Anda di halaman 1dari 29

Diskusi Kasus

KWASHIORKOR
Henni Hanrisyah Nurlina, S. Ked Diah Widiastuti, S. Ked Christa Maura Putri, S. Ked

Pembimbing: dr.H.Nazir HZ, SpA (K)


Departemen Ilmu Kesehatan Anak FK UNSRI Rumah Sakit Dr. Mohammad Hoesin Palembang 2011

LAPORAN KASUS

IDENTIFIKASI

Seorang anak perempuan usia 1 tahun 4 bulan BB: 8,3 kg, TB: 74 cm beralamat di 36 Ilir Palembang Datang ke RSMH pada tanggal 21 Juli 2011, dengan keluhan utama: Bengkak di seluruh tubuh

ANAMNESIS

Keluhan Utama : Bengkak di seluruh tubuh Keluhan Tambahan : Berat badan tidak naik Riwayat Perjalanan Penyakit
3 bulan SMRS BAB cair, 5-7 x @ gelas belimbing selama > 2 minggu, lendir (-), darah (-), muntah (-) Dibawa ke dokter: oralit, obat lupa namanya BAB cair berhenti, nafsu makan

2 minggu SMRS
Bengkak pada mata, perut, dan kaki; koreng dan bercak2 kecokelatan di kulit; muntah (-); diare (-), sesak napas (-), R/ berhenti saat menyusu (-); R/ kebiruan (-), demam (-), BAB dan BAK biasa, nafsu makan << Dibawa ke RS Siti Khodijah

Rujuk ke RSMH

anamnesis
R/penyakit dahulu: R/ diare lama (+) R/ penyakit dalam keluarga: (-) R/ keluarga: Penderita anak tunggal, ayah berumur 25 tahun, pendidikan SD, bekerja sebagai buruh. Ibu berumur 19 tahun, pendidikan SMP, ibu rumah tangga Kesan: keluarga kurang mampu R/ kehamilan dan kelahiran Lahir ditolong bidan, spontan, cukup bulan, langsung menangis, BBL 2500 gram

anamnesis
R/ imunisasi BCG (+), scar (+), DPT 1,2,3 (+), Polio 1,2,3,4 (+), Hepatitis B 1,2,3 (+), Campak (+) Kesan : Imunisasi dasar lengkap R/ perkembangan: Tengkurap usia 3 bulan, duduk usia 6 bulan, merangkak usia 9 bulan, berjalan usia 12 bulan. Kesan: riwayat perkembangan dalam batas normal

RIWAYAT MAKAN

ASI Bubur susu Nasi tim Nasi

: lahir - usia 1 tahun 1 bulan : 4 bulan - 9 bulan : 9 bulan - 1 tahun 2 bulan : 1 tahun 2 bulan - sekarang, 3 x/hari @ 3 sendok makan nasi disertai lauk telur dan tahu. Penderita lebih menyukai makan makanan ringan Penderita jarang makan sayur dan buah. Kesan : kualitas dan kuantitas makanan kurang BB tertinggi penderita 11 kg saat berumur 1 tahun.

PEMERIKSAAN FISIK UMUM

Keadaan umum : tampak sakit sedang Kesadaran : kompos mentis Nadi: 128 x/menit (isi cukup dan tegangan cukup) Pernapasan: 40 x/menit Suhu: 36,9 0C BB: 8,3 kg; TB: 74 cm BB/U = 8,3/10,6 x 100% = 78,3% TB/U 74/78 x 100% = 94,8 % BB/TB = 8,3/9,5 x 100% = 87,4 %. Kesan: Gizi buruk

Pemeriksaan fisik khusus


Kepala Rambut coklat kemerahan, tidak mudah dicabut Mata: pupil bulat, isokor, konjungtiva anemis +/+, mata cekung -/-, edema palpebra +/+ Telinga: sekret (-) Hidung: sekret (-), nafas cuping hidung (-) Mulut: bibir kering (-) Tenggorok: faring hiperemis (-) Muka seperti orang tua (-) Leher : JVP tidak meningkat, KGB tidak membesar

Pemeriksaan fisik khusus


Thoraks : simetris, retraksi (-) Jantung: bunyi jantung I dan II normal, murmur dan gallop (-) Paru: vesikuler (+) N, ronkhi (-), wheezing (-) Abdomen : cembung, lemas, hepar teraba - dan lien tidak teraba, bising usus (+) normal Extremitas : edema (+) Genital: edema vulva (+) Kulit : CPD (+) Status neurologis : dalam batas normal

RINGKASAN DATA DASAR

Seorang anak perempuan berusia 1 tahun 4 bulan dengan status gizi buruk beralamat di 36 Ilir palembang, dirawat tanggal 21 Juli 2011 dengan keluhan utama bengkak di seluruh tubuh. Riwayat perjalanan penyakit: sejak 3 bulan SMRS, penderita sering BAB cair dengan frekuensi 5-7 kali/hari,dan telah terjadi selama lebih dari 2 minggu, lendir (-), darah (-), jumlah @1/4 gelas belimbing, cair lebih banyak dari ampas, muntah (-), demam (+) namun tidak terlalu tinggi. Penderita dibawa ke dokter dan diberi oralit serta obat (ibu penderita lupa namanya). BAB cair penderita berhenti, namun nafsu makan penderita mengalami penurunan.

