Anda di halaman 1dari 39

Lakon Remaja

ANAK RANTAU
Karya Dian Tri Lestari

DRAMATIC PERSONAE
1. AMAR
Seorang anak rantau (lelaki, usia 26 tahun), kritis, berpikir bahwa segala peradaban
berkiblat pada kebudayaan Eropa, menganggap bahwa adat Melayu (umumnya
Indonesia) adalah adat yang membuat orang Melayu tak bisa maju seperti orang-orang
Eropa.

2. TOK LAT
Ayah Amar (lelaki, 54 tahun) yang pendiam, kurang ekspresif, berpendirian teguh
terhadap bangsa Melayu.
3. NAH
Ibu Amar (perempuan, 50 tahun) yang cerewet, ramah, senang bicara, mudah senang
dan mudah pula sedih, mencintai keluarga sehingga tak peduli ideologi mana yang
dipakai anak atau suaminya asalkan keluarga utuh seperti semula.
4. KAMELIA
Adik Amar (perempuan, 16 tahun) yang pada akhirnya menentang cara pandang dan
ilmu Amar meskipun dia orang yang paling merindukan datangnya Amar ke tanah
Melayu, lincah, terbuka pada perbedaan dan kebebasan, namun tetap kukuh pada adat
Melayu.
5. WULANDARI
Gadis Melayu (perempuan, 18 tahun), disukai oleh Amar, bertutur lemah lembut, selalu
tersenyum, gerak lembut gemulai, dan ramah.
6. PAK NGAH
Saudara Tok Lat yang tetap menyayangi keluarga Tok Lat meski tidak senang atas
perubahan sikap dan sifat Amar, lebih banyak diam seperti Tok Lat.
7. MAK LONG
Saudara Tok Lat yang langsung membenci Amar ketika Amar menunjukkan perubahan
sikap dan sifat.

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

8. WAK MINAH
Dukun, ramah, senang menolong tanpa mengharapkan imbalan uang ataupun harga diri.
9. SALIM SELAMAT
Orang kampung bermulut besar dan humoris.
10. LANGAU
Orang kampung, teman Salim Selamat yang masih memiliki akal sehat.
11. UDIN
Orang kampung, teman Salim Selamat yang lugu.
12. JADAM
Orang kampung
13. ASNAH
Orang kampung
14. Siti
Orang kampung

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

BABAK 1
LAMPU ON. PANGGUNG MENGGAMBARKAN SUASANA DI RUANG TAMU.
RUANGAN TERSEBUT TERDAPAT BEBERAPA PERABOT SEDERHANA, SEPERTI
PERANGKAT KURSI TAMU, TIKAR PANDAN, BANTAL, PERANGKAT SIRIH,
KALIGRAFI, DAN FOTO KELUARGA. SEORANG LELAKI TUA YANG DIKENAL
DENGAN NAMA TOK LAT SEDANG MENGGULUNG TEMBAKAU DI KERTAS,
MEMILIN-MILINNYA, MEMBAKAR UJUNG ROKOK DENGAN API, KEMUDIAN
DIHISAP. IA DIAM TENANG SAMBIL MENDENGAR SUARA ORANG MENGAJI DI
KAMAR DAN SAYUP-SAYUP KERIUHAN PARA IBU YANG MEMASAK DI DAPUR. IA
DUDUK CUKUP LAMA DI POJOK RUANGAN MENGHADAP PINTU (KURSI TAMU).
SUARA KETUKAN PINTU, KEMUDIAN DISUSUL SAPA ASSALAMUALAIKUM.
TOK LAT
Waalaikum salam warahmatullahiwabarakatuh...

TETAP DIAM DI TEMPATNYA. SALAM KEMBALI TERDENGAR. TOK LAT TETAP


MENJAWAB JUGA TETAP TAK BERGERAK MEMBUKA PINTU. KETIKA SALAM YANG
KE-3, ISTRI TOK LAT KELUAR.
NAH
Ngape lah tak mau dibukakan pintu orang datang tu? Aku ni tengah besibok di dalam. Dari tadi
pagi kau menyirih jak di situ. Tak ade kerje laen ke? Makin anak kau nak datang, makin melarat
pemalas kau ni. Macam mane kalo anak kau datang? Bentaaaar...
(Membuka pintu, kemudian terdiam karena kaget melihat anaknya berdiri di ambang pintu).
Amaaaaaaar...!!! Kuuurs...semangat aku, Naaak. Kau dah balek...Tok Lat, anak kau Tok
Lat...anak kau...Amaaar...anak Emak. Dah besak anak Emak.

MENDADAK SEMUA ORANG BERKELUARAN MENUJU RUANG TAMU. TOK LAT


BERDIRI DAN TERPAKU DI TEMPATNYA. NAH MUNCUL DENGAN MEMBAWA
ANAKNYA. DISAMBUT DENGAN MERIAH OLEH SANAK KELUARGA DAN
TETANGGA. BERBAGAI PERTANYAAN DIAJUKAN KEPADA AMAR YANG HANYA
BISA MENJAWAB ALA KADARNYA. KEMUDIAN MATANYA TERPAKU PADA SANG

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

AYAH YANG BERDIRI MEMATUNG DIDEPANNYA. IA MELEPASKAN TAS DAN


DATANG MENCIUM PUNGGUNG TANGAN AYAHNYA.

TOK LAT
Dah balek kau, Anak Rantau ?!

AMAR
Sudah, Uwak ! Amar dah pulang !
(Menoleh ke ibunya)
Kamelia mana, Mak ?

NAH
Lia....Kameliaaa...abang kau, Lia...

