Anda di halaman 1dari 5

BAB I I AKSARA BALI

Kompeténsi Dasar Indikator


3.2 Mengaplikasikan dan PERTEMUAN 1
mengimplementasikan penggunaan 3.2.1 Mengemukakan pengertian Aksara Bali
jenis-jenis aksara sesuai fungsi ( sesuai dengan fungsinya
Wresastra, Swalalita, Modre), pasang 3.2.2 Mengklasifikasi kanjenis-jenis Aksara
aksara Bali, Pasang Pageh, dalam Bali sesuai dengan fungsinya
suatu wacana beraksara Bali dan
Kaligrafi
4.2 Memproduksi wacana dan Kaligrafi 4.2.1Melengkapi penulisan kalimat dalam
dengan tema pewayangan aksara Bali

PAPLAJAHAN 3 AKSARA BALI MANUT KAWIGUNAN


3.1 Aksara Manut Kawigunan

Aksara inggih punika gambar suara utawi lambang suara.Manut Bapak Wayan Simpen AB,
ring bukunnyané sané mamurda Pasang Aksara Bali, Aksara punika wénten kalih warna inggih
punika :
 Aksara Suara (vokal)
 Aksara Wianjana (konsonan)

Salanturnyané manut ring kawigunanipun aksara punika kapalih dados tigang soroh luiripun :
 Aksara Wréastra inggih punika aksara sané kanggén nyuratang bahasa Bali lumrah,
upami : urak, pipil, pangéling-éling, miwah sané lianan. Wimba aksarane puniki inggih
punika Aksara suara miwah Aksara Wianjana
 Aksara Swalalita inggih punika aksara sané kanggén nyuratang Basa kawi, Jawi
Tengahan, Sanskerta. Upami : Kidung, Kakawin, Parwa, miwah Sloka. Akeh aksarane
wenten 47 inggih punika aksara suara 14 miwah aksara wianjana 33 aksara suara punika
taler dados pangangge suara tur madue suara kekalih sane kewastanin suara hreswa,
miwah dirga.
 Aksara Modré inggih punika aksara sané kanggén nyuratang indik kadiatmikan. Upami :
japa mantra miwah rerajahan.
Ring sajeroning papalihan aksara sané kamedalang olih Bapak Wayan Simpen, wénten
sujana sané tiosan taler ngamedalang papalihan aksara Bali. Manut Prof. Dr. I Gusti Ngurah
Bagus, sané mamurda ” Proses Pengolahan Daun Lontar Sebagai Bahan Baku Penulisan Aksara
Bali”, salanturnyané ngepah aksara punika manut fungsinyané, aksara Bali punika kaepah dados
kalih soroh, inggih punika:
 Aksara Biasa;
 Aksara Suci (Bagus , 1980:12).
Salanturnyané kepahan aksara punika katlatarang sakadi bagan ring sor puniki, sané kaketus
saking buku Prof. I Gst. Ngr. Nala :

Aksara Bali

Aksara Biasa Aksara Suci

Wreastra Swalalita Wijaksara Modre


(Ngurah Nala, 6:2006)
(Aksara (Aksara (Aksara (Aksara
Sehari- kesustrareraan swalalita + lukisan
hari) 18 Kawi) 47 aksara aksara amsa) magis)
aksara
3.1.1 Aksara Wreastra
Sané kaucap aksara biasa inggih punika Aksara Wreastra lan Aksara Swalalita. Kaucap
aksara biasa mawinan aksara-aksara punika sampun ketah kauningin lan kaanggén olih
masyarakat Baliné ring sajeroning nyurat aksara Bali.
A. Aksara Wreastra

3.1.2 Aksara Swalalita


Aksara Swalalita inggih punika Aksara Bali sané kaanggé nyurat Basa Kawi, Basa Kawi
Tengahan, lan Basa Sansekerta, minakadi kidung lan kekawin. Aksara Swalalita kaepah dados
Aksara Suara (huruf vocal) lan Aksara Wianjana (huruf konsonan).
A. Aksara suara (huruf vocal)

B. Aksara Wianjana (huruf konsonan)


Aksara Wianjana (huruf konsonan) kaepah dados limang warga aksara, minakadi: Kantia,
Talawia, Murdania, Dantia lan Ostia. Kepahan warga aksaranyané sakadi ring sor
Warga Aksara
Pedoman Pasang Aksara Bali, (2002.6)

3.1.3 Aksara Modré


Aksara Modré sané kaucap lukisan, mawinan aksara punika mawit saking pupulan
Aksara Swalalita sané kawewehin panganggé-panganggé aksara lan gambar, mawinan dados
“aksara mati“, sané méweh antuk ngwacén.Aksara Modré puniki kawigunannyané dados
lambang, simbol utawi nyasa,. kaanggén negesin watesan lan artos saking aksara Modré, manut
ring silih sinunggil kutipan saking pakar indik Aksara Modré, minakadi ring sor puniki:
“Aksara Modré inggih punika aksara sane kaanggen nyurat indik kadiatmikan, minakadi: japa,
mantra, prelambang (simbol) ring sajeroning upakara keagamaan, doa-doa lan ilmu gaib".
(Nyoman Kaler, tanpa angka tahun).

Manut Suasta, Ida Bagus Made (2002:39 ), Aksara Modré inggih punika Aksara Bali
sané ketah kaanggén nyurat téks-téks kebatinan sané madrué sifat magis, sané aksaranyané akéh
nganggén panganggé aksara lan lambang-lambang sané sampun wénten ring sajeroning
kebudayaan Bali.
Aksara Modré inggih punika aksara sané katutup antuk anusuara, sané méweh antuk
kawacén mawinan ngamolihang makudang-kudang pengangge minakadi:: busana/panganggé
aksara lan akéh variasinyané, sané nénten manut ring aturan tata bahasa Bali (Nala, I Gst
Ngurah, 2006:28).
Manut ring tigang bebaos ring ajeng, kawéntenan pematut indik aksara Modré, inggih
punika aksara sané akéh nganggén panganggé/busana aksara, aksara simbol lan madué sifat
kegaiban, sané nadosang aksara punika méweh antuk kawacén. Ring sajeroning kahuripan sosial
réligius masyarakat Bali sané sujati, utaminipun sapasira sané teleb melajahin aksara puniki,
patut kawantu antuk kamus utawi penuntun mangda prasida wikan ngwacen Aksara Modre
punika minakadi Lontar Krakah lan Iwa Griguh

Conto Modré :

Anda mungkin juga menyukai