Anda di halaman 1dari 27

Lontar Usadha Dalem

TEKS
(1b)  Ong Awighnāmāstu. Patngëran tlas ring kapatin, iti wariga dalëm, ning nghājñanā, hana
pūrwwā bhumi ring bwanālit, apan hanājñanāntāgring tan kawaśa tinggal, tlas sanghyang urip
wus atinggal. Malih yan wus karaśā tëtngëran mwang ngacicidrā, ikā druwā wwang mangkanā.
Iti lwir rikang hoṣadhi. Nihan patngëraning wiṣya, lwirnyā, yen tan pabhayu, upas tahunan
kaglarani, śa, wah jruk, gulā, hisin rong, pipis patiwyā hinum. Yen kuning kukunya, kërikan
gangśa glarani, śa,

TERJEMAHAN
(1b)   Ya Tuhan Semoga terhindar dari segala rintangan. Tanda- tanda kematian pada orang yang
akan meninggal, ini Wariga Dalem , (bersumber) dari pengetahuan sejati, tersebut sejak semula
dalam tubuh manusia terdapat kandungan alam semesta, sebab sumber penyakit senantiasa
melekat, setelah Sanghyang Atma meninggalkan badan baru dia akan pergi. Dan lagi jika sudah
merasakan dan memahami tanda-tanda (tentang) penyakit , itu hendaknya diketahui oleh
manusia. Ini di antaranya ilmu tentang pengobatan. Inilah tanda-tanda tentang penyakit, di
antaranya, jika nafas hampir meninggalkan raga, upas tahunan menyakiti, sarana, buah jeruk,
gula, isinrong (rempah-rempah), dilumat, airnya diminum. Jika kukunya (tampak)
kuning, krikan gangsa , (sumber) penyakitnya, sarana,

TEKS
(2a)  ëñcah bebek, kunir warangan, tahap. Yen jnar śocanyā asa bāng, upas dewek kaglaranin,
śa, carmmān poh hijo, lunak tanëk, wenya bayëm puring, inum. Yen matrā kukunya karawat
bang, upasing hyang nglaranin, śa, jukut raṣṭi, adas, bawang tambus, inum. Maka bāng, kadi
mtu, kawaśa uyang, pipilingan kadi cinlëk, kuku bhirū u-pas manglarā, tawarën. Tluntu yogah
agatël, knā warangan ika, kukurah indening yeh angët, gumigil tan pantarā turra wa –

TERJEMAHAN
(2a)   air kencing itik, kunyit warangan , di minum. Jika matanya kuning kemerah-
merahan, upas dewek yang menyakiti, sarana, kulit mangga hijau, asam yang direbus, air
bayam puring , diminum. Jika mata kukunya tampak kemerahan, upas Hyang yang menyakiti,
sarana, akar paku nasi, adas, bawang yang dipanggang, diminum. Mata merah, seakan hendak
keluar, senantiasa gelisah, pelipis mata bagai ditusuk, kuku (tampak) biru, racun yang
menyebabkan, hendaknya diobati. Gigi goyah dan gatal, itu terkena racun warangan , dikumur
dengan air hangat, menggigil kedinginan, dan batuk

TEKS
(2b)   _tuk tan pantarā, kna raratus, śa, rwan pucuk putih tan patlak saka wit, hinum, japan
dening mantran panawar, wdaknyā rwa ning katepeng, tutuhnyā wdak dahuti, kasisat putih, sari
kuning, kalëmbak kāsturi, puhhaknā. Yan gumtër paglaning tanganyā, knā ctik ika, pūhhaknā,
wnang tinawar. Yan kna, cṭik upasmat, śa, candāna, hasat ring dulang dulang dulangan, tain
ñlati, cārmman bëngkël, cārmman këndal, sami panggang haywā winālik, pipis, we bayu wenyā,
hinūm, ma, Ong hayu gumi, kewu hana janma manuṣā,

TERJEMAHAN
(2b)   yang terus menerus, terkena raratus (campuran racun), sarana, daun kembang sepatu putih
termasuk akar, daun dan kulitnya, diminum, dimantrai dengan mantra penawar, borehnya daun
ketepeng, ditetesi boreh dahuti , kasisat putih, sari kuning, klembak, kasturi , teteskan, jika
pergelangan tangannya terasa gemetar, itu terkena cetik (racun), teteskan, hendaknya diobati.
Jika terkena cetik (racun) upasmat , sarana, cendana digosokkan pada dulang, tahi nylati (sari-
sari tanah), kulit pohon bengkel , kulit pohon kendal , semua dipanggang tanpa dibalik,
dilumatkan, air saringan airnya, diminum, mantra , Ong hayu gumi, kewu hana janma manusa,
(Ya dunia sejahtera, ada manusia, ada sinar dunia, ada sinar manusia, Bhatara ada manusia,
mencari kesaktian, mantraku ampuh dan berhasil)

TEKS
(3a)  tejā bhūmi hana teja manūṣā, bhatara hana manūṣā, amlaku kaśakten, makāsiddhā siddhi
mandi mantranku. Gring angrintik ring jro wtëng kadi siwul, knā upas ika, glisang tawar, yan
masih angrintik, gringnyā, knā upas bantën ika, śa, mbutan gdang tambus, uyah arëng, takap
dusdhus dening gumpang kāng ngagring upasing kbo ingël anglarani, tan dadyāngucap mingel
kewalā, śa lënghārungan, bawang pṭak tunggal, padang lëpas, ma, ong bëngkëk. Ta, kna wiṣyā,
śa, rwaning

TERJEMAHAN
(3a)   teja bhumi hana teja manusa, bhatara hana manusa, amlaku kasakten, makasiddha siddhi
mandi mantranku , Sakit melilit di dalam perut seperti lembam, itu terkena upas(racun), cepat
diobati, jika masih melilit, sakitnya, itu terkena upas banten , sarana, buah pepaya muda
dipanggang, arang dapur, ditutupi dengan asap dari dedak padi terhadap orang yang terkena
sakit, upas kbo ingel yang menyakiti, tiada dapat berkata senantiasa diam, sarana,
minyak arungan , sebiji bawang putih, padang lepas, mantra, ong bengkek (Ya cebol). Obat,
terkena racun, sarana, daun –

TEKS
(3b)  dapdap, rwaning tingkoh ne ngūddha, who tingkih, bawang, tmu tis, urapaknā. Malih, śa,
mbungnging dapdap tis, santen, ktan gajih, adas, ma, Ong cṭik tiwang galūghā atal putih, cṭik
tiwang sawari putih, mantrā śaliwah putih, takëp cṭik tiwang śaliwah putih, mantrā kaddhi arëp,
manik, śa, babakan pule, santën, gintën, sāri, kasuna jangū, pipis patinya inum, ma, Ong cṭik
tiwang galugā, cṭik tiwang macan punah, cṭik tiwang kbo putih punah, cṭikti bhūtha ya punah,
gsëng sira gsëng, campa tebah cabar. Ta, knā upas sanghyang, śa, paya puwuh, klapa, kunir

TERJEMAHAN
(3b)   dadap, daun kemiri yang masih muda, buah tingkih , bawang, temu tis , diborehi. Lagi ,
sarana daun muda dadap tis (yang tidak berduri), santan, ketan gajih , adas, mantra, ong ctik
tiwang galuga atal putih, ctik tiwang sawari putih, mantra saliwah putih, (Ya racun tiwang
galuga, racun tiwang sawari putih, mantra saliwah putih), diminum. Cetik tiwang saliwah
putih , mantranya seperti tersebut di atas. Lagi, sarana, kulit pohon pule , santan, ginten , sari ,
bawang putih dan jangu (jerangau), dilumatkan perasannya diminum, mantra, ong ctik tiwang
galuga, ctik tiwang macan punah, ctik tiwang kbo putih punah, ctik bhuta ya punah, gseng sira
gseng , campa tebah cabar (Ya racun tiwang galuga, racun tiwang macan punah, racun tiwang
kebo putih punah, cetik Bhuta juga punah, bakar ia bakar, agar tidak berguna lagi). Obat,
terkena upas Sanghyang, sarana, paya puwuh (peria yang buahnya kecil-kecil), kelapa, kunyit-

TEKS
(4a)  warangan, adas, pipis inum, ma, Ong awuning karuyu kahlā, amadëmi wong, wruh aku
ring kamulanmu tka tawar, 3, awu ning kbo gule amadëmi wong, wruh aku ring kamulānku, tka
tawar, 3, awuning kbo dungkul kule, amadëmi wong, wruh aku ring kamulanku, tkā tawar, 3,
awuning upas sanghyang, amadëmi wong, wruh aku ring kamulanku, tka tawar, 3, siḍdhi
mantranku. Ta. Knā wisya, śa, rwa ning kwañji, yeh bras, bawang, pulasahi, patinya tahap.
Malih, śa, lublub tingkih, candanā ingasab, santën kane, isinrong, maja kane, tahap. Malih, śa,
akah dapdap, rwaning sëmbung, kuwud kumruk, wdak ring kulaknya wong kabeh, gagam-bi –

TERJEMAHAN
(4a)   warnanya kemerahan, adas, di lumat kemudian diminum, mantra, ong awuning karuyu
kahla, amademi wong, wruh aku ring kamulanmu tka tawar, 3 x, awuning upas sanghyang,
amademi wong, wruh aku ring kamulanku, tka tawar, 3x, siddhi mantranku (Ya abunya karuyu
ditelan, mematikan manusia, aku tahu dari asalmu datang, jadilah tawar,3x, abunya racun
Sanghyang, mematikan manusia, aku tahu dari asalku, jadilah tawar,3x, demikian pula abu
racun kebo gule, kebo dungkul kule, ampuhlah mantraku). Obat, terkena racun, sarana,
daun terung kuanji , air beras, bawang, pulasari, perasannya diminum. Lagi, sarana, lublub
tingkih (kerikan pada tangkai pohon kemiri), air gosokan cendana, santan kane (parutan kelapa
tanpa diisi air / santan kental), isinrong (rempah-rempah), majakane (sejenis buah maja),
diminum. Lagi, sarana, akar pohon dadap, daun sembung, buah kelapa muda, diborehkan pada
keseluruhan badan, gagambi-

TEKS
(4b)   – ran, patinya tahap Upas ring rambat denyānglara, panas mauyangayingan, śa, tbu, yeh
bwah, bakūng, kasunā, patinya inum. Ta, mtu nanah gtih sapanangkanyā, śa, inan kunyit,
warangan, ckuh, gamongan, isen, rwaning truk nyanyah, patinyā tahap, worana sari lungid.
Lamun amangan, carmman campakā pinanggāng, mantrāning mantran tuju. Ta, mtu nanah
sapanangkanyā, śa, wwaning tuju mūkṣā, sëmbung, isen, sāri ingid, santë, inūm. Ta, mtu rah
saking bagā, śa, gamongan këdis, yeh nyonyo, tmu tis, waluh pait, wwe cukā, tahap. Ta,
ngamdalang rah

TERJEMAHAN
(4b)   ran (rempah), perasannya diminum. Racun / upas rambat yang mematikan, panas
menggelisahkan, sarana, tebu, air buah pinang, bakung, bawang putih , perasannya diminum.
Obat, keluar nanah dan darah di berbagai tempat pada badan, sarana,
inan kunyit warangan(kunyit yang sudah tua), kencur, lempuyang, lengkuas, daun jeruk yang
disangrai , perasannya diminum, di campurkan sari lungid , jika hendak dimakan, kulit pohon
cempaka dipanggang, dimantrai dengan mantra tuju (rematik). Obat, keluar nanah di berbagai
tempat pada badan, sarana, daun tuju musna , sembung , lengkuas, sari lungid , santan, diminum.
Obat keluar darah dari vagina, sarana, gamongan kedis (lempuyang yang umbinya kecil-kecil),
air susu ibu, temu tis , labu pahit, air cuka, diminum. Obat, mengeluarkan darah
TEKS
(5a)   buuk, śa, jruk purut, inūmaknā. Ta, rare, mdalakën rah, śa, toktokan nyuh sari, pulāsahi,
inum. Ta, mtu rah, śa, lunak tanëk, palit uyah, santën kane, gulā inūm. Ta, anguyah rah, śa, isin
rong, kapūr, madhū, kayu manis, carmman aśokā natar, patinyā inum. Ta, nguyah rah, śa, micā,
rwaning uyah – uyah, pule, asëm taun, bawang adas, tahapaknā. Manih, śa, yanyākaya taji –
tajin rupa ning rah inguyah, maka sadanā, pupusing pisang warangan, samuṣṭi da

TERJEMAHAN
(5a)   kotor, sarana, jeruk purut, diminumkan. Obat, anak yang mengeluarkan darah,
sarana, toktokan nyuh sari (kulit akar kelapa hijau), pulasari, diminum. Obat, mengeluarkan
darah, sarana, lunak tanek (asam rebusan), palit uyah (garam yang mengkristal),
santan kane(perasan kelapa diparut tanpa air/ santan kental), gula, diminum. Obat, pendarahan,
sarana, isinrong (rempah), kapur, madu, kayu manis, kulit pohon asoka, perasannya diminum.
Obat, pendarahan, sarana, merica, daun uyah-uyah, pule , asam tahun (asam yang diawetkan),
bawang, adas, perasannya diminum. Lagi, sarana, pangkal daun andong yang berwarna
keputihan, adas, diminumkan. Lagi, sarana, jika banyak mengeluarkan darah dan tidak putus-
putusnya, maka sarananya, jantung buah pisang warangan (yang kemerahan) seibujari pan –

