Anda di halaman 1dari 4

MEJAUMAN ATAU MAKTA KETIPAT BANTAL

Mejauman atau makta ketipat bantal merupakan rangkaian dari upacara perkawinan.
Mejauman atau makta ketipat bantal dapat dilakukan setelah selesai upacara widhi widana.
Upacara mejauman atau makta ketipat bantal juga sering disebut dengan upacara mepamit.
Pada saat mejauman tidak terdapat lagi pembicaraan penting, sebab sudah dianggap selesai pada
saat Nyuwaka/memadik. Akan tetapi karena ada serah terima antara manggala banjar/desa
masing-masing yang bersangkutan, disamping beberapa nasehat dari para orangtua atau keluarga
kepada kedua mempelai tentang kramaning alaki rabhi, maka akan terdapat pembicaraan sebagai
berikut .

Dialog:

Manggala Dinas:“Inggih nawegang titiang mantuka ring pengelingsir sane kusumayang titiang,
semeton sinamian sane wangiang titiang. Asapunika taler mantuka ring Manggala Adat,
Manggala Praja/Dinas, riantuk ledang rawuh sareng nyaksiang upacara mejauman/makta ketipat
bantal/mepamit, titiang ngaturang suksemaning manah. Kaping ajeng lugrahin titiang ngaturang
pengastungkara, Om Swastyastu”. (pemahbah)
Inggih manut panomayan titiang sane sampun kabaosang , sane mangkin titiang ngerahuin malih
pengelingsir saha semeton sinamian. Taler titiang muat upakara merupa “ketipat bantal” maka
serana mepamit anake alit. Upakara punika wastanin titiang “jauman”.
Mungguing mepamit anake alit, manut niskala lan sekala. Ring niskala, ngaturang sembah bakti
ring Merajan, mepamit ring Ida Betara Kawitan, ring Ida Dewa Hyang Guru, dumogi ledang Ida
nyaksinin saha ngicenin wara nugraha mangda sida pacang nemu kerahajengan.
Ring sekala, mepamit ring guru rupaka, ring semeton, bebanjaran, miwah sane siosan manut
ketah sane sampun memargi iriki. (daging)
Inggih ngiring sareng-sareng ngerastiti mangda anake alit maka kalih nemu kerahajengan, tur
petemon anake alit prasida ajeg kepungkur wekas.
Inggih, asapunika sane prasida katur antuk titiang”. (penutup)

Narator: “Selanjutnya acara akan dilanjutkan dengan pemberian nasehat dari keluarga mempelai
laki-laki, saya persilahkan.”

Bapak mempelai laki-laki:“Inggih riantuk wenten pikarsa mangda titiang ngewentenang piteket
amatra mantuka ring anake alit maka kalih, nanging titiang nunas ampura menawi wenten atur
titiang nenten mantuk ring pekayunan. Petitis titiang ring sang kalih, sane mangkin janten
sampun ngelarang “grhasta” inggih punika kebawos “mepikurenan”. Sane lanang mewasta
“Kepala Keluarga”, sane istri mewasta “Ibu Rumah Tangga”.
Piteket titiang ring sane lanang, inggih punika :Pertama, swadarmaning/tugas kewajiban sang
kepala rumah tangga ane mebuat tuah patut ngeruruh pengupa jiwa, ngeruruh pebuktian apang
ada anggon ngemertanin raga, somah, miwah pianak.Kekalih, sayaga teken pidabdabe mesima
karma (bermasyarakat), pemekasne teken sesame pada manusa. Yan suba nyama braya makejang
pada tresna sih, ento anggon kesugihan ane pinih utama. Ketiga, bakti teken sang Guru Rupaka
(Meme Bapa), keto masih teken matua apang patuh pelakuanne sekadi guru rupaka pagelahan.
Tan patut melaksana kadi sesenggak Baline, “nyandat di teba”, bungane sumpanngin/bungain
punyane kiladin, artine pianakne ane jegeg juang reramane lemenahang.

Ibu mempelai laki-laki: “Sane mangkin piteket titiang ring sane istri, inggih punika:
Pertama, menawi wantah sangkaning jati karma mawinan prasida ketemu mepikurenan.
Mawinan dados mesikian mepikuren janten sampun sangkaning tresna sane janten sampun
ketiba ring sang suami. Pemekas nyandang limbakang tresnane punika mantuka ring matua, ipah,
saha sane tios-tiosan. Taler tan dados lali ring Aji Biyang (Bapa Meme) maka guru rupaka
yadiastun pacang metinggal saking natah iriki riantuk tan sida pacang naur kepiutangan ring
rerama.Kekalih, kasih sayang ring suami patut kedulurin antuk patibrata inggih punika setia dan
jujur kepada suami. Inggih asapunika prasida antuk titiang mepiteket ring sang kalih dumadak
wenten pikenoh ipun.”

