KEMAHIRAN BERFIKIR SECARA KRITIS DAN KREATIF BAGI PELAJAR

TINGKATAN EMPAT SEKOLAH-SEKOLAH FELDA DI

DAERAH BERA PAHANG

MOHD RUZAIDI BIN IBRAHIM

DISERTASI INI DIKEMUKAKAN BAGI MEMENUHI SYARAT UNTUK

MEMPEROLEHI IJAZAH SARJANA PENDIDIKAN (BIOLOGI)

FAKULTI SAINS DAN TEKNOLOGI

UNIVERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS
2012

PENGAKUAN

Saya mengaku disertasi ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan dan
ringkasan yang setiap satunya saya jelaskan sumbernya.

..
16.01.2013

MOHD RUZAIDI BIN IBRAHIM

M20102001039

PENGHARGAAN

Bismillahhirahmanirahim.
Dengan Nama Allah yang Maha Pengasih Lagi Maha Penyayang. Selawat dan
salam buat Nabi Muhammad S.A.W, Rasul junjungan pembawa sinar
kegemerlapan, sahabat-sahabtnya dan seluruh pewaris pembawa kebenaran.
Alhamdulillah, dengan rasa penuh syukur ke hadrat Allah S.W.T kerana
dengan izinNya, projek kajian ini dapat diselesaikan. Ribuan terima kasih dan
jutaan penghargaan ditujukan kepada Dr. Mai Shihah Binti Abdullah selaku
penyelia sekaligus pembimbing yang melimpahkan selautan ilmu dalam segenap
aspek sejak dari mula kajian ini dijalankan sehingga penulisan disertasi ini dapat
disempurnakan.
Sekalung ucapan terima kasih juga kepada pensyarah yang menjadi penilai
atas kesediaan berkongsi ilmu dan kepakaran. Tidak lupa juga penghargaan buat
keseluruhan pensyarah yang mengajar dan memberikan curahan ilmu tanpa batasan
dalam semua bidang yang diajarkan.
Juga ucapan terima kasih dan penghargaan buat semua Pengetua, rakanrakan guru serta pelajar sekolah menengah yang terlibat dengan kajian ini, yang
sudi meluangkan masa dan memberi kerjasama dalam membantu menyiapkan
kajian ini.
Penghargaan terima kasih juga buat isteri tercinta, Norazlin Bt Anuar yang
banyak memberi dorongan dan sumbagan idea, serta pengorbanan dan inspirasi
yang diberikan bersama anak-anak tersayang Nor Aleya Umairah, Muhammad
Danish Iskandar dan Muhammad Raif Hazim bagi membakar semangat dalam
meneruskan pengajian dan menyiapkan kajian ini.
Akhir sekali jutaan terima kasih kepada semua ahli keluarga, terutama
kedua Ibubapa dan Ibubapa mentua atas doa, bantuan dan dorongan yang diberikan
sepanjang pengajian ini.
Semoga sumbangan dan bantuan ikhlas anda semua dan kerja-kerja kajian
ini diberkati Allah S.W.T. Amin.

ii

KEMAHIRAN BERFIKIR SECARA KRITIS DAN KREATIF BAGI

PELAJAR TINGKATAN EMPAT SEKOLAH-SEKOLAH FELDA
DI DAERAH BERA PAHANG

Abstrak

Kemahiran Pemikiran Kritikal penting dalam semua profesion khususnya sistem

pendidikan Negara kita. Warga pendidik perlu mempersiapkan para pelajar untuk
memiliki kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif bagi menghadapi pelbagai
cabaran dalam transformasi pembelajaran dan pengajaran masa kini. Kajian ini
dijalankan untuk mengesan tahap penguasaan kemahiran berfikir secara kritis dan
kreatif pelajar dalam kalangan pelajar tingkatan empat sekolah FELDA. Sejumlah
156 orang pelajar daripada lima buah Sekolah Menengah Felda dan 33 orang
pelajar tingkatan empat daripada Sekolah Menengah Seri pelajar cemerlang dipilih
sebagai sampel kajian. Instrumen kajian yang digunakan ialah soal selidik Watson
Glaser Critical Thinking Appraisal-A (WGCTA) yang mengandungi 80 item.
Analisis perisian SPSS versi 17.0 digunakan untuk mendapat frekuensi, min dan
sisihan piawai. Data dianalisis untuk melihat perbezaan tahap penguasaan KBKK
di antara jantina, perbandingan tahap penguasaan KBKK di antara pelajar Sekolah
Felda harian biasa dan pelajar Sekolah Seri pelajar cemerlang dan penguasaan
KBKK pelajar dengan pencapaian akademik PMR pelajar. Tahap penguasaan
KBKK dalam kalangan pelajar tingkatan empat daerah Bera didapati berada pada
tahap yang Sederhana bagi kedua-dua jantina, lelaki (49.17%) manakala pelajar
perempuan (48.64%). Pelajar lelaki didapati lebih baik penguasaan KBKK
berbanding pelajar perempuan. Kesimpulan kajian ini menunjukkan tidak wujud
perbezaan penguasaan KBKK merentasi jantina. Di Sekolah Menengah FELDA,
penguasaan KBKK mempunyai hubungan yang Lemah dengan penguasaan
akademik. Justeru kajian mencadangkan agar pelajar didedahkan dengan pelbagai
bahan melalui penyediaan lembaran aktiviti semasa sesi P&P untuk meningkatkan
tahap kreativiti mereka. Guru disarankan cuba elakkan daripada menjalankan P&P
berorientasikan peperiksaan serta perbanyakkan aktiviti berbentuk amali untuk
meningkatkan penguasaan kemahiran berfikir pelajar.
iii

CRITICAL AND CREATIVE THINKING SKILLS OF FORM FOUR

STUDENTS OF FELDA SCHOOLS IN THE
BERA DISTRICT PAHANG
Abstract
Critical thinking skills is important in all professions particularly in the education
system of our country. Educators need to prepare the students to posses the skills of
thinking critically and creatively to face the varieties of challenges with the
transformation of teaching and learning process today. This study was conducted to
detect the mastery level of critical thinking and creative in schools among form
four students. A total of 156 students from five FELDA Secondary Schools and 33
excellent students from form four of the boarding Secondary School (Seri Bera)
were selected for the study. The instrument used was questionnaire by Watson
Glaser Critical Thinking Appraisal-A (WGCTA) which containing 80 items. SPSS
version 17.0 was used for the frequencies, mean and standard deviations. Data was
analyzed to see the differentiation of CCTS mastery skill between the level of
gender, the comparison CCTS between normal daily FELDA School students and
boarding school students and students CCTS mastery skill in comparison with
PMR students academic performance. The level of critical and creative thinking
among students in Bera district is found to be at a Medium for both sexes, males
(49.17%), while the girls (48.64%). The male students were better in creative and
critical thinking proficiency than the girls. As a conclusion, this study has shown
no significant differences of CCTS across gender domination. In FELDA
Secondary School, the mastery of CCTS has a weak link, relationship toward
mastering in academic performance. Thus, the study suggests that students should
be exposed to a variety of materials through preparation of sheet activity during the
session of P & P to improve their creativity. Teachers are recommended trying to
avoid undertaking R & D examination-oriented lesson and vary the practical nature
based activities to increase the thinking skills of the students.

iv

KANDUNGAN

PENGAKUAN
PENGHARGAAN
ABSTRAK
ABSTRACT
SENARAI JADUAL
SENARAI RAJAH
SENARAI SINGKATAN TATANAMA
BAB 1
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
1.6
1.7
1.8
1.8.1
1.8.2
1.9
1.10
1.11
1.11.1
1.11.2
1.11.3
1.11.4

PENDAHULUAN
Pengenalan
Latar Belakang Kajian
Pernyatan Masalah
Kerangka Konsep Kajian
Tujuan Kajian
Objektif Kajian
Persoalan Kajian
Skop Kajian
Subjek Kajian
Alat Kajian
Rasional Kajian
Kepentingan Kajian
Definisi Kajian
Pemikiran Kritis
Pemikiran Kreatif
Komponen Kemahiran Berfikir secara Kritis
dan Kreatif

Muka Surat
ii
iii
iv
v
x
xii
xiii
1
1
2
8
10
13
13
14
15
16
16
18
19
Muka Surat
20
20
20
21

Sekolah FELDA
Rumusan

22
23

TINJAUAN LITERATUR
Pengenalan
Takrifan Berfikir
Konsep Kemahiran Berfikir secara Kritis dan
Kreatif

25
25
25
28

Aspek-Aspek Kemahiran Berfikir secara Kritis

dan Kreatif

30

2.4

Kajian Tentang Tahap Kemahiran Berfikir

Kritis dan Kreatif

31

2.5

Rumusan

34

1.12
BAB 2
2.1
2.2
2.3
2.3.1

BAB 3
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5

METODOLOGI KAJIAN
Pengenalan
Reka Bentuk Kajian
Populasi dan Sampel Kajian
Lokasi Kajian
Instrumen Kajian

3.6
3.7
3.8
3.8.1

3.9

Rumusan

50

KEPUTUSAN KAJIAN
Pengenalan
Latar Belakang Responden
Tahap Penguasaan Kemahiran Berfikir Antara
Sekolah Felda Harian Biasa dan Sekolah Seri
Pelajar Cemerlang

52
52
53
54

4.2.2

Tahap Penguasaan Kemahiran Berfikir Secara

Kritis dan Kreatif Antara Jantina

59

4.2.3

Tahap Penguasaan Kemahiran Berfikir Secara

Kritis dan Kreatif Dengan Pencapaian
Akademik PMR Pelajar

68

Rumusan

73

PERBINCANGAN
Pengenalan
Ringkasan Kajian
Dapatan Kajian
Penguasaan Kemahiran Berfikir secara Kritis
dan Kreatif Merentas Jantina

75
75
76
77
78

BAB 4
4.1
4.2
4.2.1

4.3
BAB 5
5.1
5.2
5.3
5.3.1
5.3.2

BAB 6
6.1
6.2
6.3

Prosedur Kajian
Kebolehpercayaan dan Kesahan Alat Kajian
Analisis Data
Perbandingan Min Penguasaan Kemahiran
Berfikir Kritis dan Kreatif Merentas Jantina dan
Pencapaian Akademik PMR

36
36
37
38
40
42
Muka Surat
44
46
46
49

Hubungan Penguasaan Kemahiran Berfikir

Kritis dan Kreatif Dengan Pencapaian Sains
PMR
KESIMPULAN DAN CADANGAN
Pengenalan
Rumusan dan Dapatan Kajian
Cadangan Kajian
vi

Muka surat
82

85
85
86
88

6.4

Cadangan Penyelidikan Masa Depan

90

RUJUKAN

93

LAMPIRAN
Kertas Panduan dan Arahan Ujian Kemahiran
Berfikir Secara Kritis dan Kreatif

97
98

Lampiran B

Kertas Soalan Soal Selidik Ujian Kemahiran

Berfikir Secara Kritis dan Kreatif

109

Lampiran C

Kertas Jawapan Objektif Ujian Kemahiran

Berfikir Secara Kritis dan Kreatif

127

Lampiran D

Jawapan Ujian Kemahiran Berfikir secara Kritis

dan Kreatif

131

Lampiran A

SENARAI JADUAL

Jadual
1.1
1.2
3.1
3.2

Kreativiti dan faktor budaya

Sub ujian kemahiran berfikir kritis dan kreatif
Bilangan sampel pelajar mengikut sekolah
Bilangan sampel kajian pelajar di Sekolah-sekolah
Felda harian biasa dan Sekolah Seri pelajar
cemerlang di daerah Bera

Muka Surat
7
17
39
40

3.3

Sampel mengikut sekolah dan mengikut Felda-Felda

terlibat di daerah Bera, Pahang

41

3.4

Penggredan skor tahap penguasaan kemahiran

berfikir kritis dan kreatif pelajar

47

3.5

Kaedah statistik
persoalan kajian

berdasarkan

48

3.6
4.1
4.2
4.3

Nilai pekali korelasi Pearson (Pearson r)

Demografi responden mengikut sekolah dan jantina
Demografi responden mengikut jantina keseluruhan
Perbandingan kemahiran berfikir secara kritis dan

50
53
54
55

yang

digunakan

vii

kreatif dalam kalangan pelajar Sekolah Menengah

Felda dan Sekolah Seri
4.4

Hubungan dan perbandingan di antara kemahiran

berfikir secara kritis dan kreatif Sekolah Felda
harian biasa dan Sekolah Seri pelajar cemerlang

58

4.5

Penguasaan KBKK antara jantina dalam kalangan

pelajar Sekolah Felda harian biasa

59

4.6

Hubungan dan perbandingan penguasaan KBKK

antara jantina dalam kalangan pelajar Sekolah Felda
harian biasa

61

Jadual
4.7

Penguasaan KBKK antara jantina dalam kalangan

pelajar Sekolah Seri pelajar cemerlang

Muka surat
63

4.8

Hubungan dan perbandingan penguasaan KBKK

antara jantina dalam kalangan pelajar Sekolah Seri
pelajar cemerlang

64

4.9

Perbandingan mengikut jantina kemahiran berfikir

secara kritis dan kreatif dalam kalangan pelajar
keseluruhannya

66

4.10

Hubungan dan perbandingan antara jantina

berdasarkan kemahiran berfikir secara kritis dan
kreatif dalam kalangan pelajar keseluruhannya

67

4.11

Perbandingan
mengikut
jantina
komponen
penguasaan KBKK dan pencapaian akademik PMR
dalam kalangan pelajar

69

4.12

Hubungan dan perbandingan antara jantina

berdasarkan penguasaan KBKK dan pencapaian
akademik PMR dalam kalangan pelajar

71

4.13

Perbandingan
mengikut
kategori
sekolah
berdasarkan penguasaan KBKK dan pencapaian
akademik PMR dalam kalangan pelajar

72

4.14

Hubungan dan perbandingan antara kategori sekolah

berdasarkan penguasaan KBKK dan pencapaian
akademik PMR dalam kalangan pelajar

73

viii

SENARAI RAJAH

Rajah
1.1
3.1

Muka Surat
12
45

Kerangka konsep kajian

Carta alir prosedur kajian

ix

SENARAI SINGKATAN TATANAMA

KBKK

Kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif

KPM

Kementerian Pendidikan Malaysia

KBSM

Kurikulum Baru Sekolah Menengah

BPG

Bahagian Pendidikan Guru

P&P

Pembelajaran dan pengajaran

PMR

Penilaian Menengah Rendah

SPM

Sijil Pelajaran Malaysia

WGCTA

Watson Glaser Critical Thinking Appraisal

PPK

Pusat Perkembangan Kurikulum

FELDA

Lembaga Kemajuan Tanah Persekutuan

SMK

Sekolah Menengah Kebangsaan

SPSS

Statistical Package for Social Science

xi

BAB 1

PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan

Kajian yang telah dijalankan tentang penguasaan kemahiran berfikir secara kritis
dan kreatif berkait dengan penguasaan pelajar bagi subjek Sains (Sains & Biologi)
bagi pelajar-pelajar yang mengikut pembelajaran mengikut kelas Sains Tulen dan
Sains Teras. Kajian ini dijalankan dalam kalangan pelajar-pelajar tingkatan empat
Sekolah Menengah Felda di salah satu daerah di negeri Pahang iaitu daerah Bera.
Sebanyak lima buah Sekolah Menengah yang dikenal pasti telah dipilih sebagai
tempat kajian dan pelajar-pelajar tingkatan empat sekolah tersebut dijadikan
sebagai responden kajian. Sekolah-sekolah ini adalah sebahagian daripada Sekolah
Menengah di daerah Bera yang terdapat di kawasan Felda di bawah jajahan daerah
Bera.
1.2 Latar Belakang Kajian
1

Kurikulum yang dipraktikkan di Malaysia adalah bersifat dinamik, relevan,

futuristik, responsif, holistik dan bersepadu. Justeru mata pelajaran Biologi dan
Sains diwujudkan bertujuan melahirkan pelajar yang berkualiti dari segi
penguasaan ilmu pengetahuan, kemahiran, dan berketrampilan profesionalisme
dalam bidang yang bakal dipilih oleh mereka selaras dengan Falsafah Pendidikan
Negara.

Guru-guru berkualiti yang diharap dapat meningkatkan pembangunan

insan, termasuklah kestabilan emosi, kreativiti, keyakinan diri. Dengan
perkembangan positif ini, pembelajaran dan pengajaran akan lebih menyeluruh dan
mampu mencungkil kebolehan manusia dalam konteks mereka sendiri. Malah
apabila para pelajar didedahkan dengan pembelajaran secara kritis dan kreatif
maka diharapkan mereka pelajar Sains dapat menganalisa dan mengenalpasti
kekuatan dan kelemahan diri masing-masing.

Demi memastikan aspirasi ini dicapai, pelajar-pelajar diberi galakan

pembelajaran sepanjang hayat dan kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif
adalah satu wahana yang boleh diaplikasikan. Malaysia mempunyai sistem
pendidikan yang terbaik dalam kalangan dunia ketiga tetapi pada masa hadapan ia
akan menjadi lebih mencabar dan guru memainkan peranan yang penting untuk
menentukan serta membentuk generasi akan datang. Kejayaan yang dihasratkan
berkaitan secara langsung dengan pendidikan yang disenaraikan sebagai cabaran
keenam dalam Wawasan 2020, intipatinya merujuk mewujudkan masyarakat yang
saintifik dan progresif, masyarakat yang inovatif dan memandang jauh ke hadapan.
2

Masyarakat bukan sahaja menjadi pengguna teknologi tetapi memberi sumbangan

kepada kemajuan teknologi masa hadapan.

Dasar Pendidikan Negara menjadikan sasaran pendidikan bertaraf dunia

dan secara tidak langsung meletakkan proses pendidikan sebagai satu bidang yang
penting dalam kehidupan seharian individu khususnya pelajar di sekolah-sekolah
yang berfungsi sebagai pusat perkembangan ilmu. Pengiktirafan yang diberikan
terhadap bidang pendidikan membawa satu implikasi dan impak yang serius
terhadap profesion perguruan yang merupakan agen dalam penyampaian ilmu. Jika
para pendidik memainkan peranan yang sewajarnya maka produk yang dihasilkan
dapat memenuhi keperluan pendidikan Negara. Corak pembelajaran yang bijak
akan melahirkan pelajar yang bijak (Adnan et al., 2006).

Semua manusia menjalani proses berfikir. Namun jenis dan cara mereka
berfikir adalah berbeza-beza antara individu dengan individu yang lain. Kualiti
serta buah fikiran yang dihasilkan juga berbeza. Kemahiran dalam selok belok
berfikir kritis dan kreatif amat perlu untuk tujuan-tujuan seperti mengelakkan
kesilapan

berfikir,

meningkatkan

pemikiran

secara

kreatif

dan

kritis,

memperkembangkan daya intelek dan merealisasikan Wawasan 2020. Pemikiran

secara kritis dan kreatif (KBKK) mampu mendorong seseorang pelajar untuk
menguji kebenaran sesuatu perkara atau masalah agar tidak membentuk
kesimpulan atau keputusan yang salah, di samping keupayaan untuk memproses
maklumat dan menghasilkan sesuatu yang baru dan asli. Idea baru boleh terhasil
melalui pengalaman atau gabungan idea-idea yang ada (Yahya, 2010).

Pemikiran secara kritis dan kreatif (KBKK) dapat diajarkan dengan

pelbagai strategi yang memberikan penekanan kepada cara penyampaian yang
menggalakkan pelajar befikir dan menguasai kemahiran serta isi pelajaran yang
sedang disampaikan. Oleh itu strategi pengajaran dan pembelajaran seharusnya
memberikan tumpuan kepada cara penyampaian pemikiran secara kritis dan
kreatif. Aspek lain yang perlu dipertimbangkan perancangan untuk mengajar
pemikiran kritis dan kreatif dalam pengajaran dan pembelajaran guru di dalam
bilik darjah.

Anjakan paradigm ke arah merealisasikan KBKK adalah selaras dengan

Falsafah Pendidikan Kebangsaan bertujuan untuk melahirkan insan yang seimbang
dari segi intelek, rohani, emosi dan jasmani di mana tumpuan diberikan kepada
daya berfikir yang meliputi Kemahiran Berfikir secara kritis dan kreatif (Pusat
Perkembangan Kurikulum, 2001). Kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif ini
perlu dijadikan landasan bagi proses pemerolehan ilmu dan kemahiran dalam
mempelajari sesuatu mata pelajaran. Pelajar seharusnya dilatih menggunakan
kemahiran berfikir ini untuk menyelesaikan masalah yang dihadapi dan membuat
keputusan sendiri dengan bijak dan tidak bergantung kepada orang lain. Mahir
berfikir adalah antara potensi minda yang berperanan penting dalam membuat
keputusan dan menyelesaikan masalah.

Di Malaysia, kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif telah pun

diberikan penekanan sejak penggubalan semula dan pelaksanaan Kurikulum Baru
Sekolah Rendah (KPM, 1983) dan Kurikulum Bersepadu Sekolah Menengah
(KPM, 1988). Pernyataan secara eksplisit Falsafah Pendidikan Kebangsaan (KPM,
4

1987) turut menekankan aspek-aspek intelek, rohani, emosi dan jasmani. Usaha
untuk menggabungkan keempat-empat aspek ini bertujuan melahirkan pelajar yang
berfikiran kritis, kreatif dan analitis. Perubahan pendidikan ini adalah untuk
melahirkan individu yang terdidik dari segi kognitif, afektif dan psikomotor agar
matang berfikir, berkemahiran untuk memikul tanggungjawab dan mempunyai
komitmen untuk mendukung aspirasi pendidikan Negara.

Pemikiran kritis amat penting untuk membentuk warganegara yang tahu

dan mampu menggunakan pemikiran mereka dalam menghadapi pelbagai cabaran,
tekanan dan perubahan manakala pemikiran kreatif dapat membentuk individu
lebih inovatif mempunyai daya kreativiti yang baik, ideal, imaginatif dan
mempunyai unsur-unsur humanistik dan artistik yang tinggi. Apabila kedua-dua
kemahiran ini dikuasai oleh pelajar melalui rangsangan dan latihan yang diberi
seterusnya pelajar mengaplikasikan dalam corak pembelajaran harian maka
pembelajaran yang optimum akan berlaku (Hiang, 1999).

Manusia yang dicipta oleh tuhan sebagai khalifah atau pemimpin di muka
bumi ini mempunyai berbagai keistimewaan dan kelebihan berbanding dengan
makhluk-makhluk lain. Kelebihan dan keistimewaan ini ialah manusia dikurniakan
akal. Akal atau minda adalah sumber ilmu intelek yang menghasilkan pengetahuan
melalui proses pemikiran dan pentaakulan minda (akal). Keputusan-keputusan dan
tindakan-tindakan yang dibuat oleh manusia ada kaitan dengan kemahiran berfikir.
Sekiranya keputusan dan tindakan itu membawa natijah positif kepada dirinya dan
orang lain, ia dikatakan keputusan yang berhikmah dan bijaksana (Abd. Halim,
2008).
5

Manusia juga dilahirkan ke dunia lengkap dengan potensi kreatif. Potensi

kreatif yang terbiar tanpa persekitaran yang sesuai akan membenamkan sifat-sifat
kreatif yang ada pada diri seseorang. Kanak-kanak kreatif yang dibiarkan tanpa
bimbingan dan asuhan yang sesuai akan menjadi kanak-kanak yang tidak kreatif.
Pengabaian kepada pemupukan sifat kreatif melahirkan orang yang mudah
menyerah, kekal sebagai pengguna, tidak berubah dan menerima seadanya serta
sentiasa takut kepada kegagalan.

Umumnya, Malaysia masih belum boleh dipanggil sebagai The creative

society seperti Amerika Syarikat, Sweden, Perancis dan Jerman. Hal ini
disebabkan oleh faktor-faktor budaya. Secara umumnya orang barat dikatakan
lebih kreatif berbanding dengan masyarakat timur atas faktor budaya. Terdapat
beberapa faktor yang menyebabkan masyarakat barat lebih kreatif berbanding
masyarakat timur (Jadual 1.1).

Jadual 1.1
Kreativiti dan faktor budaya
Masyarakat Barat
Individualistik
Kebebasan
Berfikiran terbuka
Potensi dan bakat diri
Berfikiran positif

Masyarakat Timur
Kolektiviti
Konsensus
Kepatuhan sosial & harmoni
Hak kumpulan / social
Berfikiran negative
6

Personaliti terbuka
Penglibatan tugas
Orientasi
Aktif dan kritikal
Mengambil risiko

Personaliti tertutup
Penglibatan ego
Orientasi persaingan / prestasi
Pasif dan senyap
Takut risiko / gagal

(Ng Aik Kwang (2001) Why Asians are less creative than westerns)

Justeru itu dalam konteks Malaysia, faktor-faktor yang telah dinyatakan ada
signifikannya. Tugas dan peranan pendidik di Malaysia agar dapat mengatasi
faktor-faktor budaya dalam usaha meningkatkan budaya kreatif dan inovatif dalam
kalangan masyarakatnya (Mohd Azhat et al., 2003).