TEKS
(5b)   wanyā, rajah, i i, yenyā amucang, laris pinangan, waras denyā. Ta, drasānguyah
sarupanyā, śa, wwaning pulët, akah silāguwi, sari lungid, majakane, majakling, tañjung raab,
uyah arëng, patinya tahap. Ta, tuju raṣā, bngang, mtu gtih nanah sapanangkanyā, śa, carmman
klampwak ptak, isen, candana, sarin pucuk, majakane, inūm manih, śa, carman karesek, carman
kalëpu, sëmbung bëndā, murëmëk daging, gintën, mahmah patinya tahap. Ta, manguyuh rah
bngang, mwang raṣā, śa, akah ñuh bang, jarak bāng, micā, 9, bsik, sārin padi, katu –

TERJEMAHAN
(5b)   jangnya, dirajah, jika dipetik, kemudian dimakan, sembuh karenanya. Obat, mengeluarkan
darah segar dan sejenisnya, sarana, daun pulet ,
akar sidaguri , sarilungid , majakane , majakeling , tanjung raab , arang dapur, perasannya
diminum. Obat, tuju raja bengang, keluar nanah dan darah di mana-mana, sarana, kulit pohon
jambu kalampwak putih, lengkuas, cendana, sari kembang sepatu, majakane , diminum. Lagi,
sarana, kulit pohon karesek , kulit pohon kalepu , sembung benda , semua diremas
isinya, ginten , dikunyah, perasannya diminum. Obat, pendarahan kritis, dan rasa, sarana, akar
kelapa merah (  nyuhudang), pohon jarak merah, merica, 9, butir, sari padi, ketum-

TEKS
(6a)  – mbah babolong, bras bāng, wjakaknā. manih, śa, wwaning antawas, gintën, dresan,
sārin padi, urapaknā. Ta, añangañangan, śa, rwaning tasikan, 21, bidang, rwan bayëm luhur,
21, bidang, rwan kaliki, binakar, rwaning pule, 21, bidang, patinya tahap. Manih, śa, isen
kapur, tingkih isinrong, inum, ampase urapaknā, waras denyā. Ta, beser, śa, kambo – kambo,
kuñit, urap sikṣikanyā. Manih, śa, kuñit madhū, tinakëh, inum, arapa wnang. Manih, śa,
gamongan, 7, iris, micā, 7, bsik,

TERJEMAHAN
(6a)   bar, beras merah, diaduk (dicampur). Lagi, sarana, daun antawas , ginten , dresan, sari
padi, diborehkan. Obat, anyang-anyangan (sebentar-sebentar kencing), sarana, daun uyah-uyah ,
21 lembar, daun bayam luhur , 21 lembar, daun kaliki , dipanggang, daun pule , 21 lembar,
perasannya diminum. Lagi, sarana, lengkuas kapur, kemiri, rempah-rempah ( isinrong),
diminum, ampasnya dilulurkan, sembuh akibatnya. Obat, beser (kencing tanpa mengenal waktu :
mimpi basah), sarana, kambo-kambo , kunyit, dilulurkan pada sekitar bawah pusar. Lagi, sarana,
kunyit, madu, takarannya sama, diminum, dilulurkan juga dapat. Lagi, sarana, lempuyang, 7, iris,
merica, 7, butir

TEKS
(6b)   uku -uku, yeh angët, inūm. Ta, karangan, śa, wwaning ñuh, wwan unhusilit, tka ning
rwanyā, wwaning rāja tangi, limo bali, wenyā, inum. Ta, nggarëgës, anguyuhakën rah, śa,
carmmān dapdap tis, mwang lublubnyā, micā, 1, yeh aron – aron, tahap. Ta, ngrëgës
anglampuyöng, śa, panggaga, tëbu, katimayā, tain we, bañu, ma, ong kita upas baruwang, ki
ingundurakën, dening katimayā, apan panangkāntā saking nūṣā kling, undur ta salutapa
lungha ṣanūtangin tahap. Ta, ngrëgës alëtih, śa, lunggahing kayu jok, linmëng, palapah

TERJEMAHAN
(6b)   uku-uku (lampes , ruku-ruku ) , air hangat, diminum. Obat, karangan, sarana, daun kelapa,
daun unhusilit , sampai pada daunnya, daun raja tangi , limau bali , airnya , diminum. Obat ,
badan kurus, mengeluarkan darah, sarana, kulit pohon dadap tis , dan kerikannya, merica, 1,
air aron-aron (air kukusan nasi), diminum. Obat, kurus kepala pusing, sarana, panggaga ,
tebu, katimaya, tain we (kotoran yang mengendap di dasar sungai berwarna kuning), air,
mantra, ong kita upas baruwang, ki ingunduraken, dening katimaya, apan panangkanta saking
nusa kling, undur ta salutapa lunga sanutangin (Ya engkau racun baruwang, Ki
mengundurkannya, oleh katinaya, karena asalmu dari Nusa Kling, mundurlah Salutapa, pergi
mengikuti angin). Diminum. Obat, kurus lesu, sarana, cabang kayu jok , direndam, dengan

TEKS
(7a)   nyā isen, pāsuk tahap. Ta, tuju bok mwang bngāng, śa, lampëni putih, sakawit, nyu tunu,
bawang tambus, adas, ma, ong bolaning wong, bol mëngkëm, nañëh mnöng, pramaṇā mantram,
3. Ta, mising nanah, śa, carmman twi bāng, ligundi, kusambi, ampo, yeh angët, inūm. Ta,
mising, śa, asaban iñjin, adas, tahap. Manih, śa, carmman twi bāng, pulan gulā, panggang
haywā winalik, inum. Ta, malolos, śa, muñcuk simbukan, bangle, 3, iris, gintën cmöng, tahap.
Ta, mjen, śa, gu –

TERJEMAHAN
(7a)   air lengkuas, diminum. Obat tuju bok dan bengang , sarana, lampeni putih, lengkap dengan
kulit dan akarnya, kelapa di bakar, bawang di peps, adas, mantra, ong bolaning wong, bol
mengkem, naneh mnong, pramana mantram, 3x (Ya duburnya manusia, dubur sembunyi, dan
diam, mantra pramana,3x). Obat berak nanah, kulit pohon tui bang, ligundi, kusambi, ampo, air
hangat, diminum. Obat mencret, sarana, rendaman injin (ketan hitam), adas, diminum. Lagi,
sarana, kulit pohon tui bang , sari gula, dipanggang jangan dibalik, minum. Obat, loyo, sarana,
pucuk simbukan, bangle , 3, irisan, ginten hitam, diminum, Obat, mien (dysentery), sarana, gu-

TEKS
(7b)  – lā, nyuh, bras agëmël, pangan. Malih, śa, yeh bayu, inūm, ma, ong barah mintar, bañu
mintār, bañu saking sāgarā, tkā sirëp bañu agung, siddhi mantranku. Ta, lëlëngëdan, śa,
bangsing waringin, tëbu cmëng, santën gulā, inum, ma, ong pjen angamuk sakwehing lara ring
jro wtöng, padha ngamūk puput dening hyang tayā, wars, 3. Ta, mising lëlëdan, swe tan waras,
śa, kulit bwah dalimā, rëb kaya samsam, ñañah den ratöng, brañañah ratëngāng, woring
sāwaṭarā, dhuhing toyā, ñañah den ratöng, brañañah ratëngang, woring sāwaṭarā, dhuhing
toyā, yopok ning pāyuk yoyuh

TERJEMAHAN
(7b)   -la, kelapa, segenggam beras, dimakan, lagi, sarana, yeh bayu (air saringan) , diminum,
mantra, ong barah mintar, banu mintar, banu saking sagara, tka sirep banu agung, siddhi
mantranku (Ya barah pergi, air pergi, air dari laut, datang tidurlah air besar, ampuh mantraku).
Obat, mengeluarkan darah dan nanah, sarana, akar gantung pohon beringin, tebu hitam, santan ,
gula, diminum, mantra, ong pjen angamuk sakwehing lara ring jro wtong, padha ngamuk puput
dening hyang taya, wars, 3x (Ya sembelit mengamuk segala sakit di dalam perut, pada
mengamuk diselesaikan oleh Hyang Taya, sembuh,3x). Obat mencret mengeluarkan darah dan
nanah, lama tidak sembuh, sarana, kulit buah delima, cincang seperti samsam , disangrai hingga
matang, setelah disangrai sampai matang, dicampur dan diaduk-aduk, dengan air hangat,
kemudian lulurkan

TEKS
(8a)  anya, tkeng wangkonge. Ta, mawatuk ngutah rah, śa, wwaning susukup, wwan tampak
liman, patinya inūm. Ta, ckëkën, biyaknyā gtih mawor nanah, śa, akah këndal, wwan kasine,
wwaning warū, gula, gintën, kulabët, tmu, lunak bau plut, wenya inūm. Ta, mokan malëpus,
bungah mambahang, mokan lëplëp, nga, śa, carmman jwet, cārmman kusambi, tain ñulati, wor
pipisaknā, lepaknā. Ta, mokan ring jro, muñi mëtu sërëg, śa, isen, kapur, cārmma buu, bras
bāng, 21, bṣik, dui wrak, lepaknā.

TERJEMAHAN
(8a)   sampai pada pinggang. Obat batuk muntah darah, sarana, daun susukup , daun tapakliman ,
perasannya di minum. Obat batuk kronis ,bercampur darah dan nanah, sarana, akar pohon
kendal, daun kasiden (pohon sampat-sampat), daun pohon waru, gula, ginten , kulabet, temu ,
asam yang baru dikelupas, airnya diminum. Obat bengkak di mana-mana, bungah
mambahang , mokan leplep , namanya, sarana, kulit pohon juwet, kulit pohon
kusambi, sarin tanah, dicampur dan dilumatkan, dilulurkan. Obat, bengkak dalam perut, suara
keluar serak, sarana, lengkuas, kapur, kulit pohon buu , beras merah, 21, butir, duri wrak ,
dilulurkan.

TEKS
(8b)   Ta, mokan lëplëp, śa, juet sakawit, kālëpu sakawit, kayu sangkā, kuñit warangan, isen
kapūr, sari podi, taning wangkong, katumbah, tingkih, trikātukā, cārmmān kusambi babakar
haywā winalik, urapaknā. Ta, mokan ring jro, mokan bañu, nga, śa, bun ptingan, bangsing
waringin, uyah – uyah macanggah, rwan tuju musnā, patinya tahap. Ta, mokan bësëh
mangurëkurëk, mokan kakipi, nga, śa, mpuning tmu tis, katumbah, añjung raab, śa, trikātukā,
sari podhi, tahap, së –
TERJEMAHAN
(8b)   Obat, bengkak ( mokan leplep ), sarana, pohon juwet lengkap dengan akan dan kulitnya,
kalepu lengkap dengan akar dan kulitnya, kayu sangka , kunyit warangan , lengkuas kapur, sari
podi, dilulurkan pada pinggang, ketumbar, kemiri, bawang merah bawang putih dan jerangan,
kulit pohon kusambi, dipanggang jangan dibalik, dilulurkan. Obat , mokan ring jro, mokan
nanu , namanya, sarana, akar ptingan , akar atas pohon beringin, uyah-uyah bercabang, daun tuju
musna , perasannya diminum. Obat, mokan beseh mangrekurek , mokan kakipi , namanya,
sarana, temu tis yang sudah tua, ketumbar, tanjung raab , sarana, bawang merah bawang putih
dan jerangan / trikatuka , sari podi , diminum, disemburkan

TEKS
(9a)  – mbar. Ta, mokan ring jro, ckëh – ckëh, mtu nanah, śa, kunir warangan, dui jruk
linglang, makā tambā, tahap. Ta, mokan ring jro, mtu nanah, śa, kunir warangan, cārmmān
pule, kayu batu, maswi, tumukus, 3, katumbah, lënga wijen, tahap, sëmbarnyā rwan tingkih
dumlā, candana, lungid, maswi, tingkih. Ta, sakaluiraning mokan, antukën rah, ring cangkëm,
ring irung, ring socā, ring purus, ring bhagā, ring silit, śa, rwan kasune, candanā, tanah ring
tunggak, ampo, kulabët, gulā, gintën irëng, santën,

TERJEMAHAN
(9a)   Obat, bengkak dalam perut, batuk-batuk, keluar nanah, sarana, kunyit warangan , duri
jeruk nipis, sebagai obat, diminum. Obat, bengkak dalam perut, keluar nanah, sarana
kunyit warangan , kulit pohon pule , kayu batu, maswi, tumukus , 3, ketumbar, minyak kelapa,
diminum, disemburkan dengan daun kemiri muda, cendana, pohon kembang sepatu, maswi ,
kemiri. Obat, segala jenis bengkak, keluar darah dari mulut, hidung, mata, penis, vagina, dubur,
sarana, daun kesuna (dasun ), cendana, tanah pada bekas tebangan kayu, ampo kulabet ,
gula, ginten hitam, santan,

TEKS
(9b)  lungid, patinyā tahap. Ta, wtöng, larāyan mokan ring jro, śa, kapkap, atin gamongan, isen
kapūr, micā, bras utuh, sëmbarraknā. Ta, panas tis, śa, gamongan, lëngis tanūsan, pipis
wdaknā. Manih, śa, jëbuggarūm, we ktan gajih, wdaknā. Ta, awak panas, śa, buah base, bras
bāng, wdakaknā. Ta, panas marapah, śa, ñuh, adas, jruk linglāng, bloñokaknā. Ta, panas tis, śa,
gamongan, tingkih, bawang, adas, pipis, përës, dadah, blonyohaknā.