Narator: “Selanjutnya kesempatan saya berikan kepada keluarga pihak perempuan untuk
memberikan nasehat kepada kedua mempelai.”

Bapak mempelai wanita: “Inggih riantuk wenten pikarsa mangda titiang ngewentenang piteket
amatra pinaka bekel ipun anake alit pacang mepikuren. Nanging petitis titiang kepertama, ketuju
mantuka ring pengelingsir pinaka peserah titiang saha metempahang anake alit. Inggih, ipun
anak alit titiang kantun wimuda durung pisan pratyaksa ring tata caraning alaki rabhi. Sane
mangkin titiang nunas ring pengelingsir mangda ledang mepica pengajah ring separi polahing
mesima, medesa, mebebanjaran, mepikurenan, miwah sakaluir ipun, janten sampun sewos desa
sewos taler sima kramane. Asapunika taler ring sang Manggala, ledang ugi nerima ipun belog
pacang misarengin pidabdabe ring banjar/desa pekraman. Pet prade pungkuran wenten wicara,
ngiring puputang wicarane punika nganutin sekadi pemargine mangkin mepengancan antuk arsa
pada arsa.”

Ibu mempelai wanita: “Selanturne petitis titiang kaping kalih ketiba ring anake alit maka kalih
dumadak wenten kewigunan ipun. Mapan suba lakar ninggal swadarmaning Brahmacari ngardi
ane madan Grhastha, sing ja abedik gegodane. Gegodane ane paling utama tuah teka uli di
deweke. Yen sida baan ngutsahayang, gegodane ane wit saking pedewekan ento nyandang
kelidin apan ngerananyang tan rahayu pekurenane. Salinin laksanane. Eda nu ngaba laksana kadi
nu bajang. Anutin laksanane kadi swa dharmaning “grhastha” mapan suba madan mepikuren.
Cara sesonggan Baline, yen goba twara sida antuk ngesehin, nanging laksanane patut nganutin
unduk. Nah, ene cening istri, sawireh cening lakar metilar uli jumah dini ene gisi pabesen ibu “
Dija ja cening megenah, tanahe ditu langkahin langite ditu sulubin”.

Bapak mempelai wanita: “Inggih pengelingsir sinamian, asapunika sida antuk titiang
mapaungu atur. Pet wenten atur titiang sane nenten mantuk ring pekayunan titiang nunas geng
rena sinampura”.

Narator: “Selanjutnya saya beri kesempatan para manggala berbicara secara bergiliran
berkenaan dengan serah terima antar manggala dinas. Kesempatan pertama saya berikan kepada
manggala dinas dari pihak perempuan.”
Manggala Dinas: “Inggih nawegang titiang mantuka ring pengelingsir sane wangiang titiang,
para manggala dinas lan manggala adat sane wangiang titiang, titiang prajuru dinas saking banjar
Kukuh Kelod, Krambitan purun prasangga nyarengin bebawosan pengelingsir sinamian. Titiang
nunas ampura antuk tambet tan uning matur, janten sampun nenten mantuk ring sejeroning
pikayun. Indik bebawosan sane piragi titiang iwawu sampun becik pisan. Sotaning titiang dados
prajuru dinas, taler nyarengin mapaungu atur sapari indik anake alit istri warga banjar titiange
sane keambil ke banjar Cau, Marga. Mantuka ring prajuru dinas ring banjar Cau, Marga ring
rahina saniscara tanggal 13 April 2019 titiang melepas/nyerahang cacah jiwa warga titiang sane
mewasta Cahaya Yuswan ring manggala dinas banjar Cau, Marga saha mepiteges, rikanjekan
ngewilangan surat-surat titiang misadia pacang ngelepas saking penduduk iriki saha ngewantu
muputang surat-surat sane keperluang. Inggih pengelingsir sinamian, asapunika sida antuk titiang
mapaungu atur.”

Narator: “Selanjutnya saya persilahkan manggala dinas pihak laki-laki untuk menanggapi
penyerahan.”

