Anda di halaman 1dari 48

TUJUAN INSTRUKSIONAL KHUSUS

1. MENJELASKAN PENGERTIAN HAK DAN KEWAJIBAN WARGA


NEGARA
2. MENYEBUTKAN ASAS-ASAS KEWARGA NEGARAAN
3. MENGIDENTIFIKASI UNSUR-UNSUR KEWARGANEGARAAN
4. MENGURAIKAN MENGENAI MASALAH STATUS
KEWARGANEGARAAN
5. MENJELASKAN TATA CARA DAN BUKTI MEMPEROLEH
KEWARGANEGARAAN
6. MENGETAHUI HAK DAN KEWAJIBAN NEGARA/PEMERINTAH
7. MENGETAHUI HAK DAN KEWAJIBAN WARGA NEGARA
8. MEMBANGUN KARAKTERISTIK WARGA NEGARA YANG
BERTANGGUNGJAWAB DALAM KEHIDUPAN SEHARI-HARI.
A. PENGERTIAN HAK DAN KEWAJIBAN WARGA
NEGARA.
 UUD’45 PASAL 26; WARGA NEGARA ADALAH BANGSA
INDONESIA ASLI DAN BANGSA LAIN YANG DISAHKAN
UU SEBAGAI WARGA NEGARA.
 PASAL 1 UU NOMER 12/1958 DAN DINYATAKAN JUGA
DALAM UU NOMER 12/2006, WARGA NEGARA
REPUBLIK INDONESIA ADALAH ORANG-ORANG
YANG BERDASARKAN PERUNDANG-UNDANGAN DAN
ATAU PERJANJIAN-PERJANJIAN DAN ATAU
PERATURAN YANG BERLAKU SEJAK PROKLAMASI 17
AGUSTUS 1945 SUDAH MENJADI WARGA NEGARA RI
 HAK WARGA NEGARA;
 SESUATU YANG DIPEROLEH DARI
NEGARA SEPERTI HAK UNTUK HIDUP
SECARA LAYAK, AMAN, PELAYANAN
DAN HAL LAIN YANG DIATUR DALAM
UU.
KEWAJIBAN WARGA NEGARA ADALAH
 SESUATU YANG HARUS DIBERIKAN
KEPADA NEGARA
 KEWAJIBAN WARGA NEGARA
DITETAPKAN OLEH UU SEPERTI; KEWAJIBAN
UNTUK MEMBELA NEGARA, MENAATI UU,DSB.
ASAS KEWARGANEGARAAN

