SINTAKSIS
Frasa dan Klausa
SLIDESMANIA
slidesmania.com
Home Recent Tabs Option A
Istilah sintaksis
PENGERTIAN
Istilah sintaksis asalna tina basa walanda syntaxis, anu dina basa Inggris disebut
syntax atawa syntactic. Boh dina basa walanda boh dina basa Inggris, kecap
sintaksis the asalna tina basa Yunani sun = ‘ngatur’ + tatein= ‘babarengan’.
Pihartieunana ‘ngatur babarengan’. Sintaksis nyaeta bagian tina tata basa anu
maluruh jeung medar susunan kalimah katut babagianana. Eta sababna, sintaksis
sok disebut tata kalimah. Sintaksis maluruh jeung medar frasa, klausa, kalimah,
jeung wacana.
SLIDESMANIA
Home Recent Tabs Option B
Frasa
Frasa nya eta wangun katatabasaan anu jadi
pangdeudeul kalimah, henteu predikatif, diwangun
ku sakurang-kurangna dua kecap turta nyingcingan
salahsahiji fungsi J (jejer), C (caritaan), O (objek), P
(panglengkep), atawa K (keterangan) dina klausa.
Henteu predikatip hartina henteu mibanda Jejer
jeung caritaan.
SLIDESMANIA
Contoh
Wangunan adi kuring, rek indit, ka Jakarta, jeung Minggu hareup mangrupa
frasa lantaran masing-masing di wangun ku dua kecap tur nyicingan hiji
fungsi dina klausa.
SLIDESMANIA
Home Recent Tabs Option D
Frasa endosentris
1. Frasa Endosentris, nya eta frasa anu mibanda unsur puseur (UP) sarta dina
distribusina mibanda fungsi nu sarua jeung salasahiji atawa sakabeh unsurna.
a) Frasa atributif (modifikatif) nya eta frasa anu puseurna ngan hiji, atawa dina distribusina
ngan mibanda fungsi nu sarua jeng salah sahiji unsurna. Unsur nu sarua jeung distribusi
frasana disebut unsur puseur (UP), anu unsur sejenna disebut unsur panambah (atribut).
Sasaruaan distribusina bisa dititenan di handap ieu.
● Bapa mah nuju ka Jakarta.
● Bapa – nuju ka Jakarta.
Frasa bapa mah dina kalimah “Bapa mah nuju ka Jakarta” sarua distribusina jeung unsur
SLIDESMANIA
bapa.
Home Recent Tabs Option D
Frasa endosentris
b) Frasa apositif nya eta frasa anu sarua puseur tur bisa siligenti, sarta unsur nu
kadua sakaligus nerangkeun unsur nu kahiji. Contona:
● Dedi, adi kuring, keur ka pasar.
● Dedi - keur ka pasar.
● - Adi kuring keur ka pasar.
Frasa Dedi, adi kuring sarua unsurna tur bisa siligenti, sarta unsur adi kuring
sakaligus nerangkeun unsur Dedi.
c) Frasa koordinatif nya eta frasa anu satata unsurna sarta biasana sok
diseselan kecap panyambung jeung, atawa, jst. Contona:
SLIDESMANIA
Frasa eksosentris
2. Frasa Eksosentris, nya eta frasa anu teu mibanda unsur puseur; ku kituna, dina
distribusina henteu mibanda fungsi nu sarua jeung sakabeh unsurna.
a) Frasa direktif nya eta anu di wangun ku pananda atawa director di tuturkeun ku
tinanda (sumbu, aksis). Pananda teh umumna mangrupa kecap pangantet, ari
aksisna mangrupa kecap atawa frasa barang. Contona: di imah, kalayan asmana pun
lanceuk, keur kuring, jst.
b) Frasa relatif nya eta frasa anu wangun ku kecap gagantipanyambung (a)nu
minangka relater dituturkeun ku kecap atawa frasa lian salaku aksisna. Ieu frasa teh
ari tipena eksosentris, kategorina frasa barang. Contona: nu manehna, nu digawa, nu
SLIDESMANIA
ti Ciantur, jst.
Home Recent Tabs Option D
Unsur klausa
Unsur-Unsur Klausa
1. J jeung C
J (jejer) nya eta bagian klausa anu nuduhkeun naon-naon, poko nu nerangkeun, umumna
anu mangrupa kecap atawa frasa barang. Contona:
Anjen mah ngan ngahesekeun bae.
J C
2. O jeung Panglengkap
a. Objek nya eta klausa anu langsung nuturkeun Caritaan nu mangrupa kecap pagawean
transitif, umumnya ngawujud kecap atawa frasa barang.
SLIDESMANIA
b. Palengkap nya eta unsur klausa anu ngalengkapan caritaan nu mangrupa kecap
pagawean semitransitif jeung dwitransitif.
