3.

0 PERKEMBANGAN FIZIKAL KANAK-KANAK

Mengikut Woofolk& Margetts (2007), perkembangan fizikal adalah merujuk kepada perubahan saiz
fizikal, kadar pertumbuhan bahagian-bahagian badan, fungsi anggota-anggota badan dan perawakan
manusia. Semasa pembesaran, kanak-kanak akan mengalami perubahan dari segi ketinggian, berat
badan, kekuatan dan keupayaan untuk melibatkan diri dalam kegiatan fizikal yang lebih kompleks.

Perkembangan fizikal ialah perkembangan motor yang merangkumi kemahiran-kemahiran koordinasi

otot untuk menjalankan aktiviti-aktiviti fizikal. Contohnya ialah seperti berjalan, berlari, memanipulasi
objek, duduk, melompat dan sebagainya.

Selain itu, perkembangan fizikal juga merangkumi perkembangan sensori, khasnya penglihatan dan
pendengaran. Semasa perkembangan, kanak-kanak akan mengalami perubahan dari segi ketinggian,
berat badan, menjadi lebih kuat dan dapat melibatkan diri dalam kegiatan fizikal yang lebih kompleks
yang lain.

Pada peringkat kanak-kanak, kadar pertumbuhan dan perkembangan pada peringkat ini adalah lebih
stabil dan tidak begitu pesat jika dibandingkan dengan peringkat-peringkat sebelum ini. Selain itu juga,
pertumbuhan dan perkembangan pada peringkat ini lebih kepada bercorakkan penambahbaikan
kemahiran-kemahiran psikomotor yang sedia ada.

Pada peringkat umur 6 hingga 8 tahun iaitu ketika pertengahan kanak-kanak, dapat dilihat beberapa
perkembangan fizikal berlaku iaitu ketinggian dan berat badan meningkat secara perlahan hinggalah
keperingkat remaja. Gigi susu juga perlahan-lahan diganti dengan gigi kekal dan penulisan kanak-kanak
ketika ini menjadi lebih kecil dan baik. Pada ketika ini juga, kanak-kanak mampu menghasilkan lukisan
yang diorganisasi secara terperinci dan dalam permainan pula, mereka akan menambah permainan yang
mengikut peraturan dengan aktiviti-aktiviti yang lebih kasar.

Perkembangan fizikal akhir kanak-kanak pula iaitu ketika berumur 9 hingga 11 tahun semakin
berkembang. Pada ketika ini, kemahiran motor seperti berlari, melompat, melontar, menyepak,
menangkap, menggelecek diuruskan dengan lebih cepat dan dikoordinasi dengan lebih baik. Selain itu,
masa tindak balas bertambah baik dan membantu perkembangan kemahiran motor. Kemahiran dalam
penulisan juga semakin berkembang. Peralihan akhir kanak-kanak kepada awal remaja adalah didahului
oleh individu perempuan 2 tahun lebih awal.

Ketika umur meningkat kepada 11 hingga 14 tahun iaitu zaman awal remaja, pertumbuhan paling ketara
sekali ialah melibatkan perkembangan organ seks. Bagi remaja perempuan, pada ketika ini akan berlaku
penambahan lemak pada bahagian tertentu badan dan pada ketika ini, biasanya remaja perempuan
akan mengalami kematangan lebih awal berbanding lelaki. Remaja perempuan mula keluar haid dan
mencapai klimaks kepada pertumbuhan badan. Bagi remaja lelaki, pada ketika inilah pertumbuhan mula
memuncak dan kesedaran orientasi seksual mula wujud.
3.1 TEORI PERKEMBANGAN FIZIKAL KANAK-KANAK

Robert Havighurst berpendapat perkembangan kanak-kanak amat dipengaruhi oleh persekitarannya.

Institusi keluarga amat mempengaruhi personaliti kanak-kanak.

Beliau menghuraikan perkembangan utama manusia sebagai satu-satu tugas seperti berjalan, berlari
atau melompat, yang dilahirkan di dalam kehidupan individu pada sesuatu peringkat yang tertentu akan
membawa kepuasan serta mendorongkannya mengulangi tugas tersebut. Manakala kegagalan
melaksanakan tugas kali pertama akan membawa perasaan kecewa serta menghindarkannya
meneruskan tugas itu. Beliau juga menegaskan bahawa perkembangan personaliti seseorang
dipengaruhi oleh nilai-nilai, norma-norma dan budaya masyarakat. R. Havighurst menyenaraikan tugas-
tugas perkembangan kanak-kanak iaitu pada peringkat kanak-kanak (6-12 tahun).

