Anda di halaman 1dari 102

ANATOMI

DMN-FK-UMI
TOPOGRAFI
Pembuluh darah
ARTERI
VENA
SARAF / NERVUS
KELENJAR dan
SALURAN
LYMPHE
OSTEOLOGI

OSTEOLOGI UMUM
OSTEOLOGI KHUSUS

Oleh
Dr.Djuanda M.Noor
FK - UMI
OSTEOLOGI
UMUM
SKELETON

Seluruh tulang berhubungan satu


sama lain ( bersendi ) membentuk
satu kesatuan tulang = Rangka
MORFOLOGI / BENTUK
TULANG

1 Os Longum : Tulang panjang


mempunyai epiphyse & diaphyse
contoh: os humerus, os tibia
2. Os Brevis : Tulang pendek
contoh: ossa carpalia & ossa tarsalia
Humerus

Figure 7.23
Carpalia, Metacarpalia & Phalanges

Ossa carpalia :
Proximalis :
• Os Scaphoideum
• Os Lunatum
• Os Triquetrum
• Os Pisiforme

Distalis :
• Os Trapezium
• Os Trapezoideum
• Os Capitatum
• Os Hamatum
3. Os Planum : Tulang Ceper / Pipih
contoh: os scapula, os parietale
4. Os Pneumaticum Tulang berongga
contoh: os ethmoidale, os maxilla
5. Os Sesamoidea : Tulang antara
contoh: os patella
6. Os Irregularis : Tulang tidak beraturan
contoh: ossa vertebrales
Patella
Struktur tulang
 Setiap tulang panjang terdiri dari:
 Bagian ujung : Epiphyse
 Bagian tengah : Diaphyse
 Diantara Epi dan Diaphyse terdapat
Metaphyse
 Setiap ujung tulang / bagian tulang yg
melakukan persendian dgn t ulang lain
dilapisi oleh Cartilago articularis
Struktur tulang
 Terdiri dari :

 Bagian luar,yang padat →


SUBSTANTIA COMPACTA
 Bagian dalam yang spongios →
SUBSTANTIA SPONGIOSA
 Ditengah,yang berongga →
CAVUM MEDULLARE

 Permukaan luar substantia compacta →


dibungkus Periosteum
 Periosteum → penting utk reparasi tulang
Substantia compacta

 Bagian luar tulang yang keras


 Lapisan luarnya disebut PERIOSTEUM
 Lapisan dalamnya disebut ENDOSTEUM
 Ruangan bagian dalamnya disebut
Cavum medullare berisi ;
Medulla Osseum Flava
Substantia spongiosum

Merupakan lapisan / bagian dalam tulang


yang berlubang kecil seperti Spons
Terdapat pada ujung tulang
Membentuk Cavum medullare
berisi Medulla Osseum Rubra
FUNGSI TULANG

 Menegakkan & memberi bentuk tubuh


 Melindungi organ dalam tubuh
 Tempat melekat otot
 Alat gerak pasif
 Produksi sel darah
 Deposit mineral
OSTEOLOGI
KHUSUS
OSTEOLOGI KHUSUS
Menurut lokasi Skeleton:

SKELETON AXIALE
terletak pd sumbu longitudinal
batang tubuh ( truncus)

SKELETON APPENDICULARE
tergantung & melekat pada truncus
Skeleton axiale

 CRANIUM = Tengkorak 22 tulang


 COLUMNA VERTEBRALIS 26 tulang
 STERNUM = Tulang dada 1 tulang
 COSTA = Rusuk, Iga ; 12 pasang = 24 tulang

Jumlah = 73 tulang
Catatan khusus

 Vert.sacralis (5 buah) bersatu membentuk


-> 0s Sacrum
 Vert.coccygeus (3-4 buah) bersatu
membentuk -> Os Coccygeus
 Tulang pd cranium dpt ditambahkan dengan
Ossicula-auditoria = tulang pendengaran
 3 pasang (=6 tlg)
Skeleton appendiculare

 Terdiri dari tulang-tulang :


* Extremitas Superior (64 tulang)
( Sinister dan Dexter )
* Extremitas Inferior (62 tulang)
( Sinister dan Dexter )
Extremitas Superior

 Os Scapula (2)  Os Ulna (2)


 Os Clavicula (2)  Ossa Carpalia ( 16)
 Os Humerus (2)  Ossa Metacarpalia (10)
 Os Radius (2)  Ossa Phalanges (28)

Jumlah 64 tulang
Carpalia, Metacarpalia & Phalanges

Ossa carpalia :
Proximalis :
• Os Scaphoideum
• Os Lunatum
• Os Triquetrum
• Os Pisiforme

