhung, surem sorote sarta kucem guwayane. Bareng
dak wawas-wawas, jebul ing sajroning negara Pengging
Witaradya kene, kaya isih ana pirang-pirang bab ingkang
perlu diprihatinake.
Wahuta, tri pandurat tan nyabawa Kyai Patih Tambakbaya, wus anyana bilih
badhe wonten baya pakewuh ingkang badhe ndhatengi negari Pengging
Witaradya. Dereng ngantos kawijil pangandikanira, kasaru praptaning Harya
Kartawarna ingkang dumrojog tanpa larapan “e kanca, njaluk dalan, njaluk
dalan”
Udhar, saat Kartawarna masuk ke kiri, iringan seseg. Srepeg menjadi ayak-ayak
ketika Harya Tubar masuk. Tubar menyembah, lalu tancep. Suwuk.
Anglingdriya: Tubar, ana parigawe apa sira teka ana ing negara Pengging
Witaradya kene?
Anglingdriya: Iya, Tubar, ora dadi apa. Banjur kersane wakmu ing
Prambanan kepriye?
Anglingdriya: O iya, Tubar. Ingsun ora maido jer sira iku bot-bote
kadhawuhan dening ratu gustinira, ora kena suwala ing
dhawuh. Nadyan mangkonoa, ing bab tata kaprajan
saupama ana bab ingkang mbodhakalani, kudu
dirampungake kanthi cara kaprajan. Wektu iki sira
mundura, dene prakara iki bakal dak rembug ana ing
sajroning kadhaton luwih dhisik.
-----BAGIAN I selesai-----