Antimikroba
Bakteriostat
Bakterisidal
ik
Menghambat
pertumbuhan kuman Mematikan kuman
Mekanisme
kerja
Sulfonamid,
trimethoprim, p-
Menghambat
aminosalisilat
Metabolisme
(PAS)
Sel Mikroba
Aminoglikosida
Menghambat Tetracycline
sintesis protein Chloramphenic
ol
Eritromisin
Antibioti Penicilin
Mempengaruhi Bacitracin
sintesis / Rifampisin dan Vancomycin
metabolisme Kuinolon
asam nukleat
ANTIBIOTIK KULIT
ANTIBIOTIK KULIT
Antibiotik Topikal Antibiotik Oral
Pioderma
Keuntungan
Penisilin G prokain dan semisintetiknya
Dapat dicapai pada tempat infeksi
Penisilin G prokain
tanpa efek samping sistemik
Ampisilin
Kerugian Amoksisilin
Hipersensitifitas >> Penisilin resisten-penisilinase
Resistensi >>> Linkomisin & Klindamisin
Eritromisin
Sefalosporin
Acne vulgaris
Doksisiklin
Klindamisin
ANTIBIOTIK TOPIKAL
Bacitracin strain Tracy-I Bacillus subtilis
Antibiotik peptida
Efektif: Staph., Strep., Basil gram (+), kokus anaerob, neisseria, basil tetanus dan
basil difteri impetigo, luka bakar, pioderma, folikulitis, furunkulosis, dekubitus
ulser
Menghambat pertumbuhan sel bakteri
Absorpsi mll kulit <<< toksisitas sistemik jarang
KI: hipersensitif
Ointment (kombinasi dg neomisin, polymyxin b, atau keduanya)
ANTIBIOTIK TOPIKAL
Polymyxin B
Decapeptida isolasi dari Bacillus polymyxa
Efektif: basil aerob gram (-) (Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli,
enterobacter, klebsiella)
Resisten: gram (+) (strain proteus & serratia)
Ointment, kombinasi dg basitrasin & neomisin: salep Tigalin (10g) 2-3x sehari
u/ luka, luka bakar
ANTIBIOTIK TOPIKAL
Neomycin (aminoglikosida) Streptomyces fradiae
Inhibisi sintesis protein dg berikatan pada RNA ribosom
Efektif: Staph. & Basil gram (-) (E.coli, proteus, klebsiella, enterobacter), anaerob
<<, strep X, P.aeruginosa X luka bakar, ulkus dekubitus, eksim terinfeksi,
pioderma, furunkulosis, folikulitis
KI: hipersensitif
ES sistemik: sensitisasi (ointment), DKA, hearing loss
Kombinasi dg basitrasin (Salep Nebacetin 2-3x sehari)
ANTIBIOTIK TOPIKAL
Gentamicin (aminoglikosida) Micromonospora purpurea
Sangat efektif: P aeruginosa, staph.
Efektif: Basil gram (-), Enterobacter (E.coli, proteus, klebsiella, Salmonella,
Shigella)
Inhibisi sintesis protein & translasi messenger as ribonukleat
KI: hipersensitif, infeksi kulit karena virus
Ointment, cream 0.1% (5g, 10g), 3-4x sehari
ANTIBIOTIK TOPIKAL
Mupirocin (pseudomonic acid) Pseudomonas fluorescens
Menghambat sintesis protein dg berikatan pada isoleucyl-tRNA sintesase bakteri
Efektif: Staph. Strep. (kecuali grup D) gram (+), gram (-) << impetigo,
folikulitis, furunkulosis
KI: hipersensitif
Ointment 2% (5g, 15g) / cream 20mg/g, 3x sehari selama 10 hari
ANTIBIOTIK TOPIKAL
Retapamulin Pleurotus mutilus
Derivat pleuromutilin
Inhibisi sintesis protein berinteraksi pada subunit 50S ribosom bakteri
Efektif: S aureus, MRSA, strep grup A B hemolitikus
Ointment 1% dewasa, usia > 9 bulan (2 kali sehari selama 5 hari)
ANTIBIOTIK TOPIKAL
Asam Fusidat Fusidum coccineum
Mencegah translokasi faktor elongasi G (EF-G) ribosom
mengganggu sintesis protein
Sangat efektif u/ S. aureus
u/ staph. Yg resisten dg ab lain
ES: hipersensitif, iritasi
KI: infeksi P. aeruginosa, hipersensitif, infeksi kulit karena
jamur /virus
Perhatian: ibu hamil (trimester 3), ibu menyusui, infant serta
anak-anak
Krim 2% / 20mg/g (5g) 3-4x sehari
ANTIBIOTIK TOPIKAL UNTUK
AKNE
Erythromycin (makrolid) Clindamycin
Streptomyces erythraeus Efektif u/ Propionibacterium acnes
Bakterisidal gram (+)
10% diabsorpsi
Efek inhibisi P acnes (inhibisi sintesis
Gel kombinasi (benzoyl peroxide &
protein berikatan pada subunit 50s tretinoin), 1-2x sehari
ribosom bakteri)
ES: sensasi terbakar, kering, iritasi Sodium Sulfacetamide
KI: hipersensitif Inhibisi P acnes kompetitif dengan as p-
Kombinasi dg benzoyl peroxide, tretinoin aminobenzoic
(Erymed , Erymed Plus: gel 15g, krim 20g, 4% diabsorpsi
sol 30ml) KI: hipersensitif dg sulfonamid
16
KORTIKOSTEROID
http://www.cfpc.ca/cfp/2006/dec/vol52-dec-clinical-dermacase.asp
Khasiat: paliatif dan supresif untuk
Antiinflamasi, antialergi, antipruritus, antimitotik, vasokonstriksi
Penggolongan:
25 50 Minum di depan
100 mg/bln
mg/bln mg/bln petugas
Berdasarka
DDS Minum dirumah
n BB
25 100
100 mg/hari
mg/hari mg/hari
Bagi anak di bawah usia 10 tahun, dosis MDT diberikan berdasarkan berat badan.
