STPM 2023

PEPERIKSAAN PERCUBAAN
SEMESTER 3

SEJARAH
940/3

Nama :…………………………………………
Kelas :…………………………………………

DIBIAYAI OLEH KERAJAAN NEGERI TERENGGANU

Tidak dibenarkan menyunting atau mencetak mana-mana bahagian dalam
modul ini tanpa kebenaran Pengarah Pendidikan Negeri Terengganu
Sulit
940/3
JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNTSTPM
JPNT JPNT JPNT
JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT
SEJARAH
JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT
SEJARAH
JPNT JPNT JPNT JPNT JPNTMALAYSIA DAN
JPNT JPNT JPNT JPNT ASIA
JPNT TENGGARA(1800-2000)
JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT
KERTAS 3
JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT
(Dua jam)
JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT
JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT
JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT
JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT
JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT
JPNT JPNT JPNT JPNTJABATAN
JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT
PENDIDIKAN JPNT JPNT
NEGERI JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT
TERENGGANU
JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT) JPNT JPNT JPNT JPNT
( TERENGGANU EDUCATION DEPARTMENT
JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT
PEPERIKSAAN PERCUBAAN STPM
JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNTPENGGAL
JPNT JPNT JPNT
3 JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT
JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT JPNT
2023

Arahan kepada calon:

JANGAN BUKA KERTAS SOALAN INI SEHINGGA ANDA DIBENARKAN BERBUAT
DEMIKIAN.
Jawab empat daripada enam soalan, iaitu dua soalan daripada Bahagian A dan dua soalan daripada
Bahagian B.

Kertas soalan ini terdiri daripada 2 halaman bercetak.

JABATAN PENDIDIKAN NEGERI TERENGGANU

Disediakan oleh Guru AKRAM Terengganu

Dibiayai oleh Kerajaan Terengganu

STPM 940/3 SULIT*

SULIT*
 Bahagian A: Sejarah Malaysia

[ 40 markah]

Jawab dua soalan sahaja.

1. Sebelum campur tangan British, masyarakat Melayu telah mempunyai sistem pembesar yang
sistematik dan teratur. Huraikan hierarki pembesar dan tugas-tugas yang berkaitan dengannya.
[20]

2. Jelaskan peranan golongan intelektual dalam gerakan kesedaran di Tanah Melayu sehingga
tahun 1940 -an. [20]

3. Dasar Bahasa Kebangsaan dari tahun 1956 hingga 1990-an telah berjaya membentuk
perpaduan kaum di Malaysia. Bincangkan. [20]

Bahagian B: Sejarah Asia Tenggara

[40 markah]

Jawab dua soalan sahaja.

4. Bincangkan ciri-ciri ekonomi yang terdapat di Vietnam sebelum berlakunya peluasan kuasa
Perancis . [20]

5. Huraikan cara- cara peluasan kuasa Belanda di Indonesia pada abad ke-19. [20]

6. Terangkan bentuk pemerintahan sistem republik yang diamalkan di Filipina pada abad
ke 20. [20]

940/3 SULIT*
 STPM 2023
PEPERIKSAAN PERCUBAAN
SEMESTER 3

PERATURAN PEMARKAHAN

SEJARAH
940/3
Soalan 1 Sebelum campur tangan British , masyarakat Melayu telah memmpunyai sistem
pembesar yang sistematik dan teratur . Huraikan hierarki pembesar dan tugas-tugas
yang berkaitan dengannya .

