Perencanaan
makan/terapi gizi
Latihan jasmani
Kunci keberhasilan terapi
gizi keterlibatan tim
Obat anti Diabetik & kesehatan terdiri dari :
insulin dokter, perawat, ahli gizi,
tenaga Kesehatan lain
Pemeriksaan gula (PERKENI 2021)
darah mandiri
Tu j ua n
ter a p i
g izi
Menentuka
Intervensi
n tujuan
Pengkajian Evaluas
Tahapa i
n Terapi
Gizi
Identifikas
i masalah
gizi
Informasi
PENGKAJI data lab
Ekonomi
AN (GD, Lemak
darah
Sosial
buday
a
Menentukan Tujuan
Perubahan
Kadar
Kebiasaan Kadar gula positif
makan darah untuk
lemak
perbaikan
darah
Petunjuk
gambaran
ttg gizi
Berapa banyak
Dasar informasi gizi
kebutuhan zat
gizi
Intervensi gizi
perencanaan
menu
perhitungan
Lanjutan
kalori, P, L
daftar bahan
mkn
penukar
Evaluasi
Glukosa
HbA1C LIPID
darah
TEKANAN FUNGSI
DARAH
GINJAL
KEBUTUHAN
ZAT GIZI
Kebutuhan zat gizi
• KARBOHIDRAT 45 – 65 %
• PROTEIN 10 - 20
%
• LEMAK 20 - 25
%
Kebutuhan
zat gizi
orang sehat
Gizi
Seimbang
Gula pasir diperbolehkan dalam
bumbu, sehingga diabetisi dapat
makan sama dengan makanan
anggota keluarga yang lain.
Pemanis Alternatif
• Berkalori: gula alkohol (sorbitol, mannitol,Xylitol) fruktosa
• Tak berkalori: aspartam, sakarin → tidak melebihi batas aman
PENGENDALIAN DIABETES MELITUS
3J
STATUS GIZI
Indeks Massa Tubuh (IMT)
Kalori Basal:
laki-laki : 30 kal x BBI
Perempuan : 25 kal x BBI
Koreksi :
Aktifitas
Umur
Stress Metabolik
Kehamilan/laktasi
Menghitung BB ideal
Faktor koreksi :
Umur > 40 th : - 5% x = … kkal (-)
kal.basal
• Aktifitas Bed rest: +10% x kal.basal = .... kkal (+)
Ringan + 20%
:
• BB gemuk : Sedang
- 20% x + 30% = .… kkal (-)
kal.basal - 10 %,
:
lebih + 20%: : + 40 %
kurang : Berat
• Stress metabolik:
+ (10-30%) x kal.basal = … kkal
(+)
Hamil trimester II –
= + 300 kalori
III
Laktasi = + 500 kalori
Total kebutuhan
= …… kkal
2
2
DAFTAR BAHAN MAKANAN PENUKAR
(Sumber: Waspadji, S dkk (2010). Daftar Bahan Makanan Penukar, Edisi ke 3, Balai Penerbit FKUI:
Jakarta )
Pengelompokkan Golongan Bahan Makanan
I. Penukar Karbohidrat
II. Penukar Protein Hewani
III. Penukar Protein Nabati
IV. Penukar Sayuran, (Gol A, B,C)
V. Penukar Buah
VI. Penukar Susu
VII. Penukar Minyak
VIII. Makanan Tanpa Kalori
Golongan I Sumber
Karbohidrat
1 Satuan Penukar :
175 kalori, 4 g protein, 40 g karbohidrat
KENTANG
BIHU URT = 2 bh sdg Berat
N =
URT = ½ gelas 210 g NASI PUTIH
Berat = 50 g
URT = ¾ gelas/ 5 sdm
Berat = 100 g
MAKARONI
NASI Tim URT = ½ gelas
URT = 2 gelas Berat Berat =
= 50 g
200 g
Golongan I Sumber
Karbohidrat
1 Satuan Penukar :
175 kalori, 4 g protein, 40 g karbohidrat
1 Satuan Penukar :
50 kalori, 7 g Protein, 2 g Lemak
1 Satuan Penukar :
75 kalori, 7 g Protein, 5 g Lemak
1 Satuan Penukar :
150 kalori, 7 g Protein, 13 g Lemak
Corned Beef
AYAM DENGAN
URT = 3 sdm
URT
KULIT = 1 ptg sdg
Berat = 55 g Berat = 40 g
Sosis
URT = 1 ptg
sdg Berat= 50 g 29
Golongan III Sumber Protein Nabati
1 Satuan Penukar :
75 kalori, 5 g Protein, 3 g Lemak,
7 g Karbohidrat
TEMP
URT E= 2 ptg sdg
TAH KACANG Berat = 50 g
URT = 1U bh besar URT
HIJAU= 2 sdm
Berat = 110 g Berat = 20 g 30
Golongan IV
Sayuran
Sayuran gol. A bebas dimakan,
kandungan kalorinya kecil sehingga dapat
diabaikan.
