MEMPERIHALKAN TABURAN DENGAN GRAF DAN GAMBARAJAH

Salah satu kegunaan taburan kekerapan ialah untuk meringkaskan data

yang tertabur dan seterusnya menggambarkan taburan secara sistematik.
Gambaran yang mungkin lebih jelas dapat dibuat bukan sahaja dengan jadual
taburan kekerapan, tetapi dengan menggunakan berbagai bentuk gambarajag
atau graf bagi memperlihatkan keadaan pola dan bentuk taburan tersebut.
Untuk mencapai tujuan tersebut gambaran kepada taburan kekerapan boleh
dibuat dalam bentuk graf atau gambarajah dengan cara berikut :
1. Carta turus dan histogram
2. ekerapan poligon atau graf garisan
!. Carta bulatan atau Carta pai
". Carta nilai asas dan hujung #stem dan leaf$
Carta turus dan histogram
Carta turus biasanya digunakan untuk menggambarkan data jenis nominal
dan ordinal. Setiap carta turus yang dilukis sama ada dalam bentuk menegak
atau melintang adalah me%akili setiap kategori yang sifatnya saling eksklusif.
&leh kerana itu setiap a carta turus hendaklah berpisah dengan turus yang lain.
Sebagai contoh, katakanlah seorang penyelidik telah memilih subjek kajiannya
dari berbagai latar belakang tempat tinggal iaitu bandar, separa bandar dan luar
bandar. 'aburan subjek tersebut boleh digambarkan seperti dalam Gambarajah
(.1 berikut :

e
k
e
r
a
p
a
n
Gamara!ah "#$
Carta Turus tauran %u!&' M&ngi'ut T&m(at Tingga)
1
Carta turus boleh juga dilukis secara melintang seperti yang ditunjukkan
dalam gambarajah (.! berikut :
)alam data nominal, salah satu paksi hendaklah menggambarkan
kekerapan kategori atau kelas pembolehubah tersebut. *iasanya ia diletakkan
pada paksi melintang. *agi data ordinal pula paksi tersebut menunjukkan
susunan markat secara ordinal. Carta turus yang menunjukkan kekerapan bagi
setiap markat ordinal dilukis seperti yang terdapat pada data nominal. Sebagai

e
k
e
r
a
p
a
n
Gamara!ah "#*
Carta Turus tauran %u!&' M&ngi'ut T&m(at Tingga) dan !antina
2
contoh, katakanlah baha%a subjek kajian terdiri daripada berbagai latar aras
pendidikan. +ras pendidikan ditunjukkan sebagai data ordinal. ,arkat yang
paling ba%ah 1 menunjukkan aras pendidikan yang paling rendah #tamat
persekolah rendah$, manakala markat tertinggi iaitu - adalah bagi mereka yang
memiliki ija.ah )oktor /alsafah. Gambarajah (." berikut menunjukkan taburan
kekerapan subjek kajian mengikut aras pendidikan.
Untuk memberi gambaran kepada data selanjar yang ditunjukkan dalam
taburan kekerapan data terkumpul yang sifat pengukurannya sebagai data sela
atau nisbah, histogram boleh digunakan. &leh kerana perbe.aan nilai atau
markat dalam pengukuran sela dan nisbah adalah sama dan ia
berkesinambungan, maka setiap turus yang me%akili setiap kelas hendaklah
dilukis secara bercantum di antara satu dengan lain. )ata taburan kekerapan
yang ditunjukkan dalam 0adual ".! misalnya boleh digambarkan dalam bentuk
histogram. 1engukuran pada paksi melintang ialah nilai had sebenar kelas yang
me%akili setiap turus dan nilai terendah had sebenar sesuatu kelas menjadi
penyambung di antar turus kelas tersebut dengan kelas yang sebelumnya.
)alam Gambarajah (.( ditunjukkan bagaimana histogram bagi taburan
kekerapan data terkumpul markat pencapaian pelajar tahun pertama
1embangunan ,anusia dibina. 2ilai 2".( merupakan markat terendah had
3
sebenar bagi kelas kedua terendah dalam taburan kekerapan 0adul ".! dan
markat ini adalah sebagai penyambung kepada kelas pertama dan kedua.