Pengenalan Sehingga pertengahan abad ke-19, para pembesar memainkan peranan penting
dalam sistem politik di Tanah Melayu. Sistem pembesar yang diamalkan di Tanah
Melayu adalah berasaskan Sistem Pembesar Empat Lipatan yang diwarisi daripada
Kesultanan Melayu Melaka. Hierarki pembesar di Tanah Melayu terbahagi kepada
tiga peringkat iaitu pembesar pusat, pembesar daerah dan pembesar kampung yang
menduduki lapisan paling rendah. Setiap pembesar mempunyai peranannya yang
tersendiri dalam politik, ekonomi dan sosial.
Isi-Isi Pembesar pusat menduduki hierarki tertinggi dan mempunyai kuasa yang lebih
Pembesar besar berbanding pembesar daerah dan kampung. Hal ini kerana pembesar pusat
Pusat bertugas di dalam istana atau di ibu kota yang merupakan pusat pentadbiran. Justeru
itu mereka mempunyai hubungan yang lebih rapat dengan sultan dan kerabat diraja
serta mempunyai pengaruh yang sangat kuat di dalam istana.
Pembesar pusat merupakan tonggak utama dalam pentadbiran sesebuah negeri.
Mereka memonopoli segala kuasa politik dalam kerajaan. Antara peranan pembesar
pusat ialah melantik raja dan pengganti raja. Contohya di Negeri Sembilan yang
mengamalkan Adat Perpatih, Undang Berempat iaitu Undang Sungai Ujong, Undang
Rembau, Undang Jelebu dan Undang Johol berhak memilih dan melantik sesiapa
sahaja daripada kalangan kerabat diraja untuk menjadi Yamtuan Besar Negeri
Sembilan. Manakala di Perak yang mengamalkan Sistem Giliran, pembesar
mempunyai kuasa untuk memilih dan melantik pengganti raja dari kalangan putera
raja yang mereka sukai. Hal ini terbukti apabila mereka bertindak mengisytiharkan
Raja Ismail yang ketika itu menjadi Raja Bendahara sebagai Sultan Perak dengan
mengenepikan Raja Abdullah yang menjadi Raja Muda ketika itu.
Selain itu, golongan pembesar pusat juga berperanan sebagai penasihat raja
atau Ahli Jemaah Penasihat Sultan. Contohnya pada tahun 1800, Sultan
Muhammad I iaitu Sultan Kelantan telah melantik seramai 7 orang pembesar untuk
memudahkan dan melicinkan lagi jentera pentadbiran. Sultan Abu Bakar yang
memerintah Johor juga telah melantik Jemaah Menteri untuk menasihati baginda
dalam pentadbiran negeri. Dalam bidang politik juga , pembesar pusat memainkan
peranan penting dalam menjaga keamanan dan keselamatan negara. Contohnya
Jemaah Menteri Peperangan di Kelantan menguruskan hal ehwal peperangan,
ketenteraan , pertahanan dan keamanan.
Dari aspek ekonomi pula, pembesar di peringkat pusat bertanggungjawab untuk
memastikan urusan perdagangan dalam negeri berjalan lancar. Mereka
menentukan timbangan dan sukatan yang betul dan seragam. Golongan ini juga
bertanggungjawab untuk menjaga perairan daripada pencerobohan lanun, mengawal
para pedagang, menjaga hal ehwal pedagang asing, menyediakan tempat perniagaan
dan menyediakan kemudahan gudang untuk menyimpan barang- barang.
Pembesar Pembesar daerah menduduki hierarki kedua selepas pembesar pusat. Mereka
daerah bertugas di luar istana iaitu mentadbir daerah atau jajahan yang dipanggil “kawasan
pegangan” Mereka dilantik oleh sultan dalam upacara penganugerahan melalui
pemberian surat tauliah, sebilah pedang, cap mohor dan daerah atau tanah
pegangannya. Hal ini bermakna pembesar itu telah diberi kewibawaan dan
kepercayaan untuk mentadbir daerah atau tanah pegangannya sebagai wakil
sultan. Contohnya Dato’ Bahaman menguasai Semantan dengan gelaran Orang Kaya
Semantan, Tok Gajah mentadbir Pulau Tawar dan Ngah Ibrahim menguasai Larut.
Seterusnya pembesar daerah berperanan memelihara keamanan di kawasan
pegangannya. Justeru itu, pembesar akan mempertahankan daerahnya daripada
ancaman musuh dengan kekuatan tenteranya sendiri. Untuk itu pembesar

2
 memerlukan sokongan dan taat setia yang tidak berbelah bahagi daripada rakyat di
dalam kawasan pegangannya. Pembesar daerah juga bertanggungjawab
menyediakan dan membekalkan tenaga tentera kepada sultan untuk
mempertahankan negara dan juga untuk ekspedisi memperluaskan wilayah.
Untuk menjaga keselamatan dan kesejahteraan rakyatnya, pembesar daerah
berkuasa menjatuhkan hukuman terhadap kes-kes jenayah di daerah mereka.
Walau bagaimanapun, hukuman mati hanya boleh dijatuhkan oleh sultan. Di samping
itu, golongan pembesar juga bertanggungjawab untuk menjaga kebajikan dan
memastikan seluruh penduduk di kawasannya menumpahkan taat setia kepada
sultan.
Selain itu golongan pembesar juga memainkan peranan dalam bidang
ekonomi. Mereka diberi surat tauliah oleh sultan untuk memungut cukai. Pembesar
yang diserahkan sesuatu kawasan diberikan hak untuk mengutip cukai dari
kawasan pegangan tersebut atau dipanggil kawasan pemakanannya. Sebahagian
daripada hasil kutipan akan digunakan dan sebahagian lagi akan diserahkan kepada
sultan sebagai lambang kesetiaan.
Para pembesar daerah juga bebas menjalankan kegiatan ekonomi mereka
sendiri dengan kebenaran sultan. Hal ini menyebabkan kadang kala pembesar
daerah lebih kaya, berkuasa dan berwibawa di kawasan masing-masing berbanding
dengan sultan. Mereka menguasai sumber ekonomi yang terdapat dalam kawasan
pegangannya seperti hasil galian dan hasil hutan serta hasil-hasil eksport yang lain.
Selain itu, mereka juga melibatkan diri dalam kegiatan perdagangan. Namun
mereka tidak terlibat secara langsung sebaliknya menjadi pengeluar modal dengan
izin sultan. Perniagaan dan perdagangan pembesar diuruskan oleh wakil-wakilnya
yang dikenali sebagai kiwi.

Disamping itu pembesar juga berkuasa melaksanakan sistem kerah,

Pembesar bertanggungjawab untuk mengarahkan tenaga rakyat untuk melakukan
pelbagai kerja secara percuma seperti membina istana, membuka tanah, membina
kapal dan sebagainya. Golongan pembesar juga wajib melaksanakan istiadat
menjunjung duli kepada raja. Menjunjung duli bermaksud bersedia memberikan
khidmat kepada raja apabila diperlukan. Istiadat menjunjung duli dilakukan di
balairung seri apabila menghadap dan menyembah sultan. Contohnya di Kedah,
pembesar akan menjunjung duli semasa hari raya. Selain itu, pembesar juga menjadi
orang perantaraan yang menghubungkan rakyat dengan sultan. Semua titah
perintah raja disampaikan kepada rakyat melalui pembesar.
Pembesar Pembesar peringkat kampung juga dikenali sebagai penghulu atau penggawa atau tok
Peringkat kweng. Merupakan pembesar paling rendah kedudukannya dan berada di bawah
Kampung/ kawalan pembesar daerah. Namun mereka dilantik oleh sultan melalui pemberian
Penghulu surat tauliah.
Antara peranan penghulu ialah menjaga keamanan kampung dan
menyelesaikan segala pertikaian yang berlaku di kalangan penduduk kampung..
Contohnya di Negeri Sembilan, Lembaga menjaga keselamatan dan keamanan
kawasan anak buahnya. Penghulu juga berperanan memastikan rakyatnya
menumpahkan taat setia kepada sultan.
Dari aspek ekonomi, penghulu berperanan memungut cukai di kawasan
pemakanannya dan dibenarkan menyimpan sebanyak 10% untuk kegunaan sendiri.
Mereka juga bertanggungjawab menguruskan hal ehwal tanah seperti
membahagikan tanah kepada pemohon yang layak. Selain itu melalui sistem kerah,

