ASUHAN KEPERAWATAN ANAK DENGAN DEMAM BERDARAH DENGUE

Posted in September 29th, 2008 by fefendi in English A. PENGERT AN !"# $d$l$h s%$t% infe&si $rbo'ir%s $&%t y$ng m$s%& &e d$l$m t%b%h mel$l%i gigit$n ny$m%& spesies $ides. Peny$&it ini sering menyer$ng $n$&, rem$($, d$n de)$s$ y$ng dit$nd$i deng$n dem$m, nyeri otot d$n sendi. !em$m *erd$r$h !eng%e sering diseb%t p%l$ !eng%e "$emor$gi+ #e'er , !"# -. *. PAT.# S ./.G Setel$h 'ir%s deng%e m$s%& &e d$l$m t%b%h, p$sien $&$n meng$l$mi &el%h$n d$n ge($l$ &$ren$ 'iremi$, seperti dem$m, s$&it &ep$l$, m%$l, nyeri otot, peg$l sel%r%h b$d$n, hiperemi ditenggoro&$n, timb%lny$ r%$m d$n &el$in$n y$ng m%ng&in m%n+%l p$d$ system reti&%loendoteli$l seperti pembes$r$n &elen($r0&elen($r get$h bening, h$ti d$n limp$. R%$m p$d$ !"# diseb$b&$n &$ren$ &ongesti pemb%l%h d$r$h dib$)$h &%lit. #enomen$ p$tofisiologi %t$m$ y$ng menent%&$n ber$t peny$&it d$n membed$&$n !# d$n !"# i$l$h meningginy$ perme$bilit$s dinding &$piler &$ren$ pelep$s$n 1$t $n$fil$&tosin, hist$min d$n serotonin sert$ $&ti'$si system &$li&re$in y$ng ber$&ib$t e&str$'$s$si +$ir$n intr$'$s&%ler. "$l ini ber$&ib$t ber&%r$ngny$ 'ol%me pl$m$, ter($diny$ hipotensi, hemo&onsentr$si, hipoproteinemi$, ef%si d$n ren($t$n. Ad$ny$ &ebo+or$n pl$sm$ &e d$er$h e&str$'$s&%ler ib%&ti&$n deng$n ditem%&$nny$ +$ir$n d$l$m rongg$ seros$, y$it% d$l$m rongg$ peritone%m, ple%r$ d$n peri&$rd. Ren($t$n hipo'olemi& y$ng ter($di seb$g$i $&ib$t &ehil$ng$n pl$sm$, bil$ tid$& seger$ ter$t$si $&$n ter($di $no2i$ ($ring$n, $sidosis met$boli+ d$n &em$ti$n. Seb$b l$in &em$ti$n p$d$ !"# $d$l$h perd$r$h$n heb$t. Perd$r$h$n %m%mny$ dih%b%ng&$n deng$n trombositopeni$, g$ngg%$n f%ngsi trombosit d$n &el$in$n f%ngsi trombosit. #%ngsi $greg$si trombosit men%r%n m%ng&in diseb$b&$n proses im%nologis terb%&ti deng$n terd$p$tny$ &omple&s im%n d$l$m pered$r$n d$r$h. 3el$in$n system &o$g%l$si diseb$b&$n di$nt$r$ny$ oleh &er%s$&$n h$ti y$ng f%ngsiny$ mem$ng teb%&ti terg$ngg% oleh $&tif$si system &o$g%l$si. 4$s$l$h ter($di tid$&ny$ ! 5 p$d$ !"#6 !SS, ter%t$m$ p$d$ p$sien deng$n perd$r$h$n heb$t. 5. 3/AS # 3AS !"# 7"., 8989 meng&l$sifi&$si&$n !"# men%r%t der$($t peny$&itny$ men($di : golong$n, y$it% ; !er$($t !em$m disert$i ge($l$ &linis l$in, t$np$ perd$r$h$n spont$n. P$n$s 20< h$ri, =(i to%rni>%et positif, trombositipeni$, d$n hemo&onsentr$si. !er$($t

