Anda di halaman 1dari 28

KELAS TAJWID

PERTAMA
DISEDIAKAN OLEH : MAISARAH SOFRI
(13/9/21)
PENGENALAN
ILMU TAJWID
Pengertian / Tujuan / Hukum
PENGENALAN ILMU TAJWID
PENGERTIAN TAJWID

● Tajwid dari segi bahasa bermaksud memperelokkan atau memperindahkan.


● Dari segi istilah, Tajwid bererti mengeluarkan huruf dari tempatnya dengan memberikan hak sifat-sifat
yang dimilikinya.
Ringkasnya, ilmu tajwid adalah ilmu tentang cara membaca Al-Quran dengan baik dan betul.

TUJUAN MEMPELAJARI ILMU TAJWID


Untuk dapat membaca ayat suci Al-Qur’an secara fasih (betul/benar), lancar, serta dapat memelihara lidah
dari kesalahan-kesalahan ketika membaca al-Qur’an.

HUKUM MEMPELAJARI ILMU TAJWID


● Hukum mempelajari Ilmu Tajwid adalah Fardhu Kifayah.
● Hukum mengamalkan tajwid di ketika membaca Al-Quran adalah Fardhu ‘Ain.
ISI KANDUNGAN

APA ITU SIFAT HURUF? SIFAT-SIFAT BERLAWANAN SIFAT-SIFAT TUNGGAL


5 pasangan : Ada 7 :
Dari segi Bahasa dan Istilah Ilmu Tajwid
Al-Jahr – Al-Hams As-Safir, Al-Qalqalah,
Al-Syiddah – Al-Rakhawah Al-Liin, Al-Inhiraf, At-
Al-Isti’la – Al-Istifal Takrir, At-Tafasysyi, Al-
Al-Itbaq – Al-Infitah Istitolah
Al-Izlaq – Al-Ismat

MAKHRAJ LATIHAN
Pengertian Makhraj
Bahagian Makhraj
Makhraj Halqi
(Kerongkong)
SIFAT MENURUT BAHASA
Keadaan atau rupa khas kepada sesuatu benda, orang dan lain-lain untuk
dikenali, seperti : Hitam, pandai, rajin dan sebagainya.

MENURUT ISTILAH
Cara menekan/menyekat udara ketika bunyi huruf dilafazkan, sama ada nyaring,
lembut, kuat dan sebagainya.

5 PASANGAN SIFAT BERLAWANAN


7 SIFAT TUNGGAL (TANPA LAWAN)
SIFAT-SIFAT BERLAWANAN
1. AL-JAHR (‫ )اﻟَﺟﮭُر‬- AL-HAMS (‫س‬
ُ ‫)اﻟَﮭْﻣ‬
NYARING LAWANNYA SEMBUNYI

ّ ِ ‫ )اﻟ‬- AL-RAKHAWAH (ُ ‫) اﻟﱠرَﺧﺎَوة‬


2. AS-SYIDDAH (ُ ‫ﺷد ﱠة‬
KUAT LAWANNYA LEMBUT

3. AL-ISTI’LA (‫ – ) اﻻْﺳِﺗْﻌَﻼُء‬AL-ISTIFAL (‫)اِﻻْﺳِﺗَﻔﺎُل‬


MENINGGI LAWANNYA MERENDAH

ْ ‫ – )اِﻹ‬AL-INFITAH (‫ح‬
4. AL-ITBAQ (‫طَﺑﺎُق‬ ُ ‫)اﻻْﻧِﻔﺗَﺎ‬
MENUTUP LAWANNYA MEMBUKA

5. AL-IZLAQ (‫ – )اِﻹْذَﻻُق‬AL- ISMAT (‫ت‬


ُ ‫ﺻَﻣﺎ‬
ْ ‫)اِﻹ‬
MELEPAS LAWANNYA TERTEGAH
1. AL- JAHR DAN AL-HAMS

AL-JAHR : Nyaring / Jelas.