KAMELIA (Muncul dan terpaku di depan Amar).


Abang Amar ?

SEGERA DATANG DAN MENCIUM PUNGGUNG TANGAN AMAR.

NAH
Masuk..masuk..ayo, Nak..kau dah makan? Mak ade masak lemang buat kau. Masok..ayo,
semuenye...kite ke dalam...

SEMUA ORANG MASUK KE DALAM SAMBIL BERISIK DAN MENGAJUKAN


PERTANYAAN PADA AMAR. TOK LAT TERAKHIR KALI MASUK SAMBIL TERUS
MEROKOK.

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

BABAK 2
ORANG-ORANG DATANG HILIR MUDIK. KELUAR-MASUK KE RUANGAN SAMBIL
MENGGELAR TIKAR, MENGHIDANGKAN MAKANAN, ROKOK. SATU PER SATU
SANAK KELUARGA DAN TETANGGA BERDATANGAN. SEMUA ORANG BERBARIS
RAPI MENGHADAP HIDANGAN SAMBIL BERBINCANG-BINCANG. KEMUDIAN,
KAMELIA BERDIRI DAN BERJALAN BERJONGKOK MENUJU AMAR. IA MEMBISIKI
SESUATU PADA AMAR. AMAR MENGANGGUK SETUJU. KEDUA ORANG TUA
MEREKA AKHIRNYA MENGERTI APA YANG DIINGINKAN KAMELIA. TAK LAMA
SETELAH ITU, KAMELIA BERDIRI DAN MEMANGGIL KAWAN-KAWANNYA.
BEBERAPA GADIS MASUK KE RUANGAN DAN MENARI!
TARIAN SELESAI.

NAH
Silesile dimakan. Tak ade ape-ape jak ni...maklum lah...
(Semua orang menikmati hidangan)
Amar, kau ingatkah siape ini ?
(Pada Mak Long).
Dia inilah Mak Long-mu. Kalau bukan karna usahe Mak Long mu, tak jua kunjung kau belajar
sampai ke Eropa. Lalu ini, Pak Ngah kau...die lah yang makse-makse Uwak kau buat melepas
kau belajar jaoh-jaoh ke negeri orang.

MAK LONG
Ape hal yang kau kerjekan di sana tu, Amar ?

AMAR
Banyak, Mak Long. Peradaban mereka, ilmu-ilmu mereka, yang akhirnya bisa membuat Amar
sampai seperti ini.

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

KAMELIA
Bukankah cantik Eropa itu, Bang ?

AMAR
Cantik...luar biasa cantik.

MAK LONG
Tapi...seperti kata pepatah, meski dihujani emas di negeri orang, tak kan sama negeri sendiri...

AMAR
Di sana, Amar rindu semuanya yang ada di sini. Tapi...ketika di sini, Amar pun rindu di sana,
Mak Long. Setiap tempat dibuat dengan gaya modern dan unik. Semua orang yang Amar kenal,
pintar-pintar.

MAK LONG
Bagaimana budi bahasamu di sana, Amar. Tetap kah kau jaga adat pekerti orang Melayu? Tak
banyak anak rantau yang berhasil seperti kau, Amar. Bersyukurlah kau...

AMAR
Iye, Mak Long...

SALIM S.
Ade kau jumpe Marylin Monroo, Amar ?

PAK NGAH

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

iye, Amar...dah jumpe jodoh kau di sana? Kite nih tak sabar nak sambut menantu pertame di
rumah ini.

AMAR
Ndak, Pak Ngah...Amar lebih suka wanita lokal...

SEMUA ORANG TERTAWA.

SALIM S.
Ape tu wanita lokal ?

KAMELIA
Wanita lokal, maksudnya orang Melayu...orang Indonesia juga...

SALIM S.
Ngape pulak, Amar ? Tak cukup cantik ke orang barat ?

MAK LONG Memotong ucapan Amar


Pasti karena tak ade yang menandingi cantiknye orang Melayu, manis tutur kate, lemah lembut
geraknye, bagos agamanye, taat same orang tue.

SALIM S.
Enak betol pengat kau ni, Kamelia...boleh tambah agik ndak ?

KAMELIA
Boleh..boleh Abang Salim Selamat.

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

KELUAR MENGAMBIL MAKANAN. LAMPU OFF BEBERAPA DETIK. LAMPU ON.


BEBERAPA ORANG SIBUK MEMBERESKAN SISA JAMUAN, TERMASUK
WULANDARI DAN AMAR. WULAN MEMBAWA MANGKUK KOSONG, AMAR
MENGHADANG DI DEPAN.

AMAR
Siapa namamu...

WULAN DIAM DAN MENUNDUK.

KAMELIA
Namanya Wulan...Wulandari. Keluar setelah mengambil mangkuk dari tangan Wulan.

AMAR
Wulan ? Kau cantik, Wulan...

MERAIH TANGAN WULAN DAN HENDAK MENCIUM TANGAN WULAN. WULAN


SEGERA MENARIK TANGANNYA.

AMAR
Kenapa ? Abang kasar ke ? Sorry...

WULAN
Wulan bantu Kamelia di dapur dulu...

BERHENTI BERJALAN KETIKA AMAR MEMANGGIL.


Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

AMAR Kau datang waktu keramaian nanti ?

WULAN MENGANGGUK

AMAR
Abang jemput yah ?

WULAN MENGANGGUK, KEMUDIAN PERGI.

SALIM S (Datang bersama Jadam)


Hei..anak rantau...Masih boleh ke aku kau poto ?

AMAR
Kau mau dipoto, Salim Selamat ?