'urus yang paling tinggi sekali pada histogram yang ditunjukkan dalam
Gambarajah (.( berada pada had kelas "".( hingga "3.( di mana seramai "2
daripada 144 orang pelajar mencapai markat pencapaian tersebut. 5ni diikuti
oleh pencapaian pelajar di anatar (".( hingga (3.( di mana seramai !- orang
memperolehi prestasi tersebut. 'urus yang paling rendah ialah di antara markat
13.( hingga 2".( di mana hanya ! orang sahaja yang mencapai prestasi tersebut
dan diikuti oleh seramai ( orang yang mencapai prestasi kedua rendah dengan
markatnya di anatara 2".( hingga 23.(. ,ereke yang mencapai kelas markat
yang paling tinggi pula ialah seramai 6 orang dengan markat di antara 6".(
hingga 63.(.
ekerapan asal akan lebih bermakna jika kekerapan tersebut dijadikan
data peratus. )ata peratus akan akan dapat memberi gambaran secara relatif
peratus pelajar yang mencapai kelas7kelas pencapaian tertentu dan
perbandingan akan mudah dibuat terutamanya apabila terdapat lebih daripada
4
satu taburan yang mempunyai kes yang berbe.a. Gambarajah berikut
menunjukkan histogram markat pencapaian berdasarkan peratus kekerapan.
Gra+ Garisan dan K&'&ra(an Po)igon
)ata terkumpul yang ditunjukkan dalam taburan kekerapan boleh juga
digambarkan dengan graf garisan yang terkenal sebagai graf kekerapan poligon.
Graf ini menggunakan nilai titik tengah bagi me%akili setip kelas taburan.
Garisan graf dilukis melalui setiap titik tengah dalam bentuk garisan lurus.
Gambarajah (.- menunjukkan kekerapan poligon kepada taburan kekerapan
markat prestasi 144 orang pelajar. Seterusnya Gambarajah (.4 menunjukan
bagaimana hubungan di antara histogram dan kekerapan poligon
5
Graf kekerapan poligon dapat menggambarkan keadaan turun naiknya
kekerapan pelajar yang mencapai sesuatu kelas markat pencapaian. Graf dalam
Gambarajah (.- menunjukkan baha%a bilangan pelajar semakin bertambah
untuk mencapai prestasi yang semakin tinggi hingga markat "-. Selepas itu ia
menurun sedikit kepada markat (2 dan naik semula kepada !- orang pada
markat (-. Selepas itu bilangan pelajar yang mencapai markat yang lebih tinggi
daripada (- menurun kepada paras 1( orang pada markat 62 dan seterusnya
menurun kepada 6 orang atau !.2 peratus bagi markat tertinggi 6-.
6
Carta u)atan atau Carta (ai
Carta bulatan atau carta pai digunakan untuk menunjukkan perbandingan
kategori yang digunakan dalam data nominal ordinal. Setiap bahagian dalam
carta bulatan me%akili kategori pembolehubah. eluasan atau sai. sesuatu
bahagian dilukis berdasarkan kekerapan atau pun peratus kekerapan bagi
sesuatu kategori. eluasan sesuatu bahagian dikira dalam bentuk sudut #darjah$
dalam bulatan iatu dengan membahagikan hasil darap peratus dengan !68
darjah dengan 188.
atakanlah suatu kajian telah dibuat dengan menggunakan sampel kajian
daripada 6 fakulti di sesebuah institusi pengajian tinggi. 'aburan sampel
tersebut mengikut peratus kekerapan adalah seperti berikut :
Fa'u)ti P&ratus %am(&)
Sains emasyarakatan "(
9konomi 21
Sains 1-
1engurusan 12
ejuruteraan !
