Anda di halaman 1dari 30

Tembung Rangkep & Tembung Camboran

By:Dhafa Aufafitra Pambudi (XI-2/12)


Tembung Rangkep

● Tembung rangkep yaiku sakabehing tembung sing diwaca kaping pindho,


bisa sakabehing tembung utawa mung sawanda wae.

● Tembung rangkep kaperang dadi 3 yaiku: Dwilingga, Dwipurwa,


Dwiwasana.
Macam-Macam Tembung Rangkep

01 02
Dwlingga Dwipurwa

03
Dwiwasana
01
Dwilingga
Dwilingga

Tembung rangkep dwilingga yaiku


tembung rangkep kang kadadean
saka rangkep e tembung lingga.
tembung rangkep dwilingga 3 macam berdasarkan owah orane tembung (berubah
tidaknya kata) yaitu:
Dwilingga padha swara
Diarani dwilingga padha swara amarga linggane diucapake ping pindho (disebut
dwilingga padha swara karena kata dasarnya diucap dua kali).
Tuladha (contoh) :buku-buku,meja-meja,kursi-kursi,lsp.
Dwilingga salin swara
Dwilingga kang swarane wis ganti/ malih (dwilingga yang kata dasarnya berganti huruf
vokal).
Tuladha (contoh) :bola-bali,mloya-mlayu,mloka-mlaku, lsp.
Dwilingga semu
Dwilingga semu uga diarani dwilingga murni,amarga tembung-tembung mau ora ana
linggane (disebut juga dwilingga murni, karena kata ulang ini sebenarnya bukan kata
ulang)
Tuladha:orong-orong,kupu-kupu,angga-angga,lsp.
02
Dwipurwa
Dwipurwa
Dwi artinya dua, purwa berarti awalan.

Tembung rangkep dwipurwa yaiku tembung


kang dirangkep wanda/suku kata ana ing
ngarep dhewe ( tembung rangkep
dwipurwa adalah tembung rangkep yang
diulang suku kata bagian depan atau suku
kata pertama)
Dwipurwa
Tuladha (contoh):

Luhur = lu+luhur = leluhur


Tamba = ta+tamba = tetamba
Jamu = ja+jamu= jejamu
Tuku = tu+tuku = tetuku.
03
Dwiwasana
Dwiwasana
Dwi artinya dua, wasana artinya penutup.

Tembung rangkep dwiwasana yaiku tembung


kang dirangkep wanda/suku kata ana ing mburi
dhewe (tembung rangkp dwiwasana adalah
tembung rangkep yang di tumpuk suku nkata
bagian akhir).
Dwiwasana
Tuladha (contoh):

cekik : cekik+kik = cekikik


cenges : cenges+nges =cengenges
cengis : cengis+ngis =cengingis
cethet : cethet+thet =cethethet
Tembung Camboran

● Tembung camboran yaiku tembung loro utawa luwih digandheng dadi siji
lan nduweni teges
● Macam- macam tembung camboran, antara lain;

1. Tembung Camboran Wutuh


2. Tembung Camboran Tugel
3. Tembung Camboran Tunggal
4. Tembung Camboran Wudar
Macam-Macam Tembung Camboran

01 02
Camboran Wutuh Camboran Tugel

03 04
Camboran Tunggal Camboran Wudar
01
Wutuh
Camboran
Wutuh
Camboran wutuh yaiku tembung kang
dumadi saka tembung loro sing
dirangkep dadi siji nanging ora nganggo
ngurangi jumlah
wandane, tetembungane isih wutuh
Camboran
Wutuh
a. Rerangkep determinatif 
Tuladha: meja tulis, pitik walik, lemari kaca, kembang kanthil, buku gambar, omah gedhong,
ketan ireng, sapi powan.

b. Baliswara 
katrangan utawa kaanane manggon ing sangarepe sing diterangake.
Tuladha: Pancasila, panduputra, dasa dharma, dwi warna trisatya, kusuma bangsa, mahasiswa,
perdana menteri.

c. Tembung saroja
tembung loro sing meh padha tegese dirangkep dadi siji.
Tuladha: andhap asor, japa mantra, sayuk rukun, papa cintraka, lara lapa, duga prayoga, sanak
kandang, tandang grayon.
Camboran
Wutuh
d.Yogyaswara: tembung loro sing ngarep swara “a” lan sing mburi aware "i" nduweni teges
lanang wadon.
Tuladha: Dewa-dewi, Widara-widari, pemudha-pemudhi, yaksa-yaksi, siswa-siswi, raseksa-
raseksi, mahasiswa-mahasiswi, kedhana-kedhini.

e. Tembung kosok balen: (antonim)


Tuladha: gedhe cilik, amba ciut, lanang wadon, dawa cendhak, enom tuwa, adoh cedhak,
mangkat mulih, bapak ibu.

f. Tembung nunggal (misah): tembung loro sing beda tegese nanging kerep kasebut bareng lan
sesambungan raket.
Tuladha: brambang bawang,cabe puyang, mrica pala, meja kursi, salam laos, klasa bantal,
kencur kemukus, lombok uyah.
02
Tugel
Camboran
Tugel
Camboran Tugel yaiku tembung sing
dumadi saka tembung loro sing
dirangkep dadi siji kanthi ngurangi
cacahing wanda
Camboran
Tugel
Wujude camboran tugel bisa dadi:

a. Tembung garba (sandhi garban):


Tuladha:
1. prapta + ing = prapteng
2. nara + pati = narpati
3. iya + iku = yeku
4. parama + iswara = prameswari
5. sure + ing = sureng
Camboran
Tugel

b. Tembung sing dikerata


Tuladha:
1. balung + kulit = lunglit
2. du + bang = dubang
3. gede + bagus = dhegus
4. gawe + kadang = wedang
Camboran
Tugel

c. Akronim (singkatan)
Tuladha:
1. sekdes = sekretaris desa
2. pemkot = pemerintah kota
3. pilpres = pilihan presidhen
4. sospol = sosial politik
5. kabag = kepala bagian
03
Tunggal
Camboran
Tunggal
Camboran tunggal yaiku tembung kang
dumadi saka tembung loro sing
dirangkep dadi siji, nanging tembung siji
lan sijine wis ora kena dipisah-pisah
maneh mergo wis nduweni teges anyar.
Camboran
Tunggal
Contoh tembung camboran tunggal:
"balung" kuwi perangane awak sing atos dhewe
"kuwuk" kuwi kucing alasan ora ana sing duweni
“balung kuwuk” jenenge ceriping tela pohung diiris tipis terus digoreng garing
nganti kemripik.
04
Wudar
Camboran
Wudar
Camboran wudar yaiku tembung kang
dumadi saka tembung loro sing
dirangkep dadi siji, nanging tembung siji
lan sijine isih nduwe teges dhewe-dhewe
Camboran
Wudar
Contoh tembung camboran wudar:\

1. Pelem golek
2. Wayang kulit
3. Meja tulis
4. Piring beling
5. rumah sakit
6. buku gambar
7 .gunung gamping
lsp
Terima Kasih

Anda mungkin juga menyukai