LAPORAN PRAKTEK KERJA LAPANGAN (PKL)

UJI KADAR KESADAHAN, ALKALINITAS DAN SULFIT PADA AIR BOILER DI

PT SINAR SOSRO PABRIK MOJOKERTO

Disusun Oleh:
Naztiti Dian Erlita Putri
Nim. 13030234010

PROGRAM STUDI KIMIA

JURUSAN KIMIA
FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM
UNIVERSITAS NEGERI SURABAYA
2016

HALAMAN PENGESAHAN
Laporan Praktek Kerja Lapangan
Judul

: Uji Kesadahan, Alkalinitas dan Sulfit Pada Air

Boiler Di PT Sinar Sosro

:
: PT Sinar Sosro Mojokerto
Jl. Diponegoro, Awang-awang, Mojosari,
No. Telp/Fax
:
Mojokerto, Jawa Timur 61382
Yang dilaksanakan oleh mahasiswa
Fakultas Matematika dan Ilmu Pengetahuan
+62321590308
Alam Universitas Negeri Surabaya
Nama
: Naztiti Dian Erlita Putri
NIM
: 13030234010
Program Studi
: SI Kimia
telah memenuhi syarat untuk diujikan
Nama Tempat PKL
Alamat Perusahaan/ Instansi

Surabaya, 15 November 2016

Menyetujui,
Dosen Pembimbing PKL

Dosen Penguji PKL

Dr. Prima Retno Wikandari, M.Si

NIP. 196411151991032001

KATA PENGANTAR
Allhamdulillah, puji syukur kami panjatkan ke hadirat Tuhan Yang Maha
Esa yang telah memberikan kesempatan kepada penulis sehingga dapat
menyelesaikan penyusunan Laporan Praktek Kerja Lapangan (PKL) ini.
Adapun penyusunan Laporan PKL yang berjudul Uji Kadar Kesadahan,
Alkalinitas dan Sulfit Pada Air Boiler DI PT Sinar Sosro Mojokerto penulis
ajukan guna memenuhi persyaratan mata kuliah praktek kerja lapangan pada
Jurusan Kimia Program Studi Kimia di Fakultas Matematika dan Ilmu Pengethuan
Alam, Universitas Negeri Surabaya.
Pada kesempatan ini pula, penulis sampaikan rasa hormat dan terima kasih
pada semua pihak yang telah memberikan kontribusi baik dukungan moral
maupun spiritual demi suksesnya kegiatan PKL ini hingga selesainya penyusunan
laporan ini, kepada :
1. Ibu Dr. Prima Retno Wikandari, M. Si., selaku dosen pembimbing PKL
yang telah memberikan bimbingan kepada penulis.
2. Ibu Prof. Dr. Sari Edi Cahyaningrum, M. Si., selaku koordinator
PKL.Jurusan Kimia FMIPA Unesa.
3. Bapak Prof. Dr. Suyatno, M.Si., selaku Ketua Jurusan FMIPA Unesa.
4. Bapak Mochammad Baiquni S.T., selaku pembimbing praktek Kerja
lapangan yang telah sabar memberikan arahan dan bimbingan selama
penulis melaksanakan PKL.
5. Semua karyawan PT Sinar Sosro Mojokerto yang telah memberikan
informasi dalam penyusunan laporan praktek kerja lapangan ini. .
Dalam penulisan laporan ini, penulis menyadari bahwa penyusunan
laporan ini masih jauh dari kesempurnaan, oleh karenanya saran dan kritik
membangun dari pembaca sangat diharapkan. Semoga laporan ini dapat
bermanfaat bagi penulis dan khususnya bagi pembaca.
Surabaya, 15 November 2016
Penulis