S$m$ deng$n der$($t , dit$mb$h deng$n ge($l$0ge($l$ perd$r$h$n spont$n seperti pete&ie, e&imosis, hem$temesis, melen$, perd$r$h$n g%si. !er$($t !it$nd$i oleh ge($l$ &eg$g$l$n pered$r$n d$r$h seperti n$di lem$h d$n +ep$t , ?82026mnt - te&$n$n n$di sempit , @ 820 mm"g -, te&$n$n d$r$h men%r%n, , 820680 @ 8206800 @ 8206880 @ 906<0 @ 806<0 @ 8060 @ 060 !er$($t A N$di tid$& te$b$, te&$n$n d$r$h tid$& te$t%r , deny%t ($nt%ng @ 8:026mnt - $nggot$ ger$& ter$b$ dingin, ber&ering$t d$n &%lit t$mp$& bir%. !. TAN!A !AN GEBA/A Sel$in t$nd$ d$n ge($l$ y$ng dit$mpil&$n berd$s$r&$n der$($t peny$&itny$, t$nd$ d$nge($l$ l$in $d$l$h ; 0 "$ti membes$r, nyeri spont$n y$ng diper&%$t deng$n re$&si per$b$$n. 0 Asites 0 5$ir$n d$l$m rongg$ ple%r$ , &$n$n 0 Enseph$lop$ti ; &e($ng, gelis$h, sopor &om$. E. PE4ER 3SAAN !AN ! GN.S S 0 Trombositopeni , @ 800.0006mmC0 "b d$n P5A mening&$t , @ 20D 0 /e%&openi , m%ng&in norm$l $t$% le&ositosis 0 sol$si 'ir%s 0 Serologi , =(i " -; respon $ntibody se&%nder 0 P$d$ ren($t$n y$ng ber$t, peri&s$ ; "b, P5A ber%l$ng &$li , seti$p ($m $t$% :09 ($m $p$bil$ s%d$h men%n(%&&$n t$nd$ perb$i&$n -, #$$l hemost$sis, #!P, E3G, #oto d$d$, *=N, +re$tinin ser%m. #. AS="AN 3EPERA7ATAN 8. Peng&$(i$n 8.8 dentit$s !"# mer%p$&$n peny$&it d$er$h tropis y$ng sering menyeb$b&$n &em$ti$n $n$&, rem$($ d$n de)$s$ , Effendy, 899E 8.2 3el%h$n =t$m$ P$sien mengel%h p$n$s, s$&it &ep$l$, lem$h, nyeri %l% h$ti, m%$l d$n n$fs% m$&$n men%r%n. 8.C Ri)$y$t peny$&it se&$r$ng Ri)$y$t &eseh$t$n men%n(%&&$n $d$ny$ s$&it &ep$l$, nyeri otot, peg$l sel%r%h t%b%h, s$&it p$d$ )$&t% menel$n, lem$h, p$n$s, m%$l, d$n n$fs% m$&$n men%r%n. 8.: Ri)$y$t peny$&it terd$h%l% Tid$& $d$ peny$&it y$ng diderit$ se+$r$ spe+ifi+. 8.E Ri)$y$t peny$&it &el%$rg$ Ri)$y$t $d$ny$ peny$&it !"# p$d$ $nggot$ &el%$rg$ y$ng l$in s$ng$t menent%&$n, &$ren$ peny$&it !"# $d$l$h peny$&it y$ng bis$ dit%l$r&$n mel$l%i gigit$n ny$m%& $edes $egipty. 8.9 Ri)$y$t 3eseh$t$n /ing&%ng$n

*i$s$ny$ ling&%ng$n &%r$ng bersih, b$ny$& gen$ng$n $ir bersih seperti &$leng be&$s, b$n be&$s, temp$t $ir min%m b%r%ng y$ng ($r$ng dig$nti $irny$, b$& m$ndi ($r$ng dibersih&$n. 8.