3
 penghulu berperanan menyediakan buruh dari kalangan rakyat untuk membuat
kerja-kerja raja dan menjadi tentera sekiranya berlaku peperangan. Akhirnya
penghulu menjadi perantara antara penduduk kampung dengan pembesar
daerah.

K Kesimpulan Kesimpulannya, golongan pembesar memainkan peranan penting sebagai

‘penggerak’dalam sistem pemerintahan di Negeri-negeri Melayu sebelum campur
tangan British. Namun campur tangan British dan pengenalan Sistem Residen
menjelang tahun 1870-an, menjejasjan keduudukan politik, ekonomi, dan sosial
pembesar Melayu. Walau bagaimanapun perkhidmatan sebahagian pembesar
Melayu, seperti penghulu dikekalkan oleh British untuk membantu pegawai-pegawai
British dan untuk mendapatkan sokongan daripada rakyat..

Cara Pemarkahan :

1. Sangat cemerlang mesti menghuraikan ketiga-tiga hierarki dan huraian sangat lengkap
17 – 20 M
2. Sekiranya calon menghuraikan 2 hierarki tetapi huraian lengkap markah berada pada tahap
Kepujian 10 – 13 M
3. Jika calon menghuraikan 1 hierarki tetapi sangat lengkap , markah sekitar 7- 8 M

4
Soalan 2 Huraikan peranan golongan intelektual dalam gerakan Catatan
kesedaran di Tanah Melayu sehingga tahun 1940-an

Pengenalan Pada tahun 1930-an golongan intelektual memainkan

peranan penting dalam memberikan kesedaran kepada
orang Melayu akan perlunya orang Melayu
mempertahankan hak-hak mereka sendiri dengan
memajukan diri dalam politik dan pendidikan

Golongan Golongan intelektual berpendidikan Islam mendapat

Intelektual Pendidikan di Timur Tengah khususnya di Universiti Al
berpendidikan Azhar , Mesir . Di sana mereka terpengaruh dengan
Islam perjuangan Pan Islamisme yang dicetuskan oleh Syed
Jamaluddin Al Afghani dan Sheikh Muhammad Abduh .
Setelah pulang ke Tanah Melayu mereka membawa idea-
idea Pan Islamisme yang menekankan perlunya
pembaharuan Islam bagi menyelesaikan kelemahan-
kelemahan yang dihadapi oleh umat Islam dan masyarakat
Melayu . Golongan ini dikenali sebagai kaum Muda dan
antara pelopornya ialah Syed Sheikh Al Hadi , Sheikh Tahir
Jalaluddin , Syeikh Muhammad Salim Al Kalili dan lain lain
. Mereka menyampaikan idea di Madrasah dan melalui
akhbar seperti Neraca dan Al Imam .

Golongan intelektual berpendidikan Islam telah membawa

satu perubahan dengan mencadangkan kesederhanaan
dalam aspek mengejar kemajuan akhirat dan kemajuan
dunia . Orang Islam diminta memperbaiki ekonomi mereka
supaya tidak terus berada dalam kepincangan

Golongan Pada pertengahan abad ke-20 , golongan intelektual

Intelektual berpendidikan Inggeris mula memainkan peranan penting .
berpendidikan Intelektual berpendidikan Inggeris seperti Raja Chulan ,
Inggeris Dato’Onn Jaafar , Dato ‘Abdullah bin Haji Dahlan telah
menyedarkan orang Melayu tentang perlunya meningkatkan
ekonomi orang Melayu supaya dapat bersaing dengan orang
Cina , peluang orang Melayu untuk berkhidmat dalam
perkhidmatan awam serta peluang untuk melanjutkan
pelajaran ke universiti di Britain. Mereka menyebarkan
idea-idea perjuangan melalui Kesatuan dan Persatuan
Melayu seperti Persatuan Melayu Selangor

Golongan intelektual berpendidikan Inggeris telah

menggalakkan pertumbuhan persatuan-persatuan dan
kelab-kelab seperti Persatuan Melayu Perak pada tahun
1936 , Persatuan Melayu Pahang dan Persatuan Melayu
Negeri Sembilan pada 1938 . Tujuan utama penubuhan

5
 persatuan negeri adalah untuk menggabungkan tenaga
intelektual Melayu bagi membincangkan nasib orang
Melayu dalam bidang ekonomi, pendidikan dan
perkhidmatan kerajaan.