Kementerian Pendidikan Malaysia telah memulakan gerakan besar-besaran

dalam mengubah struktur kurikulum yang lebih inovatif dengan memberi
penekanan terhadap kebolehan berfikir. Ramai guru telah dihantar ke Boston,
Amerika Syarikat untuk mempelajari kaedah dan pendekatan mengajar kemahiran
berfikir kritis dan kreatif (KBKK) dalam sukatan mata pelajaran di sekolah. Kesan
daripada gerakan yang dilakukan oleh Kementerian Pendidikan Malaysia di bawah
seliaan Pusat Perkembangan Kurikulum telah melaksanakan kaedah penyebatian
dalam hampir semua mata pelajaran yang di ajarkan pada peringkat rendah hingga
menengah pada pertengahan tahun 1990-an. Matlamat melahirkan pelajar yang
boleh berfikir, menyelesaikan masalah dan membuat keputusan ini telah termaktub
di

dalam

objektif

Kurikulum

Baru Sekolah

Menengah (KBSM) iaitu

mengembangkan dan meningkatkan lagi daya intelek serta pemikiran yang

rasional, kritis dan kreatif (Buku Penerangan KBSM, 1992).

Mesyuarat kabinet pada 8 Julai 2009 telah memutuskan bahawa pengajaran

mata pelajaran Sains dan Matematik dalam Bahasa Inggeris di semua sekolah akan
tamat pada penghujung sesi persekolahan tahun 2011. Mulai tahun 2012 kedua-dua
mata pelajaran tersebut akan diajar dalam bahasa melayu di tahun empat dan
tingkatan empat. Sehubungan dengan itu, kreativiti dalam pembelajaran dan
pengajaran guru Sains dan Matematik dibangunkan untuk dilaksanakan dalam
pembelajaran dan pengajaran berfokuskan kepada elemen kreativiti yang
memberikan paradigma baru kepada kurikulum dan ia amat sesuai dengan
perkembangan semasa dunia yang semakin kompetitif (BPG/KPM, 2011).

1.3 Pernyataan Masalah

Kegagalan pelajar untuk berfikir secara kritis banyak dipengaruhi oleh faktorfaktor seperti berikut; lemah dalam kemahiran komunikasi dan proses pengajaran
dan pembelajaran (P&P) yang kurang berkesan. Kebanyakan proses P&P yang
berlaku di sekolah lebih tertumpu pada kaedah penyampaian oleh guru. Kaedah ini
menyebabkan pelajar kurang berfikir dengan kritis dalam banyak perkara, guru
yang lebih berfikir bagi pihak pelajar dan pelajar tidak membina pengetahuannya.
Proses membina pengetahuan adalah mengaitkan pengetahuan yang baru diterima
dengan pengetahuan sedia ada supaya proses P&P yang berlaku adalah berkesan.
Dalam proses untuk mengasimilasikan pengetahuan baru dengan pengetahuan
sedia ada, ketidakseimbangan akan berlaku. Pada masa ini pelajar akan membuat
inferens, membuat hubung kait, mentafsir, menilai dan ini merupakan ciri-ciri
kemahiran berfikir kritis.

Perancangan pengajaran yang pelbagai oleh guru akan menarik minat

pelajar untuk belajar dan seterusnya meningkatkan pencapaian akademik mereka.
Sukatan mata pelajaran sains yang telah digubal adalah untuk melengkapkan diri
para pendidik dengan pengetahuan dan kemahiran dalam berfikir secara kreatif dan
kritis untuk disampaikan kepada pelajar. Berbagai kursus dan modul juga
dilaksanakan untuk tujuan memberi pengukuhan diri para pendidik untuk
merealisasikan kehendak Kementerian Pendidikan. Tetapi apa yang menyedihkan,
terdapat para pendidik tidak melaksanakan apa yang diperoleh dari kursus yang
dihadiri, antara penyebab mengapa pendidik kurang berminat untuk menjalankan
aktiviti kreatif di dalam bilik darjah disebabkan oleh kawalan kelas dan
penggunaan masa, sedangkan keperluan kemahiran berfikir secara kreatif dan kritis
masa kini amat penting di dalam pendidikan untuk melahirkan generasi yang
berkualiti dan berdaya maju.
Dalam konteks ini, di sekolah guru perlu membekalkan pengetahuan dan
kemahiran sebaik mungkin bagi meningkatkan kompetensi pelajar. Kompetensi
dan komitmen yang tinggi di kalangan guru dapat menjamin peningkatan prestasi
akademik di kalangan pelajar. Oleh yang demikian, pelajar sekolah memerlukan
perhatian dan bimbingan dari segi penguasaan strategi dan pendekatan dalam
pembelajaran. Usaha meningkatkan prestasi pencapaian di kalangan pelajar, harus
di lihat secara menyeluruh. Bagi meningkatkan prestasi pencapaian akademik,
aspek personaliti dan tingkah laku serta motivasi perlu diteroka dan di analisis.
Begitu juga dari segi kelebihan yang ada pada diri mereka berdasarkan kemahiran
kritis dan kreatif yang mereka ada. Aspek ini mempunyai potensi baik dalam
memberi sumbangan terhadap peningkatan prestasi akademik pelajar.

Oleh yang demikian, kajian ini ingin menyelidik sejauh manakah aplikasi
pemikiran kreatif dan kritis yang diberikan oleh pendidik dan tahap penguasaan
pelajar terhadap kemahiran berfikir secara kreatif dan kritis ini dalam mata
pelajaran Sains yang diajar di sekolah. Maka kajian ini adalah releven dalam
konteks mencari alternatif bagi meningkatkan prestasi akademik di kalangan
pelajar.

1.4

Kerangka Konsep Kajian

Kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif perlu diberikan penekanan dalam
proses pengajaran dan pembelajaran (P&P) pelajar kerana pelajar yang didedahkan
dengan pemikiran kritis lebih bersedia menghadapi masalah yang lebih kompleks
dan perubahan teknologi yang berlaku secara mendadak. Ini adalah kerana pelajar
telah mempunyai kebolehan serta kemahiran untuk bertindak secara berkesan yang
diperolehi melalui pemikiran kritis dan kreatif.

Kerangka konsep kajian ini dibina bertujuan untuk menjana kecenderungan

dan meningkatkan penguasaan pemikiran pelajar dalam kemahiran berfikir secara
kritis dan kreatif. Kajian bermula dengan rujukan teori pengajaran dan
pembelajaran yang digunakan untuk menerapkan kemahiran berfikir secara kritis
dan kreatif melalui pendekatan domain kognitif Taksonomi Bloom. Kemahiran
berfikir secara kritis dan kreatif dikenal pasti sebagai kemahiran penting yang perlu
ada dalam pembelajaran Sains. Kemahiran ini merupakan asas kebolehan analitikal
bagi pelajar untuk pelbagai penyelesaian masalah.
10

Bagi kajian ini, kemahiran membuat inferen, mengusul periksa andaian,

membuat deduksi, membuat interpretasi dan membuat penilaian hujah diuji kepada
pelajar-pelajar untuk melihat penguasaan kemahiran befikir secara kritis dan
kreatif. Kerangka konsep kajian ditunjukkan pada Rajah 1.1.

Rajah 1.1
Kerangka Konsep Kajian
Taksonomi Bloom (1956)

Kognitif

Afektif

Pemikiran
Kritis

Membuat
Inferens

Pemikiran
Kreatif

Membuat
Deduksi

Psikomotor

Penilaian
Hujah

Mengusul
Membuat
Periksa Kategori SekolahInterpretasi
11
Andaian
Sekolah Menengah Felda
Sekolah Menengah Seri (pelajar cemerlang)
Pencapaian
Jantina
(Sarimah,
(Sarimah,
2008)2008)
(MohdPMR
Ruzaidi,
2012)

1.5 Tujuan Kajian

Tujuan kajian ini ialah untuk meninjau kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif
bagi subjek Sains (Biologi dan Sains) dalam kalangan pelajar-pelajar tingkatan
empat Sekolah-Sekolah Menengah Felda di salah satu daerah, di negeri Pahang
iaitu daerah Bera. Sebanyak lima buah sekolah menengah Felda yang dikenal pasti
telah dipilih sebagai tempat kajian.

1.6 Objektif Kajian

Objektif kajian ini seperti yang dinyatakan di bawah.

1.6.1 Meninjau sejauhmana tahap penguasaan pelajar tingkatan empat terhadap
komponen kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif bagi Sekolah

12

Menengah Felda Harian Biasa dan Sekolah Menengah Seri (pelajar

cemerlang).

1.6.2 Menentukan sama ada terdapat perbezaan tahap penguasaan antara pelajar
lelaki dan pelajar perempuan dalam penyebatian komponen KBKK dalam
matapelajaran Sains tingkatan empat bagi Sekolah Menengah Felda Harian
Biasa dan Sekolah Menengah Seri (pelajar cemerlang).

1.6.3 Meninjau sejauhmana hubungan tahap Penguasaan KBKK pelajar tingkatan

empat Sekolah Menengah Felda Harian Biasa dan Sekolah Menengah Seri
(pelajar cemerlang) dengan pencapaian akademik PMR pelajar.

1.7 Persoalan Kajian

Persoalan kajian dalam kajian ini adalah seperti berikut:

1.7.1 Apakah tahap penguasaan kemahiran berfikir kritis dan kreatif di kalangan
pelajar tingkatan empat?

1.7.2 Apakah hubungan di antara lima komponen kemahiran berfikir?

1.7.2 Adakah terdapat perbezaan min yang signifikan di antara tahap kemahiran
membuat inferens pelajar tingkatan empat merentasi jantina?

13

1.7.3 Adakah terdapat perbezaan min yang signifikan di antara tahap kemahiran
mengusul periksa andaian pelajar tingkatan empat merentasi jantina?

1.7.4 Adakah terdapat perbezaan min yang signifikan di antara tahap kemahiran
membuat deduksi pelajar tingkatan empat merentasi jantina?

1.7.5 Adakah terdapat perbezaan min yang signifikan di antara tahap kemahiran
membuat interpretasi pelajar tingkatan empat merentasi jantina?

1.7.6 Adakah terdapat perbezaan min yang signifikan di antara tahap kemahiran
membuat penilaian hujah pelajar tingkatan empat merentasi jantina?

1.7.7 Adakah terdapat perbezaan min yang signifikan di antara tahap keseluruhan
kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif pelajar tingkatan empat merentasi
jantina?

1.7.8 Adakah terdapat hubungan antara pencapaian akademik PMR dengan

penguasaan KBKK antara pelajar tingkatan empat Sekolah Menengah Felda
Harian Biasa dengan Sekolah Menengah Seri (pelajar cemerlang)?

1.8 Skop Kajian

Kajian ini adalah berbentuk kajian deskriptif kuantitatif. Reka bentuk kajian
deskriptif dijalankan bertujuan untuk memberi penerangan yang sistematik
14

mengenai fakta dan ciri-ciri sesuatu populasi atau bidang secara fakta dan tepat
(Sidek Mohd Noah, 2002). Dalam konteks kajian ini, bentuk kajian yang
digunakan ialah kajian tinjauan.

1.8.1 Subjek Kajian

Seramai 156 orang pelajar tingkatan empat dari lima buah Sekolah Menengah
Felda telah dipilih di daerah Bera, Pahang terlibat dalam kajian ini. Lima buah
Sekolah Menengah Felda ini merujuk kepada Sekolah Menengah Felda Harian
Biasa. Manakala seramai 33 orang pelajar tingkatan empat dari sebuah Sekolah
Menengah Seri iaitu sekolah berasrama pelajar akademik cemerlang dipilih untuk
dibuat perbandingan kajian penguasaan kemahiran berfikir. Dalam konteks kajian
ini, pemilihan pelajar tingkatan empat di daerah Bera dibuat adalah secara tidak
rawak bertujuan. Pemilihan sampel secara rawak tidak bertujuan bermaksud
penyelidik dengan sengaja memilih sampel untuk memenuhi kehendak penyelidik
dan untuk tujuan memudahkan penyelidik menjalankan kajian (Mohd Najib Abdul
Ghafar, 2003).

1.8.2 Alat Kajian

15

Dalam kajian ini, satu set soal selidik telah digunakan iaitu Ujian Kemahiran
Berfikir Watson Glaser yang telah diadaptasi dari Watson Glaser Critical Thinking
AppraisalA (WGCTA-A) (Watson & Glaser, 1980). Ujian ini mengandungi 80
item dan terdiri dari 2 bahagian iaitu bahagian A dan bahagian B. Bahagian A ialah
maklumat diri pelajar manakala bahagian B adalah sub ujian kemahiran berfikir
kritis dan kreatif yang terdiri dari kemahiran membuat inferens, mengusul periksa
andaian, membuat deduksi, membuat interpretasi dan membuat penilaian hujah
seperti Jadual 1.2.

Jadual 1.2
Sub ujian kemahiran berfikir kritis dan kreatif
Sub ujian Kemahiran
Membuat Inferens

Bilangan
item
16 item

Penerangan
Menguji kebolehan membezakan darjah
kebenaran dan kepalsuan inferens
berdasarkan data yang diberikan. Pelajar
menentukan sama ada inferens yang
dicadangkan itu benar, mungkin benar,
palsu, mungkin palsu atau tidak cukup
maklumat untuk membuat kesimpulan.

Mengusul Periksa
Andaian

16 item

Memerlukan
pelajar
mengenalpasti
andaian andaian dan jangkaan-jangkaan
awal berdasarkan pernyataan yang
diberikan.

Membuat Deduksi

16 item

Menguji kebolehan
mendeduksikan
sesuatu kesimpulan daripada sesuatu
pernyataan atau premis yang diberikan.

Membuat Interpretasi

16 item

Menimbangkan bukti dan membuat

keputusan atau generalisasi berdasarkan
data yang diberikan.

Penilaian Hujah

16 item

Membezakan hujah-hujah yang lemah

16

atau kuat bagi sesuatu soalan yang

dikemukakan.

1.9 Rasional Kajian

Kajian ini dijalankan adalah kerana wujudnya masalah pembelajaran dan

penguasaan pelajar dalam mata pelajaran Sains yang mana menyebabkan
berlakunya salah konsep. Satu

teknik pembelajaran yang cenderung kepada

kaedah yang lebih berstruktur, lebih rasional dan analitikal serta lebih berpusatkan
matlamat diterapkan. Teknik-teknik ini diperlihatkan sebagai latihan kemahiran
berfikir secara kritis dan kreatif (Huitt, 1992). Masalah-masalah ini perlu diatasi,
sekiranya konsep asas dalam pembelajaran Sains ini tidak dapat dikuasai dengan
baik dengan itu pelajar akan bermasalah untuk mempelajari dan memahami
bahagian yang selanjutnya.

Selain daripada itu pelaksanaan sistem pendidikan pada masa sekarang

didapati kurang menekankan kepada usaha memperkembangkan daya pemikiran
(Philips, 1997), sedangkan kurikulum Sains baru menekankan pendekatan baru
kepada proses pengajaran dan pembelajaran yang menekankan kepada pendekatan
ke arah berpusatkan pelajar dan menganjurkan kepada penggunaan aktiviti
praktikal. Dengan itu penerapan kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif dalam
mata pelajaran Sains harus dipandang serius bagi membolehkan pelajar menguasai

17

mata pelajaran ini. Proses penerapan ini boleh juga dilakukan dengan
menggunakan

kaedah

teknologi

komputer

selaras

dengan

pembangunan

infrastuktur teknologi maklumat semasa.

1.10 Kepentingan Kajian

Pendekatan yang digunakan dalam kajian ini dijangka dapat menerapkan

kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif. Walaupun pendekatan yang digunakan
ini masih berada pada peringkat yang baharu, namun ia mampu memberikan
manfaat yang sangat berguna kepada pendidikan negara dengan persekitaran yang
mampu menarik minat pelajar untuk mendalami mata pelajaran sains dengan lebih
meluas. Kajian ini penting untuk:
(i) Membantu pelajar melahirkan suasana pembelajaran aktif yang lebih berkesan
dan berkualiti.
(ii) Menggalakkan peningkatan kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif pelajar
bagi mata pelajaran Sains.
(iii) Menggalakkan pemikiran pelajar dicabar pada aras yang lebih tinggi dengan
penggunaan kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif.
(iv) Menggalakkan penggunaan KBKK pelajar dalam pembelajaran seharian
dengan melatih kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif dan isi kandungan
pelajaran tanpa had dari segi aspek masa dan keadaan di mana proses
pembelajaran tidak hanya terhad di sekolah sahaja.
(v)

Berperanan

sebagai

sumbangan

dan

galakan

kepada

guru

untuk

membangunkan pembelajaran yang berkualiti dengan mengambil kira

18

kepentingan kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif yang diperlukan

dalam sesuatu topik atau mata pelajaran seperti yang dikehendaki.

1.11 Definisi Operasi

Beberapa takrifan istilah yang digunakan berkait dengan kajian turut diperjelaskan.
Istilah-istilah yang digunakan mengikut konteks kajian ini adalah seperti berikut.

1.11.1 Pemikiran kritis

Menurut Kamus Dewan (2005), kritis bermaksud tidak dengan begitu sahaja
menerima atau mempersetujui sesuatu, menimbangkan buruk baiknya terlebih
dahulu. Istilah kritis sebenarnya berasal daripada istilah Yunani iaitu kritikos
yang bermaksud mampu menilai. Justeru pemikiran kritis bolehlah didefinisikan
sebagai pemikiran yang membincangkan soal nilai yang baik atau buruk,
mempertimbangkan soal fakta yang benar atau salah dan menilai soal bahasa yang
digunakan sama ada jelas atau kurang jelas dan soal susunan hujah sama ada sah
atau tidak sah. Pemikiran kritis memerlukan seseorang individu berfikir secara
mendalam dan memberi pertimbangan yang serius tentang sesuatu idea yang telah
dikemukan. Pemikiran kritis melibatkan tiga jenis aktiviti mental iaitu analisis,
sintesis dan penilaian.

1.11.2 Pemikiran kreatif

19

Pada pertengahan tahun 1950, disiplin kreativiti mula berkembang. Perkataan

kreatif berasal daripada kata asasnya iaitu create yang bermaksud mencipta.
Perkataan ini menunjukkan berlakunya satu ciptaan baru yang sebelum ini tidak
pernah wujud. Walau bagaimanapun, ia boleh juga dikaitkan dengan pelbagai
aktiviti untuk memperkembangkan sesuatu, menambah, mempertingkatkan,
memperbaiki, memperkukuh dan lain-lain aktiviti seperti memperluaskan sesuatu
daripada sesuatu yang telah sedia ada (Kamarudin, 2003).

Pemikiran kreatif ialah keupayaan menjana idea-idea baru yang melibatkan

keupayaan minda untuk memberi beberapa alternatif yang di luar dari lingkungan
daripada kebiasaan. Pemikiran kreatif merupakan permulaan kepada kreativiti
kerana penjanaan idea memungkinkan wujudnya kreatviti dalam tujuan
penyelesaian sesuatu masalah, penambahbaikan, produktiviti, keberkesanan dan
nilai tambah (Maimunah, 2004). Kreativiti diperlukan dalam kehidupan seharian
seseorang individu dan merupakan salah satu elemen penting dalam membantu
kejayaan dalam kehidupan seseorang. Pemikiran kreatif juga diperlukan bagi
menerbitkan kemungkinan baru dari segi idea dan juga penyelesaian sesuatu
masalah.

1.11.3 Komponen kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif

Pusat Perkembangan Kurikulum (PPK) (2002) menghuraikan definisi bagi skop

kajian yang dijalankan iaitu:
20

(a) Membuat Inferens

- Kemampuan menentukan kesimpulan awal yang munasabah, yang mungkin
benar atau tidak benar sesuatu inferens berdasarkan maklumat yang di beri.
(b) Mengusul Periksa Andaian
- Kebolehan untuk mengenalpasti anggapan yang dibuat dalam sesuatu
kenyataan yang diberi.
(c) Membuat Deduksi
- Menentukan dan menyusun sama ada sesuatu maklumat atau kesimpulan
yang diberi adalah mengikut tertib daripada sesuatu kenyataan atau tidak.
(d) Membuat Interpretasi
- Membuat pertimbangan terhadap sesuatu perkara dari segi kebaikan dan
keburukan, berdasarkan bukti atau dalil yang sah atau tidak.
(e) Membuat Penilaian hujah
- Membezakan antara hujah yang kuat dan relevan dengan hujah yang lemah
dan tidak releven bagi sesuatu persoalan atau isu.

1.11.4 Sekolah Felda

Dalam kajian ini, lima buah Sekolah Menengah Felda dipilih sebagai tempat kajian
dan pelajar-pelajar tingkatan empat sekolah tersebut dijadikan sebagai responden
kajian. Semua sekolah ini berada di kawasan penempatan peneroka di bawah
Lembaga Kemajuan Tanah Persekutuan (Felda). Penempatan peneroka bermula
21

pada tahun 1970-an dan awal 1980-an dengan pengambilan peneroka dari seluruh
Negara. Seawal penempatan peneroka, setiap peneroka akan diserahkan kebun
yang telah ditanam dengan kelapa sawit seluas 10 ekar atau 40,000 meter persegi
dan 0.25 ekar atau 1,000 meter persegi untuk kediaman dan kemudahan
pembangunan. Sekolah Felda ditubuhkan untuk memudahkan anak-anak peneroka
dapat menimba ilmu lebih mudah dan dekat dengan kawasan penempatan
peneroka. Sekolah Felda juga ditubuhkan untuk melahirkan lapisan generasi
peneroka yang berjaya dalam pendidikan dan melahirkan lebih ramai golongan
profesional selain daripada mengelakkan berlakunya keciciran dalam pendidikan
bagi anak-anak peneroka. Boleh dikatakan majoriti pelajar yang belajar di sekolah
Felda adalah anak-anak atau cucu peneroka Felda. Selain daripada anak peneroka
Felda, sebilangan kecil pelajar yang bersekolah adalah anak-anak kakitangan
awam dan staf-staf kakitangan kilang Felda. Dalam kajian ini lima sekolah tersebut
adalah SMK Purun yang terletak di Felda Purun, SMK Bera Bandar 32 terletak di
Felda Sebertak, SMK Triang 3 yang terletak di Felda Triang 3, SMK Bukit Mendi
terletak di Felda Bukit Mendi dan SMK Tembangau yang terletak di Felda
Tembangau.

1.12 Rumusan

Secara keseluruhannya bagi bab ini, membincangkan mengenai pengenalan kepada

kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif dalam pembelajaran dan pengajaran

22

terutamanya pembelajaran mata pelajaran Sains bagi pelajar-pelajar tingkatan

empat dalam merealisasikan Dasar Pendidikan Negara dan Wawasan Negara.

Kajian ini memfokuskan mengenai bagaiman penggunaan kemahiran

berfikir secara kritis dan kreatif mempengaruhi pembinaan konsep pelajar dalam
pembelajaran dan pengajaran di sekolah khususnya. Bab ini juga menerangkan
latar belakang kajian serta permasalahan yang berlaku dalam dunia pendidikan era
globalisasi di dalam Pendidikan Negara kita. Selain daripada itu, objektif kajian,
tujuan kajian, persoalan kajian, kepentingan kajian, kerangka konsep kajian dan
skop kajian turut dibincangkan dan dihuraikan dalam bab ini. Bahagian terakhir
bab ini menyenaraikan definisi istilah bagi menerangkan penggunaan istilah-istilah
dalam skop kajian. Kajian ini diharapkan dapat meningkatkan lagi daya berfikir
secara kritis dan kreatif selain menyumbang kepada proses pembelajaran dan
pengajaran berpusatkan pelajar.

23

BAB 2

TINJAUAN LITERATUR

2.1 Pengenalan

Bab ini membincangkan takrifan dan kajian-kajian terdahulu tentang konsep

kemahiran berfikir kritis dan kreatif.

2.2 Takrif Berfikir

Menurut kamus dewan kemahiran ialah kecekapan atau kepandaian. Manakala

berfikir ialah menggunakan akal untuk menyelesaikan sesuatu. Maka kemahiran

24

berfikir ialah kepandaian manusia menggunakan akal untuk menyelesaikan sesuatu

perkara atau masalah.
Terdapat banyak definisi berfikir pernah diutarakan, takrifan berfikir yang
sesuai dengan konsep kemahiran berfikir masih menjadi pokok perbincangan yang
hebat. Ramai tokoh dan pengkaji dalam bidang sains pemikiran bercanggah
pendapat dalam memberikan takrifan konsep berfikir (Mohd Azhar, 2001), Beyer
(1984), Fraenkel (1980) dan Meyer (1977). Berdasarkan kepada semua pendapatpendapat ini, berfikir boleh dirumuskan sebagai proses penggunaan minda untuk
mencari

makna

dan

pemahaman

terhadap

sesuatu,

meneroka

pelbagai

kemungkinan idea, membuat keputusan atau menyelesaikan masalah dan

seterusnya membuat refleksi terhadap proses pemikiran yang dialami (Azizi et al.,
2005). Definisi kemahiran berfikir menurut George, 1970 (Som, 1998) pula
melihat pemikiran sebagai suatu proses penyelesaian masalah dan perlakuan
semulajadi yang kompleks.

Pemikiran merupakan proses mental yang terdiri daripada dua operasi iaitu
operasi kognitif dan operasi metakognitif. Operasi kognitif digunakan untuk
mencari makna di mana ianya meliputi dua bahagian iaitu; pertama, kemahiran
yang tersendiri dan ringkas seperti kemahiran pemprosesan (menganalisis,
mensintesis dan penaakulan) dan pemikiran kritis dan kreatif. Kedua, proses atau
strategi yang kompleks seperti membuat keputusan dan menyelesaikan masalah.