TERJEMAHAN
(9b)   pohon kembang sepatu, perasannya diminum. Obat, perut, sakitnya bengkak di dalam,
sarana, kapkap , ati lempuyang, lengkuas kapur, merica, beras yang utuh, disemburkan. Obat
panas dingin (demam), sarana, lempuyang, minyak kelapa, dilumatkan kemudian dilulurkan.
Lagi, sarana, jebuggarum , rendaman air ketan gajih , dilulurkan. Obat, badan panas, sarana,
buah sirih, beras merah, dilulurkan. Obat, panas biasa, sarana, kelapa, adas, jeruk nipis,
dilumatkan. Obat, demam, sarana, lengkuas, kemiri, bawang, adas, dilumatkan, diperas,
panggang hasil pelumatannya.

TEKS
(10a)  Ta, tan mtu pluh, śa, rwan pole, trikātukā, santënkane, kinla, bloñohaknā. Grah uyang,
śa, papasan, padang lëpas, lunak tanëk, adas, dadah wdakanā. Ta, uyang ngulasah, buka
panggang, śa, pule, bawang, adas, wwe jruk linglang, tahap. Ta, jampi agung, laranyā,
mamëngkā, ring wtöng kaku, ring ulun ati sada ngangah, mwang nëk, makokokan tan pgat ṣada
tngal, śa, akah kutat kdis, akah ñuh mulung ne ngūda, lublubuhu, kaworrin tasik, bawang
matambus, bhālulang kbo, winasuhan da-

TERJEMAHAN
(10a)   Obat, tidak mengeluarkan keringat, sarana, daun pohon pule , bawang merah bawang
putih dan jerangan, santan kental, panggang, dilumatkan. Panas gelisah, sarana, papasan ,
padang lepas, asam rebusan, adas, panggang kemudian dilulurkan. Obat, gelisah kebingungan,
seperti kepanasan, sarana, pule , bawang, adas, air jeruk nipis, diminum. Obat jampi agung
(sariawan panas dalam), sakitnya membengkak atau kaku, pada perut terasa kaku, pada hulu hati
terasa perih, dan nek, batuk tiada henti dan kering, sarana, akar kutat kedis , akar kelapa hijau
yang masih muda, dikerik, dicampur dengan garam, bawang yang dipepes, kulit kerbau dicuci
dan

TEKS
(10b)  -na brëśih, pes peṇdëm, tahap. Sëmbar ring waduk, mwang hulun ati, śa, babakan pule,
ñuh matunu, tmu tis, katumbah, babolong. Ta, basang bëngkā, mwang warang, śa, mëmëniran,
sumanggi gunung, cārmmān pule, wwe këtan gajih, tahap. Ta, larā wtöng, śa, asaban candanā,
tingkih, bawang tambus, tahap. Manih, śa, jëbuggarum, cāndanā, ktan gajih, patinyā tahap. Ta,
arak atakëh, madhu atakëh, cukā satakëh, imeh rahinā, sing lara wtöng, waras denyā. Ta,
pamali, larā a-

TERJEMAHAN
(10b)   dibersihkan, dipanggang, diminum. Disemburkan pada perut, dan hulu hati, sarana, kulit
pohon pule , kelapa yang dipanggang, temu tis , ketumbar, babolong . Obat, perut bengkak, dan
kemerahan, sarana daun kemenir, semanggi gunung, kulit pohon pule , air ketan gajih , diminum.
Obat, penyakit perut, sarana, gosokan air cendana, kemiri, bawang yang dipepes / panggang,
diminum. Lagi, sarana, jebuggarum , cendana, ketan gajih , perasannya diminum. Obat, arak
secukupnya, madu secukupnya, cuka secukupnya, dibiarkan sehari, yang sakit perut, sembuh
karenanya. Obat, pemali (karena melanggar pantangan), sakit me-

TEKS
(11a)  – ngulët, ring wtöng, ring ati, awak pati pacëki, tan kwaśa mambëkan, śa, asaban
cāndanā, tingkih, bawang tambus, tahap. Manih, śa, jëbuggārum, trikātukā, bantënang ring
sëndining jinöng, mula lor wwetan, sembar gringe den aratā. Manih, śa, ron kasiden, ulung
ngandon dadap, isen, kunir, tingkih, isindrong gnëp, sëmbar gënahing gring. Manih, śa, ulungan
dapdap, gamongan, kunir, tingkih, bawang, sëmbar. Yenyāmacëk ring gigir,mwang ring dada,
tūr manunggek, mwang mangrintih, tiwang pamali papasangan, nga, śa, carmmān, pule, tmu tis,

TERJEMAHAN
(11a)   -lilit, pada perut, pada hati, tubuh seperti ditusuk, tiada kuasa menahannya, sarana,
gosokan air cendana, kemiri, bawang yang di bakar, minum. Lagi, sarana, jebuggarum,
trikatuka , dihaturkan pada telapak kaki (sandi) pada lumbung, menghadap ke timur laut,
semburkan pada tempat sakit dengan merata. Lagi, sarana, daun kasiden, daun dadap yang sudah
jatuh ke tanah, lengkuas, kunyit, kemiri, rempah-rempah lengkap ( isinrong jangkep), semburkan
pada tempat yang sakit. Lagi, sarana, daun dadap yang sudah jatuh ke tanah, lempuyang, kunyit,
kemiri, bawang, semburkan. Jika menusuk pada bagian punggung, dan pada dada, dan jika
bernafas terasa sakit, lagi melilit, tiwang pamali pepasangan , namanya, sarana, kulit
pohon pule , temu tis ,

TEKS
(11b)   tingkih, ñuh matunu, sëmbar tahapaknā. Yan maśih yāgring, tiwang pamāli knā moro,
nga, śa, bras, cabe krusuk, kasunā jangū, sëmbaraknā. Ta, pjën, śa, woning dmung, wan pucuk
putih, bawang tambus, bañun bras, inūmaknā. Ta, śa, bangsing waringin, wwan siddhaguri,
bawang, patinyā inūm. Ta, larā pjën, rwan sanggālangit, adas, tahap. Manih, śa, rwan
katepeng, adas. Tambā, angising rah, śa, roning kapas sagëgëm, atin isen, atining ckuh, sëpet –
sëpët.

TERJEMAHAN
(11b)   kemiri, kelapa di panggang, semburkan dan lulurkan. Jika masih terasa sakit, tiwang
pamali kna moro, namanya, sarana, beras, cabai yang dipanggang, kesuna jangu, semburkan.
Obat, pjen , sarana, cabang dadap yang muda, daun kembang sepatu putih, bawang yang di
bakar, air beras, diminumkan. Obat, sarana, akar atas ( bangsing ) pohon beringin,
daun siddhaguri , bawang, perasannya diminum. Obat, sakit pjen , daun sanggalangit , adas,
minum. Lagi, sarana, daun ketepeng, adas. Obat, mencret darah, sarana, daun kapas segenggam,
isi lengkuas yang paling tengah (ati), ati kencur, sepet-sepet .

TEKS
(12a)  Ta, wdak salwirraning tuju, śa, wwan kucubung kasyan, wwan campakā kuning, bangle,
trikatukā, ulig. Ta, pamupug knā gunā, śa, kalëmbak kasturi, bayëm warak, candana jënggi,
wwe tuli, isindrong, pipis den alëmbat, tingkah akāryyā, tngah ngwe bnër, pūhaknā irunge,
mwang tatereknā. Ta, rah mtu ring ngirung, tan pgat, śa, rwaning wadharā guṇung, gajih yuyu
kuningnyā, wwe jruk linglāng, patinyā inūmnyā. Ta, tuju ngamdalang nanah, saking bhāga,
saking purus, śa, rwan kapā – kapā, tmu, gintën, sari lungid, patinyā

TERJEMAHAN
(12a)   Obat, lulur segala penyakit tuju, sarana, daun kecubung kasyan, daun cempaka
kuning, bangle , trikatuka , digerus. Obat, penyucian (panglukatan) terkena guna-guna, kulit
pohon kasturi, tulang badak, cendana jenggi, air pada kayu berlubang (we tuli), rempah-rempah
(isinrong), digerus sampai halus, cara membuatnya, tengah malam ditambahkan air, diteteskan
pada hidung, dan diborehkan. Obat, darah keluar pada hidung, terus menerus, sarana, daun
wadhara gunung, sari-sari kepiting berwarna kuning, air jeruk nipis, perasannya diminumkan.
Obat, tuju mengeluarkan nanah (darah putih), dari vagina, penis, sarana, daun apa-
apa, temu , ginten , sari lungid, perasannya di-

TEKS
(12b)  – num. Arappa tunggal, sarine norā milu, kinlā rumuhun. Ta, larā wtöng, mwang barah,
śa, sömbung, pule, ñuh, sami bakār, sari, pulāsahi, adas, taluh siap añar, kuningnyā, ma, ong
barah jampi, budëng kalingsih, tetemudan, yan barah jampi, budëng kalingsih antëga guruning
śabdā, pupug punah, talu warsa. Ta, barah wus mangëndas, śa, babakan kusambi, candanā,
gulā, santën, inūm. Ta, badaśā, śa, rwan kasimbukan, yeh angët, isen, ñuh, gintën

TERJEMAHAN
(12b)   -minum, yang satu diborehkan, bagian sarinya tidak diikutkan, di panggang terlebih
dahulu. Obat, sakit perut, dan panas, sembung, pule , kelapa, semua di bakar, sari, pulasari, adas,
telur ayam baru menetas, kuningnya telur, mantra, ong barah jampi, budeng kalingsih,
tetemudan, yan barah jampi, budeng kalingsih antega guruning sabda, pupug punah, talu warsa
(Ya barah jampi, budeng kalinggih, tetemudan, jika barah jampi, budeng kalingsih berguru
pada suara, hancurkan dan punah). Obat bengkak yang sudah keluar sumber sakitnya (nanah,
darah dll), sarana, kulit pohon kusambi, cendana, gula, santan, diminum. Obat, bengkak, sarana,
daun simbukan, air hangat, lengkuas, kelapa, ginten ,

TEKS
(13a)   sari, lungid, sëmbar, ma, ëmbah api ëmbah , biyas, lës kuliwës mampët, 3. Ta, sakit
angūyuh, śa, rwaning ghgā sari, uyah arëng, giling, tahap. Ta, ngamdalang rah, ring śarirā,
tuju būh putra, nga, śa, blimbing bulūh sakawit, woning taru mangūhut, yeh bungkak ñuh
mulung, raginyā, marrëmëk daging, tahap. Ta, macëk – macëk, śa, isen candana kikih, bwang,
bras putih, sëmbar. Ta, lara macëk, bungkil gdhang sabhā , lunak, santën kane, trasi bhang, ma,
ong kaki komarā siddhi, añaluk tatambā macëk angërës amu

TERJEMAHAN
(13a)   sari, lungid (sari-sari kembang sepatu), semburkan, mantra, embah api embah , biyas, les
kuliwes mampet, 3x (mengalir api mengalir, pasir tumpah tersumbat,3x). Obat sakit kencing
tiada henti, sarana, daun nagasari, garam dapur, digerus, minum. Obat mengeluarkan darah, pada
bagian tubuh, tuju buh putra, namanya, sarana, buah belimbing buluh lengkap dengan akar kulit
dan daunnya, daun pohon manguhut, air kelapa muda (bungkak) kelapa hijau (mulung),
campurannya, rempah-rempah, diminum. Obat ditusuk-tusuk, sarana, lengkuas, cendana, dikikir,
bawang, beras putih, semburkan. Obat, akar pisang sabha, asam, santan kental, terasi merah,
mantra, ong kaki komara siddhi, anjaluk tatamba macek angeres amu- (Ya Kaki Komara Sidhi,
memohon obat kesedihan dan penderitaan, Kaki Komara Gana, mengobati semua penyakit,
sembuh)

TEKS
(13b)   – lës larāti, buyanati, kaki komara gaṇā, anamba danā lara waras. Manih, śa, rwaning
lirang kang anom, mpuning kunir, tingkih, jëntung, candanā, sëmbar. Ta, ngañcukring dada
gigir, śa, tmu tis, dong bwang, glam, sëmbar. Ta, daging otot mangëñcöng, śa, ndungū, adas,
sëmbar. Ta, edan doyan mangan, śa, paidhuh, sulaśih cmöng, ma, ong, arāh śipini, sārwwa,
graha wini swahā. Ta, edan doyan mangan rahhinā wngi, tan warëg, śa, jruk linglang, rinajah
sangkan paran, pūhaknā. Ta, edan mangigël, śa, mya –

 TERJEMAHAN
(13b)   les larati, buyanati, kaki komara gana, anamba dana lara waras. Lagi, sarana,
daun lirang yang masih muda, air kunyit, kemiri jentung , cendana, semburkan. Obat, menusuk-
tusuk pada punggung dan dada, sarana, temu tis , daun bawang, glam, semburkan. Obat, daging
dan otot kaku, sarana, ndungu , adas, semburkan. Obat, gila suka makan, sarana, daun paiduh,
sulasih hitam, mantra, ong, arah sipini, sarwwa, graha wini swaha (Ya arah sipini, segala yang
diterima dapat menyembuhkan). Obat, gila suka makan siang malam, tiada pernah kenyang,
sarana, jeruk nipis, dirajah sangka n paran, ditutuhkan. Obat, gila menari, sarana, daun mya –

