Anda di halaman 1dari 42

SISTEM ALAT GERAK

Prof. dr.H. Abdul Razak Datu,Ph.D.


Sistem Alat Gerak
• Tulang
• Otot
• Sendi
SISTEM ALAT GERAK

OSTEOLOGI

MYOLOGI

ARTHROLOGI
OSTEOLOGI UMUM
• Tulang adalah struktur hidup yg keras ,kaku
& kuat
• Membentuk rangka tubuh → SKELETON
• Pembagian tulang menurut “BENTUK”:
Os longum ─ pd extremitas (mis:os femur)
Os brevis ─ pd extremitas (mis:ossa carpalia)
Os planum ─ pd neurocranium (mis:parietale)
Os pneumaticum ─ pd viscerocranium (mis:maxilla)
Os irregularis ─ pd truncus (mis:vertebra)
Os sesamoidea ─ pd extremitas (mis: pd jari-jari)
Fungsi Tulang
o Membentuk rangka tubuh
o Perlekatan otot
o Proteksi organ/viscera
o Fungsi Erythropoesis
o Deposit Calsium + Phosphor
o Basis mekanis untuk gerakan otot (alat gerak
pasif)
Struktur tulang
• Terdiri dari :
 Bagian luar,yg padat → SUBSTANTIA
COMPACTA
 Bagian dalam yg spongios →
SUBSTANTIA SPONGIOSA
 Di central,yg berongga →MEDULLA
OSSEUM
• Permukaan luar substantia
compacta → dibungkus periosteum
• Periosteum → sangat penting utk
reparasi tulang
Struktur tulang

• Ujung-ujung tulang →
EPIPHYSIS
• Bagian tengah →
DIAPHYSIS
• Diantaranya →
METAPHYSIS
Vascularisasi, innervasi dan sistem limphe

 Vascularisasi tulang, terdapat


o Arteri Epiphyseal → masuk pada Epiphysis
o Arteri Metaphyseal → masuk pada Metaphysis
o Arteri Nutricia →masuk pada Corpus
o Cabang-cabang arteri ke Periosteum
 Innervasi tulang
o Td serabut sensoris + sympathis
o Periosteum sangat banyak serabut saraf
 Sistem Lymphe tulang
o Masuk sampai dengan substantia compacta
o Ikut pembuluh darah
Cartilago
• Cartilago (=tulang rawan) → turut membentuk
struktur
• Terdiri dari:
 Cartilago hyalin
 Cartilago elastis
 Fibrocartilago
• Cartilago → avascular + tanpa innervasi (kecuali
fibrocartilago)
• Cartilago pd skeleton terdpt sbg:
 Lapisan facies articularis (=CARTILAGO ARTICULARE)
 Sebagai discus articularis/ discus intervertebralis
• Pada epiphyse → pd masa pertumbuhan
KLASIFIKASI SKELETON
1. SKELETON AXIALE
• COLUMNA VERTEBRALIS
• COSTAE
• STERNUM
• CRANIUM
2. SKELETON APPENDICULARE
• EXTREMITAS SUPERIOR
• EXTREMITAS INFERIOR
COLUMNA VERTEBRALIS
• Ruas-ruas tulang belakang
• Discus intervertebralis
• Terdiri dari 31-33 buah:

7 Vertebra cervicalis
12 Vertebra thoracalis
5 Vertebra lumbalis
5 Vertebra sacralis
2- 4 Vertebra coccygeus
COLUMNA VERTEBRALIS

Vert. cervicalis

Vert. thoracalis

Vert. lumbalis

Vert. sacralis

Vert. coccygeales
LENGKUNGAN COLUMNA
VERTEBRALIS
• Anterior Lordosis
• Posterior Kyphosis
• Samping Scoliosis
MORFOLOGI VERTEBRA

• Vertebra :
– Corpus
– Arcus
– Processus spinosus
– Processus transverses
– Processus articularis
• Foramen vertebralis → Canalis
vertebralis (dilalui Medulla spinalis)
Vertebra
Cervicalis ↔Thoracalis↔Lumbalis
Cervicalis Thoracalis Lumbalis
Corpus Kecil Sedang (jantung) Besar (ginjal)
(segiempat)
For. Vert. segitiga bulat bulat
Proc. spinosus Pendek & Panjang & Besar & pendek
bercab. dua runcing
Proc. For. Fovea costalis Melintang (+
transversus costotransvers Proc.
arum Mammilaris)
VERT. SACRALIS (= OS
SACRUM) & OS COCCYGEUS
• Td. 5 ruas vertebrae 
Os Sacrum
• Berbtk segitiga, basis di
cranial, apex di caudal
• Facies pelvicum & facies
dorsalis
• Foramina
intervertebralis
• Crista sacralis media
• Terdpt hiatus sacralis
• Ada 4 ruas  Os coccygeus
OS COCCYGEUS
• Ada 4 ruas  Os
coccygeus
VERT. BENTUK KHUSUS