Dari segi Istilah Ilmu Tajwid : mencegah/menahan


Huruf Al-Jahr (19)
keluarnya nafas semasa melafazkan huruf disebabkan
tekanan yang kuat pada makhrajnya. ‫ﺐ‬
َ َ‫َﻋﻈُﻢَ َﻭْﺯﻥُ ﻗَﺎِﺭﺉٍ ِﺫﻱْ َﻏﺾﱟ ﺟِﺪﱟ ﻃَﻠ‬

AL-HAMS : Sembunyi.
Huruf Al-Hams (10)
Dari segi Istilah : menghembuskan nafas ketika
melafazkan huruf. ‫ﺖ‬
َ َ‫ﻓَﺤَﺜﱠﻪُ ﺷَﺨْﺺٌ ﺳَﻜ‬
2. AS-SYIDDAH DAN AL-RAKHAWAH
AS-SYIDDAH: Kuat.
Huruf AS-Syiddah (8)
Dari segi Istilah Ilmu Tajwid : menahan sejenak suara
ditempat keluarnya huruf, kemudian melepaskannya
disebabkan makhrajnya yang kuat
‫ﺖ‬
ْ َ‫ﺃَﺟِﺪْ ﻗِﻂﱠ ﺑَﻜ‬

AL-RAKHAWAH: Lembut.
Huruf Al-Rakhawah (16)
Dari segi Istilah : melepaskan suara ketika
melafazkannya disebabkan tekanan yang lemah pada ‫ﺚ ﺣَﻆﱠ ﻓّﺾﱠ ﺷُْﻮﺹٍ َﺯﻱَ ﺳَﺎٍﻩ‬
‫ﺧُْﺬ َﻏ ﱠ‬
makhrajnya

AT-TAWASSUT : Sederhana/Pertengahan.
Huruf Al-Tawassut (5)
Dari segi Istilah : sebutan hurufnya di antara sifat
syiddah dan rakhawah. Tidak keseluruhan suaranya ‫ﻟِﻦْ ُﻋﻤَْﺮ‬
tertahan dan tidak keseluruhannya terlepas.
3. AL- ISTI’LA DAN AL-ISTIFAL

AL-ISTI’LA : Meninggi / Menaik

Dari segi Istilah Ilmu Tajwid : mengangkat sebagian


Huruf Al-Isti’la (7)
besar pangkal lidah ke langit-langit semasa
menyebutnya. ْ‫ﺿْﻐﻂٍ ﻗِﻆ‬
ّ ‫ﺧُﺺﱠ‬

AL-ISTIFAL : Menurun / merendah


Huruf Al-Istifal (22)
Dari segi Istilah : sebagian besar pangkal lidah tidak
terangkat ke langit-langit ( merendah ke bawah ) Selain Huruf-huruf di atas
semasa menyebutnya.
4. AL- ITBAQ DAN AL-INFITAH

AL-ITBAQ : Menutup.

Dari segi Istilah Ilmu Tajwid : Menutup dua sisi (keliling)


Huruf Al-ITBAQ (4)
lidah sehingga bertemu dengan langit-langit ketika
menyebutkan huruf.
َ‫ﻀﻄَﻆ‬
ْ ‫ﺻ‬
َ

Bacaannya lebih kuat daripada Isti’la.

AL-INFITAH : Membuka.
Huruf Al-INFITAH (25)
Dari segi Istilah : Tidak melengkung keliling lidah ke
langit-langit. Selain Huruf-huruf di atas.
5. AL-IZLAQ DAN AL-ISMAT

AL-IZLAQ : Melepas / Tergelincir.