SALIM S.
Iye lah...aku ade bawa kace mate bekas datok aku naek aji taon lalu. Kau poto lah aku,
Amar...biar bise kukasik same si Asnah, anak rumah sebelah. Ye ndak, Jadam ?

JADAM
Iye, Amar. Macam orang gile si Salim Selamat tu cinte same si Asnah...

AMAR
Baiklah...

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

10

KETIGANYA PERGI. BEBERAPA ORANG LAMBAT-LAUN PERGI SEIRING DENGAN


BERESNYA RUANGAN DARI BEKAS JAMUAN.

BABAK 3
BEBERAPA ORANG BERBINCANG-BINCANG DI RUANG TAMU, YAKNI TOK LAT,
MAK LONG, DAN PAK NGAH DI KURSI TAMU. SEDANGKAN NAH, KAMELIA, DAN
AMAR DUDUK DI TEMPAT LAIN. NAH SEDANG MELIPAT PAKAIAN, DIBANTU OLEH
KAMELIA. SEDANGKAN AMAR DUDUK DI DEKAT IBUNYA SAMBIL MEMBACA
BUKU.

PAK NGAH
Usai sudah beban kau untuk si Amar, Lat...

MAK LONG
Eh, Belom, anak rantau itu belom agik punye jodoh. Hai Amar, tak kau kesian uwak same Emak
kau pengen nerima menantu ?

AMAR
Amar belum mau kawin, Mak Long. Amar mau kerje dulu...

NAH
Adohaaai...anak aku. Betol itu, Amar. Kerje dulu kau...barulah kawin.

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

11

KAMELIA
Kalau Abang kawin nanti, Abang mau pergi agik ke ?

MAK LONG
Iye lah. Lia. Tak mungkin pula betaon-taon merantau, pas kawin masih ngikot Mak Bapak ? Kau
hendak kemane abis ni, Amar ?

AMAR
Amar uda pergi ke banyak kote di Eropa, Afrika, Amerika, sekali ke Australia...tapi Amar belum
sempat ke Asia...

KAMELIA
Bukannye negeri kite ini Asia, Bang ?

AMAR
Iye, Lia. Cuma...abang pengen tengok macam mane cantiknye negare lain di Asia selain
Indonesia. Kate orang, Cine adalah negeri terbaik di Asia...ape agik Jepang. Negara itu Cuma
negara kecil, tapi industrinye luar biase. Jepang menduduki peringkat ke-9 pendapatan per kapita
tertinggi tahun 1997. Pendapatan per kapita Jepang pernah $32.647, sedang kan Indonesia
$18.000 dengan perbandingan jumlah penduduk yang sangat besar di negara kite.

PAK NGAH
Ceritekan soal negeri Barat itu, Nak...

AMAR
Amar belajar di Belande. Negeri-negeri di Eropa yang pernah Amar datang, Ceko, Helsinki,
Monaco, dan yang paling indah adalah Perancis. Paris...Kamelia, kalau Abang punye rezeki. Kite
tengok cantiknye menara eiffel. Kau tahu siape yang merancang menara itu, Lia ?

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

12

KAMELIA
Gustave Eiffel

AMAR Tertegun karena tak menyangka kalau Kamelia mengetahui sampai sejauh itu.
Banyak yang kau tahu, Kamelia ?

NAH
Adek kau ni paling suke bace macam kau. Die lah yang paling rindu nak jumpe dengan kau,
Amar. Setiap malam die tanya bile kau balek. Jadi, setiap saat die pun tak mau kalah dengan kau.
Meski tak bise ke luar negeri, dia banyak tahu negeri tempat kau belajar.

AMAR
Belande itu, Lia...salah satu negare terpadat di dunie. Belande terkenal dengan kincir angin,
bunge tulip, dan terompa kayu.

KAMELIA
Lia pengen tahu soal Amerika, Bang.

AMAR
Tahu kah kau, mantan presiden Amerika Serikat Bush pernah dikecam gara-gara dalam suratnya,
Bush menentang Protokol Kyoto karena perjanjian itu akan merugikan ekonomi Amerika.
Protokol Kyoto adalah perjanjian internasional yang membatasi dan menurunkan emisi gas-gas
rumah kaca, seperti karbon dioksida, metan, dan....

KAMELIA
Nitrogen oksida.

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

13

AMAR
Benar ! Amerika sebenarnya sudah menandatangani perjanjian ini tahun 1998, tapi belum
diratifikasi.

TOK LAT
Bagaimane dengan negeri kau sendiri, Amar ?

AMAR
Belande ?

TOK LAT
Anak Rantau, Negerimu ! Tanah Melayu.

AMAR
Oh, tentu, Wak. Amar tak lupa dengan negeri Amar. Amar juga tahu kalau Indonesia sedang
pesta demokrasi. Beberapa kejadian politik dalam negeri cukup diketahui di sana. Bahkan orangorang Eropa menyanjungi Bali. Hewan-hewan khas Indonesia seperti Harimau Sumatra, badak,
atau orangutan. Tapi, Wak...di Eropa, sangat jarang jalan raya, trotoar, bangunan sejarahnya
rusak. Semua terjaga dengan teknologi yang baik. Di sini, Amar melihat orang Indonesia
memang demokratis, namun sebenarnya mereka tak bisa membuka diri pada perbedaan
pendapat.

MAK LONG
Nampak-nampaknye, kau cinte same Eropa, Amar ?

