Diterjemahkan dari Bahasa Inggeris ke Bahasa Melayu - www.onlinedoctranslator.

com

Kepa
pic ▶ Taktik untuk
da6 Menjadi
Pemimpin
Memperkasa
HASIL PEMBELAJARAN
Pada akhir topik ini, anda seharusnya dapat:
1. Huraikan apa itu pemerkasaan;
2. Terangkan bagaimana pemerkasaan digunakan untuk pendidikan
dan nyatakan halangan semasa melaksanakannya;
3. Jelaskan sebab mengapa pemerkasaan gagal direalisasikan dalam
sektor pendidikan;
4. Kenal pasti ramuan untuk pemerkasaan yang berjaya; dan
5. Nyatakan dengan tepat isu-isu yang dihadapi oleh pemimpin
dalam pengendalian organisasi mereka.

▶PENGENALAN
Organisasi alaf baru memerlukan seorang pemimpin yang memberi kuasa
kepada orang bawahannya untuk melaksanakan tugas dan tanggungjawab
pelbagai tugas mereka dengan berkesan. Dalam era di mana orang yang
mempunyai diploma dan ijazah pendidikan tinggi berada dalam kelimpahan
dan dengan kebangkitan birokrasi yang lebih telus, kebanyakan kakitangan
adalah eksekutif yang terlatih. Para eksekutif ini mampu dan bersedia untuk
memikul lebih banyak tanggungjawab dan pelbagai tugas. Pada masa lalu, akan
ada juru stenografi untuk menaip dan mengambil imlak daripada bos dan peon
untuk menjalankan tugas biasa seperti mengepos surat dan membersihkan meja
bos. Sekarang para eksekutif
140 ▶ TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA

bersedia memikul tanggungjawab untuk melaksanakan tugas mudah ini serta

menganalisis masalah dan membuat keputusan untuk organisasi. Keupayaan ini
adalah aset kepada organisasi, dan keupayaan ini dicapai melalui proses
pemerkasaan anggota kakitangan.

6.1 DEFINISI PEMERKASAAN

Pemerkasaan, walaupun digunakan terutamanya dalam literatur tentang
pemerkasaan guru, juga boleh ditakrifkan sebagai:

(a) Peluang yang dimiliki oleh pelajar untuk autonomi, pilihan,

tanggungjawab, dan penyertaan dalam membuat keputusan dalam
organisasi (Lightfoot, 1986).

(b) Jenkins (1988) menyatakan „Untuk memperkasakan orang lain ialah

memberi bahagian pemegang kepentingan dalam pergerakan dan hala tuju
perusahaan‰ (ms 149).

Jenkins (1988) dan Short dan Greer (1989) bersetuju bahawa pelajar yang dapat
memulakan dan melaksanakan idea-idea baru dengan penglibatan dalam
membuat keputusan harus, seterusnya, mengambil tanggungjawab yang lebih
untuk pembelajaran mereka dan mempamerkan tahap penglibatan pengalaman
pembelajaran yang lebih tinggi.

Secara tradisinya, pelajar menjadi pendengar yang pasif kepada apa yang guru
katakan dan hasil daripada tradisi ini, pelajar terlepas sedikit demi sedikit
dengan apa yang berlaku di banyak bilik darjah. Mereka mungkin menjadi tidak
bermotivasi dan sedikit pembelajaran akan terhasil. Dengan pemerkasaan
pelajar, pembelajaran akan diserahkan kepada pelajar dan ini akan
membebaskan mereka daripada belenggu bilik darjah, dan hasilnya, mereka
boleh mencapai lebih daripada apa yang guru boleh berikan. Guru akan menjadi
agen perubahan, dan pemudah cara proses pembelajaran pelajar.

Zimmerman dan Rappaport (1988) menyifatkan pemerkasaan sebagai satu

konstruk yang menghubungkan kecekapan dan kebolehan peribadi dengan
persekitaran yang memberi peluang untuk pilihan dan autonomi dalam
menunjukkan kecekapan tersebut. Dunst (1991) mencadangkan bahawa
pemerkasaan terdiri daripada dua isu:

(a) Pengalaman yang membolehkan, disediakan dalam organisasi yang

memupuk autonomi, pilihan, kawalan dan tanggungjawab; dan

(b) Benarkan individu itu memaparkan kecekapan sedia ada serta mempelajari
kecekapan baharu yang menyokong dan mengukuhkan fungsi.
 TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI SEORANG YANG MEMPERKASAKETUA ◀
141

Biladua isu yang disebutkan di sini menjadi dibenarkan, maka pemerkasaan

akan membawa yang terbaik daripada semua orang dalam organisasi sekolah.
Guru menjadi lebih berani untuk bereksperimen dengan kemahiran dan
kepakaran mereka untuk menghasilkan hasil yang lebih baik daripada kalangan
pelajar. Pelajar pula akan meningkatkan keupayaan mereka untuk
mempamerkan kecekapan mereka yang akan mengukuhkan lagi kapasiti mereka
untuk menghasilkan yang terbaik.

6.2 PEMERKASAAN DALAM PENDIDIKAN

Pemerkasaan ialah perkataan yang dianggap sebagai tongkat „ajaib‰ untuk
pembaharuan pendidikan pada tahun 1980-an. Dari perspektif sejarah, kedua-
dua pemerkasaan dan pembuatan keputusan partisipatif adalah sinonim tetapi
sebenarnya ia adalah dua langkah yang berbeza dalam proses pemerkasaan
(lihat Rajah 6.1). Kita boleh mengatakan bahawa kedua-dua langkah adalah pada
kontinum yang sama di mana membuat keputusan secara partisipatif adalah
salah satu proses awal untuk menyediakan orang bawahan untuk pemerkasaan.
Sebelum pemerkasaan dapat diwujudkan, kakitangan perlu bertanggungjawab
dengan menyesuaikan diri dengan peranan kepimpinan.

Rajah 6.1:Proses pemerkasaan

Tempat latihan untuk memikul tanggungjawab adalah melalui pembuatan

keputusan secara partisipatif. Dengan mengambil bahagian dalam proses
individu yang memang memainkan peranan dalam membuat keputusan akan
berasa bertanggungjawab terhadap pelaksanaan keputusan serta memastikan
keputusan yang diambil akan mencapai objektif yang dikehendaki.

Secara ringkasnya, pemerkasaan membawa maksud pemberian kuasa oleh

seorang pemimpin kepada seseorang individu, biasanya orang bawahan atau
sekumpulan orang bawahan, untuk melaksanakan tanggungjawab atau tugas
tertentu di tempat pemimpin. Latihan pemerkasaan yang berjaya akan
mewujudkan perasaan tanggungjawab kolektif oleh semua kakitangan dan lebih
banyak kerja boleh dilakukan sebagai hasil daripada proses tersebut.

Senario yang sama juga boleh diterapkan di sekolah kita. Sekolah telah menjadi
lebih canggih dengan kehadiran guru khusus terlatih, ibu bapa yang
berpendidikan, dan pelajar yang berpengetahuan dengan kehadiran kemudahan
Internet di rumah dan sekolah. Guru-guru ini boleh diperkasakan oleh pengetua
supaya apa sahaja kemahiran yang mereka ada dapat digunakan untuk
mencapai objektif sekolah mereka.
142 ▶ TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA

Pengetua telah menjadi lebih pencerahan dan lebih profesional dalam

pandangan, manakala ramai daripada mereka telah mencapai ijazah pasca
siswazah - Sarjana dan PhD. Proses demokrasi dalam semua aktiviti sosial dan
kerajaan menggalakkan pemerkasaan di sekolah.