Distalis :
• Os Trapezium
• Os Trapezoideum
• Os Capitatum
• Os Hamatum
Extremitas Inferior

 Os Coxae (2)  Os Fibula (2)


 Os Femur (2)  Ossa Tarsalia (14)

 Os Patella (2)  Ossa Metatarsalia (10)

 Os Tibia (2)  Ossa Phalanges (28)

Jumlah 62 tulang
Jumlah Seluruh tulang
1. Cranium (22)
5. Extr. superior (64)
2. Columna
vertebralis (26) 6. Extr. inferior (62)
3. Sternum (1) 7. Ossicula auditoria (6)
4. Costae (24) 8. Os hyoid (1)

Jumlah total = 206 tulang


CRANIUM
 NEUROCRANIUM (=ossa Cranii) yaitu
bagian cranium yang membungkus otak

 VISCEROCRANIUM
(=splanchnocranium,ossa Faciei) yaitu
bgn cranium yg membentuk wajah,
 tempat permulaan/awal Tractus
Digestivus, Respiratorius & Oculi
NEUROCRANIUM

 Os Occipitale 1 tlg
 Os Frontale 1 tlg
 Os Temporale 2 tlg
 Os sphenoidalis 1 tlg
 Os Parietale 2 tlg
 Os Ethmoidale 1 tlg
Jumlah 8 tlg
VISCEROCRANIUM

 Maxilla 2 tlg  Os Vomer 1 tlg


 Mandibula 1 tlg  Os Zygomaticum
 Concha nasalis 2 tlg
inferior 2 tlg  Os Lacrimale 2 tlg
 Os nasale 2 tlg  Os Palatum 2 tlg

Jumlah 14 tulang
CRANIUM
 NEUROCRANIUM = 8 TULANG
 VISCEROCRANIUM = 14 TULANG

JUMLAH = 22 TULANG

Tidak termasuk 3 pasang (6 tlg)


Ossicula Auditoris (Stapes, Incus
,Maleus)
Morfologi Tulang Cranium

 Ossa Irregularis
 Ossa Planum
 Ossa Pneumaticum

Dapat bersama-sama
pada 1 tulang cranium
Neurocranium
 Dibagi atas BASIS CRANII &
 CALVARIA CRANII
 Membentuk CAVUM CRANII ditempati
cerebrum,cerebellum & truncus cerebri.

 Dasar cavum cranii disebut


FOSSA CRANII
(anterior, media & posterior)
BASIS CRANII
 Lamina cribrosa ossis ethmoidalis
 Pars orbitalis ossis frontalis
 Sbgn Pars Squamosa ossis temporalis &
Pars Petrosa ossis temporalis
 Sbgn Pars squamosa, pars lateralis &pars
basilaris ossis occipitalis
 Ala magnae & Ala parvae ossis sphenoidalis
CALVARIA CRANII
 Pars squamosa ossis occipitalis
 Pars squamosa ossis temporalis
 Pars squamosa ossis frontalis
 Os parietale
COLUMNA VERTEBRALIS
 Vertebra Cervicalis (7 ruas)
 Vertebra Thoracalis (12 ruas)
 Vertebra Lumbalis (5 ruas)
 Vertebra Sacralis ( 5 ruas )
membentuk 1 tulang = Os SACRUM
 Vertebra coccygeus (4 ruas )
membentuk 1 tulang = Os Coccygeus

JUMLAH 26 TULANG
MORFOLOGI VERTEBRA

 Corpus vertebra
 Arcus vertebra
 Processus transversus
 Processus spinosus
 Foramen vertebralis
Modifikasi morfologi Vertebra

 Vert.sacralis menyatu -> Os Sacrum


 Vert. Coccygeus menyatu menjadi
-> Os Coccygealis
 Vert.cervicalis I =ATLAS, tidak mempunyai
corpus & processus spinosus
 Vert.cervicalis II, mempunyai gigi ;
= Dens Epistropheus
Bentuk Columna Vertebralis
 Melengkung ke depan dan kebelakang
pada bidang mediana:
LORDOSIS (cervicalis & lumbalis)
KYPHOSIS (thoracalis & sacralis)
 Terkadang melengkung /miring pada
bidang frontal disebut SCOLIOSIS
COSTA
 12 pasang
 Melekat pd vert.thoracalis di dorsal
dan pada Sternum di ventral
 Ada 3 kelompok:
* Costa Vera ( costa I – VII )
* Costa Spuria ( costa VIII – X )
* Costa Fluctuantes (costa XI - XII)
STERNUM
 Manubrium sterni
 Corpus sterni
 Processus xiphoideus
=proc. Ensiformis
* Bersama Costa membentuk
Skeleton Thoracis
SEKIAN

Anda mungkin juga menyukai