Anda di halaman 1dari 23

Kelompok 5

5%5

Mengidentifikasi dan Menulis Aksara Jawa


Nglegena tanpa Pasangan Satu Kalimat

Kanggo Siswa SMALB - C Kelas XI


Kurikulum 2013
Atur Prawacana

Alhamdulillah, puji syukur panyerat aturaken wonten ngarsanipun Gusti Allah


Ingkang Maha Agung sahengga laporan punika saged kasusun kanthi sae. Boten
kesupen kula aturaken matur sembah nuwun kagem tiyang sepuh kawula ingkang
tansah paring donga pangestu saha para dwija ingkang sampun paring kawruh lan
seserepan sahengga laporan ingkang kasusun sae punika saged purna.

Laporan karya tulis kanthi irah-irahan " Mengidentifikasi dan menulis aksara jawa
nglegena tanpa pasangan satu kalimat dua kata" punika minangka salah
satunggaling sarana gladhen nyerat. Laporan menika kasusun kagem njangkepi
tugas semester I mata pelajaran basa Jawa.

Mugi-mugi laporan ingkang kaserat dening panyerat menika saged paring


sakatahing kagunan dhumateng siswa pamaos. Kula minangka panyerat ugi kathah
kakirangan, pramila panyaruwe saha panyendu tansah kula antu-antu.

Semarang, 8 Mei 2017

Panyerat

MENELAAH DAN MENYAJIKAN TEKS DISKUSI


i
DAFTAR ISI

JUDUL …………………………………………………………………………..

PRAKATA ................................................................................................................ i

DAFTAR ISI ............................................................................................................. ii

A.PENDAHULUAN ................................................................................................ iii

1. Deskripsi ............................................................................................................... 1

2. Prasyarat ................................................................................................................ 2

3. Petunjuk ................................................................................................................. 2

4. KD dan Indikator ................................................................................................... 3

B. KEGIATAN BELAJAR ..................................................................................... 4

Kegiatan Belajar 1 Ayo Menelaah Struktur Teks Diskusi .................................. 4

a. Tujuan .................................................................................................................... 4

b. Materi .................................................................................................................... 4

c. Rangkuman ............................................................................................................ 10

d. Tugas ..................................................................................................................... 10

e. Tes Formatif........................................................................................................... 15

f. Refleksi .................................................................................................................. 19

Kegiatan Belajar II Ayo Menelaah Ciri Kebahasaan Teks Diskusi ................... 21

a. Tujuan .................................................................................................................... 21

b. Materi .................................................................................................................... 21

c. Rangkuman ............................................................................................................ 26

d. Tugas ..................................................................................................................... 27

e. Tes Formatif........................................................................................................... 34
MENELAAH DAN MENYAJIKAN TEKS DISKUSI
ii
f. Refleksi .................................................................................................................. 40

Kegiatan Belajar III Ayo Menulis Teks Diskusi dengan Memperhatikan

Struktur DanAspek Kebahasaan ........................................................................... 41

a. Tujuan .................................................................................................................... 41

b. Materi .................................................................................................................... 41

c. Rangkuman ............................................................................................................ 46

d. Tugas ..................................................................................................................... 47

e. Tes Formatif...........................................................................................................50

f. Refleksi ..................................................................................................................56

C. EVALUASI ......................................................................................................... 57

a. Tes Sumatif ............................................................................................................ 58

b. Kunci Jawaban ...................................................................................................... 69

DAFTAR PUSTAKA ............................................................................................... 73

GLOSARIUM ........................................................................................................... 74

MENELAAH DAN MENYAJIKAN TEKS DISKUSI


iii
2. Prasyarat

A. PENDAHULUAN

1. Deskripsi
Apa siswa ngerti aksaa jawa nglegena? Mestine siswa wis pada ngerti sek darani aksara
jawa nglegena? Mergo siswa wis spade nyinaoni ing kompetensi sakdurunge. Ing modul
sakdurunge dibahasa mung babagan aksara jawa nglegena nanging ing bab saiki bakalan
dibahas luwih jero timbang babagan sakdurunge yaiku karo mbahas babagan sandhangan
lan nulis ukara.

