Anda di halaman 1dari 2

 Pidarta inggih punika bebaosan marupa daging pikayunan sane kawedar majeng anak sareng akeh,

mangda napi sane kawedar prasida karesepang saha kalaksanayang.


 Tata cara sajeroning maktayang pidarta:
1. Pidarta tutur inggih punika pidarta sane kawedar sangkaning dadakan utawi nenten madasar antuk
pangrencana.
2. Pidarta sasuratan inggih punika pidarta sane kawedar sangkaning sampun kasiagayang teksnyane.
3. Pidarta arda tutur inggih punika pidarta sane kabaktayang ngangge ringkesan utawi skema, sane lumrah
kabaktayang olih pangenter acara utawi ugrawakia.
 Tata cara sajeroning makarya pidarata:

1. Murda
2. Pamahbah / Pendahuluan
Pangastawa
Rasa angayubagia
3 Daging pidarta
4. Pamuput
- Matur suksma
- Nyutetang daging baos
- Nunas pengampura
- Salam penutup

Agem utawi tetikes mapidarta:


1.Wicara inggih punika kawagedan ngolah topik utawi tema
2.Wirama inggih punika vocal / intonasi suara sane prasida nudut kayun sang sane mirengan
3.Wirasa inggih punika kawagedan maktayang pidrta antuk rasa mangda neneten sakadi anak ngapalan.
4.Wiraga inggih punika semita utawi laras sang sane maktayang
5.Wesata inggih punika nyobiahang pidarta antuk pikayunan sane manut ring wiraga.

Luir bebaosan pidarta:


1.Dharma wacana inggih punika bebaosan pidarta sane kawedar majeng anak sareng akeh sane madaging indik
sastra agama
2.Sambrama wacana inggih punika bebaosan pidarta sane kawedar pinaka panyaggra tamiu sajeroning upacara
adat utawi agama.
3.Dharma tula inggih punika mabligbagan (diskusi)
4.Widhya tula inggih punika mabligbagan saindim daging kaweruhan (ilmu pengetahuan)
5Dharma suaka inggih punika bebaosan pidarta sane daging ipun wenten sane jagi kasuakayang.
6.Atur piuning inggih punika mabebaosan mabas abali alus sane nguningayang kawentenan karya sane jagi
kalaksanayang.

Manuskrip : pidarta sane kabaktayang antuk ngwacen teks, santukan sang mapidarta sampoun
nyiagayang teks sane jagi kawacen.
Impromtu : pidarta sane kabaktayang antuk nenten nganggen teks, riantukan sang mapidarta nadak
sara kasudi mapidarta.
Memoriter : pidarta sane kabaktayang nenten ngangge teks, riantukan sampun kaapalang sadurung
mapidarta.
Ekstempore : Pidarta sane kabaktayang antuk ngangge ringkesan pidarta, utawi nyuratang unteng
untengnyane kemanten.

Basita Paribasa inggih punika basa rerasmen wiadin panglengut basa. Kanggen panglengut basa
sajeroning mabebaosan kalih magegonjakan, sajeroning basa pakraman wiadin basa pasawitrayan.

Seosan ring punika, Sang Kawi sane sampun wibuhing Basa Basitha, tan mari ngunggahang Basitha
Paribasa puniki, sakadi Uperenga miwah Pralambang, sane makardi lengut kakawian punika.

1. SESONGGAN (pepatah)

Puniki wenten mekudang-kudang sesonggan, rauhin suksmanipun luire:


1) Abias pasih, suksemanipun: nenten keni antuk wilangin katahipun.
2) Ada gula ada semut, suksmanipun : anake sane sugih tur dana, irika janten akeyh anake sane
rauh nunas pakaryan.
3) Ada andus ada apine, suksmanipun : yening wenten orti ala wiadin ayu, sinah wenten sane jati
(pasaja), diastun ipun akidik.
4) Buta tumben kedat, suksmanipun : sakadi anake sane pecak tiwas, kasuen raris ipun sugih,
pramangkin ipun sombong, ngagu tur jerbu ring timpal miwah nyama braya.
5) Gede ombake gede angine, suksmanipun : ageng pikolih utawi asil anake, janten ageng taler
penelasipun.
6) Kamus majalan, suksmanipun : kaucapang ring anake sane pradnyan tur sampun weruh ring
makudang-kudang basa.
7) Katanjung di mata, suksmanipun : sakadi ring anake sane marasa ring dewek iwang ring timpal,
raris matemu ring timpalipune punika, mawinan ipun kimud tur kabilbil.
8) Degag delem, suksmanipun : kaucapang ring anake sane degag, ring genahe suung ipun ngapak-
ngapak ngaku wanen, sakewanten yening sampun wenten musuh ipun ajerih, makiles mlaib.
9) Duk masanding api, suksmanipun : sakadi anake sane mamusuh-musuhan raris ganahipun
matampekan, iwang akidik janten dados rebat/uyut/iyeg.
10) Payuk prungpung misi berem; suksemanipun: pakantenan umah ipune brengbeng, kawenten
sejeroning umahipune bersih tur bek madaging barang-barang sane becik-becik (disisine jelek
ditengahne lung)

2. SESENGGAKAN(pepatah)
puniki wenten mekudang-kudang sesenggakan, rauhin suksmanipun luire:
1) Buka makpak tebune, ampsne kutang, suksmanipun : Sakadi anake sane makurenan, ring kantun
pangantenan, kalih sasuenne kantun bajang kasayangang tur kajungjung, risampune tua tan mampuh
kakutang.
2) Buka gowake ngadanin ibane : sekadi anak corah sane nuturang kacorahan padidi
3) Buka naar krupuke, gedenan kroakan, suksmanipun : Sakadi anake sane ngaku wanen kalih jaga
muputuang karya, sakewanten nenten wenten buktinipun nglaksanayang.
4) Buka ngenjekin ikut cicinge, mabalik nyaplok, suksmanipun : Sakadi i bapa ngenken i pianak
ngrereh napi-napi, raris i pianak mabalik ngenken bapanipune ngerereh punika. Buka payane disisi
maukir, ditengahne masumbe : sekadi anak matiosan laksana teken munyine
5) Buka lindunge uyahin, blangsah, suksmanipun : Sakadi anake sane uyang paling nenten uning-
uning nongos.Buka katake matindik salah genah : sekadi anake ngangge pepayasan tan nganutin
dewek ipun.
6) Buka macane, nakutin lawat, suksmanipun : Sakadi anake sane marasa ring dewekipune iwang
wiadin corah, setata ipun mrasa congah wiadin takut tur kabilbil.Buka sumangahe ngugut kanti mati :
anake sane nganutin manah ipun, yadiastun ipun padem
7) Buka macane (mionge), ngengkebang kuku, suksmanipun : Sakadi anake sane pradnyan (wikan),
ngengkebang kepradnyanan (kawikanan).
8) Buka bukite ejohin, katon ngrawit; suksemanipun : sakadi anake pakantenan ipun saking doh
jegeg utawi bagus, kewanten wawu tampek tlektekang ipun bodo, muanipune burik.
9) Buka cicinge ngongkong, tuara pingenan nyegut; suksemanipun : sakadi jadmane sane degag
ngaku wanen, kewanten jatinpune getap.
10) Buka goake, ngadanin ibane; suksemanipun: sakadi anake sane corah raris nuturang maling
(maling teriak maling).

Kruna lingga sane kecapnyane kakaping kalihang saha madue perangan sane maendahan, punika
wantah teges saking kruna dwi lingga

Anda mungkin juga menyukai