Bab 7: Rekod Tidak Lengkap & Catatan TunggaI

173
BAB 7
REKOD TIDAK LENGKAP
DAN
CATATAN TUNGGAL
OBJEKTIF
Selepas mempelajari bab ini, pelajar akan dapat ;
Mengenal pasti urusniaga yang mengamalkan sistem catatan rekod
tidak lengkap dan catatan tunggal.
Menyediakan penyata kewangan dengan menggunakan kaedah
perbandingan modal
Menyediakan penyata kewangan dengan menggunakan kaedah analisis.
Menyediakan lembaran imbangan dengan menggunakan maklumat-
maklumat yang terhad (tidak lengkap)
Koleksi Bahan STPM Cg Narzuki Online
Bab 7: Rekod Tidak Lengkap & Catatan TunggaI
174
7.1 DEFINISI REKOD TIDAK LENGKAP DAN CATATAN TUNGGAL
Sistem rekod tidak lengkap atau catatan tunggal berlaku apabila urusniaga perniagaan tidak
direkod menggunakan catatan bergu atau pun apabila maklumat yang sedia ada hilang atau
musnah. Peniaga terbabit tidak mempunyai pengetahuan mengenai cara meyimpan rekod
perniagaan yang sempurna dan sistematik. Biasanya maklumat yang dianggap penting sahaja
yang direkod seperti rekod hutang piutang, harta (aset) perniagaan dan buku tunai (wang
masuk/keluar).
Oleh kerana itu, berbagai masalah dan kelemahan dihadapi apabila menyediakan penyata
kewangan. Berikut disenaraikan beberapa kelemahan dan masalah yang timbul akibat
mengamalkan rekod tidak lengkap dan catatan tunggal:
i. mbangan duga tidak dapat disediakan
ii. Kesukaran mengesan kesilapan
iii. Mudah berlaku penyelewengan / penipuan.
iv. Perbandingan prestasi tidak dapat dilakukan kerana tiada maklumat sebenar/lengkap.
v. Penyediaan penyata kewangan yang terdiri daripada penyata pendapatan dan lembaran
imbangan menjadi sukar disedikan.
Rekod tidak lengkap atau sistem catatan tunggal kerap kali merujuk kepada perniagaan bersaiz
kecil dan dari jenis entiti perniagaan tunggal.
7.2 KAEDAH PENENTUAN UNTUNG RUGI
7.2.1 Kaedah Perbandingan ModaI
Keuntungan/kerugian dikira dengan membandingkan modal akhir dengan modal awal di samping
mengambilkira tambahan modal dan ambilan yang dibuat oleh pemilik sepanjang tempoh
perakaunan. Perbandingan modal yang ditunjukkan dalam bentuk penyata disebut "Penyata
Untung Rugi"
Penyata Untung Rugi
Bagi Tempoh Berakhir.
Modal Akhir* xxx
Campur: Ambilan xxx
xxx
Tolak : Modal Tambahan xxx
Modal Awal* xxx
(xxx)
Untung bersih xxx
*Mengira modal
Modal Awal = Aset Awal - Liabiliti Awal
Modal Akhir = Aset Akhir - Liabiliti Akhir
Koleksi Bahan STPM Cg Narzuki Online
Bab 7: Rekod Tidak Lengkap & Catatan TunggaI
175
Contoh soaIan (Kaedah perbandingan modaI)
Amir menjalankan sebuah perniagaan kedai runcit tetapi tidak menyimpan rekod yang tidak
lengkap dan telah meminta bantuan anda untuk memastikan untung perniagaan bagi tahun
berakhir 31 Disember 2005. Maklumat-maklumat berikut telah diperolehi daripada rekod-rekod
perniagaan selepas kajian dibuat:
i. Aset dan liabiliti adalah seperti berikut:
31 Dis 2004 31 Dis 2005
Premis kedai 30,000 30,000
Stok barangniaga 5,900 7,200
Kelengkapan kedai 2,500 2,500
Akaun belum terima 3,860 4,950
Akaun belum bayar 2,750 3,160
Tunai di bank 3,160 4,180
Tunai di tangan 110 130
Belanja am terakru 80 120
ii. Jumlah ambilan yang dibuat pada tahun 2005 adalah terdiri daripada tunai RM 7,350
dan ambilan barangniaga bernilai RM 340.
iii. Pada 1 Januari 2005 sebuah perabot berharga RM 2,400 telah dipindahkan oleh Amir
daripada rumahnya untuk digunakan dalam perniagaan. Pindahan ini tidak dicatat
dalam buku Amir. Peruntukan susutnilai 10% dibuat ke atas perabot.
iv. nsuran sebanyak RM 260 yang dibayar pada tahun 2005 untuk tahun 2006 belum
diselaraskan dalam buku.
v. Hutang lapok sebanyak RM 450 yang telah berlaku pada akhir tahun 2005 belum
dihapuskira.
vi. Kelengkapan hendaklah disusutnilaikan pada kadar 20% setahun.