Ing modul iki bakalan dibahas pasinaonan babagan aksara jawa nglegena, ingkang
njlenterahke saking KD 3.5 lan 4.5 saking kurikulum 2013. Modul iki isine ana 3 kegiatan
yaiku ngerteni aksara jawa nglegena lan sandhangane, kaping pindho ngerteni
sandhangan suku lank aping telu nulis ukara nganggo aksara jawa sak kalimat rong ukara.

Tujuan modul iki kanggo ngajarke siswa supaya ngerti aksara jawa nglegena lan
sandhanagane uga bisa nulis ukara nganggo aksara jawa nglegena paling ora sak ukara
rong tembung.

MENELAAH DAN MENYAJIKAN TEKS DISKUSI


1
Modul iki Indikator
4. KD dan nduweni gendeng geret karo kompetensi dasar sadurunge, saengga kudu ana
kompetensi kang uwis dikuasani luwih disik sadurunge nyinaoni modul iki. Siswa bakal
nyinaoni aksara jawa nglegeno tanpa pasangan dadi sawenehing tembung kang karakit
saora orane rong ukara. Mula menawa sakdurunge para siswa wus bisa nyinauni
urutaning aksara jawa, sabanjur mestine luwih gampang kanggo angrakit tembung..

Saben
3. kagiatan pasinaon ing modul iki gegayutan kanthi runtut saengga siswa luwih
Petunjuk
becik melu pitutur kang ana wae, amrih mengkone anggonmu sinau bisa luwih gampang
lan runtut. Ing Ngisor iki pituduh kang kudu ditutake siswa :

1. Wacanen kanthi taliti saben pituduh lan urutaning pasinaon, aja kesusu.

2. Garapen gladen kang katemokake ing saben perangan modul, sabanjure


wangsulanmu cocokna karo kuncine wangsulan kang ana ing kaca mburi.

3. Sinaonana sepisan maneh panjlentrehane, utamane perangan kang durung kok


mangerteni

MENELAAH DAN MENYAJIKAN TEKS DISKUSI


2
KOMPETENSI DASAR INDIKATOR

3.5.Mengidentifkasi aksara jawa 3.5.1 Siswa dapat menunjukan aksara jawa yang
1. Menyimpulkan
nglegena struktursatu
tanpa pasangan teks diskusimembentuk
berkaitan dengan
kalimatpermasalahan
( Tuku tahu) aktual yang
kalimat dua kata
3.5.2 Siswa dapat menunjukan sandangan berupa
suku pada kalimat tuku tahu

3.5.2 Siswa dapat menuliskan aksara jawa


nglegena satu kalimat yang terdiri dari dua
kata

4.5 Menulis aksara jawa nglegena 4.5.1 Siswa dapat menulis aksara jawa nglegena
tanpa pasangan satu kalimat satu kalimat yang terdiri dari dua kata
dua kata

KEGIATAN PEMBELAJARAN

KD

5. KKM
Kriteria Ketuntasan Minimal (KKM) yang harus kamu capai pada pembelajaran
menelaah dan menyajikan teks diskusi ini ialah 75.

MENELAAH DAN MENYAJIKAN TEKS DISKUSI


3
B. KEGIATAN BELAJAR

Kegiatan Belajar 1

AYO MENYEBUTKAN AKSARA JAWA NGLEGENA YANG


MEMBENTUK SUATU KATA

1. Tujuan Pembelajaran

Setelah mempelajari materi pada kegiatan belajar 1 ini, kamu diharapkan mampu :
1. Menyebutkan aksara jawa yang membentuk kalimat

2. Uraian Materi Pembelajaran

Wulangan minggu kepungkur siswa wis padha sinau babagan aksara jawa kayata,
tahu, roti, buku, tuku, lan sakpanunggale. Saiki coba siswa ajar ngrakit lan nyebutake
aksara jawa dadi tembung utuh kang ngemu teges, kayata tuladha ing ngisor iki,

Urutane aksara jawa kaya kang kapacak ing ngisor iki

MENELAAH DAN MENYAJIKAN TEKS DISKUSI


4
Kanggo nulis tembung dibutuhake anane sandangan. Mula sandangan uga bisa diarani
minangka kalengkapane tembung supaya urip lan ngemu teges. Sandangan – sandangan
kasebut kayata sing kapacak ing ngisor iki :

