ALAT BERFIKIR

Selamat datang ke Unit 2. Anda telah melalui Unit Satu. Unit ini berfokus kepada
alat-alat berfikir. Alat–alat berfikir yang penting seperti yang berikut dibincangkan di
sini.

Soalan dan penyoalan

Peta minda
Pengurusan Grafik
CoRT

Objektif

Setelah menggunakan modul ini anda dapat :

Menerang maksud alat-alat berfikir dan boleh mengenal pasti serta

menyenaraikan alat-alat tersebut.

Menerangkan penggunaan dan pengaplikasian alat-alat tersebut.

Memilih dan menggunakan alat-alat berkenaan mengikut keperluan

tertentu.

Mengubahsuai dan mereka cipta alat-alat berfikir supaya bersesuaian

dengan kematangan dan kebolehan penggunaannya.

Menguasai dan memaparkan kemahiran menggunakan pelbagai

media dan teknologi semasa pengajaran dan pembelajaran alat-alat
berfikir.

Isi Penting
Alat-alat berfikir merupakan alat yang dapat membantu kita menggunakan minda
dengan lebih bijak dan berkesan. Alat-alat ini menjadikan pemikiran kita lebih
tersusun, luas, jelas dan kita tidak berburu-buru melakukan sesuatu. Ketrampilan
berfikir secara kritis dan kreatif dapat diwujudkan dengan bantuan alat-alat berfikir
ini.

Alat-alat berfikir membolehkan kita melihat sesuatu fakta,idea,isi dan konsep secara
visual dan holistik. Kita dapat juga meninjau hubungan di antaranya di dalam satu
rangka teratur.
Kajian-kajian menunjukkan bahawa alat-alat ini mengukuhkan cara pemikiran
sambil merangsangkan pembelajaran yang bermakna. Ia membantu murid dan guru
dalam proses pengajaran dan pembelajaran.

Alat-alat Berfikir ialah instrument yang membantu kita berfikir dan mengurus
proses pemikiran secara visual dan terkawal.
Alat-alat ini digunakan oleh kita untuk membolehkan berfikir secara
mendalam dan berkesan mengenai sesuatu kemahiran berfikir. Alat ini tidak
berfungsi tanpa kemahiran berfikir yang releven.
Alat-alat ini terdiri daripada pelbagai corak / jenis.
Soalan-soalan juga merupakan sejenis alat berfikir. Soalan bergantung
kepada situasi / konteks / isi kandungan. Ia boleh digelar sebagai
Pengurusan Lisan.

A
Akkttiivviittii A
A

Isi petak-petak yang berkaitan dengan soalan-soalan yang anda ingin tahu
mengenai alat-alat berfikir. Jika perlu tambahkan petak.

Contoh
apa?

Alat-alat
Berfikir
Soalan dan Penyoalan
≈≈O
OBBJJEEK
KTTIIFF≈≈

Pada akhir bahagian anda akan dapat :

Menyatakan aras kognitif soalan mengikut Taksonomi Bloom

Menetapkan aras kognitif Taksonomi Bloom bagi soalan

Membina soalan mengikut aras Taksonomi Bloom

Membezakan soalan bertumpu dan soalan bercapah

Membina soalan bertumpu dan soalan bercapah

Menyatakan skop dalam Lingkaran Soalan

Menentukan skop Lingkaran Soalan bagi soalan

Membina soalan mengikut skop Lingkaran Soalan

Sila cuba aktiviti yang berikut.

A
Akkttiivviittii B
B

i. Baca bahan di bawah dan perhatikan soalan-soalan yang diberi

mengenainya untuk mengikuti perbincangan ini.

B
Baahhaann K
Keerrjjaa
PPeem
mbinaan Inovattiiff PPeeccaaffoorrm
bi naa n I nov a m

Masalah cuaca, kekurangan pekerja, peralatan dan pembuangan sisa bahan

pembinaan menjadi sebahagian daripada perkara menyulitkan dan tidak dapat
dielakkan kontraktor pembinaan dalam menjalankan projek mereka.

Kini, masalah itu dijangka tidak lagi menjadi perkara merunsingkan berikutan
penemuan baru dalam bidang pembinaan yang mengetepikan penggunaan
bahan asas pembinaan, iaitu kayu untuk dijadikan tapak cerucuk dan asas
bangunan untuk dimasukkan simen.

