OLEH:
BAB V
HUKUM OHM DAN PEMBAGI TEGANGAN
TUJUAN PERCOBAAN
1. Membuktikan hukum OHM.
2. Menghitung analisis rangkaian menggunakan analisis OHM.
3. Menerapkan pemakaian hukum OHM.
4. Menyelidiki pengaruh kedudukan variabel resistor terhadap tegangan jatuh.
5. Meneyelidiki pembagi tegangan pada rangkaian tak aberbeban dan berbeban.
DASAR TEORI
Bila ada 2 buah titik yang potensial yang berbeda, berarti kedua titik trsebut
mempunyai beda potensial. Bila kedua titik tersebut dihubungkan dengan
penghantar maka pada penghantar tersebut mengalir arus listrik. Besarnya arus
listrik tersebut tergantung dari besarnya beda potensial kedua titik tersebut dan
nilai tahanan penghantarnya.
Pada hukum Ohm dinyatakan bahwa besarnya arus listrik berbanding lurus
dengan beda potensial dan berbandingan terbalik dengan resistensi penghantarnya.
V
I=
R
Keterangan :
I = Arus listrik dalam ampere
V = Tegangan / beda potensial
dalam volt
R = Resistansi penghantar dalam
Ohm
Ket:
V2 tergantung dari harga R2 dan R3
It R1
V1 R2 V2
V2 = It . R2
V
3
It =
(RR)
1 2
V2 = It . R2
.
(V R
s 2
=
(RR)
1 2
.
(V R
s 2
=
(RR)
1 2
Ket :
V2 tergantung dari harga R2 dan R3
X
Vs
V0
Y
DAFTAR ALAT DAN BAHAN
GAMBAR RANGKAIAN
Vs
V
R1
(gambar 5.1)
V1
V1
R1
R2 V2
VS VR
V5 V2
R1 V 1
V5
V5 VR V
V0
R2 R3 R1 2
LANGKAH PERCOBAAN
1. Melakukan pengukuran arus dan tegangan seperti gambar rangkaian 5.1 untuk
harga VS = 10 volt, untuk RL = 220 Ω, 680 Ω, 4K7 Ω
Mencatat hasilnya dalam tabel 5.1.
2. Mengulangi percobaan rangkaian 5.1 untuk arus konstan sebesar I = 1 mA, I
=5 mA, I = 7,5 mA untuk RL = 220 Ω, 680 Ω, 4K7 Ω.
3. Memperhatikan power rating / batas maximum daya yang boleh diserap beban
untuk setiap resistor.
4. Menghubungkan rangkaian seperti gambar 5.2 untuk VS = 8 volt, mengukur V1
dan V2 dan catat hasilnya dalam tabel 5.3.
5. Menghubungkan rangkaian seperti gambar 5.3 untuk VS = 10 volt. Mengukur V0
dan Mencatat hasilnya dalam tabel 5.4.
6. Menghubungkan rangkaian sesuai gambar 5.4 untuk VS = 8 volt. Mengukur VO
dan mencatat hasilnya dalam tabel 5.5.
7. Menghubungkan rangkaian sesuai gambar 5.5 untuk VS = 10 volt.
Mengukur V1 dan V2 dan catat hasilnya pada tabel 5.6.
DATA PERCOBAAN
Tabel 5.1
RL I V Keterangan
220 Ω 45,453mA 10V
680 Ω 14,702mA 10V
4K7 Ω 2,128mA 10V
Tabel 5.2
I RL V Keterangan
220 Ω 221mV
1 mA 680 Ω 680.9mV
4K7 Ω 4,7V
220 Ω 1,1V
5 mA 680 Ω 3,4V
4K7 Ω 23,496V
220 Ω 1,65V
7,5 mA 680 Ω 5,1V
4K7 Ω 35,25V
Tabel 5.3
R1 Ω R2 Ω V1 V2
100 Ω 1kΩ 909,092 V 9,091 V
1 KΩ 1kΩ 5V 5V
Tabel 5.4
Posisi Potensiometer V1 (Volt) V2 (Volt)
Rac Rbc
2,8 KΩ 7,2 KΩ 2,8V 7,2V
5 KΩ 5 KΩ 5V 5V
10 KΩ 0 10V 976,573
4 KΩ 6 KΩ 4V 6V
4,5 KΩ 5,5 Ω 4,5V 5,5V
Tabel 5.5
R1 Ω R2 Ω R3 Ω Vo
100 Ω 220 Ω 100 Ω 4,074V
Tabel 5.6
Posisi Potensiometer R1 Ω V1 V2
Maksimum 100 10V 0V
Tengah-tengah 100 9,807V 193,2 mV
Minimum 100 11Uv 10V
Maksimum 470 10V 1,221uV
Tengah-tengah 470 6,736V 3,246V
Minimum 470 3,128uV 10V
ANALISA DATA
Tabel 5.1
1. Vs = 10 V
R = 220 Ω
I =…?
V =…?
Peny:
VS 10
I= = =0,045 A
R 1 220
Voutput = I.R
= 0.045 A . 220 Ω
= 9,9 V
2. Vs = 10 V
R = 680 Ω
I =…?
V…?
