Anda di halaman 1dari 6

SUBAKTI RING CATUR GURU

Inggih ida dané sinareng sami, utamané majeng ring panuréksa sané dahat

kusumayang titiang, para guru sané wangiang titian. Sadurung titian ngawitin

pidartané puniki, ngiring sareng sami nyakupang kara kalih nyinahang rasa

angayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning

pasuécan Ida, titiang ping kalih ida dané sareng sami prasida masadu ajeng

ring galahé sané becik sakadi mangkin. Dumadak sareng sami prasida

ngamangguhang karaha- jengan, labda karya, sidaning don. Ngiring astiti

bakti ring Ida, majalaran antuk pangastungkara. “Om Swastyastu”

Inggih maduluran pangastungkara druéné mogi-mogi Ida Sang Hyang

Parama Kawi sih kinasih nyuécanin, mangda ida dané sida ngamolihang

karahajengan. Sakémaon banget lungsur titiang geng rena si- nampura riantuk

kanambetan titiang kalintang pra-sangga, purun nglangkungin linggih ida

danéné jagi maatur amatra indik “Subakti Ring Guru”. Inggih, sané mangkin

lanturang titiang, para pamilet sinareng sami, sajeroning maosang indik

subakti ring guru, mangda janten i raga prasida nyinahang pangubakti ring

linggih sang maraga guru, sapatutné i raga uning sang sapasira kémanten sané
kabaos pinaka guru. Sane kabaos guru ri sajeroning sastra suci, inggih punika

wenten kaucap ring Lontar Pancasika sekadi puniki:

Gurucucrusa, bhakti ting guru, guru

Ngaranya, wang awreddha, tapowreddha,

Jnanawreddha. Wang awreddha . ng. sang

matuha ring wayah, kadyanganing bapa, ibu,

pangjyan, nguniweh sang sumangaskara

rikita, tapowreddha .ng. sang matuha ring

brata. Jnanawreddha .ng. sang matuha ring aji.

Artinya :

Guru Susrusa berarti sujud bakti terhadap Guru. Guru namanya orang yang

sudah Awerddha , Tapowreddha dan Jnanawreddha. Orang Awreddha

namanya orang yang lanjut usinya sebagai Bapa, Ibu, orang yang mengajar

(Pangjyan) terlebih orang yang mentasbihkan (Sumangas Kara) kamu.

Tapowreddha sebutanya orang yang lanjut (tua dan matang) didalam brata.

Jnanawreddha namanya orang yang lanjut (tua dan matang) didalam ilmu

pengetahuan.

Selain itu, terdapat pula sastra suci yang menyebutkan bahwa yang disebut

dengan guru ada empat banyaknya, yakni yang kita kenal sebagai Catur Guru
Manawita ida dané sampun sauninga ring catur guru, patpat sang sané kabaos

guru, sané gumanti patut baktinin. Inggihan punika kaping siki, sang maraga

guru rupaka, I Biang kalawan I Aji. Akéh karasa piutang I ragané marep ring

linggih danéné, ngawit saking ngembasang saking sajeroning garba ngantos

wéntené sakadi mangkin, wantah sangkaning guru rupaka, sané ngupapira i

raga sinareng sami, tan su- jengan, labda karya, sidaning don. Ngiring astiti

bakti ring Ida, majalaran antuk pangastungkara. rud-surud kinasih danéné.

Sangkaning asapunika wénten kabaos ”Nora ana sih, angluihaken sih, ikang

artanaya”. Nénten ja wénten sané prasida nga- sorang kaluihan tresnan sih I

Rerama marep ring pianaknyané, mawinan asapunika i raga patut nglak-

sanayang piteket-piteket, pawarah-warah danéné, maka cihna i raga

nyalanang sasananing pianak tur nyihnayang rasa bakti ring linggih danéné,

samaliha nénten dados tungkas, tulak ring pituduh rerama.