- Rifampisin : 10-15 mg/kg BB
- DDS : 1-2 mg/kg BB
- Clofazimine : 1 mg/kg BB
KONDISI KHUSUS
KUINOLON FLUOROKUINOLON
• ASAM NALIDIKSAT DISERAP BAIK MELALUI SALURAN CERNA TETAPI DIEKSRESI DENGAN CEPAT
MELALUI GINJAL. TIDAK BERMANFAAT UNTUK INFEKSI SISTEMIK.
• FLUOROKUIONOLON DISERAP LEBIH BAIK MELALUI SALURAN CERNA DIBANDINGKAN ASAM
NALIDIKSAT.
• PEFLOKSASIN (FLUOROKUINOLON YANG ABSROBSI PALING BAIK DAN MASA PARUH ELIMINASI
PALING PANJANG)
• SIPROFLOKSASIN DAN OFLOKSASIN DAPAT MENCAPAI KADAR TINGGI DALAM CAIRAN
CEREBROSPINAL PADA MENINGITIS.
• KEBANYAKAN KUINOLON DIMETABOLISME DI HATI DAN DIEKSKRESIKAN DI GINJAL, SEBAGIAN
KECIL DI KANTONG EMPEDU.
ABSORBSI, DISTRIBUSI, DAN EKSRESI
• SENYAWA KUINOLON DIABSORBSI DENGAN BAIK SETELAH PEMBERIAN ORAL DAN TERDISTRIBUSI
SECARA LUAS DI JARINGAN TUBUH.
• KADAR PUNCAK FLUOROKUINOLON DALAM SERUM DICAPAI DALAM WAKTU 1-3 JAM PADA DOSIS ORAL
400 MG.
• KADAR NORFLOKSASIN DALAM SERUM RELATIF LEBIH RENDAH SEHINGGA MEMBATASI KEGUNAANNYA
DALAM MENGOBATI INFEKSI SALURAN URIN. MAKANAN TIDAK MENGGANGGU ABSORBSI ORAL, NAMUN
DAPAT MENUNDA WAKTU TERCAPAINYA KONSENTRASI PUNCAK DALAM SERUM.
• VOLUME DISTRIBUSI KUINOLON TINGGI, DENGAN KONSENTRASI KUINOLON DALAM URIN, GINJAL,
PARU-PARU, DAN JARINGAN PROSTAT, FESES, EMPEDU, SERTA MAKROFAG DAN NEUTROFIL LEBIH
TINGGI DARI PADA KADARNYA DALAM SERUM.
GOLONGAN KUINOLON DAN
FLUOROKUINOLON
Kardiotoksisitas:
(sparfloksasin dan Disglikemia:
Fototoksisitas:
grepafloksasin) dapat Gatifloksasin (hiper
Fluorokuinolon
memperpanjang atau hipo-glikemia
(Klinafloksasin,
interval QTc pada pasien diabetes
sparfloksasin)
(menutup kanal mellitus)
kalium -> aritmia
ventrikel)
DOSIS DAN SEDIAAN
Obat Sediaan Dosis per hari
Oral Parenteral
Asam Tablet 500 mg 4 kali 500-1000 mg
nalidiksat
Asam Tablet 400 mg 2-4 kali 400 mg
pipemidat
Siporofloksasi Tablet 250 mg, 500 2 kali 250-500 mg
n mg Untuk gonore
1x250 mg
Infus 200 mg, 400 2 kali 200-400
mg mg IV
• TEOFILIN
• BEBERAPA KUINOLON (SIPROFLOKSASIN, PEFLOKSASIN, DAN
ENOKSASIN) MENGHAMBAT METABOLISME TEOFILIN DAN
MENINGKATKAN KADAR TEOFILIN DALAM DARAH SEHINGGA
DAPAT TERJADI INTOKSIKASI
Sefalosporin secara
luas dianggap aman
untuk digunakan
selama kehamilan.
Tidak ada penelitian
yang menunjukkan
risiko pada janin
manusia, tetapi studi
prospektif yang ketat
belum dilakukan.
Sefalosporin dapat
masuk ke ASI dan dapat
mengubah flora usus
bayi. Karena itu,
penggunaan selama
menyusui sering tidak
dianjurkan.
ADVERSE EFFECTS
Efek samping signifikan dari sefalosporin termasuk