Dikehendaki:
i. Kirakan modal pada 1 Januari 2005.
ii. Kirakan modal pada 31 Disember 2005.
iii. Sediakan penyata untuk mengira untung bersih bagi tahun berakhir 31 Disember
2005.
iv. Sediakan Kunci kira-kira pada 31 Disember 2005.
Panduan penyeIesaian
i) Modal pada 1 Jan 2005 (modal awal)
Aset AwaI
Premis kedai 30,000
Stok Barangniaga 5,900
Kelengkapan Kedai 2,500
ABT 3,860
Tunai Di Bank 3,160
Tunai Di Tangan 110 45,530
Tolak: LiabiIiti AwaI
ABB 2,750
Belanja Am Terakru 80 2,830
ModaI awaI 42,700
Koleksi Bahan STPM Cg Narzuki Online
Bab 7: Rekod Tidak Lengkap & Catatan TunggaI
176
ii) Modal pada 31 Dis 2005 (modal akhir)
Aset Akhir
Premis Kedai 30,000
Stok Barangniaga 7,200
Kelengkapan Kedai 2,500
SNT Kelengkapan Kedai (20% x 2,500) (500)
ABT (4,950 450) 4,500
Tunai Di Bank 4,180
Tunai Di Tangan 130
Perabot 2,400
SNT Perabot (10% x 2,400) (240)
nsuran Prabayar 260 50,430
Tolak: LiabiIiti Akhir
ABB 3,160
Belanja Am Terakru 120 (3,280)
ModaI akhir 47,150
iii)
Penyata Untuk Untung Rugi
Bagi tahun berakhir 31 Disember 2005.
Modal Akhir 47,150
Campur: Ambilan:
Tunai 7,350
Stok brgniaga 340 7,690
54,840
Tolak: Modal Tambahan 2,400
Modal Awal 42,700 (45,100)
UTG BERSIH 9,740
iv) Lembaran Imbangan
Aset Semasa
Tunai di tangan 4,180
Tunai di bank 130
Stok barangniaga 7,200
Akaun Belum Terima 4,500
nsuran Prabayar 260 16,270
Aset Tetap
Premis Kedai 30,000
Kelengkapan Kedai 2,500
SNT Kelengkapan Kedai (500) 2,000
Perabut 2,400
SNT Perabut (240) 2,160 34,160
JumIah Aset 50,430
LiabiIiti
Akaun Belum Bayar 3,160
Belanja Am Terakru 120 3,280
Ekuiti PemiIik
Modal Akhir 47,150
JumIah LiabiIiti & Ekuiti PemiIik 50,430
Koleksi Bahan STPM Cg Narzuki Online
Bab 7: Rekod Tidak Lengkap & Catatan TunggaI
177
7.2.2 Kaedah AnaIisis
Kaedah analisis memerlukan beberapa pengiraan / pelarasan ke atas item-item di bawah bagi
membolehkan penyata pendapatan yang lengkap disediakan.
a. Jualan Akaun Belum terima (ABT)
b. Belian Akaun Belum Bayar (ABB)
c. Hasil Terakru Hasil
d. Belanja Terakru Belanja
e. Belanja Prabayar Belanja
Kaedah analisis hanya boleh digunakan jika maklumat mengenai buku tunai diberikan.
7.2.2.1 Mengira Jumlah Jualan
Jumlah Jualan = Jualan Tunai + Jualan Kredit
Cara Mengira JuaIan Kredit
Menggunakan Akaun T
Akaun Belum Terima
Baki b/b xxx Tunai xxx
JuaIan kredit xxx Pulangan & Elaun Jualan xxx
Diskaun jualan xxx
Hutang lapuk xxx
Baki h/b xxx
xxx xxx
7.2.2.2 Mengira Jumlah Belian
Jumlah Belian = Belian Tunai + Belian Kredit
Cara Mengira BeIian Kredit
Menggunakan Akaun T
Akaun Belum Bayar
Tunai (Bayaran) xxx Baki b/b xxx
Diskaun belian xxx BeIian Kredit xxx
Pulangan & Elaun belian xxx
Baki h/b xxx
xxx xxx
7.2.2.3 Pengiraan Hasil daripada Hasil Terakru / Belum Terima & Hasil Belum Terperoleh
Kaedah Akaun T
Hasil
Hasil Terakru b/b xxx Hasil Belum Terperoleh b/b xxx
HasiI Tahun Semasa xxx Tunai (terimaan) xxx
Hasil Belum Terperoleh h/b xxx Hasil Terakru h/b xxx
xxx xxx
Koleksi Bahan STPM Cg Narzuki Online
Bab 7: Rekod Tidak Lengkap & Catatan TunggaI
178
7.2.2.4 Pengiraan Belanja daripada Belanja Terakru/belum bayar & Belanja Prabayar
Kaedah Akaun T
Belanja
Belanja Prabayar b/b xxx Belanja Terakru b/b xxx
Tunai (bayaran) xxx BeIanja Tahun Semasa xxx
Belanja Terakru h/b xxx Belanja Prabayar h/b xxx
xxx xxx
* Hasil tahun semasa dan Belanja tahun semasa akan dipindahkan ke penyata pendapatan
Contoh soaIan (kaedah anaIisis)
Maklumat berikut adalah berkaitan dengan Kedai mpian:
a)
Aset dan liabiliti pada 1 April 2004 30 Mac 2005
Kedai 36,000 36,000
Peralatan (nilai buku) 3,800 ?