Golongan Antara golongan Intelektual berpendidikan Melayu seperti

Intelektual Harun Aminurrashid, Ibrahim Haji Yaacob dan Ahmad
berpendidikan Boestamam.
Melayu
Pendekatan golongan ini lebih radikal jika dibandingkan
dengan golongan berpendidikan Timur Tengah dan
Inggeris. Golongan ini telah mengubah corak perjuangan
orang Melayu daripada bersifat sederhana kepada agresif
iaitu sikap tidak bekerjasama dan menentang pihak British.
Mereka menggunakan idea baru iaitu penyatuan dengan
Indonesia dalam satu gabungan yang digelar Melayu Raya
atau Indonesia Raya. Mereka menggunakan idea baru ini
untuk memajukan orang Melayu dan menolak penjajahan
British. Contohnya, Ibrahim Haji Yaacob telah
menubuhkan Belia Malaya pada tahun 1930 yang bertujuan
memajukan dan meningkatkan taraf kehidupan orang
Melayu dan menentang penjajahan British.

Pembubaran Belia Malaya telah menjadi asas kepada

penubuhan Kesatuan Melayu Muda (KMM) iaitu parti
politik pertama yang berhaluan kiri oleh Ibrahim haji
Yaacob pada tahun 1938. Tujuan penubuhannya adalah
untuk menggalakkan perpaduan di kalangan pemuda
Melayu dan meningkatkan tahap pendidikan orang Melayu.
KMM juga mengamalkan dasar tidak bekerjasama dengan
British.

Ketiga -tiga golongan intelektual ini memainkan peranan

untuk menyatukan orang-orang Melayu dan menggalakkan
orang Melayu meningkatkan taraf ekonomi mereka supaya
dapat memperjuangkan hak orang-orang Melayu daripada
British

6
 Kesimpulan Secara keseluruhannya golongan intelektual memainkan
perana penting dalam mewujudkan perpaduan orang
Melayu dengan meningkatkan taraf hidup mereka .
Golongan intelektual berpendidikan Melayu lebih radikal
yang berjuang untuk membebaskan Tanah Melayu daripada
cengkaman British

Pemarkahan :

1. Sangat cemerlang mesti memberi ke tiga-tiga golongan intelektual dan huraian luas
dan mendalam 17 – 20 M
2. Markah Kepujian , dua golongan intelektual dan huraian luas tetapi kurang mendalam
10 – 13 M
3. Markah antara 7 – 8 Markah , satu golongan intelektual dan huraian luas dan
Mendalam
4. Sekiranya calon memberi satu golongan intelektual dan hanya “ menyebut “ , markah
5 ke bawah

7
Soalan 3 Dasar Bahasa Kebangsaan dari tahun 1956 hingga 1990-an telah
berjaya membentuk perpaduan kaum di Malaysia. Bincangkan.

PENDAHULUAN Dasar Bahasa Kebangsaan di Malaysia dilaksanakan dengan

berasaskan undang-undang negara, iaitu Perlembagaan Persekutuan
(Perkara 152) dan Akta Bahasa Kebangsaan 1963. Akta Bahasa
Kebangsaan (ABK) 1961 dan 1963 bertujuan merealisasikan
Perkara 152(1) perlembagaan negara yang memperuntukkan Bahasa
Melayu sebagai bahasa rasmi negara dalam segala urusan awam. Ia
selaras dengan berfokuskan isu perpaduan pasca penubuhan
Malaysia, terutama bagi maksud integrasi Semenanjung dengan
Sabah dan Sarawak. Dasar Bahasa Kebangsaan disediakan bagi
menyokong matlamat pembangunan negara yang meletakkan
perpaduan sebagai jaminan kejayaannya. Selain perlembagaan
persekutuan, penubuhan Dewan Bahasa dan Pustaka dan pelancaran
pelbagai program Bahasa juga merupakan usaha-usaha kerajaan di
bawah Dasar Bahasa Kebangsaan . Walau bagaimanapun terdapat
juga usaha lain seperti Dasar Pendidikan Kebangsaan yang berjaya
memainkan peranan membentuk perpaduan kaum di Malaysia.

ISI-ISI UTAMA
1.Perkara152,
Perlembagaan Kedudukan Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan termaktub
Persekutuan dalam Perlembagaan Persekutuan, Perkara 152. Di bawah
peruntukan ini, sebagai bahasa kebangsaan, Bahasa Melayu yang
mengikut implikasinya mesti digunakan untuk maksud rasmi dan
dalam bentuk tulisan yang ditetapkan oleh undang-undang
Persekutuan. Walau bagaimanapun, Perkara 152 juga melindungi
kedudukan bahasa lain dan memperuntukkan bahawa tiada sesiapa
pun yang boleh dilarang atau dihalang daripada menggunakannya
untuk belajar, mengajar atau mengamalkan apa-apa dalam bahasa
lain. Justeru itu peruntukan perlembagaan ini menjadikan Bahasa
Melayu sebagai bahasa utama yang digunakan dalam urusan rasmi
sekaligus membolehkannya memainkan peranan sebagai alat untuk
menyatukan masyarakat berbilang kaum yang terdapat di negara
kita.

2.Penubuhan Dewan DBP yang ditubuhkan pada 22 Jun 1956 merupakan sebuah badan
Bahasa dan Pustaka berkanun yang berperanan menggerak dan memartabatkan bahasa
(DBP). Melayu sebagai bahasa kebangsaan, bahasa rasmi dan bahasa ilmu.
Di samping itu peranan DBP ialah untuk memupuk dan memperkaya
bahasa kebangsaan, memperluaskan bidang pengetahuan
masyarakat 16 terhadap penggunaan dan perkembangan bahasa
Melayu serta menerbitkan buku-buku ilmiah dan penerbitan lain
dalam pelbagai disiplin ilmu dalam bahasa Melayu. Justeru
penubuhan DBP merupakan antara usaha yang dilaksanakan oleh
kerajaan dalam memantapkan penggunaan bahasa Melayu sebagai

8
 bahasa kebangsaan dan bahasa teras perpaduan ke arah
pembangunan sosial di Malaysia.