RINGKASAN DATA DASAR

Sejak 2 minggu SMRS, mulai timbul bengkak pada seluruh tubuh penderita yaitu pada mata, perut dan kaki. Bengkak disertai timbulnya koreng dan bercak-bercak kecokelatan di kulit. Sesak nafas (-). Riwayat berhenti saat sedang menyusui (-). Riwayat kebiruan (-). Demam (-). BAB dan BAK biasa. Nafsu makan penderita semakin berkurang. Penderita lalu dibawa ke RS Siti Khadijah dan dirujuk ke RSMH Palembang. Pemeriksaan Fisik : keadaan umum: tampak sakit sedang, kesadaran: kompos mentis, nadi: 128 x/menit (isi dan tegangan cukup), pernapasan: 40 x/menit, temperatur: 36,90C. Keadaan spesifik: rambut berwarna coklat kemerahan, konjungtiva anemis, hepar teraba - , ekstremitas edema, vulva edema, CPD (+)

ANALISIS AWAL

KU: bengkak di seluruh tubuh Jantung

Ginjal

Gizi

BB/U > 60% dengan edema


Marasmik kwashiorkor Syok (-) Letargi (-) Dehidrasi (-) Kondisi V

Sesak napas (-) R/ berhenti saat menyusu/ minum (-) R/ kebiruan (-)

Sindroma nefrotik: BAB dan BAK biasa

Kwashiorkor

Pemeriksaan Penunjang

Koreng dengan bercak cokelat di kulit Kualitas dan kuantitas makan yang buruk

MASALAH AWAL

1. Umum 2. Kwashiorkor kondisi V

RENCANA AWAL

M1 R/d R/t R/p

: : : :

Umum darah rutin, urin rutin, feses rutin tidak ada tidak ada

RENCANA AWAL
M2 R/d R/t : Kwashiorkor kondisi V : fungsi ginjal, BSS, fungsi hati, elektrolit, profil lipid, kultur feses, dan kultur urin : - Dextrosa 10% 50 cc oral 2 jam pertama: F75 dosis setiap 30 menit 10 jam berikutnya: F75 70 cc setiap 2 jam Vitamin A 200.000 IU Asam folat 1 x 5 mg Vitamin C 1 x 50 mg Vitamin B kompleks 1 x 1 tablet Cotrimoksazol 2 x 1 sendok teh : menjelaskan kepada orang tua penderita mengenai kemungkinan penyakit anaknya, pemeriksaan yang akan dilakukan, dan penatalaksanaan penyakit

R/p

CATATAN LANJUTAN SELAMA PERAWATAN


M1 S: O: Laboratorium rutin Darah: Hb: 5,5 g/dl; Ht: 17 vol%; trombosit: 29.000/mm3,eritrosit : 2.390.000/ mm3; leukosit: 1.600/ mm3, LED: 2 mm/jam; MCH: 23 pico gram; MCV: 72 micro gram; MCHC: 32%, Rt: 1,2%. Hitung jenis: 0/0/2/41/55/2 Urin: warna kuning jernih, protein (-), glukosa (-) Feses: warna hijau, konsistensi lembek, amuba (-) eritrosit 0-1, leukosit 2-4, bakteri (+), telur cacing (-), protein (-), lemak (+), karbohidrat (-) A: anemia defisiensi besi karena < asupan makanan P: 21/07/2011

CATATAN LANJUTAN SELAMA PERAWATAN


M2 21/07/2011 S: bengkak seluruh tubuh O: KU: tampak sakit sedang, sens: CM nadi: 128 x/m RR: 40x/m; suhu: 36,9 0C BB/U: 78,3%; TB/U: 94,8%, BB/TB: 87,4% KS: kepala: rambut cokelat kemerahan, konjungtiva anemis +/+, pupil bulat, isokor, refleks cahaya +/+ Leher: JVP tidak meningkat Thoraks: dalam batas normal Abdomen: cembung, lemas, hepar teraba - , lien tidak teraba, bising usus (+) normal. Ekstremitas dan genital: edema (+) Kulit: CPD (+)