6.2.1 Halangan dalam Pemerkasaan

Pemerkasaan bukanlah proses mudah yang boleh dicapai dengan mudah dalam
sekelip mata. Untuk berjaya dalam melaksanakan pengupayaan, guru,
kakitangan, ibu bapa dan pengetua mestilah mempunyai pertimbangan yang
matang (Short & Greer 1977). Tidak semua sekolah berjaya dalam pelaksanaan
pemerkasaan. Penulis menyebut bahawa sembilan sekolah mengambil bahagian
dalam kajian pemerkasaan selama tiga tahun.

Tiga sekolah telah dinilai tidak berjaya dalam usaha pemerkasaan mereka.
Walaupun pada mulanya nampaknya senario setiap sekolah yang tidak berjaya
adalah berbeza antara satu sama lain, penyiasatan lebih dekat menunjukkan
bahawa pengetua hanya tidak mengalah dan berkongsi proses membuat
keputusan dan tanggungjawab dengan guru mereka.

6.2.2 Sebab Kegagalan Pemerkasaan

Berikut adalah sebab kegagalan pemerkasaan:

(a) Kegagalan pemerkasaan adalah disebabkan oleh keengganan pengetua

untuk mengalah dan berkongsi proses membuat keputusan.

(b) Bukan melatih orang yang diberi kuasaoleh pemimpin untuk memikul
tanggungjawab dengan jayanya.

(c) Tidak cukup masa diberikan untuk merancang dan melaksanakan proses
tersebutuntukmembiasakan orang bawahan dengan tanggungjawab baru.
Setelah mereka membuktikan diri mereka mampu melaksanakan
tanggungjawab tersebut dengan jayanya, barulah mereka diberi kuasa
untuk melaksanakan tugas kepimpinan tertentu.

(d) Pemimpin memberi kebebasan kepada orang bawahannya yang diberi

kuasa sejak awaldan kerana kurang pengalaman mereka mungkin gagal
melaksanakan tanggungjawab yang diberi kuasa. Pemimpin harus
memberi tunjuk ajar kepada mereka sehingga satu masa apabila mereka
menjadi biasa dengan proses dan kemudian mereka boleh berdiri sendiri.
 TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI SEORANG YANG MEMPERKASAKETUA ◀
143

6.3 SIFAT PEMERKASAAN

Sistem persekolahan kita adalah berasaskan model Barat pada zaman lampau di
mana guru-guru tunduk kepada ketua mereka, pengetua dan pegawai lain
terutamanya mereka yang bekerja di pejabat Kementerian Pendidikan. Frase dan
Sorrenson (1992) menyedari bahawa akibat kekurangan autoriti dan kuasa ini
guru-guru ini kehilangan kreativiti, komitmen dan tenaga mereka yang
sebaliknya boleh digunakan untuk menyumbang kepada kemajuan sekolah.

Interaksi antara guru akan menggalakkan pengajaran yang lebih baik, aktiviti
kurikulum dan kokurikulum yang lebih baik yang boleh membawa kepada
proses perubahan yang lebih mudah dan anjakan paradigma di mana terdapat
keperluan mendesak untuk berbuat demikian. Abad ke-21 ialah era yang pantas,
lebih pantas daripada abad lalu, di mana perubahan berlaku lebih kerap
daripada sebelumnya.

Bagi mengharungi perubahan pantas supaya negara mampu berubah mengikut

peredaran zaman, kita perlu melibatkan setiap individu dalam masyarakat
supaya bersedia menghadapi perubahan. Individu dalam masyarakat akan
bersedia dengan tugas jika mereka diberi kuasa dengan pengetahuan, kemahiran
dan sikap yang betul. Individu-individu ini bergantung kepada jenis pendidikan
yang mereka terima semasa di sekolah dan kemudiannya di institusi pengajian
tinggi. Di sinilah guru memainkan peranan yang sepatutnya.

Jika guru tidak mempunyai kuasa dan kuasa untuk menjalankan tanggungjawab
mereka di sekolah, maka mereka hanya berkelakuan seperti robot semata-mata;
mengikut arahan dan arahan daripada pihak atasan. Pihak atasan langsung
mereka pula perlu mematuhi apa yang telah diarahkan. Seluruh proses sistem
pendidikan bukan sekadar menurut perintah. Jika proses ini menjadi kebiasaan
dalam mana-mana organisasi, maka tidak ada cara untuk sistem pendidikan
membuka jalan untuk menghadapi perubahan dan menjadi pemangkin kepada
perubahan itu sendiri. Walaupun guru mempunyai ijazah lepasan ijazah, sistem
persekolahan akan tetap sama.

6.3.1 Bilik Darjah Pemerkasaan

Jenis pemerkasaan yang ada pada guru di sekolah kita ialah apa yang dipanggil
„autonomi‰ dalam menggunakan metodologi pengajaran di dalam bilik darjah,
kawalan sepenuhnyadaripada pelajar di dalam kelasnya, kandungan kelas dan
penilaian di dalam bilik darjah, tetapi mereka tidak banyak bercakap tentang apa
yang berlaku di sekolahnya di luar bilik darjahnya sendiri. Guru tidak bersuara
dalam menentukan siapa yang patut menjadi pengetua mereka, dalam
menetapkan jadual mereka sendiri serta memutuskan apa yang harus diajar di
dalam bilik darjah.
144 ▶ TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI SEORANG YANG MEMPERKASAKETUA

Short dan Greer (1997) menyatakan bahawa di sekolah Amerika „Guru sering
mendapati diri mereka mengajar dalam situasi di mana keputusan penting
dibuat oleh orang yang jauh daripada aktiviti sebenar sekolah, keputusan yang
mengehadkan kebolehan guru untuk memenuhi keperluan pendidikan pelajar
dan keperluan mereka sendiri untuk perasaan penting dan harga diri.‰ Jika kita
memerhatikan amalan pendidikan Malaysia kita, kita akan mendapati bahawa
situasi yang sama berlaku walaupun percubaan telah dibuat untuk memperbaiki
keadaan.

Terdapat banyak isu yang dibangkitkan oleh guru-guru kita dan juga orang
ramai yang menggambarkan kurangnya pemerkasaan guru dalam pelbagai
perkara yang mempengaruhi kehidupan mereka dan juga pelajar mereka. Isu-isu
berikut sangat biasa bagi kebanyakan kita:

(a) Adakah menjadi tanggungjawab guru untuk mengajar pelajar atau

melengkapkan sukatan pelajaran yang disediakan oleh Kementerian
Pendidikan?

(b) Adakah aktiviti kokurikulum dianggap sebagai merit untuk kemasukan

universiti?

(c) Patutkah guru mengajar mata pelajaran yang bukan pengkhususan mereka?

(d) Adakah guru mempunyai hak untuk memilih pengetua sekolah mereka?

(e) Adakah guru mempunyai hak untuk mengesahkan jawatan pengetua dan
penolong kanan?