TEKS
(14a)  – na irëng, sulaśih, kundang kāsih, pëhaknā, ping, 7, waras denyā. Ta, edan angidūng,
amañjang akakawin, angūcap dewa, śa, wong warangas, pëkhanā. Ta, edan angūcap dewā, śa,
duwëgan, adas, pëhaknā, tahap wanang. Ta, edan angawe, anangis rahinā wngi, śa, wwaning
duwëgan ijo, tahap, pūh wnang. Ta, edan, śa, isen, taining kbo cmöng, gamongan, pet wwenyā,
rajah tunggang mnöng, ma, ong bhaṭāri dūrggā ingsun añjaluk atambā edan, sapatakāng
anglarani iku pun anu, pukulun aja walangnghati, apan iku wa –

TERJEMAHAN
(14a)   na hitam, sulasih, kundang kasih, ditutuhkan, sebanyak, 7, sembuh karenanya. Obat, gila
berkidung, dan berkekawin lama-lama, menyebut nama dewa, sarana, wong / jamur warangas,
tutuhkan. Obat, gila menyebut nama dewa, sarana, kelapa muda, adas, tutuhkan, diminumkan
juga boleh. Obat, gila bertingkah laku, menangis siang malam, sarana, daun kelapa muda hijau,
minumkan, ditutuhkan juga boleh. Obat, gila, sarana, lengkuas, kotoran kerbau hitam,
lempuyang, ambil airnya, rajah tunggang mnong , mantra, ong bhatari durgga ingsun anjaluk
atamba edan, sapatakang anglarani iku pun anu, pukulun aja walanghati, apan iku wa- (Ya
Dewi Durga hamba mohon obat sakit gila, siapa yang menyakiti itu akan terbakar, paduka
jangan ragu-ragu, karena itu pemberitahuan yang ampuh seperkataanku)

TEKS
(14b)   – ra siddhi saujarku, pëhanā. Ta, edan anglalawang, śa, sasawi, kamarunggi, trikātukā,
ma, ong asta asta halā – halā, ārwgangna widi swahā, aha astu. Ta, edan guyon, śa, kasturi,
wijining kamarunggi, liligundi, wwan mimbā, trikātukā, ma, ong ena enala nama swahā,
pūhaknā. Ta, edan anggāmlali tai uyuh, widdhakakën, śa, sulaśih, myanā irëng, papare, mamah,
pëhaknā. Ta, edan kalawas, śa, sigugu cmöng, kumring wruk, sawngi, esuk apuh

TERJEMAHAN
(14b)   -ra siddhi saujarku , tutuhkan. Obat, gila suka berkeliaran, sarana, sasawi, kamarunggi,
trikatuka , mantra, ong asta asta hala-hala, arwgangna widi swaha, aha astu (Ya asta-asta dan
segala penyakit, kumohon pada Tuhan untuk penyembuhan). Obat, gila suka bercanda (tertawa),
sarana, kasturi, biji kamarunggi , liligundi, daun intaran, trikatuka , mantra, ong ena enala nama
swaha, puhakna (Ya ena-enala, hancurkanlah). Obat, gila, lupa diri buang air dan kencing,
diborehkan, sarana, sulasih, myana hitam, papare, mamah, tutuhkan. Obat, gila yang sudah lama,
sarana, sigugu hitam, kumring wruk, didiamkan semalam, besok ditutuhkan.

TEKS
(15a)   – aknā. Ta, edan klar aturu, śa, twak warahan, pëhaknā. Ta, edan, amalā awaknyā, śa,
sasawi, ñamaruggi, adas, trikatukā, ma, ong astu hala – hala, sārwwa grahā widi swāhā. Ta,
edan gumuyu, śa, wijining kamaruggi, liliguṇdhi, wwan mimbā, trikatukā, ma, ong age – age ati
– ati, sārwwa yuwadi bhasa swahā. Ta, edan, anëmbang, śa, kajanti, daringon, bwang pṭak,
micā, bangle, gamongan, jahe, tmu irëng, sindrong, bañu tuli, pūhaknā, astwakën. Ta, edan, śa,
gamongan, daringon, bwang pṭak, pëhaknā, ma, ong sang bhaga pu –
TERJEMAHAN
(15a)   Obat, gila sering tidur, sarana, tuak warahan, tutuhkan. Obat, gila, ada tanda tertentu pada
tubuhnya, sarana, sasawi, kamarunggi, adas, trikatuka , mantra, ong astu hala-hala, sarwwa
graha widi swaha (Ya selamatlah dari segala penyakit, segala yang diterima dapat
menyembuhkan). Obat, gila suka bercanda, sarana, biji kamarunggi, liligundi, daun
intaran, trikatuka , mantra, ong age-age ati-ati, sarwwa yuwadi bhasa swaha (Ya anjing tanah
berpikir, segala yang muda dan lain-lain) . Obat, gila, suka menyanyi, sarana, kajanti, daringon
(simbukan), bawang merah, merica, bangle , lempuyang, jahe, temu hitam, rempah-rempah
(isinrong), air yang berasal dari lubang pohon (we tuli), tutuhkan, mantrakan. Obat, gila, sarana,
lempuyang, daringon (simbukan), bawang merah, tutuhkan, mantra, ong sang bhaga pu (Ya
Sang Bhagapurusa, beliau yang menyakiti Bhagapurusa, aku tahu asalmu dahulu, sebagai
kanan Sanghyang Raditya, kiri Sanghyang Ratih, byar terang-benderang,3x)

TEKS
(15b)  – ruṣā, sira sanganglarani bhaga puruṣā, sira amarasi, wruh aku mulanta ngūni,
makatngën sanghyang raditya, maka kiwa sanghyang ratih, kadi pangadangane sanghyang
radityā, mangkanā padang mataning hulun, byang cliring, 3. Mangkanā mantrānyā. Rajahing
gamongan, kayeki bhaga lawan puruṣā. Ta, edan, awor ayan, śa, këmbang kalëlëngan, pet
haywa kamayan, pūhaknā, waras denyā. Ta, edan anguyuh, śa, rwan waduri, gagaritan pipis
kabeh, wwenyā tahap, pëhaknā, urapakën sari – sari. Ta, edan, malalung, śa, rwa

TERJEMAHAN
(15b)   rusa, sira sanganglarani bhaga purusa, sira amaras, wruh aku mulanta nguni,
makatngen sanghyang raditya, maka kiwa sanghyang ratih, kadi pangadangane sanghyang
raditya, mangcana padang mataning hulun, byang cliring, 3x. Demikian mantranya, rajahkan
pada lengkuas seperti ini, vagina bersama dengan penis. Obat, gila, bercampur penyakit ayan
(sawan), sarana, bunga kalelengan, ambil jangan diremas, tutuhkan, sembuh karenanya. Obat,
gila, kencing, sarana, daun widuri, ggaritan, dilumatkan semua, airnya diminum, tutuhkan, dan
lulurkan setiap saat. Obat, gila, tanpa busana, sarana, daun.

TEKS
(16a)  – n sasawi, 3, bidang, rwan kamarunggi, kamaligi pusuh, pëhaknā. Ta, edan, hana buh
wtëng, śa, wwadhing liliguṇdhi, bratawali, ma, atutur ya namah swahā, pëhaknā. Ta, edan,
aturu, śa, sdah tmu rose, 7, bidang, rajah sangkan paran, tahap, pūhaknā. Ta, edan angame
anangis rahinā wngi, śa, duwgan ijo, kameri lanang kang anom, adās, tahap, waneh pëhaknā,
waras denyā. Ta, edan, amala wong, śa, sdah tmu rose, rajah rupā kangagring, meghā
mëṇdung, singgulaknā, pëh warasnyā. Ta, edan, ngame wong, śa, santën

TERJEMAHAN
(16a)   sasawi, 3 lembar, daun kamarunggi, kamaligi yang kuncup, tutuhkan. Obat, gila, perut
kadang-kadang bengkak, sarana, akar liligundi, bratawali, mantra, atutur ya namah swaha
(bercerita ya keselamatan), tutuhkan. Obat, gila, suka tidur, sarana, daun sirih yang uratnya
sama-sama ketemu, 7 lembar, rajah sangkan paran , minum, tutuhkan. Obat, gila senantiasa
menangis siang malam, sarana, kelapa muda hijau, kameri laki dan muda, adas, minum, boleh
juga ditutuhkan, sembuh karenanya. Obat, gila, pada tubuhnya terdapat tanda tertentu, sarana,
daun sirih yang uratnya sama-sama ketemu, rajahkan wajah si sakit, sangga langit (mega
mendung), dilumatkan, tutuhkan, sembuh karenanya. Obat, gila, menyebut nama orang, sarana,
santan

TEKS
(16b)  ñuh ijo, santën tingkih, adas, pëhaknā. Ta, edan tahun, śa, gamongan, rinajah tunggāng
mnöng, dukut sewu, pet wwenyā, ma, ong bhaṭāri dūrggā ingsun añjaluk tambā edan samā ta
kānglaran iku pun anu, ah walanghati apan iku waras siddha saujarku. Ta, edan, śa, amprun
celeng, walirang, ginangśā ring tambaga, pëhaknā matërung. Manih, śa, uyah asëm, ma,
sanghyang kalā dora kalā, apan aku kalā, pupuraknā. Ta, edan, śa, rwaning jënggi, 7, punggël,
bwang pṭak, wwenyā uyuh ing rare, pëhaknā. Manih pupuh e –

TERJEMAHAN
(16b)   kelapa hijau, santan kemiri, adas, tutuhkan. Obat gila menahun (lama), sarana,
lempuyang, dirajah tunggang mnong, dukut sewu, ambil airnya, mantra, ong bhatari durgga
ingsun anjaluk tamba edan same ta kanglaran iku pun anu, ah walanghati apan iku waras
siddha saujarku (Ya Dewi Durga hamba mohon obat sakit gila bersama yang menyakitinya, ah
tenang karena itu akan sembuh  seperti perkataanku). Obat, gila, sarana, empedu babi, belerang,
digosokkan pada tembaga, tutuhkan. Lagi, sarana, garam, asam, mantra, sanghyang kala dora
kala, apan aku kala (Sanghyang Kala dora Kala, karena aku Kala), dilulurkan. Obat, gila,
sarana, daun jenggi , 7 lembar, bawang merah, airnya air kencing anak kecil, tutuhkan. Lagi,
tutuhkan-

TEKS
(17a)  – dan, śa, rwan myanā cmöng, kasunā tunggal, daringon, kabeh rinajah bajrā mokṣālā,
wus rinajah pipis kabeh, ma, ong kaki citra gotrā, kaki pañarikān, ingsun añjaluk supuhane si
anū, hana si pupuh edan brantā ñapñap, śa, myanā cmöng, bawang pṭak tunggal, daringon,
palëbūrana rare, daśamalane siyanū, trimayā, kaki tungtung bhūwanā, wastu hilang, ong ong
nama swahā. Wus minantran, pūhaknā irung sang ngagring. Ta, kārṇnā larā, śa, rwan sigugu,
kapūr, we añar, puhaknā kārṇnanyā. Manih, śa, rwan śulaśih, burāt manis, tagi –

TERJEMAHAN
(17a)   pada si sakit gila, sarana, daun myana hitam, kesuna (dasun) sebiji, daringon (simbukan),
semua dirajah bajra moksala , sesudah dirajah, digerus semua, mantra, ong kaki citra gotra, kaki
panarikan, ingsun anjaluk supuhana si anu, hana si pupuh edan branta napnap, us, myana
cmeng, bawang ptak tunggal, daringon, paleburana rare, dasamalane siyanu, trimaya, kaki
tungtung bhuwana, wastu hilang, ong ong nama swaha (Ya kaki Citra Gotra dan Penyarikan,
hamba mohon kesembuhannya si anu, sakit gila dengan ciri tidak pernah tenang, sembuhkanlah
sakitnya si anu). Setelah dimantrai, ditutuhkan pada hidung si sakit. Obat, sakit telinga, sarana,
daun sigugu, lengkuas (kapur), air bersih, ditutuhkan pada telinganya. Lagi, sarana, daun sulasih,
burat manis, garam

TEKS
(17b)   – k alit, yeh bayu, pūhaknā kang kārṇnā. Manih, śa, rwan bayëm luhur, adas, pūh kang
kārṇnā. Manih, śa, rwan kamārunggi, kuñit, uyah, lëngis, wus, klā, pūhhaning kārṇnā. Ta, tuli
mapruk, śa, trikatukā, pipis tetesin lëngis, klëring krang, pūh kārṇnānyā. Ta, tuli curëk, śa, rwan
susuruh lanah, panggang den sdëng – sdëng, pūh kārṇnānyā. Ta, mata ulëran, śa, gtih warak,
ñalin kidang, pūh kneng socā. Ta, mata gatël, śa, carmmān kapuṇdung putih, tkaning rwane,
uyah, lunak, pūhaknā. Ta, mata