Antara tugas-tugas perkembangan kanak-kanak pada peringkat ini ialah membentuk fizikal untuk
permainan. Ketika ini, kanak-kanak lebih cenderung untuk bermain atau melakukan sesuatu aktiviti yang
lebih menggunakan tenaga kerana kanak-kanak pada ketika ini amat aktif. Oleh sebab itu, kanak-kanak
memerlukan fizikal yang lebih kuat untuk melakukan aktiviti-aktiviti dan permainan yang lasak.

Selain itu,kanak-kanak ini juga mula membentuk konsep diri yang sihat. Hal ini kerana badan yang aktif
akan menjadikan tubah badan kanak-kanak lebih sihat dan cergas. Pada peringkat ini juga, kanak-kanak
telah menguasai konsep-konsep moral, nilai dan kemahiran hidup. Selain itu, kanak-kanak yang mula
berkomunikasi bersama-sama rakan-rakan baru sudah mula membentuk kemahiran sosial dan mula
membentuk kebebasan peribadinya.

Kanak-kanak mula memperoleh kemahiran membaca, menulis dan mengira yang biasanya diasah dan
diajar oleh guru-guru ketika belajar di sekolah. Pelbagai kebolehan yang mula dikuasai oleh kanak-kanak
menjadikan mereka mula belajar berdikari seperti mahu pergi ke sekolah tanpa dihantar ibu bapa, mahu
membeli barang-barang mereka sendiri dan sebagainya. Ketika ini jugalah kanak-kanak mula untuk
belajar membezakan peranan lelaki dan perempuan. Perasaan ingin tahu kanak-kanak pada ketika ini
biasanya mula berkembang dan perkembangan yang positif membantu kanak-kanak lebih yakin dalam
menhadapi dunia sebenar.
3.2 DATA DAN PERBINCANGAN

3.2.1 UJIAN PERKEMBANGAN FIZIKAL KANAK-KANAK BERUMUR 7 TAHUN

JADUAL 1 : UJIAN PERKEMBANGAN FIZIKAL BAGI MURID TAHUN 1

BIL NAMA TINGGI(CM) BERAT(KG) SAIZ SAIZ BADAN

KEPALACM)
1 AHMAD 125.0 31.6 51.0 S
SYAZWAN BIN
ZAKARIA
2 MOHD FAIZ 125.1 29.4 50.4 S
BIN MOHD
NOR
3 FIQREE BIN 128.4 32.2 50.8 S
MOHAMED
YUSOF
PURATA 126.2 31.1 50.7 S

Jadual 1 di atas menunjukan data ujian perkembangan fizikal murid tahun 1 yang merangkumi tinggi,
berat, saiz kepala dan saiz badan. Murid yang terlibat dalam ujian ini adalah Ahmad Syazwan bin Zakaria,
Mohd Faiz bin Mohd Nor dan Fiqree bin Mohamed Yusof . Ketiga-tiga murid ini diambil daripada kelas
yang berlainan. Ahmad Syazwan merupakan murid kelas 1A, Mohd Faiz dan Fiqree pula merupakan
murid kelas 1B. Daripada jadual di atas, jelas menunjukkan bahawa terdapat perbezaan bagi ketiga-tiga
murid tersebut dari segi tinggi, berat,saiz kepala dan saiz badan.

Dari segi ketinggian, Ahmad Syazwan dan Mohd Faiz mempunyai ketinggian yang hampir sama iaitu 125
cm dan 125.1 cm manakala Fiqree mempunyai ketinggian 128.4cm. Ini menjadikan purata ketinggian
murid tahun 1 adalah 126.2cm.

Dari segi berat badan pula, Fiqree lebih berat berbanding Ahmad Syazwan dan Mohd Faiz. Fiqree
mencatakan berat sebanyak 32.2kg, Ahmad syazwan 31.6kg dan Mohd Faiz 29.4kg. Ini menjadikan
purata berat badan mereka sebanyak 31.1 kg.

Ketinggian dan berat badan Fiqree adalah lebih berbanding Ahmad syazwan dan Mohd Faiz adalah
disebabkan oleh faktor genetik dan faktor pemakanan murid tersebut. Ibu bapa yang tinggi dan besar
akan menghasilkan anak-anak yang tinggi dan besar. Sebaliknya, ibu bapa yang rendah dan kecil akan
menghasilkan anak-anak yang rendah dan kecil. Dari segi pemakanan pula, kanak-kanak yang mendapat
nutrien yang mencukupi akan kelihatan lebih tinggi dan sihat berbanding dengan kanak-kanak yang
kurang mendapat nutrien.
Dari aspek saiz badan pula, ketiga-tiga responden mempunyai saiz badan ‘S’ iaitu kecil. Kanak-kanak
pada usia 7 tahun kelihatan kecil kerana dalam lingkungan usia ini mereka sangat aktif bergerak dan
bermain. Walau bagaimanapun, faktor pemakanan memainkan peranan penting dalam menentukan saiz
badan kanak-kanak. Kanak-kanak yang mengambil makanan yang mempunyai banyak lemak dan
karbohidrat berkemungkinan besar untuk menjadi obesiti dan gemuk. Sebaliknya, kanak-kanak yang
menjaga pemakanan mereka dengan mengamalkan makanan seimbang akan menjadikan saiz badan
mereka ideal.