O: Laboratorium: BSS: 119 mg/dl; kolesterol 127 mg/dl; HDL: 40 mg/dl; LDL: 46 mg/dl: trigliserid: 207 mg/dl; protein: 4,3 g/dl; albumin 1,4 g/dl; globulin: 2,9 g/dl; asam urat: 3,4 mg/dl; ureum 1,9 mg/dl; kreatinin 0,5 mg/dl; SGOT: 50 U/L; SGPT: 34 U/L; Na: 132 mmol/l; K: 3,5 mmol/l, Ca: 1,91 mmol/l; TIBC: 45 g/dl; Fe: 26 g/dl, klorid: 104 mmol/dl A: BAK biasa, profil lipid: kolesterol dbn, urin rutin: proteinuria (-) sindroma nefrotik dapat disingkirkan. Diagnosis: Kwashiorkor kondisi V P: Pasang NGT Dextrosa 10% 50 cc oral 2 jam pertama: F75 dosis setiap 30 menit 10 jam berikutnya: F75 70 cc setiap 2 jam Vitamin A 200.000 IU Asam folat 1 x 5 mg Vitamin C 1 x 50 mg Vitamin B kompleks 1 x 1 tablet Cotrimoksazol 2 x 1 sendok teh

CATATAN LANJUTAN SELAMA PERAWATAN


22/07/2011
S: susu tidak habis, muntah 3 x O: KU: dbn KS: anemis (+), hepar -, edema (+), BU (+) N, CPD (+) Lab: Hb 9,2 g/dl, CRP (+), leu 15.300/mm3 A: kwashiorkor V, sepsis
P: F75 12 x 70 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab Ampisillin 4 x 100 mg Gentamisin 1 x 60 mg

23/07/2011

24/07/2011
S: susu tidak habis, kembung O: KU: dbn KS: anemis (-), hepar -, edema (+), BU (+) N, CPD (+) Lab: Hb 8,8 g/dl, leu 12.000 mm3, Ht 2,6 vol%, eri 3.660.000/mm3, trom 80.000/mm3 A: kwashiorkor V, sepsis

S: susu tidak habis, BAB cair, kembung (+) O: KU: dbn KS: anemis (-), hepar -, edema (+), BU (+) N, CPD (+) A: kwashiorkor V, sepsis

P: F75 12 x 70 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab Ampisillin 4 x 100 mg (1) Gentamisin 1 x 60 mg (1)

P: F75 12 x 70 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab Ampisillin 4 x 100 mg (2) Gentamisin 1 x 60 mg (2)

CATATAN LANJUTAN SELAMA PERAWATAN


25/07/2011 26/07/2011
27/07/2011
S: kembung O: KU: dbn KS: Hepar -, edema <<, BU (+) N, CPD (+) Kultur urin: Gram (-), basil (+), E. coli > 100.000/ ml A: kwashiorkor V, sepsis P: F75 8 x 105 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab Ampisillin 4 x 100 mg (5) Gentamisin 1 x 60 mg (5)

S: BAB cair, susu habis O: KU: dbn KS: Hepar -, edema (+), BU (+) N, CPD (+) A: kwashiorkor V, sepsis

S: susu tidak habis, kembung O: KU: dbn KS: Hepar -, edema (+), BU (+) N, CPD (+) A: kwashiorkor V, sepsis

P: F75 8 x 105 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab Ampisillin 4 x 100 mg (3) Gentamisin 1 x 60 mg (3)

P: F75 8 x 105 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab Ampisillin 4 x 100 mg (4) Gentamisin 1 x 60 mg (4)

CATATAN LANJUTAN SELAMA PERAWATAN


28/07/2011 29/07/2011 30/07/2011

S:O: KU: dbn KS: Hepar -, edema <<, BU (+) N, CPD (+) A: perbaikan

S:O: KU: dbn KS: Hepar -, edema <<, BU (+) N, CPD (+) A: perbaikan

S:susu tak habis, muntah (+), BAB cair 7 x, kembung O: KU: dbn KS: mata cekung (+), hepar -,edema <<, BU , CPD (+) A: kwashiorkor kondisi III P: F75 8 x 105 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab Amoksisilin 3 x 1,5 cth Resomal tiap BAB cair

P: F75 8 x 105 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab Amoksisilin 3 x 1,5 cth

P: F75 6 x 145 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab Amoksisilin 3 x 1,5 cth

CATATAN LANJUTAN SELAMA PERAWATAN


31/07/2011 1/08/2011 2/08/2011
S: BAB cair 10 x O: KU: dbn KS: hepar -,edema <<, BU , CPD (+) Lab fese: kuning, lunak, bakteri (+), lemak (+) A: kwashiorkor kondisi III, ISK P: F75 8 x 105 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab Inj. Cefotaxim 2 x 400 mg (1) Resomal tiap BAB cair

S: BAB cair O: KU: dbn KS: hepar -,edema <<, BU (+) N, CPD (+) A: kwashiorkor kondisi III