Ini adalah beberapa soalan yang memerlukan jawapan afirmatif jika guru ingin
diberi kuasa. Pada masa ini, sistem pendidikan Malaysia tidak cukup fleksibel
untuk memperkasakan guru dalam bidang yang dibimbangkan di atas.
Walaupun isu yang disebut dalam item „a‰ telah lama diperdebatkan,
jawapannya sentiasa bercampur-campur. Terdapat guru yang mengajar pelajar
menguasai kurikulum mengikut kemampuan terbaik mereka tidak kira sama ada
mereka menghabiskan sukatan pelajaran atau tidak tetapi mereka ditegur oleh
pengetua konservatif mereka.

Pada masa yang sama, terdapat juga pengetua yang sanggup mencuba pelbagai
metodologi dalam proses pengajaran dan pembelajaran untuk mencapai objektif
yang disasarkan. Semua soalan yang dinyatakan adalah isu kerana guru atau
pengetua tidak diberi kuasa untuk membuat keputusan secara bebas. Ia akan
kekal sebagai isu untuk sistem pendidikan Malaysia pada masa ini tetapi
keperluan dan keperluan berubah mengikut peredaran masa.
 TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI SEORANG YANG MEMPERKASAKETUA ◀
145

AKTIVITI 6.1

1. Terangkan mengapa proses membuat keputusan secara

partisipatif merupakan latihan penting bagi individu dalam
organisasi sebelum mereka boleh diberi kuasa untuk tugas dan
tanggungjawab tertentu.

2. Bincangkan sebab kegagalan pemerkasaan.

3. Selain lima isu yang dihadapi oleh sekolah dan guru kita, terdapat
masalah penting lain yang menghalang pembangunan sistem
sekolah kita untuk bersaing dengan sekolah terbaik di dunia.
Namakan mereka dan jelaskan.

4. Berikan pendapat anda tentang isu-isu berikut:

(a) Perlukah aktiviti kokurikulum dipertimbangkan untuk

kemasukan ke universiti?

(b) Patutkah guru mengajar mata pelajaran yang bukan dalam

bidang pengkhususan mereka?

(c) Adakah guru mempunyai hak untuk memilih pengetua sekolah

mereka?

(d) Adakah guru mempunyai hak untuk mengesahkan

pengetua dan penolong kanan?

Kongsi jawapan anda dengan rakan kursus anda dalam forum dalam talian
myINSPIRE.

6.4 BAHAN-BAHAN UNTUK MEMPERKASA YANG

BERJAYA
Bagi melaksanakan latihan pemerkasaan yang berjaya dalam proses
membuatsesebuah organisasi yang lebih produktif, pemimpin organisasi mesti
meletakkan persekitaran yang betul sebelum ia boleh berkembang maju. Ia amat
penting untuk membina kepercayaan antara pihak pelaksana dan rakyat yang
akan menyokong proses pemerkasaan. Persefahaman antara semua pihak akan
menjadikan pelaksanaan anjakan paradigma lebih mudah. Mari kita lihat
pelbagai faktor dan fahami bagaimana mereka memainkan peranan masing-
masing dengan berkesan.
146 ▶ TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA

6.4.1 Membina Amanah

Kepercayaan antara pihak di mana pemerkasaan akan dilaksanakan adalah
penting untuk kejayaannya. Di sekolah, pengetua adalah faktor utama dalam
membina persekitaran yang boleh dipercayai. Sekiranya pengetua menunjukkan
dirinya sebagai pihak berkuasa dalam semua hal sekolah, maka persekitaran
yang boleh dipercayai tidak mungkin. Walaupun pengetua mungkin
mengisytiharkan bahawa dia bersedia untuk berkongsi tanggungjawab dengan
kakitangannya dalam semua perkara, tidak semestinya dia benar-benar sanggup
melakukannya.

Pengetua mungkin berkata seperti yang dilaporkan oleh Short dan Greer (1997),
„Saya telah menghabiskan empat tahun belajar untuk ijazah kedoktoran saya
hanya supaya saya boleh membuat keputusan di sekolah‰ hanya untuk
memberitahu rakan-rakannya bahawa dia telah bekerja keras untuk
mendapatkan ijazah kedoktorannya. , mungkin menunjukkan bahawa dia tidak
bersedia untuk memberi kuasa kepada orang bawahannya.

Frasa lain yang menunjukkan bahawa pengetua adalah orang yang akan
menghadapi kesukaran membina suasana amanah ialah „tetapi jika berlaku
sebarang kesilapan, sayalah yang akan bertanggungjawab.‰ Menurut dapatan
kajian oleh Short and Greer (1997) pengetua tersebut dikenal pasti sebagai
mereka yang mempunyai masalah dalam melepaskan kawalan. Didapati bahawa
sesetengah pengetua, tanpa mengira sokongan lisan mereka untuk
memperkasakan guru dan tadbir urus bersama, tidak boleh melepaskan
sebarang kuasa mereka untuk mengawal.

(a) Pemerkasaan Hanya boleh menjadi Alat Produktif jika Wujud

Hubungan Kepercayaan antara Pelbagai Pihak
Hubungan kepercayaan berikut dianggap penting dalam memastikan
suasana yang betul wujud sebelum melaksanakan pemerkasaan.

(i) Pengetua mempercayai guru;

(ii) Guru mempercayai pengetua;

(iii) Amanah dalam birokrasi;

(iv) Kepercayaan antara pengetua sekolah autonomi dan pejabat daerah;

(v) Amanah di kalangan guru;

(vi) Kepercayaan antara guru dan pelajar;

(vii) Percaya kepada budaya sekolah; dan

(viii) Percaya kepada organisasi yang sihat.
 TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADIPEMIMPIN YANG MEMPERKASA ◀
147

Hubungan saling percaya yang dinyatakan sebelum ini boleh diwujudkan

sekiranya pihak berkuasa yang mentadbir, dalam kes Malaysia,
Kementerian Pendidikan menerajui dengan menyediakan individu untuk
tanggungjawab yang lebih besar iaitu diberi kuasa untuk melaksanakan
apa sahaja perubahan dasar yang ingin diperkenalkan oleh Kementerian.
Perubahan dasar perlu dibuat dan latihan individu untuk diperkasakan
perlu melalui pelbagai proses kritikal untuk memperoleh pengalaman,
pengetahuan, kemahiran dan yang paling penting daripada semua
perubahan sikap melalui anjakan paradigma.

(b) Tanda-tanda Organisasi Sihat

Berikut adalah penjelasan untuk tanda-tanda organisasi yang sihat:

(i) Organisasi di mana proses kritikal dibangunkan dengan baik dan

berkesan dikenali sebagai organisasi yang sihat (Miles, 1965).

(ii) Schmuck dan Runkel (1972) menyatakan bahawa antara proses

kritikal ialah komunikasi, membuat keputusan, penetapan matlamat,
penyelesaian masalah dan pengurusan konflik.

(iii) Dalam organisasi yang sihat, cabaran ditangani, penyelesaian kepada

masalah ditemui dan inovasi dan kaedah baru untuk melakukan
sesuatu dimulakan oleh organisasi.

(iv) Apabila tahap kepercayaan yang tinggi diwujudkan antara pihak-

pihak maka kemungkinan besar pemerkasaan akan berjaya
dilaksanakan.