< Ri)$y$t T%mb%h 3emb$ng 8.8 Peng&$(i$n Per Sistem 8.8.8 Sistem Pern$p$s$n Ses$&, perd$r$h$n mel$l%i hid%ng, pern$p$s$n d$ng&$l, epist$&sis, perger$&$n d$d$ simetris, per&%si sonor, p$d$ $%s&%lt$si terdeng$r ron+hi, &r$&les. 8.8.2 Sistem Persy$r$f$n P$d$ gr$de p$sien gelis$h d$n ter($di pen%r%n$n &es$d$r$n sert$ p$d$ gr$de A d$p$t tr($di !SS 8.8.C Sistem 5$rdio'$s&%ler P$d$ grde d$p$t ter($di hemo&onsentr$si, %(i to%rni>%et positif, trombositipeni, p$d$ gr$de d$p$t ter($di &eg$g$l$n sir&%l$si, n$di +ep$t, lem$h, hipotensi, +y$nosis se&it$r m%l%t, hid%ng d$n ($ri0($ri, p$d$ gr$de A n$di tid$& ter$b$ d$n te&$n$n d$r$h t$& d$p$t di%&%r. 8.8.: Sistem Pen+ern$$n Sel$p%t m%&os$ &ering, &es%lit$n menel$n, nyeri te&$n p$d$ epig$stri&, pembes$rn limp$, pembes$r$n h$ti, $bdomen tereg$ng, pen%r%n$n n$fs% m$&$n, m%$l, m%nt$h, nyeri s$$t menel$n, d$p$t hem$temesis, melen$. 8.8.E Sistem per&emih$n Prod%&si %rine men%r%n, &$d$ng &%r$ng d$ri C0 ++6($m, $&$n meng%ng&$p&$n nyeri s$t &en+ing, &en+ing ber)$rn$ mer$h. 8.8.9 Sistem nteg%men. Ter($di pening&$t$n s%h% t%b%h, &%lit &ering, p$d$ gr$de terd$p$t positif p$d$ %(i to%rni>%et, ter($di pethi&e, p$d$ gr$de d$p$t ter($di perd$r$h$n spont$n p$d$ &%lit. 2. !i$gnos$ 3eper$)$t$n 2.8 "ipertermi berh%b%ng$n deng$n proses infe&si 'ir%s deng%e 2.2 Resi&o defisit +$ir$n berh%b%ng$n deng$n pind$hny$ +ir$n intr$'$s&%ler &e e&str$'$s&%ler 2.C Resi&o syo& hypo'olemi& berh%b%ng$n deng$n perd$r$h$n y$ng berlebih$n, pind$hny$ +$ir$n intr$'$s&%ler &e e&str$'$s&%ler 2.: Resi&o g$ngg%$n pemen%h$n &eb%t%h$n n%trisi &%r$ng d$ri &eb%t%h$n t%b%h berh%b%ng$n deng$n int$&e n%trisi y$ng tid$& $de&)$t $&ib$t m%$l d$n n$fs% m$&$n y$ng men%r%n. 2.E Resi&o ter($di perd$r$hn berh%b%ng$n dneg$n pen%r%n$n f$+tor0f$&to pembe&%$n d$r$h , trombositopeni 2.9 3e+em$s$n berh%b%ng$n deng$n &ondisi &lien y$ng memb%r%& d$n perd$$h$n 2.< 3%r$ng penget$h%$n berh%b%ng$n deng$n &%r$ngy$ inform$si. C. Ren+$n$ As%h$n 3eper$)$t$n. !P ; "ipertermie berh%b%ng$n deng$n proses infe&si 'ir%s deng%e T%(%$n ; S%h% t%b%h norm$l 3riteri$ h$sil ; S%h% t%b%h $nt$r$ C9 F C< Nyeri otot hil$ng

nter'ensi ; $. *eri &omres $ir &r$n R$sion$l ; 3ompres dingin $&$n ter($di pemind$h$n p$n$s se+$r$ &ond%&si b. *eri&$ 6 $n(%r&$n p$sien %nt%& b$ny$& min%m 8E0002000 ++6h$ri , ses%$i toler$nsi R$sion$l ; =nt%& mengg$nti +$ir$n t%b%h y$ng hil$ng $&ib$t e'$por$si. +. An(%r&$n p$sien %nt%& mengg%n$&$n p$&$i$n y$ng tipis d$n m%d$h menyer$p &ering$t R$sion$l ; 4emberi&$n r$s$ ny$m$n d$n p$&$i$n y$ng tipis m%d$h menyer$p &ering$t d$n tid$& mer$ngs$ng pening&$t$n s%h% t%b%h. d. .bser'$si int$&e d$n o%tp%t, t$nd$ 'it$l , s%h%, n$di, te&$n$n d$r$h - ti$p C ($m se&$li $t$% lebih