TERJEMAHAN
(17b)   sedikit, berikut air bersih, teteskan di telinga. Ada lagi ramuan daun bayam luhur dan
adas dipakai obat tetes telinga. Atau daun kamarunggi , kunyit, garam, minyak kelapa, setelah
dimasak dipakai obat tetes telinga. Untuk ketulian yang parah, gunakan trikatuka , dipipis,
ditetesi minyak kelapa, digoreng pakai kerang, kemudian teteskan ke telinga. Untuk tuli yang
memproduksi cairan busuk (curek), ambil daun sirih lanang, panggang sampai setengah lunak,
kemudian peras untuk menetesi telinga. Kalau mata meradang, berikan darah badak dan empedu
kijang, teteskan di mata. Untuk mata gatal, berikan kulit kepundung putih berikut daunnya,
garam, asam, teteskan di mata. Obat mata belok

TEKS
(18a)  pceh, śa, jruk purut, matunū, ñali syap biying, pūhaknā. Ta, mataknā tumangwan, śa, tmu
kuñit, rajah bulan matan ai, pipisaknā. Ta, mata karogan, kneng tuju rambat, śa rwan kayu dlëg,
sulañjaṇā, adas, yeh susu, we tuli, ma, ong aja kola nāta kolā. Ta, mataknā tuju, puhaknā
sabran wngi, mehaturu wngi. Ta, mata mlëtus, śa, tingkih jëntung, lunak, yeh susu, uyah uku,
pëhakneng socā. Ta, mata saputan, śa, bwah pti, yeh bwah ngūdā, tambus, pūh kang soca. Ta,
mata saputan mwang tuju, śa, bwah samañjahi, kang nganom,

TERJEMAHAN
(18a)   bertahi, pakai jeruk purut dipanggang, berikut empedu dari ayam berbulu merah, teteskan.
Untuk mata dengan bercak-bercak putih pada bagian hitamnya, berikan temu kunyit yang diberi
rajahan bulan matahari kemudian digerus. Untuk mata yang rabun karena kena tuju rambat ,
berikan daun kayu dleg, sulanjana, adas , air susu ibu, air dari lubang pohon, kemudian bacakan
mantra: ong aja kola nata kola (Ya, jangan hamba tunduk). Untuk mata yang kena tuju , teteskan
tiap malam sebelum tidur. Obat untuk mata terbelalak ialah kemiri jentung, asam, air susu ibu,
garam butiran, untuk menetesi mata. Untuk mata katarak gunakan buah pti , buah pinang yang
muda, dilayukan dalam abu panas, airnya teteskan di mata. Untuk mata katarak karena kena
rematik, pakai buah samanjahi , yang muda,

TEKS
(18b)  tkaning kulitnyā, palit ambëngan, pulāsahi bali, pipis. Ta, arip, śa, mica, woning tki,
bwang lanang, sipataknā. Pupuh sangkaning tangen, śa, rwan twi, uyah lënga wijwn, puhhaknā.
Ta, busul, śa, kapokopokan mabulu, wwe jruk linglāng, trikatukā, inum. Ta, smutan, śa,
landaning kpah, uyah uku, urutaknā sing larā. Ta, btël, śa, lalarì, kararasing gdhang sabā, rwan
jarak aking, sami ginsëng, rok pipis, ragi trikatukā, wdaknā. Tan mtu pluh, śa, rwan pule,
bangle, trikatukā, bloñohaknā, nghing dadah rumuhun.

TERJEMAHAN
(18b)   berikut kulitnya, daun alang-alang muda, pulasari bali, digerus. Untuk mata yang selalu
kantuk, berikan merica, rumput teki, bawang lanang, oleskan pada alis. Pupukkan dari sebelah
kanan, pergunakan daun turi, garam, minyak wijen, oleskan. Untuk bisul,
gunakan kapokopokan berbulu, air jeruk nipis, trikatuka , minumkan. Untuk kesemutan, berikan
kulit pohon kepah, garam butiran, urutkan pada bagian yang sakit. Untuk cedera otot, terkilir,
berikan lalari, pelepah dan daun pisang Saba yang sudah kering, daun jarak yang kering, dibakar
kemudian digerus dan bubuhkan trikatuka , untuk dibedakkan. Kalau tidak dapat berkeringat,
gunakan ramuan dari daun pule, bangle dan trikatuka untuk digosokkan, asalkan di masak
dahulu.

TEKS
(19a)   Ta, puruh, śa, tingkih jëntung, iris, ma, sapagëlo, yen meh rene patambaning
anglëmpuyëng, den waras, 3, pilisaknā. Manih, śa, jahe, rajah kayeki,________ , daringo,
gamongan, ma, ong kayalāka kapaluh kaya lā ring smā, tanangëlu, tëndase si anu, siddhi mandi
mantranku. Manih, śa, gamongan, bawang bāng, 3, bṣik, rwan katang – katang, bidang, pipis
pinilisaknā, ma, rëng lërë lëngkā nakaning socca, lahli waras. Manih, śa, rwan papare
ambulungan, bwang bāng, tmu, tingkih, adas, pipis papilisaknā. Ta, jampi mamëngkā, śa,
wwaning

TERJEMAHAN
(19a)   Obat pusing, berikan kemiri jentung, potong sambil bermantra: sapagelo, yen meh rene
patambaning anglempuyeng, den waras (siapa yang gila, jika demikian berikan obat sakit
kepala agar sembuh), ucapkan 3 kali, dipupukkan di dahi. Demikian pula ramuan jahe, dirajah
seperti ini,______ , daringo, gamongan , dengan mengucap: ong kayalaka kapaluh kaya la ring
sma, tanangelu, tendase si anu, siddhi mandi mantranku (Ya, kayalaka singkirkan penyakit itu
ke kuburan, agar tidak ada keluhan di kepalanya si anu, ampuhlah mantraku). Dapat juga
ramuan gamongan , bawang merah, 3 biji, selembar daun katang-katang , dipipis kemudian
pupukkan di dahi sambil membaca mantra, reng lere lengka nakaning socca, lahli waras . Ada
lagi, daun ramuan pare ambulungan , bawang merah, temu , kemiri, adas, dipupukkan di dahi.
Untuk obat amengka , ramuan daun

TEKS
(19b)   dhapdap tis, wwan silāguwi, dumlan duwëgan ijo, wus ratëng, ëmbanyā sari, lungid,
balulang kbo tinunū, rok ring tambā, inūm. Ta, bëngkā, śa, rwan kasimbukan, śulaśih, bangle,
bwah jëbug, pipis den alëmbat, urapakning wtöng. Ta, bëngkā, tan knā ngising anguyuh, śa,
bañuning lunak tanëk, warirang, bangkët kunir, santën, tahap. Ta, awak lupā, śa, wwan kayu
puring, ingasab, wwe angët, makā wwenyā, wdaknā. Ta, lupā, śa, pulāsahi, ckuh, bras tambus,
pipis wdaknā. Ta, wtöng mangkak, śa, rwan timaha, cëkweh, gëntën,

TERJEMAHAN
(19b)   dadap tis , daun sidaguri , kelapa muda hijau, sesudah di masak, dicampur dengan, sari,
lungid, kulit kerbau yang dipanggang, dicampur sebagai obat, diminum. Obat, bengkak, sarana,
daun simbukan, sulasih, bangle , buah jeug , digerus sampai halus, dilulurkan pada perut. Obat,
bengkak, tidak dapat berak dan kencing, sarana, air lunak rebusan, belerang, air kunyit, santan,
minum. Obat, sakit pada badan, daun kayu puring, digosok, dengan air hangat, sebagai airnya,
dilulurkan. Obat, lupa, sarana, pulasari, kencur, beras yang dipanggang, digerus lalu dilulurkan.
Obat, perut bengkak, sarana, daun timaha, cekweh, genten,

TEKS
(20a)  rokabeh, pipis, inūm arap wtöngnyā. Nyan tambā tiwang brahmā, śa, wwaning bungkak
samsam, trikatukā, bras akidik, yen laranyā maluwang, mandëlik socanyā, tiwang bangke, nga,
śa, kakap, trikatukā, sëmbaraknā. Mwang yan kukul tangan mwang sukunyā, tiwang guritthā,
nga, śa, rwan madhuri kang jnar, trikatukā, arapaknā. Yanyā mutah – mutah, tiwang balubur,
nga, śa, kakap tang jnar, 7, lëmbar, ulungan rwan jruk linglang, 7, lëmbar, trikatukā, ma, ong ki
tiwang blabūr, tumbëng baher mantrangku. Tahap. Iti tumbal tiwang, śa, batun kapas, ungkun
dening rwan awar –

TERJEMAHAN
(20a)   dicampur semua, dilumatkan, minum dan lulurkan pada perut. Ini obat tiwang brahma,
sarana, daun kelapa muda yang dicincang, trikatuka , sedikit beras, jika sakitnya kaku, matanya
mendelik, tiwang bangke, namanya, sarana, kapkap, trikatuka , semburkan. Lagi jika genggaman
tangan dan kakinya, tiwang gurittha, namanya, sarana, daun meduri yang kuning, trikatuka ,
dilulurkan. Jika muntah-muntah, tiwang balabur, namanya, sarana, kapkap yang kuning, 7
lembar, daun jeruk nipis yang sudah jatuh, 7 lembar, trikatuka , mantra, ong ki tiwang balabur,
tumbeng baher mantranku (Ya, Ki Tiwang Balabur, tumbanglah oleh keampuhan mantraku),
diminum. Ini tumbal tiwang, sarana, batun kapas (batu kapas)campur dengan daun awar –

TEKS
(20b)   awar, tanëm arëping lawang kang agring, ma, jambe urung, urung tunggal, wurung
kabeh, urung pande pti upang ajì, pangumik, pangalah, pañawang, pangalah tan pasasaput, tan
pasasabuk. Mwah mantra ning ananëm, ma, nini tangar, kaki tangar, kaki kmitanā nghulun, da
mambahang leyake mai, 3. Ta, tiwang babai, mwah tiwang gombeng, śa, cabe krusuk, trikatuka,
bras bang, pipis arapaknā. Manih, śa, kunir, trikatukā, apuh bubuk, pipis urapknā. Ta, tiwang
ayan pëdëm bangunang, tur mandëlik, tiwang tojos, nga, śa, rwaning kampinis, bwang bāng,
ngatut akah, puh i –

TERJEMAHAN
(20b)   awar, tanam di depan pintu orang yang sakit, mantra, jambe urung, urung tunggal,
wurung kabeh, urung pande pti upang aji, pangumik, pangalah, panawang, pangalah tan
pasasaput, tan pasasabuk (jambe urung dan urung tunggal, semuanya batal, semua kalah tanpa
selimut, dan tanpa sabuk). Dilanjutkan dengan mantra pada waktu menanam, mantra, nini
tangar, kaki tangar, kaki kmitana nghulun, da mambahang leyake mai, 3x (Kaki dan Nini
Tangar, jagalah hamba, jangan memberi jalan desti itu kemari, 3x). Obat , tiwang babahi, dan
tiwang gombeng, sarana cabai yang dipanggang, trikatuka, beras merah, digerus kemudian
dilulurkan. Lagi, sarana, kunyit, trikatuka, apuh bubuk (bubuk pamor), digerus dilulurkan. Obat,
tiwang ayan diselingi bangun dan tidur, dan mendelik, tiwang tojos, namanya, sarana, daun
kampinis, bawang merah, sampai ke akarnya, tutuh hi-

TEKS
(21a)   _- rungnyā, inūmnyā, śa, rwaning mimba, cārmman kamanduk, cukā tahun, arak, kabang
kakawā ring tembok, mantrani dening mantran tiwang. Yanyā pdëm bangunang, tiwang utara,
nga, ta, śa, tain sekṣek, ati gamongan, trikatukā, arap dadanyā. Yanyā larā ring pusër, tiwang
kënul, nga, ta, śa, micā, 1, bṣik, rwaning samañjahi, trikatuka, tampëlaknā pusërnyā. Tiwang tkā
lemöng, mangurëkurëk, tiwang mong, nga, śa, babakan bila, kulit wohnyā kawaṣā, raab dañuh,
sami gsöng, trikatukā, pipis, dwi idubāng, urapaknā. Ratu mañja –
TERJEMAHAN
(21a)   -dungnya, diminumkan, sarana, daun intaran, kulit pohon kamanduh, air cuka yang sudah
lama, arak, abang kakawa (sarang labah-labah) yang ada di tembok, dimantrai dengan
menggunakan mantra tiwang. Jika bangun tidur, tiwang utara, namanya, obat, sarana, serbuk
kayu dipan yang dimakan rayap, ati / inti lempuyang, trikatuka , lulurkan pada dadanya. Jika
sakitnya pada pusar, tiwang kenul, namanya, obat, sarana, merica, 1, butir, daun samanjai,
trikatuka, tempelkan pada pusarnya. Tiwang atau sakit yang datangnya tengah malam, melilit-
lilit, tiwang mong, namanya, sarana, kulit pohon bila, kulit buahnya juga dapat dipakai, atap dari
daun kelapa yang sudah tua, semua dibakar, trikatuka, dilumatkan, air indubang (ludah merah),
diborehkan. Ratu manja-

TEKS
(21b)  ya manggawe tiwang, mangëtor awaknyā nora glëm, tiwang linūh, nga, ta, śa, umbin
paspasan, umbin kaṣā, batu këmbung, sampar wantu, mica, katumbah, lëmbātaknā, ma, idhëp
wiṣṇu aturu, mulih ring dagingku sidhëm ya namah śwahā. Yan këbus awaknyā nora glëm tur
mangëtor, tiwang angin, nga, ta, salwiring kayu tongosin kabāng, cārmmane toktok, luhun
dadah ëngsut di kabangnge, jëbugarum, gintën cmöng, wdaknā, ma, ah sirā, 3, ring