Stok 6,580 5,600
Pemiutang 6,340 7,400
Penghutang 8,125 6,100
nsuran prabayar 150 500
Belanja am belum bayar 62 300
Kadar bayaran terakru 226 500
Tunai 5,235 ?
b) Wang masuk dan keluar pada bagi tempoh 1 April 2004 hingga 30 Mac 2005
Wang masuk Wang keluar
Jualan 24,165 Belian 14,890
Penghutang 54,130 Pemiutang 29,360
Gaji 4,800
Kadar bayaran 3,250
nsuran 1,970
Ambilan 9,930
Belanja am 1,200
Peralatan 3,000
c) Susutnilai peralatan ialah pada kadar 10% setahun
Dikehendaki:
i. Modal Kedai mpian pada 1 April 2004.
ii. Penyata pendapatan bagi tahun berakhir 31 Mac 2005.
iii. Kunci kira-kira pada 31 Mac 2005.
Koleksi Bahan STPM Cg Narzuki Online
Bab 7: Rekod Tidak Lengkap & Catatan TunggaI
179
Panduan PenyeIesaian
a. Modal pada 1/4/2004 (modal awal)
Aset AwaI
Premis perniagaan 36,000
Peralatan 3,800
Stok 6,580
Penghutang 8,125
nsuran Prabayar 150
Tunai 5,235 59,890
Tolak: LiabiIiti AwaI
Pemiutang 6,340
Belanja am belum bayar 62
Kadar bayaran terakru 226 6,628
ModaI awaI 53,262
Pengiraan Jualan Pengiraan Belian
Penghutang akhir 6,100 Pemiutang akhir 7,400
+ Terimaan Penghutang 54,130 + Bayaran Pemiutang 29,360
- Penghutang awal (8,125) - Pemiutang awal (6,340)
Jualan kredit 52,105 Belian kredit 30,420
Jumlah Jualan = 24,165 + 52,105 Jumlah Belian = 14,890 + 30,420
= 76,270 = 45,310
Pengiraan BeIanja am Pengiraan Kadar bayaran
Belanja Am Belum Bayar akhir 300 Kadar bayaran terakru akhir 500
+ Bayaran 1,200 + Bayaran 3,250
- Belanja Am Belum Bayar awal (62) - Kadar bayaran terakru awal (226)
Belanja Am tahun semasa 1,438 Kadar Bayaran tahun semasa 3,524
Pengiraan BeIanja Insuran Pengiraan BeIanja SusutniIai
nsuran Prabayar Awal 150 Peralatan lama 3,800
+ Bayaran 1,970 Peralatan baru 3,000
- nsuran Prabayar Akhir (500) 6,800
Belanja nsuran tahun semasa 1,620 Belanja Susutnilai = 10%x6,800 = 680
Koleksi Bahan STPM Cg Narzuki Online
Bab 7: Rekod Tidak Lengkap & Catatan TunggaI
180
7.3 PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN
Kedai Impian
Penyata Pendapatan
Bagi Tempoh Berakhir 30 Mac 2005
Jualan 76,270
Tolak : Kos Barang DijuaI
nventori awal 6,580
Belian 45,310
nventori akhir (5,600) 46,290
UNTUNG KASAR 29,980
Tolak : BeIanja Operasi
Belanja gaji 4,800
Kadar Bayaran 3,524
Belanja nsuran 1,620
Belanja Am 1,438
Belanja Susutnilai 680 (12,062)
UNTUNG BERSH 17,918
Kedai Impian
Lembaran Imbangan
Pada 30 Mac 2005
Aset Semasa
Tunai 15,130
nventori 5,600
ABT 6,100
nsuran Prabayar 500 27,330
Aset Tetap
Premis 36,000
Peralatan 6,800
SNT Peralatan (680) 6,120 42,120
Aset 69,450
LiabiIiti
ABB 7,400
Belanja Am Belum Bayar 300
Kadar Bayaran Terakru 500 8,200
Ekuiti PemiIik
Modal Awal 53,262
+ Untung Bersih 17,918
- Ambilan (9,930)
Modal Akhir 61,250
Liabiliti dan Ekuiti Pemilik 69,450
Koleksi Bahan STPM Cg Narzuki Online