A. Data Pengamatan
1. Pengukuran Hambatan Dalam Amperemeter
RB: 0,5 Ω
No Pengukuran Hambatan Pengukuran Bertahap dengan
. Langsung dengan Voltmeter hambatan RB
V(Voltmeter I(Amperemeter) I1(Ampere) I2(Ampere)
)
1. 0,030 0,250 0,300 0,270
2. 0,026 0,210 0,250 0,240
3. 0,022 0,180 0,210 0,205
4. 0,018 0,140 0,165 0,160
5. 0,014 0,110 0,120 0,110
Nst Voltmeter : 2 mV = 0,002 V
Nst Amperemeter : 10 mA = 0,01 A
2. Pengukuran Hambatan Dalam Voltmeter
RB: 27,3 kΩ
No Pengukuran Hambatan Pengukuran Bertahap dengan
. Langsung dengan Amperemeter hambatan RB
V(Voltmeter I(Amperemeter) V1(Volt) V2(Volt)
)
1. 1,30 0,000052 1,30 0,70
2. 1,15 0,000046 1,04 0,62
3. 0,95 0,000037 0,83 0,56
4. 0,75 0,000030 0,56 0,42
5. 0,55 0,000022 0,38 0,30
Nst Voltmeter : 0,1 V
Nst Amperemeter : 0,000002 A
Pengukuran Langsung Hambatan Dalam Amperemeter
V
RA=
I
V =R A I
Dengan y=bx+ a, maka y=V , b=R A ,dan x=I
Pengukuran Bertahap Hambatan Dalam Amperemter
Cara menghitung hambatan dalam, kita bisa menggunakan rumus sebagai
berikut :
I 1−I 2
RA= RB
I2
R A I 2=R B I 1−R B I 2
R A I 2+ R B I 2=RB I 1
I 2 ( R A + RB ) =R B I 1
RB
I 2= I
R A+ RB 1
Berdasarkan perbandingkan dengan persamaan y=a+bx, maka
RB
b=
R A+ RB
b R A + b RB =RB
R B ( 1−b )
RA=
b
Pengukuran Langsung Hambatan Dalam Voltmeter
V
RV =
I
V =R V I
Dengan y=bx+ a, maka y=V , b=RV ,dan x=I
Pengukuran Bertahap Hambatan Dalam Voltmeter
Sedangkan pada saat menghitung hambatan dalam voltmeter, rumus yang
digunakan adalah
V1
RV = R
V 1−V 2 B
R B V 1 =R V V 1−RV V 2
RV V 1−R B V 1=RV V 2
V 1 ( RV −R B ) =RV V 2
RV −RB
V 2= V
RV 1
n
Sb =S y
√ n ( Σ x 2 )−¿¿
2
¿
S RA=
√|
∂ RA
∂b b
S |
2
S RA=
√|
−RB
b2
Sb |
2
S RV =
√|
∂ RV
∂b b
S |
2
S RV =
√|
−R B
(1−b)2
Sb
|
Menghitung Hambatan dalam Amperemeter
a. Data ke 1
V
R A 1=
I
0,030V
¿
0,250 A
¿ 0,12 Ω
b. Data ke 2
V
R A 2=
I
0,026 V
¿
0,210 A
¿ 0,123809523 Ω
c. Data ke 3
V
R A 3=
I
0,022V
¿
0,180 A
¿ 0,122222222Ω
d. Data ke 4
V
R A 4=
I
0,018V
¿
0,140 A
¿ 0,128571428 Ω
e. Data ke 5
V
R A 5=
I
0,014 V
¿
0,110 A
¿ 0,127272727 Ω
Analisis ralat kuadrat terkecil
No . x=I ( A) y=V (V ) x2 y2 xy
1 0,250 0,030 0,0625 0,0009 0,0075
2 0,210 0,026 0,0441 0,000676 0,00546
3 0,180 0,022 0,0324 0,000484 0,00396
4 0,140 0,018 0,0196 0,000324 0,00252
5 0,110 0,014 0,0121 0,000196 0,00154
Σ
0,890 0,11 0,1707 0,00258 0,02098
2
Σ 0,7921 0,0121 0,02913849 0,0000066564 0,0004401604
n ( Σx y )− ( Σ x )( Σ y )
b=
n ( Σ x 2 )−¿ ¿
5 ( 0,02098 )−( 0,890 ) ( 0,11 )
¿
5 ( 0,1707 ) −( 0,7921 )
0,1049−0,0979
¿
0,8535−0,7921
0,007
¿
0,0614
¿ 0,114006515
R A =b=0,114006515 Ω
1
Sy=
√ n−2
¿¿
¿ √ 0,000000130293333
¿0,000360961678
n
Sb =S y
√ 2
n ( Σ x )−¿¿
¿
5
¿ 0,000360961678
√ 5 ( 0,1707 )−0,7921
5
¿ 0,000360961678
√ 0,8535−0,7921
5
¿ 0,000360961678
√ 0,0614
¿ 0,00325733116
S RA=Sb =0,00325733116 Ω
Sb 0,00325733116
Ralat relatif b= × 100% = = 2,86%
b 0,114006515
S RA 0,00325733116
Ralat relatif R A =¿ ×100 %= × 100 %=2,86 %(3 AP)
RA 0,114006515
Jadi, 𝑅A = ( 0,114 ± 0,00325) 𝛺 dengan ralat relatif sebesar 2,86 % (3 AP).