MENELAAH DAN MENYAJIKAN TEKS DISKUSI


5
GLADEN
Coba sebutna aksara jawa ing ngisor iki saka tembung wutuh nduwure!

1. tu ku tau

tu = ……. au = …….
Tu ku ta hu
2.lr mt
r = ……. m = …….
3.susu spi
su = ……. pi = …….
La ra ma ta
4.pku bumi
ku = ……. mi = …….
5.buku lim
bu = ……. li = …….
Su su sa pi

Pa ku bu mi

Bu ku li ma

MENELAAH DAN MENYAJIKAN TEKS DISKUSI


6
3. Rangkuman

Aksara jawa ana 20 cacahe saka wanda “Ha” saengga tekane “Nga”

Kanggo ngrakit aksara saengga dadi tembung kang urip dipelokake


sandangan umpane arep nulis “tuku” saka aksara “ta” lan “ka”
disandhangi suku saengga dadi “tuku”

5. Tes Formatif 1

I. Pilihan Ganda

Pilihen wangsulan sing paling bener!


1. tuku aksara iki wacane….
a. tuku b. taka c. toko

2. buku aksara iki wacane….

a. Bapa b. buku c. bibi

3. mc aksara iki wacane...

a. masa b. waca c. maca

4. bp aksara iki wacane...

a. basa b. bapa c. bata

5. by aksara iki wacane ...

a. bayi b. bayu c. baya

Kegiatan Belajar 2

AYO SINAU!

MENELAAH DAN MENYAJIKAN TEKS DISKUSI


7
AYO MENYEBUTKAN SANDANGAN BERUPA SUKU PADA SUATU KALIMAT

Tujuan Pembelajaran

Setelah mempelajari materi pada kegiatan belajar 2 ini, kalian diharapkan mampu

- menyebutkan sandangan berupa suku pada kalimat yang dibentuk dari dua kata

Coba wenehana garis ing ngisore aksara kang mawa sandhangan suku saka tembung iki !
2. Materi Pembelajaran
Tuladha !

wtuSakwuse
lim (watu
siswa ngerti ukara lan tembung, coba sabanjure semaka lan sebutna
lima)
wanda ing ngisor iki kang mawa sandangan suku

Sandhangan suku digunakake kanggo nulis tembung sek unine “U” kayata

1. bu
tembung di tu“buku”
“tuku”, ku lan sakpanunggale. Contoh tulisan jawa sek nganggo
sandhangan suku yaiku,
2. bu ku bu di
Tuku = tuku
3.Buku
tu =rubukuso re

4. a ku me lu

5. su su s pi

MENELAAH DAN MENYAJIKAN TEKS DISKUSI


8
3. Rangkuman

Sandangan suku kanggo nguripake aksara kang nganggo unen – unen “u” kayata
“ tuku” saka aksara “ta” lan “ka” kasandhangan suku.

MENELAAH DAN MENYAJIKAN TEKS DISKUSI


9
5. Tes Formatif 2

Pilihan Ganda

Silangana aksara kang ana sandhangan sukune saka wangsulan a, b, utawa c!

1. lgu ....
a. p b.g c.t
2. guk….
a.p b.g c.t
3. wtu….
a.t b.d c.c
4. but….
ab bt cd
5. wut….
a.b b.w c.t

AYO SINAU!

Kegiatan Belajar 3

AYO MENULISKAN AKSARA JAWA NLEGENA SATU KALIMATYANG TERDIRI


DARI DUA KATA

Tujuan Pembelajaran

 Siswa dapat menuliskan aksara jawa nglegena satu kalimat yang terdiri dari
dua kata

MENELAAH DAN MENYAJIKAN TEKS DISKUSI


10
2. Materi

Sawuse siswa pada nyinau aksara saha ngrakit tembung kaya kang wus
kacontoake ing nduwur. Mula saiki coba nyerat utawa nuliso aksara jawa nglegena
satembung kang kawujud saka rong ukara
Kanggo nulis ukura jawa kudu ngerti aksara jawa. Aksara jawa yaiku kayata
sek wis diajarke ana bab sakdurunge. Urutane aksara jawa kayata ing ngiso iki

Kanggo nglengkapi aksara jawa kanggo nulis ukara dibutuhake sandhangan kayata
ing ngisor iki

GLADEN!
Tulisen ukara iki nganggo aksara jawa!
1. Bu - di tu - ru
MENELAAH DAN MENYAJIKAN TEKS DISKUSI
11
……………………

2. Su - su sa - pi

…………………….