TERJEMAHAN
(21b)   -ya yang sumber penyakitnya (tiwang), menggigil tubuhnya tetapi tidak seperti orang
sakit, tiwang linuh, namanya, obat, sarana, umbi paspasan, umbi kasa, batu kambing yang ada di
parit, samparwantu, merica, ketumbar, dilumatkan, mantra, idhep wuku aturu, mulih ring
dagingku sidhem ya namah swaha (pikiran wuku tidur, kembalilah pada dagingku). Jika panas
tubuhnya tetapi tidak sakit dan menggigil, tiwang angin, namanya, obat, segala kayu yang
terdapat sarang labah-labah, kulitnya di toktok atau iris, sampah daun yang sudah kering dan
menyangkut pada sarang labah-labah, jebuggarum , ginten hitam, dilulurkan, mantra, ah sira, 3x
(ah, beliau, 3x), pada

TEKS
(22a)  bayu gnahnyā, ma, sadpadha angūmbāng sarì śakti, tka lukat raṣa ning yeh ñom, 3, jöng
yan mangënëk ulun angën, tūr mamëpët, tiwang sindurāja, nga, ta, krikan kau, dwan tabu, palit
uyah, micā, 7, bṣik, sëmbarraknā, ma, sūkṣmā pada, raṣa paddhā, ah uh, 3. Yan bṣëh kñāng
ototnyā kaukauk, tiwang baruwang, nga, ta, we jruk linglāng, nggen papërës, ma, samalahin,
idā mayoghā hi mahin, tkā ngëb, jöng, 3, marajā waṇna, kita angakita angaki ngraṣā, angakit
wiṣṇu, angakit lëh, arëbi śakti, jöng, 3. Yan masambat – sambat wtëngnyā, tiwang guritthā, nga,
ta, muñcuk

TERJEMAHAN
(22a)   nafas tempatnya, mantra, sadpadha angumbang sari sakti, tka lukat rasa ning yeh nyom,
3x, jong (kumbang terbang  menghisap sari kesaktian, datang membersihkan rasanya air dingin,
3x). Jika terasa nek pada hulu hati, dan sesak, tiwang sinduraja , namanya, obat, kerikan batok
kelapa, daun tebu, garam yang mengkristal, merica, 7, butir, semburkan, mantra, suksma pada,
rasa paddha, ah uh, 3x (gaiblah semua, rasa sama-sama, ah, uh, 3x). Jika sembab atau bengkak
dan otot terasa kaku disertai rintihan, tiwang baruwang, namanya, obat, air jeruk nipis, dibuatkan
perasannya, mantra, samalahin, ida mayogha hi mahin, tka ngeb, jong, 3x, maraja wanna, kita
angakita angaki ngrasa, angakit wisnu, angakit leh, arebi sakti, jong, 3x (samalahin, beliau
beryoga, datang dan sembuh, beraja hutan, engkau merakit rasa, Wisnu, leh dan sakti, 3x). Jika
perutnya bersuara-suara, tiwang gurittha , namanya, obat, pucuk

TEKS
(22b)   sëmbung, mban lawang, we jëruk linglāng, tahap, panglëbūrraning lara wighnā ring
wtëng, ma, aja mandilak ikang bwaṇnā ya nama swahā, lukat kawah, lukat ātma, jöng, 3, yah.
Carutcut – carutcut ring jro wtöng, tiwang rakaṭa, nga, ta, bungan awon, mica, ulig, we cukā,
ma, idpaku puṣpāta wang, mulih kita ring batu macpak, ah uh, mnöng, jöng, lepaknā. Yan
maluwang mangañcakañcuk, malulunan, tiwang sindu rājā, nga, ta, jru trikatuka, ma, ong atma
jilihah, tkā kërët, jöng, 3, wdaknā, ta, salwir ring tuju. Gnit awaknyā kadi bulenan, knā rājā
panulah, ta, bangle, cabe

TERJEMAHAN
(22b)   daun sembung, mban lawang, air jeruk nipis, diminum, pembersihan kotoran (segala
penyakit) pada perut, mantra, aja mandilak ikang bwanna ya nama swaha, lukat kawah, lukat
atma, jong, 3x, yah (jangan melihat dunia itu, bersihkan kawah, bersihkan manusia, 3x).
Berjalan melilit-lilit pada perut, tiwang rakata , namanya, obat, abu dapur (bungan awon),
merica, digerus, air cuka, mantra, idpaku puspata wang, mulih kita ring batu macpak, ah uh,
mnong, jong (pikiranku bernama manusia, pulanglah engkau ke batu macpak, ah, uh, diam),
dilulurkan. Jika kaku terasa menusuk-tusuk, berjalan / berputar, tiwang sinduraja, namanya, obat,
jruju trikatuka, mantra, ong atma jilihah, tka keret, jong, 3x (Ya, atma jililah, datang ikat dengan
kuat, jong, 3x), urapkan, Obat untuk segala penyakit tuju. Gatal tubuhnya seperti bulenan (pada
kulit muncul lingkaran putih dan tebal), terkena raja panulah (kutukan), obat, bangle , cabai-

TEKS
(23a)  bungkut, tampuyak, miñcid wot bagatul, ma, ong jula julitā, aja nglaranin, gilahin, tkā
luwar, 3, pipis wdaknā. Mandus yeh angët, palapahnyā rwan tinghulun, katëmpūr sami ṣeśa,
ma, sari gtih urip, sari ātmā urip, jöng, 3. Nunggak – nunggak awaknyā, tiwang katket, nga, ta,
babakan bangyang, katumbah, bawang, sëmbaraknā. Kriyak – kriyok wtöngnyā, tiwang balabūr,
nga, ta, jahe lëkak, 3, iris, sëmbaraknā. Mëpët – mëpët angkihannyā, yen meling, tiwang brare,
nga, babakan kelor, masuwi, isen, 3, iris, wdaknā ulu-

TERJEMAHAN
(23a)   plirut, tampuyak, dedak, mantra, ong jula julita, aja nglaranin, gilahin, tka luwar, 3x (Ya,
Jula Julita, jangan menyakiti, pergi dan enyahlah), digerus lalu diborehkan. Mandi dengan air
hangat, campurannya daun tingulun, lebur semua sampai bekas-bekasnya, mantra, sari gtih urip,
sari atma urip, jong, 3x (sari darah hidup, sari atma hidup, jong, 3x). Jika bernafas sakit
ditusuk-tusuk tubuhnya, tiwang ketket, namanya, obat, kulit pohon bangyang, ketumbar,
bawang, semburkan. Merintih-rintih (kriyak-kriyok) perutnya, tiwang balabur, namanya, obat,
jahe pahit, 3, irisan, semburkan. Sesak nafas, jika ingat, tiwang brare, namanya, kulit pohon
kelor, masuwi, lengkuas, 3, irisan, diborehkan. Hulu-

TEKS
(23b)  – n hati mambatu, tan eling, tiwang angin, nga, ta, tabya bungkut, bangle, kunir
warangan, sëmbaraknā. Yan bahag awaknyā, socānyā kuning, tiwang brāhmā. Nga, ta, śa,
babakān jëpun, jahe, 3, iris, sëmbarraknā. Yan këbus awaknyā pluh pidit, basang malulunan,
sring amalaku toyā, tiwang ghni, nga, ta, babakan nangkā, trikatukā, sëmbarraknā. Yan bṣëh
wtöngnyā, mëpët ulun hati nora meling, tiwang bahi, nga, ta, śarana, babakan buu, uyah
mañañah, sëm-barraknā. Nunggek nunggek awaknyā, tiwang lele, nga, ta, śa, baba  –

TERJEMAHAN
(23b)   hati terasa bengkak, tidak sadarkan diri, tiwang angin, namanya, obat, cabai
plirut, bangle , kunyit warangan , semburkan. Jika merah badannya, matanya kuning, tiwang
brahma, namanya, obat, sarana, kulit pohon kamboja, jahe, 3, iris, semburkan. Jika tubuhnya
panas dan keringatnya bercucuran, perut melilit, sering meminum air, tiwang ghni, namanya,
obat, kulit pohon nangka, trikatuka , semburkan. Jika perutnya sembab atau bengkak, hulu hati
terasa sesak dan tidak ingatkan diri, tiwang bahi, namanya, sarana, kulit pohon buu, garam
disangrai, semburkan. Menusuk-tusuk tubuhnya, tiwang lele, namanya, obat, sarana, kulit –

TEKS
(24a)  – kan tinghulun, isen kapur, kunir, padha ma, 3, iris, nūli sëmbar. Yan bësöh wtöngnyā,
mëpët uluh hati nora meling, tiwang bawi, nga, ta, śa, babakan buu, uyah mañañah,
sëmbarraknā. Yan curut – curut mamëpët, tiwang tikut, nga, ta, śa, trikatukā, sëmbarrang. Yan
ngabëtbët awaknyā, tiwang asu, nga, ta, śa, babakan ahā, iñjin, bras barak, sëmbaraknā. Yan
gënit awaknyā, tiwang jawat, nga, ta, śa, babakan kananggā, kacupit waru, 7, muñcuk,
sëmbarraknā. Këbus awaknyā pakāñëtñët, mwang pakañëtñët, tuju ghni, nga,______ ta, śa,
baba –

TERJEMAHAN
(24a)   -t pohon tingulun, lengkuas kapur, kunyit, masing-masing , 3 iris, kemudian semburkan.
Jika bengkak atau sembab perutnya, hulu hati terasa sesak dan tidak ingatkan diri, tiwang bawi,
namanya, obat, sarana, kulit pohon buu, garam yang disangrai, semburkan. Jika berputar /
berjalan-jalan dan terasa sesak, tiwang tikus, namanya, obat, sarana, trikatuka , semburkan. Jika
berdenyut-denyut tubuhnya, tiwang asu, namanya, obat, sarana, kulit pohon aa, ketan hitam,
beras merah, semburkan. Jika terasa gatal tubuhnya, tiwang jawat, namanya, obat, sarana, kulit
pohon kenanga, tunas pohon waru, 7, pucuk, semburkan. Panas tubuhnya menggigit-gigit, dan
menusuk-tusuk, tuju ghni, namanya, obat, sarana, kulit-

TEKS
(24b)  – kan jruk, babakan ñambu er putih, bawang, sëmbarraknā. Yan këbus awake makā
ukud, tuju gumi, nga, ta, śa, akah pucuk putih, akah ikuh lutung putih, ckuh, adas, sömbarrang.
Ta, bawong juwëh, śa, akah dauśa, akah bëkul, akah gangyang, trikatukā, urapaknā. Ta,
bangkyang juwëh, śa, kunir warangan, jbugarūm, arapaknā. Manih, śa, gamongan, pulāsahi,
urapaknā. Ta, buh ring jro mambarah, jampi siṣyā kunang, śa, pañcarsoṇā, atin langkwas, ckuh,
gulā, santën kane, sindrong śadharaṇā, bangkëtmu, tahap, mwang lepaknā.

TERJEMAHAN
(24b)   -t jeruk, kulit pohon jambu air putih, bawang, semburkan. Jika tubuh panas semuanya,
tuju gumi, namanya, obat, sarana, akar kembang sepatu putih, akar ikuh lutung putih, kencur,
adas, semburkan. Obat, leher terasa kaku, sarana, akar dausa, akar bekul, akar
gangyang, trikatuka , dilulurkan. Obat, pinggang terasa kaku, sarana,
kunyit warangan , jebuggarum , dilulurkan. Lagi, sarana, lempuyang, pulasari, dilulurkan. Obat,
perut kembung dan panas, jampi wisya penyakitnya, sarana, pancarsona, hati lengkuas,
kencur, gula, santan kental, isinrong secukupnya, air temu , diminum, kemudian dilulurkan.