Operasi kognitif ialah operasi yang melibatkan proses pemikiran kritis,

kreatif, menyelesaikan masalah dan membuat keputusan manakala operasi
metakognitif pula ialah proses refleksi yang dilakukan oleh individu pada proses
25

pemikirannya. Operasi metakognitif meliputi operasi yang mengarah dan

mengawal kemahiran dan proses kognitif. Metakognitif biasanya dikenali sebagai
berfikir tentang pemikiran. Metakognitif melibatkan operasi untuk memandu usaha
seseorang demi mencari makna, khususnya operasi merancang, mengarah dan
menilai pemikirannya (Azizi et al., 2005). Dengan kata lain, refleksi adalah
tindakan kita memikirkan apa yang kita fikir.

Hiang (1999) menyatakan pemikiran kritis amat penting untuk membentuk

warganegara yang tahu dan mampu menggunakan pemikiran mereka dalam
menghadapi pelbagai cabaran, tekanan dan perubahan manakala pemikiran kreatif
dapat membentuk inidividu lebih inovatif mempunyai daya kreativiti yang baik,
ideal, imaginatif dan mempunyai unsur-unsur humanistik dan artistik yang tinggi.
Apabila kedua-dua kemahiran ini dikuasai oleh pelajar melalui rangsangan dan
latihan yang diberi, pelajar dapat mengaplikasikan dalam corak pembelajaran
harian maka pembelajaran yang optimum akan berlaku.

Dalam proses membuat keputusan dan menyelesaikan masalah, kemahiran

berfikir secara kritis dan kreatif adalah saling berkait dan digunakan secara
bersepadu dimana kemahiran berfikir kritis membolehkan kita menilai sesuatu idea
manakala kemahiran berfikir secara kreatif pula membolehkan kita mencerna dan
menghasilkan idea-idea baru yang asli. Dalam proses menyelesaikan masalah atau
membuat keputusan, sepatutnya kedua-dua kemahiran berfikir itu dieksplotasikan
sepenuhnya seterusnya memikirkan semula untuk membuat penilaian bagi
mendapatkan keputusan yang baik.

26

2.3 Konsep Kemahiran Berfikir Secara Kritis dan Kreatif

Istilah pemikiran kritis merupakan gabungan antara dua perkataan iaitu pemikiran
dan kritis. Istilah pemikiran berasal dari kata dasar fikir yang bermaksud ingatan,
angan-angan, akal, sangka, anggapan, pendapat dan kira (Noresah, 2005).
Manakala istilah kritis pula berasal daripada perkataan inggeris critic. The
Oxford English Dictionary (1989) ada menjelaskan mengenai kata dasar kritis
yang berasal dari perkataan Greek kriths (Kritikos) yang bermaksud menimbang.
Manakala Kamus Dewan pula menjelaskan perkataan kritis dengan maksud tidak
dengan begitu sahaja menerima atau mempersetujui sesuatu menimbangkan buruk
baiknya terlebih dahulu atau bersifat mengkritik iaitu tidak menerima sesuatu
bulat-bulat.

Kamus Dewan Edisi Keempat (2005) kreatif didefinisikan sebagai

kebolehan mencipta, menghasilkan dan mengembangkan sesuatu idea baru dan
asli. Selain itu daya kreatif adalah kemampuan atau kebolehan mencipta sesuatu
kreativiti dan menjana kekreatifan mengikut kemampuan diri sendiri. Manakala
kreativiti adalah kebolehan mencipta daya kreatif dan kekreatifan.

Taksonomi Bloom (1956) pemikiran kritis melibatkan tiga jenis aktiviti

mental, iaitu analisis, sintesis dan penilaian. Pada peringkat yang telah ditetapkan
ataupun criteria yang ditentukan oleh individu berkenaan. Pemikiran kritis juga
ditakrifkan sebagai pemikiran reflektif yang bertumpu kepada memutuskan sama
ada sesuatu kritis menggalakkan individu menganalisis penyataan-penyataan
dengan berhati-hati, mencari bukti yang sah sebelum membuat kesimpulan.
27

Kebolehan menilai ialah asas kepada pemikiran kritis, iaitu menilai idea,
bukti cadangan tindakan dan penyelesaian. Pelajar yang berfikir dengan kritis
membuat penilaian sama ada hendak menerima sesuatu alasan itu sebagai
munasabah, menggunakan kriteria atau nilai tara yang dipersetujui untuk menilai
alasan berkenaan, menggunakan pelbagai strategi penaakulan dalam perlaksanaan
kriteria tersebut dan mencari maklumat yang boleh dipercayai sebagai bukti yang
menyokong keputusan yang dibuat.

Tujuan mengajar pemikiran kritikal adalah supaya individu-individu boleh

berfikir secara adil, objektif dan sentiasa jelas dan tepat dalam tindak-tanduknya.
Pelajar yang diajar berfikir secara kritis, belajar cara menyoal, iaitu bila hendak
menyoal dan jenis soalan yang hendak ditanya dan belajar bagaimana menaakul
iaitu bila menggunakan penaakulan dan kaedah penaakulan yang hendak
digunakan (Fisher, 1992).

Pemikiran kreatif dikaitkan dengan pemikiran yang asli dan kewujudan

idea-iea baru. Pemikiran kreatif juga melibatkan keberanian mencabar strategi
yang lazimnya digunakan, iaitu berkebolehan melihat sesuatu situasi daripada
sudut yang berlainan. Halpern (1984) mentakrif pemikiran kreatif sebagai
kebolehan membina kombinasi idea-idea bagi memenuhi sesuatu keperluan.
Perkins (1984) menyifatkan pemikiran kreatif sebagai menghasil sesuatu
yang kreatif, iaitu hasil pelajar diuji berdasarkan kriteria bagi menentukan sama
ada hasil itu benar-benar kreatif atau asli. Hasil itu mungkin merupakan sesuatu

28

keputusan, sesuatu kesimpulan, pembentukan hipotesis atau kaedah melakukan

sesuatu. Dengan lain perkataan kreativiti mestilah merupakan suatu hasil.

2.3.1 Aspek-Aspek Kemahiran Berfikir Kritis dan Kreatif

Dalam proses pemikiran kritikal ini, pelajar perlu memahirkan diri

mereka dalam beberapa aspek, diantara kemahiran yang diperlukan ialah:
i) Mahir dalam menyatakan sesuatu kenyataan dengan jelas.
ii) Berkemahiran untuk mencari jawapan kepada sesuatu persoalan.
iii) Sentiasa mencari maklumat dengan menggunakan bahan-bahan rujukan.
iv) Mengambil kira semua perkara dalam sesuatu situasi.
v) Menumpukan kepada beberapa isi-isi penting.
vi) Mencari pilihan-pilihan atau alternatif lain jika ada.
vii) Fikiran terbuka.
viii) Sensitif kepada pemikiran dan tindak-tanduk orang lain.

Manakala aspek-aspek tentang kreativiti:

i) Perlu daya uasaha dan perancangan
ii) Sentiasa berusaha dan mengambil risiko supaya mencapai kearah yang lebih
baik.
iii) Membuat penilaian secara luaran.
iv) Membentuk semula idea-idea mengguna model, analogi.
v) Boleh ditingkakan sekiranya seseorang itu berhenti memikirkan secara
intensif tentang sesuatu supaya pemikiranyang tidak terganggu boleh berlaku.
29

2.4 Kajian Tentang Tahap Kemahiran Berfikir Kritis Dan Kreatif

WGCTA merupakan alat yang kajian biasa digunakan untuk mengukur kemahiran
berfikir kritis dan ianya didapati sesuai untuk mengukur kemahiran berfikir kritis
dan kreatif di peringkat menengah. Alat kajian ini telah dibina oleh Watson dan
Glaser pada tahun 1980 dan merupakan antara alat kajian yang terawal dibina
untuk tujuan mengukur tahap kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif.

Fatma et al. (1998) telah menjalankan kajian ke atas 1026 orang pelajar
sekolah menengah dan pelajar kolej di Turki yang berumur antara 12-22 tahun,
yang terdiri daripada 635 orang pelajar lelaki dan 391 orang pelajar perempuan.
Daripada 1026 pelajar tersebut, 240 orang dari peringkat sekolah menengah
rendah, 412 orang pelajar sekolah menengah dan 374 pelajar kolej. Alat kajian
yang dgunakan dalam kajian ini ialah WGCTA. Menerusi analisis didapati tidak
terdapat perbezaan min yang bererti terhadap kemahiran berfikir kritis diantara
pelajar lelaki dengan pelajar perempuan. Ini menunjukkan bahawa kemahiran
berfikir kritis di antara pelajar lelaki dengan pelajar perempuan adalah setara dalam
kajian ini. Kajian tersebut juga mendapati terdapat pertalian yang positif di antara
pencapaian pelajar berkait dengan kemahiran berfikir kritis yang menunjukkan
semakin tinggi pencapaian pelajar semakin tinggi kemahiran berfikir kritisnya.

Noor Suriyati (2000) telah menjalankan kajian yang bertujuan untuk

melihat tahap penguasaan pelajar dalam kemahiran berfikir kritis dan kreatif.
30

Seramai 150 orang pelajar tahun enam dari lima buah sekolah di daerah Gua
Musang, Kelantan telah terlibat dalam kajian ini. Seramai 30 orang pelajar dari
setiap sekolah terlibat dalam kajian ini. Sampel kajian terdiri daripada pelbagai
tahap kebolehan dari segi pencapaian dan dipilih secara rawak oleh guru Sains
mereka mengikut nisbah yang sama rata. Alat kajian yang digunakan dalam kajian
ini ialah soalan-soalan pengesanan penguasaan komponen kemahiran berfikir
secara kritis dan kreatif. Kajian beliau juga mendapati bahawa tahap penguasaan
kemahiran berfikir pada aras rendah dalam komponen KBKK iaitu mencirikan,
membanding dan membeza, mengumpul dan mengelas adalah lebih tinggi
berbanding tahap penguasaan kemahiran berfikir pada aras tinggi.

Sabaria (2003) telah menjalankan kajian untuk mengkaji kesan penggunaan

kaedah pembelajaran berasaskan masalah (PBM) terhadap kemahiran berfikir
kritis, kreatif, proses sains dan pencapaian biologi terhadap 200 orang pelajar dari
empat buah sekolah menengah (100 orang pelajar sekolah harian biasa dan 100
orang pelajar MRSM). Pelajar dibahagikan kepada dua kumpulan iaitu kumpulan
kawalan dan kumpulan eksperimen. Kumpulan kawalan terdiri daripada 48 orang
lelaki dan 52 orang perempuan manakala kumpulan eksperimen terdiri daripada 47
orang lelaki dan 53 orang perempuan. Alat kajian yang digunakan adalah ujian
kemahiran berfikir kritis (WGCTA). Kajian beliau juga menunjukkan bahawa min
kemahiran berfikir kritis bagi kumpulan kawalan selepas mengikuti pengajaran
menggunakan kaedah pembelajaran berasaskan masalah (PBM) ialah 42.70
manakala kumpulan esperimen ialah 52.14. Peningkatan yang tinggi dapat dilihat
dalam kumpulan eksperimen yang mengikuti kaedah PBM.

31

Seterusnya Sarimah (2008) telah menjalankan kajian yang bertujuan untuk

melihat tahap penguasaan pelajar dalam kemahiran berfikir kritis. Seramai 269
orang pelajar terlibat dalam kajian ini yang terdiri daripada 116 orang pelajar lelaki
dan 153 orang pelajar pelajar perempuan dari lima buah sekolah menengah di
daerah Kulai. Pelajar yang terlibat dalam kajian ini bermur antara 16 tahun hingga
17 tahun. Alat kajian yang digunakan dalam kajian ini ialah Watson Glaser
Critical Thinking Appraisal-A (WGCTA-A) yang mengandungi 80 item. Dapatan
kajian secara keseluruhannya menunjukkan tidak terdapat perbezaan min
Kemahiran Berfikir Kritis yang bererti dalam kalangan pelajar Sains tingkatan
empat merentas etnik. Dapat kajian secara keseluruhannya menunjukkan bahawa
tahap penguasaan kemahiran berfikir kritis bagi kemahiran membuat inferens iaitu
Lemah (26.94%), kemahiran mengusul periksa andaian iaitu Baik (64.44%),
kemahiran membuat deduksi adalah Sederhana (49.25%), kemahiran membuat
interpretasi pula menunjukkan Sederhana (52.06%) dan kemahiran penilaian hujah
iaitu Sederhana (59.38%). Dapatan kajian ini memberikan implikasi bahawa proses
P&P perlu memberikan penekanan kepada proses penerapan kemahiran berfikir
agar pelajar dapat meningkatkan tahap penguasaan kemahiran berfikir kritis
mereka.
Siti Zuliana (2006) telah menjalankan kajian untuk mengesan tahap
penguasaan KBKK di kalangan pelajar tingkatan lima dalam matapelajaran Kimia
tingkatan empat di Sekolah Menengah di daerah Johor Bahru, Johor. Sejumlah 270
orang pelajar tingkatan lima dari 6 buah sekolah telah mengambil bahagian dalam
kajian ini. Instrumen kajian yang digunakan ialah set soal selidik yang
mengandungi 50 item berbentuk soalan objektif. Penyelidik menggunakan ujian-t
untuk melihat perbezaan tahap penguasaan KBKK dalam kalangan pelajar lelaki
32

dan pelajar perempuan. Ujian ANOVA juga digunakan untuk melihat perbezaan
tahap penguasaan KBKK di kalangan pelajar merentasi bangsa. Secara
keseluruhannya tahap penguasaan KBKK pelajar dalam mata pelajaran Kimia
tingkatan empat berada pada tahap yang Sederhana. Kajian juga menunjukkan
tidak wujud perbezaan min yang signifikan merentasi jantina dan merentasi bangsa
yang mana kedua-duanya berada pada tahap yang Sederhana.

2.5 Rumusan

Dalam bab ini, kajian tentang tahap penguasaan kemahiran befikir kritis dan kreatif
ke atas jantina dan tahap penguasaan kemahiran berfikir kritis dan kreatif pelajar
secara keseluruhan yang telah dilakukan oleh penyelidik lain turut dihuraikan.
Kajian tentang penguasaan KBKK di kalangan pelajar merupakan satu kajian yang
perlu diberi perhatian yang sewajarnya oleh pengkaji tempatan. Kajian sebegini
amat digalakkan memandangkan wujud kemerosotan dan berada pada tahap
sederhana penguasaan kemahiran berfikir di kalangan pelajar-pelajar.

Berdasarkan kajian penyelidik, mendapati guru mempunyai pengaruh yang

besar terhadap pelajar dalam penggunaan strategi pembelajaran dan pengajaran
yang berkesan bagi meningkatkan penguasaan kemahiran berfikir secara kritis dan
kreatif

di kalangan pelajar. Oleh yang demikian, guru perlu berusaha untuk

merancang strategi pembelajaran yang sesuai dan menarik bagi meningkatakan lagi
penguasaan KBKK pelajar yang berkesan.

33

BAB 3

METODOLOGI KAJIAN
34

3.1 Pengenalan

Dalam bab ini, penghuraian secara terperinci berkenaan dengan metodologi kajian
yang dilakukan. Perbincangan bertujuan memberi penjelasan terhadap langkahlangkah yang diambil merangkumi rekabentuk kajian, pemilihan sampel,
instrumen kajian yang digunakan untuk mengumpul data dalam kajian sebenar.
Seterusnya perbincangan dilanjutkan dengan memberi huraian yang menyeluruh
tentang bagaimana data dianalisis untuk mendapatkan hasil atau dapatan kajian.

3.2 Reka Bentuk Kajian

Kajian ini berbentuk deskriptif kuantitatif untuk meninjau tahap penguasaan

kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif di kalangan pelajar tingkatan empat
Sekolah Menengah Felda di daerah Bera, Pahang. Reka bentuk kajian ini
dijalankan bertujuan untuk menerangkan keadaan atau perhubungan antara
pembolehubah dan seterusnya membuat perbandingan serta mencari perbezaan
antara pembolehubah.

35

Dalam konteks kajian ini, bentuk kajian yang digunakan ialah kajian
tinjauan. Kaedah tinjauan ini menggunakan soal selidik bertujuan untuk
mengumpulkan maklumat terhadap pembolehubah-pembolehubah. Soal selidik
digunakan untuk mengetahui sikap seseorang dengan menggunakan soalan senarai
semak jenis Thurston di mana subjek kajian hanya memberikan jawapan dengan
menanda salah satu pilihan jawapan (Mohd Najib, 1999).

Bagi mengenal pasti tahap pengusaan kemahiran berfikir secara kritis dan
kreatif, satu set soal selidik telah direka bentuk. Sampel yang dipilih merupakan
sampel tidak rawak yang bertujuan untuk memudahkan kajian dan ciri sampel
mewakili populasi dalam kalangan pelajar untuk menjawab soalan-soalan yang
merangkumi tentang penguasaan kemahiran berfikir.

Maklumat daripada soal soal selidik membantu penyelidik untuk mencapai

objektif yang disasarkan melalui kajian ini, iaitu mengenal pasti tahap penguasaan
kemahiran berfikir kritis dan kreatif di kalangan pelajar tingkatan empat sekolahsekolah Felda, serta membandingkan tahap penguasaan kemahiran berfikir kritis
dan kreatif di kalangan pelajar tingkatan empat merentas jantina dan
membandingkan tahap pengusaan kemahiran berfikir kritis dan kreatif dikalangan
pelajar antara Sekolah Menengah Felda harian biasa dengan sebuah Sekolah Seri
(pelajar cemerlang iaitu pelajar-pelajar terbaik akademik yang terpilih) di daerah
Bera, Pahang).

3.3 Populasi dan Sampel Kajian

36

Seramai 156 orang pelajar (responden) tingkatan empat dari lima buah
Sekolah Menengah Felda di daerah Bera, Pahang dipilih sebagai sampel kajian.
Populasi bagi kajian ini ialah semua pelajar tingkatan empat yang mengambil mata
pelajaran Sains (Sains dan Biologi) sebagai mata pelajaran wajib dan mata
pelajaran pilihan di sekolah-sekolah di daerah Bera, Pahang. Sampel yang di pilih
merupakan sampel tidak rawak yang bertujuan untuk memudahkan kajian dan ciri
sampel mewakili populasi. Subjek kajian dipilih di kalangan pelajar tingkatan
empat sahaja bertujuan untuk melihat tahap penguasaan kemahiran berfikir secara
kreatif dan kritis di peringkat pembelajaran Sains sekolah menengah atas.

Jadual 3.1 menunjukkan taburan bilangan pelajar yang terlibat bagi sampel
kajian mengikut sekolah.

Jadual 3.1
Bilangan sampel pelajar mengikut sekolah

Sekolah
Menengah
Felda harian
biasa
Sekolah Seri
(pelajar
akademik
cemerlang)

Sekolah ( SMK )
SMK Purun
SMK Bera Bandar 32
SMK Triang 3
SMK Bukit Mendi
SMK Tembangau
SMK Seri Bera

Bilangan Pelajar
(sampel kajian)
30
35
33
28
30
33

Jumlah : 6 buah sekolah

37

189

Sementara itu, taburan sampel pelajar mengikut jantina dipaparkan pada

Jadual 3.2.
Jadual 3.2
Bilangan sampel kajian pelajar di Sekolah Menengah Felda harian biasa dan
Sekolah Menengah Seri pelajar cemerlang di daerah Bera
Sekolah Menengah
Felda harian biasa
Seri
Purun Bera Triang
Bukit Tembangau
Seri
Jantina
Bangsa
Bdr
3
Mendi
Bera
32
Melayu
8
7
15
8
8
17
Cina
0
0
0
0
0
0
Lelaki
India
0
0
0
0
0
0
Orang
0
0
0
0
0
0
Asli
Melayu
22
28
17
20
20
16
Cina
0
0
0
0
0
0
Perempuan
India
0
0
1
0
1
0
Orang
0
0
0
0
1
0
Asli
Jumlah
30
35
33
28
30
33
3.4 Lokasi Kajian

Kajian untuk mengetahui penguasaan kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif
dijalankan di beberapa buah Sekolah Menengah Felda di daerah Bera, Pahang.
Sekolah-sekolah Menengah Felda yang terlibat dengan kajian iaitu SMK Purun,
SMK Bera Bandar 32, SMK Triang 3, SMK Bukit Mendi dan SMK Tembangau.

SMK Seri Bera dipilih untuk dijadikan sekolah perbandingan bagi melihat
penguasaan kemahiran berfikir pelajar. SMK Seri Bera dipilih kerana sebilangan
besar pelajar-pelajar yang belajar dan terpilih ke sekolah ini adalah pelajar-pelajar
yang cemerlang dalam akademik dan juga merupakan pelajar-pelajar terpilih dari

38

lingkungan sekolah-sekolah Felda di sekitar daerah Bera, Pahang seperti pada

Jadual 3.3.

Jadual 3.3
Sampel mengikut sekolah dan mengikut Felda-Felda terlibat di daerah Bera,
Pahang
Sekolah
SMK Purun
Sekolah
Menengah
Felda Harian
Biasa

Felda-Felda
Felda Purun, Felda Bukit Kepayang,
Felda Mayam, Felda Kumai, Felda
Triang 1.

SMK Bera Bandar 32

Felda Sebertak,
Felda Rentam.

SMK Triang 3

Felda Triang 3, Felda Triang 1,

Felda Kumai, Triang 2 (plantation).

SMK Bukit Mendi

Felda Bukit Mendi, Felda Bukit

Puchong.

SMK Tembangau

Felda Tembangau, Pos Iskandar

(orang asli).

39

Felda Tementi,

Sekolah Seri

SMK Seri Bera

Pelajar-pelajar terpilih, cemerlang

akademik daripada sekolah-sekolah
Felda

Berdasarkan pemerhatian penyelidik, penduduk di lokasi ini mempunyai

gaya hidup, pemakanan dan pendedahan terhadap persekitaran yang hampir
setanding dan sama dengan penduduk-penduduk di kawasan-kawasan kampung
lain serta penduduk bandar. Ini menunjukkan kemajuan ketara yang dicapai oleh
penduduk-penduduk di kawasan Felda. Fakta ini membantu mengukuhkan lagi
pemilihan sampel dari kawasan ini untuk melihat kemajuan pendidikan pelajar di
kawasan Felda. Sekaligus memenuhi keinginan melihat penguasaan kemahiran
berfikir pelajar seiring dengan kemajuan-kemajuan yang diperolehi sekarang.

3.5 Instrumen Kajian

Dalam kajian ini, satu jenis alat kajian digunakan iaitu soal selidik. Soal selidik
yang digunakan ialah Ujian Kemahiran Berfikir Watson Glaser dari Watson Glaser
Critical Thinking Apparaisal - A (Watson & Glaser, 1980). Terdapat empat bentuk
alat kajian WGCTA, yang terdiri dari WGCTA-bentuk YM, WGCTA-bentuk A,
WGCTA-bentuk B dan WGCTA-bentuk S.

Bagi kajian ini penyelidik akan menggunakan alat kajian WGCTA-A yang
telah diterjemahkan ke dalam Bahasa Melayu oleh Lam (1997). Ujian ini
mengandungi 80 item dan terdiri dari 2 bahagian iaitu Bahagian A dan Bahagian B.
40

Bahagian A ialah maklumat diri pelajar manakala Bahagian B mengandungi 80

item yang dibahagikan kepada lima sub ujian kemahiran berfikir kritis dan kreatif.

Sebanyak sembilan soalan berkait dengan kajian pada bahagian A

dikemukakan kepada sampel pelajar untuk mengetahui biodata sampel tentang
sekolah, jantina, umur, bangsa, keputusan PMR bagi matapelajaran Sains dan
Matematik, serta jarak rumah dengan sekolah. Bagi bahagian B, 80 item yang
dibahagikan kepada lima sub ujian kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif
seperti berikut:

i)

Membuat Inferen (16 item);

Menguji kebolehan membezakan darjah kebenaran dan kepalsuan inferens
berdasarkan data yang diberikan. Pelajar menentukan sama ada inferens
yang dicadangkan itu benar, mungkin benar, palsu, mungkin palsu atau
tidak cukup maklumat untuk membuat kesimpulan.

ii)

Mengusul Periksa Andaian (16 item);

Memerlukan pelajar mengenal pasti andaian-andaian dan jangkaanjangkaan awal berdasarkan pernyataan yang diberikan.

iii)

Membuat Deduksi (16 item);

Menguji kebolehan mendeduksikan sesuatu kesimpulan daripada sesuatu
pernyataan yang diberikan.

iv)

Membuat Interpretasi (16 item);

41

Menimbangkan

bukti

dan

membuat

keputusan

atau

generalisasi

berdasarkan data yang diberikan.

v)

Penilaian Hujah (16 item);

Membezakan hujah-hujah yang lemah atau kuat bagi sesuatu soalan yang
dikemukakan.