Dari segi Istilah Ilmu Tajwid : menyebut hurufnya


Huruf Al-IZLAQ (6)
dengan lancar.
‫ﺐ‬
‫ﻓَﱠﺮ ِﻣﻦْ ﻟُ ﱢ‬
Disebabkan huruf-hurufnya adalah yang makhrajnya
adalah hujung lidah dan dua bibir mulut

AL-ISMAT : Tertegah
Huruf Al-ISMAT (23)
Dari segi Istilah : berat dan susah untuk menyebutnya
kerana jauh dari hujung lidah dan kedua bibir. Selain Huruf-huruf di atas
SIFAT-SIFAT TUNGGAL

2. AL- 3. AL-LIN
1. AS-SAFIR 4. AL-INHIRAF
QALQALAH
( ‫ﺼِﻔﯿﺮ‬
َ ‫) اﻟ‬ ( ‫) اﻟ ِﻠّﯿﻦ‬ ( ‫) اﻻْﻧِﺤَﺮاف‬
( ‫) اﻟﻘَْﻠﻘَﻠَﺔ‬

6. AT- 7. AL-
5. AT-TAKRIR TAFASYSYI ISTITOLAH

( ‫) اﻟﺘ ﱠْﻜِﺮﯾﺮ‬ ( ‫ﺸﻲ‬


ّ ِ َ‫) اﻟﺘ َﻔ‬ َ ‫) اﻻْﺳِﺘ‬
( ‫ﻄﺎﻟَﺔ‬
1. AS-SAFIR (BERSIUL/ BERDESIR)
Menyebut hurufnya dengan bunyi berdesir. Hurufnya tiga :

‫ﺱﺹﺯ‬

2. AL-QALQALAH (BERGERAK-GERAK / GEMENTAR)


Membuat pantulan di akhir sebutan huruf-huruf qolqolah yang bertanda
sukun (mati). Hurufnya ada 5:
ٍ‫ﺐ ﺟَﺪ‬
ُ ْ‫ﻗُﻄ‬
Qalqalah tebahagi kepada 2 :
1. Qalqalah Sughra (Qalqalah Kecil): 2. Qalqalah Kubra (Qalqalah Besar):
Huruf-huruf Qalqalah yang aslinya Huruf-huruf Qalqalah yang berbaris di akhir kalimah,
diwakafkan maka diberi tanda sukun mendatang
bertanda sukun.
(bukan sukun asli)

‫ﺘ"(ﻐﻮﻥﹶ‬-‫ ﻳ"ﺒ‬، ‫"ﻌﻠﹸﻮﹶﻥ‬-‫ ﻳ"ﺠ‬، ‫ﻳ"ﹾﻘﻄﹶ(ﻌﻮﹶﻥ‬ -‫ﺣ";ﻤﻴﺪ‬- 8‫ ﺣ"ﻤ;ﻴﺪ‬، -‫ﹺﺮﺝ‬-‫ – (ﻣﺨ‬8‫ﹺﺮﺝ‬-‫(ﻣﺨ‬


3. AL-LIN (LUNAK / LEMBUT)
Menyebut hurufnya dengan lembut. Hurufnya Dua :
‫ ﻭ‬dan ‫ ﻱ‬bertanda mati dan huruf sebelumnya berbaris atas
‫ﻞ‬-‫ ﺍﻟﻜﹶﻴ‬، ‫ﺕ‬
( ‫ﻮ‬-‫ ﺍﹶﳌ‬، ‫ﻚ‬
" -‫ ﺇﹺﻟﹶﻴ‬، ‫ﻡ‬8‫ﻮ‬-"‫ﻧ‬

4. AL-INHIRAF (MELENCONG)
Menyebut hurufnya dengan melencong makhrajnya ke makhraj lain. Hurufnya Dua :
‫ﺭ‬،‫ﻝ‬
Huruf ‫ ر‬melencong makhrajnya pada makhraj ‫ل‬
Huruf Lam melencong makhrajnya pada makhraj huruf ‫ن‬
5. AT-TAKRIR (BERULANG-ULANG)
Menyebut hurufnya dengan keadaan hujung lidah bergerak berulang-ulang dan bergetar.
Hurufnya satu : ‫ﺭ‬

6. AT-TAFASYSYI (BERHAMBURAN)
Semasa menyebut hurufnya berhamburan angin antara gigi depan dan
langit-langit). Hurufnya ada 1: ‫ﺵ‬

7. AL-ISTITOLAH (BERPANJANGAN)
Makhraj hurufnya berpanjangan iaitu dari tepi pangkal lidah hingga tepi
hujung lidah. Hurufnya ada 1:
‫ﺽ‬
MAKHRAJ HURUF
Pengertian / Bahagian makhraj
PENGERTIAN MAKHRAJ

Makhraj adalah daripada


perkataan Bahasa Arab
(Kharaja) yang bermaksud
keluar.