TEKS
(25a)   yan barah batu ring jro, ta, śa, mamëniran, kakang api, cabe, bangle, we idubāng, ma,
kbëlang- kbëling, mamukaling – mamukaling, buh balada, lampah tambā, tkā surud, tkā,
singgah, mandi akal kita, ah, 3. Ta, barah ring jro, idu drës mijil tan pgat, śa, tmu tis, rwan
pañcarsoṇā, gintën, yan arëp angët, gintën dena kweh, yan arëp atis, kdik gintënyā, tahap. Ta,
awakka panas, śa, rwan dhauṣā kling, trikātukā, lunak, sëmbarrakna. Manih, śa, rwan pucuk
bhāng, dauṣā kling, bañuning sajöng, wdaknā. Manih, śa, rwan kayu puring, bangkët kunir,

TERJEMAHAN
(25a)   jika perut membengkak kaku, obat, sarana, daun kemenir, kerikan abu mamah Pon (Bali :
mulut dapur tempat memasak), cabai, bangle , air indubang (ludah merah), mantra, kbelang-
kbeling, mamukaling-mamukaling, buh balada, lampah tamba, tka surud, tka, singgah, mandi
akal kita, ah, 3x (Kbelang kbeling, manukaling, sakit perut membesar, perjalanan obet
hancurkanlah dan sembuhlah, 3x). Obat, Bengkak di dalam perut, ludah terus keluar tiada henti,
sarana, temu tis , daun pancarsona, ginten , jika diinginkan yang hangat, perbanyak ginten nya,
untuk mendapatkan yang dingin, kurangi ginten nya, diminum. Obat, tubuh terasa panas, sarana,
daun dausa kling , air arak, dilulurkan. Lagi, sarana, daun kayu puring, air kunyit,

TEKS
(25b)  patining lunak, cuka tahun, wdhaknā. Ta, awak panas, śa, rwaning sëmbung, ñuh tunu,
pipis dena lëmbat, lepaknā. Ta, panas tis, śa, gamongan, lëngā tanūsan, pipis wdhaknā. Manih,
śa, jëbugarum, we ktan gajih, wdhaknā. Ta, awaknyā panas, śa, bwah base, bras bāng, pipis
wdhaknā. Ta, panas marapuh, śa, ñuh adas, jruk linglāng, bloñohaknā. Ta, panas tis, śa,
gamongan, tingkih, bawang adas, pipis prës dadah bloñohaknā. Ta, tan mtu pluh, śa, rwan pule,
trikatukā, santën kane, kinla,

TERJEMAHAN
(25b)   ditambahkan asam, cuka yang sudah lama, dilulurkan. Obat, tubuh terasa panas, sarana,
daun sembung, kelapa yang dibakar, digerus sampai halus, lulurkan. Obat panas dingin, sarana,
lempuyang, minyak kelapa, digerus lalu dilulurkan. Lagi, sarana, jebuggarum , air ketan gajih ,
dilulurkan. Obat, tubuh terasa panas, sarana, buah sirih, beras merah, digerus lalu dilulurkan.
Obat panas demam, sarana, kelapa, adas, jeruk nipis, dilumatkan. Obat panas dalam, sarana,
lempuyang, kemiri, bawang, adas, digerus diperas dan rebus hasil lumatannya. Obat, tidak dapat
keluar keringat, sarana, daun pule , trikatuka , santan kental, rebus,

TEKS
(26a)  blonyohaknā. Ta, grah uyang, śa, paspasan, padhang lëpas, lunak tanëk, adas, dadah,
wdhaknā. Ta, uyang, balasah, buka panggang, śa, pule, bawang, adas, wwe jruk linglāng, tahap.
Ta, panas uyang ngayingan, śa, kayu tulak, kayu sāngkā, dauṣā kling, caṇdanā, we limo,
wdhaknā. Ta, panas karaṣā ring jro, śa, mëmëniran, paspasan, adas, sarì, dadah, bloñohaknā,
sëmbar kawaṣā. Ta, panës ring jro, śa, wwan sidagwih, dhuhi santën, inūm. Manih, śa,
sumanggi gunung, adas, duhi santën,
TERJEMAHAN
(26a)   dilumatkan. Obat, panas pusing, sarana, paspasan, padang lepas, lunak hasil rebusan,
adas, rebus, lulurkan. Obat, bingung, tidak dapat tidur, seperti kepanasan, sarana, pule , bawang,
adas, air jeruk nipis, diminum. Obat, panas kebingungan, sarana, kayu tulak ,
kayu sangka , dausa kling , cendana, air limau, lulurkan. Obat, terasa panas dalam perut, sarana,
daun kemenir, paspasan, adas, sari, rebus, lumatkan, juga dapat disemburkan. Obat, panas di
dalam perut, sarana, daun sidaguri, dicampur dengan santan, diminum. Lagi, sarana, semanggi
gunung, adas, ditambah santan,

TEKS
(26b)  tahap. Manih, śa, tambo kutuh, tombong, bakar, ktan gajih, bwang tambus, puhaknā
irūngnyā. Ta, ëngëd lawas tan warās, śa, gintën, ji, 5, lunak tanëk, śrë bāng, uyah, cuka tahun,
tahāp ring dadasār cmöng. Ta, gumigil, tan kwaṣā mangawe, śa, damin dapdap, pañcarsonā,
sumpit pule, tum kuskus, bwang tambus, wwenyā iragan bras, tahap. Ta, jampi wangke, lara
ring lambe, ring ilat, alëk ambacin, śa, wwan dapdap, wan këndal, carmman turi bāng, sulaśih
mrik, tum kuskus, mbanyāgagambiran anom, adas,

TERJEMAHAN
(26b)   diminum. Lagi, sarana, tambo kutuh, tombong / mumbang kelapa, dibakar, ketan gajih ,
bawang dibakar, tutuhkan pada hidungnya. Obat, dingin berkepanjangan tidak kunjung sembuh,
sarana, ginten , sebanyak, 5, asam hasil rebusan, terasi merah, garam, cuka yang sudah lama,
diminum dengan memakai batok kelapa hitam. Obat, menggigil, tidak mampu untuk makan,
sarana, kerikan pohon dadap, pancarsona, tunas pohon pule , ditum dan dikukus, bawang
dibakar, airnya rendaman / gosokan beras, diminum. Obat, jampi wangke, sakit yang terdapat
pada bibir, pada lidah, sembelit, sarana, daun dadap, daun kendal, kulit pohon turi merah, sulasih
yang harum, ditum dan dikukus, campurannya gegambiran muda, adas,

TEKS
(27a)  pulasahi, sari lūngid, bwang tambus, tahap. Ta, jampi agung, laranyā mamëngkā, ring
wtöng kaku, ring ulun hati sada ngangah, mwang hnëk, makokohan tan pgat, sada tngal, śa,
akah kutat këdis, akah ñuh mulung ne ngūdā, lublubuu, wor ring tasik, bwang tambus,
bhālulang kbo, wiansuhan dena brëśih, pres pëṇdëm, tahap. Sëmbar ring waduk, mwang uluh
hati, śa, babakān pule tbël, ñuh matunū, tmu tis, katumbah, babolong. Ta, sabaha bëngkā
mwang warang, śa, mëmëniran, sumanggi gunung, cārmmān pule, wwe ktan gajih, rëmëk
dhaging, tahap. Ta,

TERJEMAHAN
(27a)   pulasari, sari lungid, bawang yang dibakar, diminum. Obat, jampi agung, sakitnya
membengkak, pada perut kaku, di hulu hati terasa perih, lagi nek, batuk tiada putus, dan kering,
sarana, akar kutat kedis, akar kelapa hijau yang masih muda, dikerik, dicampur dengan garam,
bawang yang dipanggang, kulit kerbau, dicuci hingga bersih, perasannya diendapkan, minum.
Semburkan pada perut, dan hulu hati, sarana, kulit pohon pule yang tebal, kelapa yang
dibakar, temu tis , ketumbar, babolong. Obat, sabaha bengka (panas dalam bengkak) dan
kemerahan (warang), sarana, daun kemenir, semanggi gunung, kulit pohon pule , air ketan gajih ,
isinya semua diremas, minum. Obat,
TEKS
(27b)  pulasahi, sari lūngid, bwang tambus, tahap. Ta, jampi agung, laranyā mamëngkā, ring
wtöng kaku, ring ulun hati sada ngangah, mwang hnëk, makokohan tan pgat, sada tngal, śa,
akah kutat këdis, akah ñuh mulung ne ngūdā, lublubuu, wor ring tasik, bwang tambus,
bhālulang kbo, wiansuhan dena brëśih, pres pëṇdëm, tahap. Sëmbar ring waduk, mwang uluh
hati, śa, babakān pule tbël, ñuh matunū, tmu tis, katumbah, babolong. Ta, sabaha bëngkā
mwang warang, śa, mëmëniran, sumanggi gunung, cārmmān pule, wwe ktan gajih, rëmëk
dhaging, tahap. Ta,

TERJEMAHAN
(27b)   jampi amengka (membengkak), sarana, buah delima, daun simbukan hitam, diremas,
airnya arak, diminum. Obat, sakit perut, sarana, air gosokan cendana, kemiri, bawang yang
dibakar, di minum. Lagi, sarana, jebuggarum, cendana, ketan gajih , perasannya diminum. Obat,
arak secukupnya, madu secukupnya, cuka secukupnya, diminum setiap hari, orang yang sakit
perut sembuh karenanya. Obat, pamali, sakit melilit, pada perut, pada hati, tubuh seperti ditusuk-
tusuk tiada tahan, sarana, air gosokan cendana, kemiri, bawang yang dipanggang, diminum.
Lagi, sarana, jebuggarum , trikatuka, dihaturkan pada (sendi) atau telapak kaki –

TEKS
(28a)  ning jinöng, mulu lor wetthan, sëmbar gringnge denta. Manih, ron kasinen, ulungan
dapdap, isen, kunir, tingkih, bawang, sindrong gnëp, sëmbar gnahhe agring. Manih, ulungan
dapdap, gamongan, kunir, tingkih, bawang, sëmbar. Yan yā mëpët – mëpët atinyā ning luhur,
budëng tatmunën ikā, ta, śa, bangkëtmu, micā, 21, bṣik, gilut. Yan masih agring, śa, patining
bangle, gintën, tahap. Ta, ati hnëk, tan knā alungguh, mwang wangkongnyā larā, budëng
kalingsih, nga, ta, śa, rwan kadal, binakār, muṣi sajumput, den akeh, patinyā inūm, wëdaknyā
myana irëng, adas

TERJEMAHAN
(28a)   lumbung, menghadap ke timur laut, sembur (usir) penyakit olehnya. Lagi, daun kasiden,
jatuhan daun dadap, lengkuas, kunyit, kemiri, bawang, rempah-rempah lengkap (isinrong genap),
semburkan pada tempat si sakit. Lagi, jatuhan daun dadap, lempuyang, kunyit, kemiri, bawang,
semburkan. Jika sesak hatinya pada bagian atas, budeng ta temu tersebut , obat, sarana, air temu ,
merica, 21, butir, peras. Jika masih terasa sakit, perasan Bangli, ginten , minum. Obat, hati nek,
tidak dapat duduk, dan punggungnya sakit, budeng kalingsih, namanya, obat, sarana, daun kadal,
dibakar, musi sejumput, banyak juga bisa, perasannya diminum. Lulurannya, daun myana hitam,
adas,

TEKS
(28b)  tingkih. Ta, puruh, śa, jahe, rajah kayeki,___________ , bawang rajah kayeki,_________
, ma, ong bhaṭārā I luh ayoga ngadëging panonku, tkā sanak, rëp siddhā mantrānku. Nihan
patngërraning wiṣyā, lwirnyā, yen tan pabaya, upas tahun anglaranin, śa, weh jruk, gulā,
isindrong, pipis patinya inūm. Yan kuning kukunyā, krikan gangṣā nglarani, śa, ëncëh bebek,
kunir warangan, tahap. Yen jnar socanyā, asmu bāng, upas dewek anglarani, śa, carmman poh
ijo, lunak tanëk, wenyā bayëm puring, inūm.
TERJEMAHAN
(28b)   kemiri. Obat kepala pusing (puruh), sarana, jahe, rajah seperti ini,________ bawang rajah
seperti ini,________ mantra, ong bhatara I luh a yoga ngadeging panonku, tka sanak, rep
siddha mantranku (Ya, Bhatara I Luh beryoga berdiri mataku, ampuhlah mantraku). Inilah
tanda-tanda tentang penyakit, di antaranya, jika nafas hampir meninggalkan raga, upas tahunan
menyakiti, sarana, buah jeruk, gula, isinrong (rempah-rempah), dilumat, airnya diminum. Jika
kukunya (tampak) kuning, krikan gangsa, (sumber) penyakitnya, sarana, air kencing bebek,
kunyit warangan , di minum. Jika matanya kuning kemerah-merahan, upas dewek yang
menyakiti, sarana, kulit mangga hijau, asam yang direbus, air bayam puring, diminum.

TEKS
(29a)  Yen matra kukunyā marawat bāng, upasing hysng nglarani, śa, dūkut kuraṣṭi, adas,
bawang tambus, inum. Mata bang kadi mtu, kawaśa uyang, pipilingan kadi clëk, kuku bhirū,
upas manglarā, tawarrën. Ta, untu ogah tūr gatël, knā warangan ikā, kukūrah I we angët.
Gumigil, tan pantarā, turra watuk, tan papgatthan, knā raratusan, śa, rwan pucak putih, tan
patlak sakawit, inum, japën panawar, wdaknyā rwaning katepeng, tutuhnyā wwan jahuti, kasisat
putih, sari

TERJEMAHAN
(29a)   Jika mata kukunya tampak kemerahan, upas hyang yang menyakiti, sarana, akar paku
nasi, adas, bawang yang dipanggang, diminum. Mata merah, seakan hendak keluar, senantiasa
gelisah, pelipis mata bagai ditusuk, kuku (tampak) biru, racun yang menyebabkan, hendaknya
diobati. Gigi goyah dan gatal, itu terkena racun warangan , dikumur dengan air hangat,
menggigil kedinginan, dan batuk yang terus menerus, terkena reratus (campuran racun), sarana,
daun kembang sepatu putih termasuk akar, dan kulitnya, diminum, dimantrai dengan mantra
penawar, borehnya daun ketepeng, ditetesi boreh dahuti, kasisat putih, sari –

TEKS
(29b)  kuning, kalëmbak kasturi, pūhaknā, yan kumtër paglangganing tangan, knā cṭik ika,
pūhaknā. Wnang tinawar. Yan kënā cṭik upasmat, nga, śa, candanā, asak ring dulang dulangan.
Tain ñulati, carmman bëngkël, carmman këndal, carmman waru, sami panggang, haywa
winalik, pipis, we bayu wenyā, inūm, ma, ong haya gumi, kewū hana jadma manūṣā, tejā gumi
hana tejā manūṣā, bhaṭārā gaṇa manūṣā, amalaku kaśakten, maka siddhyā mandi mantrangku.
Ta, tan knā anguyuh, śa, bañuning bras, sindrong, gagambiran, tahap, sida mtu denyā.