Sehubung dengan itu, industri pembinaan mendapat faedah besar dengan

pengenalan sistem yang diperkenalkan sebuah syarikat pembinaan bahan asas
pembinaan di Subang. Membabitkan pelaburan bernilai lebih RM2.5 juta.
ICT Pecaform Sdn.Bhd (Pecaform), memberikan jawapan kepada masalah yang
sering dihadapi industri pembinaan selama ini dengan penyediaan bahan kerja
pembinaan asas inovatif dan endah alam untuk kerja tapak dan pembinaan.

Pecaform adalah jejaring besi bersilang yang membentuk petak empat segi
tepat dan ditutupi dengan lapisan “poliethilena” yang berwarna kuning.

Panjang dan lebar pecaform bergantung kepada permintaan pelanggan tetapi

saiznya paling panjang boleh mencecah antara 5.5 meter hingga 6 meter.

Teknologi yang dibawah dari Jerman ini diyakini menjana industri pembinaan
Negara yang sedang berkembang begitu pesat, di samping memberikan
kontraktor pembinaan alternative menjimatkan kos dan meningkatkan teknologi
pembinaan yang mereka gunakan selama ini.

Kontraktor tidak perlu lagi terikat dengan pelbagai masalah pembinaan

konvensional seperti kekurangan buruh mahir dan masalah mendapatkan kayu
dan papan lapis yang digunakan sebagai penghalang untuk kerja asas
pembinaan.

Pecaform menyediakan cara pembinaan pantas dan menjimatkan kos berikutan

penyelesaian 3 aspek utama pe,mbinaan yang menyelamatkan kontraktor
daripada masalah kelewatan dan denda lewat.

Pengarah Urusan Pecaform berkata penggunaan bahan asas pembinaan yang

diperkenalkan itu bertindak sebagai perubahan daripada penggunaan kayu dan
papan lapis yang digunakan secara meluas dalam sektor pembinaan di rantau
Asia selama ini.

Katanya, penggunaan bahan asas pecaform meluputkan masalah yang

merunsingkan kontraktor untuk membina struktur asas pembinaan berikutan
masalah ketiadaan tukang kayu mahir.

“Penggunaan Pecaform menjamin kepantasan pembinaan struktur asas dan

memerlukan bilangan pekerja yang sedikit kerana Pecaform hanya memerlukan
beberapa orang pekerja sahaja untuk memasangnya, dan ini turut menjimatkan
kos kontraktor berkenaan,” katanya.

Kerja pemasangan Pecaform begitu mudah keran ia ringan hanya membabitkan

kerja meletakkan acuan plastic Pecaform di tapak pembinaan yang sudah diukur
dan direkabentuk mengikut kemahiran pembeli di kilang.

Beliau berkata, kontraktor tidak lagi perlu mengambil masa yang lama untuk
terikat dengan pelbagai halangan seperti cuaca buruk ketika mengendali kerja
asas dan pemasangan cerucuk di tapak pembinaan.
 Penggunaan Pecaform juga membuka dimensi baru dalam bidang pembinaan
asas kerana ia digunakan sebagai bahan kekal, tetanam bersama bahan konkrit
lantas tapak mengurangkan masalah pencemaran di kawasan pembinaan
berbanding penggunaan kayu atau papan lapis yang terpaksa dibuka dan
dibuang selepas simen konkrit kering.

Namun demikian, Pecaform boleh juga digunakan berulang kali sehingga 4 kali
dan tidak sukar untuk ditanggalkan kerana ia tidak terlekat dengan simen.

Beliau berkata, Pecaform adalah hasil kajian dan penyelidikan mendalam

selama beberapa tahun di Jerman.

Pecaform juga dapat digunakan secara meluas kerana ia sesuai untuk pelbagai
jenis pembinaan berikutan kesesuaian dan ia mudah dibentuk tidak kira sama
ada bulat atau bersegi, sesuai dengan kehendak dan keperluan di tapak
pembinaan.

Menurut beliau, ketahanan dan kepelbagaian pengguanaanyan menampilkan

Pecaform sebagai pilihan untuk digunakan bagi pembinaan pengadang dan
tiang tapak bangunan, timbunan tertutup, penyambung sendi pembinaan,
cerucuk dan pelbagai aplikasi lagi.

Sistem Pecaform mematuhi standard antarabangsa dan dapat digunakan oleh

pelbagai industri tidak kira kecil atau besar.

“Bagi menjamin mutu Pecaform, pakar dari Jerman dibawa masuk ke Malaysia
untuk memberi bantuan dari segi kemahiran Teknologi di kilang kami di
Subang,” katanya.

