1 2v
x
dx 1 v 2
dv 0
ln x + ln ( 1-v 2 ) = ln c
x ( 1- v2 ) = c
y 2
x( 1 - ( ) ) =c
x
x (
x 2
y =c
2
2
)
x
x2 - y2 = cx
Carilah PUPD dari PD homogen berikut :
PERSAMAAN DEFERENSIAL DENGAN M(x,y) DAN N(x,y) ADALAH
LINIER TETAPI TIDAK HOMOGEN
Bentuk PD :
( ax+by+c) dx + ( px+qy+r) dy = 0
Ada 3 kemungkinan :
I. a/p = b/q = c/r = k
Langkah – langkah mendapatkan PUPD :
Karena a/p = b/q = c/r = k maka gunakan transformasi px+qy+r =
u , yang berarti bahwa ax+by+c = k u
Bentuk PD menjadi k u dx + u dy = 0
Tereduksi menjadi PD dg variabel terpisah
Penyelesaian PD :
k dx dy c
kx y c ,
c adalah konstanta sembarang
Contoh :
a b c
II.
p q r
Langkah-langkah mendapatkan PUPD:
1. Gunakan transformasi : px+qy= u ,
dy = ( du – p dx ) / q
atau dx = ( du – q dy ) / p
2. Misalnya a/p = b/q = k , maka ax + by = ku
3. Bentuk PD menjadi
( ku + c ) dx + ((u+r) (( du – p dx ) / q ) = 0
atau ( ku+c) (( du – q dy ) p) + ( u+r) dy = 0
4. Tereduksi menjadi PD dng variabel terpisah.
5. gantilah u = px + qy untuk mendapatkan kembali
variabel semula dalam PUPD
Selesaikan PD :PD : ( x+y+1) dx + (2x+2y+3) dy =0
sehingga
Dan selanjutnya diselesaikan dengan substitusi v = t u ,
sehingga dv = t du +udt, akan didapat PD orde satu
dengan variable terpisah. Kemudian hasil akhir
pengintegral dikembalikan ke variable mula-mula
Soal : Selesaikan PD berikut
1. (x-2y+5)dx+(2x-y+4)dy=0
2. (12x+21y-9)dx+(47x+40y+7)dy=0
3. dy/dx = (x+2y+1)/(2x+4y+3)
4. dy/dx = (1-3x-3y)/(1+x+y)
PERSAMAAN DEFERENSIAL EKSAK
M N
y x
f
y
y
x
M ( x, y ) dx d
dy
4. Karena f
y
N ( x, y ), mk
d
dy
N ( x, y )
y
x
M ( x, y )dx
5. (y)ygdiperoleh disubstitusikan ke f(x, y)dr
langkah 2 dng demikian f(x, y) c dpt diperoleh
Contoh :
Tentukan PUPD dari : 2xy dx + (x2+1) dy =0
PD bisa diselesaikan dengan memakai M(x,y) atau
N(x,y), hasilnya akan sama .
Jika diselesaikan memakai M(x,y)
Jika diselesaikan memakai N(x,y) hasilnya:
Tentukan PUPD dari PD eksak berikut ini :
1. ( y-3x2) dx – (4y-x) dy = 0
2. (2x-y) + ( y2-x) dy/dx = 0
3. (2xy – 3x2) dx + (x2+y) dy =0
4. sin y + ( x cos y + y cos y + sin y ) dy/dx =0
5. (1+y2+xy2)dx + (x2y+y+2xy)dy =0
PERSAMAAN DEFERENSIAL TIDAK EKSAK
(REDUKSI KE PERSAMAAN DEFERENSIAL EKSAK)
𝜕𝑁 𝜕𝑀
−
𝜕𝑥 𝜕𝑦
𝑔 𝑦 =
𝑀
𝑔 𝑦 𝑑𝑦
Maka faktor integrasinya U = 𝑒
Setelah menjadi PD eksak diselesaikan dengan cara
penyelesaian PD eksak diatas.
x x
1 y 1
(1 2 ) dx dy 0 PD eksak
x x x
1 y y
F ( x, y ) (1 2 )dx R ( y ) x ln x R ( y )
x x x
F 1 dR F dR
N 0
y x dy y dy
R( y ) c
y
PUPD : F ( x, y ) x ln x c
x
Jika dengan cara lain ( dg N yg baru)
Selesaikan PD : y3 x dx – ( 1-x2y2)dy = 0
M = y3x ; N = – ( 1- x2y2)
M N
3y x ;
2
2 xy 2
y x
N M
x y 2xy 2 3y 2 x 1
g(y ) 3
M y x y
1dy
lny lny 1 1 1
Ue y
e e y
y
dan seterusny a shg didap at :
1 2 2
PUPD : x y ln y c
2
Soal :