Sekarang mari kita lihat sudut pandang teori perniagaan pemerkasaan di mana
isu kepimpinan dan kepercayaan berjalan seiring sebelum kejayaan dapat
dicapai.

6.4.2 Isu Kepimpinan

Kajian telah menunjukkan bahawa pengetua yang paling berjaya ialah individu
yang percaya dan mempunyai visi yang kukuh dan prinsip yang kukuh untuk
masa depan sekolah mereka. Mereka adalah pemimpin yang kuat yang
memahami dengan jelas ke mana mereka mahu sekolah mereka pergi; mereka
tahu apa strategi yang hendak digunakan untuk mencapai objektif mereka serta
apakah objektif yang hendak dicapai. Secara teorinya, prinsipal ini boleh
dikelaskan di bawah prinsip Teori Y (McGregor, 1960). Menurut Short dan Greer
(1997), mereka percaya bahawa:

 Kerja adalah semula jadi seperti bermain atau berehat.

 Orang akan menggunakan hala tuju diri apabila berusaha ke arah objektif
yang bermakna.
148 ▶ TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI SEORANG YANG MEMPERKASAKETUA

 Komitmen adalah berkaitan dengan ganjaran yang berkaitan dengan pencapaian.

 Individu belajar menerima dan mencari tanggungjawab.

 Keupayaan untuk membantu organisasi menyelesaikan masalahnya

diagihkan secara meluas dalam kalangan ahli organisasi.

 Dalam kebanyakan organisasi, potensi intelek hanya digunakan separa.

(a) Teori Y Kecondongan

Berikut adalah penjelasan untuk Teori Y kecenderungan:

(i) Pengetua yang mempunyai kecenderungan Teori Y lebih

mempercayai orang lain dan akibat kecenderungan ini dia akan lebih
cenderung untuk memberi kuasa kepada orang bawahannya dan
mempercayai mereka untuk menjalankan tanggungjawab untuk
diberi kuasa.

(ii) Kepercayaan bahawa orang bawahan mereka dapat diperkasakan

dengan jayanya akan membolehkan guru-guru yang telah diberi
kuasa oleh pengetua mereka mempunyai keyakinan diri dan harga
diri untuk melaksanakan idea dan eksperimen mereka.

(iii) Kebebasan ini kerana proses yang diperkasakan membolehkan

sekolah maju ke arah mencapai objektif yang mana jika kebebasan ini
tidak wujud maka tidak akan berlaku sebarang perubahan yang boleh
membawa kepada pendidikan yang lebih baik untuk semua.

(iv) Pengetahuan dan kemahiran guru-guru yang telah mencapai ijazah

lepasan ijazah ini boleh digunakan untuk penambahbaikan sekolah.

(b) Teori X Kecondongan

Sebaliknya, pengetua yang mempunyai kecenderungan Teori X ialah
mereka yang sikapnya adalah hasil daripada kepercayaan mereka bahawa
orang pada dasarnya tidak suka bekerja dan oleh itu tidak boleh dipercayai
untuk melakukan kerja mereka tanpa pengawasan yang rapi. Akibat
kecenderungan ini, mereka tidak akan melaksanakan apa yang
dilaksanakan oleh pengetua Teori Y.

Pengetua ini tidak akan memperkasakan guru mereka dan, jika

pengupayaan diperkenalkan, mereka tidak dapat memperkasakan guru
mereka.

Untuk memastikan proses pemerkasaan guru berjaya, sebaiknya pilih

pengetua yang cenderung kepada Teori Y tetapi jika guru memerlukan
pengawasan rapi maka pengetua yang cenderung kepada Teori X akan
berada dalam kedudukan yang lebih baik untuk berjaya.
 TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI SEORANG YANG MEMPERKASAKETUA ◀
149

AKTIVITI 6.2

1. Apakah yang anda faham dengan pernyataan berikut?

(a) Percaya kepada budaya sekolah; dan

(b) Percaya kepada organisasi yang sihat.

2. Apakah maksud „memperkasakan pelajar‰?

3. Apakah faedah memperkasakan pelajar? Bincangkan dari sudut

pandangan pelajar, guru dan pihak sekolah.

4. Apakah kebaikan dan keburukan pemimpin yang cenderung

kepada Teori Y?

5. Bilakah pemimpin akan cenderung kepada Teori X?

Kongsi jawapan anda dengan rakan kursus anda dalam forum dalam
talian myINSPIRE.

6.5 DELEGASI DAN PEMERKASAAN

YANG BERKESAN
Sebaik sahaja keputusan memperkasakan guru dan pelajar telah dibuat, pihak
berkuasa sekolah perlu mewujudkan peluang untuk mereka membiasakan diri
dengan idea untuk diberi kuasa. Short dan Greer (1997) menyatakan bahawa
teras utama untuk memperkasakan peserta sekolah mengambil bentuk
penyediaan guru dengan perkara berikut:

(a) Oleh itu, peranan penting dalam proses membuat keputusan sekolah,
membangunkan rasa tadbir urus bersama;

(b) Kawalan ke atas persekitaran kerja dan keadaan kerja mereka; dan

(c) Peluang untuk menyumbang kepada sekolah dalam pelbagai peranan

profesional: guru, pentadbir, pembangun kurikulum, mentor dan pelajar.

Penugasan beberapa tanggungjawab kepada guru memberi kuasa kepada guru

untuk lebih bertanggungjawab dan dalam proses itu mereka akan terlibat
dengan lebih mendalam dalam memastikan objektif sekolah memenuhi sasaran
mereka.
150 ▶ TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA

Pemerkasaan guru akan memudahkan pemerkasaan pelajar. Apabila guru diberi

kuasa, mereka pula akan menyediakan lebih banyak peluang kepada pelajar
untuk diperkasakan melalui membuat keputusan termasuk lebih banyak pilihan
dan tanggungjawab untuk pembelajaran mereka sendiri.

6.5.1 Mewujudkan Pelajar Sepanjang Hayat

Apabila guru dan pelajar mempunyai lebih kawalan ke atas apa yang mereka
mahu lakukan, mereka akan mempunyai keinginan yang kuat untuk lebih
banyak pembelajaran. Pemerkasaan telah mewujudkan keinginan untuk lebih
banyak pembelajaran dan hasil daripada keinginan ini kami dapat mewujudkan
masyarakat pelajar sepanjang hayat. Peters (1987) meramalkan bahawa dengan
munculnya pasukan pengurusan kendiri dan rangkaian penyelesaian masalah di
tempat kerja, pengetahuan kolektif, kemahiran dan tenaga kreatif sekumpulan
individu akan menjadi struktur yang digunakan untuk menyelesaikan tugas
dalam organisasi yang berkesan.

Pekerjaan pada masa ini sudah pun menuntut peserta organisasi yang fleksibel
dalam kedua-dua pemikiran dan tindakan, kerana pengetahuan berkembang dan
keperluan pekerjaan beralih kepada paradigma yang berbeza. Peserta di tempat
kerja mesti boleh bekerja dalam pasukan penyelesaian masalah kolegial,
kolaboratif yang berfungsi dengan kebebasan yang besar (Dede, 1989). Peserta
dalam mana-mana kumpulan kerja yang merupakan pelajar sepanjang hayat
akan lebih bermotivasi diri dan kepuasan diperoleh daripada maklumat dan
pengetahuan yang mereka perolehi daripada pencarian itu.