SELADA
GAMBAS
(OYONG) JAMUR KUPING
SEGAR
LABU AIR
SELADA AIR KETIMUN
LOBAK TOMAT 31
Golongan IV
Sayuran
Sayuran B
1 Satuan Penukar 100gram (1 gelas) 25 kalori, 1gram
Protein, 5gram KH
BROKOLI BUNCIS
BAYAM URT = 1 gelas
URT =1
URT = 1 gelas Berat = 100 g
Berat = 100 g Berat = 100 g
gelas
BROKOLI BUNCIS
BAYAM
33
Golongan IV Sayuran
Sayuran C
1 Satuan Penukar = 100 g (1 gls)
50 kalori, 3 g Protein,10 g Karbohidrat
TAUGE KACANG
BUAH MELINJO KEDELAI KAPRI
URT = 1 gelas URT = 1 gelas URT = 1 gelas
Berat = 100 g Berat = 100 g Berat = 100 g34
Golongan V Buah
dan Gula
1 Satuan Penukar :
50 kalori , 12 gr Karbohidrat
ANGGUR DURIAN
APEL
URT = 2 bj
URT = 1 bh URT = 20 bh sdg besar Berat = 35
Berat = 85 g Berat = 165 g g
35
Golongan V Buah
dan Gula
1 Satuan Penukar :
50 kalori , 12 g Karbohidrat
KEDONDONG PEPAY
JERUK
URT = 2 bh sdg URT A= 1 ptg
URT = 1 bh sdg
Berat = 120 g besar
Berat = 110 g
Berat = 110 g
PISANG LECI
URT = 1 bh URT = 10 bh
Berat = Berat = 75 g
50 g 36
Golongan V Buah
dan Gula
1 Satuan Penukar :
50 kalori , 12 g Karbohidrat
SEMANGKA SALAK
URT = 1 bh URT = 2 bh
besar sdg
Berat = 180 g Berat = 100 g
GULA PASIR
MADU URT = 1 sdm
URT = 1 sdm Berat = 13
Berat = 10g 37
g
Golongan VI Susu
Susu Tanpa Lemak
1 Satuan Penukar :
75 Kalori , 7 g Protein, 10 g Karbohidrat
39
Golongan VI Susu
Susu Tinggi Lemak
1 Satuan Penukar :
150 Kalori , 7 gr Protein,
10 gr Lemak, 10 gr Karbohidrat
40
Golongan VII Minyak/Lemak
41
Golongan VII Minyak /
Lemak
Lemak Jenuh
1 Satuan Penukar :
50 Kalori , 5 g Lemak
MINYAK
KELAPA
URT =5
Berat = 1 gsdt KELAPA SANTAN
PARUT URT = 1/3 gelas
URT = 2 sdm Berat = 40 g
Berat = 15 g
MENTEGA
URT = 1 sdt KELAPA
Berat =5g URT = 1 ptg kcl
Berat = 15 g
Golongan VIII Makanan Tanpa Kalori
CUKA
AIR MINERAL
KOPI TEH
Makanan komersial untuk Diabetisi
IN DEK S GLIK E M IK
DAN BE B AN G LIK E M I K
INDEKS GLIKEMIK
70 /tinggi
57/sedang
10/rendah
BEBAN GLIKEMIK
1/22/22
Contoh Hidangan untuk
Diabetisi
1/22/22
CONTOH MENU 1500 KALORI
Soyjoy
TERIMA KASIH SEMOGA MANFAAT