Watson & Glaser (1980), menjelaskan yang ujian ini perlu ditadbir
menggunakan kesemua konstruk dan item kerana ujian ini hanya bermakna jika
ditafsir secara keseluruhan. Oleh itu dalam kajian ini penyelidik mengekalkan
kesemua item. Ciri-ciri ujian seperti format, arahan dan kaedah menanda adalah
merujuk kepada manual asal (Lampiran A).
3.6 Prosedur Kajian

Bagi menjalankan kajian ini, kebenaran telah diperolehi terlebih dahulu daripada
Pengetua-Pengetua sekolah yang terlibat (secara lisan). Semasa kajian dijalankan
penerangan berkait dengan soal selidik kajian diterangkan terlebih dahulu kepada
sampel pelajar bagi setiap bahagian-bahagian item yang dikaji berdasarkan kertas
arahan yang disediakan oleh penyelidik (Lampiran B).

Pelajar diingatkan juga untuk membaca setiap arahan yang diberikan di

dalam ujian kerana setiap arahan bagi setiap bahagian adalah berbeza bagi ujian
kemahiran berfikir kritis dan kreatif yang diuji. Pelajar diberikan masa selama 60
minit (satu jam) untuk menjawab ujian tersebut untuk mengetahui tahap
penguasaan kemahiran berfikir kritis dan kreatif mereka (Lampiran C). Jawapan
42

soal selidik sampel pelajar diminta dicatatkan di dalam kertas jawapan yang
disediakan untuk memudahkan penyemakan jawapan sampel pelajar (Lampiran D).

Pada akhir ujian, kertas arahan dan kertas ujian dikumpulkan bersama
kertas jawapan ini bagi memastikan tiada interaksi antara pelajar sekolah yang
telah dijalankan kajian dengan sekolah kajian yang akan dijalankan seterusnya. Ini
untuk memastikan kesahan alat kajian. Dapatan daripada soal selidik tersebut, data
mentah dimasukkan ke dalam perisian SPSS mengikut sekolah yang terlibat.
Kemudiannya dianalisis, dirumuskan dan hasil kajian dilaporkan. Secara
ringkasnya, carta alir prosedur kajian digambarkan pada rajah 3.1.

Kebenaran dari Pengetua Sekolah

Sekolah-Sekolah Kajian (Sekolah Menengah Felda)

Penerangan bagi setiap item di kaji oleh penyelidik kepada

sampel pelajar
(Kertas Arahan)

Soal selidik diedarkan kepada sampel pelajar.

Masa diperuntukkan untuk menjawab adalah 60 minit (satu
jam)

Analisis data dan Rumusan

Pelaporan Kajian

43

Rajah 3.1
Carta alir prosedur kajian

3.7 Kebolehpercayaan dan Kesahan Alat Kajian

Kebolehpercayaan merujuk kepada ketekalan subjek kajian memberi jawapan.

Kebolehpercayaan yang rendah berlaku apabila subjek kajian memberikan
jawapan yang berbeza-beza apabila ujian ditadbirkan semula kepada mereka
(Mohd Najib, 2003). Bagi alat kajian yang digunakan dalam kajian ini, Sabaria
(2003) telah melaporkan kesahan dan kebolehpercayaan alat kajian ini adalah
tinggi. Beliau telah melaporkan dalam kajiannya tentang kesahan isi dan bahasa
telah disemak semula oleh dua orang guru bahasa dan juga dua orang guru yang
mengajar kemahiran berfikir. Beliau telah menggunakan alat kajian WGCT
yang asal dan menterjemahkannya ke dalam Bahasa Melayu. Kemantapan
bahasa bagi semua item dalam ujian ini adalah sangat tinggi.

3.8 Analisis Data

Maklumat dan data daripada kertas jawapan soal selidik sampel pelajar berkaitan
dengan tahap penguasaan kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif dikumpulkan
untuk dianalisis. Setiap respons yang diberikan oleh sampel pelajar melalui kertas
jawapan soal selidik dianalisis dengan menggunakan sistem pemarkahan yang
telah dirangka. Skor markah diberi bagi setiap soalan item yang dijawab.

44

Skor 1 markah diberikan bagi setiap item soalan yang dipilih dan dijawab
dengan Betul manakala skor 0 markah diberikan bagi item yang dipilih adalah
Salah. Kesemua 80 item yang dibahagikan kepada lima komponen Ujian
Kemahiran Berfikir secara kritis dan kreatif diberikan markah berdasarkan skor
berikut. Setiap soalan yang dijawab menyumbang kepada markah bagi setiap item
yang dikaji dan diberikan nilai untuk melihat tahap penguasaan pelajar dalam
kemahiran berfikir. Data setiap sampel serta maklumat soal selidik dimasukkan
dalam program Statistical Package For Social Science (SPSS) versi 17.0 untuk
dianalisis.

Skor markah yang diperolehi ditukarkan kepada bentuk nilai min dan
sisihan piawai untuk melihat hubungan korelasi dan diklasifikasikan sama ada
penguasaan pelajar berada pada tahap Cemerlang, Baik, Sederhana, Lemah dan
Sangat Lemah mengikut penanda aras seperti Jadual 3.4. Skor keseluruhan bagi
kemahiran berfikir responden diperolehi dengan mencampur skor min responden
bagi komponen membuat inferens, mengusul periksa andaian, membuat deduksi,
membuat interpretasi dan membuat penilaian hujah.

Jadual 3.4
Penggredan skor tahap penguasaan kemahiran berfikir kritis dan kreatif pelajar
Skor (peratus, %)
80 hingga 100
60 hingga 79
40 hingga 59
20 hingga 39

Tahap penguasaan kemahiran berfikir

Cemerlang
Baik
Sederhana
Lemah

0 hingga 19

Sangat Lemah
45

Statistik yang digunakan pula ialah statistik deskriptif dan inferensi.

Statistik deskriptif yang digunakan ialah perbandingan min, sisihan piawai dan
peratus manakala stastistik inferensi ialah korelasi Pearson. Jadual 3.5 dibawah
menunjukkan kaedah statistik yang digunakan untuk menjawab persoalan kajian
yang dinyatakan dalam kajian ini.
Jadual 3.5
Statistik yang digunakan berdasarkan persoalan kajian
Bil
1

Persoalan Kajian
Apakah tahap penguasaan kemahiran

Statistik
Min, sisihan piawai,

berfikir secara kritis dan kreatif dalam

peratus (deskriptif),

kalangan pelajar tingkatan empat?

korelasi Pearson.

Adakah terdapat perbezaan min yang Min, sisihan piawai,

bererti di antara tahap kemahiran membuat korelasi Pearson
inferens pelajar tingkatan empat merentasi (inferensi).
jantina?

Adakah terdapat perbezaan min yang Min, sisihan piawai,

bererti di antara tahap kemahiran mengusul korelasi Pearson
periksa andaian pelajar tingkatan empat (inferensi).
merentasi jantina?

Adakah terdapat perbezaan min yang

Min, sisihan piawai,

bererti

korelasi Pearson

di

antara

tahap

kemahiran

membuat deduksi pelajar tingkatan empat

(inferensi).

merentasi jantina?
5

Adakah terdapat perbezaan min yang Min, sisihan piawai,

bererti di antara tahap kemahiran membuat korelasi Pearson
interpretasi

pelajar

tingkatan
46

empat (inferensi).

merentasi jantina?
6

Adakah terdapat perbezaan min yang Min, sisihan piawai,

bererti di antara tahap kemahiran penilaian korelasi Pearson
hujah pelajar tingkatan empat merentasi (inferensi).

jantina?
Adakah terdapat perbezaan min yang Min, sisihan piawai,
bererti

di

antara

tahap

keseluruhan korelasi Pearson

kemahiran berfikir kritis dan kreatif pelajar (inferensi).

tingkatan empat merentasi jantina?
8

Apakah

terdapat

perbandingan

dan Min, sisihan piawai,

perbezan min yang bererti di antara tahap (deskriptif), korelasi

keseluruhan kemahiran berfikir kritis dan Pearson.
kreatif pelajar tingkatan empat Sekolah
Felda harian biasa dengan Sekolah Seri
pelajar cemerlang merentasi jantina?
9

Adakah
pencapaian

terdapat

hubungan

akademik

PMR

antara Min, sisihan piawai,

dengan (deskriptif), korelasi

penguasaan KBKK antara pelajar tingkatan Pearson.

empat Sekolah Felda harian biasa dengan
Sekolah Seri pelajar cemerlang?

3.8.1 Perbandingan Min Penguasaan Kemahiran Berfikir Kritis dan Kreatif

Merentas Jantina dan Pencapaian Akademik PMR
Statistik yang digunakan untuk membuat melihat penguasaan dan perhubungan
penguasaan kemahiran berfikir kritis dan kreatif ialah dengan mendapatkan nilai
min, sisihan piawai dan korelasi Pearson. Kekuatan pertalian hubungan antara
pemboleh ubah-pemboleh ubah ditentukan melalui nilai pekali kolerasi Pearson.

47

Kekuatan ini ditentukan melalui pekali r yang mengambil nilai antara -1.00
sehingga +1.00. Tanda ( - ) dan ( + ) menunjukkan arah hubungan yang mana tanda
( - ) menandakan hubungan secara songsang dan tanda ( + ) menandakan hubungan
secara langsung. Lebih hamper nilai r kepada 1.00 dan +1.00, lebih kuat hubungan
antara pemboleh ubah terbabit. Jadual 3.6 menunjukkan kekuatan pertalian antara
pemboleh ubah- pemboleh ubah berdasarkan nilai koefisien korelasi.

Jadual 3.6
Nilai pekali korelasi Pearson (Pearson r)
Nilai pekali r
0.80 hingga 1.00
0.60 hingga 1.79
0.40 hingga 0.59
0.20 hingga 0.39
0.00 hingga 0.19

Kekuatan Hubungan
Hubungan amat kuat
Hubungan kuat
Hubungan sederhana
Hubungan lemah
Hubungan amat lemah

3.9 Rumusan

Bab ini telah menjelaskan kaedah yang dipilih dan kajian penguasaan kemahiran
berfikir secara kritis dan kreatif. Perincian tentang soal selidik bagi mengumpul
data kajian berbentuk deskriptif kuantitatif. Kaedah ini digunakan tujuan untuk
meninjau penguasaan KBKK pelajar ketika sesi pembelajaran dan pengajaran di
sekolah. Kajian ini ditumpukan kepada penguasaan KBKK di kalangan pelajarpelajar tingkatan empat di lima buah Sekolah Menengah Felda harian biasa dan
sebuah Sekolah Menengah Seri (pelajar cemerlang) di daerah Bera, Pahang.
Populasi kajian ialah pelajar tingkatan empat yang mengambil matapelajaran

48

Biologi dan Sains. Seramai 189 orang pelajar dijadikan responden kajian dimana
156 orang pelajar dari Sekolah-Sekolah Menengah Felda harian biasa dan 33
orang pelajar dari Sekolah Menengah Seri pelajar cemerlang.

Soal selidik yang digunakan ialah Ujian Kemahiran Berfikir kritis dan
kreatif WGCTA-bentuk A yang telah diadaptasi oleh Sarimah (2008). Ujian ini
mengandungi 80 soalan dan terdiri dari lima komponen ujian kemahiran iaitu
komponen membuat inferens (16 soalan), mengusul periksa andaian (16 soalan),
membuat deduksi (16 soalan), membuat interprestasi (16 soalan) dan membuat
penilaian hujah (16 soalan). Ujian kajian yang dijalankan ditadbir sendiri oleh
penyelidik untuk mendapatkan keputusan dan maklum balas daripada semua
responden pelajar. Data yang diperolehi dari Ujian Kemahiran Berfikir dianalisis
dengan menggunakan perisian SPSS versi 17.0. Statistik yang digunakan ialah
statistik deskriptif dan inferensi untuk mendapatkan nilai min, sisihan piawai dan
membuat korelasi.

49

BAB 4

KEPUTUSAN KAJIAN

4.1 Pengenalan

Bab ini akan membincangkan dapatan kajian dan analisis data berdasarkan respon
yang diberikan oleh responden. Responden yang terlibat dengan kajian ini ialah
seramai 156 orang sampel pelajar tingkatan empat di lima buah sekolah Felda
(Sekolah Menengah Felda harian biasa) dan 33 orang sampel pelajar di sebuah
Sekolah Menengah Seri (pelajar cemerlang) di daerah Bera, Pahang. Data yang
diperolehi dianalisis dengan menggunakan statistik deskriptif dan statistik
inferensi yang terdapat dalam perisian SPSS versi 17.0.

Kedua-dua jenis statistik deskriptif dan statistik inferensi digunakan untuk

memperihalkan dapatan kajian. Analisis statistik deskriptif digunakan untuk
mencari kekerapan, min, sisihan piawai dan peratus manakala statistik inferensi
50

dinyatakan dalam bentuk jadual korelasi untuk melihat hubungan perbezaan

jantina dengan penguasaan KBKK.

4.2 Latar Belakang Responden

Demografi responden mengikut sekolah dan jantina ditunjukkan dalam Jadual 4.1,
manakala demografi responden mengikut jantina secara keseluruhan ditunjukkan
dalam Jadual 4.2.

Jadual 4.1
Demografi responden mengikut sekolah dan jantina
Sekolah
SMK Purun
Sekolah
Felda harian
SMK Bera
biasa
Bandar 32
SMK
Triang 3
SMK Bukit
Mendi
SMK
Tembangau
Sekolah Seri

SMK Seri
Bera

Jantina
Lelaki
Perempuan
Jumlah
Lelaki
Perempuan
Jumlah
Lelaki
Perempuan
Jumlah
Lelaki
Perempuan
Jumlah
Lelaki
Perempuan
Jumlah
Lelaki
Perempuan
Jumlah
Jadual 4.2

Frekuensi
8
22
30
7
28
35
15
18
33
8
20
28
8
22
30
17
16
33

Peratus
26.7
73.3
100.0
20.0
80.0
100.0
45.5
54.5
100.0
28.6
71.4
100.0
26.7
73.3
100.0
51.5
48.5
100.0

Demografi responden mengikut jantina keseluruhan

Jantina

Frekuensi
51

Peratus

Lelaki

63

33.3

Perempuan

126

66.7

Jumlah

189

100.0

Jadual 4.2 menunjukkan bahawa 63 (33.3%) responden yang terlibat dalam kajian
ini adalah pelajar lelaki dan 126 (66.7%) adalah pelajar perempuan. Oleh itu dapat
dirumuskan bahawa pelajar perempuan yang terlibat dalam kajian ini adalah
melebihi daripada pelajar lelaki. Fenomena ini tidak dapat dielakkan kerana ratarata sekolah menengah mempunyai pelajar perempuan melebihi daripada pelajar
lelaki. Dalam kajian ini korelasi Pearson digunakan untuk menganalisis hubungan
antara jantina dengan tahap penguasaan kemahiran berfikir kritis dan kreatif
(KBKK).

4.2.1 Tahap Penguasaan Kemahiran Berfikir Antara Sekolah Felda Harian

Biasa dan Sekolah Seri Pelajar Cemerlang
Analisis data secara Statistik deskriptif komponen kemahiran berfikir antara
Sekolah Menengah Felda harian biasa (N=156) dan Sekolah Menengah Seri pelajar
cemerlang (N=33) ditunjukkan pada Jadual 4.3.

Jadual 4.3

52

Perbandingan kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif dalam kalangan pelajar
Sekolah Menengah Felda dan Sekolah Menengah Seri
Kategori
Sekolah
Felda
Harian
Biasa
(N=156)

Komponen
Membuat
Inferens
Mengusul
Periksa
Andaian
Membuat
Deduksi
Membuat
Interpretasi
Penilaian
Hujah
Keseluruhan

Sekolah Seri
Pelajar
Cemerlang
(N=33)

Membuat
Inferens
Mengusul
Periksa
Andaian
Membuat
Deduksi
Membuat
Interpretasi
Penilaian
Hujah
Keseluruhan

Min
0.2560

SP
.10597

Peratus
(%)
25.60

0.5613

.12245

56.13

Sederhana

0.5048

.13424

50.48

Sederhana

0.5068

.11103

50.68

Sederhana

0.5649

.12335

56.49

Sederhana

47.88

Sederhana

2.3938

Tahap
Penguasaan
Lemah

0.2973

.11271

29.73

Lemah

0.6818

.13013

68.18

Baik

0.4830

.10159

48.30

Sederhana

0.5398

.11248

53.98

Sederhana

0.6610

.10368

66.10

Baik

53.26

Sederhana

2.6629

(Nota; Setiap komponen KBKK, pengiraan peratus = nilai min x 100%. Bagi nilai
peratus keseluruhan = nilai min setiap komponen ditambah dan dibahagi 5 x
100%).
Analisis data yang ditunjukkan pada Jadual 4.3 menunjukkan penguasaan
kemahiran berfikir dalam kalangan pelajar Sekolah Felda harian biasa dan Sekolah
Seri pelajar cemerlang. Data menunjukkan bagi kategori Sekolah Felda harian
biasa, skor min tertinggi adalah komponen membuat penilaian hujah iaitu 0.5649
dengan sisihan piawai .12335, peratus yang diperolehi 56.49% iaitu berada pada
tahap penguasaan adalah Sederhana (Jadual 3.4), manakala skor min terendah
53

adalah komponen membuat inferens iaitu 0.2560 dengan sisihan piawai .10597,
peratus pula adalah 25.60% iaitu tahap penguasaan adalah Lemah. Secara
keseluruhannya penguasaan KBKK dalam kalangan pelajar Sekolah Felda harian
biasa adalah Sederhana iaitu 47.88%.

Analisis data juga menunjukkan penguasaan kemahiran berfikir dalam

kalangan pelajar Sekolah Seri, yang mana skor min terendah adalah komponen
membuat inferens iaitu 0.2973 dengan sisihan piawai .11271 dan nilai peratus
29.73% menunjukkan tahap penguasaan adalah Lemah. Bagi skor min tertinggi
menunjukkan komponen mengusul periksa andaian, tahap penguasaan dalam
kalangan pelajar adalah Baik iaitu skor min 0.6818 dengan sisihan piawai .13013
dan nilai peratus 68.18%. Secara keseluruhannya penguasaan KBKK dalam
kalangan pelajar Sekolah Seri pelajar cemerlang adalah Sederhana iaitu 53.26%.

Berdasarkan huraian di atas dapat dirumuskan bahawa skor nilai min dan
peratus kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif pelajar tingkatan empat bagi
lima buah Sekolah Felda harian biasa dan Sekolah Seri pelajar cemerlang adalah
paling rendah bagi komponen membuat inferens. Hal ini menunjukkan bahawa
pelajar tingkatan empat tidak mampu menguasai komponen membuat inferens
sekiranya diberikan masalah dan rangsangan yang mencabar minda mereka dalam
membuat inferens. Data deskriptif dalam Jadual 4.3 juga menunjukkan,
penguasaan kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif dalam kalangan pelajar
tingkatan empat di Sekolah Felda harian biasa dan Sekolah Seri pelajar cemerlang
tidak mengikut urutan komponen kemahiran berfikir yang sepatutnya. Komponen
membuat inferens merupakan komponen pertama yang perlu di kuasai oleh pelajar
54

tetapi data yang diperolehi menunjukkan sebaliknya, iaitu komponen membuat

inferens

merupakan

komponen

dalam

kalangan

pelajar

tidak

berjaya

menguasainya.

Kajian juga menganalisis data untuk mendapatkan hubungan dan

perbandingan kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif antara Sekolah Felda
harian biasa dan Sekolah Seri pelajar cemerlang. Jadual 4.4 menunjukkan bagi
Sekolah Felda harian biasa terdapat hubungan songsang penguasaan KBKK dalam
kalangan pelajar antara komponen membuat inferens dengan komponen membuat
deduksi. Komponen membuat inferens mempunyai hubungan amat lemah (Jadual
3.6) dan signifikan dengan komponen membuat deduksi iaitu r(156)= -.172,
p(0.032)<.05. Hubungan penguasaan komponen KBKK untuk Sekolah Seri pelajar
cemerlang, menunjukkan tidak ada hubungan secara langsung dan tidak ada
signifikan antara komponen-komponen KBKK. Jadual 4.4 menunjukkan nilai
signifikan bagi semua komponen KBKK untuk Sekolah Seri pelajar cemerlang
iaitu p >.05, yang mana nilai signifikannya lebih besar dari aras signifikan yang
sepatutnya iaitu p < .05.

Jadual 4.4
Hubungan dan perbandingan di antara kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif
Sekolah Felda harian biasa dan Sekolah Seri pelajar cemerlang

55

Kategori
Komponen
Sekolah
Membuat
Felda
Inferens (MI)
Harian Biasa
(N=156)
Mengusul
Periksa
Andaian (MPA)

MI
1
Sig. (2hujung)
-.011
.891

Sig. (2hujung)

MPA MD MIP
-.011 -.172* .018
.891 .032 .824
1

Membuat
-.172* .023
Deduksi (MD) Sig. (2.032 .772
hujung)
Membuat
.018 .040
Interpretasi
Sig. (2.824 .624
( MIP )
hujung)
Membuat
.151 .080
Penilaian
Sig. (2.060 .319
Hujah (MPH) hujung)
Sekolah Seri Membuat
1
.185
Pelajar
Inferens (M ) Sig. (2.302
Cemerlang
hujung)
(N=33)
Mengusul
.185
1
Periksa
Sig. (2.302
Andaian (MPA) hujung)
Membuat
.329 .251
Deduksi (MD) Sig. (2.062 .159
hujung)
Membuat
-.230 .191
Interpretasi
Sig. (2.197 .287
( MIP )
hujung)
Membuat
.163 .079
Penilaian
Sig. (2.365 .662
Hujah (MPH) hujung)
*p < 0.05 (2-hujung)
4.2.2 Tahap Penguasaan Kemahiran Berfikir Secara
Antara Jantina

MPH
.151
.060

.023
.772

.040
.624

.080
.319

.035
.665

-.005
.948

.035
.665

.065
.420

-.005
.948

.065
.420

.329
.062

-.230
.197

.163
.365

.251
.159

.191
.287

.079
.662

.018
.919

.222
.214

.018
.919

.219
.221

.222
.214

.219
.221

Kritis Dan Kreatif

Berdasarkan Jadual 4.5 dan Jadual 4.6, menunjukkan secara keseluruhan deskriptif
min dan sisihan piawai penguasaan kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif

56

mengikut jantina dalam kalangan pelajar Sekolah Felda harian biasa dan Sekolah
Seri pelajar cemerlang.

Jadual 4.5
Penguasaan KBKK antara jantina dalam kalangan pelajar Sekolah Menengah Felda
harian biasa

Jantina
Lelaki
(N=46)

Komponen
Membuat
Inferens
Mengusul
Periksa Andaian
Membuat
Deduksi
Membuat
Interpretasi
Membuat
Penilaian Hujah
Keseluruhan
Perempuan Membuat
(N=110)
Inferens
Mengusul
Periksa Andaian
Membuat
Deduksi
Membuat
Interpretasi
Membuat
Penilaian Hujah
Keseluruhan

Tahap
Peratus % Penguasaan
25.14
Lemah

Min
0.2514

SP
.08789

0.5353

.10429

53.53

Sederhana

0.5136

.12142

51.36

Sederhana

0.4891

.12382

48.91

Sederhana

0.5965

.10517

59.65

Sederhana

2.3859
0.2580

.11299

47.72
25.80

Sederhana
Lemah

0.5722

.12817

57.22

Sederhana

0.5011

.13962

50.11

Sederhana

0.5142

.10494

51.42

Sederhana

0.5517

.12835

55.17

Sederhana

47.94

Sederhana

2.3972

Jadual 4.5, menunjukkan penguasaan KBKK mengikut jantina dalam

kalangan pelajar Sekolah Felda harian biasa. Nilai min komponen KBKK yang
paling tinggi untuk jantina lelaki ialah komponen membuat penilaian hujah iaitu
0.5965 dengan sisihan piawai .10517 dan nilai peratus 59.65%, yang mana tahap
57

penguasaan KBKK adalah Sederhana (Jadual 3.4), manakala nilai min yang paling
rendah ialah komponen membuat inferens iaitu 0.2514 dengan sisihan piawai
0.08789 dan peratusnya iaitu 25.14% iaitu menunjukkan tahap penguasaan KBKK
adalah Lemah. Nilai min paling tinggi dalam penguasaan komponen KBKK untuk
responden pelajar perempuan adalah komponen mengusul periksa andaian iaitu
0.5722 dengan sisihan piawai .12817 dan peratus adalah 57.22%. Ini menunjukkan
tahap penguasaaan KBKK bagi komponen mengusul periksa andaian adalah
Sederhana, manakala nilai min yang paling rendah untuk responden pelajar
perempuan iaitu 0.2580, sisihan piawai .11299 bagi komponen membuat inferens
dengan nilai peratus iaitu 25.80% pada tahap penguasaan KBKK adalah Lemah.

Analisa Jadual 4.6 menunjukkan hubungan dan perbandingan penguasaan

KBKK mengikut jantina dalam kalangan pelajar Sekolah Felda harian biasa. Data
menunjukkan untuk responden pelajar lelaki, komponen membuat inferens
mempunyai hubungan songsang yang lemah (Jadual 3.6) dan signifikan dengan
komponen membuat deduksi. Nilai pekali r yang diperolehi iaitu r (46) = -.295,
p(0.047)< .05. Nilai signifikan lebih kecil dari aras signifikan. Responden pelajar
perempuan menunjukkan tidak ada hubungan secara langsung dan tidak ada
signifikan antara penguasaan komponen-komponen KBKK.