Manggala Dinas: “Inggih nawegang titiang mantuka ring pengelingsir sane wangiang titiang,
para manggala dinas lan manggala adat sane wangiang titiang, titiang prajuru dinas saking banjar
Cau, Marga purun prasangga nyarengin matur. Titiang nunas ampura pet prade wenten atur
titiang nenten mantuk ring sejeroning pikayun. Sotaning titiang dados prajuru dinas, taler
nyarengin mapaungu atur sapari indik penyerahan cacah jiwa anake alit istri saking manggala
dinas banjar Kukuh Kelod, Kerambitan.Mantuka ring prajuru dinas banjar Kukuh Kelod,
Krambitan ring rahina Saniscara tanggal 13 April 2019 titiang prajuru dinas banjar nerima
penyerahang jajah jiwa anak alit istri sane mewasta Cahaya Yuswan saha jagi unggahang titiang
ring buku register kependudukan banjar titiang. Taler titiang nunas ring prajuru dinas mangda
ledang ngicenin “surat keterangan perpindahan penduduk” sane kebuatang anggen ngerereh
“surat/akte perkawinan”, “kartu keluarga”, miwah sane tiosan nganutin uger-uger Guru Wisesa.
Inggih pengelingsir sinamian, asapunika sida antuk titiang mapaungu atur”.

Narator: “Saya berikan kesempatan untuk berbicara kepada manggala adat dari pihak
perempuan untuk menyertai/menjadi saksi perkawinan”

Manggala Adat:“Inggih nawegang titiang mantuka ring pengelingsir sane wangiang titiang,
para manggala dinas lan manggala adat sane wangiang titiang, titiang prajuru adat saking banjar
Kukuh Kelod, Kerambitan purun prasangga nyarengin bebawosan pengelingsir sinamian. Titiang
nunas ampura antuk tambet tan uning matur, janten sampun nenten mantuk ring sejeroning
pikayun. Titiang dados prajuru adat, taler nyarengin mapaungu atur sapari indik anake alit istri
warga banjar adat titiange sane keambil ke banjar Cau, Marga.
Mantuka ring prajuru adat ring banjar Cau, Marga ring rahina Saniscara tanggal 13 April 2019
titiang melepas/nyerahang cacah jiwa warga titiang sane mewasta Cahaya Yuswan ring
manggala adat banjar Cau, Marga saha metempahang anak alit istri warga titiang.
Sampunang waneh ngicenan pengajah ring anake alit istri mangda sida antuka nganutin tata cara
sane manggeh irika. Wenten sane kebawos desa mawa cara, janten sampun sewos desa sewos
sima kramane.Inggih pengelingsir sinamian, asapunika sida antuk titiang mapaungu atur.”
Narator:Penyerahan oleh prajuru adat banjar/desa dari pihak perempuan selanjutnya ditanggapi
oleh prajuru adat banjar/desa pihak laki-laki setelah diberi kesempatan oleh pembawa acara.”

Manggala Adat:“Inggih nawegang titiang mantuka ring pengelingsir sane wangiang titiang,
para manggala dinas lan manggala adat sane wangiang titiang, titiang prajuru adat saking banjar
Cau, Marga purun prasangga nyarengin matur. Titiang nunas ampura pet prade wenten atur
titiang nenten mantuk ring sejeroning pikayun. Sotaning titiang dados prajuru adat, taler
nyarengin mapaungu atur sapari indik penyerahan cacah jiwa anake alit istri saking manggala
adat banjar Kukuh Kelod, Kerambitan. Mantuka ring prajuru adat banjar Kukuh Kelod,
Kerambitan ring rahina Saniscara tanggal 13 April 2019 titiang prajuru adat banjar Cau, Marga
nerima penyerahang cacah jiwa anak alit istri sane mewasta Cahaya Yuswan saha jagi
unggahang titiang ring buku register banjar adat titiang. Taler anak alit istri jagi iring titiang
nyarengin pidabdabe ring banjar pekraman, rawuh ring desa pekraman.Inggih pengelingsir
sinamian, asapunika sida antuk titiang mapaungu atur”.

Penutup

Narator: “Inggih pengelingsir sareng sami sane wangiang titiang, manggala dinas lan manggala
adat sane wangiang titiang, menawi bebawosan sampun puput. Dwaning titiang sane ngungkab
bebawosanne titiang taler sane nyineb. Sedurung kesineb, titiang nenten lali nunas sinampura pet
wenten atur titiang sane nenten munggah ring pikayun. Bebawosane jagi sineb titiang antuk
nguncarang paramashanti, Om Shanti, Shanti, Shanti, Om.”

(sumber: http://wayahan.blogspot.com/2010/03/percakapan-tentang-perkawinan-adat-bali.html )

Anda mungkin juga menyukai