0.04
0.03
f(x) = 0.11 x + 0
0.03 R² = 1
0.02
0.02
0.01
0.01
0
0.1 0.12 0.14 0.16 0.18 0.2 0.22 0.24 0.26
5. Data Kelima
I 1−I 2
RA= Rb
I2
0,120−0,110
¿ 0,5
0,110
0,01
¿ 0,5
0,110
¿ 0,0454545455 Ω
n
Sb =S y
√ 2
n ( Σ x )−¿¿
¿
5
¿ 0,00860619
√ 5 ( 0,238225 )−( 1,092025 )
¿ 0,06113066
2
S RA=
−RB
b2 √|
Sb |
2
¿
√| −0,5
0,897325932
¿ 0,03796021 Ω
0,06113066
|
Sb 0,06113066
Ralat relatif b= ×100 %= × 100 %=6,81%
b 0,89732593
S RA 0,03796021
Ralat relatif : ×100 %= × 100 %=66,3 %( 3 AP)
RA 0,05721113Ω
Jadi, 𝑅A = (0,0572±0,0379 ¿ 𝛺 dengan ralat relatif sebesar 66,3% (3 AP).
0.25
0.2
0.15
0.1
0.05
0
0.1 0.15 0.2 0.25 0.3 0.35
3. Data ketiga
V
RV 3 =
I
0,95 V
¿
0,000037 A
¿ 25675,6757 Ω
4. Data keempat
V
RV 4=
I
0,75V
¿
0,000030 A
¿ 25000 Ω
5. Data kelima
V
RV 5 =
I
0,55V
¿
0,000022 A
¿ 25000 Ω
1
Sy=
√ n−2
¿¿
¿ √ 0,00019337
¿ 0,0139057542
n
Sb =S y
√ n ( Σ x 2 )−¿¿
¿
5
¿ 0,0139057542
√ 5 ( 0,000000007573 )−0,000000034969
5
¿ 0,0139057542
√ 0,000000037865−0,000000034969
5
¿ 0,0139057542
√ 0,000000002896
¿ 577,803639
S RV =Sb =577,803639Ω
Sb 577,803639
Ralat relatif b= ×100 %= ×100 %=2,31 %
b 24982,7348
S RV 577,803639
Ralat relatif = × 100 %= × 100 %=2,31 %(3 AP)
RV 24982,7348
Jadi, 𝑅V = ( 2,49 ± 0,577)×10 4 𝛺 dengan ralat relatif sebesar 2,31 %( 3 AP ).
1.4
0.8
0.6
0.4
0.2
0
0 0 0 0 0 0 0 0
1
Sy=
√ n−2
¿¿
1
¿
√ 3
|0,00308413|
¿ 0,03206311
n
Sb =S y
√ 2
n ( Σ x )−¿¿
¿
5
¿ 0,03206311
√ 5 ( 3,9185 )− (16,8921 )
¿ 0,04362913
2
S RV =
−R B
(1−b)2√|
Sb
|
2
¿
√| −27300
(1−0,42882535)2
0,04362913
2
|
¿
√| −27300
(0,57117465)2
0,04362913
|
2
¿
√| −27300
0,32624048
¿ 3650,9118948 Ω
0,04362913 |
Sb 0,04362913
Ralat relatif b= 100 %= ×100 %=10,1 %
b 0,42882535
S Rv 3650,9118948
Ralat relatif : ×100 %= ×100 %=7,63 % (3 AP)
RV 47796,238856
Jadi, 𝑅V = (4,77 ± 0,365 ¿ ×10 4 𝛺 dengan ralat relatif sebesar 7,63 % (3 AP).