Jadual 4.6
Hubungan dan perbandingan penguasaan KBKK antara jantina dalam kalangan
pelajar Sekolah Felda harian biasa

58

Jantina
Lelaki
(N=46)

Membuat
Inferens
(MI)
Mengusul
Periksa
Andaian
(MPA)
Membuat
Deduksi
(MD)

MI
1

MPA
-.128
.395

MD
-.295*
.047

MIP
.081
.592

MPH
.136
.368

-.128
.395

.139
.355

-.010
.948

.046
.759

-.295*
.047

.151
.355

-.100
.510

-.336*
.022

.081
.592

-.010
.948

-.100
.510

.016
.918

.136
.368

.046
.759

-.336*
.022

.016
.918

.014
.881

-.137
.154

.010
.921

.164
.087

.014
.881

-.003
.978

.040
.676

.122
.205

-.137
.154

-.003
.978

.099
.303

.083
.390

-.010
.921

.040
.676

.099
.303

.113
.242

.164
.087

.122
.205

.083
.390

.113
.242

Sig. (2hujung)
Sig. (2hujung)

Sig. (2hujung)

Membuat
Interpretasi Sig. (2(MIP)
hujung)
Membuat
Penilaian
Sig. (2Hujah
hujung)
(MPH)
Perempuan Membuat
(N=110) Inferens
Sig. (2(MI)
hujung)
Mengusul
Periksa
Sig. (2Andaian
hujung)
(MPA)
Membuat
Deduksi
Sig. (2(MD)
hujung)
Membuat
Interpretasi Sig. (2(MIP)
hujung)
Membuat
Penilaian
Sig. (2Hujah
hujung)
(MPH)
*. p < 0.05 (2-hujung).

Jadual 4.7 menunjukkan penguasaan KBKK mengikut jantina dalam

kalangan pelajar Sekolah Seri pelajar cemerlang. Nilai min yang paling tinggi
59

dalam penguasaan KBKK dalam kalangan responden pelajar lelaki adalah

komponen mengusul periksa andaian iaitu 0.6875, nilai sisihan piawai .13622
dengan nilai peratus 68.75% iaitu menunjukkan tahap penguasaan dalam kalangan
pelajar lelaki adalah Baik, manakala nilai min yang paling rendah adalah bagi
komponen membuat inferens iaitu 0.2904 dengan sisihan piawai .11680 dan nilai
peratus 29.04% menunjukkan tahap penguasaan pada tahap Lemah. Secara
keseluruhannya penguasaan KBKK dalam kalangan pelajar lelaki Sekolah Seri
pelajar cemerlang adalah Sederhana iaitu 53.09%.

Berdasarkan Jadual 4.7, nilai min komponen KBKK yang paling tinggi
dalam kalangan responden pelajar perempuan adalah komponen mengusul periksa
andaian iaitu 0.6758, nilai sisihan piawai .12751 dengan nilai peratus 67.58% iaitu
pada tahap penguasaan Baik dan nilai min yang paling rendah dalam kalangan
pelajar perempuan iaitu 0.3047 dengan sisihan piawai .11151 dan nilai peratus
30.47% iaitu pada tahap penguasaan Lemah bagi komponen membuat inferens.
Secara keseluruhannya penguasaan KBKK dalam kalangan pelajar perempuan
Sekolah Seri pelajar cemerlang adalah Sederhana iaitu 53.44%.

Berdasarkan huraian di atas, dapat dirumuskan bahawa nilai min, sisihan

piawai dan peratus tahap penguasaan KBKK mengikut jantina bagi kedua-dua
kategori sekolah menunjukkan nilai tertinggi adalah komponen mengusul periksa
andaian dan nilai terendah adalah komponen membuat inferens.
Jadual 4.7
Penguasaan KBKK antara jantina dalam kalangan pelajar Sekolah Seri pelajar
cemerlang
60

Jantina
Lelaki
(N=17)

Komponen
Membuat
Inferens
Mengusul
Periksa Andaian
Membuat
Deduksi
Membuat
Interpretasi
Membuat
Penilaian Hujah
Keseluruhan
Perempuan Membuat
(N=16)
Inferens
Menyusul
Periksa Andaian
Membuat
Deduksi
Membuat
Interpretasi
Membuat
Penilaian Hujah
Keseluruhan

Min
0.2904

SP
.11680

Peratus %
29.04

Tahap
Penguasaan
Lemah

0.6875

.13622

68.75

Baik

0.4743

.12315

47.43

Sederhana

0.5404

.11469

54.04

Sederhana

0.6618

.10378

66.18

Baik

2.6544
0.3047

.11151

53.09
30.47

Sederhana
Lemah

0.6758

.12751

67.58

Baik

0.4922

.07526

49.22

Sederhana

0.5391

.11382

53.91

Sederhana

0.6602

.10697

66.02

Baik

53.44

Sederhana

2.6720

Analisa Jadual 4.8 menunjukkan hubungan dan perbandingan penguasaan

KBKK mengikut jantina dalam kalangan pelajar Sekolah Seri pelajar cemerlang.
Data yang diperolehi menunjukkan dalam kalangan responden pelajar lelaki tidak
menunjukkan hubungan dan tidak signifikan dalam penguasaan komponenkomponen KBKK. Nilai signifikan yang diperolehi daripada analisa menunjukkan
nilai p lebih besar dari aras signifikan (p > .05). Dalam kalangan responden pelajar
perempuan, menunjukkan komponen membuat deduksi mempunyai hubungan
positif yang kuat dan signifikan dengan komponen membuat penilaian hujah. Nilai
pekali r yang diperolehi iaitu r(16)= .619, p(.011)< .05.

61

Jadual 4.8
Hubungan dan perbandingan penguasaan KBKK antara jantina dalam kalangan
pelajar Sekolah Seri pelajar cemerlang
Jantina
Lelaki
(N=17)

Membuat
Inferens
(MI)
Menyusul
Periksa
Andaian
(MPA)
Membuat
Deduksi
(MD)
Membuat
Interpretasi
(MIP)
Membuat
Penilaian
Hujah
(MPH)
Perempuan Membuat
(N=16)
Inferens
(MI)
Menyusul
Periksa
Andaian
(MPA)
Membuat
Deduksi
(MD)
Membuat
Interpretasi
(MIP)
Membuat
Penilaian
Hujah
(MPH)
*. p < 0.05 (2-hujung).

MI
1

MPA
.261
.312

MD
.298
.246

MIP
-.075
.775

MPH
.031
.907

Sig. (2-hujung)

.261
.312

.277
.283

.234
.365

-.294
.253

.277
.283

Sig. (2-hujung)

.298
.246

.199
.443

.002
.993

-.075
Sig. (2-hujung) .775

.234
.365

.199
.443

.154
.554

.031
.907

-.294
.253

.002
.993

.154
.554

.103
.704

.396
.129

-.405
.119

.308
.245

Sig. (2-hujung)

.103
.704

.234
.383

.141
.602

.490
.054

.234
.383

Sig. (2-hujung)

.396
.129

-.296
.265

.619*
.011

-.405
Sig. (2-hujung) .119

.141
.602

-.296
.265

.286
.283

.308
.245

.490
.054

.619*
.011

.286
.283

Sig. (2-hujung)

Sig. (2-hujung)

Sig. (2-hujung)

Sig. (2-hujung)

62

Jadual 4.9 menunjukkan perbandingan mengikut jantina kemahiran berfikir

secara kritis dan kreatif dalam kalangan pelajar secara keseluruhannya. Data
menunjukkan nilai min, sisihan piawai dan peratus paling tinggi bagi pelajar lelaki
ialah komponen membuat penilaian hujah iaitu nilai min 0.6141, sisihan piawai .
10798 dan nilai peratus adalah 61.41%. Merujuk data tahap penguasaan kemahiran
adalah pada tahap Baik (Jadual 3.4). Ini berbeza dengan tahap penguasaan
membuat penilaian hujah bagi perempuan iaitu pada tahap penguasaan Sederhana
dengan nilai peratus adalah 56.55%. Keputusan menunjukkan perbezaan 4.86%
tahap penguasaan membuat penilaian hujah antara pelajar lelaki dengan pelajar
perempuan. Dalam kalangan pelajar perempuan data analisa menunjukkan nilai
min, sisihan piawai dan peratus paling tinggi adalah bagi komponen mengusul
periksa andaian iaitu nilai min 0.5853 dengan sisihan piawai .13219 dan nilai
peratus adalah 58.53%. Tahap penguasaan berada pada tahap Sederhana.

Nilai min dan sisihan piawai paling rendah dalam kalangan pelajar lelaki
ialah komponen membuat inferens yang mana nilai min 0.2619, sisihan piawai .
09712 manakala nilai peratus iaitu 26.19% dan tahap penguasaan kemahiran
adalah Lemah. Dalam kalangan pelajar perempuan, komponen membuat inferens
turut merupakan komponen yang paling rendah nilai min dan sisihan piawai iaitu
nilai min 0.2639 dengan sisihan piawai .11344 dan peratus 26.39%. Mengikut data
analisis tahap penguasaan komponen ini dalam kalangan pelajar perempuan adalah
Lemah.

Berdasarkan Jadual 4.9 dan huraian di atas, secara keseluruhannya

penguasaan KBKK mengikut jantina dalam kalangan pelajar lelaki yang mana nilai
63

peratus iaitu 49.17% menunjukkan penguasaan pelajar lelaki adalah pada tahap
Sederhana. Begitu juga dalam kalangan pelajar perempuan, secara keseluruhan
nilai peratus yang diperolehi iaitu 48.64% merujuk pada tahap penguasaan KBKK
pelajar perempuan berada pada tahap Sederhana.

Jadual 4.9
Perbandingan mengikut jantina kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif dalam
kalangan pelajar keseluruhannya

Jantina
Lelaki
(N=63)

Komponen
Membuat
Inferens
Mengusul
Periksa Andaian
Membuat
Deduksi
Membuat
Interpretasi
Membuat
Penilaian Hujah
Keseluruhan
Perempuan Membuat
(N=126)
Inferens
Mengusul
Periksa Andaian
Membuat
Deduksi
Membuat
Interpretasi
Membuat
Penilaian Hujah
Keseluruhan

Min
0.2619

SP
.09712

Peratus %
26.19

Tahap
Penguasaan
Lemah

0.5764

.13160

57.64

Sederhana

0.5030

.12216

50.30

Sederhana

0.5030

.12267

50.30

Sederhana

0.6141

.10798

61.41

Baik

2.4584
0.2639

.11344

49.17
26.39

Sederhana
Lemah

0.5853

.13219

58.53

Sederhana

0.5000

.13299

50.00

Sederhana

0.5174

.10596

51.74

Sederhana

0.5655

.13059

56.55

Sederhana

48.64

Sederhana

2.4321

64

Jadual 4.10
Hubungan dan perbandingan antara jantina berdasarkan kemahiran berfikir secara
kritis dan kreatif dalam kalangan pelajar keseluruhannya
Jantina
Lelaki
(N=63)

Membuat
Inferens
(MI)
Mengusul
Periksa
Andaian
(MPA)
Membuat
Deduksi
(MD)
Membuat
Interpretasi
(MIP)

MI
1
Sig. (2hujung)
.110
.390

Sig. (2hujung)

MPA MD
.110 -.125
.390 .328
1

-.125 .080
.328 .535

Sig. (2hujung)
Sig. (2hujung)

Membuat
Penilaian
Sig. (2Hujah (MPH) hujung)
Perempuan Membuat
(N=126) Inferens (MI) Sig. (2hujung)
Mengusul
Periksa
Sig. (2Andaian
hujung)
(MPA)
Membuat
Deduksi
Sig. (2(MD)
hujung)
Membuat
Interpretasi Sig. (2(MIP)
hujung)
Membuat
Penilaian
Sig. (2Hujah (MPH) hujung)
*. p < 0.05 (2-hujung).
65

MIP
.066
.609

MPH
.145
.258

.080
.535

.150
.242

.091
.480

-.051
.691

-.275*
.029

-.051
.691

.098
.447

.066
.609

.150
.242

.145
.258

.091 -.275*
.480 .029

.098
.447

.060
.505

-.101
.258

-.049
.587

.208*
.019

.060
.505

.007
.937

.072
.424

.221*
.013

-.101 .007
.258 .072

.067
.459

.103
.253

-.049 .072
.587 .424

.067
.459

.148
.099

.208* .221*
.019 .013

.103
.253

.148
.099

Analisa Jadual 4.10 menunjukkan hubungan dan perbandingan mengikut

jantina penguasaan KBKK dalam kalangan pelajar secara keseluruhan responden.
Data menunjukkan bagi jantina lelaki komponen membuat deduksi mempunyai
hubungan songsang yang lemah (Jadual 3.6) dan signifikan dengan komponen
membuat penilaian hujah. Nilai pekali r yang diperolehi iaitu r(63) = -.275,
p(0.029) < .05. Nilai signifikan lebih kecil dari aras signifikan.

Dalam kalangan pelajar perempuan, analisis data menunjukkan komponen

membuat inferens dan komponen mengusul periksa andaian mempunyai hubungan
positif yang lemah (Jadual 3.6) dan signifikan dengan komponen membuat
penilaian hujah. Nilai pekali r yang diperolehi r(126)= .208, p(0.019) < .05 iaitu
menunjukkan hubungan untuk komponen membuat penilaian hujah dengan
komponen membuat inferens. Dalam Jadual 4.10, data juga menunjukkan
hubungan positif antara komponen membuat penilaian hujah dan komponen
mengusul periksa andaian iaitu nilai r(126)= .221, p(0.013)< .05,

4.2.3 Tahap Penguasaan Kemahiran Berfikir Secara Kritis Dan Kreatif

Dengan Pencapaian Akademik PMR Pelajar
Data analisa statistik deskriptif dan korelasi Pearson digunakan untuk melihat
perhubungan antara penguasaan KBKK responden pelajar tingkatan empat dengan
pencapaian akademik PMR pelajar tingkatan empat. Berdasarkan Jadual 4.11,
Jadual 4.12, Jadual 4.13 dan Jadual 4.14, akan menunjukkan secara keseluruhan
66

data deskriptif nilai min, nilai sisihan piawai dan data nilai hubungan mengikut
jantina dan mengikut kategori sekolah berdasarkan penguasaan KBKK dan
pencapaian akademik PMR pelajar tingkatan empat bagi Sekolah Felda harian
biasa dan Sekolah Seri pelajar cemerlang.

Jadual 4.11
Perbandingan mengikut jantina komponen penguasaan KBKK dan pencapaian
akademik PMR dalam kalangan pelajar
Jantina
Lelaki

Komponen
Penguasaan
KBKK
Pencapaian
Akademik
PMR
Perempuan Penguasaan
KBKK
Pencapaian
Akademik
PMR

N
63

Minimum Maximum Min

.38
.64
0.4917

SP
.05536

63

4.0952

.93695

126

.34

.65

0.4864

.06307

126

4.0437

.82224

Jadual 4.11 menunjukkan nilai min dan sisihan piawai dalam kalangan
pelajar mengikut jantina lelaki dan perempuan bagi kedua-dua kategori sekolah
secara keseluruhannya. Analisa merujuk pada tahap pengusaan KBKK dan
pencapaian akademik PMR. Statistik menunjukkan nilai min penguasaan KBKK
bagi jantina lelaki iaitu 0.4917 dan sisihan piawai 0.05536. Manakala nilai min
bagi pencapaian akademik PMR iaitu 4.0952 dan sisihan piawai 0.93695. Nilai
min penguasaan KBKK bagi jantina perempuan iaitu 0.4864 dan sisihan piawai
0.06307. Manakala nilai min bagi pencapaian akademik PMR iaitu 4.0437 dan
sisihan piawai 0.82224. Keputusan data menunjukkan tahap penguasaan KBKK
67

responden pelajar lelaki tingkatan empat adalah lebih baik daripada pelajar
perempuan manakala tahap pencapaian akademik PMR menunjukkan pelajar
perempuan tingkatan empat lebih baik keputusannya dan pencapaiannya daripada
pelajar lelaki.

Analisa data Jadual 4.12 menunjukkan hubungan dan perbandingan antara

jantina mengikut penguasaan KBKK dengan pencapaian akademik PMR dalam
kalangan pelajar. Data menunjukkan bagi jantina lelaki, penguasaan KBKK
mempunyai hubungan positif yang lemah (Jadual 3.6) dan signifikan dengan
pencapaian akademik PMR pelajar. Nilai yang diperolehi menunjukkan r(63)=
0.269. Hubungan antara penguasaan KBKK dengan pencapaian akademik PMR ini
menunjukkan nilai signifikan iaitu p=0.033. Nilai p ini lebih kecil dari aras
signifikan p < .05.

Dalam kalangan pelajar perempuan, penguasaan KBKK menunjukkan

mempunyai hubungan positif yang sederhana dan signifikan dengan pencapaian
akademik PMR pelajar perempuan. Nilai yang diperolehi menunjukkan r(126)=
0.485. Hubungan antara penguasaan KBKK dengan pencapaian akademik PMR ini
menunjukkan nilai signifikan iaitu p=0.000. Nilai p ini lebih kecil dari aras
signifikan p < .01.

Huraian data ini menunjukkan secara keseluruhannya, wujud hubungan

positif antara penguasaan KBKK dan pencapaian akademik PMR. Huraian data
menunjukkan dalam kalangan pelajar tingkatan empat yang berjaya dan

68

mempunyai keputusan pencapaian akademik Sains dan Matemik yang baik dan
cemerlang dalam PMR akan menunjukkan tahap penguasaan KBKK sederhana.

Jadual 4.12
Hubungan dan perbandingan antara jantina berdasarkan penguasaan KBKK dan
pencapaian akademik PMR dalam kalangan pelajar

Jantina
Lelaki

Penguasaan
KBKK

Pencapaian
Akademik
PMR
Perempuan Penguasaan
KBKK
Pencapaian
Akademik
PMR
* p < 0.05 (2-hujung).
** p < 0.01 (2-hujung).

N Min KBKK
63
1
Sig. (2-hujung)
63

.269*
.033

126

126

.485**
.000

Sig. (2-hujung)

Min
Akademik
.269*
.033
1

Sig. (2-hujung)
Sig. (2-hujung)

.485**
.000
1

Analisa Jadual 4.13 menunjukkan Statistik antara kategori sekolah

mengikut penguasaan KBKK dan pencapaian akademik PMR dalam kalangan
pelajar. Data analisis merujuk pada data bagi keseluruhan responden kajian iaitu
189 orang pelajar tingkatan empat bagi kedua-dua kategori sekolah iaitu Sekolah
Felda harian biasa (N=156) dan Sekolah Seri pelajar cemerlang (N=33).

Analisa data menunjukkan nilai min penguasaan KBKK bagi Sekolah Felda
harian biasa (N=156) iaitu 0.4788 dan sisihan piawai .05582. Manakala nilai min
bagi pencapaian akademik PMR pelajar iaitu 3.8654 dan sisihan piawai 0.82177.
69

Analisa juga menunjukkan nilai min penguasaan KBKK bagi Sekolah Seri pelajar
cemerlang (N=33) iaitu 0.5326 dan sisihan piawai 0.06288. Manakala nilai min
bagi pencapaian akademik PMR pelajar iaitu 4.9848 dan sisihan piawai 0.8704.

Jadual 4.13
Perbandingan mengikut kategori sekolah berdasarkan penguasaan KBKK dan
pencapaian akademik PMR dalam kalangan pelajar
Kategori
Sekolah Felda harian
biasa
(N=156)
Sekolah Seri pelajar
cemerlang
(N=33)

Pencapaian
Akademik PMR
Penguasaan KBKK
Pencapaian
Akademik PMR
Penguasaan KBKK

Min
3.8654

SP
.82177

0.4788
4.9848

.05582
.08704

0.5326

.06288

Jadual 4.14 menunjukkan hubungan dan perbandingan antara kategori

sekolah berdasarkan penguasaan KBKK dengan pencapaian akademik PMR dalam
kalangan pelajar. Data menunjukkan bagi kategori Sekolah Felda harian biasa,
penguasaan KBKK mempunyai hubungan positif yang lemah (Jadual 3.6) dan
signifikan dengan pencapaian akademik PMR pelajar. Nilai yang diperolehi
menunjukkan r(156)=.340. Hubungan antara penguasaan KBKK dengan
pencapaian akademik PMR menunjukkan nilai signifikan iaitu p=0.000. Nilai p
lebih kecil dari aras signifikan p < .01.

Bagi kategori Sekolah Seri pelajar cemerlang, penguasaan KBKK dengan

pencapaian akademik PMR pelajar tidak menunjukkan hubungan secara langsung
dan juga tidak menunjukkan signifikan. Analisa yang diperolehi menunjukkan nilai

70

r(33)= -.050, p(0.783) > .05. Nilai signifikan lebih besar dari aras signifikan p < .
05.

Jadual 4.14
Hubungan dan perbandingan antara kategori sekolah berdasarkan penguasaan
KBKK dan pencapaian akademik PMR dalam kalangan pelajar

Kategori
Sekolah Felda
Harian Biasa
(N=156)

Sekolah Seri
Pelajar
Cemerlang
(N=33)

Pencapaian
Akademik Sig. (2-hujung)
PMR
Penguasaan Pearson Correlation
KBKK
Sig. (2-hujung)
Pencapaian
Akademik Sig. (2-hujung)
PMR
Penguasaan
KBKK
Sig. (2-hujung)

Min
Akademik
1

Min KBKK
.340**
.000

.340**
.000

-.050
.783

-.050
.783

** p < 0.01 (2-hujung).

4.3 Rumusan

Sebagai kesimpulannya dari bab ini, dapat di rumuskan bahawa penguasaan

KBKK Sekolah Felda harian biasa dan Sekolah Seri pelajar cemerlang dalam
kalangan pelajar adalah pada tahap penguasaan Sederhana.

71

Perbandingan Statistik antara jantina juga dapat dirumuskan penguasaan

KBKK dalam kalangan pelajar lelaki dan penguasaan KBKK dalam kalangan
pelajar perempuan secara keseluruhan adalah pada tahap penguasaan Sederhana.
Bagi komponen KBKK dapat dirumuskan komponen membuat inferens
merupakan komponen yang paling lemah tahap penguasaan dalam kalangan pelajar
tingkatan empat bagi kedua-dua kategori sekolah dan juga bagi kedua-dua jantina
antara lelaki dan perempuan secara keseluruhannya.

Hubungan antara penguasaan KBKK dan pencapaian akademik PMR

dalam kalangan pelajar dapat dirumuskan bagi Sekolah Felda harian biasa
penguasaan KBKK mempunyai hubungan positif yang lemah dengan pencapaian
akademik pelajar. Pencapaian akademik yang baik akan mempengaruhi dalam
penguasaan KBKK yang baik.

72

BAB 5

PERBINCANGAN

5.1 Pengenalan

Kajian ini dijalankan dengan objektif untuk mengenal pasti tahap penguasaan
kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif di kalangan pelajar tingkatan empat dan
membandingkan tahap penguasaan kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif di
kalangan pelajar tingkatan empat merentas jantina. Lima komponen kemahiran
berfikir di uji kepada pelajar-pelajar melalui kajian ini iaitu membuat inferens,
mengusul periksa andaian, membuat deduksi, membuat interpretasi dan membuat
penilaian hujah. Sehubungan dengan itu, dalam bab ini perbincangan adalah
berdasarkan kepada objektif kajian dan hasil kajian dihuraikan untuk dijadikan
rujukan dan panduan bagi kajian seterusnya.

5.2 Ringkasan Kajian

73

Dalam kajian ini, tujuan kajian adalah untuk mengenal pasti tahap penguasaan
kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif bagi pelajar-pelajar tingkatan empat di
lima buah Sekolah Menengah Felda harian biasa dan sebuah Sekolah Menengah
Seri pelajar cemerlang di daerah Bera, Pahang. Dalam kajian ini, melibatkan 189
orang responden pelajar tingkatan empat sekolah kajian. Alat kajian yang
digunakan dalam kajian ini adalah satu set soal selidik iaitu Ujian Kemahiran
Berfikir Watson Glaser yang telah diadaptasi dari Watson Glaser Critical Thinking
Appraisal-A. Ujian soal selidik ini mengandungi 80 item terdiri daripada lima
komponen kemahiran berfikir yang dikaji.

Analisis statistik seperti nilai min, sisihan piawai, nilai peratus dan nilai
korelasi Pearson telah digunakan dalam kajian ini. Dapatan kajian dianalisis
menggunakan SPSS versi 17.0. Berdasarkan analisis kajian mendapati penguasaan
kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif pelajar-pelajar tingkatan empat untuk
kedua-dua kategori sekolah yang telah dikaji menunjukkan secara keseluruhannya
adalah pada tahap Sederhana. Begitu juga tahap penguasaan kemahiran berfikir
antara jantina, menunjukkan penguasaan KBKK dalam kalangan pelajar lelaki dan
pelajar perempuan secara keseluruhannya berada pada tahap Sederhana.