AMAR

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

14

Benar, Mak Long...negeri itulah yang mengajarkan Amar menjadi orang pintar dan kenal banyak
orang. Negeri itu mengajarkan kebebasan pada Amar. Tidak seperti di sini. Setiap tingkah laku,
bahkan berpikir pun harus dibatasi oleh adat. Amar bahkan heran ngape orang-orang kite masih
percaya same santet dan dukun kalo die ngaku orang beragama.

TOK LAT
Kau ngine adat Melayu, Amar !

AMAR
Tidak, Uwak... Amar hanye membandingkan.

TOK LAT
Maka, Eropa kiblatmu sekarang ?

SEMUA ORANG TERKEJUT AKAN NADA SUARA TOK LAT YANG MENINGGI. TOK
LAT KELUAR. SISANYA TETAP TERDIAM DI TEMPAT MAISNG-MASING.

AMAR
Amar salah ke, Mak ?

NAH
Ndak, Nak. Tak ade yang salah. Wak kau cuman letih manjat belasan kelapak tadi siang.

MAK LONG
Wak kau marah, Amar...

AMAR
Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

15

Marah ngape, Mak Long ?

MAK LONG
Kau tak macam Amar yang dulu. Kau lupak sembayang. Kau tak agik suke makanan orang
Melayu. Bahkan kau terlalu membanggekan negeri orang. Itu yang Wak kau tak suke.

AMAR
Kalau Mak Long pergi ke Eropa, Mak Long pun akan bersikap macam Amar. Siape yang akan
suke jadi anak bangse yang seperti tanah Melayu ini, Mak Long. Mak Long tak tahu ape-ape.
Liat lah...dah berape kali suku same suku saling serang? Berape wilayah kite yang diambil negeri
lain karne kite terlalu lemah. Bahkan orang kite sendiri yang mau ngancurkan kite dengan bom.
Tahu Mak Long kenape ? Mereka benci dan malu jadi orang Indonesia...

MAK LONG
Kalo kau masih nganggap Eropa lebih dari Melayu, tak kan kuanggap kau jadi keponakan aku!

PERGI.

NAH
Abang...ngape sampai macam gini. Amar, tolonglah Amar, jangan kau lawan Wak same Mak
Long kau..mereke orang tue kau, Amar...

AMAR
Inilah yang Amar tak suke. Orang Melayu sulit nerima pendapat. Macam mane kite bise maju ?
Setiap pendapat selalu dianggap kualat, membangkang!

PAK NGAH

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

16

Amar, jangan lagi kau teruskan pembicaraan ini. Jangan sampai Wak mu sakit...Kau tak mau kan
Wak kau sakit ?

AMAR MENGANGGUK DAN MENUNDUK. SATU PER SATU ORANG KELUAR. YANG
TERAKHIR KELUAR ADALAH AMAR.

FADE OUT

BABAK 4

LAMPU ON
DI SEBUAH POS RONDA TAK TERAWAT. DI SEKITARNYA, TERDAPAT SAMPAH
SEPERTI PUNTUNG ROKOK DAN PLASTIK MAKANAN.
SALIM S MASUK DENGAN MENGANTUK KARENA BARU TERBANGUN DARI TIDUR.
IA DUDUK DI SATU KURSI DAN KEMBALI MEMEJAMKAN MATA, BERUSAHA
UNTUK KEMBALI TIDUR. MASUK JADAM, LANGAU, DAN UDIN. HERAN MELIHAT
SALIM SELAMAT TERTIDUR.

JADAM
Oi Kawan...Siape tak bangun pagi, alamat lari jodoh rejeki.

SALIM S. Sambil mata terpejam.


Hai lah Kawan...rejeki same jodoh Tuhan yang atur, tak kan pula pasal tak bangun pagi.

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

17

LANGAU
Eh, dengar rupenye die, Jadam. Kasih mana nak disemat, kasih disemat ke gadis pualam. Dare
mane hendak Salim Selamat, tidur tak putus siang malam?

SALIM S
Bile kasih untuk dare pualam, biar tak makan hati senang. Biar aku tidur siang malam, sepuluh
dare dah masuk pinang

UDIN
Sepuluh dare masuk meminang, Salim?! Besak bual kau ni. Muke macam kau ni lah, Wak
Minah pun tak sudi same kau.

SALIM S Terbangun.
EH, ape pulak Wak Minah kau sebot-sebot ? Kau tak tahu, Udin...muke macam aku ni lah yang
digile-gilekan same si Asnah.

UDIN
Iye, Asnah suke same kau, kau tanam kemenyan di belakang rumah die...

SALIM S
Kau tak paham, Kawan ! Aku ni berguru same Amar. Kau tengok lah macam mane aku memikat
perempuan...

LANGAU
Eh, Salim...kau kan orang yang paling tahu seluk-beluk kampong ni. Dengar-dengar Tok Lat
marah besak same Amar.

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

18

SALIM S
Betol, Langau ! Si Amar tu dikatekan same Tok Lat dah lupa same kampong ini. Suke nak
melebih-lebihkan orang barat.

LANGAU
Melebihkan macam mane kate kau, Salim ?

SALIM S.
Si Amar tu lebih banggekan Belande daripade tanah Melayu..

UDIN
Aku tengok si Amar sekarang omongan die macam pejabat. Tak paham aku.

JADAM
Die punye lagak, minta ampon. Die bilang ke aku kalo die tak suke banyak orang datang pas die
balek dari Belande.

UDIN
Ha a...orang ramai kan nak nyambot die balek. Tande, orang suke same die.

LANGAU
Aku pun dengar die nolak beladang same-same di tanah kepala kampong. Kan hasilnye bise
bagi-bagi. Eh, die kate, beladang macam begitu lebih nguntungkan kepala kampong !