• Vert. Cervicalis I (= ATLAS)


• Vert. Cervicalis II (= EPISTROPHEUS)
Corpusnya membentuk dens epistropheus
• Vert. Cervicalis VII
(=VERT.PROMINENS)Proc.spinosus lbh
panjang yang dapat dilihat dan diraba dari
luar
• Vert. Sacralis bersatu membtk Os
sacrumAntara vert. Lumbalis V dan basis
ossis sacri terdapat PROMONTORIUM
(tonjolan discus intervertebralis ke ventral)
Atlas & Epistropheus
• ATLAS
• Tidak ada corpus
• Tdk ada proc. Transversus

• EPISTROPHEUS
• dens epistrophei
• facies articularis superior
• facies articularis anterior
• facies articularis posterior

DISCUS INTERVERTEBRALIS
Terdiri dari :
• Annulus fibrosus
• Nucleus fibrosus
• Berfungsi sbg Shock absorbers
• Letak : diantara 2 corpus vert.
COSTA

• 12 pasang
• Melekat pd vert.thoracalis
ke sternum
• 3 kelompok:

1.Costa Vera (costa I-VII)


2.Costa Spuria (costa VIII-X)
3.Costa Fluctuantes (costa XI-XII)
STERNUM

• Manubrium sterni
• Corpus sterni
• Processus xiphoideus
(=proc. Ensiformis)
• Bersama costa membentuk
SKELETON THORACIS
CRANIUM
• NEURO CRANIUM
• VISCERO CRANIUM (SPLANCNO CRANIUM)
Basis Cranii
Basis Cranii
Calvaria cranii
NEURO CRANIUM
• Os occipitale (1)
• Os temporale (2)
• Os parietale (2)
• Os frontale (1)
• Os sphenoidale (1)
• Os eithmoidale (1)
VISCERO CRANIUM (SPLANCNO
CRANIUM)

• Os maxilla (2)
• Os mandibula (1)
• Os Zygomatica (2)
• Os nasalis (2)
• Os lacrimale (2)
• Os vomer (1)
• Os palatinae (2)
• Os concha nasalis inferior (2)
SKELETON APPENDICULARE
EXTREMITAS SUPERIOR
(Ossa Membri Superior)
 CINGULUM EXTREMITAS SUPERIOR
• Os SCAPULA
• Os CLAVICULA
 EXTREMITAS SUPERIOR LIBERAE
• Os HUMERUS
• Os RADIUS
• Os ULNA
• Ossa CARPALIA
• Ossa METACARPALIA
• Ossa PHALANGES (=Ossa Digitorum)
Scapula – humerus (posterior)
Os Clavicula
Humerus

Figure 7.23
Radius & Ulna

Figure 7.24
Carpalia, Metacarpalia & Phalanges

Ossa carpalia :
Proximalis :
• Os Scaphoideum
• Os Lunatum
• Os Triquetrum
• Os Pisiforme

Distalis :
• Os Trapezium
• Os Trapezoideum
• Os Capitatum
• Os Hamatum
SKELETON APPENDICULARE
EXTREMITAS INFERIOR
(Ossa Membri Inferior)
 CINGULUM EXTREMITAS INFERIOR
• Os Coxae
– Os Ilium (2)
– Os Ischium (2)
– Os Pubis (2)
 EXTREMITAS INFERIOR LIBERAE
• Os Femur (2)
• Os Patella (2)
• Os Tibia (2)
• Os Fibula (2)
• Ossa Tarsalia (14)
• Ossa Metatarsalia (10)
• Ossa Phalanges (28)
Coxae
Femur Tibia & Fibula
Patella
Tarsalia, Metatarsalia & Phalanges
Ossa Tarsalia :
• Os Talus
• Os Calcaneus
• Os Naviculare
• Os Cuboideum
• Os Cuneiforme medial, intermediate, lateral

Anda mungkin juga menyukai