5.3 Dapatan Kajian

74

Berdasarkan objektif kajian 1.5.1, kajian telah dijalankan untuk melihat sejauh
mana tahap penguasaan kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif dalam kalangan
pelajar tingkatan empat di lima buah Sekolah Menengah Felda harian biasa dan
sebuah Sekolah Menengah Seri pelajar cemerlang di daerah Bera Pahang. Dapatan
kajian menunjukkan secara keseluruhannya penguasaan KBKK di Sekolah
Menengah Felda harian biasa adalah 47.88% iaitu pada tahap penguasaan
Sederhana (Jadual 3.4). Manakala penguasaan KBKK di Sekolah Menengah Seri
pelajar cemerlang secara keseluruhannya pula adalah 53.26% iaitu pada tahap
penguasaan Sederhana.

Dapatan kajian berdasarkan objektif 1.5.2, iaitu untuk mengetahui adakah

terdapat perbezaan tahap penguasaan KBKK antara pelajar lelaki dan pelajar
perempuan. Data analisis menunjukkan dalam kalangan pelajar lelaki secara
keseluruhan tahap penguasaan KBKK adalah 49.17% iaitu pada tahap penguasaan
Sederhana manakala dalam kalangan pelajar perempuan secara keseluruhan tahap
penguasaan KBKK adalah 48.64% iaitu pada tahap penguasaan Sederhana. Hasil
analisis data menunjukkan bahawa tidak terdapat perbezaan ketara antara tahap
penguasaan KBKK antara pelajar lelaki dan pelajar perempuan.

5.3.1 Penguasaan Kemahiran Berfikir secara Kritis dan Kreatif Merentasi

Jantina

75

Analisis data yang dijalankan secara keseluruhannya menunjukkan tidak terdapat

perbezaan min penguasaan komponen kemahiran membuat inferens, mengusul
periksa andaian, membuat deduksi, membuat interpretasi dan membuat penilaian
hujah yang signifikan dalam kalangan pelajar tingkatan empat merentasi jantina
pada aras 0.05 bagi kedua-dua kategori sekolah yang dikaji.

Secara keseluruhannya dapat dirumuskan bahawa dalam kalangan pelajar

lelaki dan perempuan bagi kedua-dua kategori sekolah (sekolah Felda harian biasa
dan sekolah Seri pelajar cemerlang) menunjukkan penguasaan kemahiran berfikir
secara kritis dan kreatif berada pada tahap Sederhana (Jadual 3.4) iaitu bagi lelaki
49.17% manakala perempuan 48.64% tahap penguasaannya.

Berdasarkan komponen kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif dalam

kalangan pelajar lelaki dan pelajar perempuan, komponen membuat inferens
berada pada tahap penguasaan Lemah, peratus yang diperolehi menunjukkan
dalam kalangan pelajar lelaki 26.19% manakala pelajar perempuan 26.39%.
Komponen-komponen KBKK yang lain menunjukkan tahap penguasaan KBKK
dalam kalangan pelajar lelaki dan perempuan berada pada tahap Sederhana. Bagi
pelajar lelaki, tahap penguasaan komponen mengusul periksa andaian 57.64%,
membuat deduksi 50.30%, membuat interpretasi 50.30% dan membuat penilaian
hujah 61.41%. Manakala dalam kalangan pelajar perempuan, tahap penguasaan
komponen mengusul periksa andaian 58.53%, membuat deduksi 50.00%, membuat
interpretasi 51.74% dan membuat penilaian hujah 56.55%.

76

Secara keseluruhannya,

walaupun peratusan menunjukkan

bahawa

penguasaan KBKK dalam kalangan pelajar lelaki lebih baik daripada pelajar
perempuan dengan perbezaan tahap penguasaan dari segi peratusan iaitu sebanyak
0.53%. Peratus ini amatlah kecil nilainya dan boleh dianggap tiada perbezaan
ketara dari segi penguasaan kemahiran berfikir dalam kalangan pelajar tingkatan
empat di daerah Bera di antara jantina. Oleh itu, dapatlah dibuat kesimpulan
bahawa tiada terdapat perbezaan yang signifikan dalam kalangan pelajar tingkatan
empat merentasi jantina.

Noor Suriyati (2000) telah menjalankan kajian yang bertujuan untuk

melihat tahap penguasaan pelajar dalam kemahiran berfikir kritis dan kreatif.
Seramai 150 orang pelajar tahun enam dari lima buah sekolah di daerah Gua
Musang, Kelantan telah terlibat dalam kajian ini. Seramai 30 orang pelajar dari
setiap sekolah terlibat dalam kajian ini. Sampel kajian terdiri daripada pelbagai
tahap kebolehan dari segi pencapaian dan dipilih secara rawak oleh guru sains
mereka mengikut nisbah yang sama rata. Dapatan kajian mendapati bahawa tahap
penguasaan kemahiran berfikir pada aras rendah dalam komponen KBKK.
Dapatan kajian Noor Suriyati (2000) menunjukkan keputusan yang berbeza dengan
kajian penyelidik iaitu secara keseluruhannya penguasaan kemahiran berfikir
adalah berada pada tahap Sederhana bagi kajian penyelidik dan berada pada aras
rendah bagi kajiannya. Walaupun kajian ini menunjukkan perbezaan sampel pelajar
iaitu perbezaan antara pelajar tingkatan empat bagi kajian penyelidik dan darjah
enam bagi kajian Noor Suriyati (2000) tetapi keputusan menunjukkan pelajar yang
berada di luar bandar tahap penguasaan KBKK masih lagi berada pada tahap
Lemah atau rendah.
77

Dapatan kajian penyelidik tentang tahap penguasaan KBKK adalah tidak

sama dengan dapatan kajian Sarimah (2008). Berdasarkan kajian Sarimah (2008),
seramai 269 orang pelajar terlibat dalam kajian ini yang terdiri daripada 116 orang
pelajar lelaki dan 153 orang pelajar pelajar perempuan dari lima buah sekolah
menengah di daerah Kulai. Pelajar yang terlibat dalam kajian ini bermur antara 16
tahun hingga 17 tahun. Alat kajian yang digunakan dalam kajian ini ialah Watson
Glaser Critical Thinking Appraisal-A (WGCTA-A) yang mengandungi 80 item.
Dapat kajian secara keseluruhannya menunjukkan bahawa tahap penguasaan
kemahiran berfikir kritis bagi kemahiran membuat inferens iaitu Lemah (26.94%),
kemahiran mengusul periksa andaian iaitu Baik (64.44%), kemahiran membuat
deduksi adalah Sederhana (49.25%), kemahiran membuat interpretasi pula
menunjukkan Sederhana (52.06%) dan kemahiran penilaian hujah iaitu Sederhana
(59.38%). Perbezaan dapatan kajian penyelidik dengan kajian Sarimah (2008) pada
komponen penguasaan KBKK iaitu mengusul periksa andaian. Dapatan kajian
penyelidik, pelajar berada pada tahap Sederhana manakala dapatan kajian Sarimah
(2008) berada pada tahap Baik. Walau bagaimanapun kajian Sarimah (2008) secara
keseluruhannya adalah sama dengan dapatan keseluruhan kajian penyelidik iaitu
tahap penguasaan KBKK adalah pada tahap Sederhana. Kajian Sarimah (2008)
sukar juga untuk dibuat perbandingan dengan penyelidik kerana bagi kajian
penyelidik dijalankan keatas pelajar Sekolah Menengah Felda harian biasa
manakala bagi Sarimah (2008) tidak dinyatakan sekolah yang terlibat dengan
kajian, hanya dilabelkan abjad dan dalam kajiannya juga cuma dinyatakan
daerahnya sahaja.

78

Siti Zuliana (2006) telah menjalankan kajian untuk mengesan tahap

penguasaan KBKK di kalangan pelajar tingkatan lima dalam matapelajaran Kimia
tingkatan empat di Sekolah Menengah di daerah Johor Bahru, Johor. Sejumlah 270
orang pelajar tingkatan lima dari 6 buah sekolah telah mengambil bahagian dalam
kajian ini. Instrumen kajian yang digunakan ialah set soal selidik yang
mengandungi 50 item berbentuk soalan objektif. Secara keseluruhannya tahap
penguasaan KBKK pelajar dalam mata pelajaran kimia tingkatan empat berada
pada tahap yang Sederhana. Kajian juga menunjukkan tidak wujud perbezaan min
yang signifikan merentasi jantina dan merentasi bangsa yang mana kedua-duanya
berada pada tahap yang Sederhana. Dapatan kajian ini menunjukkan persamaan
tahap penguasaan KBKK keseluruhan iaitu pada tahap yang Sederhana dengan
dapatan kajian penyelidik. Selain itu perbezaan bilangan soalan soal selidik turut
akan mempengaruhi jawapan pelajar dalam mendapatkan keputusan penguasaan
KBKK. Ini kerana terdapat perbezaan bilangan soalan antara kajian penyelidik dan
kajian Siti Zuliana (2006) yang mana soalan yang banyak berkemungkinan
menyebabkan pelajar jemu untuk menjawabnya dalam tempoh masa yang
ditetapkan.

5.3.2 Hubungan Penguasaan Kemahiran Berfikir Kritis dan Kreatif Dengan

Pencapaian Sains PMR

Berdasarkan analisis kajian yang dijalankan, didapati bahawa penguasaan KBKK

mempunyai hubungan positif dan signifikan dengan pencapaian akademik PMR
pelajar iaitu bagi subjek Sains. Dapatan menunjukkan bahawa pencapaian yang

79

diperolehi oleh pelajar dalam Sains PMR dengan keputusan yang baik akan
mempengaruhi tahap penguasaan KBKK dalam kalangan pelajar. Dapatan
menunjukkan bahawa pelajar tingkatan empat yang berjaya dan mempunyai
keputusan pencapaian akademik Sains dan Matematik yang baik dan cemerlang
dalam PMR, tahap penguasaan KBKK dalam kalangan pelajar turut akan
Sederhana dan Baik. Data juga menunjukkan pelajar lelaki tahap penguasaan
KBKK adalah lebih baik berbanding dengan pelajar perempuan walaupun kajian
menunjukkan pencapaian dan penguasaan akademik PMR pelajar perempuan lebih
baik dan cemerlang berbanding lelaki.

Fatma et al., (1998) telah menjalankan kajian ke atas 1026 orang pelajar
sekolah menengah dan pelajar kolej di Turki yang berumur antara 12-22 tahun,
yang terdiri daripada 635 orang pelajar lelaki dan 391 orang pelajar perempuan.
Daripada 1026 pelajar tersebut, 240 orang dari peringkat sekolah menengah
rendah, 412 orang pelajar sekolah menengah dan 374 pelajar kolej. Alat kajian
yang dgunakan dalam kajian ini ialah WGCTA. Menerusi analisis terdapat
pertalian yang positif di antara pelajar dengan pencapaian pelajar berkait dengan
kemahiran berfikir kritis. Menunjukkan semakin tinggi pencapaian pelajar semakin
tinggi kemahiran berfikir kritisnya. Pelajar berpencapaian tinggi menunjukkan
perbezaan min yang bererti terhadap kemahiran berfikir kritis. Ini menunjukkan
bahawa pelajar berpencapaian tinggi mempunyai kemahiran berfikir kritis yang
lebih tinggi berbanding pelajar berpencapaian rendah. Dapatan kajian Fatma et al.,
(1998) ini adalah sama dengan dapatan kajian penyelidik. Dapatan kajian

80

penyelidik menunjukkan hubungan positif dalam kalangan pelajar dengan

pencapaian akademik pelajar dan penguasaan KBKK pelajar.

Sabaria (2003) telah menjalankan kajian untuk mengkaji kesan penggunaan

kaedah pembelajaran berasaskan masalah (PBM) terhadap kemahiran berfikir
kritis, kreatif, proses sains dan pencapaian Biologi terhadap 200 orang pelajar dari
empat buah sekolah menengah (100 orang pelajar sekolah harian biasa dan 100
orang pelajar MRSM). Pelajar dibahagikan kepada dua kumpulan iaitu kumpulan
kawalan dan kumpulan eksperimen. Kumpulan kawalan terdiri daripada 48 orang
lelaki dan 52 orang perempuan manakala kumpulan eksperimen terdiri daripada 47
orang lelaki dan 53 orang perempuan. Alat kajian yang digunakan adalah ujian
kemahiran berfikir kritis (WGCTA). Dapatan kajian menunjukkan bahawa min
kemahiran berfikir kritis bagi kumpulan kawalan selepas mengikuti pengajaran
menggunakan kaedah pembelajaran berasaskan masalah (PBM) ialah 42.70
manakala kumpulan esperimen ialah 52.14. Peningkatan yang tinggi dapat dilihat
dalam kumpulan eksperimen yang mengikuti kaedah PBM. Dapatan kajian
penyelidik menunjukkan hubungan positif antara pelajar dengan pencapaian
akademik pelajar berkait dengan penguasaan KBKK pelajar. Ini jelas menunjukkan
jika pelajar yang cemerlang dalam pencapaian akademik PMR didedahkan lagi
dengan pembelajaran berasaskan masalah (PBM) sama seperti kajian Sabaria
(2003) akan mewujudkan pertalian yang positif di antara pelajar dengan
pencapaian akademik pelajar berkait dengan penguasaan KBKK yang mana akan
menunjukkan semakin tinggi pencapaian akademik pelajar semakin tinggi
penguasaan KBKK pelajar.

81

BAB 6

82

KESIMPULAN DAN CADANGAN

6.1 Pengenalan

Dalam bab ini, berdasarkan hasil dapatan kajian dapatlah dibuat beberapa rumusan
dan disimpulkan keputusan berdasarkan persoalan-persoalan kajian 1.6. Persoalanpersoalan kajian ini bertujuan untuk mengetahui tahap penguasaan kemahiran
berfikir secara kritis dan kreatif bagi pelajar-pelajar tingkatan empat di daerah Bera
Pahang.

Dalam bab ini juga berdasarkan keputusan kajian, beberapa cadangan

dikemukakan bagi meningkatkan tahap penguasaan kemahiran berfikir secara kritis
dan kreatif di kalangan pelajar secara khususnya di daerah Bera Pahang dan secara
amnya seluruh pelajar negara Malaysia.
6.2 Rumusan dan Dapatan Kajian

Kesimpulan kajian dinyatakan setiap satunya seperti berikut:

a) Tahap penguasaan kemahiran berfikir kritis dan kreatif di kalangan pelajar

tingkatan empat di daerah Bera Pahang berdasarkan Sekolah Menengah Felda

83

harian biasa dan Sekolah Menengah Seri pelajar cemerlang secara

keseluruhannya adalah pada tahap Sederhana.

b) Hubungan di antara lima komponen kemahiran berfikir menunjukkan bagi

kategori Sekolah Menengah Felda harian biasa terdapat hubungan songsang
yang amat lemah antara komponen membuat inferens dan komponen membuat
deduksi. Komponen-komponen lain pula tidak menunjukkan hubungan. Bagi
kategori Sekolah Menengah Seri pelajar cemerlang tidak menunjukkan
sebarang hubungan dan tidak signifikan antara lima komponen kemahiran
berfikir.

c) Kajian mendapati tidak terdapat perbezaan tahap penguasaan kemahiran

membuat inferens dalam kalangan pelajar tingkatan empat merentasi jantina
bagi kedua-dua kategori sekolah yang dikaji.

d) Kajian mendapati tidak terdapat perbezaan tahap penguasaan kemahiran

mengusul periksa andaian dalam kalangan pelajar tingkatan empat merentasi
jantina bagi kedua-dua kategori sekolah yang dikaji.
e) Kajian mendapati tidak terdapat perbezaan tahap penguasaan kemahiran
membuat deduksi dalam kalangan pelajar tingkatan empat merentasi jantina
bagi kedua-dua kategori sekolah yang dikaji.

84

f) Kajian mendapati tidak terdapat perbezaan tahap penguasaan kemahiran

membuat interpretasi dalam kalangan pelajar tingkatan empat merentasi jantina
bagi kedua-dua kategori sekolah yang dikaji.

g) Kajian mendapati tidak terdapat perbezaan tahap penguasaan kemahiran

membuat penilaian hujah dalam kalangan pelajar tingkatan empat merentasi
jantina bagi kedua-dua kategori sekolah yang dikaji.

h) Kajian mendapati secara keseluruhan tidak terdapat perbezaan di antara tahap

penguasaan keseluruhan KBKK (membuat inferens, mengusul periksa andaian,
membuat deduksi, membuat interpretasi dan membuat penilaian hujah) dalam
kalangan pelajar tingkatan empat merentasi jantina bagi kedua-dua kategori
sekolah yang dikaji.

i) Kajian mendapati hubungan di antara pencapaian akademik PMR dengan

penguasaan KBKK menunjukkan bagi kategori Sekolah Menengah Felda harian
biasa terdapat hubungan secara songsang yang lemah dan signifikan, manakala
bagi kategori Sekolah Menengah Seri pelajar cemerlang tidak menunjukkan
sebarang hubungan antara pencapaian akademik PMR dengan penguasaan
KBKK. Dapatan kajian menunjukkan pencapaian akademik tidak memainkan
peranan dalam penguasaan KBKK pelajar tingkatan empat bagi kedua-dua
kategori sekolah.

85

6.3 Cadangan Kajian

Berdasarkan keputusan kajian yang dianalisis, cadangan-cadangan berikut

dikemukan bagi meningkatkan tahap penguasaan kemahiran berfikir secara kritis
dan kreatif bagi pelajar-pelajar khususnya di daerah Bera Pahang dan amnya
seluruh pelajar di Malaysia. Sebenarnya secara disedari atau tidak disedari oleh
guru-guru kemahiran berfikir telah wujud dalam proses pembelajaran dan
pengajaran di peringkat sekolah, cuma penambaikan diperlukan dari guru-guru
supaya penguasaan kemahiran berfikir dapat ditingkatakan lagi dan dikuasai
sepenuhnya oleh pelajar-pelajar.

i) Dapatan persoalan kajian pertama menunjukkan tahap penguasaan kemahiran

berfikir secara kritis dan kreatif pelajar-pelajar tingkatan empat bagi kedua-dua
kategori sekolah di daerah Bera menunjukkan berada pada tahap Sederhana.
Palaniappan (2005), menyatakan bahawa tahap kreativiti dapat ditingkatkan
sekiranya guru merangsang minda mereka dengan soalan atau aktiviti yang
menggalakkan mereka berfikir. Maka warga pendidik perlu bijak merangsang
minda pelajar dengan pelbagai bahan semasa sesi pembelajaran dan pengajaran
agar pelajar menghasilkan pelbagai idea yang bernas terutamanya dalam
membuat inferens untuk menyelesaikan masalah pembelajaran mereka.
ii) Bagi dapatan kedua hingga kelapan, berdasarkan analisis keseluruhan yang
ditunjukkan banyak perkara yang perlu dilakukan oleh guru untuk
meningkatkan lagi tahap penguasaan kemahiran berfikir secara kritis dan
kreatif. Guru disarankan supaya menyediakan iklim persekitaran yang
membantu meningkatkan tingkah laku pemikiran kritis dan kreatif di kalangan
86

pelajar. Guru perlu mengambil kira tiga faktor utama iaitu fizikal, mental dan
emosi. Iklim fizikal merujuk kepada susunan bilik darjah yang akan menyokong
dalam aktiviti yang akan dijalankan serta penyediaan ruang untuk aktiviti
pembelajaran dan pengajaran yang berbeza. Mental atau intelektual pula
merujuk kepada jenis rangsangan dan cabaran untuk disesuaikan dengan
keperluan tindak balas pelajar. Emosional pula menyokong dan memberikan
pelajar keselamatan peribadi untuk bereaksi terhadap rangsangan fizikal dan
intelektual yang guru sediakan.

Guru-guru juga boleh membantu pelajar untuk meningkatkan penguasaan

kemahiran berfikir pelajar dengan membina kefahaman konsep Sains dengan
betul dan berkesan melalui penyediaan lembaran aktiviti untuk dilaksanakan
oleh pelajar atau melalui aktiviti-aktiviti berbentuk amali. Guru disarankan
elakkan daripada pengajaran dan pembelajaran berorientasikan peperiksaan
yang mana penekanan pembelajaran di sekolah tertumpu kepada fakta-fakta
untuk dihafal dan seterusnya digunakan dalam peperiksaan. Lantaran itu aspek
pemikiran sama ada kritis dan kreatif dipinggirkan.

Guru perlu mengenal pasti punca mengapa keputusan pencapaian akademik

yang baik kurang mempengaruhi penguasaan kemahiran berfikir. Oleh itu guru
perlu memastikan bahawa pelajar yang mempunyai pencapaian akademik yang
baik juga mempunyai penguasaan kemahiran berfikir yang baik. Ini boleh
direalisasikan dengan cara guru perlu banyak menjalankan aktiviti yang
melibatkan kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif seperti memberikan

87

soalan, lembaran kerja dan pembentangan hasil kerja mengikut tahap

pencapaian pelajar.

Selain itu, satu pendekatan pengajaran yang lebih berpusatkan kepada

pelajar juga dicadangkan kepada guru-guru. Pendekatan pembelajaran dan
pengajaran yang berpusatkan pelajar akan merangsang keseronokkan,
penglibatan dalam aktiviti bilik darjah, konsep kendiri dan juga menyerlah bakat
pelajar. Motivasi daripada guru-guru juga diperlukan oleh pelajar untuk
meningkatkan motivasi kendiri pelajar dalam pembelajar. Melalui pendekatan
ini dirasakan guru-guru mampu untuk meningkatakan penguasaan kemahiran
berfikir secara kritis dan kreatif pelajar dalam pembelajaran di sekolah,

6.4 Cadangan Penyelidikan Masa Depan

Berdasarkan dapatan kajian yang dijalankan serta rumusan yang telah dibuat,
pengkaji ingin membuat beberapa cadangan kajian yang boleh dipertimbangkan
untuk dilakukan kajian pada masa akan datang bagi membantu meningkatkan lagi
penguasaan kemahiran berfikir pelajar serta mengetahui dengan lebih mendalam
lagi kaitan faktor-faktor yang boleh mempengaruhi penguasaan kemahiran berfikir
pelajar pada masa akan datang. Antara kajian lanjutan yang mungkin boleh
dilakukan pada masa depan adalah seperti berikut;

i) Kajian yang dilakukan oleh pengkaji hanya melibatkan pembelajaran pelajarpelajar sewaktu sesi persekolahan di sekolah. Oleh itu di cadangkan supaya
88

kajian yang serupa di jalankan kepada pelajar-pelajar melibatkan faktor

persekitaran di rumah iaitu sosial ekonomi keluarga pelajar. Kajian ini
dicadangkan untuk melihat adakah faktor sosial ekonomi keluarga dapat
mempengaruhi tahap penguasaan kemahiran berfikir pelajar.

ii) Kajian yang dilakukan oleh pengkaji hanya melibatkan pelajar-pelajar tingkatan
empat sahaja dan berdasarkan pencapaian akademik PMR. Oleh itu dapatan
kajian ini untuk membantu pelajar dalam pembelajaran dan pengajaran di
sekolah untuk menghadapi SPM. Sehubungan dengan itu dicadangkan agar
kajian juga dijalankan terhadap pelajar-pelajar tingkatan enam untuk melihat
tahap penguasaan kemahiran berfikir pelajar bagi menempuh pembelajaran ke
peringkat yang lebih tinggi iaitu universiti atau menempuh alam pekerjaan.
Dapatan kajian yang dicadangkan juga nanti dapat melihat perkembangan
pelajar dalam penguasaan kemahiran berfikir untuk menjadi masyarakat
Malaysia dalam menempuh negara maju.

iii) Kajian yang dilakukan oleh pengkaji hanya melibatkan pelajar-pelajar

tingkatan empat sahaja. Oleh itu dapatan kajian hanya dapat melihat tahap
penguasaan kemahiran berfikir pelajar sahaja. Sehubungan dengan itu
dicadangkan agar kajian juga dijalankan terhadap kedua-dua ibu bapa pelajar
atau penjaga untuk melihat tahap penguasaan kemahiran berfikir secara kritis
dan kreatif. Dengan itu dapatan kajian nanti dapat dibuat gambaran sebenar
adakah faktor ibu bapa memainkan peranan dalam penguasaan kemahiran
berfikir anak-anak mereka.

89

iv) Dalam kajian pengkaji, kajian dijalankan secara soal selidik bagi pelajar-pelajar
tingkatan empat sahaja. Sehubungan dengan itu dicadangkan agar kajian
penguasaan kemahiran berfikir ini turut dijalankan terhadapa pelajar-pelajar pra
sekolah atau tadika untuk melihat penguasaan kemahiran berfikir mereka
dengan menggunakan alat kajian yang bersesuaian. Dapatan kajian nanti, guruguru dapat membuat gambaran tahap penguasaan kemahiran berfikir mereka
pada waktu itu dan dapat mencari kaedah-kaedah yang bersesuai dalam
pembelajaran dan pengajaran pelajar-pelajar pra sekolah dan tadika dalam
menempuh alam persekolahan yang lebih tinggi. Ini supaya pelajar-pelajar ini
dapat dibentuk dan dipupuk kemahiran mereka daripada awal lagi seperti
peribahasa melayu melentur buluh biarlah daripada rebungnya.

RUJUKAN

Abd. Halim & Ahmad Kilani. (2008). Pemikiran Kritis dan Kemahiran
Menyelesaikan Masalah: Kemahiran Berfikir Menurut Perspektif Islam.
Adnan, Mimi Mohaffyza & Kamalularifin. (2006). Aplikasi Corak Pembelajaran
Kemahiran Berfikir Secara Kreatif dan Kritis Di Kalangan Pelajar Dalam
Subjek Pengajian Kejuruteraan Awam Sekolah Menengah Teknik Negeri
Johor. Universiti Teknologi Malaysia.
Ainon Mohd & Abdullah Hassan. (2003). Belajar Berfikir. Kuala Lumpur: PTS
Publications & Distributors Sdn. Bhd.