3. Usaha-usaha lain Usaha-usaha lain yang dilaksanakan oleh kerajaan seperti

pelancaran program “Bulan Bahasa” dan “Minggu Bahasa”
bertujuan untuk menggalakkan penggunaan bahasa Melayu dalam
kalangan masyarakat. Penubuhan Universiti Kebangsaan Malaysia
(UKM) pada tahun 1970 yang menjadikan bahasa Melayu sebagai
pengantar utama membuktikan bahasa Melayu mampu menjadi
bahasa ilmu. Kempen “Cintailah Bahasa” dilancarkan pada 11
Disember 1987 untuk mengangkat martabat bahasa Melayu sebagai
bahasa komunikasi utama masyarakat pelbagai kaum. Mulai tahun
1990 pula bahasa Melayu telah mula digunakan dalam perbicaraan
di mahkamah. Kesimpulannya jelas membuktikan bahawa terdapat
pelbagai usaha yang dijalankan oleh kerajaan untuk memartabatkan
bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan. Ini disebabkan bahasa
Melayu telah menjadi wahana perpaduan masyarakat pelbagai kaum
yang amat perlu bagi pembangunan negara dan bangsa Malaysia.

ISI LAIN
Pada tahun 1956, kerajaan telah membentuk Jawatankuasa
4.Penggubalan Pelajaran yang dipengerusikan oleh Dato’ Abdul Razak bin Hussein
Dasar-dasar selaku Menteri Pelajaran ketika itu. Hasil laporan itu dikenali
Pendidikan
sebagai Penyata Razak. Antara usul yang dikemukakan ialah
- Penyata Razak menjadikan Bahasa Melayu sebagai bahasa teras perpaduan dan
1956 bahasa kebangsaan di Malaysia. Antaranya ialah Bahasa Melayu
mesti diajar dalam semua sekolahdan Bahasa Melayu dijadikan satu
mata pelajaran yang mustahak untuk mendapat Sijil Rendah dan Sijil
Pelajaran Kebangsaan. Tuntasnya Laporan Razak tidak
membelakangkan bahasa-bahasa yang lain seperti bahasa Inggeris,
bahasa Cina dan bahasa Tamil apabila digunakan sebagai bahasa
pengantar di sekolah rendah jenis umum. Jelas di sini bahawa
saranan Penyata Razak adalah dengan menggunakan bahasa sebagai
- wadah meningkatkan persefahaman perpaduan kebangsaan antara
penduduk pelbagai kaum yang berbeza keturunan, agama dan
kebudayaan dalam sebuah negara dengan bahasa Melayu sebagai
Bahasa Kebangsaan

- Laporan Rahman Laporan Rahman Talib yang dikemukakan pada tahun 1961
Talib 1961 adalah langkah untuk merealisasikan hasrat menjadikan bahasa
Melayu sebagai bahasa pengantar utama dalam wadah pendidikan
selaras dengan penekanan terhadap kedudukan bahasa tersebut
sebagai bahasa kebangsaan di samping menjadi asas dalam matlamat
perpaduan kaum di Malaysia. Antara usul yang dikemukakan dalam
Laporan Rahman Talib ialah menjadikan bahasa Melayu sebagai
bahasa pengantar di sekolah rendah, peperiksaan umum sekolah

9
 menengah dijalankan dalam bahasa Melayu dan syarat wajib lulus
bahasa kebangsaan bagi Peperiksaan Sijil Rendah Pelajaran (SRP)
sejak tahun 1962. Impaknya lebih ramai guru terlatih dalam bahasa
kebangsaan telah ditambah serta pembukaan sekolah-sekolah
menengah seperti Sekolah Alam Shah, Sekolah Sri Puteri dan
Sekolah Sultan Abdul Halim yang menggunakan bahasa Melayu
sebagai bahasa pengantar.
-Akta Pelajaran 1961
Bagi memartabatkan bahasa Melayu sebagai bahasa
kebangsaan, kerajaan telah mengisytiharkan beberapa akta yang
berkaitan dengan kepentingan bahasa berkenaan dari sudut
perundangan. Melalui Akta Pelajaran 1961 bahasa Melayu telah
dinobatkan sebagai bahasa ilmu apabila menggariskan bahasa
kebangsaan sebagai bahasa pengantar utama. Mengikut tafsiran
seksyen 2 Akta Pelajaran 1966 pula bahasa kebangsaan hendaklah
menjadi bahasa pengantar di semua institusi pendidikan dalam
sistem pendidikan kebangsaan

KESIMPULAN Jelaslah bahawa Dasar Bahasa Kebangsaan dari tahun 1956 hingga
1990-an telah berjaya membentuk perpaduan kaum di Malaysia.
Perpaduan kaum ini diperkukuhkan lagi melalui pelaksaan dasar
pendidikan kebangsaan.

PEMARKAHAN :

1. Sangat cemerlang , calon perlu membincangkan Dasar Bahasa Kebangsaan dan Dasar -dasar
lain sama ada Dasar Kebudayaan Kebangsaan atau Rukun Negara. 17 – 20 M
2. Markah Kepujian sekiranya calon menjawab Dasar Bahasa Kebangsaan dengan lengkap dan
Dasar lain tidak luas dan mendalam
3. Lulus , sekiranya calon membincangkan Dasar Bahasa Kebangsaan dengan luas dan
mendalam

10
Soalan 4 Bincangkan ciri-ciri ekonomi yang terdapat di Vietnam sebelum
berlakunya peluasan kuasa Perancis

PENDAHULUAN Sistem ekonomi di Vietnam sebelum berlakunya peluasan kuasa

Perancis dapat dibahagikan kepada dua jenis iaitu ekonomi tradisional
atau sara diri dan ekonomi komersil. Ekonomi tradisional di Vietnam
telah bermula lebih awal bagi memenuhi keperluan diri dan keluarga.
Perkembangan ekonomi yang berlaku di Vietnam membawa kepada
pengenalan ekonomi komersil yang bermatlamatkan keuntungan.
Kedua-dua ekonomi ini mempunyai ciri-cirinya yang tersendiri.