sering. R$sion$l ; 4endete&si dini &e&%r$ng$n +$ir$n sert$ menget$h%i &eseimb$ng$n +$ir$n d$n ele&trolit d$l$m t%b%h. T$nd$ 'it$l mer%p$&$n $+%$n %nt%& menget$h%i &e$d$$n %m%m p$sien. e. 3ol$bor$si ; pemberi$n +$ir$n intr$'en$ d$n pemberi$n ob$t ses%$i progr$m. R$sion$l ; Pemberi$n +$ir$n s$ng$t penting b$gi p$sien deng$n s%h% t%b%h y$ng tinggi. .b$t &h%s%sny$%nt%& men%r%n&$n s%h% t%b%h p$sien. !P 2. Resi&o defisit 'ol%me +$ir$n berh%b%ng$n deng$n pind$hny$ +$ir$n intr$'$s&%ler &e e&str$'$s&%ler. T%(%$n ; Tid$& ter($di de'isit 'o%me +$ir$n 3riteri$ ; np%t d$n o%tp%t seimb$ng Ait$l sign d$l$m b$t$s norm$l Tid$& $d$ t$nd$ presyo& A&r$l h$ng$t 5$pil$rry refill G C deti& nter'ensi ; $. A)$si 'it$l sign ti$p C ($m6lebih sering R$sion$l ; Ait$l sign memb$nt% mengidentifi&$si fl%&t%$si +$ir$n intr$'$s&%ler b. .bser'$si +$pill$ry Refill R$sion$l ; ndi&$si &e$de&%$t$n sir&%l$si perifer +. .bser'$si int$&e d$n o%tp%t. 5$t$t )$rn$ %rine 6 &onsentr$si, *B R$sion$l ; Pen%r%n$n h$l%$r$n %rine pe&$t deng$n pening&$t$n *B did%g$ dehidr$si. d. An(%r&$n %nt%& min%m 8E0002000 ml 6h$ri , ses%$i toler$nsi R$sion$l ; =nt%& memen%hi &$b%t%h$n +$ir$n t%b%h peror$l e. 3ol$bor$si ; Pemberi$n +$ir$n intr$'en$ R$sion$l ; !$p$t mening&$t&$n (%ml$h +$ir$n t%b%h, %nt%& men+eg$h ter($diny$ hipo'olemi+ syo&. !P. C Resi&o Syo& hypo'olemi& berh%b%ng$n deng$n perd$r$h$n y$ng berlebih$n, pind$hny$ +$ir$n intr$'$s&%ler &e e&str$'$s&%ler. T%(%$n ; Tid$& ter($di syo& hipo'olemi& 3riteri$ ; T$nd$ Ait$l d$l$m b$t$s norm$l nter'ensi ; $. 4onitor &e$d$$n %m%m p$sien R$ion$l H =nt%& memonitor &ondisi p$sien sel$m$ per$)$t$n ter%t$m$ s$$t terdi perd$r$h$n. Per$)$t seger$ menget$h%i t$nd$0t$nd$ presyo& 6 syo&

b. .bser'$si 'it$l sign seti$p C ($m $t$% lebih R$sion$l ; Per$)$t perl% ter%s mengob$ser'$si 'it$l sign %nt%& mem$sti&$n tid$& ter($di presyo& 6 syo& +. Bel$s&$n p$d$ p$sien d$n &el%$rg$ t$nd$ perd$r$h$n, d$n seger$ l$por&$n (i&$ ter($di perd$r$h$n R$sion$l ; !eng$n melib$t&$n psien d$n &el%$rg$ m$&$ t$nd$0t$nd$ perd$r$h$n d$p$t seger$ di&et$h%i d$n tind$&$n y$ng +ep$t d$n tep$t d$p$t seger$ diberi&$n. d. 3ol$bor$si ; Pemberi$n +$ir$n intr$'en$ R$sion$l ; 5$ir$n intr$'en$ diperl%&$n %nt%& meng$t$si &ehil$ng$n +$ir$n t%b%h se+$r$ heb$t. e. 3ol$bor$si ; pemeri&s$$n ; "*, P5A, trombo R$sion$l ; =nt%& menget$h%i ting&$t &ebo+or$n pemb%l%h d$r$h y$ng di$l$mi p$sien d$n %nt%& $+%$n mel$&%&$n tind$&$n lebih l$n(%t. !P. : Resi&o g$ngg%$n pemen%h$n &eb%t%h$n n%trisi &%r$ng d$ri &eb%t%h$n t%b%h berh%b%ng$n deng$n int$&e n%trisi y$ng tid$& $de&%$t $&ib$t m%$l d$n n$fs% m$&$n y$ng men%r%n. T%(%$n ; Tid$& ter($di g$ngg%$n &eb%t%h$n n%trisi 3riteri$ ; Tid$& $d$ t$nd$0t$nd$ m$ln%trisi 4en%n(%&&$n ber$t b$d$n y$ng seimb$ng. nter'ensi ; $. 