Jika dikira Body Mass Index(BMI) ketiga-tiga responden ini, ternyata mereka mempunyai BMI yang
normal iaitu dalam lingkungan 18.5 hingga 23.5. BMI yang normal menunjukkan kanak-kanak
mempunyai berat badan dan tinggi yang seimbang dan mempunyai saiz badan yang ideal.

Dari segi saiz kepala, Ahmad syazwan, Mohd Faiz dan Fiqree masing-masing mencatatkan saiz kepala
51cm, 50.4cm, 50.8cm dan menjadikan purata saiz kepala bagi ketiga-tiga responden adalah 50.7cm.
Jadi, saya dapat simpulkan bahawa, dalam lingkungan kanak-kanak 7 tahun, perkembangan saiz kepala
adalah hampir sama.

Kesimpulannya, perkembangan fizikal kanak-kanak 7 tahun adalah hampir sama tetapi faktor genetik
dan faktor pemakanan yang membezakan perkembangan mereka.

3.2.2 UJIAN PERKEMBANGAN FIZIKAL KANAK-KANAK BERUMUR 10 TAHUN

JADUAL 2 : UJIAN PERKEMBANGAN FIZIKAL BAGI MURID TAHUN 4

BIL NAMA TINGGI(CM) BERAT(KG) SAIZ SAIZ BADAN

KEPALACM)
1 MUHD SYAFIQ 131.4 34.8 52.5 S
BIN
KAMARUDDIN
2 MOHD IZZAT 131.6 34.5 53.5 S
BIN MAZLAN
3 AZIZOL BIN 128.7 32.1 52.3 S
MOHAMED
DERAMAN
PURATA 130.6 33.8 52.8 S

Jadual 2 di atas menunjukan data ujian perkembangan fizikal murid tahun 4 yang merangkumi tinggi,
berat, saiz kepala dan saiz badan. Murid yang terlibat dalam ujian ini adalah Muhd Syafiq bin
Kamaruddin, Mohd Izzat bin Mazlan dan Azizol bin Mohamed Deraman . Ketiga-tiga murid ini diambil
daripada kelas yang sama iaitu kelas 4A. Daripada jadual di atas, jelas menunjukkan bahawa terdapat
perbezaan bagi ketiga-tiga murid tersebut dari segi tinggi, berat,saiz kepala dan saiz badan.
Dari segi ketinggian, Muhd Syafiq dan Mohd Izzat mempunyai ketinggian yang hampir sama iaitu 131.4
cm dan 131.6 cm manakala Azizol mempunyai ketinggian 128.7cm. Ini menjadikan purata ketinggian
mereka adalah 130.6cm. Ini menunjukkan pada tahap ini, kanak-kanak lebih tinggi berbanding kanak-
kanak 7 tahun.

Dari segi berat badan pula, Muhd Syafiq dan Mohd Izzat mempunyai berat badan yang hampir sama
iaitu masing-masing mencatatkan berat badan 34.8kg dan 34.5kg. Berat badan Azizol pula adalah
32.1kg. Ini menjadikan purata berat badan mereka sebanyak 33.8 kg. Ini menunjukkan berat badan
kanak-kanak 10 tahun adalah lebih banyak berbanding kanak-kanak 7 tahun.

Perbezaan ketinggian dan berat badan ketiga-tiga responden adalah tidak ketara. Hal ini demikian
kerana ketiga-tiga responden mengamalkan pemakanan yang sihat.

Dari aspek saiz badan pula, ketiga-tiga responden mempunyai saiz badan ‘S’. Pada tahap ini, kanak-
kanak sangat aktif bergerak dan bermain, jadi saiz badan mereka tidak mengalami masalah obesiti
sekiranya mereka menjaga pemakanan merekaa.

Jika dikira Body Mass Index(BMI) ketiga-tiga responden ini, ternyata mereka mempunyai BMI yang
normal iaitu dalam lingkungan 18.5 hingga 23.5. BMI yang normal menunjukkan kanak-kanak
mempunyai berat badan dan tinggi yang seimbang dan mempunyai saiz badan yang ideal.