ISI-ISI CIRI EKONOMI TRADISIONAL

1.Diusahakan Antara ciri ekonomi tradisional di Vietnam ialah diusahakan secara
secara kecil- kecil-kecilan bagi memenuhi keperluan diri dan keluarga. Contohnya
kecilan untuk masyarakat Vietnam mengusahakan penanaman padi secara kecil-
memenuhi kecilan yang bertumpu di Delta Mekong dan Delta Song-koi ( Sungai
keperluan diri dan Merah). Selain itu tanaman lain yang turut diusahakan ialaah ubi
keluarga keledek, jagung, kekacang dan buah-buahan. Jika terdapat lebihan
hasil akan ditukarkan bagi mendapatkan barang keperluan lain.

2.Penggunaan Masyarakat Vietnam pada abad ke-19 menggunakan teknologi

teknologi tradisional dalam menjalankan kegiatan ekonomi yang bersifat primitif.
Tradisional Penggunaan teknologi moden sangat terhad. Dalam kegiatan pertanian
misalnya, kebanyakan kerja-kerja dikendalikan oleh tenaga manusia
dan dibantu oleh tenaga binatang. Contohnya lembu dan kerbau
digunakan untuk menarik tenggala bagi kerja-kerja menggembur dan
membajak tanah sebelum digunakan untuk bercucuk tanam. Tenaga
kerbau digunakan di kawasan tanah lanah berrlumpur untuk
mengerjakan tanah sawah.
Selain itu alatan pertanian tradisional seperti sabit, penyisir,
cangkul dan tajak digunakan dalam penanaman padi di Vuetnam.
Seterusnya petani juga menggunakan teknologi pengairan tradisional
untuk mengairi kawasan pertanian. Contohnya petani bergantung
kepada sistem parit dan tali air untuk membolehkan penanaman padi
dua kali setahun dijalankan. Walau bagaimanapun petani di lembah
Sungai Mekong lebih bergantung kepada air hujan kerana sistem parit
dan tali airnya tidak sebaik di Vietnam Utara. Oleh itu mereka hanya
menanam padi setahun sekali sahaja.
Teknik kawalan air dan sistem roda yang dikendalikan oleh tenaga
binatang juga digunakan. Jelaslah bahawa penggunaan teknologi
tradisional merupakan antara ciri ekonomi tradisional masyarakat
Vietnam sebelum berlakunya peluasan kuasa Perancis.

3.Sistem Sistem pertukaran barang merupakan salah satu ciri ekonomi

Pertukaran Barang tradisional di Vietnam. Pertukaran barang berlaku antara kampung, di
pekan atau bandar bergantung kepada keperluan penduduk. Misalnya
berlaku pertukaran barang antara kampung yang mengeluarkan beras
dengan kampung nelayan. Pertukaran barang juga berlaku antara
penduduk yang tinggal di kawasan dataran rendah dengan penduduk

11
 dataran tinggi. Penduduk kawasan dataran tinggi membawa barangan
seperti kayu dan buluh untuk ditukarkan dengan ikan kering, garam dan
kapur yang dikeluarkan oleh penduduk dataran rendah.

ISI-ISI PENTING CIRI-CIRI EKONOMI KOMERSIL

4.Hasil Pertanian Tanaman padi diusahakan secara besar-besaran membolehkan

sebagai Sumber Vietnam memasuki pasaran antarabangsa apabila beras menjadi barang
Eksport dagangan utama. Beras telah menyumbang sebanyak 65 peratus
daripada nilai eksport Vietnam dan meliputi kawasan penanaman
seluas hamper 85 peratus. Kawasan penanaman padi yang utama ialah
di Lembah Songkoi (Sungai Merah) dan Lembah Mekong. Manakala
Cholon pula menjadi pusat pengeluaran beras Vietnam dan merupakan
pasaran beras utama dunia.

5.Penggunaan Penggunaan teknologi moden merupakan salah satu ciri ekonomi

Teknologi moden komersil di Vietnam. Contohnya dalam kegiatan pertanian, sistem
pengairan dan sistem kawalan air yang baik sangat penting untuk
mengusahakan pertanian secara komersil. Petani Vietnam
menggunakan teknologi pengairan yang dibawa dari China ke
Vietnam. Hal ini membolehkan penanaman padi dua kali setahun dapat
dijalankan. Malah, penanaman padi secara komersil dijalankan di
kawasan baru iaitu Tongkin dan Annam. Selain itu kemajuan pertanian
komersil juga disebabkan oleh sistem kawalan air yang baik.
Contohnya pembinaan banteng bertujuan menghalang limpahan air
dari Sungai Song-Koi ke kawasan pertanian.