Hasil daripada perubahan dalam pemikiran ini, pengurusan penyertaan dan

membuat keputusan akan menjadi lebih berjaya dan produktif. Pemerkasaan
juga mewujudkan kumpulan kerja yang mengurus diri. Hasil daripada
perubahan ini, pemimpin dalam organisasi akan mempunyai lebih banyak
peluang untuk menjadi lebih kreatif dalam bereksperimen dengan idea baharu.

6.5.2 BerpartisipatifPengurusan dan Membuat Keputusan

Berikut adalah penjelasan untuk pengurusan penyertaan dan membuat
keputusan:

(a) Crane (1976) mendefinisikan pembuatan keputusan secara partisipatif

sebagai pendekatan pengurusan yang membenarkan dan menggalakkan
orang bawahan untuk mengambil bahagian dalam membuat keputusan
yang akan mempengaruhi mereka.

(b) Lowin (dipetik dalam Dunstan, 1981) telah mendapati bahawa pengurusan
penyertaan ialah operasi organisasi yang mana keputusan dicapai dengan
memasukkan orang-orang yang akan melaksanakan keputusan tersebut.
 TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADIPEMIMPIN YANG MEMPERKASA ◀
151

(c) Erickson dan Gmelch (1977) melaporkan bahawa faedah keseluruhan

menerima pakai pendekatan pengurusan pasukan terhadap tadbir urus
sekolah termasuk meningkatkan kualiti komunikasi dan amalan membuat
keputusan, motivasi kakitangan, dan penyelarasan tugas dan rancangan
yang dipertingkatkan.

Dalam era pencerahan pentadbiran di mana pemimpin lebih bersedia untuk

memperkasakan kakitangan mereka, penemuan penyelidikan telah
menunjukkan hasil yang positif daripada proses tersebut. Lebih ramai pemimpin
sanggup memperkasakan kakitangan mereka dan pemimpin yang lebih
cenderung kepada Teori X telah mula mengubah paradigma mereka.

Guru-guru di sekolah menengah Malaysia lebih berpendidikan tinggi dengan

sekurang-kurangnya ijazah asas, dan kerana kini ramai guru melanjutkan
pelajaran ke peringkat yang lebih tinggi, pemerkasaan guru-guru ini harus
menjadi amalan di sekolah. Dengan rancangan yang diunjurkan untuk
menjadikan sekurang-kurangnya 50 peratus daripada guru sekolah rendah
lepasan guru menjelang 2010, proses pemerkasaan untuk membawa sekolah
rendah kita ke tahap keberkesanan yang lebih tinggi akan menjadi lebih
mendesak.

Pada masa ini, OUM memainkan peranan utama dalam memastikan sekurang-
kurangnya 7000 guru sekolah rendah ini setiap tahun akan memasuki program
ijazah OUM yang dibangunkan khas untuk mereka.

6.5.3 Kumpulan Kerja mengurus sendiri

Pemerkasaan guru dan pelajar akan melahirkan keyakinan diri dan harga diri
dalam kalangan mereka. Mereka akan percaya bahawa mereka boleh
memberikan kepakaran dan pengalaman kepada kumpulan kerja di sekolah
mereka. Selepas beberapa kejayaan, hasil daripada proses pemerkasaan ini,
mereka boleh menguruskan sendiri kumpulan kerja mereka. Pengetua sekolah
tidak perlu memeriksa mereka sepanjang masa dan menarik nafas panjang untuk
memastikan projek sekolah siap tepat pada masanya.

Dalam kumpulan kerja mengurus sendiri, pekerja mengambil tanggungjawab

peribadi untuk hasil kerja mereka, mengurus prestasi mereka sendiri dan
memantau, mengukuhkan, dan memberi ganjaran kepada kerja kumpulan
(Hackman, 1986). Kasten, Short dan Jarmin (1989) telah mendapati bahawa
pasukan pengajar antara disiplin di sekolah menengah adalah contoh pasukan
mengurus diri.
Dengan pemikiran kreatif dan inovatif menjadi sebahagian daripada kurikulum
sekolah kami, pemerkasaan telah menjadi alat yang sangat penting untuk
memastikan apa sahaja teori yang mereka pelajari tentang proses pemikiran
inovatif dan kreatif dilaksanakan. Pemerkasaan boleh dijadikan wahana untuk
kreativiti dan inovasi. Kemahiran ini akan menjadi sifat yang sangat penting
dalam kehidupan kemudian di mana ia diperlukan di tempat kerja. Sesebuah
negara hanya boleh berada di puncak mana-mana persaingan melalui keupayaan
rakyatnya menjana produk dan idea yang kreatif dan inovatif.
152 ▶ TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA

6.6 BEKERJA BERPASUKAN

Dalam konteks Asia, kerja berpasukan masih menjadi sebahagian daripada
masyarakat. Dalam bahasa Melayu, istilah „gotong-royong‰ yang bermaksud
bekerjasama dalam satu kumpulan untuk membantu apa sahaja yang telah
diputuskan oleh masyarakat seperti membersihkan kampung untuk
menghapuskan tempat pembiakan nyamuk atau membuat persediaan
menghadapi sesuatu. kenduri kahwin, masih diamalkan.

Pendekatan ini adalah cara yang paling berkesan untuk menyelesaikan tugas
yang berat. Dalam organisasi moden, kerja berpasukan telah diperkenalkan,
dalam satu bentuk atau yang lain, dan ramai yang kagum dengan perbezaan
positif yang dibuatnya, tetapi bagi yang lain mereka telah kecewa dengan
keputusan mereka. Untuk berjaya, organisasi mempertimbangkan semua faktor
yang menjadikan kerja berpasukan berjaya.

Sebelum seseorang mempertimbangkan untuk memperkenalkan pasukan yang

bekerja dalam organisasinya, seseorang itu perlu memahami beberapa pelajaran
asas yang sangat penting. Kerja pasukan yang berjaya adalah hasil kerjasama
antara ahli pasukan melalui pengurusan kolaboratif pasukan kerja. Realitinya
ialah kebanyakan kerja organisasi dicapai secara langsung atau tidak langsung
melalui pasukan di mana budaya pasukan kerja memberi pengaruh yang ketara
ke atas tingkah laku individu (French & Bell Jr., 1999).

6.6.1 Apa itu Pasukan?

Homer menjelaskan perkara yang boleh dilakukan oleh pasukan: „Ringan adalah
tugas apabila ramai berkongsi kerja keras‰.Juga pertimbangkan definisi klasik
seperti yang diberikan oleh Bernard Babington Smith: „Kumpulan di mana
individu mempunyai matlamat yang sama dan di mana pekerjaan dan
kemahiran setiap ahli sesuai dengan orang lain sebagai – untuk mengambil
analogi yang sangat mekanikal dan statik – dalam teka-teki jigsaw, kepingan
padan bersama tanpa herotan dan bersama-sama menghasilkan corak
keseluruhan‰.