90

Azizi Yahaya. (2005). Aplikasi Kognitif Dalam Pendidikan. Kuala Lumpur. PTS
Professional.
Fatma, A. A., Ishak O. & Savas, A. (1998). Parental Attitude and Critical Thinking
Ability in Adolescents. Unpublished.
Kamarudin Husin. (2003). Kemahiran Berfikir dan Berkomunikasi. Kuala Lumpur:
Kumpulan Budiman Sdn. Bhd.
Kamus Dewan. (2005). Kamus Dewan Edisi Keempat. Kuala Lumpur: Dewan
Bahasa dan Pustaka.
Kementerian PendidikanMalaysia. (1992). Buku Penerangan Kurikulum
Bersepadu Sekolah Menengah. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan
Pustakan.
Kementerian Pelajaran Malaysia. (2011). Modul Pemantapan Pedagogi : Kreativiti
Dalam Pembelajaran dan Pengajaran Sains Sekolah Menengah. Bahagian
Pendidikan Guru.
Khuan W. B. & Omar Abdul Karem. (2005). Pemikiran Dan Kreativiti. Aplikasi
Dalam Latihan Dan Pembangunan. Selangor: Aras Mega (M) Sdn Bhd.
Lam, K. K. (1997). Kesan Pembelajaran Koperatif Terhadap Pemikiran Kritis
Dan Efikasi Pengajaran Matematik. Laporan Kajian yang tidak diterbitkan.
Maktab Perguruan Teruntum, Kuantan, Pahang, Darul Makmur.
Maimunah Osman. (2004). Kemahiran Berfikir. Kuala Lumpur: Institut Tadbiran
Awam Negara (INTAN).
Mohamad Mohsin & Nasruddin Yunus. (2008). Halangan-Halangan Kepada
Usaha Memupuk Kreativiti Di Kalangan Pelajar. Kuala Lumpur.
Mohd Azhar Abd Hamid. (2001). Pengenalan Pemikiran Kritis dan Kreatif.
Penerbit Universiti Teknologi Malaysia.
Mohd Najib Abdul Ghafar. (1999). Penyelidikan Pendidikan. Penerbit Universiti
Teknologi Malaysia.
Mohd Najib Abdul Ghafar. (2003). Reka Bentuk Tinjauan Soal Selidik Pendidikan.
Penerbit Universiti Teknologi Malaysia.
Noor Suryati Mohd Ashari. (2000). Tahap Penguasaan Pelajar Dalam Kemahiran
Berfikir Secara Kritis Dan Kreatif Dalam Mata Pelajaran Sains Tahun
Enam Daerah Gua Musang. Universiti Teknologi Malaysia: Tesis Sarjana
Muda.
Palaniappan, A. K. (2005). Creativity and Academic Achievement: A Malaysian
Perspective. Shah Alam: Karisma Publication.
91

Poh, S. H. (2000). Pedagogi Sains 2: Strategi Pengajaran Pembelajaran Sains.

Kuala Lumpur. Kumpulan Budiman Sdn Bhd.
Poh, S. H. (2000). Kemahiran Berfikir Secara Kritis Dan Kreatif Edisi Kedua.
Kuala Lumpur. Kumpulan Budiman Sdn Bhd.
Pusat

Perkembangan Kurikulum. (2001). Kemahiran Berfikir dalam

Pengajarandan Pembelajaran. Kuala Lumpur: Pusat Perkembangan
Kurikulum,Kementerian Pendidikan Malaysia.

Sabaria Juremi. (2002). Panduan Guru: Pengajaran Dan Pembelajaran Biologi,

Kemahiran Proses Sains Dan Kemahiran Berfikir Melalui Pembelajaran
Berasaskan Masalah (PBM). Universiti Sains Malaysia: Pusat Pengajian
Ilmu Pendidikan.
Sabaria Juremi. (2003). Kesan Penggunaan Kaedah Pembelajaran Berasaskan
Masalah Terhadap Kemahiran Berfikir Kritis, Kreatif, Proses Sains dan
Pencapaian Biologi. Universiti Sains Malaysia. Tesis Doktor Falsafah.
Sarimah Bt Kamrin & Shaharom Noordin. (2008). Tahap Penguasaan Kemahiran
Berfikir Kritis Pelajar Sains Tingkatan Empat Di Daerah Kulai Merentasi
Etnik. Seminar Kebangsaan Pendidikan Sains dan Matematik. 11-12 Okt.
2008.
Sarimah Bt Kamrin. (2007). Tahap Penguasaan Kemahiran Berfikir Kritis Pelajar
Sains Tingkatan Empat Di Daerah Kulai Johor. Tesis Sarjana Pendidikan
Fizik UTM. Tidak Diterbitkan.
Siti Zuliana Bt Abdul Hamid. (2006). Tahap Penguasaan Kemahiran Berfikir
Secara Kritis Dan Kreatif (KBKK) Di Kalangan Pelajar Tingkatan Lima
Dalam Mata Pelajaran Kimia Tingkatan Empat Di Sekolah Menengah Di
Daerah Johor Bahru. Tesis Ijazah Sarjana Muda UTM. Tidak Diterbitkan.
Som Hj Nor & Mohamad Dahalan Mohd Ramli. (1998). Kemahiran Berfikir
Secara Kritis dan Kreatif (KBKK). Selangor: Pearson Malaysia Sdn Bhd.
Soon Singh A/L Bikar Singh. (2011). Perhubungan Antara Kreativiti Figura
Dengan Pencapaian Akademik Pelajar: Satu Tinjauan Dalam Kalangan
Pelajar Tingkatan Empat Di Beberapa Buah Sekolah Di Kuala Lumpur.
Universiti Malaysia Sabah.
Watson, G. dan Glaser, E. M. (1980). Watson-Glaser Critical Thinking Appraisal
-Form A. San Antonio: Psychological Corporation, Harcourt Brace dan Co.
Yahya Buntat & Norhusna Mohamad. (2010). Aplikasi Pemikiran Kreatif dan
Kritis Dalam Pengajaran Guru-Guru Teknikal Bagi Mata Pelajaran
Teknikal Di Sekolah Menengah Teknik Di Negeri Johor. Fakulti Pendidikan
Universiti Teknologi Malaysia.
92

Zainudin Hassan, Mohd Azhar, Esa Khalid & Othman. (2003). Pendidik Kreatif
Sebagai Teras Transformasi Literasi Kreatif Di Malaysia. Universiti
Teknologi Malaysia.
Zuraidah Zainol, Marinah Awang, Jamal Yunus & Khuan W. B. (2011). Pemikiran
Kritis Dan Kreatif. Universiti Pendidikan Sultan Idris. Pearson Custom
Publishing.

93

LAMPIRAN

LAMPIRAN A

94

UNIVERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS ( UPSI )

UJIAN KEMAHIRAN BERFIKIR KRITIS DAN KREATIF

WATSON GLASER CRITICAL THINKING APPRAISAL FORM A
Masa : 60 minit

MAKLUMAT UNTUK CALON

1. Ujian ini mengandungi lapan puluh (80) soalan yang merangkumi 5
jenis ujian yang digubal untuk mengkaji kebolehan anda berfikir secara
logik dan analitis. Setiap ujian mempunyai arahan yang berasingan dan
mesti dibaca dengan teliti.
2. 5 jenis ujian merangkumi;
a)
Ujian 1
: Inferens
b)
Ujian 2
: Mengusul Periksa Andaian
c)
Ujian 3
: Deduksi
d)
Ujian 4
: Interpretasi
e)
Ujian 5
: Penilaian Hujah
3. Calon dikehendaki membaca maklumat yang diberikan berkait dengan
setiap ujian, supaya calon lebih memahami arahan soalan dan
pernyataan soalan ketika menjawab.
MAKLUMAT UNTUK CALON

95

UJIAN 1 : MEMBUAT INFERENS

ARAHAN
Inferens ialah kesimpulan yang boleh dirumuskan oleh seseorang berdasarkan
fakta-fakta yang telah diperhatikan atau disangkakan, misalnya dari cahaya
lampu yang dilihat melalui tingkap dan dari muzik yang didengar dalam
sebuah rumah.

Seseorang boleh membuat inferens bahawa ada orang di dalam rumah tersebut,
tetapi ada kemungkinan bahawa inferens ini tidak betul. Penghuni-penghuni
rumah itu mungkin keluar tanpa menutup lampu dan radio. Dalam ujian ini setiap
set soalan bermula dengan suatu pernyataan fakta yang anda harus anggap
sebagai benar. Selepas setiap pernyataan fakta, anda akan diberi beberapa
inferens iaitu kesimpulan yang mungkin dibuat oleh seseorang berdasarkan faktafakta yang diberi. Periksa setiap inferens secara berasingan dan buat keputusan
tentang darjah kebenaran dan kepalsuannya.
Untuk setiap inferens anda akan diberi ruang di kertas jawapan yang bertanda
B, MB, TCM, MP dan P bagi setiap inferens tandakan pada ruang yang sesuai
dalam kertas jawapan yang berikut:
B

- jika anda fikir inferens itu adalah BENAR bahawa inferens itu boleh
disimpulkan tanpa keraguan daripada pernyataan yang diberi.

MB

- jika mengikut fakta-fakta yang diberi anda fikir inferens itu adalah
MUNGKIN BENAR: iaitu inferens itu mungkin benar daripada palsu.

TCM

- jika anda memutuskan bahawa TIDAK CUKUP MAKLUMAT diberi:

anda tidak boleh menentukan berdasarkan fakta-fakta yang diberi sama ada
inferens itu benar atau palsu: jika fakta-fakta tidak memberi sebarang asas
untuk menilai.

96

MP - jika mengikut fakta-fakta yang diberi anda fikir inferens itu adalah
MUNGKIN PALSU: iaitu inferens itu lebih mungkin palsu daripada
yang benar.
P

- jika anda fikir inferens itu adalah pasti PALSU: bahawa inferens itu
adalah salah sama ada kerana menyalahtafsirkan fakta-fakta yang diberi
atau bercanggah dengan inferens yang sepatutnya berdasarkan fakta-fakta
itu.

Kadangkala untuk memutuskan sama ada sesuatu inferens itu mungkin benar
atau mungkin palsu, anda perlu menggunakan pengetahuan atau maklumat am
tertentu. Ini ditunjukkan dalam contoh yang berikut. Kaji contoh dan jawapanjawapan yang diberi dengan teliti.
CONTOH
Dua ratus pelajar awal belasan tahun dengan sukarela telah menghadiri suatu
seminar pada hujung minggu lalu di sebuah Bandar di Pahang. Dalam seminar itu
topik-topik mengenai perhubungan kaum dan cara-cara mencapai keamanan
dunia yang kekal dibincangkan memandangkan inilah masalah-masalah yang
dipilih oleh pelajar sebagai masalah-masalah yang paling penting dalam dunia
pada masa ini.
1. Sebagai suatu kumpulan, pelajar-pelajar yang menghadiri seminar tersebut lebih
menunjukkan minat dalam masalah-masalah sosial daripada kebanyakan
pelajar awal belasan tahun yang lain.
2. Kebanyakan pelajar tidak pernah membincangkan topik-topik seminar itu
di sekolah.
3. Pelajar-pelajar datang dari semua negeri .
4. Pelajar-pelajar berbincang terutamanya tentang masalah buruh.
97

5. Beberapa pelajar belasan tahun berpendapat bahawa perbincang mengenai

perhubungan kaum dan cara-cara mencapai keamanan dunia yang kekal
adalah berfaedah.

B
II

MB

1.

TCM
II

2
3.
4.
5.

II
II
II
II

II
II
II

II
II
II

MP
II
II
II
II

P
II
II
II
II

Dalam contoh itu, inferens I adalah mungkin benar (MB) kerana daripada
pengetahuan am kebanyakan pelajar awal belasan tahun tidak mengambil berat
tentang masalah-masalah sosial. Berdasarkan fakta-fakta yang diberi inferens I
tidak boleh dianggap benar kerana fakta-fakta ini tidak memberi sebarang
pengetahuan tentang minat pelajar

awal

belasan

tahun

yang

lain. Ada

kemungkinan bahawa sebahagian daripada pelajar-pelajar itu menghadiri seminar

kerana hendak bersuka ria pada hujung minggu itu.
Inferens 2 adalah mungkin palsu (MP) kerana kesedaran pelajar terhadap topiktopik itu mungkin berpunca sekurang- sekurangnya daripada hasil perbincangan
dengan guru-guru dan rakan-rakan sedarjah.
Tiada bukti bagi inferens 3, maka tidak cukup maklumat (TCM) untuk
membuat pernilaian inferens ini.
Inferens 4 adalah palsu (P) kerana pernyataan fakta menyatakan topik-topik
perbincangaan adalah mengenai perhubungan kaum dan cara-cara mencapai
keamanan dunia.
Inferens 5 adalah benar (B) kerana inferens ini adalah benar kerana inferens ini
adalah berdasarkan fakta-fakta yang diberi.
98

Dalam set soalan-soalan berikut, ada kemungkinan lebih daripada satu inferens
yang dibuat berdasarkan pernyataan fakta yang diberi adalah benar (B), palsu (P),
atau mungkin benar (MB), atau mungkin palsu (MP) atau tidak cukup
maklumat (TCM) untuk membuat keputusan. Maka, anda dikehendaki menilai
setiap inferens secara berasingan.

UJIAN 2 : MENGUSUL PERIKSA ANDAIAN

ARAHAN
Suatu andaian ialah sesuatu yang disangkakan atau dianggapkan benar. Apabila
seseorang berkata, Saya akan masuk ke tingkatan enam pada tahun hadapan, ia
membuat andaian bahawa ia akan lulus peperiksaan SPM, dan masih hidup pada
tahun hadapan dan sebagainya.
Di bawah terdapat beberapa pernyataan. Setiap pernyataan diikuti oleh beberapa
andaian yang dicadangkan. Anda dikehendaki menentukan sama ada andaian itu
benar-benar dibuat atau tidak dibuat oleh seseorang apabila menyatakan
pernyataan tersebut. Jika anda fikir bahawa andaian itu telah dibuat, tandakan
jawapan dalam ruang ANDAIAN DIBUAT. Jika anda fikir bahawa andaian
itu tidak

semestinya dibuat, tandakan jawapan dalam ruang ANDAIAN

TIDAK DIBUAT. Pastikan anda menilai setiap andaian itu secara berasingan.
Berikut ialah satu contoh. Jawapan yang diberi menunjukkan bagaimana jawapan
patut ditanda di atas kertas jawapan.

CONTOH:
PERNYATAAN: Kita perlu menjimatkan masa dalam perjalanan ke sana. Oleh
itu lebih baik kita naik kapal terbang.
99

ANDAIAN YANG DICADANG

1. Perjalanan dengan kapal terbang akan mengambil masa yang

lebih

singkat

berbanding dengan cara perjalanan lain.

(Telah diandaikan dalam pernyataan bahawa kelajuan kapal terbang yang
lebih berbanding kenderaan lain akan membolehkan kumpulan itu sampai ke
destinasi dalam masa yang lebih singkat.)
2.

Terdapat perkhidmatan penerbangan untuk sebahagian daripada jarak

perjalanan kita menuju destinasi.
(Andaian dibuat dalam

pernyataan itu iaitu untuk menjimatkan masa

dengan menaiki kapal terbang kita mesti ada penerbangan ke sana.)

3.

Perjalanan dengan kapal terbang adalah lebih selesa daripada perjalanan

dengan kereta api.
(Andaian ini tidak dibuat dalam pernyataan itu kerana pernyataan itu hanya
menyatakan tentang penjimatan masa dan tidak menyebut apa-apa tentang
keselesaan atau tentang perjalanan dengan kenderaan lain.)
Jawapan :
ANDAIAN DIBUAT

ANDAIAN TIDAK DIBUAT

II

1.
2.

II

UJIAN 3: DEDUKSI

ARAHAN
100

Dalam ujian ini, setiap set soalan mengandungi beberapa pernyataan yang diikuti
oleh beberapa kesimpulan yang dicadangkan. Bagi tujuan ujian ini, anggapkan
bahawa semua pernyataan yang diberi adalah benar tanpa sebarang
kekecualian. Baca setiap kesimpulan dengan teliti. Kalau anda fikir kesimpulan itu
memang berikut daripada pernyataan-pernyataan yang diberi, tandakan jawapan di
bawah ruang KESIMPULAN BERIKUT dalam kertas jawapan. Kalau anda
fikir kesimpulan itu tidak semestinya berikut daripada pernyataan-pernyataan
yang diberi, tandakan jawapan dibawah ruang KESIMPULAN TIDAK
BERIKUT walaupun anda tahu jawapan itu adalah benar berdasarkan
pengetahuan am anda.
Begitu juga, baca dan nilaikan setiap kesimpulan yang lain. Cuba jangan benarkan
prasangka anda mempengaruhi penilaian anda. Cuba nilaikan setiap kesimpulan itu
hanya berdasarkan pernyataan-pernyataan yang diberi sahaja.
Perkataan beberapa dalam mana-mana pernyataan bermaksud sebahagian
daripada kuantiti satu kelas benda. Maka beberapa bererti sekurangkurangnya sebahagian, dan mungkin semua daripada kelas benda itu. Maka
Beberapa hari cuti berhujan bermaksud sekurang-kurangnya satu, mungkin
lebih daripada satu, dan mungkin juga semua hari cuti adalah berhujan. Kaji
contoh berikut sebelum anda memulakan ujian ini.
CONTOH
Beberapa hari cuti berhujan. Semua hari hujan adalah membosankan. Maka
1.

Tiada hari cerah yang membosankan. (Kesimpulan ini tidak berikut. Anda
tidak boleh tahu berdasarkan pernyataan- pernyataan di atas sama ada hari
cerah membosankan atau tidak.

Mungkin

membosankan..

101

ada hari

cerah yang

2. Beberapa hari cuti yang membosankan. (kesimpulan ini berikut kerana dari
pernyataan-pernyataan yang diberi, hari cuti yang berhujan sangat
membosankan).

Beberapa hari cuti tidak membosankan. (kesimpulan ini tidak berikut walaupun
anda mungkin tahu bahawa ada, hari cuti yang sangat menggembirakan.)

Jawapan:
KESIMPULAN BERIKUT
1.

KESIMPULAN TIDAK BERIKUT

II

2.
3.

II
II

UJIAN 4: INTERPRETASI

ARAHAN

Setiap set soalan yang berikut mengandungi suatu petikan ringkas yang diikuti oleh
beberapa kesimpulan yang dicadangkan.
Untuk tujuan ini, anggapkan bahawa semua maklumat dalam petikan adalah
benar. Anda dikehendaki menilai sama ada setiap kesimpulan yang dicadangkan itu
berikut secara logik tanpa sebarang keraguan berdasarkan maklumat yang diberikan
dalam petikan itu. Jika anda fikir tanpa sebarang keraguan kesimpulan itu berikut
berdasarkan petikan itu, tandakan jawapan di bawah ruang KESIMPULAN
BERIKUT dalam kertas jawapan. Jika anda berfikir kesimpulan itu tidak
102

berikut tanpa sebarang keraguan daripada maklumat yang diberi, maka tandakan
jawapan di bawah ruang KESIMPULAN TIDAK BERIKUT. Anda perlu ingat
untuk menilai setiap kesimpulan secara berasingan. Kaji contoh di bawah dan
perhatikan bagaimana jawapan harus ditandakan di kertas jawapan.
CONTOH
Satu kajian mengenai perkembangan perbendaharaan kata kanak-kanak dari umur
lapan bulan ke enam tahun menunjukkan bahawa jumlah perbendaharaan kata yang
dituturkan bertambah daripada tiada perkataan semasa berumur lapan bulan kepada
2562 perkataan semasa berumur enam tahun.
1. Tiada kanak-kanak yang dikaji boleh bercakap pada umur 6 bulan.
(kesimpulan ini berikut tanpa sebarang keraguan kerana berdasarkan
pernyataan itu tiada perkataan dituturkan pada umur enam bulan).
2. Perkembangan perbendaharaan kata adalah paling lambat pada masa kanakkanak belajar berjalan.
(kesimpulan ini tidak berikut kerana tiada maklumat diberi yang
menghubungkan perbendaharaan kata dengan berjalan).
Jawapan
KESIMPULAN BERIKUT

KESIMPULAN TIDAK BERIKUT

1.
2.

II
II

UJIAN 5: PENILAIAN HUJAH

ARAHAN
103

Dalam membuat keputusan tentang soalan-soalan yang penting, adalah berfaedah

untuk membezakan antara hujah-hujah yang kuat dari hujah-hujah yang lemah.
Untuk suatu hujah yang kuat, hujah tersebut mesti penting dan berkaitan
secara langsung kepada soalan itu. Sesuatu hujah itu lemah jika hujah itu
hanya berkaitan dengan perkara remeh soalan itu.
Berikut terdapat beberapa soalan. Setiap soalan diikuti beberapa hujah. Bagi
tujuan ujian

ini, anda dikehendaki menganggap bahawa setiap hujah itu

adalah benar. Anda perlu membuat keputusan sama ada setiap hujah itu kuat atau
lemah.
Jika anda fikir hujah itu adalah kuat, tandakan pada ruang jawapan HUJAH
KUAT, atau jika anda fikir hujah itu lemah, tandakan pada HUJAH
LEMAH. Nilaikan setiap hujah itu secara berasingan. Cuba jangan benarkan
sikap peribadi anda terhadap soalan itu mempengaruhi penilaian hujah itu,
kerana setiap hujah itu adalah dianggap benar.
Dalam contoh di bawah, perhatikan bagaimana setiap hujah itu dinilaikan.
CONTOH
Patutkah semua lelaki muda masuk universiti?
HUJAH
1.

Ya, universiti memberi peluang kepada mereka mempelajari lagu- lagu

universiti.
(Ini merupakan hujah yang lemah untuk memasuki university).

2. Tidak, ramai lelaki muda tidak berkebolehan atau mempunyai minat yang
cukup untuk mendapatkan faedah daripada pendidikan di universiti.
(Ini ialah hujah kuat berdasarkan sebab yang penting
semua lelaki daripada memasuki universiti.)

104

untuk

menentang

3.

Tidak, pelajaran yang terlalu banyak akan membawa kesan buruk

kepada personaliti seseorang individu
(Hujah ini, walaupun penting jika benar tidak berkaitan dengan soalan
kerana kehadiran di unversiti tidak semestinya memerlukan pelajaran yang
banyak.)

Jawapan
HUJAH KUAT
1.

HUJAH LEMAH

II

2.
3.

II
II

Jawab set soalan yang berikut dengan cara yang sama.

KERTAS MAKLUMAT ARAHAN TAMAT

TERIMA KASIH....

LAMPIRAN B

105

UNIVERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS (UPSI)

UJIAN KEMAHIRAN BERFIKIR KRITIS DAN KREATIF

WATSON GLASER CRITICAL THINKING APPRAISAL FORM A
Masa : 60 minit

ARAHAN KEPADA CALON

1. Ujian ini mengandungi lapan puluh (80) soalan yang merangkumi 5 jenis
ujian yang digubal untuk mengkaji kebolehan anda berfikir secara logik
dan analitis. Setiap ujian mempunyai arahan yang berasingan dan
mesti dibaca dengan teliti.
2. Kertas soalan ini mengandungi 2 bahagian:
Bahagian A
Maklumat diri pelajar
Bahagian B
Soalan objektif
3. Jangan buka kertas ujian ini sehingga diarahkan
4. Jangan tulis apa-apa di dalam kertas ujian ini.
5. Semua jawapan mesti ditandakan pada kertas jawapan yang disediakan.
Gunakan pensil 2B untuk menandakan jawapan anda. Jika anda hendak
menukar sesuatu jawapan, pastikan jawapan terdahulu telah dipadam
seluruhnya.
BAHAGIAN A
BAHAGIAN A: MAKLUMAT ASAS RESPONDEN
Arahan:

106

Bagi setiap item, sila tandakan ( ) atau isi tempat kosong pada ruangan yang
berkaitan.
1) Sekolah :
2) No kad Pengenalan :
3) Jantina

(... )

Lelaki

( )

4) Umur

: .. Tahun

Perempuan

5) Keturunan/ Bangsa:
a) ( )

Melayu

b) (. )

Cina

c) ( )

India

d) (. )

Lain-lain

( Jika Lain-lain nyatakan

..)

6) Keputusan PMR;
a) Sains

(.)

b) Matematik ()

7) Kedudukan Sekolah :
a) FELDA Purun

( .)

b) FELDA Sebertak

( .)

c) FELDA Triang 3

( .)

d) FELDA Bukit Mendi

( .)

e) FELDA Tembangau

( .)

8) Jarak Rumah dengan Sekolah : .meter / kilometer.

9) Negeri asal keluarga sebelum berpindah / menetap di Felda Bera Pahang.

BAHAGIAN B

UJIAN 1 : MEMBUAT INFERENS

PERNYATAAN FAKTA
107

Seorang guru Bahasa Inggeris telah menyediakan tayangan gambar The

Prisoner Of Zenda berdasarkan karya pengarang Anthony Hope Hawkins bagi
satu daripada kelas-kelasnya.