DAFTAR ISI
Halaman
HALAMAN JUDUL........................................................................................... i
HALAMAN PENGESAHAN............................................................................. ii
KATA PENGANTAR.......................................................................................... iii
DAFTAR ISI....................................................................................................... iv
DAFTAR TABEL................................................................................................ vi
DAFTAR GAMBAR.......................................................................................... vii
DAFTAR LAMPIRAN.......................................................................................viii
BAB I PENDAHULUAN
A. Latar Belakang.............................................................................................. 1
B. Rumusan Masalah......................................................................................... 3
C. Tujuan Praktek Kerja Lapangan (PKL)........................................................ 3
D. Manfaat Praktek Kerja Lapangan (PKL)...................................................... 3
BAB II TINJAUAN PUSTAKA
2.1..................................................................................................................Ga
mbaran Umum PT Sinar Sosro............................................................... 4
2.1.1. Lahirnya Teh Botol Sosro........................................................... 4
2.1.2. Perubahan Bentuk Botol dan Logo Teh Botol Sosro.................. 5
2.1.3. Berdirinya PT Sinar Sosro.......................................................... 6
2.1.4. Pendiri PT Sinar Sosro................................................................ 6
2.1.5. Profil PT Sinar Sosro.................................................................. 7
2.1.6. Lokasi PT Sinar Sosro................................................................. 8
2.1.7. Visi dan Misi PT Sinar Sosro...................................................... 8
2.1.8. Struktur Organisasi PT Sinar Sosro............................................ 9
2.1.9. Ketenagakerjaan ......................................................................... 12
2.1.10. Produk PT Sinar Sosro............................................................... 12
2.2..................................................................................................................
Pengendalian Mutu.................................................................................. 19
2.3.................................................................................................................. Teh
................................................................................................................. 21
2.3.1. Manfaat Teh................................................................................. 24
2.4.................................................................................................................. Air
Boiler....................................................................................................... 25
2.4.1. Masalah-masalah pada Boiler..................................................... 26
BAB III METODE PELAKSANAAN

3.1................................................................................................................Pen
gujian Kadar Kesadahan pada air boiler............................................... 30
3.2................................................................................................................Pen
gujian Kadar Alkalinitas pada air boiler............................................... 30
3.3................................................................................................................Pen
gujian Kadar Sulfit pada air boiler........................................................ 31
BAB IV PEMBAHASAN
4.1................................................................................................................Pro
ses Pengolahan Air................................................................................ 32
4.2................................................................................................................
Parameter dan Uji di Unit Air Boiler.................................................... 33
4.3................................................................................................................Has
il dan Pembahasan ................................................................................ 34
4.3.1. Pengujian Kesadahan................................................................... 35
4.3.2. Pengujian Kadar Sulfit................................................................ 36
4.3.3. Pengujian Alkalinitas ................................................................. 38
BAB V Penutup
5.1............................................................................................................Kes
impulan ............................................................................................. 41
5.2............................................................................................................Sar
an ...................................................................................................... 41
DAFTAR PUSTAKA......................................................................................... 42
LAMPIRAN....................................................................................................... 43

DAFTAR TABEL
Halaman
Tabel 2.1. Perkebunan PT. Agropangan Putra Mandiri....................................... 8
Tabel 2.2. Ruang Lingkup Departemen QC PT. Sinar Sosro............................. 19
Tabel 4.1. Baku Mutu air Boiler.......................................................................... 34
Tabel 4.2. Analisa yang dilakukan pada air boiler.............................................. 34
Tabel 4.3. Data Kesadahan air Boiler dan Feed.................................................. 35
Tabel 4.4. Data Kadar Sulfit air Boiler.............................................................. 36
Tabel 4.5. Data Alkalinitas air Boiler dan Feed................................................. 38

DAFTAR GAMBAR
Halaman
Gambar 2.1. Perubahan botol teh........................................................................ 5
Gambar 2.2.Pendiri PT Sinar Sosro.................................................................... 6
Gambar 2.3. Produk PT Sinar Sosro................................................................... 7
Gambar 2.4. Struktur organisasi PT Sinar Sosro................................................ 10
Gambar 2.5. Teh Botol Sosro.............................................................................. 12
Gambar 2.6. Fruit tea sosro................................................................................ 13
Gambar 2.7. S-Tee............................................................................................... 14
Gambar 2.8. Country Choice.............................................................................. 15
Gambar 2.9. Happy Jus....................................................................................... 15
Gambar 2.10. Tebs............................................................................................... 16
Gambar 2.11. Prim-a........................................................................................... 17
Gambar 2.12. Creso............................................................................................ 17
Gambar 2.13. Freso............................................................................................. 18

DAFTAR LAMPIRAN
Halaman
Lampiran 1. Foto Kegiatan................................................................................. 43
Lampiran 2. Struktur Organisasi PT. Sinar Sosro Pabrik Mojokerto.................. 44