Kaedah Sejarah Lisan

Mencatatkan

Keupayaan
pengkaji
Sumber
Penghubung
Maklumat

Kesan

Sejarah Lisan

Kepentingan Sumber Lisan

Walaupun terdapat sumber bertulis sumber
lisan tetap penting
1. Keterangan lisan merupakan hasil kajian
kerana melalui proses penelitian awal
terhadap pengkisah
Contoh : menyelidiki latarbelakang dan
peranan tokoh
Mendapatkan bukti sampingan seperti catatan
atau surat untuk mengenalpasti kebenaran

Kajian tentang peristiwa memerlukan lebih ramai

interviewee
Bandingkan cerita supaya keterangan dapat
disemak dan dibuktikan kebenaran
2. Perlukah wawancara baru untuk sesuatu isu
atau peristiwa yang telah dikaji?
Penyelidik awal menilai dari sudut kepentingannya
sahaja
Sejarah lisan bertujuan mendapatkan sebanyak
dan setepat mungkin maklumat
Menyelamatkan keterangan sejarah dari hilang

Skop kajian sejarah sangat luas samaada dari

segi aspek ataupun masa
Penyelidikan boleh dibuat secara tematik,
kronologikal dan kawasan
Selaras dengan pengertian sejarah adalah
keseluruhan masa lalu
Semua bidang/aspek boleh dikaji melalui
pendekatan/kaedah sejarah
Walaupun keseluruhan masa lalu boleh dikaji
tetapi terdapat pembahagian kerana:

1. Keupayaan manusia [sejarawan]

terbatas
2. Memudahkan wujudnya pengkhususan
khususnya dari segi
Tematik
Kawasan

Wood Gray sejarah adalah semua yg

berlalu sejak permulaan masa hingga terkini
Hanya sebahagian kecil yang meninggalkan
rekod
Terdapat rekod-rekod yang tidak lengkap
Contoh : Biografi Dato Onn Jaafar
Latar zaman kanak-kanak spt akan
menghilangkan diri jika dimarahi, pulang
pada waktu senja, merayau-rayau dalam
hutan dibelakang rumah

Perkembangan teknologi juga

memperlihatkan kepentingan lisan
Media hubungan tidak bersifat cetakan
Telefon sms, mms, 3G
ICT email, web, blog, FB, IM, YM

Sejarah lisan penting kerana di Malaysia

tradisi menulis catatan harian, diari,
memoir atau autobiografi tidak popular
Hanya tertumpu dikalangan tokoh2
tertentu, negarawan, pentadbir
Tertumpu kpd peristiwa2 utama
Sejarah juga meliputi peristiwa dan
rakyat biasa (total history)

Keadaan ini menyerlahkan kepentingan

sumber lisan
Malaysia kaya dengan tradisi lisan
Kajian sejarah tempatan memerlukan sumber
lisan
Sejarah sosial, politik dll
Sehingga kini penulisan sejarah Malaysia byk
dilakukan oleh orang luar yang byk
menggunakan sumber rasmi asing
Pernah mencetuskan perbahasan sentrik

Sejarah lisan membantu

memperbetulkan keadaan / maklumat/
unsur bias
Lihat penulisan seperti Winstedt,
Wilkinson pd tahap awal

Masa depan sejarah

lisan

Kesedaran terhadap kepentingan sejarah lisan di

Malaysia wujud sblm merdeka lagi namun
terbatas
Lembaga Bahasa dan Persuratan (1961), Arkib
Negara (1963) dan Jabatan Pengajian Melayu
UM
Bersifat ad-hoc
1973 Seminar sejarah dan tradisi lisan anjuran
Persatuan Pelajar Sejarah UKM dan UM
1978 Kolokium sejarah lisan anjuran ANM dan
USM

Resolusi Kolokium :
1. Subjek SL perlu diperkenalkan. Pelajar perlu
diajar kemahiran mengumpul sumber lisan
2. Memperkenalkan SL kpd masyarakat
melalui persatuan sejarah tempatan
3. Menubuhkan unit SL di institusi yg
bersesuaian
4. Mengindeks bahan2 SL yang terkumpul
5. Depositori pusat yg menyimpan, memelihara
dan mengesan bahan SL di setiap negeri

1979 Penubuhan J/K Kebangsaan SL

Malaysia
ANM sbg badan bertanggungjawab
1. Menggalak dan menyelaras kegiatan SL
2. Menggalakkan kerjasama dlm bidang SL
3. Memberi nasihat, pandangan dan syor
mengenai SL
4. Menasihati tentang pengumpulan,
penyelidikan, penerbitan, pemerosesan dan
penyebaran SL

Sejak penubuhan JK tersebut, aktiviti SL

semakin berkembang di Malaysia
Melalui bengkel, seminar, penyebaran
buletin, penerbitan bibiografi dan
ceramah kpd pelbagai lapisan masy
ANM mempunyai Unit Sejarah Lisan
Terdapat koleksi sejarah lisan
Wawancara dengan tokoh2 tentang
riwayat hidup

Pengalaman dalam Peristiwa2 besar

dalam sejarah negara turut dirakamkan
Pentadbiran British, PD 2, Pendudukan
Jepun, Malayan Union, Darurat,
Penubuhan parti2 politik (UMNO, PAS,
MCA, MIC), Penubuhan Malaysia dll
Majlis Pengkisahan sebagai aktiviti tetap
ANM sehingga kini

Contoh :
Ahmad Boestamam, Tan Sri Fatimah
Hashim, Khatijah Sidek, Senu Abd
Rahman, Mohd Khir Johari (politik)
Jeneral TS Ibrahim Ismail (tentera)
Datuk Melan Abdullah (wartawan)
Zaaba (Persuratan)
Tumpuan terhala kpd projek popular

Mengikut data ANM, sejak 1990 anKoleksi SL mendapat perhatian

masyarakat
20% (sejarawan)
40% (ahli akademik)
20 % (pelajar)
20 % (lain2)
Bahan2 tersebut turut disebarkan melalui
media lain spt radio, tv, filem dan internet

USM menggerakkan sejarah lisan mulai

1982
Memberi tumpuan kepada peristiwa2 utama
sejarah Malaysia kawasan utara
UKM turut menawarkan kursus SL sejak
1982
Kebanyakan projek lisan yg dijalankan oleh
institusi memberi tumpuan kpd penglibatan
tokoh dlm peristiwa2 utama
Menampung kekurangan sumber bertulis

Menambah khazanah maklumat

berhubung sejarah negara
Mencungkil keterangan2 penting sblm
tokoh2 penting meninggal dunia
Sejarah-sejarah yang tidak berekod
Pengalaman anggota tentera
Darurat, konfrontasi,
Sejarah sosial
Masyarakat luar bandar, orang asli dll

Sejarah politik
Ahli2 politik di luar pentas nasional
Pemimpin pembangkang
Nasionalis kiri
Sejarah ekonomi
Penggubal dasar
Perancang ekonomi

Mungkin timbul keraguan berhubung

kebenaran maklumat/keterangan
Tokoh tambah
Kurang ingatan
Maklumat sulit
Tiada kerjasama
Keadaan tokoh tidak mengizinkan