Home Recent Tabs Option I
Unsur klausa
Unsur klausa
3. Katerangan
Kat (katerangan) nya eta unsur klausa anu lain J atawa C, sipatna mobilitas atawa posisina
robah-robah, iwal antara C jeung O/Pang. Katerangan dipake pikeun nerangkeun, J, C, O,
atawa Pang. Contona:
● Adi kuring disunatan kamari.
● Kamari adi kuring disunatan.
● Adi kuring kamari disunatan.
SLIDESMANIA
Home Recent Tabs Option I
2. Peran Caritaan:
Peran Caritaan sok nuduhkeun harti:
● Kalakuan(aktif, pasif, repleksif, resiproaktif, jst): Ade keur maca buku buku dibaca ku ade.
● Kaayaan : Buukna galling muntang.
● Pangjumlah : Bukuna teh dalapan siki.
● Pangwanoh : Maman teh adi kuring.
● Perenahna : Pun biang mah ka pasar
SLIDESMANIA
Home Recent Tabs Option I
3. Peran Objek:
Peran Objek sok nuduhkeun harti:
● Pangrandap: Didi neunggeul Ahmad ku buku.
● Panampa : Bapa mangmeulikeun buku keur kuring.
● Tempat : Kuring the rek meresihan buruan.
● Hasil : Budi keur ngarang carita pondok.
● Alat : Oray the diteunggeul ku batu.
4. Peran Panglengkap:
Peran Panglengkap sok nuduhkeun harti:
● Pangrandap: kuring langka ngirim surat ka lembur.
● Alat : Buku kuring mah dibungkus pelastik.
● Kelakuan : budi keur diajar ngarang.
● Pangjumlah : Imahna nambahan hiji.
SLIDESMANIA
5. Peran Keterangan:
Peran keterangan sok nuduhkeun harti:
● Waktu : Kuring rek ka Jakarta minggu hareup.
● Tempat : Dede mah keur maca di kamar.
● Alat : kuring ngajul gedang ku gantar.
● Tujuan : Urang perlu olahraga ngarah sehat.
● Pamareng : Diukna ngarendeng jeung kuring.
● Sabab : Urang bisa kieu lantaran manehna.
● Pangwates : Kabeh ge geus malayar kajaba anjeun.
● Modalitas : Sakuduna mah manehna teh sadar.
● Aspek : Dadaksakala nu gering teh cageur deui.
● Babandingan : Dudi teh pinter siga bapana.
SLIDESMANIA
Warna Unsur Klausa
Warna unsur klausa museur kana warna kecap atawa frasa anu ngeusian eta unsur. Warna
kecap/frasa anu ngeusian unsur klausa teh kayaning: Barang, Pagawean, Sipat, Bilangan,
Frasa Pangantet.
Jejer B
Objek B
Kategori B B P B O Kat
Wangun klausa
Wangun Klausa
1. Klausa lengkap: nya eta klausa anu diwangun ku hiji Jejer jeung hiji Caritaan, boh
dibarengan Objek, Panglengkap, jeung Katerangan boh henteu. Contona:
● Kuring nempo manehna keur diuk dina korsi.
2. Klausa teu lengkap: nya eta klausa anu teu ngandung Jejer, biasana diwangun ku
Caritaan boh dibarengan Objek, Panglengkap, jeung Katerangan boh henteu. Ieu klausa
teh sok muncul dina kalimah ngantet, kalimah jawaban, jeung kalimah parentah.
● Waktu datang, manehna, imut bari muka lawang.
SLIDESMANIA
Home Recent Tabs Option I
Tipe klausa
Tipe Klausa
1. Klausa bebas: nya eta klausa lengkep anu bisa madeg mandiri jadi kalimah
sampurna; ku kituna, sok jadi inti dina kalimah ngantet. Contona:
● Barang geus datang, kakara manehna ingeteun.
2. Klausa kauger: nya eta klausa boh lengkap boh teu lengkap anu teu madeg
mandiri jadi kalimah sampurna.
SLIDESMANIA
Home Recent Tabs Option I
Tipe klausa
disuluran ku kecap atawa frasa nu tangtu asal luyu jeung harti klausa kaugerna. Contona:
Sabot kuring maca buku, adi kuring nulis surat.
Home Recent Tabs Option I
Warna klausa
Warna Klausa
1. Klausa barang: klausa anu Caritaanana diwangun ku kecap atawa frasa pagawean.
Contona: Sapatuna kulit.
2. Klausa pagawean: klausa anu Caritaanana diwangun ku kecap atawa frasa pagawean.
Contona: Kuring rek meuli buku tata basa Sunda.
3. Klausa sipat: klausa anu Caritaanana diwangun ku kecap atawa frasa sipat. Contona:
Mimin mah bageur pisan.
4. Klausa bilangan: klausa anu Caritaanana diwangun ku kecap atawa frasa bilangan.
Contona: Daharna tilu kali sapoe.
SLIDESMANIA
Unsur positif