Daripada definisi ini, kita mungkin mengatakan bahawa ahli pasukan saling
melengkapi dan pasukan boleh menghasilkan lebih daripada jumlah komponen
individu. Kerja berpasukan boleh menyediakan cara untuk organisasi mencapai
lebih banyak daripada sumber yang sama. Pasukan yang berkesan ditakrifkan
sebagai pasukan yang mencapai matlamatnya dengan cara yang paling cekap
dan kemudian bersedia untuk memikul tugas yang lebih mencabar. Mari kita
baca Kajian Kes 1, mengikuti bahagian Komitmen Pengurusan Kanan, yang
menggambarkan kisah kejayaan „pemerkasaan‰.
 TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADIPEMIMPIN YANG MEMPERKASA ◀
153

6.6.2 Komitmen Pengurusan Kanan

Faktor yang amat penting diperlukan untuk kejayaan pengenalan kerja
berpasukan ialah pengurusan kanan mesti komited dan bersemangat. Cane
(1996) memetik bahawa jika pengurusan kanan mempunyai persepsi yang positif
terhadap kerja berpasukan, maka besar kemungkinan organisasi akan berjaya
berbanding jika mereka menganggap bahawa pasukan itu tidak menambah apa-
apa kepada organisasi kecuali kekeliruan. Persepsi tersebut ialah:

(a) Cara yang sangat berjaya untuk mendapatkan yang terbaik daripada individu;

(b) Satu cara untuk memanfaatkan kreativiti dan meningkatkan komitmen

dengan menggalakkan hubungan rapat dan menambah tanggungjawab;
dan

(c) Satu cara untuk produktiviti yang lebih tinggi, kualiti yang lebih baik dan
kecekapan yang lebih tinggi.

Jika pengurusan kanan melanggan kerja pasukan, maka asas pemerkasaan

kepada ahli pasukan telah dibentangkan. Daripada kerja pasukan asas ini boleh
menghasilkan hasil yang diinginkan. Pasukan yang berkesan boleh diwujudkan
dengan mewujudkan ciri-ciri yang membentuk pasukan yang berkesan. Parker
(1990) membangunkan senarai ciri-ciri pasukan yang berkesan seperti yang
dipetik oleh French dan Bell Jr. (1999, hlm. 157). Berikut adalah ciri-ciri pasukan
yang berkesan:

(a) Tujuan yang jelas– visi, misi, matlamat atau tugas yang ditetapkan dan
diterima serta pelan tindakan.

(b) Tidak formal- suasana selesa dan santai.

(c) Penyertaan– semua orang digalakkan untuk mengambil bahagian.

(d) Mendengar– kemahiran mendengar yang berkesan oleh semua ahli yang
dicerminkan melalui penyoalan, parafrasa dan rumusan.

(e) Perselisihan faham beradab– tidak menyekat perselisihan pendapat dan

selesa dengannya.

(f) Konsensus membuat keputusan– persetujuan yang besar melalui

perbincangan mendalam dan mengelakkan pengundian.

(g) Komunikasi terbuka– telus dan sedikit agenda tersembunyi.

(h) Peranan dan tugasan kerja yang jelas– bekerja sama rata dan jangkaan
yang jelas.
154 ▶ TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI SEORANG YANG MEMPERKASAKETUA

(i) Kepimpinan bersama– semua orang berkongsi tingkah laku kepimpinan yang
berkesan.

(j) Hubungan luar– ahli pasukan membantu satu sama lain untuk
membangunkan hubungan luar.

(k) Kepelbagaian gaya– ahli pasukan mempunyai pelbagai kemahiran.

(l) Penilaian kendiri– penilaian pasukan dibuat secara berkala untuk menilai
fungsi pasukan mereka.

Ketua pasukan formal memainkan peranan utama dalam memastikan semua ahli
pasukan memahami peranan mereka dengan baik dan menyemai diri mereka
dengan semua kemahiran yang diperlukan dalam membentuk pasukan yang
berkesan.

Marilah kita merujuk kepada kajian kes berikut yang menunjukkan pemerkasaan
dan kerja berpasukan.

Kajian Kes 1
Di sekolah menengah ini, perubahan ketara yang bermula pada tahun kedua
projek menunjukkan tumpuan yang semakin meningkat terhadap
pemerkasaan pelajar. Pada masa inilah beberapa guru menulis dan menerima
geran menyediakan sekolah bantuan teknikal dan gaji untuk guru, bekerja
dengan perunding, untuk melaksanakan pengajaran bahasa keseluruhan.
Retreat telah diadakan semasa cuti semester sekolah, dengan kehadiran
pegawai pendidikan daerah, dua penolong pegawai pendidikan daerah, dan
pakar mata pelajaran TESL.

Salah seorang guru memberikan maklumat penting yang disampaikan

semasa berundur. Akibatnya, beberapa perubahan berlaku dalam program
pengajaran. Banyak perubahan terhasil daripada pengenalan guru terhadap
isu-isu penting dan kebimbangan mengenai memenuhi keperluan pelajar di
sekolah. Daripada mengadu tentang kebimbangan tersebut, guru
mengalihkan tumpuan mereka ke arah menjana idea untuk penyelesaian dan
memajukan masalah tersebut kepada Jawatankuasa Pemerkasaan.

Ini menunjukkan perubahan radikal daripada cara guru menangani

kebimbangan pada awal projek. Nampaknya penglibatan dalam proses
membuat keputusan lebih menimbulkan rasa pemilikan masalah di pihak
guru. Sebagai contoh, guru melaksanakan proses penilaian portfolio. Mereka
telah bereksperimen dengan konsep itu melalui geran mini projek pada tahun
lalu dan mendapati strategi yang menjadikan portfolio berguna kepada
mereka. Khususnya, mereka mendapati bahawa walaupun video individu
yang disediakan untuk portfolio adalah mahal, ibu bapa tidak sabar-sabar
untuk menyumbang video kosong pada permintaan tahun untuk digunakan
dalam rakaman video sepanjang tahun kanak-kanak untuk portfolio individu.
 TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADIPEMIMPIN YANG MEMPERKASA ◀
155

Guru-guru melihat video sebagai berharga dalam mendokumentasikan

pelajar yang mempamerkan beberapa ciri-ciri kanak-kanak yang diberi kuasa;
tanggungjawab, kreativiti dan kepimpinan kumpulan. Paling penting kepada
guru adalah penggunaan portfolio untuk tujuan penilaian kendiri pelajar.
Pelajar akan mengadakan persidangan dengan guru mereka dan menilai kerja
mereka dalam portfolio. Malah, pelajar memilih „kepingan terbaik‰ mereka
untuk bahagian pameran portfolio mereka dan dapat membincangkan sebab
mereka memilih contoh kerja mereka.

Di samping itu, guru-guru mencari penekanan yang lebih besar pada

pengajaran bahasa keseluruhan, dan strategi itu telah diterima pakai oleh
tahap gred tambahan. Akhirnya, pasukan berbilang umur menggunakan
strategi pembelajaran koperatif dengan kejayaan yang cemerlang.