 DALAM ASAS KEWARGANEGARAAN


DALAM UU NOMOR 12 TAHUN 2006
DIKENAL 2 PEDOMAN;
1. ASAS KEWARGANEGARAAN UMUM
2. ASAS KEWARGANEGARAAN KUSUS
1. ASAS KEWARGANEGARAAN UMUM;
A. ASAS KELAHIRAN (IUS SOLI), BERASAL
DARI BAHASA LATIN. IUS=HUKUM ATAU
PEDOMAN SEDANGKAN SOLI DARI KATA
SOLUM YANG BERARTI NEGERI, TANAH,
ATAU DAERAH. IUS SOLI ADALAH
PENENTUAN STATUS
KEWARGANEGARAAN BERDASARKAN
TEMPAT ATAU DAERAH KELAHIRAN
SESEORANG. SESEORANG DAPAT
MENJADI WARGA NEGARA DIMANA IA
DILAHIRKAN CONTOH JEPANG DAN AS.
B. ASAS KETURUNAN (IUS SANGUINIS), IUS=HUKUM
ATAU PEDOMAN, SEDANGKAN SANGUINIS DARI
KATA SANGUIS YANG BERARTI DARAH ATAU
KETURUNAN. IUS SANGUINIS ADALAH ASAS
KEWARGANEGARAAN YANG BERDASARKAN DARAH
ATAU KETURUNAN. CONTOH SESEORANG YANG
LAHIR DI INDONESIA NAMUN ORANG TUANYA
BERKEWARGANEGARAAN ASING MAKA IA
MENDAPATKAN STATUS KEWARGANEGARAAN DARI
ORANG TUANYA.
C. ASAS KEWARGANEGARAAN TUNGGAL
 ASAS YANG MENENTUKAN SATU
KEWARGANEGARAAN BAGI SETIAP
ORANG. SETIAP ORANG TIDAK DAPAT
MENJADI WARGA NEGARA GANDA
ATAU LEBIH DARI SATU.
D. ASAS KEWARGANEGARAAN GANDA TERBATAS
 ASAS YANG MENENTUKAN
KEWARGANEGARAAN GANDA (LEBIH DARI 1
WARGA NEGARA) BAGI ANAK-ANAK SESUAI
DENGAN KETENTUAN YANG DIATUR DALAM
UU. PADA SAAT ANAK-ANAK INI TELAH
MENCAPAI 18 TAHUN MAKA IA HARUS
MENENTUKAN SALAH SATU
KEWARGANEGARAANNYA.
2. ASAS KEWARGANEGARAAN KUSUS
A. ASAS KEPENTINGAN NASIONAL,
ASAS YANG MENENTUKAN BAHWA
PERATURAN KEWARGANEGARAAN
MENGUTAMAKAN KEPENTINGAN NASIONAL
INDONESIA YANG BERTEKAD
MEMPERTAHANNKAN KEDAULATANNYA
SEBAGAI NEGARA KESATUAN YANG
MEMILIKI CITA-CITA DAN TUJUAN.
B. ASAS PERLINDUNGAN MAKSIMUM.
ASAS YANG MENENTUKAN BAHWA
PEMERINTAH WAJIB MEMBERI
PERLINDUNGAN PENUH KEPADA
SETIAP WARGA NEGARA DALAM
KEADAAN APAPUN BAIK DI DALAM
MAUPUN DI LUAR NEGARI
C. ASAS PERSAMAAN DI DALAM HUKUM
DAN PEMERINTAHAN.
ASAS YANG MENENTUKAN BAHWA
SETIAP WARGA NEGARA MENDAPAT
PERLAKUAN YANG SAMA DI DALAM
HUKUM DAN PEMERINTAHAAN.
D. ASAS KEBENARAN SUBSTANTIF.
ASAS DIMANA PROSEDUR
KEWARGANEGARAAN SESEORANG TIDAK
HANYA BERSIFAT ADMINISTRATIF, TETAPI
JUGA DISERTAI SUBSTANSI DAN SYARAT-
SYARAT PERMOHONAN YANG DAPAT
DIPERTANGGUNGJAWABKAN
KEBENARANNYA.
E. ASAS NON DISKRIMINATIF.
ASAS YANG TIDAK MEMBEDAKAN
PERLAKUAN DALAM SEGALA HAL IKHWAL
YANG BERHUBUNGAN DENGAN WARGA
NEGARA ATAS DASAR SUKU, RAS, AGAMA,
GOLONGAN, JENIS KELAMIN SERTA HARUS
MENJAMIN, MELINDUNGI DAN MEMULIAKAN
HAM PADA UMUMNYA DAN HAK WARGA
NEGARA PADA KHUSUSNYA.
F. ASAS PENGAKUAN DAN PENGHORMATAN
TERHADAP HAM.
ASAS YANG DALAM SEGALA HAL IKHWAL
YANG BERHUBUNGAN DENGAN WARGA
NEGARA HARUS MENJAMIN, MELINDUNGI
DAN MEMULIAKAN HAM PADA UMUMNYA,
DAN HAK WARGA NEGARA PADA
KHUSUSNYA.
G. ASAS KETERBUKAAN.
ASAS YANG MENENTUKAN BAHWA
SEGALA HAL IKHWAL YANG
BERHUBUNGAN DENGAN WARGA
NEGARA HARUS DILAKUKAN SECARA
TERBUKA.
H. ASAS PUBLISITAS.
ASAS YANG MENENTUKAN BAHWA
SESEORANG YANG MEMPEROLEH DAN ATAU
KEHILANGAN KEWARGANEGARAAN RI AKAN
DIUMUMKAN DALAM BERITA NEGARA RI AGAR
MASYARAKAT MENGETAHUINYA.
Warga Negara
Anggota asli atau hasil naturalisasi dari
negara atau bangsa yang memiliki kesetiaan
terhadap pemerintahan dan berhak atas
perlindungan pemerintahan (Banks, 2004)
Kewarganegaraan

