DIRECT

CURRENT
MACHINES
1
2
3
Umumnya terbahagi kepada 2 bahagian utama:

a) Stator
b) Rotor

4
 Medan/Kutub Utama/Pemegun

 Belitan yang berfungsi menghasilkan medan

magnet
5
6
o Teras besi selinder yang berlapis yang
mempunyai lubang-lubang alur bagi
menghasilkan medan magnet apabila
dibekalkan dengan bekalan DC

7
 Penukartertib digunakan sebagai penyambung
belitan angker

Penukartertib

8
 Penyambung bekalan DC ke litar angker

spring

karbon

9
Penukartertib & Berus Karbon

Penukartertib
Menetapkan arah aliran
arus

Berus Karbon
Perantaraan bekalan luar
ke penukartertib

Link 1
10
Hukum Genggaman Tangan Kanan / Hukum Skru Maxwell

11
 Hukum Genggaman Tangan Kanan
 Jika tangan kanan digenggam supaya ibu jari
menunjukkan arah arus dalam konduktor, maka
jari-jari lain yang bergulung menunjukkan arah
medan magnet.
 atau
 Peraturan Skru Gabus Maxwell
 Jika skru gabus bergerak pada arah arus apabila
diputarkan, maka arah putaran menunjukkan arah
medan magnet.

12
 Apabila satu pengalir
membawa arus,
medan magnet akan
terhasil di
sekelilingnya.
 Arah medan ini
bergantung kepada
arah arus yang
melaluinya.

13
14
15
link3

16
 Jika kedua-dua pengalir ini
diletakkan di dalam kutub
magnet, tindak balas akan
berlaku di antara medan
magnet pengalir dengan
medan magnet kutub.
 Tindak balas di antara
kedua-dua medan akan
menghasilkan daya kilas
yang akan menggerakkan
pengalir.
 Arah pergerakan pengalir
ditentukan melalui Hukum
Tangan Kiri Fleming.

17
S T

18
T S

19
 1. Motor Siri ( Series motor )
 2. Motor Pirau ( Shunt motor )

 3.Motor Majmuk ( Compound )

 - motor majmuk panjang
 - motor majmuk pendek

20
 A
BELITAN
ARMATURE / ANGKER MEDAN SIRI

MASUKAN
(INPUT)

RAJAH LITAR
BELITAN
MASUKAN
MEDAN A ARMATURE / ANGKER (INPUT)
PIRAU

RAJAH LITAR
 BELITAN MEDAN
PIRAU
F1 F2

A1 A2 S1 S2
A
BELITAN S2
MEDAN
ARMATURE / ANGKER SIRI

MASUKAN
(INPUT)

i. Motor Majmuk Pirau Pendek

 BELITAN MEDAN
PIRAU

A
F1 F2 S1 S2
BELITAN
MEDAN
ARMATURE / ANGKER SIRI

MASUKAN
(INPUT)

ii. Motor Majmuk Pirau Panjang

 Apabila motor berputar, pengalir angker akan
memotong fluks dan d.g.e akan teraruh di
dalamnya.

 Arah d.g.e yang teraruh berlawanan dengan

voltan bekalan dan dikenali sebagai d.g.e
balikan.
D.g.e balikan (Eb) yang dihasilkan ini
menghasilkan penukaran tenaga elektrik ke
tenaga mekanikal (Pergerakan angker dalam
menghasilkan d.g.e balikan).

(IL)

(Ia)

Voltan
(Eb) (Ra)
Bekalan
  Kelajuan hampir malar  Mesin larik
Pirau  Kelajuan boleh dilaras  Pam empar
 Daya kilas permulaan yang  Mesin perkakas
sederhana  Kipas penghembus
 Pam salingan dan
lain-lain

Siri  Kelajuan berubah  Penggerak alih elektrik

 Daya kilas permulaan yang tinggi  Kren
 Kelajuan berubah boleh dilaras  Pesawat angkat dan
lain-lain

Majmuk  Kelajuan berubah  Lif

 Daya kilas permulaan yang tinggi  Mesin penebuk
 Kelajuan berubah boleh dilaras  Mesin pengetam
 Pengisar guling dan
lain-lain
27


 Jenis-jenisPemula Motor DC
1. Plat dua muka
2. Plat tiga muka
3. Plat empat muka

28
 Kawalan Motor DC berfungsi untuk
menghidupkan dan menghentikan motor DC
dengan selamat, menghadkan arus permulaan,
melaras kelajuan, menukarkan arah putaran
motor dan memberi perlindungan daripada
beban lampau, voltan rendah dan tanpa voltan.

29
Fungsi alat ini ialah :

 Menyambungkan semula secara automatik

rintangan pemula ke dalam litar apabila motor
itu diberhentikan, biasanya menggunakan
pegas.

 Mengelakkan motor itu daripada ‘hidup

sendiri’ setelah gangguan elektrik (bekalan
terputus) dipulihkan. Alat (komponen) ini
lebih dikenali dengan nama gegelung ‘belantik
tanpa voltan’ - btv (no volt coil).
 Memberhentikan motor secara automatik
apabila berlaku beban lebih. Alat ini dikenali
dengan nama gegelung ‘belantik tanpa beban’-
btb.
 Pemula motor arus terus yang paling mudah
ialah pemula kawalan tangan atau lebih
dikenal sebagai pemula plat muka. Ada 3 jenis
pemula plat muka yang biasa:

1. Pemula plat dua muka.

2. Pemula plat tiga muka.
3. Pemula plat empat muka.
 Pemula ini digunakan khas untuk motor-
motor belitan medan siri sahaja.
 Pemula jenis ini boleh
digunakan untuk motor belitan
medan majmuk, motor belitan
medan pirau dan motor belitan
medan siri.
JENIS A
 Biasanya pemula ini dikhaskan
untuk motor belitan medan
majmuk atau motor belitan
medan pirau. Tujuan utamanya
ialah untuk mengelakkan
gegelung btv menjadi lemah
apabila reostat dipasang pada
pemula plat tiga muka.
 Putaran sesebuah motor DC boleh
diputarkan mengikut arah pusingan
jam atau lawan jam
 Kaedahnya adalah dengan cara
menukar pengaliran arus pada
punca medan atau angker

38
39
40
 Dua alat peranti perlu dipasang bagi mengendali
sesebuah motor DC untuk memastikan
keselamatan pengendali motor dan motor itu
sendiri.
 Alat-alat itu ialah:
1.Pemencil
-mengasingkan bekalan ke motor -alat yang
digunakan ialah suis perangkai berfius
-memutuskan bekalan ke motor- alat, pemutus litar.
2.Pelindungan
-melindung motor semasa bermula- pemula motor

41
Pemula motor

Mengikut
Peraturan IEE,
setiap motor
yang kadaran
melebihi 0.37kW
mesti
dilengkapkan
dengan pemula
motor.

42