Undang7undang 2
Untuk menentukan sai. atau bahagian bagi sampel pelajar ekonomi misalnya,
sudut dalam bulatan ialah #"(:!68$;188 < 12.( darjah. Carta pai yang
menunjukkan taburan pelajar mengikut fakulti adalah seperti yang ditunjukkan
dalam gambarajah (.18
7
Ni)ai Asas dan Ni)ai Hu!ung
Gambarajah nilai asas dan nilai hujung merupakan metod pemerihalan
data yang menggabungkan teknik taburan kekerapan dan gambaran taburan
setiap kes #markat$ bermula dari markat yang paling kecil hinggalah ke markat
yang peling besar. 1aksi menegak biasanya me%akili nilai asas iaitu digit
pertama sesuatu markat atau skor. Sebagai contoh markat "( mempunyai nilai
asas " dan nilai hujungnya (. 2ilai asas di susun pada paksi menegak daripada
yang rendah hinggalah kepada nilai asas yang paling tinggi yang terdapat dalam
taburan. 2ialai hujung diletakkan di sebelah kanan nilai asas dan membentuk
garisan melintang
Seorang ahli statistik yang bernama =otton dan elly #134($
mencadangkan agar nilai hujung yang biasanya banyak dalam sesuatu taburan
dibuat dalam dua baris atau lebih secara melintang. *aris yang mengandungi
nilai hujung 8 hingga " diasingkan dari baris yang mengandungi nilai hujung (
hingga 3. Untuk membe.akan kedua baris yang mempunyai nilai hujung yang
berlainan, simbol yang berupa titik #.$ dan asterik digunakan. 'anda titik #.$
digunakan pada baris nilai hujung ( > 3. Contohnya kepada gambarajah tersebut
adalah seperti berikut ?
8
2ilai +sas 2ilai @ujung
:
(((66--444433
1
.
881222!"
,arkat yang ditunjukkan pada baris bertitik ialah 18, 18, 11, 12, 12, 12, 1!
dan 1" manakala markat yang ditunjukkan pada baris bertanda : ialah 1(, 1(,
1(, 16, 16, 16, 1-,1-, 14, 14, 14, 13 dan 13. gambarajah nilai asas dan nilai
hujung bagi data tidak terkumpul markat pencapaian 144 pelajar tahun pertama
1embangunan ,anusia boleh dibuat seperti berikut rujuk 0adual 3.2
2ilai +sas 2ilai @ujung
: ((-443
6 . 881222!!!!"""
: ((((((((((((66666666666666-------44333
( . 88888881112222222!!!!!!!!""""""""
: ((((((((66666666--------4444444433333333333
" . 888811111222222!!!!!""""""
: ((666666------44444333
! . 81122!!""
: (6-43
2 . """
Gamara!ah "#$$
Ni)ai Asas dan Ni)ai Hu!ung mar'at P&n,a(aian P&)a!ar
Tahun P&rtama P&mangunan Manusia
)engan menggunakan gambarajah nilai asas dan nialai hujung
penganalisis data mampu memperihalkan tabutran markat prestasi 144 orang
pelajar yang markat minimumnya 2" dan markat maksimumnya 63 dengan
menunjukkan markat manakah yang mempunyai kekerapan yang paling tinggi
dan markat mana pula yang kekerapannya paling kecil. )alam gambarajah (.11,
markat (6 muncul sebanyak 1" kali dan diikuti oleh markat (( yang muncul
sebanyak 12 kali. Seterusnya markat "3 muncul sebanyak 11 kali. ,arkat7
markat yang mempunyai kekerapannya 1 ialah 2",2(, 23,!8, !", 61 dan 63.
ategori markat yang paling kerap %ujud boleh juga dikenalpasti dengan melihat
9
baris manakah yang paling panjang dalam taburan. Seperti juga carta histogram
dan poligon, keadaan kelok taburan dapat dijelaskan melalui gambarajah.
Ru!u'an -
5ran @erman, 133". Analisis Statistik Diskriptif. uala Aumpur : 1ercetakan
*intang 0aya.
10
Chua Ban 1ia%, 2886. Kaedah dan Statistik Penyelidikan. Shah +lam :
,cGra%7@ill 9ducation.
Chua Ban 1ia%, 2886. Asas Statistik Penyelidikan. Shah +lam : ,cGra%7@ill
9ducation.
11
12
13
14