Kharaja = Keluar
Makhraj = Tempat Keluar

Ini bermakna, Makraj Huruf =


Tempat Keluar Huruf
Bahagian-bahagian Makhraj (5)

MAKHRAJ UMUM
1. Bahagian Kerongkong (3) ‫اﻟﺤﻠﻖ‬

2. Bahagian Rongga Mulut (1 )‫اﻟﺠﻮف‬

3. Bahagian Lidah (10) ‫اﻟﻠﺴﺎن‬

4. Bahagian Bibir Mulut (2)‫اﻟﺸﻔﺘﺎن‬

5. Bahagian Hidung (1) ‫اﻟﺨﯿﺸﻮم‬

MAKHRAJ KHUSUS DIPECAHKAN MENJADI SEBANYAK 17


MAKHRAJ PECAHAN
MAKHRAJ HALQI
PA
NG HU
KA JU
L N G 3 PECAHAN

PANGKAL
KERONGKONG
TE (‫ء‬،‫)ه‬
N GA
H TENGAH
KERONGKONG
(‫ع‬،‫)ح‬
HUJUNG KERONGKONG
( ‫ خ‬،‫) غ‬
LATIHAN
NYATAKAN MAKHRAJ & SIFAT-SIFAT BAGI HURUF INI
JAHR HAMS

SYIDDAH RAKHAWAH

ISTI’LA ISTIFAL
&‫ﺴﻦ‬
& ‫ﺣ‬$‫ﺃﹶ‬
ITBAQ INFITAH

IZLAQ ISMAT

MAKHRAJ TENGAH KERONGKONG


JAHR HAMS

SYIDDAH RAKHAWAH

ISTI’LA ISTIFAL
‫ﺃﹶﹾﻏﻼﹶﻻﹰ‬
ITBAQ INFITAH

IZLAQ ISMAT

MAKHRAJ HUJUNG KERONGKONG


JAHR HAMS

SYIDDAH RAKHAWAH

ISTI’LA ISTIFAL
‫ﺧ&ﻮﺍﻥ‬$‫ﺇﹺ‬
ITBAQ INFITAH

IZLAQ ISMAT

MAKHRAJ HUJUNG KERONGKONG


JAHR HAMS

SYIDDAH RAKHAWAH

ISTI’LA ISTIFAL
‫ﻫﻦﹺ‬$7‫ﹺﺑﺎﻟﺪ‬
ITBAQ INFITAH

IZLAQ ISMAT

MAKHRAJ PANGKAL KERONGKONG


JAHR HAMS

SYIDDAH RAKHAWAH

ISTI’LA ISTIFAL
‫<ﻴ<ﻬﻢ‬$‫&ﺳﻌ‬
ITBAQ INFITAH

IZLAQ ISMAT

MAKHRAJ
JAHR HAMS

SYIDDAH RAKHAWAH

ISTI’LA ISTIFAL
‫ﻣ&ﹾﺄ&ﻭﻯ‬
ITBAQ INFITAH

IZLAQ ISMAT

MAKHRAJ
‫ﺟﺰﺍﻛﻢ ﺍﷲ ﺧﲑ ﺍﳉﺰﺍء‬
‫ﻋﻠﻰ ﺣﺴﻦ ﺍﺳﺘﻤﺎﻋﻜﻢ‬
‫~‪SEMOGA BERMANFAAT‬‬
RUJUKAN

Haji Abdul Qadir Leong (1998), Tajwid Al-Qur'an Rasm 'Uthmani. Kuala
1. Lumpur : Pustaka Salam Sdn Bhd.

2. https://luruilmu.com/sifat-sifat-huruf-hijaiyah-dalam-ilmu-tajwid/

3. https://celikalquran.com/apa-itu-makhraj-huruf/

Anda mungkin juga menyukai