Pada semester pertama tahun ketiga, guru dan pelajar membuat video
tentang sekolah dan percubaan mereka untuk memperkasakan guru dan
pelajar. Guru-guru mempersembahkan video itu pada pertemuan dengan
kakitangan inspektorat sekolah. Menurut pengetua sekolah ini, impak paling
ketara yang dilakukan sepanjang usaha pemerkasaan ialah cara guru
bekerjasama untuk menyediakan tempat yang lebih baik untuk pelajar
belajar. Tahap dialog dan usaha untuk mencari cara yang lebih berkesan
untuk membantu pelajar mengembangkan kemahiran akademik telah
diperbesarkan dalam tempoh tiga tahun.
(Kajian kes ini diadaptasi daripada kajian kes sebenar yang disediakan oleh Short
dan Greer, 1997, hlm. 169–170)

6.6.3 Mengapa Bekerja Berpasukan?

Apabila sesuatu inovasi diperkenalkan, adalah penting bagi kakitangan untuk
memahami mengapa inovasi baharu itu adalah untuk menggantikan atau
melengkapkan cara melakukan sesuatu yang sedia ada. Kakitangan sudah biasa
dengan zon selesa lama dan mereka mungkin enggan bekerjasama tetapi,
pertama sekali, pengurusan kanan perlu komited kepada idea itu, iaitu idea
untuk mencapai prestasi perniagaan yang lebih baik melalui penggunaan
pasukan yang berkesan atau sebaliknya. akan ada sedikit faedah daripada kerja
berpasukan. Cane (1996) menyimpulkan bahawa apabila pasukan fokus dengan
jelas, mereka telah terbukti membawa kepada:

(a) Produktiviti yang lebih tinggi;

(b) Lebih banyak idea baharu;

(c) Kepuasan dan motivasi pekerja yang lebih tinggi; dan

(d) Prestasi yang lebih tinggi dan lebih konsisten.

156 ▶ TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI SEORANG YANG MEMPERKASAKETUA

Mari kita baca kajian kes berikut bagi syarikat yang telah mencapai objektif mereka
melalui kerja berpasukan:

Kajian Kes 2

Hotel Daiichi

TokyoÊs Daiichi Hotel Annex telah dipilih sebagai nombor satu dalam
tinjauan kepuasan pelanggan baru-baru ini dan percaya bahawa cara ia
berjaya memperkenalkan kerja berpasukan adalah sebahagian besarnya
bertanggungjawab.

Kakitangan hotel dibahagikan kepada tiga pasukan:

(a) berkaitan bilik;

(b) Makan dan minum; dan

(c) Memasak.

Dalam setiap pasukan, kakitangan meliputi semua fungsi kerja tertentu.

Contohnya, dalam pasukan yang berkaitan dengan bilik, concierge, bell-boy
dan penyambut tetamu semuanya melindungi satu sama lain pada waktu
sibuk, atau apabila sesuatu yang luar biasa berlaku. Manual latihan syarikat
membandingkan pendekatan ini dengan pendekatan pasukan besbol yang
berjaya di mana pemain dengan kemahiran pakar juga memberikan sokongan
untuk ahli pasukan lain. The Daiichi Hotel percaya bahawa:

(a) Kerja berpasukan boleh memberi sumbangan penting kepada kepuasan

pelanggan;

(b) Multitasking boleh digunakan untuk meningkatkan tahap perkhidmatan; dan

(c) Ahli pasukan yang baik menyokong satu sama lain dalam tempoh sibuk.
(Cane, 1996, hlm. 114)
 TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADIPEMIMPIN YANG MEMPERKASA ◀
157

Kajian Kes 3

Dettmers Industries

Pengeluar AS, Dettmers Industries, membuat tempat duduk dan meja untuk
industri penerbangan. Syarikat itu merupakan eksponen maju dalam kerja
berpasukan dan telah berjaya membangunkan konsep itu dengan cara yang
didapati sesuai dengan keperluannya sendiri. Pada tahun 1993 ia telah dipilih
sebagai salah satu firma kecil terbaik untuk bekerja oleh majalah Inc.

Dettmers percaya bahawa pekerja boleh menjadi sangat kreatif jika

mereka diberi peluang ⁄ dan pendidikan. Selalunya, mereka percaya,
organisasi bermula dari premis bahawa orang adalah bodoh dan tidak
mampu untuk menyumbang atau merancang idea. Tetapi dengan
memperkenalkan kerja pasukan dan kemudian memfokuskansistem
pendidikan syarikat dalam pasukan ini, Dettmers telah membawa semula
elemen sosial ke dalam pembelajaran.

Pasukan di Dettmers pergi lebih jauh daripada kebanyakan organisasi;

mereka bertanggungjawab untuk mengambil kakitangan mereka sendiri,
memilih pemimpin mereka sendiri, menetapkan jadual mereka sendiri dan
juga memutuskan gaji mereka sendiri. Menyusun tenaga kerja ke dalam
pasukan pelbagai disiplin yang bertanggungjawab untuk keseluruhan proses
pembuatan telah membawa kepada peningkatan dalam produktiviti
(penghantaran, contohnya, kini mengambil masa 25 hari berbanding purata
industri 60 hari), kualiti dan inovasi.

Dettmers memberi hak kepada pasukan untuk memutuskan bila mereka

mahu merekrut ahli baharu yang kemudiannya diambil alih untuk tempoh
pengenalan tiga bulan di mana mereka dibayar kurang daripada kadar
pasaran. Dalam tempoh ini, mereka mempelajari kemahiran pasukan dan
memahami falsafah DettmersÊ. Pasukan mengundi selepas tiga bulan sama
ada untuk memasukkan ahli baharu secara kekal. Mulai saat ini, mereka akan
memperoleh gaji mereka dengan cara yang sama seperti ahli pasukan yang
telah ditubuhkan dan biasanya membuat defisit dalam beberapa bulan.
Syarikat percaya bahawa pemohon yang bersedia untuk bermula pada kadar
yang lebih rendah sedang mencari
„lebih daripada sekadar pekerjaan‰. Dettmers percaya pengalaman mereka
membuktikan bahawa kerja berpasukan memberikan faedah perniagaan yang
ketara:

(a) Membuktikan bahawa dengan pendidikan dan syarat yang betul

pekerja boleh dan akan membuat sumbangan.
(b) Menyediakan disiplin dan nilai untuk membantu meningkatkan
standard dan prestasi semua pekerja.

(c) Gaji berasaskan pasukan dengan ganjaran ketara untuk usaha boleh
mengekalkan prestasi pasukan.
(Cane, 1996, hlm. 115–116)
158 ▶ TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA

AKTIVITI 6.3

1. Sebagai pengetua, bagaimanakah anda mengagihkan

tanggungjawab anda kepada guru anda dengan objektif untuk
mendapatkan kakitangan yang lebih berdedikasi dalam berkongsi
visi dan misi anda?

2. Bagaimanakah anda akan menangani pengetua anda yang enggan

melepaskan tanggungjawabnya yang telah diwakilkan kepada
anda?

3. Sekiranya anda membina pasukan yang berkesan, bagaimana

anda akan memilih ahli pasukan dan melatih mereka supaya
mereka boleh memiliki ciri-ciri yang diingini?

4. Sebagai pengetua, bincangkan bagaimana anda akan

melaksanakan proses pengurusan penyertaan dan membuat
keputusan di kalangan kakitangan sekolah anda.

5. Bagaimanakah anda memperkasakan pelajar anda untuk menjadi

pencari ilmu yang bermotivasi tinggi dan berdikari?

Kongsi jawapan anda dengan rakan kursus anda dalam forum dalam

 Istilah „pemberdayaan‰ telah ditakrifkan dalam pelbagai cara oleh penulis

yang berbeza. Elemen utama dalam pemerkasaan ialah peluang untuk
melaksanakan idea baharu dan terlibat dalam proses membuat keputusan.