3$(i ri)$y$t n%trisi, term$s%& m$&$n$n y$ng dis%&$i R$sion$l ; 4engidentifi&$si defisiensi, mend%g$ &em%ng&in$n inter'ensi b. .bser'$si d$n +$t$t m$s%&$n m$&$n$n p$sien R$sion$l ; 4eng$)$si m$s%&$n &$lori6&%$lit$s &e&%r$ng$n &ons%msi m$&$n$n +. Timb$ng ** ti$p h$ri ,bil$ mem%ng&in&$n R$sion$l ; 4eng$)$si pen%r%n$n ** 6 meng$)$si efe&tifit$s inter'ensi. d. *eri&$n m$&$n$n sedi&it n$m%n sering d$n $t$% m$&$n di$nt$r$ )$&t% m$&$n R$sion$l ; 4$&$n$n sedi&it d$p$t men%r%n&$n &elem$h$n d$n mening&$t&$n m$s%&$n (%g$ men+eg$h distensi g$ster. e. *eri&$n d$n *$nt% or$l hygiene. R$sion$l ; 4ening&$t&$n n$fs% m$&$n d$n m$s%&$n peror$l f. "ind$ri m$&$n$n y$ng mer$ngs$ng d$n meng$nd%ng g$s. R$sion$l ; 4en%r%n&$n distensi d$n irit$si g$ster. !P. E. Resi&o ter($di perd$r$h$n berh%b%ng$n deng$n pen%r%n$n f$+tor0f$&tor pembe&%$n d$r$h , trombositopeni T%(%$n ; Tid$& ter($di perd$r$h$n 3riteri$ ; T! 800690 mm"g, N; 80080026menit reg%ler, p%ls$si &%$t Tid$& $d$ t$nd$ perd$r$h$n lebih l$n(%t, trombosit mening&$t nter'ensi ; $. 4onitor t$nd$0t$nd$ pen%r%n$n trombosit y$ng disert$i t$nd$ &linis. R$sion$l ; Pen%r%n$n trombosit mer%p$&$n t$nd$ $d$ny$ &ebo+or$n pemb%l%h d$r$h y$ng p$d$ t$h$p tertent% d$p$t menimb%l&$n t$nd$0t$nd$ &linis seperti epist$&sis, pti&e. b. 4onitor trombosit seti$p h$ri R$sion$l ; !eng$n trombosit y$ng dip$nt$% seti$p h$ri, d$p$t di&et$h%i ting&$t &ebo+or$n

pemb%l%h d$r$h d$n &em%ng&in$n perd$r$h$n y$ng di$l$mi p$sien. +. An(%r&$n p$sien %nt%& b$ny$& istir$h$t , bedrest R$sion$l ; A&tifit$s p$sien y$ng tid$& ter&ontrol d$p$t menyeb$b&$n ter($diny$ perd$r$h$n. d. *eri&$n pen(el$s$n &ep$d$ &lien d$n &el%$rg$ %nt%& mel$por&$n (i&$ $d$ t$nd$ perd$r$h$n spt ; hem$temesis, melen$, epist$&sis. R$sion$l ; 3eterlib$t$n p$sien d$n &el%$rg$ d$p$t memb$nt% %nt%& pen$g$n$n dini bil$ ter($di perd$r$h$n. e. Antisip$si $d$ny$ perd$r$h$n ; g%n$&$n si&$t gigi y$ng l%n$&, pelih$r$ &ebersih$n m%l%t, beri&$n te&$n$n E080 menit seti$p seles$i $mbil d$r$h. R$sion$l ; 4en+eg$h ter($diny$ perd$r$h$n lebih l$n(%t.