6.Pelaburan modal Ciri ekonomi komersil seterusnya ialah pelaburan modal yang besar
yang besar dalam pelbagai sektor ekonomi. Dengan adanya modal yang besar,
pertanian secara komersil dapat dimajukan. Sebahagian besar modal
untuk kegiatan ekonomi di Vietnam datangnya daripada saudagar-
saudagar Cina dan Eropah. Hasilnya mereka telah berjaya menguasai
kegiatan mengeksport beras pada abad ke-19.
Selain itu, pemodal asing juga berjaya menguasai sebahagian besar
tanah pertanian di Vietnam yang diusahakan tanaman komersil secara
besar-besaran.

KESIMPULAN Meskipun berlaku perkembangan dalam sistem ekonomi di Vietnam,

namun penduduk tempatan tidak mendapat banyak faedah daripada
ekonomi komersil yang dijalankan. Hal ini kerana golongan saudagar
Cina dan Eropah yang memonopoli kegiatan ekonomi manakala tuan
tanah tempatan pula memeras penyewa-penyewa tanah. Kesannya
penduduk tempatan terpinggir daripada arus pembangunan ekonomi.
Keadaan menjadi semakin parah dengan kemasukan penjajah yang
mengeksploitasi kekayaan hasil bumi sehingga membangkitan
penentanngan rakyat Vietnam terhadap penjajahan Perancis.

12
PEMARKAHAN :

1. Sangat cemerlang perlu ada 4 -5 isi iaitu gabungan ciri ekonomi sara diri dan ciri
ekonomi komersil
2. Lulus , sekiranya calon memberi 4 isi ( gabungan ciri ekonomi sara diri dan ciri
Ekonomi komersil tetapi huraian tidak luas dan mendalam
3. Gagal , sekiranya calon memberi ciri ekonomi sara diri ATAU ciri ekonomi komersil
sahaja

13
Soalan 5 Bincangkan cara peluasan kuasa Belanda di Indonesia pada abad ke
-19

Pengenalan Perluasan pengaruh Belanda di Indonesia semakin kukuh pada akhir

abad ke -18 apabila berjaya menguasai Pulau Jawa. Belanda mula
meluaskan kuasa ke pulau- pulau luar bagi melindungi
kepentingannya di Indonesia. Terdapat 2 cara Belanda
memperluaskan kuasa di Indonesia iaitu melalui peperangan dan
perjanjian.

Peperangan Perang Jawa (1825 - 1830 )

⚫ Di Pulau Jawa peperangan tercetus akibat penindasan yang

dilakukan oleh Belanda dalam bidang ekonomi :

• Tindakan Gabenor Van Der Capellan membatalkan kontrak

sewa tanah telah menimbulkan perasaan tidak puas hati
golongan pembesar contohnya Dipo Negora yang telah
kehilangan sumber pendapatan . Golongan pembesar
menghadapi kesulitan dalam menyelesaikan hutang dan
petani pula hilang pekerjaan.
• Selain itu tindakan Belanda yang telah mengenakan pelbagai
cukai membangkitkan kemarahan penduduk tempatan.
• Tambahan pula pungutan cukai dilakukan oleh orang Cina
yang mengenakan cukai yang lebih tinggi daripada kadar
yang ditetapkan oleh kerajaan.
• Selain itu Belanda juga mengenakan tol ke atas orang
tempatan yang melalui tanah kerajaan. Tindakan ini telah
menambahkan kesengsaraan dan kesulitan kepada penduduk
yang akhirnya menyebabkan tercetusnya Perang Jawa.
• Perang Jawa juga berlaku disebabkan masalah pewarisan
takhta . Diponegora tidak berpuashati kerana tidak dilantik
sebagai pemerintah Jogjakarta.
• Beliau juga menentang Belanda kerana Belanda tidak
mengiktiraf beliau sebagai ketua agama Islam di seluruh
Pulau Jawa.
• Beliau merasa terhina kerana Belanda telah membina jalan
raya merentasi tanah miliknya dan di situ terletak makam
nenek moyangnya.
• Beliau ingin menegakkan keadilan dan membela nasib orang
Islam di Pulau Jawa.
• Tindakan ini membawa kepada Perang Jawa.

14
 2. Perang Jambi (1858)

❖ Jambi pernah menjalinkan hubungan dengan Belanda pada abad

ke 18
❖ 1833 Belanda cuba menegakkan semula kuasanya di Jambi
dengan memaksa perjanjian dengan Sultan Muhammad
Fakruddin.
❖ Sultan Jambi yang baru iaitu Sultan Thaha enggan mengakui
ketuanan Belanda
❖ 1858 Belanda menyerang Jambi menyebabkan Sultan Thaha
kalah dan berundur ke pedalaman.
❖ Sultan Ahamad Zainuddin mengundurkan diri dari takhta dan
menyerahkannya kepada Residen Palembang pada tahun 1901
dan berakhirlah Kesultanan Jambi.

3 .Perang di Banjarmasin (1859 - 1863)

➢ Berpunca daripada perkembangan kegiatan perlombongan arang
batu
➢ perebutan kawasan perlombongan menyebabkan berlakunya
perang antara Belanda dan sultan Banjarmasin
➢ Belanda menang dalam peperangan dan dapat menguasai
Banjarmasin

4. Perang Acheh (1873 -1903)

⚫ Bertujuan untuk menghapuskan kegiatan perlanunan di perairan

Acheh
⚫ Belanda juga bimbang kuasa -kuasa lain akan mengambil Acheh
⚫ Belanda ingin menguasai perdagangan di Acheh
⚫ Belanda dapat bergerak bebas di Acheh kerana mengikut
Perjanjian Sumatera 1871.
⚫ April 1873 angkatan tentera Belanda menyerang Acheh di
bawah Mejer General J.H.R Kohler dan Acheh menang dalam
peperangan ini.
⚫ 1893 Gabenor Jeneral Van Der Wijik menyerang gerila Acheh
dan akhirnya Acheh telah mengalami kekalahan sepenuhnya
pada tahun 1903.