SALIM
Sombong die sekarang!

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

19

LANGAU
Hah itu pun Asnah same Siti datang.

MASUK ASNAH DAN SITI. SALIM SELAMAT SEGERA MENGHALANGI JALAN


ASNAH DAN SITI.

SALIM S.
Buah manggis buah delime. Adek manis nak kemane ?

ASNAH Tersipu-sipu dan saling berbisik dengan Nur.


Buah pepaya buah delime. Ngape pula tanya Adek kemane ?

UDIN
Allah Mak...melawan die...kasik...Salim !

SALIM S.
Kalau makan petai cine, baik-baik jangan tertelan. Kalau Adek hendak kemane, biarlah Abang
yang kawankan

ASNAH Kebingungan. Ia memberi isyarat ke Siti agar Siti yang membalas pantun.
Siti, Kaulah yang balas...

SITI
Berdiri lebih ke muka, menantang para lelaki.

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

20

JADAM
Biar aku..biar aku, yang ini aku punye, tau ! Biar die dengar Jadam bepantun.

SITI
Hitam-hitam bulu burung gagak, nyaring siul burung kutilang. Jangan terlalu banyak lagak,
Jepang datang Abang pun hilang

JADAM
Kumbang jantan datang menumpang. Bunga kembang layu terbuang. Biar mati Abang karne
Jepang, Adek selamat dipelukan Abang

SITI
Hendak disepuh permata intan, intan putih selaksa awan. Kalau kate dihalau setan, Abang mati
adek tak berkawan.

JADAM
Bulan purnama bersembunyi dibalik awan, habis awan sinarpun terang. Biar abang mati adek tak
berkawan, tapi cinte abang untuk Adek seorang.

SEMUA PEMAIN LAKI-LAKI TERTAWA, PEMAIN PEREMPUAN TERSIPU-SIPU MALU.


SALIM MENDEKATI ASNAH.

SALIM S.
Nampak-nampanye malam ini muncul bulan, Asnah.

ASNAH
Kalau bulan muncul, Abang Salim Selamat mau ape ?

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

21

SALIM S.
Abang same Asnah, bincang-bincang di bawah pokok boleh ?

ASNAH
Tengok lah...

JADAM
Ape buat di bawah pokok, Saliiim... Disusul tawa kawan-kawannya.

SALIM S.
Eh, diam lah kau, Jadam. Kau masih kecik.

MENDADAK TERDENGAR SUARA BARANG-BARANG TERBANTING.

UDIN
Bom meletooop...! Jepang menembak !

SPONTAN SEMUANYA MENGAMBIL TEMPAT BERSEMBUNYI, KECUALI ASNAH


DAN SITI YANG MASIH MENCARI-CARI SUMBER SUARA. SALIM SELAMAT DAN
KAWAN-KAWANNYA BERTINGKAH LAKU SEOLAH-OLAH MUSUH BENAR-BENAR
MELEPASKAN TEMBAKAN DARI BERBAGAI ARAH.

ASNAH
Nampaknye ini bukan suare meriam...ini suare orang beramuk !

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

22

LANGAU Cepat-cepat keluar dari persembunyian.


Aku dah kate...itu bukan suare orang nembak !

UDIN
Bukan ke ? Bukan suare orang menembak ke ?

LANGAU
Bukan, bahlol ! Itu suare orang begadoh! Macam bodo aku ngikot kate kau!

SITI
Nampaknye dari rumah Tok Lat...

SALIM S.
Bagos kite ke sana!

SEMUA PEMAIN KELUAR.

MASUK WULAN DENGAN SIKAP TERBURU-BURU HENDAK PERGI KE RUMAH


AMAR. TAPI, DI DEPANNYA, AMAR PUN BERJALAN KE ARAHNYA.

WULAN
Suare ape itu, Bang Amar ?

AMAR
Bukan...bukan ape-ape.

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

23

Duduk di pos ronda.

WULAN
Tapi, suarenye datang dari rumah Abang.

AMAR
Cuma Wak marah same Abang...

WULAN Segera duduk di dekat Amar.


Tok Lat marah same Abang lagi ?

AMAR
Abang pun tak tahu ngape Wak bersikap macam itu. Padahal Abang cuman ngasik tahu kalo
pakai dukun itu same jak dengan kite tak bise maju-maju...

WULAN
Ngape Abang bise ngomong begitu ?

AMAR
Wulandari, pola pikir dukun itu tidak masuk akal. Cobe jak lah, setiap orang sakit, pasti
dikatekan die kena teluh, kesambaian ! Padahal cuman demam biase. Itulah yang bikin kite orang
Melayu tak bise maju, ndak modern.

WULAN

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

24

Susah, Bang. Semua orang kampong ini percaya same Wak Minah. Meski kite ade bidan, ade
mantri, tapi kebanyakan orang-orang lari ke Wak Minah kalo sakit atau mau melahirkan. Ini
seperti adat, Bang.

AMAR
Adat...lagi-lagi adat! Tak bise ke kite telepas dari adat. Wulan tahu ? Di Bali, semue orang terikat
dnegan adat. Sampai-sampai semue penghasilan orang Bali lebih banyak untuk upacara-upacara.
Adat pula yang membuat kasta-kasta di Bali. Merendahkan harkat martabat manusie. Lihat orang
Eropa. Dulu memang orang dibedakan berdasarkan warna kulit. Tapi sekarang...presiden
Amerika jak udah orang hitam.

WULAN
Tapi ade pula yang tak bagos di Eropa, Bang.