Kaping kalih, sang maraga guru pangajian, boya ja wénten tios wantah para

guru ring sekolahan. Patut pisan taler nyinahang pangubakti ring linggih ida,

bilih-bilih i raga pinaka sisia sakadi mangkin. Pangubaktin ragané marep ring

linggih idané kalintang andap pisan yan imbangang ring kalascarian danéné

suéca ngicénin kaweruhan pinaka bekel nincapang kauripan kawekas ring


jagat puniki. Sané kaping tiga, sang maraga guru wisésa, pamerintah kabaos

sakadi mangkin. Sang sane ngaryanin uger-uger, manawi yan ring désa

pakraman kabaos awig-awig sané nyandang pisan tinutin, duaning awig-awig

sané kakardinin punika pinaka sasuluh sepat siku siku rikalaning ma-

pidabdab ngamargiang parilaksana. Parilaksana nénten satata ngulurin indria,

ngulurin manah, mapan ikang manah tan adué tepi, doh para i raga prasida

nginutin. Ring Sarasamucaya sloka 80 Wénten kabaos ”Apan ikang manah

ngaranya, ya ika wit ring indrya, maprawérti, ta ya, ring suba asuba karma,

matangian ikang manah juga prihen kahretanya sakareng”. Tegesipun, sané

kabaos manah wantah maka pangawit pawetuan parilaksana becik lan kaon,

punika ngawinang saking mangkin, i raga mangda prasida ngeret sané kabaos

manah. Watesin manah punika, laksanayang antuk awig-awig utawi aturan-

aturan, pinaka cihna i raga subakti ring guru wisésa mangdané sinareng sami

nemu karaha- jengan lan kerta raharja.

Kaping pat, wantah ida sang maraga guru Swadyaya, Ida Sang Hyang Widi

Wasa. Wéntené i raga sakadi mangkin wantah sangkaning Ida sané ngicén

pangurip, patut pisan i raga satata éling mangubakti ring linggih Ida, satata

ngastiti nunasang mangda Ida satata lédang mapaica karahayuan,


karahajengan jagaté sami. I raga para sisia patut pisan satata éling ring

linggih Ida, malarapan antuk teleb malajahang angga sané pinih utama tur

sakala kanggén cihna pangubakti ring linggih Idané. Mapan teleb malajah,

punika sampun marupa swadarmaning sisia. Ring Arjuna Wiwaha wénten

kabaos ”Wyapi wyapaka sarining parama tatwa, durlaba kita” Ida Sang

Hyang Widi nyusup ring sarwa bawa, taler pinaka sarining tatwa utama. Ring

sajeroning malajah nyujur kaweruhan taler kanggén jalaran nyujur genah Ida

Sang Hyang Widi Wasa. Inggih ida dané taler para sameton sinareng sami,

mangkin patut pisan satata subakti ring guru, napi malih kawéntenan i ragané

dados sisia patut pisan ngelarang pangubakti ring linggih sang maraga guru,

nincapang pangweruhan sane utama, sakéwanten ri sampuné ngamolihang

pan- gweruhan, ngiring anggén kaweruhan punika nincapang kauripan

mangda maguna ring angga miwah parajana sinamian. ”Wyar tékang japa

mantra yan kalimur déning rajah muang tamah”. Yadiastun uning ring

pangweruhan, sakéwanten rajah tamah kantun kaliput jroning angga tan

paguna kabaos punika.

Pupuh Adri (geguritan Putra Sesana)

Ené ada tingkah tekén guru,

Eda pisan tulak,


Ring sang guru maka sami,

Guru rupaka pamucuk,

Guru waktra pacing sungsung,

Katiga guru wisésa,

Eda bani ampah murug,

Apang eda kena tulah,

Tulah hidup jelé pisan

Inggih, makadi asapunika kéwanten prasida antuk titiang ngaturang, dumogi

atur titiang wénten pikenohipun, tur mawanti-wanti titiang nunas nga- turang

geng rena sinampura ri pét wénten atur titiang tan manut ring arsa tan

nginutin sasuduk basa punika wantah riantukan kanambetan titiang kalintang.

Pinaka panguntat puputang titiang antuk parama santi ”Om Santih, Santih,

Santih, Om

Anda mungkin juga menyukai