3. Ta - hu pi - tu

…………………….

4. Tu - ku ro - ti

…………………….

5. A - ja tu - ku

………………………

3. Rangkuman

Sakwuse ngerti aksara sakbanjure siswa diajab bisa ngrakit tembung kang sakora –
orane kadadean saka rong ukara.

5. Tes Formatif

Tulisen ukara iki nganggo aksara jawa!


1. I - bu sa - re

……………………

2. Si - ti tu - ru

…………………….

3. Di - ki la - ra

…………………….

4. La - gi ma - ju

…………………….
MENELAAH DAN MENYAJIKAN TEKS DISKUSI
12
5. A - ji sa - ka

………………………

EVALUASI

Tes Sumatif

Pilihen wangsulan sing paling bener!

1. tuku aksara iki wacane….

a. tuku b. taka c. toko

2. bukuu aksara iki wacane….

b. Bapa b. buku c. bibi

3. mc aksara iki wacane...

b. masa b. waca c. maca

4. bp aksara iki wacane...

MENELAAH DAN MENYAJIKAN TEKS DISKUSI


13
b. basa b. bapa c. bata

5. by aksara iki wacane ...

b. bayi b. bayu c. baya

6. lgu ....
b. p b.g c.t
7. guk….
a.p b.g c.t
8. wtu….
a.t b.d c.c
9. but….
ab bt cd
10. wut….
a.b b.w c.t

II. Tulisen ukara iki nganggo aksara jawa!


1 I - bu sa - re

……………………

2 Si - ti tu - ru

…………………….

3 Di - ki la - ra

…………………….

4 La - gi ma - ju

…………………….

5 A - ji sa - ka

MENELAAH DAN MENYAJIKAN TEKS DISKUSI


14
KUNCI JAWABAN

TES FORMATIF 1

1. A
2. B
3. C
4. B
5. C

TES FORMATIF 2

1.B
2.B
3.A
4.A
5.A

TES FORMATIF 3

1. Aibusre
2. Sitituru
3. dikilr
4. lgimju
5. ajisk

TES SUMATIF
I. 1A

MENELAAH DAN MENYAJIKAN TEKS DISKUSI


15
2B
3C
4B
5C
6.B
7.B
8A
9.A
10.A

II Aibusre
2 Sitituru
3 dikilr
4 lgimju
5 ajisk

Jika kamu sudah mengertjakan semua tes dengan benar, coba sekarang koreksi jawabanmu
dengan melihat kunci jawaban yang terdapat pada buku ini halaman belakang. Kemudian

MENELAAH DAN MENYAJIKAN TEKS DISKUSI


Jumlah jawaban benar x 10 16
10
hitunglah kemampuanmu dengan rumus penghitungan berikut. Rumus penghitungan tes
sumatif soal objektif sebagai berikut :

Sedangkan rambu-rambu penghitungan soal urian sebagai berikut :

Jumlah jawaban benar x 20

10

KAPUSTAKAN

Hadiatmaja.Sarjana. 1994. Wulangan Maca lan Nulis Aksara Jawa. Yogyakarta. Yayasan
Pustaka Nusantara

MENELAAH DAN MENYAJIKAN TEKS DISKUSI


17
Jatirahayu. Warih. 2000. Manca Warna Kawruh Pepak Basa Jawa. Yogyakarta. Radhita
Buana

Sabari. Dkk. 1983. Kawruh Basal an Kagunan Basa. Solo. setiadji

Sudiyatmana. Bambang Eko I. 2005. Padha Seneng Bahasa Jawa. Jakarta. Yudistira

MENELAAH DAN MENYAJIKAN TEKS DISKUSI


18
GLOSARIUM

Nglegena : aksara jawa sing iseh asli durung entuk tambahan

Wanda : suku kata

MENELAAH DAN MENYAJIKAN TEKS DISKUSI


19

Anda mungkin juga menyukai