AMAR
Ape ? Tak ade, Wulan. Sekarang Abang tanya, macam mane menurut Wulan orang homo atau
lesbian ?

WULAN
Itu tak boleh, Bang.

AMAR
Ye, orang kite bilang itu tak boleh, tapi Abang tanya agik same Wulan. Bise ke orang menahan
perasaan same orang lain ?

WULAN MENGGELENG

AMAR

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

25

Bahkan pasangan homo harus nikah di luar negeri karne di sini tak dibolehkan! Tengoklah,
Wulan..orang kite jak tak bise kawin di negeri sendiri. Negeri macam ape Indonesia ini ?Dan
sekarang, Amar dilarang untuk kawin same seseorang yang Abang sayang sejak dulu.

WULAN
Abang mau kawin dengan laki-laki ?

AMAR
Bukan, Wulan. Abang mau kawin same Wulan.

WULAN TERKEJUT

AMAR Meraih tangan Wulan.


Abang mau Wulan jadi istri Abang...

MEMBELAI UJUNG KAKI WULAN HINGGA KEMUDIAN MENYINGKAP UJUNG ROK


WULAN.

WULAN Wulan terkejut sehingga merapatkan kedua kakinya.


Ndak, Bang ! Abang Amar tak boleh memperlakukan Wulan macam ini.

AMAR
Wulan...maafkan Abang. Abang cuman bergurau...

WULAN
Juga bergurau kalau Abang mau nikah same Wulan ?

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

26

AMAR
Kalau itu Abang serius, Wulan.

WULAN
Ndak boleh, Bang ! Tak boleh !

AMAR
Ngape tak boleh ? Abang laki-laki, Wulan perempuan. Abang cinte same Wulan. Abang pun
udah selesai kuliah, dapat kerje. Kecuali kalau Wulan tak cinte same Abang.

WULAN
Bukan, Bang ! Bukan Wulan tak cinte same Abang. Tapi kite tak boleh menikah, Bang !

AMAR
Ngape kite tak boleh menikah ? Kau belum dilamar orang kan, Wulan ?

WULAN
Kite satu saudare, Bang ! Kite saudare satu susuan ! Kite tak boleh kawin !

PERGI

Amar
Lalu kita mau menyerah begitu saja ? Diam seumur hidup menahan perasaan ? Bertahun-tahun
aku hidup di Eropa, yang aku ingat cuman kau, Wulan. Hanya Wulandari, kau tahu ?! Lalu aku
kembali dan meminta kau jadi istiku, kau menolak hanya karena kita saudara sesusuan ?! Tanah
macam apa yang kita pijak ini, Wulan ? Kalau cinta pun tak mendapatkan kebebasan ?!
Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

27

PERGI. FADE OUT

BABAK 5

LAMPU ON
DI RUMAH TOK LAT, SEBUAH RUANG TAMU. DUDUK AMAR DAN KAMELIA DI
TEMPAT TERPISAH. LAMA MEREKA TERDIAM.

KAMELIA
Abang tak boleh menikah dengan Wulandari.

AMAR
Hak kau ape melarang aku kawin dengan Wulandari ?

KAMELIA
Karne Wulan saudare sesusuan kite, Bang! Die saudare kite. Die satu darah dengan kite, Bang.

AMAR
Kalau kau di posisi aku, Lia. Bise kau ngomong begitu? Bise kau melupakan orang yang kau
sayang bertahun-tahun ?

KAMELIA
Beginikah abangku, Amar ? Beginikah adat anak rantau pulang ke kampung halaman ?
Beginikah ilmu yang didapatkan abangku di Belande ? Beginikah abangku ?

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

28

AMAR
Ilmu ? Kau bilang ilmu ? Jangan kau bicara soal ilmu, Kamelia. Abang paham mane yang boleh
mane yang ndak !

KAMELIA
Selama ini Abang terlalu menyombongkan ilmu yang abang punye.

AMAR
Itu bukan sombong, Kamelia, tapi menghargai ape yang kite punye. Aku tak suke liat pola pikir
orang-orang Melayu yang merendahkan diri. Menganggap diri tak ade ape-ape. Itukah orang
Melayu yang kau banggakan, Lia ? Orang Melayu yang senantiasa merase rendah hati ? Munafik
!

KAMELIA
Ingat, Bang...abang orang Melayu. Orang Indonesia. Di sini Abang lahir anak beranak. Di tanah
inilah abang minta duit, abang makan minum. Lalu Abang ngine orang Melayu ? Tahu ape
Abang soal Melayu. Tahu ape Abang soal Indonesia.

AMAR
Oke, Abang beberkan isi pelajaran SMP kau ! Indonesia...yang namanya saja dibikin oleh
penjajah! Nama Borneo dibikin same Belande. Diubah jadi Kalimantan pun karne Jepang.
Indonesia, yang memiliki sila keadilan bagi seluruh rakyat Indonesia itu pun tak bisa
menyediakan baju dan makanan yang layak untuk suku asmat! Indonesia, punye 17.000 lebih
pulau yang cantik. Namun tahun 2002, Pulau Sipadan dan Ligitan di Kalimantan Timur terlepas
ke tangan Malaysia.

KAMELIA
Tapi Malaysia masih merupakan bagian dari negara lain ! Indonesia, negeri kesatuan yang tak
dijadikan antek-antek negare lain ! Jangan pernah Abang menghine Pancasila. Besar perjuangan
bangse kite melawan penjajah supaye negare ini berdiri dengan dasar hukum yang kuat!

