4 Jinising Tembung Basa Jawa
4 Jinising Tembung Basa Jawa
Tembung Tembung
Tembung aran Tembung kriya
kaanan sesulih
Tembung kriya tanduk mawa lesan yaiku tembung kriya kang mbutuhake
ananing kateranan liya kang awujud lesan (objek).
Tembung kang oleh ater-ater anuswara: Tembung kang oleh seselan –um-
Makarya = m- + pakarya Maju = aju + -um- umaju maju
Njupuk = n- + jupuk Tumandang = tandang + -um-
Nata = n- + tata
Nyandhak = ny- + candhak
Nuli = n- + tuli
Nosoh = n- + sosoh
Kesimpulan Tembung Kriya Tanduk
• Bisa sumambung karo tembung dhewe, paling, luwih, banget, utawa rada.
Tuladha: bagus dhewe, paling anteng, luwih seneng, loma banget, rada
clingus.
• Bisa ngisi fungsi predikat ing tataran ukara.
Tuladha: Pendhidhikan iku penting tumrap para generasi mudha
Tembung Katrangan (kata keterangan, adverbia)
Tuladha tembung ancer ancer yaiku: ing, saka, dhateng, nyang, marang,
nganti, saking, menyang, kanthi.
Tuladha ing ukara:
(1) Dheweke lagi wae mulih nglembara saka Surabaya.
(2) Mangga kula aturi ameng-ameng dhateng alun-alun.
Tembung Panyilah (kata sandang)
Tembung panyilah yaiku tembung kang kanggo nyilahake barang, patrap,
utawa sawijining bab (Sasangaka, 2011:137). Tembung iki padatan manggon
ing sakiwane tembung kang disilahi
Tuladha ing tembung yaiku : si, sang, kang, ingkang, para, sing.
Tuladha ing ukara:
(1) Si bothak iku saiki wis lunga menyang desa.
(2) Punapa ingkang rama sakpunika sampun tindak kaji?
Tembung Panyeru (Kata seru/interjeksi)
Tembung kang nggambarake rasa, yaiku antarane: rasa seneng, kaget,
kuciwa, rasa susah, lan rasa gumun
Tuladha ing tembung: adhuh, ah, eh, nah, wah, iyung, oalah.
Tuladha ing ukara yaiku :
(1) Adhuh biyung, larane sikilku!
(2) Wah elok tenan gambaranmu, persis kaya asline!
Rangkuman Materi
Tembung ing basa Jawa adhedhasar jinise bisa kabedakake dadi sepuluh, yaiku:
tembung aran (kata benda/nomina), Tembung wilangan (kata bilangan
tembung kriya (kata kerja/verba), /numeralia),
tembung kaanan (kata sipat/ Tembung panggandheng (kata
adjektiva), penghubung/ konjungsi),
tembung katerangan (kata tembung ancer- ancer (kata
keteranganderbia), depan/preposisi),
tembung sesulih (kata ganti/ tembung panyilah (kata sandang),
pronomina), tembung panyeru (kata seru/interjeksi).
Terima Kasih