 Pemerkasaan dikaitkan dengan peranan kepimpinan dan seseorang itu tidak

boleh diperkasakan jika seseorang itu enggan mengambil peranan
kepimpinan.

 Terdapat pelbagai halangan untuk pemerkasaan dan beberapa elemen perlu

ada sebelum pemerkasaan dapat dilaksanakan, seperti amanah dan peluang
kepimpinan.

 Terdapat faedah apabila pemerkasaan diamalkan, seperti mewujudkan

pelajar sepanjang hayat, pengurusan penyertaan dan pengurusan diri yang
membawa kepada autonomi.

 Pemerkasaan dilihat dalam kerja berpasukan, yang penting untuk kejayaan

sesebuah organisasi.
 TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADIPEMIMPIN YANG MEMPERKASA ◀
159

 Memperkasakan guru merupakan bahagian penting dalam proses

kematangan sistem persekolahan.

 Dengan kemajuan masyarakat berasaskan pengetahuan dan pelaksanaan

pembelajaran sepanjang hayat dalam sistem pendidikan, pemerkasaan guru
dan pelajar telah menjadi komponen penting dalam proses pengajaran dan
pembelajaran.

 Dengan wujudnya pembelajaran dalam talian, kemajuan kemudahan

pembelajaran Internet dan perpustakaan digital, sekolah tradisional telah
mengubah fungsinya secara kekal.

 Sebuah sekolah dalam erti kata tradisional memberi kita gambaran seorang
guru mengajar pelajar di hadapan bilik darjah manakala pelajar mendengar
dengan penuh perhatian dan membuat nota apabila perlu.

 Senario sekarang sangat berbeza di mana guru telah menjadi fasilitator

kepada proses pembelajaran.

 Guru membimbing pelajar mereka, dan pelajar sendiri sama ada secara
individu atau sebagai satu pasukan rakan sebaya, akan mencari maklumat
yang diperlukan melalui Internet, perpustakaan fizikal atau dengan
berunding dengan pakar untuk jawapan kepada tugasan mereka.

 Terdapat skop ilmu yang lebih luas untuk diceburi dan lebih banyak
kebebasan untuk pelajar mengaplikasikan apa sahaja ilmu dan pengalaman
yang telah diperolehi dalam pencarian ilmu melalui pelbagai sumber. Ini
hanya mungkin jika pemerkasaan guru dan pelajar telah menjadi sebahagian
daripada sistem pendidikan.

 Pemerkasaan hanya boleh berjaya jika pihak berkuasa pendidikan benar-

benar sedar bahawa keperluan proses pemerkasaan yang berjaya
merangkumi anjakan paradigma di kalangan pegawai kanan yang berkuasa
dalam sistem pendidikan.

 Ideologi amanah harus wujud antara pelbagai komponen sistem pendidikan.

 Pembuat dasar harus mempercayai pelaksana, pengetua harus mempercayai

guru mereka, dan guru harus mempercayai pelajar mereka. Amanah ini akan
memperkasakan mereka untuk melaksanakan tanggungjawab mereka secara
kreatif dan, hasil daripada kebebasan ini, potensi setiap individu dapat
direalisasikan dan produktiviti dalam semua bidang akan terzahir dan
meningkat.
160 ▶ TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA

 Hasil daripada anjakan pemikiran bakal warga negara ini akan terpancar
dalam segenap bidang kehidupan negara.

 Optimisme dan aktivisme akan membimbing negara ke tahap yang lebih

tinggi untuk mencapai Wawasan 2020, tetapi semua ini hanya angan-angan
jika kita tidak menyediakan guru dan pemimpin kita untuk menjadi agen
pemerkasaan yang berkesan.

Perwakilan yang Mengurus diri

berkesan sendiri
Pemerkasaan Kerja pasukan
Pelajar Ama
sepanjang hayat nah
Pengurusan partisipatif

Cane, S. (1996). Strategi Kaizen untuk menang melalui orang. London, England:
Pittman Publishing.

Dede, C. (1989). Evolusi teknologi maklumat: Implikasi untuk kurikulum.

Kepimpinan Pendidikan, 47 (1), 23–26.

Dunstan, JF (1981). Kajian etnografi proses membuat keputusan dan tingkah laku
kepimpinan di peringkat seluruh sekolah di sekolah menengah terpilih.
Madison, WI: Universiti Wisconsin-Madison, Pusat Penyelidikan dan
Pembangunan Wisconsin untuk Persekolahan Individu.

Dunst, R. (1991, Februari). Isu dalam pemerkasaan. Kertas kerja dibentangkan

pada mesyuarat tahunan Konvensyen Dasar Kesihatan Mental dan Dasar
Perkhidmatan Kanak-kanak, Tampa, Florida, Amerika Syarikat.

Erickson, KA, & Gmelch, WH (1977). Pasukan pengurusan sekolah: Struktur,

fungsi dan operasi mereka. Arlington, VA: Perkhidmatan Penyelidikan
Pendidikan.

Frase, LE, & Sorrenson, L. (1992). Motivasi dan kepuasan guru: Kesan ke atas
pengurusan penyertaan. Buletin NASSP, 76 (540), 37–44.
 TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADIPEMIMPIN YANG MEMPERKASA ◀ 161

Perancis, WL, & Bell Jr., CH (1999). Pembangunan organisasi – Intervensi sains
tingkah laku untuk penambahbaikan organisasi. Upper Saddle River, NJ:
Prentice Hall.

Hackman, JR (1986). Psikologi pengurusan diri dalam organisasi. Dalam

MS Pollack & RO Perloff (Eds.), Psikologi dan kerja: Perubahan produktiviti
dan pekerjaan (ms 85–136). Washington, DC: Persatuan Psikologi Amerika.

Jenkins, K. (1988). Metafora dan pemikiran untuk kepimpinan pendidikan. Forum

Pendidikan, 52(2), 143–151.

Kasten, KL, Short, PM, & Jarmin, H. (1989). Kumpulan kerja mengurus diri dan
kehidupan profesional guru: Kajian kes. Kajian Perbandaran, 21 (2), 63–80.

Lightfoot, SL (1986). Mengenai kebaikan sekolah: Tema pemerkasaan.

Jurnal Pendidikan Peabody, 63 (3), 9–28.

Parker, GM (1990). Pemain pasukan dan kerja berpasukan: Strategi perniagaan

kompetitif baharu. San Francisco, CA: Josey-Bass.

Peters, T. (1987).Berkembang dalam keadaan huru-hara: Buku panduan untuk

revolusi pengurusan. New York, NY: Alfred A. Knopf.

Short, PM, & Greer, JT (1989, April). Meningkatkan autonomi guru melalui tadbir
urus bersama: Kesan ke atas penggubalan dasar dan hasil pelajar. Kertas kerja
dibentangkan pada mesyuarat tahunan Persatuan Penyelidikan Pendidikan
Amerika, San Francisco, California, Amerika Syarikat.

Short, PM, & Greer, JT (1997). Kepimpinan di sekolah yang diperkasa – Tema
daripada usaha inovatif. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.

Zimmerman, MA, & Rappaport, J. (1988). Penyertaan rakyat, kawalan yang

dirasakan, dan pemerkasaan psikologi. American Journal of Community
Psychology, 16 (5), 725–750.