TERJEMAHAN
(29b)   kuning, klembak, kasturi, teteskan, jika pergelangan tangannya terasa gemetar, itu terkena
cetik (racun), teteskan, hendaknya di obati. Jika terkena cetik (racun) upasmat , sarana, cendana
digosokkan pada dulang, tahi nlati (sari-sari tanah), kulit pohon bengkel, kulit pohon kendal,
semua dipanggang tanpa dibalik, dilumatkan, air saringan airnya, diminum, mantra, ong hayu
gumi, kewu hana janma manusa, teja bhumi hana teja manusa, bhatara hana manusa, amlaku
kasakten, siddhya mandi mantranku (Ya, damailah bumi, ada manusia, sinar bumi dan sinar
manusia, Bhatara, ada manusia menggelar kesaktian, ampuhlah mantraku), Obat tidak bisa
kencing, sarana, air beras, isinrong gegambiran, minum, berhasil lancar karenanya.
TEKS
(30a)   Ta, tan knā angising anguyuh, tai buritan, nga, śa, kakap, pulasahi, bawang, adas, uyah,
sëmbar sikṣikannyā. Maka arap silit katak, śa, āmbën canging, akah jaruju, pulāsahi, bawang
adas. Maka inūmnyā, śa, lëngis tānūsan, atakëh, wwe jruk linglāng, atakëh, uyah uku, tahap.
Manih, śa, babakan tingkih, we cukā, tahap. Ta, tan knā ngising, śa rwaning kaliki ne dumlā,
winjëk, lunak, santën, bawang goreng antuk muluk celeng, tahap. Ta, btëg, śa, inan kūñit
warangan, babakañ canigarā, babakan tingulun, wdhakaknā. I

TERJEMAHAN
(30a)   Obat, tidak dapat berak dan kencing, tai buritan, namanya, sarana, kapkap, pulasari,
bawang adas, garam, semburkan pada bagian bawah pusarnya. Sebagai lulurannya pada bagian
bawah punggung, sarana, akar pohon canging, akar jaruju, pulasari, bawang adas. Sebagai
minumannya, sarana, minyak kelapa, secukupnya, air jeruk nipis, secukupnya, air garam laut,
minum. Lagi, sarana, kulit pohon kemiri, air cuka, diminum. Obat, tidak dapat berak, sarana,
daun jarak muda, diremas, asam, santan, bawang yang digoreng dengan lemak babi, minum.
Obat, bengkak-bengkak (bteg), kunyit warangan yang sudah tua, kulit pohon canigara, kulit
pohon tingulun, diurapkan. I-

TEKS
(30b)   – ki tëngran wong mati, yan kajumput carmānyā wong agring, raris, lëslësaknā, kari kadi
kajumput uni carmmanyā, pjah wang mangkānā. Malih yan tinhën nakanyā ring kuku wus
tinhën, yan tan asmu abāng, pjah wang mangkanā. Ta, awak panas, śa, kakap gantung, sësëb
mangde agal, bjëk antuk uyah arëng, wus mabjëk, mdhaging isen makikih, gamongan makikih
samā ring isen, katumbah, babolong, damök antuk toyañ canaṇā, ingasab, raris kus-kus, sāmpun
ratöng, sëmbaraknā kabeh. Makā harëp, ring buku – buku, śa, babakan nagasari, ckuh,
pulāsahi. Ta, rare awa –

TERJEMAHAN
(30b)   -ni tanda-tanda orang meninggal, jika kulit orang yang sakit tampak keriput, kemudian
terasa putus-putus, masih seperti tadi keriput kulitnya, orang tersebut dapat dikatakan mati. Lagi
jika ditekan kukunya pada kuku (yang memeriksa) setelah ditekan, jika tiada tanda kemerahan,
orang tersebut dikatakan mati. Obat, tubuh terasa panas, sarana, kapkap gantung, cincang supaya
halus, diremas dengan garam dapur, setelah diremas, ditambahkan lengkuas yang dikikir,
lempuyang yang dikikir sama dengan lengkuas, ketumbar, babolong, di aduk dengan air cendana,
bekas gosokan, kemudian dikukus, setelah masak, disemburkan semua. Pada setiap bagian tubuh,
sarana, kulit nagasari, kencur, pulasari. Obat, anak__ yang badan-

TEKS
(31a)  – k panas, śa, rwan gëntawas, bjëk antuk uyah, urab antukl apā kinikih, pes tambus, wus
ratöng, sëmbarraknā awak kabeh. Ta, pamëñcah mwang bṣëh ring wtöng, śa, tibah sumëntal,
sindrong jangkëp, we ñah kinlā, wus ratëng, tahapaknā. Makā panampël ring ulun ati mwang
ring wtöng bṣëh, śa, wong kilas clagi, misi lunak tanëk, sindrong wayah, demök ring santën
kana, alëdin dawun tibah, rinajah garuddhā, tampëlaknā. Ta, salwirring tilas, śa, rwaning
kangkang yuyu, bwah përon, tawan, sindrong wayah, lënga tanusan, ikā anggen gino –
TERJEMAHAN
(31a)   -nya panas, sarana, daun gentawas, diremas dengan garam, di campur dengan kelapa yang
dikikir, dipepes, setelah matang, semburkan pada seluruh badan. Obat, memecahkan dan perut
yang bengkak, sarana, mengkudu yang mentah, rempah-rempah lengkap (isinrong jangkep),
limbah air garam, direbus, setelah matang, diminumkan. Sebagai obat menempelkan pada hulu
hati dan pada perut yang membengkak, sarana, wong / jamur kilas clagi, berisi asam yang
direbus, rempah-rempah (isinrong wayah), dicampur dengan santan kental, dialasi dengan daun
mengkudu, di rajah garuda, tempelkan. Obat, segala tilas (penyakit kulit), daun kangkang yuyu,
buah peron, tawas, rempah-rempah (isinrong wayah), minyak kelapa, itu digunakan dan digo-

TEKS
(31b)   – reng, wus ratöng, wolesaknā. Malih makā pamasëh, śa, isen atënggëk manuk, rwan
dapdap, pinipis, amet prësanña, nggen mamasöh. Malih makā panëtël, śa, klungah sinluh ring
ñambuk, binakār, sāmpun karaṣā angët tëtëlaknā. Ta, pañampi wtöng kanin ring jro, śa, isen,
candanā, padha ingasab, ginawe toya wedang, sāpun umuluh luwabanñane, tibaning
prapatthan, ring madhyā ning prapatthan, patining asaban candanā, asaban isen, sendok ping
tlu, tahap. Ta, gring ka –

TERJEMAHAN
(31b)   -reng, setelah masak, dioleskan. Lagi sebagai sarana membersihkan, sarana, lengkuas
atenggek manuk, daun dadap, digerus, ambil perasannya, dipakai untuk membersihkan. Lagi
sebagai penekan dengan halus berkali-kali, sarana, buah kelapa muda diambil bersama dengan
serabutnya, dibakar, sesudah dirasa hangat ditekan-tekan dengan halus. Obat, penawar luka perut
di dalam, sarana, lengkuas, cendana, sama-sama digosok, dibuatkan air seduhan, sesudah
mendidih airnya, seperempat, dengan setengah perempat, air gosokan cendana, gosokan
lengkuas, disendok tiga kali, minum. Obat, sakit men-

TEKS
(32a)  dadak, ngutah mising, mwang malolongan, upas bngāng denyānglarani, śa, akah nāmbu
er, akah padang blulang, bras bāng, ktan gajih, bawang tambus, pipis prësaring, tahapaknā.
Haji montong, śa, waning ambulu, waning karuk, mica, pipis dena lëmbat, asaban timbrah,
winehan madhu, urapaknā ring paṣṭā, sakarëptā siddha, bratanya tan katmu ring istri, 3,
rahinā. Pamagöng paṣṭa, śa, pijër cihnā, damār selā, pipis, dhuhing madhu, tahap marëp
mangetthan, sidā pañjang denyā. Ta, panglanang, bubur ktan gajih, bañu ning sajëng manis,
bëbëhin micā,

TERJEMAHAN
(32a)   mendadak, muntah berak, dan keras, upas bengang yang menyakiti, sarana, akar pohon
jambu air, akar padang blulang, beras merah, ketan gajih , bawang yang dibakar, digerus, diperas
disaring, diminumkan. Haji montong, sarana, daun ambulu , daun karuk , merica, digerus sampai
halus, gosokan air ketumbar, ditambahkan madu, dioleskan/ diurapkan pada penis, sebisanya,
pantangannya tidak bersenggama dengan istri, 3, hari. Memperbesar penis, sarana, pijer cihna,
damar sela, digerus, dicampur madu, minum menghadap ke timur, dapat panjang karenanya.
Obat supaya kuat (panglanang), bubur ketan gajih , air tuak manis, dibubuhi merica,
TEKS
(32b)  nganën. Ta, rahasyā, śa, limo purut, pipis, wdhaknā rahasyā. Nyan pamaenak bāga, śa,
ghajihing tikus, ghajihing dadali, sinama bagi, urutaknā bagantā, kanyā mwah denyā. Manih,
śa, lënga uduking kacapā, lënga uduking tikus, sinama bagi, urutaknā baggā sari – sari. Manih,
śa, babakan gintungngan, mpuning kunir, mricā, phalā, madhū kalupā, gtih angśaṇā, pipis,
tahap. Manih, śa, isen kapur, limo purut, wdaknā ring bagghā, byaktā suraṣā denyā. Manih, śa,
lawo –

TERJEMAHAN
(32b)    manjur. Obat, rahasia (kemaluan), sarana, limau purut, digerus, dilulurkan pada tempat
rahasia (kemaluan). Ini merapatkan vagina, sarana, gajihing tikus, gajihing dadali, sama-sama
takarannya, dilulurkan / diurutkan pada vaginanya, kembali muda / rapat karenanya. Lagi,
sarana, minyak uduking kacapa, minyak uduking tikus, sama-sama takarannya, diurutkan pada
vagina setiap hari. Lagi, sarana, kulit gintungan, air kunyit, merica, pala, madu, kalupa, getah
angsana, dilumatkan, diminum. Lagi, sarana, lengkuas, kapur (lengkuas) , limau purut,
diborehkan pada vagina, senantiasa terasa (bergairah) olehnya. Lagi, sarana, lawos-

TEKS
(33a)  – s, lampuyang, mpuning kunir, katumbah , lungid, pipis, urapaknā ring bagghā. Ta,
puputihan, śa, kamubugan, sakawit, daringo, jasu pṭak tunggal, uyah arëng, tahap mangetthan.
Ta, yan arëping wong istrì, śa, bubūr ktan gajih, wus ratöng bëbëhhin micā, 21, bṣik, antiganing
sawung añar mëntah, 1, duhing santënyā, klapā ijo, panganaknā. Panglanang, śa, majā kling
palā, lungid, jruk purut, waning cungor, pipis kabeh, kcirrin lëngā, urapaknā ring paṣṭā, suwe
denyā mangkas. Pangundang kamā, śa, këmbang jaruju, jasun pṭak tunggal, gi –

TERJEMAHAN
(33a)   -s, Lempuyang, air kunyit, ketumbar, sari-sari kembang sepatu__ (lungid), digerus, di
lulurkan pada vagina. Obat keputihan, sarana, kamubugan, bersama dengan akar kulit dan daun,
daringo (simbukan), jasu merah satu, garam dapur, minum menghadap ke timur. Obat,
bersenggama dengan perempuan, sarana, bubur ketan gajih , sesudah masak, dibubuhi merica,
21, butir, telur ayam mentah yang baru, 1, dicampur dengan santan, kelapa hijau, dimakan.
Supaya kuat, sarana, maja kling pala, lungid (sari-sari kembang sepatu) jeruk purut, daun cungor,
digerus semua, ditambahkan minyak, dioleskan / dilulurkan pada penis, lama beraksinya.
Meningkatkan gairah sex, sarana, bunga jaruju, jasun putih sebiji,

TEKS
(33b)   – lutaknā. Pangurip kamā, duwëgan ijo, kang kamruk, kinlā makṣih ring cangkoke, wus
kinlā tinwun madhū, panganaknā. Puput kasurat, antuk Ida Bagus Ktut Gdhe Ëngkëg, ring
Griya Taṇdëg Batur Rëning, Prabëkëlan Mambal, Distrik Abiansmal, dinā, ca, pwa, wara ugu,
titi, pang, ping, 14, śaśih, kapat, I Śakā warṣā ni lokā, 1883, masehi, 1961

TERJEMAHAN
(33b)   dilumatkan. Menghidupkan gairah sex, kelapa muda hijau, yang dikikir, dipanggang,
dibakar, sebuah tempat, setelah dipanggang / rebus, dicampur dengan madu, bisa dimakan.
Selesai disalin, oleh Ida Bagus Ktut Gdhe Engkeg, berasal dari Grya Tandeg Batur Rening,
Prabekelan Mambal, Distrik Abiansemal, pada hari, coma, Pon, wuku Ugu, titi (tanggal) ,
panglong (tilem / purwani) hari ke 14, bulan, ke Empat, I Saka Warsa, 1883, tahun Masehi,
1961.

Anda mungkin juga menyukai