Perjanjian Perjanjian Sumatera

• Perjanjian ini dimenteri antara Belanda dengan British pada

tahun 1871
• Peringkat awal Belanda mengamalkan dasar berhati-hati di
Kepulauan Sumatera . Namun begitu , Perjanjian Sumatera
memberi kebebasan kepada Belanda untuk mengukuhkan
kedudukan dan pengaruhnya di Sumatera.
• Hal ini jelas terkandung dalam syarat- syarat Perjanjian
Sumatera :

15
 ❖ Belanda menyerahkan tanah jajahan mereka di
Afrika kepada British
❖ Sebaliknya Belanda bergerak bebas di Indonesia
• Perjanjian ini telah menyebabkan Belanda berjaya
mengukuhkan kuasanya di Indonesia.
• Membuka ruang kepada Belanda melancarkan dasar
peluasan kuasa secara besar-besaran di Indonesia.
• Malah meletakan asas bagi Belanda untuk menguasai seluruh
Sumatera dan wilayah Acheh
Tegasnya perjanjian merupakan satu cara yang efektif bagi Belanda
meluaskan kuasa dan pengaruhnya di Indonesia.

Kesimpulan Peluasan kuasa Belanda melalui perjanjian dan peperangan telah

mewujudkan penguasaan Belanda di Indonesia pada abad ke 19.
Dasar peluasan kuasa ini juga akhirnya membawa kepada semangat
nasionalisme dalam kalangan masyarakat di Indonesia .

Pemarkahan :

1. Sangat cemerlang , mesti ada 2 cara dan huraian sangat lengkap

2. Cemerlang , 2 cara tetapi satu cara huraian sangat lengkap
3. Lulus , calon menguraikan satu cara tetapi huraian sangat lengkap

16
Soalan 6 Terangkan bentuk pemerintahan sistem republik di
Filipina pada abad ke -20 .

PENDAHULUAN Pada 4 Julai 1946 Republik Filipina telah

diisytiharkan . Manual Roxas dilantik sebagai
Presiden Republik Filipina yang pertama . Sistem
pemerintahan kerajaan ini berbentuk republik
demokrasi yang ala sistem pemerintahan Kongres
Amerika Syarikat

BENTUK
PEMERINTAHAN Presiden dan Naib Presiden dipilih secara langsung
REPUBLIK DI oleh rakyat melalui pilihan raya bagi tempoh 6 tahun
FILIPINA atau sepenggal .

1. PRESIDEN Presiden berkuasa terhadap Badan Eksekutif , juga

sebagai ketua tertinggi pasukan angkatan tentera ,
berkuasa melantik Ketua Jabatan , biro dan pegawai-
pegawai kerajaan . Presiden juga berkuasa
mengadakan pengawasan umum terhadap kerajaan
tempatan .

Presiden mempunyai kuasa veto dalam Kongres .

Dengan kuasa veto ini , Presiden berhak membatalkan
sebarang usul rang undang-undang . Namun demikian
, kongres mempunyai hak membatalkan Veto Presiden
dengan undian dua pertiga ahli Kongres

Badan Legislatif Terletak di bawah kuasa Kongres . Kongres terdiri

daripada Dewan Senat dan Dewan Perwakilan .
Anggota Dewan Senat berjumlah 24 orang anggota .
Mereka berkhidmat untuk tempoh enam tahun
sepenggal .

Dewan Perwakilan mempunyai 120 orang perwakilan

yang dipilih oleh rakyat melalui pilihan raya untuk
tempoh empat tahun .

Selain sebgai badan perundangan tertinggi negara ,

Kongres juga berkuasa mengisytiharkan perang

Pentadbiran Pentadbiran tempatan terdiri daripada pentadbiran

Tempatan wilayah , perbandaran dan bandar raya .
Bertujuan untuk melicinkan pentadbiran negara

Terdapat 56 wilayah di Filipina . Gabenor mengetuai

pentadbiran di peringkat wilayah . Gabenor , naib

17
 gabenor dan dua orang ahli Lembaga dipilih melalui
pilihan raya untuk tempoh empat tahun . Pegawai-
pegawai lain seperti Bendahari dan audit dilantik oleh
Kerajaan Pusat

Peringkat Wilayah Di peringkat Wilayah , Kongres membentuk sebuah

pentadbiran awam dan dikawal oleh undang-undang
perbandaran. Pegawai-pegawainya terdiri daripada
Datuk Bandar , Naib Datuk Bandar dan Ahli Majlis .

Di Filipina terbentuk 39 buah bandar raya berpiagam

. Berkuasa mengenakan cukai , membuat ordinan ,
menyediakan pelaksanaan kerja-kerja awam dan
menguruskan keselamatan.

KESIMPULAN Pendudukan Amerika Syarikat di Filipina

memberikan latihan berkerajaan sendiri kepada rakyat
Filipina sehingga terbentuknya pemerintahan republik
demokrasi . Sistem pemerintahan republik
membolehkan rakyat Filipina memilih presiden
melalui pilihan raya . Sistem pemerintahan republik
yang bercirikan amalan demokrasi kekal sehingga kini

Pemarkahan :

1. Sangat cemerlang , mesti ada 4 komponen dan huraian sangat lengkap

2. Cemerlang mesti ada 4 komponen tetapi 3 komponen sangat lengkap dan 2
Komponen lengkap
3. Lulus , ada 4 komponen namun huraian kurang lengkap

18