OSTEOLOGI
MYOLOGI
ARTHROLOGI
OSTEOLOGI UMUM
• Tulang adalah struktur hidup yg keras ,kaku
& kuat
• Membentuk rangka tubuh → SKELETON
• Pembagian tulang menurut “BENTUK”:
Os longum ─ pd extremitas (mis:os femur)
Os brevis ─ pd extremitas (mis:ossa carpalia)
Os planum ─ pd neurocranium (mis:parietale)
Os pneumaticum ─ pd viscerocranium (mis:maxilla)
Os irregularis ─ pd truncus (mis:vertebra)
Os sesamoidea ─ pd extremitas (mis: pd jari-jari)
Fungsi Tulang
o Membentuk rangka tubuh
o Perlekatan otot
o Proteksi organ/viscera
o Fungsi Erythropoesis
o Deposit Calsium + Phosphor
o Basis mekanis untuk gerakan otot (alat gerak
pasif)
Struktur tulang
• Terdiri dari :
Bagian luar,yg padat → SUBSTANTIA
COMPACTA
Bagian dalam yg spongios →
SUBSTANTIA SPONGIOSA
Di central,yg berongga →MEDULLA
OSSEUM
• Permukaan luar substantia
compacta → dibungkus periosteum
• Periosteum → sangat penting utk
reparasi tulang
Struktur tulang
• Ujung-ujung tulang →
EPIPHYSIS
• Bagian tengah →
DIAPHYSIS
• Diantaranya →
METAPHYSIS
Vascularisasi, innervasi dan sistem limphe
7 Vertebra cervicalis
12 Vertebra thoracalis
5 Vertebra lumbalis
5 Vertebra sacralis
2- 4 Vertebra coccygeus
COLUMNA VERTEBRALIS
Vert. cervicalis
Vert. thoracalis
Vert. lumbalis
Vert. sacralis
Vert. coccygeales
LENGKUNGAN COLUMNA
VERTEBRALIS
• Anterior Lordosis
• Posterior Kyphosis
• Samping Scoliosis
MORFOLOGI VERTEBRA
• Vertebra :
– Corpus
– Arcus
– Processus spinosus
– Processus transverses
– Processus articularis
• Foramen vertebralis → Canalis
vertebralis (dilalui Medulla spinalis)
Vertebra
Cervicalis ↔Thoracalis↔Lumbalis
Cervicalis Thoracalis Lumbalis
Corpus Kecil Sedang (jantung) Besar (ginjal)
(segiempat)
For. Vert. segitiga bulat bulat
Proc. spinosus Pendek & Panjang & Besar & pendek
bercab. dua runcing
Proc. For. Fovea costalis Melintang (+
transversus costotransvers Proc.
arum Mammilaris)
VERT. SACRALIS (= OS
SACRUM) & OS COCCYGEUS
• Td. 5 ruas vertebrae
Os Sacrum
• Berbtk segitiga, basis di
cranial, apex di caudal
• Facies pelvicum & facies
dorsalis
• Foramina
intervertebralis
• Crista sacralis media
• Terdpt hiatus sacralis
• Ada 4 ruas Os coccygeus
OS COCCYGEUS
• Ada 4 ruas Os
coccygeus
VERT. BENTUK KHUSUS
• EPISTROPHEUS
• dens epistrophei
• facies articularis superior
• facies articularis anterior
• facies articularis posterior
•
DISCUS INTERVERTEBRALIS
Terdiri dari :
• Annulus fibrosus
• Nucleus fibrosus
• Berfungsi sbg Shock absorbers
• Letak : diantara 2 corpus vert.
COSTA
• 12 pasang
• Melekat pd vert.thoracalis
ke sternum
• 3 kelompok:
• Manubrium sterni
• Corpus sterni
• Processus xiphoideus
(=proc. Ensiformis)
• Bersama costa membentuk
SKELETON THORACIS
CRANIUM
• NEURO CRANIUM
• VISCERO CRANIUM (SPLANCNO CRANIUM)
Basis Cranii
Basis Cranii
Calvaria cranii
NEURO CRANIUM
• Os occipitale (1)
• Os temporale (2)
• Os parietale (2)
• Os frontale (1)
• Os sphenoidale (1)
• Os eithmoidale (1)
VISCERO CRANIUM (SPLANCNO
CRANIUM)
• Os maxilla (2)
• Os mandibula (1)
• Os Zygomatica (2)
• Os nasalis (2)
• Os lacrimale (2)
• Os vomer (1)
• Os palatinae (2)
• Os concha nasalis inferior (2)
SKELETON APPENDICULARE
EXTREMITAS SUPERIOR
(Ossa Membri Superior)
CINGULUM EXTREMITAS SUPERIOR
• Os SCAPULA
• Os CLAVICULA
EXTREMITAS SUPERIOR LIBERAE
• Os HUMERUS
• Os RADIUS
• Os ULNA
• Ossa CARPALIA
• Ossa METACARPALIA
• Ossa PHALANGES (=Ossa Digitorum)
Scapula – humerus (posterior)
Os Clavicula
Humerus
Figure 7.23
Radius & Ulna
Figure 7.24
Carpalia, Metacarpalia & Phalanges
Ossa carpalia :
Proximalis :
• Os Scaphoideum
• Os Lunatum
• Os Triquetrum
• Os Pisiforme
Distalis :
• Os Trapezium
• Os Trapezoideum
• Os Capitatum
• Os Hamatum
SKELETON APPENDICULARE
EXTREMITAS INFERIOR
(Ossa Membri Inferior)
CINGULUM EXTREMITAS INFERIOR
• Os Coxae
– Os Ilium (2)
– Os Ischium (2)
– Os Pubis (2)
EXTREMITAS INFERIOR LIBERAE
• Os Femur (2)
• Os Patella (2)
• Os Tibia (2)
• Os Fibula (2)
• Ossa Tarsalia (14)
• Ossa Metatarsalia (10)
• Ossa Phalanges (28)
Coxae
Femur Tibia & Fibula
Patella
Tarsalia, Metatarsalia & Phalanges
Ossa Tarsalia :
• Os Talus
• Os Calcaneus
• Os Naviculare
• Os Cuboideum
• Os Cuneiforme medial, intermediate, lateral