Serat Wulangreh Pupuh

Dhandhanggula

Negesi Tetembungan :
N TETEMBUNG
TEGESE
O
AN
1. Serat
Kitab
2. Wulangreh
Piwulang kanggo
nggayuh
samubarang
3. Pupuh
Kumpulan
tembang kang
padha karangane
wong siji
4. Dhandhanggu Jinising tembang
la
macapat

KAT.
Buku
Petunjuk
sukses
Album

Serat Wulangreh pupuh

Dhandhanggula (4) Sri Susuhunan
Pakubuwana IV

Serat Wulangreh pupuh

dhandhanggula pada kaping papat.
Pupuh Dhandhanggula
( pada 4 )
Lamun sira hanggeguru
kaki
Hamiliha manungsa kang
nyata
Ingkang becik martabate
Sarta kang wruh ing
khukum
Kang ngibadah lan kang
ngirangi
Sukur olih wong tapa
Ingkang wus manungkul
Tan mikir pawehing liyan

Pauger
an

Tegese

Serat wulangreh pupuh

dhandhanggula pada kaping papat.
Pupuh Dhandhanggula
( pada 4 )

Pauger
an

Tegese

Lamun sira hanggeguru

kaki

10 i

Angger kowe nggolet ngelmu,

bocah

Hamiliha manungsa kang

nyata

10 a

Miliha wong sing temenanan

Ingkang becik martabate

8e

Sing apik martabate

Sarta kang wruh ing

khukum

7u

Lan sing ngerti maring hukum /

aturan

Kang ngibadah lan kang

ngirangi

9i

Sing ngibadah karo sing priyatin

Sukur olih wong tapa

7a

Sukur-sukur olih wong tapa / pasa

Ingkang wus manungkul

6u

Sing tlaten banget

Tan mikir pawehing liyan

8a

Ora ngarep-arep bayaran saka

wong liya

Wangsulana pitakonpitakon ing kaca 20

( evaluasi ) !

Wangsulan kaca 20 ( evaluasi )

1.

Piwulang kanggo nggayuh samubarang / cara nemokake

kasampurnaning urip.

2.

Pakubuwana IV kuwi raja ing kraton Surakarta, panjenengane miyos ing

dina Kemis Wage jam 10 wengi tanggal 18 Rabiul akhir, wuku
watugunung, windu sengara tahun Je 1694, utawa tanggal 12 September
1768.

3.

Ing Museum Radya Pustaka Surakarta

4.

Dhandhanggula 8 pada, Kinanthi 16 pada, Gambuh 17 pada, Pangkur 17

pada, Maskumambang 34 pada, Megatruh 17 pada, Durma 12 pada,
Wirangrong 27 pada, Pocung 23 pada, Mijil 26 pada, Asmaradhana 28
pada, Sinom 33 pada, Girisa 25 pada.

5.

8 pada

6.

Piwulang iki diwiwiti saka sipat kamiwanen niru-niru pujangga / penyair.

7.

Isyarat / tandha / tenger

8.

Hukum adhedhasar Al-Quran, hukum adhedhasar pangandikan lan

pakulinane Kanjeng Nabi, hukum adhedhasar pamanggihe para ulama,
hukum adhedhasar lelakon kang tau dumadi.

9.

Ing Imogiri

Nilai moral / piwulang luhur kang ana ing

serat wulangreh.
Carane nggolet guru kebatinan.
Supaya sampurna uripe manungsa kudu bisa ngolah
rasa / olah batin.
Sinau lan nindakake piwulang kang ana ing Al-Quran.
Yen golek ngelmu kudu bisa milih guru sing utama,
martabate becik, lan sregep ngibadah.
Kudu lelandhesan 4 perkara : dalil, hadis, ijmak, kiyas.
4 perkara ing ndhuwur kudu diugemi ora kena
ditinggalake.
Ing jaman saiki kudu tlesih yen arep golek guru.
Guru lan murid kuwi padha-padha mbutuhake.

Carane Gawe Tembang

Dhandhanggula

1
.

2
.
3
.

Carane Gawe Tembang

Macapat
Nemtokake tema, gagasan
isene tembang. Tulisen
tembung-tembung kang
selaras.
Tembang macapat apa sing
arep digawe. ( kudu ngreti
wateke tembang kasebut )
Tulisen guru gatra, guru
wilangan lan guru lagune.

Tuladha tembang dhandhanggula

Cakepan

Paugera Tembung Kang Selaras

n

Lamun sira hanggeguru kaki

10i

Hanggeguru

Hamiliha manungsa kang

nyata

10a

Manungsa

Ingkang becik martabate

8e

Becik

Sarta kang wruh ing khukum

7u

Wruh

Kang ngibadah lan kang

ngirangi

9i

Ngibadah

Sukur olih wong tapa

7a

Wong

Ingkang wus manungkul

6u

Manungkul

Tan mikir pawehing liyan

8a

Pawehing

Iku pantes sira guronana kaki

12i

Guronana

Sartane kawruhana

7a

kawruhana

Tuladha gawe tembang

dhandhanggula tema asmara
Rantaman cakepan /
kerangka syair

Paugera Tembung Kang Selaras

n

................................................
.........ati

10i

ati

.......................wong................
.............

10a

wong

..................................awakku..
............

8e

awakku

Dhuh.......................................
............

7u

dhuh

Welasa.....................................
...........

9i

welasa

................................................
katekan

7a

katekan

................................................

6u

ayu

Tembang dhandhanggula tema

asmara / katresnan
Cakepan

Paugera Tembung Kang Selaras

n

Dhuh wong ayu pepujaning ati

10i

ati

Kaya ngene wong nandhang

asmara

10a

wong

Apa ta awakku dhewe

8e

awakku

Dhuh dewa jawata gung

7u

dhuh

Welasa maring awakmami

9i

welasa

Mbesuk kapan katekan

7a

katekan

Jejer lan wong ayu

6u

ayu

Upama nira nahkoda

8a

nira

Tanpa prau sasat bisa

denpepetri

12i

tanpa

Nyidhamsari asmara

7a

asmara

Wangsulan kaca 24, 25

1.
2.
3.
4.
5.

A
D
C
B
A

2
2
2
2
2

6.
7.
8.
9.
10.

C
D
C
A
B

2
2
2
2
2

Wangsulan kaca26
NO

WANGSULAN

SKO
R

1.

a. Bener, temenan
b. Nggolet, mbudidaya, ngusahakna
c. Piwulang, ngelmu, nasehat

2.

Aja nganti kebacut

Sekabehe tumindak sing ora jujur
Angger kebacut temenan apes ora apik
Apike nggoleta kae
Ngelmu sing temenanan

3.

Supaya nglereni tumindak sing ora jujur, lan nggolet

ngelmu sejati

4.

Wong urip kuwe

Aja nganggo watek werna telu
Nganggoa sabar, tliti, ngati-ati
Nggatekna sakabehing tumindak
Sing waspada maring polahe wong liya.

?mtu/nuwun\,