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

29

AMAR
Perjuangan ? Tahu kau ngape sampai berkali-kali bangse lain menjajah Indonesia ? Belande
datang, kite sambut dengan ramah. Rupenye menjahah. Jepang datang pun kite sambut meriah.
Kite ikut perang Asia Timur Raya. Ikut jadi Romusha biar dianggap pahlawan. Tapi ujungujungnye buat ape ? Dijadikan pagar depan untuk di bom same sekutu! Sampai-sampai kite harus
menyanyikan lagu kebangsaan Jepang. Siape yang bise menolak waktu itu ? Tak ade kan ?
Semue siswa bungkam diajarkan sejarah dan budaya Jepang! Perempuannye ditipu. Dijanjikan
perawat tentara. Rupenye ape ? Jadi Jugun Ianfu ? Pelayan seks prajurit Jepang sampai 15 lakilaki semalam ? Bagitukah tanah yang kau banggakan ini, Kamelia ?

KAMELIA
Abang pikir Jepang selalu maju ? Industri Jepang sejak 2008 mengalami penurunan. Itu
penurunan terbesar sejak 55 tahun. Lihat saja wilayah Jepang. Lama kelamaan kekayaan alam
negara itu akan habis. Sedangkan negeri kita masih luas, Bang. Tak akan habis dalam waktu
beratus-ratus tahun.

AMAR
Tapi sebentar lagi Jepang bisa saja mengambil alih wilayah Indonesia...

PERDEBATAN MEREKA TERPUTUS SETELAH TERDENGAR SUARA TERIAKAN


HISTERIS NAH DARI LUAR.

NAH
Amaaar...Liaaa....Bapak kau. Ya Allah Ya Rabbi...tolooong laki aku jatok dari pokok
kelapa...Amaaar.

KAMELIA DAN AMAR BERBEGAS KE LUAR. TAK LAMA KEMUDIAN, MASUK


AMAR, MAK LONG, DAN PAK NGAH. MEREKA DUDUK BERUNDING DI RUANG
TAMU.

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

30

MAK LONG
Wak Minah masih di kampong sebelah. Menantu die sakit parah!

AMAR
Mantri di sini ade kan ? Ngape harus dukun itu yang diandalkan ?

MAK LONG
Mantri itu tak tahu ngobat orang salah urat, patah tulang, Amar...

AMAR
Biar Amar telpon Dokter. Dokter orang Belande. Jangan pernah panggil Wak Minah ke sini!

MAK LONG
Barape lama dokter bise sampai ke sini, Amar ? Sedangkan bapak kau dah kesakitan.

AMAR
Saye tak pecaya same dukun, Mak Long ! Saye anak Bapak. Saye yang berhak menentukan siape
yang menyembuhkan Bapak !

MAK LONG
Kau kire aku siape, Amar ? Aku kakak Bapak kau. Aku yang paling tue di sini!

PAK NGAH
Sudahlah, kite ambil jalan tengah. Wak Minah tetap dipanggil ke sini. Dan kau Amar, kau
panggil juga dokter ke sini. Yang kite inginkan, Wak kau sembuh. Tak peduli siape tukang obat!

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

31

PERGI, DISUSUL MAK LONG.


AMAR (Menelpon)

Hallo, Dokter ? Ini saya Amar. Saya butuh bantuan Dokter sekarang. Bapak saya jatuh dari
pohon kelapa. Kakinya patah. Apa ? Saya harus bawa ke rumah sakit ? Dokter tak bisa datang ke
sini ? Saya akan jemput sekarang?

PERGI.

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

32

BABAK 6
BEBERAPA ORANG BERKUMPUL DI RUANGAN. TOK LAT TERBARING DI ATAS
TIKAR, DIKELILINGI NAH, KAMELIA, PAK NGAH, MAK LONG, SALIM SELAMAT,
WULANDARI, DAN WAK MINAH. SEDANGKAN AMAR BERDIRI DI AMBANG PINTU
MEMBELAKANGI SEMUA ORANG.

WAK MINAH
Obat ini diminum setiap pagi. ambil sedikit, balurkan ke lukanye. Urutkan minyak ini sesekali
ye...

NAH
Makasih banyak, Wak Minah...

WAK MINAH
Same-same. Lat...lain kali, bace doe sebelum kau naik pokok kelapa. Jangan lupa adat kite. Doe
itu harapan kite buat Tuhan biar selamat.

KAMELIA
Wak Lia tak ape-ape agik kan, Wak Minah ?

WAK MINAH
Tak ade ape-ape. Asal jangan bawa bejalan tige-empat hari ni. Kalau gitu, Wak Minah balek
dulu...

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

33

MAK LONG
Minum dulu, Wak Minah...

MENYILAKAN MINUM. WAK MINAH PUN MINUM. IA MENOLEH KE AMAR.

WAK MINAH
Itu anak kau ye, Nah ? Siape namenye ?

NAH
Amar.

WAK MINAH
Ooo, Amar...dah besak ye, lawaaar pulak. Ingat aku dulu waktu die lahir, sungsang!

NAH
Iye, Wak Minah. Kalo bukan Wak Minah datang cepat, entah ape jadi lah dengan si Amar tu...

WAK MINAH
Dah ade jodoh belum tu, Nah ?

NAH
Belom, Wak Minah...

WAK MINAH

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

34

Kalo belom, boleh lah same cucu aku, si Romlah. Die anak pesantren. Oi...Amar...ngape kau
berdiri di situ, Amar ?

TOK LAT
Biar die di situ, Wak Minah. Jangan ajak die ke sini !

WAK MINAH
Dah malam, aku balek dulu lah...