Dari segi saiz kepala, Muhd Syafiq, Mohd Izzat dan Azizol masing-masing mencatatkan saiz kepala
52.5cm, 53.5cm, 52.3cm dan menjadikan purata saiz kepala bagi ketiga-tiga responden adalah 52.8cm.
Ini menunjukkan saiz kepala kanak-kanak 10 tahun adalah lebih besar berbanding kanak-kanak 7 tahun.

Kesimpulannya, perkembangan kanak-kanak terus berlaku dari semasa ke semasa. Perkembangan

kanak-kanak pada tahap ini juga hampir sama bagi ketiga-tiga responden.

3.2.3 UJIAN PERKEMBANGAN FIZIKAL KANAK-KANAK BERUMUR 12 TAHUN

BIL NAMA TINGGI(CM) BERAT(KG) SAIZ SAIZ BADAN

KEPALA(CM)
1 BADRUL 143.4 44.5 52.9 M
HISYAM BIN
ISHAK
2 KHAIRUL AMIN 131.4 36.7 53.6 M
BIN MOHD
NOR
3 MOHD 144.1 49.3 55.0 L
HAFIZUL BIN
AHMAD
PURATA 139.6 43.5 53.8
Jadual 3 di atas menunjukan data ujian perkembangan fizikal murid tahun 6 yang merangkumi tinggi,
berat, saiz kepala dan saiz badan. Murid yang terlibat dalam ujian ini adalah Badrul Hisyam bin Ishak,
Khairul Amin bin Mohd Nor dan Mohd Hafizul bin Ahmad. Ketiga-tiga murid ini diambil daripada kelas
yang sama iaitu kelas 6A. Daripada jadual di atas, jelas menunjukkan bahawa terdapat perbezaan bagi
ketiga-tiga murid tersebut dari segi tinggi, berat,saiz kepala dan saiz badan.

Dari segi ketinggian, Badrul dan Hafizul mempunyai ketinggian yang hampir sama iaitu 143.4 cm dan
144.1 cm manakala ketinggian Amin adalah lebih rendah iaitu 131.4. Ini menjadikan purata ketinggian
mereka adalah 139.6cm. Ini menunjukkan pada tahap ini, kanak-kanak lebih tinggi berbanding kanak-
kanak 7 tahun dan 10 tahun.

Dari segi berat badan pula, Hafizul mempunyai berat badan yang lebih berbanding Badrul dan Amin.
Berat badan Hafizul ialah 49.5kg, Badrul 44.5kg dan Amin 36.7kg. Ini menjadikan purata berat badan
mereka sebanyak 33.8 kg. Ini menunjukkan berat badan kanak-kanak 10 tahun adalah lebih berbanding
kanak-kanak 7 tahun dan 10 tahun.

Dari aspek saiz badan pula, Badrul dan Amin mempunyai saiz badan yang sederhana iaitu ‘M’ manakala
Hafizul mempunyai saiz badan yang agak besar iaitu ‘L’. Saiz badan hafizul adalah lebih berbanding
Badrul dan Amin kerana kanak-kanak ini berasal daripada keluarga yang mempunyai saiz badan yang
besar. Hafizul mengamalkan pemakanan yang tidak sihat kerana dia suka makan coklat. Hasil soal selidik,
dia juga menyatakan bahawa dia suka makan setengah jam sebelum tidur. Dari segi pemakanan yang
tidak sihat, akan menjadikan saiz badan kanak-kanak lebih besar.

Jika dikira Body Mass Index (BMI) ketiga-tiga responden ini, Badrul dan Amin mempunyai BMI yang
normal iaitu dalam lingkungan 18.5 hingga 23.5. Namun, bagi Hafizul, dia mempunyai BMI yang tidak
normal kerana mencatatkan BMI sebanyak 23.8. Ini menunjukkan dia mempunyai berat badan yang
berlebihan. Sekiranya, dia tidak menjaga pemakanan kemungkinan besar dia akan mengalami masalah
obesiti.

Dari segi saiz kepala, Badrul,Amin dan Hafizul masing-masing mencatatkan saiz kepala 52.9cm, 53.6cm
dan 55.0cm dan menjadikan purata saiz kepala bagi ketiga-tiga responden adalah 53.8cm. Saiz kepala
Hafizul lebih besar disebabkan badannya yang besar. Ini menunjukkan saiz kepala kanak-kanak 12 tahun
adalah lebih besar berbanding kanak-kanak 7 tahun dan 10 tahun.

Kesimpulannya, perkembangan kanak-kanak pada tahap ini mengalami proses perkembangan fizikal
secara berbeza-beza disebabkan oleh faktor baka dan persekitaran.