Kelas-kelas yang lain membaca buku itu tanpa

menonton tayangan tersebut. Guru itu hendak mengetahui sama ada tayangan
gambar boleh digunakan sebagai bantuan mengajar yang berkesan dalam
pengajaran kesusasteraan.
Ujian untuk memeriksa kefahaman dan penghayatan cerita itu diberi
selepas setiap jenis pengajaran. Dalam semua
menonton tayangan gambar

itu

telah

ujian itu, kelas yang telah

menunjukkan pencapaian yang lebih

tinggi. Kelas ini telah tertarik dengan cerita The Prisoner Of Zenda sehingga
kebanyakan muridnya memilih membaca buku itu secara sukarela sebelum
penggal berakhir. Guru itu berpendapat kajiannya telah berjaya.
INFERENS
1.

Ujian-ujian yang diberikan dalam kajian ini bertujuan mengukur lebih

daripada ingatan semula fakta-fakta tentang buku tersebut.

2.

Murid-murid yang diajar dengan bantuan tayangan gambar dikehendaki

membaca buku pada awal penggal.

3.

Guru-guru Bahasa Inggeris lain yang mungkin mencuba kajian ini akan
mendapat keputusan yang sama.

4.

Guru yang telah membuat kajian ini akan terus mennggunakan bantuan
tayangan gambar dalam keadaan yang sesuai.

5.

Tiada bukti bahawa kelas yang menonton tayangan gambar lebih memahami
dan menghayati cerita The Prisoner Of Zenda daripada kelas yang membaca
buku tanpa menonton tayangan gambar itu.
108

6. Murid-murid boleh mempelajari lebih mengenai kebanyakan mata peajaran

melalui tayangan gambar berbanding dengan apa yang mereka boleh belajar
daripada buku-buku.

PERNYATAAN FAKTA
En John yang tinggal di Ipoh telah dihadapkan ke mahkamah rendah untuk kali
keenam dalam bulan lepas di atas tuduhan membuka pusat snukernya melewati
pukul 1.00 pagi. Beliau sekali lagi mengakui kesalahannya dan dikenakan denda
maksimum sebanyak RM500 seperti kes-kes terdahulunya.
INFERENS
7.

Pada malam-malam tertentu, En John akan mendapat keuntungan membuka

pusat snukernya melewati 1.00 pagi walaupun mungkin di denda RM500.

8.

Mahkamah rendah memutuskan bahawa pusat permainan snuker En John

adalah tertakluk di bawah kuasa undang-undang Bandar Ipoh.

9.

En John berulang kali melanggar peraturan had masa perniagaaan pada

pukul 1.00 pagi kerana dia berharap peraturan undang-undang itu boleh
dimansuhkan.

10.

Denda maksimum sebanyak RM500 adalah berkesan dalam memastikan

semua pusat permainan snuker di Ipoh ditutup selepas pukul 1.00 pagi.

11.

Pada bulan lepas, En John telah mematuhi peraturan had masa perniagaan
setiap malam selama seminggu.

109

PERNYATAAN FAKTA
Suatu masa dahulu, ramai orang berkumpul di Johor bahru untuk mendengar
ucapan yang disampaikan pengerusi baru Dewan Perniagaan. Beliau berkata,
Saya tidak meminta tetapi menuntut kesatuan-kesatuan pekerja bersama-sama
memenuhi tanggungjawab dalam mempertingkat tahap kebajikan masyarakat.
Saya tidak meminta tetapi menuntut mereka menjadi ahli dalam Dewan
Perniagaan. Ahli-ahli kesatuan pekerja yang menghadiri upacara itu telah
menyambut ucapannya dengan penuh minat. Tiga bulan kemudian, semua
kesatuan pekerja telah diwakili oleh Dewan Perniagaan. Wakil-wakil ini telah
bekerja bersama-sama dengan kumpulan-kumpulan lain dalam Jawatankuasajawatankuasa tertentu, memberi pendapat-pendapat mereka, mengambil bahagian
yang aktif dalam projek-projek kebajikan masyarakat dan membantu Dewan
Perniagaan mencapai matlamat yang ditentukan oleh projek-projek tersebut.
INFERENS
12.

Wakil-wakil kesatuan pekerja dan ahli- ahli jawatankuasa

lain

lebih

mengetahui pandangan satu sama lain melalui hubungan mereka dalam

Dewan Perniagaan.
13.

Pernyataan kesatuan pekerja dalam Dewan Perniagaan Johor Bahru telah

mengurangkan perselisihan antara pihak pekerja dengan majikan di Bandar
Johor Bahru.

14.

Kebanyakan wakil kesatuan pekerja menyesal menerima jemputan untuk

menyertai Dewan Perniagaan.

15.

Beberapa ahli Dewan Perniagaan berpendapat bahawa pengerusi mereka

bertindak kurang bijak apabila beliau menuntut wakil-wakil kesatuan
pekerja menyertai Dewan Perniagaan.

110

16.

Pengerusi baru menyatakan dalam ucapannya bahawa kesatuan-kesatuan

bandar itu belum dapat memenuhi tanggungjawab mereka dalam
mempertingkatkan tahap kebajikan masyarakat.

UJIAN 2 : MENGUSUL PERIKSA ANDAIAN

PERNYATAAN
Dalam jangka panjang, penemuan kegunaan-kegunaan tambahan bagi tenaga
atom akan mendatangkan kebaikan kepada manusia.
ANDAIAN YANG DICADANG
17.

Kegunaan-kegunaan tambahan yang berfaedah bagi tenaga atom akan

ditemui.

18.

Penemuan kegunaan-kegunaan tambahan bagi tenaga atom akan

memerlukan pelaburan wang yang banyak dalam jangka panjang.

19.

Penggunaan tenaga atom membawa kesan yang buruk kepada alam sekitar.

PERNYATAAN
Adalah menguntungkan berpindah ke Bandar Zenith. Ia mempunyai cukai yang
rendah sekali.
ANDAIAN YANG DICADANG

111

20.

Cukai yang rendah bermakna pengurusan bandar yang efektif.

21.

Dalam memilih tempat tinggal adalah penting untuk mengelakkan daripada

tempat yang cukainya tinggi.

22.

Kebanyakan penduduk Bandar Zenith berpuas hati dengan majlis

perbandaran yang ada sekarang.

PERNYATAAN

Oleh kerana semakin ramai pelajar bercadang untuk melanjutkan pelajaran ke

kolej, semakin banyak bangunan baru perlu dibina.
ANDAIAN YANG DICADANG
23. Bilangan bangunan kolej yang akan diperlukan pada masa hadapan adalah
bergantung kepada rancangan para pelajar mengenai pelajaran lanjutan.
24. Bangunan-bangunan kolej yang terdapat sekarang sudah penuh sesak.
25. Jika para pelajar melanjutkan pelajaran ke kolej, bangunan- bangunan mesti
disediakan untuk mereka.

PERNYATAAN:
Saya akan mengembara ke Amerika selatan. Saya hendak pastikan saya tidak
akan mengidap demam tifiod. Maka sebelum saya memulakan pengembaraan
saya akan

berjumpa doctor peribadi saya untuk mendapatkan suntikan vaksin

bagi mencegah demam tifiod.

112

ANDAIAN YANG DICADANG

26.

Jika saya tidak mendapat suntikan itu, saya akan dijangkiti demam itu.

27.

Dengan mendapat suntikan vaksin bagi mencegah demam tifiod, dapat

mengurangkan kemungkinan saya akan dijangkiti oleh penyakit itu.

28.

Demam tifiod adalah lebih mudah dijangkiti di Amerika Selatan daripada

tempat tinggal saya.

29. Doktor saya boleh membekalkan vaksin yang akan melindungi saya daripada
dijangkiti demam tifiod semasa saya berada di Amerika Selatan.

PERNYATAAN

Jika peperangan tidak dapat dielakkan, lebih baik kita melancarkan serangan
terlebih dahulu sementara kita masih ada kelebihan.
ANDAIAN YANG DICADANG
30.

Peperangan tidak dapat dielakkan.

31.

Jika kita melawan sekarang, kemungkinan untuk menang lebih baik

daripada jika kita terpaksa melawan kemudian.

32. Jika kita tidak melancarkan serangan sekarang, kita mungkin akan kalah
dalam sebarang peperangan yang mungkin dimulakan oleh pihak musuh
kemudian.

113

UJIAN 3: DEDUKSI
PERNYATAAN
Tiada orang yang berfikir secara saintifik percaya kepada ramalan-ramalan yang
dibuat oleh ahli-ahli nujum. Walau bagaimanapun terdapat ramai orang yang
bergantung kepada horoskop yang dibekalkan oleh ahli nujum. Maka...
KESIMPULAN
33.

Orang yang tidak percaya kepada horoskop berfikir secara saintifik.

34.

Ramai orang tidak terfikir secara saintifik.

35.

Beberapa pemikir secara saintifik mempercayai ahli nujum.

PERNYATAAN
Semua ahli okestra simfoni berminat untuk bermain muzik klasik. Semua ahli
okestra simfoni berlatih berjam-jam.
KESIMPULAN
36.

Ahli-ahli muzik yang bermain muzik klasik suka berlatih berjam-jam.

37.

Beberapa ahli muzik yang berlatih berjam-jam berminat bermain muzik

klasik.

PERNYATAAN

114

Padi dan pokok teh memerlukan banyak air supaya dapat tumbuh dengan
segar, tetapi nenas dan kapas tumbuh di tempat yang lebih kering. Padi dan pokok
kapas tumbuh di tempat yang panas; pokok teh dan nenas tumbuh di tempat yang
lebih sejuk. Di Timbuktu, keadaan adalah sangat panas dan lembap. Maka...
KESIMPULAN
38.

Keadaan suhu atau kelembapan di Timbuktu tidak sesuai untuk penanaman

pokok teh.

39.

Keadaan suhu dan kelembapan di Timbuktu lebih sesuai untuk penanaman

pokok teh, pokok kapas atau nenas.

40.

Keadaan di Timbuktu adalah langsung tidak sesuai untuk penanaman pokok

kapas atau nenas.

PERNYATAAN
Kebanyakan orang yang cuba menghentikan ketagihan merokok mendapati
perkara ini sukar dilakukan, atau tidak berjaya dilakukan. Walau bagaimanapun,
terdapat semakin ramai orang telah mengatasi ketagihan merokok secara kekal
kerana mereka mempunyai keinginan kuat untuk berhenti merokok. Maka...

KESIMPULAN
41.

Hanya perokok-perokok yang berkeinginan kuat untuk berhenti merokok

akan berjaya.

42.

Keinginan yang kuat untuk berhenti merokok membantu beberapa orang

mengatasi ketagihan merokok secara kekal.
115

PERNYATAAN
Di sebuah bandar, terdapat 52 buah kelas dalam lima buah sekolah rendah. Setiap
kelas itu mempunyai 10 hingga 40 orang murid. Maka...
KESIMPULAN
43. Terdapat sekurang-kurangnya dua buah kelas di bandar itu yang mempunyai
bilangan murid yang sama.
44. Kebanyakan kelas sekolah rendah di Bandar itu mempunyai lebih daripada 15
orang murid.
45. Terdapat sekurang-kurangnya 550 orang murid di sekolah- sekolah rendah itu.

PERNYATAAN
Sebahagian daripada orang Russia mahu menguasai dunia. Semua orang Russia
mencari kehidupan yang lebih baik untuk diri mereka. Maka...

KESIMPULAN
46.

Ada beberapa orang yang mahu menguasai dunia akan mencari kehidupan
yang lebih baik untuk diri mereka.

47.

Ada beberapa orang yang mencari kehidupan yang lebih baik untuk diri
mereka mahu menguasai dunia.

116

48.

Jika orang Russia menguasai dunia, mereka akan dijamin kehidupan yang
lebih baik.

UJIAN 4: INTERPRETASI
PETIKAN
Sejarah bagi 2000 tahun yang lepas menunjukkan bahawa peperangan beransuansur menjadi lebih kerap dan lebih membinasakan. Abad ke-20 mempunyai
rekod yang paling teruk dari segi kekerapan peperangan dan tahap pembinasaan
yang berlaku.
KESIMPULAN
49.

Manusia tidak mencapai kemajuan dalam kebolehan memelihara keamanan.

50.

Jika corak yang lampau berterusan, kita jangka lebih banyak peperangan
akan berlaku dalam abad ke-21 daripada abad ke-20.

51.

Peperangan semakin kerap berlaku dan lebih membinasakan kerana sumbersumber asli dunia kini menjadi lebih berharga.

PETIKAN
Apabila ditubuhkan dalam tahun 1902, ia merupakan syarikat Amerika yang
terbesar pada masa itu. Syarikat ini mengeluarkan dua kali ganda keluli daripada
jumlah yang dikeluarkan oleh semua pesaing tempatannya. Kini syarikat United
States Steel Corporation mengeluarkan 20 peratus daripada jumlah keluli yang
dihasilkan dalam Amerika.

117

KESIMPULAN
52.

Pada tahun 1902, United States Steel Corporation mengeluarkan tidak

kurang daripada 66 peratus daripada jumlah keluli hasilan tempatan.

53.

Kini pesaing-pesaing tempatan mengeluarkan lebih daripada tiga kali

ganda keluli daripada United States Steel Corporation.

54.

Pada hari ini United States Steel Corporation mengeluarkan kurang keluli
berbanding dengan pada tahun 1902.

PETIKAN
Mat tidak pandai membawa diri, tidak mempunyai ramai kawan, berasa tidak
selesa dalam kumpulan, dan secara umumnya tidak gembira. Kemudian seorang
rakan karibnya mencadangkan supaya Mat melawat Dr.Badrul, seorang pakar
dalam membaiki personaliti seseorang. Mat menurut cadangan itu dan selepas tiga
bulan rawatan Dr. Badrul, ia berjaya mendapat lebih kawan, lebih tenang dan
selesa, dan secara umumnya berasa lebih gembira.
KESIMPULAN
55.

Tanpa rawatan Dr. Badrul, keadaan Mat tidak akan bertambah baik.

56.

Kehidupan Mat bertambah baik selepas rawatan Dr.Badrul bermula.

57.

Tanpa nasihat daripada seorang rakan, Mat tidak akan mengenali Dr.
Badrul.

PETIKAN

118

Di sebuah bandar tertentu di mana peraturan kehadiran sekolah dikuat kuasa

dengan ketat,

didapati bahawa hanya 15 peratus mempunyai rekod kehadiran

penuh dalam satu penggal sekolah. Tetapi, antara mereka yang menjual
suratkhabar, 25 peratus daripada mereka mempunyai rekod kehadiran penuh
dalam penggal yang sama.
KESIMPULAN
58.

Murid-murid

yang

menjual

surat khabar adalah lebih mungkin

mempunyai rekod kehadiran penuh dalam penggal daripada mereka yang

tidak menjual surat khabar.
59.

Di Bandar itu, penguatkuasaan peraturan secara ketat terhadap kehadiran

ke sekolah tidak mencegah 85 peratus daripada murid tidak hadir sekalisekala semasa penggal sekolah.

60.

Jika mereka yang ponteng sekolah diberi kerja menjual surat khabar,
kehadiran sekolah mereka bertambah baik.

61.

Kadar kehadiran penuh yang rendah oleh murid-murid dalam sistem

sekolah tersebut adalah terutamanya disebabkan oleh penyakit dan
kecederaan.

PETIKAN
Apabila saya hendak tidur, biasanya saya akan tidur dengan cepat. Tetapi lebih
kurang dua kali sebulan saya minum kopi pada sebelah malam dan apabila saya
berbuat demikian, saya tidak dapat tidur untuk beberapa jam.
KESIMPULAN

119

62.

Masalah saya merupakan masalah psikologi; saya menjangka bahawa kopi

akan menyebabkan saya tidak boleh tidur dan oleh itu kopi menyebabkan
saya tidak boleh tidur.

63.

Saya tidak tidur dengan cepat selepas meminum kopi kerana kandungan
kafein dalam kopi terlalu merangsangkan sistem saraf saya.

64.

Pada malam-malam yang saya ingin tidur cepat, adalah lebih baik saya
tidak meminum kopi pada sebelah malam.

UJIAN 5: PENILAIAN HUJAH

SOALAN
Patutkah kerajaan mengambil alih semua industri utama dalam negara ini,
memberi kerja kepada semua yang bekerja, hendak bekerja dan menjual barangbarang pada harga kos?
HUJAH
65.

Tidak, pemusatan kuasa ekonomi dan birokrasi yang banyak kepada

kerajaan akan menyekat kebebasan individu dan kebebasan politik kita.

66.

Ya, kerajaan sudah menguruskan perkhidmatan komunikasi, lebuhraya,

angkatan tentera, perkhidmatan perubatan awam dan sebagainya pada
masa kini.

67.

Tidak,

penghapusan

persaingan

dan

dorongan

keuntungan

akan

menyebabkan kekurangan daya usaha dalam penghasilan bahan-bahan dan

perkhidmatan-perkhidmatan baru yang berguna.

120

SOALAN
Patutkah kumpulan-kumpulan yang menentang beberapa dasar kerajaan diberikan
kebebasan akhbar dan bersuara yang tidak tersekat?
HUJAH
68.

Ya, sebuah negara demokrasi berkembang maju melalui perbincangan bebas

yang tidak tersekat, termasuk kebebasan untuk mengkritik.

69.

Tidak, negara-negara yang

menentang bentuk kerajaan kita tidak

memberikan kebebasan agar pandangan kita disebarkan di kawasan-kawasan

di bawah penguasaan mereka.
70.

Tidak, jika diberi kebebasan penuh, kumpulan-kumpulan pembangkang akan

memulakan ketegangan dalaman yang serius dalam negara ini dan perkara
ini boleh mengugat

kestabilan kerajaan, dan akhirnya menyebabkan

kehancuran demokrasi.

SOALAN
Patutkah kerajaan memberitahu orang awam mengenai program-program
penyelidikan sains yang dirancang dengan mengumumkan terlebih dahulu
kebaikan-kebaikan yang akan dibawa oleh setiap program?
HUJAH

121

71.

Tidak, ada orang yang akan mengkritik kerajaan apabila projek-projek yang
diumumkan gagal.

72.

Ya, hanya orang awam yang mempunyai maklumat ini akan menyokong
penyelidikan dan perkembangan yang penting.

73.

Tidak, adalah perlu untuk merahsiakan perkembangan program yang

melibatkan tentera bagi keselamatan negara dan sebab-sebab pertahanan
negara.

SOALAN
Adakah ahli-ahli juri memutuskan kes- kes perbicaraan dengan adil apabila
satu daripada pihak yang bertelagah adalah kaya dan yang lain itu miskin?
HUJAH
74.

Tidak, kerana orang-orang kaya lebih kemungkinan akan menyelesaikan

kes-kes di luar mahkamah.

75.

Tidak, kebanyakan ahli juri akan bersimpati terhadap orang-orang miskin

daripada orang-orang kaya, dan simpati ini boleh mempengaruhi perbicaraan
mereka.

76.

Tidak, kerana orang-orang kaya mampu membayar peguam-peguam yang

lebih cekap daripada orang-orang miskin, dan ahli-ahli juri boleh
dipengaruhi oleh kemahiran peguam-peguam yang menentang.

SOALAN

122

Patutkah kerajaan pusat dan kerajaan negeri dihadkan perbelanjaan supaya tidak
melebihi pendapatan-pendapatan yang didapati dari pelbagai sumber untuk setiap
tahun?
HUJAH
77.

Ya, hidup mengikut kemampuan kita adalah satu-satu cara untuk mencegah
inflasi yang serius, yang akan mengurangkan kuasa membeli kita dan
mengurangkan pengangguran.

78.

Ya, tindakan ini adalah baik untuk rakyat supaya belajar melakukan
pengorbanan dan memberhentikan pembaziran akibat daripada cara hidup
kita.

79.

Tidak, had terhadap peminjaman yang cermat akan menjejas perkembangan

negara dan akan menyebabkan kemerosotan ekonomi.

80.

Tidak, tindakan demikian akan dengan seriusnya menghadkan kebolehan

kerajaan menghadapi kecemasan nasional atau tempatan.

KERTAS SOALAN TAMAT

TERIMA KASIH
LAMPIRAN C
RUJ : .

123

UNIVERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS (UPSI)

UJIAN KEMAHIRAN BERFIKIR KRITIS DAN KREATIF

WATSON GLASER CRITICAL THINKING APPRAISAL FORM A
Masa : 60 minit

KERTAS JAWAPAN CALON

NAMA :...
NO KAD PENGENALAN : ...
SEKOLAH : ...

BAHAGIAN B
KERTAS JAWAPAN OBJEKTIF
UJIAN 1 : MEMBUAT INFERENS
SOALAN

MB

TCM
124

MP

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16

( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )

( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )

( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )

( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )

( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )
( II )

UJIAN 2 : MENGUSUL PERIKSA ANDAIAN

SOALAN

ANDAIAN DIBUAT

ANDAIAN TIDAK DIBUAT

17

( II )

( II )

18

( II )

( II )

19

( II )

( II )

20

( II )

( II )

21

( II )

( II )

22

( II )

( II )

23

( II )

( II )

24

( II )

( II )

25

( II )

( II )

26

( II )

( II )

27

( II )

( II )

28

( II )

( II )

29

( II )

( II )

30

( II )

( II )
125

31

( II )

( II )

32

( II )

( II )

UJIAN 3: DEDUKSI
SOALAN

KESIMPULAN
BERIKUT

KESIMPULAN TIDAK
BERIKUT

33

( II )

( II )

34

( II )

( II )

35

( II )

( II )

36

( II )

( II )

37

( II )

( II )

38

( II )

( II )

39

( II )

( II )

40

( II )

( II )

41

( II )

( II )

42

( II )

( II )

43

( II )

( II )

44

( II )

( II )

45

( II )

( II )

46

( II )

( II )

47

( II )

( II )

48

( II )

( II )

UJIAN 4: INTERPRETASI
SOALAN

KESIMPULAN
BERIKUT

KESIMPULAN TIDAK
BERIKUT

49

( II )

( II )

50

( II )

( II )
126

51

( II )

( II )

52

( II )

( II )

53

( II )

( II )

54

( II )

( II )

55

( II )

( II )

56

( II )

( II )

57

( II )

( II )

58

( II )

( II )

59

( II )

( II )

60

( II )

( II )

61

( II )

( II )

62

( II )

( II )

63

( II )

( II )

64

( II )

( II )

UJIAN 5: PENILAIAN HUJAH

SOALAN

HUJAH KUAT

HUJAH LEMAH

65

( II )

( II )

66

( II )

( II )

67

( II )

( II )

68

( II )

( II )

69

( II )

( II )

70

( II )

( II )

71

( II )

( II )

72

( II )

( II )

73

( II )

( II )

74

( II )

( II )

75

( II )

( II )

76

( II )

( II )
127

77

( II )

( II )

78

( II )

( II )

79

( II )

( II )

80

( II )

( II )

LAMPIRAN D

JAWAPAN UJIAN KEMAHIRAN BERFIKIR SECARA KRITIS DAN

KREATIF

UJIAN 1 :

UJIAN 2:

MEMBUAT INFERENS

MENGUSUL PERIKSA ANDAIAN

1. B

17. DIBUAT

2. P

18. TIDAK DIBUAT

3. TCM

19. TIDAK DIBUAT

4. MB

20. TIDAK DIBUAT

5. P

21. DIBUAT

6. TCM

22. TIDAK DIBUAT

7. MB

23. DIBUAT

8. B

24. TIDAK DIBUAT

9. TCM

25. DIBUAT
128

10. P

26. TIDAK DIBUAT

11. TCM

27. DIBUAT

12. MB

28. DIBUAT

13. TCM

29. DIBUAT

14. MP

30. TIDAK DIBUAT

15. TCM

31. DIBUAT

16. B

32. TIDAK DIBUAT

UJIAN 3 :

UJIAN 4:

MEMBUAT DEDUKSI

MEMBUAT INTERPRETASI

33. TIDAK BERIKUT

49. BERIKUT

34. BERIKUT

50. BERIKUT

35. TIDAK BERIKUT

51. TIDAK BERIKUT

36. TIDAK BERIKUT

52. BERIKUT

37. BERIKUT

53. BERIKUT

38. TIDAK BERIKUT

54. TIDAK BERIKUT

39. BERIKUT

55. TIDAK BERIKUT

40. BERIKUT

56. BERIKUT

41. TIDAK BERIKUT

57. TIDAK BERIKUT

42. BERIKUT

58. BERIKUT

43. BERIKUT

59. BERIKUT

44. BERIKUT

60. TIDAK BERIKUT

45. BERIKUT

61. TIDAK BERIKUT

129

46. BERIKUT

62. TIDAK BERIKUT

47. BERIKUT

63. TIDAK BERIKUT

48. TIDAK BERIKUT

64. BERIKUT

UJIAN 5 :
MEMBUAT PENILAIAN HUJAH

HUJAH
65. KUAT
66. LEMAH
67. KUAT
68. KUAT
69. LEMAH
70. KUAT
71. LEMAH
72. KUAT
73. KUAT
74. LEMAH
75. KUAT
76. KUAT
130

77. KUAT
78. KUAT
79. KUAT
80. KUAT

131