Peny:
VS 10
I= = =0,014 A
R 1 680
Voutput = I.R
= 0.014 A . 680 Ω
= 9,996 V
3. Vs = 10 V
R = 4700 Ω
I =…?
V =…?
Peny:
VS 10
I= = =0,0021 A
R 1 4700
Voutput = I.R
= 0.0021 A . 4700 Ω
= 9,964 V
Tabel 5.2
1. I = 1mA V = …?
R =220Ω
Penye =
V= I× R
= 1×220 Ω
= 220mV
2. I = 1mA V = …?
R =680Ω
Penye =
V= I× R
=1×680 Ω
=680mV
3. I = 1mA V = …?
R = 4K7Ω
Penye =
V= I× R
=1× 4 K 7 Ω
=4700mV
4. I = 5mA V = …?
R =220Ω
Penye =
V= I× R
=5 ×220 Ω
=1.100mV
5. I = 5mA V = …?
R =680Ω
Penye =
V= I× R
=5×680 Ω
=3.400mV
6. I = 5mA V = …?
R = 4K7Ω
Penye =
V= I× R
=5× 4 K 7 Ω
=23.5000mV
7. I = 7,5mA V = …?
R =220Ω
Penye =
V= I× R
=7,5 ×220 Ω
=1,650mV
8. I = 7,5mA V = …?
R = 680Ω
Penye =
V= I× R
=7,5 ×680 Ω
=5,100mV
9. I = 7,5mA V = …?
R = 4K7Ω
Penye =
V= I× R
=7,5× 4 K 7 Ω
=35,250mV
Tabel 5.3
1. Vs = 10 V
R1 = 100 Ω
R2 = 1kΩ
V1 = ….?
V2 = ….?
Peny :
Rt = 100 Ω + 1kΩ
= 1100 Ω
V
IR = Rt
10
= 1100
= 0.009 A
V1 = I. R1
= 0,009 . 100
= 0,9 V
V2 = I. R2
= 0,009 . 1000
=9V
2. Vs = 10 V
R1 = 470 Ω
R2 = 1kΩ
V1 = ….?
V2 = ….?
Peny :
Rt = 470Ω + 1kΩ
= 1470 Ω
V
IR = Rt
10
= 1470
= 0.0068 A
V1 = I. R1
= 0,0068 . 470
= 3,19 V
V2 = I. R2
= 0,0068 . 1000
= 6,8 V
3. Vs = 10 V
R1 = 1kΩ
R2 = 1kΩ
V1 = ….?
V2 = ….?
Peny :
Rt = 1kΩ + 1kΩ
= 2kΩ
V
IR = Rt
10
= 2000
= 0.005 A
V1 = I. R1
= 0,005 . 1000
=5V
V2 = I. R2
= 0,005 . 1000
=5V
Tabel 5.4
1. Vs = 10 V
Rac = 2,8 kΩ / 2800Ω
Rbc = 7,2 kΩ / 7200Ω
Peny :
Rt = Rac + Rbc
= 2800 + 7200
= 10.000 Ω
V
It = Rt
10
= 10000 = 0,001 A
V1 = I . Rac
= 0,001 . 2800
= 2,8 V
V2 = I . Rbc
= 0,001 . 7200
= 7,2 V
2. Vs = 10 V
Rac = 5 kΩ / 5000Ω
Rbc = 5 kΩ / 5000Ω
Peny :
Rt = Rac + Rbc
= 5000 + 5000
= 10.000 Ω
V
It = Rt
10
= 10000 = 0,001 A
V1 = I . Rac
= 0,001 . 5000
=5V
V2 = I . Rbc
= 0,001 . 5000
=5V
3. Vs = 10 V
Rac = 10kΩ / 10.000Ω
Rbc = 0 kΩ / 0Ω
Peny :
Rt = Rac + Rbc
= 10.000 + 0
= 10.000 Ω
V
It = Rt
10
= 10000 = 0,001 A
V1 = I . Rac
= 0,001 . 10.000
= 10 V
V2 = I . Rbc
= 0,001 . 0
=0V
4. Vs = 10 V
Rac = 4 kΩ / 4000Ω
Rbc = 6 kΩ / 6000Ω
Peny :
Rt = Rac + Rbc
= 4000 + 6000
= 10.000 Ω
V
It = Rt
10
= 10000 = 0,001 A
V1 = I . Rac
= 0,001 . 4000
=4V
V2 = I . Rbc
= 0,001 . 6000
=6V
5. Vs = 10 V
Rac = 4,5 kΩ / 4500Ω
Rbc = 5,5 kΩ / 5500Ω
Peny :
Rt = Rac + Rbc
= 4500+ 5500
= 10.000 Ω
V
It = Rt
10
= 10000 = 0,001 A
V1 = I . Rac
= 0,001 . 4500
= 4,5 V
V2 = I . Rbc
= 0,001 . 5500
= 5,5 V
Tabel 5.5
R3
1. R1 = 100Ω Vo= × VS
R 1+ R 2+ R 3
100
R2 = 220Ω = ×8
100+220+100
R3 = 100Ω = 1,90V
VS = 8 V
R3
2. R1 = 220Ω Vo= × VS
R 1+ R 2+ R 3
680
R2 = 4K7Ω=4700Ω = ×8
220+4700+680
R3 = 680Ω = 0,971V
VS = 8 V