 Kewarganegaraan (Citizenship) adalah


status pribadi yang dimiliki secara tetap
dengan hak, perlakuan khusus, dan tugas-
tugas sebagai warga negara (Banks,
2004)
Dimensi Kewarganegaraan
Kewarganegaraan merupakan status hukum dan identitas (a legal status
and an identity) (Heywood, 1994)
Asas Kewarganegaraan
Perolehan Kewarganegaraan
 by birth (kelahiran, ius
solli);
 by descent (keturunan,
ius sanguinis);
 by naturalization
(pewarganegaraan);
 by registration
(registrasi/administrasi
yang sederhana);
 by incorporation of
territory
(pewarganegaraan karena
terjadinya perluasan
wilayah negara)
(Asshiddiqie, 2006)
Persoalan Kewarganegaraan

 Bipatride (dua
kewarganegaraan)

 Apatride (tidak
memiliki
kewarganegaraan)
WNI
S U M AT ER A
K A LIM A N TAN

IR IA N JAYA

J AVA

 Warga Negara Indonesia adalah orang-


orang bangsa Indonesia asli dan orang-
orang bangsa lain yang disahkan dengan
undang-undang sebagai warga negara.
 (Pasal 26 ayat [1] UUD 1945 )
Asas Kewarganegaraan
Indonesia
Hak dan Kewajiban Warga Negara

 Hak warga negara adalah sesuatu


yang dapat dimiliki oleh warga
negara dari negaranya, diatur dalam
undang-undang.
 Kewajiban warga negara adalah
sesuatu yang harus dilakukan oleh
warga negara, ditetapkan oleh
undang-undang
Hak atas pekerjaan dan penghidupan yang layak
(Pasal 27 ayat 2)
Hak berserikat, berkumpul serta mengeluarkan pikiran
(Pasal 28)
Hak kemerdekaan memeluk agama dan beribadah
sesuai agama/kepercayaannya (Pasal 29 ayat 2)
Berhak ikut serta dalam usaha pertahanan
dan keamanan negara (Pasal 30 ayat 1)
Hak Mendapat Pendidikan
(Pasal 31 ayat 1)
KEWAJIBAN-KEWAJIBAN WARGA NEGARA
Wajib menaati hukum dan pemerintahan (Pasal
27 ayat 1)
Wajib ikut serta dalam upaya
pembelaan negara (Pasal 27 ayat 3)
Wajib ikut serta dalam usaha pertahanan
dan keamanan negara (Pasal 30 ayat 1)
Hak dan Kewajiban Negara
 Dalam rangka terpeliharanya hak dan kewajiban warga negara,
negara memiliki tugas dan tanggungjawab sebagai berikut:
 Negara menjamin kemerdekaan tiap-tiap penduduk memeluk agamanya
(pasal 29 ayat 2)
 Negara atau pemerintah wajib membiayai pendidikan khususnya
pendidikan dasar (pasal 31 ayat 2)
 Pemerintah berkewajiban mengusahakan dan menyeleng-garakan satu
sistem pendidikan nasional (pasal 31 ayat 3)
 Negara memprioritaskan anggaran pendidikan sekurang-kurangnya
20% dari anggaran belanja negara dan belanja daerah (pasal 31 ayat 4)
 Pemerintah memajukan ilmu pengetahuan dan teknologi dengan
menjunjung tinggi nilai-nilai agama dan persatuan bangsa untuk
kemajuan peradaban serta kesejahteraan umat manusia (pasal 31 ayat
5)
Hak dan Kewajiban Negara
 Negara memajukan kebudayaan manusia ditengah peradaban dunia
dengan menjamin kebebasan masyarakat dengan memelihara dana
mengembangkan nilai-nilai budayanya. (pasal 32 ayat 1)
 Negara menghormati dan memelihara bahasa daerah sebagai
kekayaan kebudayaan nasional. (pasal 32 ayat 2)
 Negara menguasai cabang-cabang produksi terpenting bagi negara
danmenguasai hidup orang banyak (pasal 33 ayat 2)
 Negara menguasai bumi, air dan kekayaan alam demi kemakmuran
rakyat (pasal 33 ayat 3)
 Negara berkewajiban memelihara fakir miskin dan anak-anak terlantar
(pasal 34 ayat 1)
 Negara mengembangkan sistem jaminan sosial bagi seluruh rakyat dan
memberdayakan masyarakat yang lemah dan tidak mampu sesuai
dengan martabat kemanusiaan (pasal 34 ayat 2)
 Negara bertanggung jawab atas persediaan fasilitas pelayanan
kesehatan dan fasilitas pelayanan umum yang layak (pasal 34 ayat 3)
KESIMPULAN
TERIMAKASIH

Anda mungkin juga menyukai