S: BAB cair O: KU: dbn KS: hepar -,edema <<, BU (+) N, CPD (+) A: kwashiorkor kondisi III

P: F75 8 x 105 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab Amoksisilin 3 x 1,5 cth Resomal tiap BAB cair

P: F75 8 x 105 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab Amoksisilin 3 x 1,5 cth Resomal tiap BAB cair

CATATAN LANJUTAN SELAMA PERAWATAN


3/08/2011 4/08/2011 5/08/2011

S: BAB cair 9 x O: KU: dbn KS: hepar ttb,edema <<, BU A: perbaikan, ISK

S: BAB cair 10 x O: KU: dbn KS: hepar ttb,edema <<, BU A: perbaikan, ISK

S: BAB cair 10 x O: KU: dbn KS: hepar ttb,edema <<, BU A: perbaikan, ISK

P: F75 8 x 105 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab Inj. Cefotaxim 2 x 400 mg (2) Resomal tiap BAB cair

P: F75 8 x 105 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab Inj. Cefotaxim 2 x 400 mg (3) Resomal tiap BAB cair

P: F75 8 x 105 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab Inj. Cefotaxim 2 x 400 mg (4) Resomal tiap BAB cair

CATATAN LANJUTAN SELAMA PERAWATAN


6/08/2011 7/08/2011 8/08/2011
S: BAB cair 5-6x O: KU: dbn KS: hepar ttb,edema (-), BU Lab: hb 11,0 g/dl, leu 10.300 mm3, DC 0/3/1/45/41/10 A: perbaikan, ISK P: F100 6 x 140 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab Inj. Cefotaxim 2 x 400 mg (7) Resomal tiap BAB cair

S: BAB cair 8-10 x O: KU: dbn KS: hepar ttb,edema <<, BU A: perbaikan, ISK

S: BAB cair 2 x O: KU: dbn KS: hepar ttb,edema minimal, BU A: perbaikan, ISK

P: F75 8 x 105 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab Inj. Cefotaxim 2 x 400 mg (5) Resomal tiap BAB cair

P: F75 8 x 105 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab Inj. Cefotaxim 2 x 400 mg (6) Resomal tiap BAB cair

CATATAN LANJUTAN SELAMA PERAWATAN


9/08/2011 10/08/2011 11/08/2011

S: BAB lembek 2x O: KU: dbn KS: hepar ttb,edema (-), BU (+) N A: kwashiorkor kondisi V

S: BAB cair 3-4 x O: KU: dbn KS: hepar ttb,edema (-), BU (+) N A: perbaikan

S: BAB cair (-), muntah (-) O: KU: dbn KS: hepar ttb,edema (-), BU (+) N A: perbaikan

P: F100 6 x 150 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab

P: F100 6 x 160 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab

P: F100 6 x 170 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab

CATATAN LANJUTAN SELAMA PERAWATAN


12/08/2011 13/08/2011 14/08/2011

S: susu sisa d NGT O: KU: dbn KS: hepar ttb,edema (-), BU (+) N A: perbaikan

S: O: KU: dbn KS: hepar ttb,edema (-), BU (+) N A: perbaikan

S: O: KU: dbn KS: hepar ttb,edema (-), BU (+) N A: perbaikan

P: F100 6 x 180 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab

P: F100 6 x 190 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab

P: F100 6 x 200cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab

CATATAN LANJUTAN SELAMA PERAWATAN


15/08/2011 16/08/2011 17/08/2011

S: O: KU: dbn KS: hepar ttb,edema (-), BU (+) N A: perbaikan

S: O: KU: dbn KS: hepar ttb,edema (-), BU (+) N A: perbaikan

S: O: KU: dbn KS: hepar ttb,edema (-), BU (+) N A: perbaikan

P: F100 6 x 210 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab

P: F100 6 x 220 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab

P: F100 6 x 220 cc As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab

CATATAN LANJUTAN SELAMA PERAWATAN


18/08/2011 19/08/2011 20/08/2011

S: O: KU: dbn KS: hepar ttb,edema (-), BU (+) N A: perbaikan

S: O: KU: dbn KS: hepar ttb,edema (-), BU (+) N A: perbaikan, ISK

S: O: KU: dbn KS: hepar ttb,edema (-), BU (+) N A: perbaikan

P: F100 6 x 230 cc ( oral, NGT) Nasi biasa 3 x 1 As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab

P: F100 6 x 240 cc ( oral, NGT) Nasi biasa 3 x 240 kkal As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab

P: F100 6 x 250 cc ( oral, NGT) Nasi biasa 3 x 250 kkal Amikasin 2 x 50 mg As. Folat 1x1 mg Vit. C 1 x 50 mg Vit. B kompleks 1 x 1 tab

Anda mungkin juga menyukai