NAH
Wak Minah, ini ala kadarnye ye. Saye tak bise kasik ape-ape...

WAK MINAH
Alaaah, ape pulak ni...macam-macam jak kau ni Nah. Alhamdulillah...aku balek dulu, ye.

PAK NGAH
Saye antar, Wak Minah.

WAK MINAH MENGANGGUK KEMUDIAN SAMA-SAMA PERGI DENGAN PAK NGAH


SETELAH MENYALAMI SEMUA ORANG TERMASUK AMAR.

TOK LAT
Ngape kau berdiri di situ, Amar ? Tak sudi kau kalau aku disembuhkan same dukun ?

NAH
Sudahlah, Bang...jangan begadoh agik. Awak tu tengah sakit. Ayo lah masuk...

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

35

MEMBAWA MASUK SUAMINYA, DIIKUTI MAK LONG, WULANDARI, SALIM


SELAMAT.

KAMELIA (Berdiri)
Mane dokter yang Abang janjikan ? Die enggan ke sini karna kejauhan atau karne die tengok kite
orang kampong tak punye duit ?

AMAR
Bukan Dokter yang tak bisa datang, tapi kite tak bise bawak Wak keluar kampung. Ambulans tak
bise masuk ke sini. Itulah pembangunan di sini. Tak pernah berkembang. Sampai-sampai
ambulans tak bise masuk!

KAMELIA (Marah)
Kau hina lagi tanah ini, Bang ? Ape Abang tak lihat, siape yang menyembuhkan Wak ? Wak
Minah, Bang. Dukun yang selama ini Abang anggap sirik. Wak Minah tak pernah ngajarkan kite
nyembah berhala. Wak Minah itu tabib, Bang. Dokter sekaligus bidan.

AMAR
Omong kosong, paling-paling cuman kebetulan!

KAMELIA
Cobe abang bandingkan dengan dokter yang kate Abang lulusan dari Singapura dan Canberra.
Setiap Dokter punye ahlinye masing-masing. Wak Minah, Bang. Die bidan, ahli tulang dan saraf,
ahli bedah, sekaligus petuah yang hebat sejak betahun-tahun. Sejak Kamelia lahir, sejak Abang
lahir. Sejak Abang lahir sungsang!
Terdiam sejenak. Kamelia datang mendekat.
Asal Abang tahu, semue bayi yang lahir di kampong ini, dibantu oleh Wak Minah. Abang same
Lia lahir juga ade bidan, Bang. Tapi Emak selalu minta Wak Minah datang membantu. Abang

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

36

tahu ngape ? Ade satu yang tak bise dikerjekan bidan. Wak Minah lah yang mencuci tembuni
kite, Bang. Mencuci dengan penuh hormat! Tahu Abang itu ?

Sebelum ade USG, Wak Minah udah bise tahu jenis kelamin janin orang. tak kah itu luar biase,
Bang ?

AMAR
Jangan kau teruskan omonganmu itu, Kamelia.

KAMELIA
Ngape ? Abang tak mau menerima pendapat Lia ? Bukankah Abang yang bilang kalau orang
Melayu harus mampu menerima pendapat orang lain ? Bang, selama ini Abanglah tauladan Lia.
Setiap sifat dan sikap Abang, Lia ikut.
(Terdiam seperti menunggu reaksi amar).
Ngape Abang diam ? Ngape anak rantau kebanggaan Wak sekarang diam? Kamelia kasik tahu,
Bang. Sejauh apepun Abang membanggekan negare Eropa, tak akan same dengan tanah kite.
Abang bilang, Indonesia kelamaan jadi orang bodoh sampai-sampai dijajah bertahun-tahun. Tapi
sekarang, banyak orang Indonesia yang belajar, lalu kerje di luar negeri. Ngape ndak kerje di
tanahnye sendiri? Banyak orang yang belajar di sini, tapi sukses di luar negeri. Abang tahu ngape
? Bukan karne Indonesia tak kasik tempat kerje yang layak, tapi karne orang-orang itu secara tak
langsung dijajah ilmu dan tenagenye oleh negara lain. mereka belajar setengah mati, ujungujungnye sukses di negare lain. memakmurkan negare lain! Itu penjajahan kan, Bang?

AMAR
Berpaling memandang Kamelia

KAMELIA
Sejauh apepun Abang membanggekan Eropa, tapi satu hal yang Abang harus tahu. Ade satu hal
yang tak akan bise berubah kemanepun Abang pergi. Agama, Bang! Di Belande, agama yang
Abang pakai, aturan agama itulah yang abang terapkan. Walaupun menyimpang dari budaya

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

37

orang Belande. Kalau Abang masih mau nikah dengan Wulan, Abang tak cuman berhadapan
dengan orang kampong, tapi adat dan Tuhan! Tuhan yang punye hak mematahkan perasaan dan
ilmu seseorang. Kalau Abang merase negare ini tak maju-maju, orang macam Abanglah harapan
kami. Makmurkan tanah kite, bukan dengan menghine.

AMAR
Lia, bukan maksud Abang menghina negare kite...

KAMELIA
Kamelia tanya, Abang masih mau mengakui tanah Abang lahir, tempat Abang minta makanminum adalah tanah Abang? Abang masih sayang dan cinte same Uwak ? Same Emak ? Same
Lia?

AMAR
Tentu, tentu, Lia...

KAMELIA
Pergi temui Uwak, minta maaf dan minum air cucian kaki Uwak. Ikut adat kite, Bang !

PERGI.

AMAR
terdiam menyesal.

FADE OUT

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

38

SELESAI

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari

39

Anda mungkin juga menyukai