UNIVERSIDADE DA PAZ 2021 Hafoin ukun an husi Indonesia iha tinan 1999 Timor Leste sai hanesan nasaun foun ida iha parte Southeast Asia ne’ebé mak seidauk lao ho diak iha parte Ekonomia rai laran. Introdusaun Timor Leste ho nia luan teritorio 15.000 KM no kompostu husi total populasaun 1.300.000 resin sei garantia ba nasaun seluk nia ajuda liu husi importasaun sasan baziku. Mina no Gas hanesan Save ba Setor Mina no Gas sai hanesan save susesu ba nasaun Timor Leste, kuaze 90% rendimentu Timor nasaun ?? Leste hetan husi Mina no Gas, no tuir mai exportasaun kafé, nst. Kuaze nasaun barak hakfodak no enfrenta folin Impaktu Folin mina tipu West Texas Intermediate (WTI) tun to minus husi USD 37,63/parel
Mina Tun Kazu ne’e hahu hafoin akontesementu husi
pandemia Covid19 ne’ebe mak obriga nasaun hotu-hotu halo lockdown ba nia sidadaun rasik halo aktividade iha liur no mos lockdown ba nasaun seluk atu tama no sai. Iha mos impaktu 4 ne’ebe mak fo amiasa ba folin mina husi nasaun barak tun no ikus mai fo impaktu ba explor exportasaun ba ekonimia rai laran. Impaktu mak hanesan tuir mak ne’e:
1. Mina Barak maibe Ordem menus
Maibe laos 2. Produsaun Mina sei halao nafatin 3. Hakotu Kontratu Longo Prazo sem Tamba Pandemia renovasaun 4. Excesso de petróleo bruto mundial Covid19 Deit ??? Maske iha deal(kesepakatan) husi nasaun Arab Saude, Russia no nasaun seluk atu reduz produsaun, maibe nasaun menus daudaun ona fatin atu akumula mina ne’ebe mak nafatin halao profurasaun industria.