ICT Pecaform adalah pemegang lesen tunggal untuk membekalkan produk

teknogi pembinaan yang inovatif di 12 negara di Benua Asia seperti Malaysia,
Thailand, China, Laos, Myanmar, Vietnam, Kampuchea, Filipina, Indonesia,
Singapura, Brunei dan Taiwan.

( Berita Harian, 26 Februari 1997 )

i. Soalan-soalan berdasarkan bahan bacaan ini akan dibahagikan

kepada 2 kategori, A dab B. Perhatikan tiap-tiap soalan dan buat
latihan seperti yang diarah.

K
KAATTEEG
GOOR
RII ((A
A))

Apakah perkara-perkara yang menyulikan kerja pembangunan mengikut

kenyataan penulis?
 Apakah kegunaan kayu dalam pembinaan asas?

Bagaimanakah pengenalan Pecafom ke dalam industri pembinaan dapat

menyelesaikan masalah pembinaan asas bangunan?

Bagaimanakah kita yakin Pecafom boleh dipercayai?

Apakah faedah menggunakan Pecafom jika dibandingkan dengan

penggunaan kayu?

K
KAATTEEG
GOOR
RII ((B
B))

Selain perkara yang disebutkan oleh penulis, apakah masalah yang

dihadapi oleh kontraktor pembinaan dalam menjalankan projek mereka?

Yang manakah masalah yang paling berat? Mengapakah anda

berpendapat demikian?

Mengapakah pengenalan Pecafom begitu bermakna dalam industri

pembangunan?

Pada pandangan anda adakah Pecafom pemilihan yang sempurna

kepada masalah yang dinyatakan? Mengapakah anda berpendapat
sedemikian?

Adakah industri pembangunan di Malaysia sesuatu yang dapat

membanggakan kita? Mengapakah anda berpendapat sedemikian?

ii. Kita akan membanding dan membezakan dua-dua kategori soalan di

atas untuk memahami kegunaannya berkaitan keperluan pengajaran
dan pembelajaran. Kita akan menggunakan pengurusan lisan dan
pengurusan grafik di bawah untuk membantu kita.

PPeenngguurruussaann LLiissaann

Apakah persamaan yang terdapat dalam kedua-dua kategori?

Apakah perbezaan yang terdapat dalam kedua-dua kategori?

Apakah persamaan dan perbezaan yang dianggap penting?

Berasaskan persamaan dan perbezaan ini apakah rumusan yang

dapat anda buat?
R
Reefflleekkssii

Cuba renung kembali apa yang anda alami setakat ini.

1. Apakah perkara yang menjadi tumpuan kajian kita?

2. Mengapakah soalan penting dalam proses pengajaran dan pembelajaran.

3. Apakah proses berfikir yang telah digunakan untuk anda memahami apa
yang dikaji?

4. Apakah cara yang diikuti telah membantu anda untuk memahami apa
yang difahami?

5. Apakah anda buat apabila membanding dan membezakan sesuatu?

Adakah prosedur yang diambil berkesan? Mengapa?

6. Dapatkah anda mengenalpasti alat-alat berfikir lain, Selain penggunaan

soalan yang telah digunakan?

Memahami dan menghayati perkara berikut:

Soalan dan penyoalan membantu kita berfikir secara mendalam dan meluas.
Sebagai guru, pengetahuan mengenai soalan dan penyoalan akan membolehkan
kita membentuk soalan dan menggunkannya dengan berkesan dalam situasi
pengajaran dan pembelajaran bagi menghasilkan pengajaran dan pembelajaran
yang berkesan dan bermakna. Soalan-soalan yang sesuia menggalakkan dan
melatih seseorang ini berfikir secara mendalam dan meluas.

meem
SSooaallaann--ssooaallaann m mppuunnyyaaii ppootteennssii sseeppeerrttii yyaanngg bbeerriikkuutt

Aras Potensi Soalan Skop

Fokus

Rajah 2.1
Potensi Soalan
Jenis-jenis soalan yang berbeza mengandugi potensi yang tersebut di atas.

(a) Aras – Soalan mengikut Taksonomi Bloom

– Soalan Bertumpu dan Bercapah
(b) Skop – Soalan mengikut Lingkaran Soalan
(c) Fokus – Soalan berfokus kepada isi pelajaran atau kemahiran berfikir.

Soalan-soalan yang baik, yang menggalakkan para guru dan Pelajar berfikir secara
mendalam dan meluas, mengambil kira semua aspek, iaitu aras, skop dan fokus.

SSooaallaann m mii BBlloooom

meennggiikkuutt TTaakkssoonnoom m

Mengikut Taksonomi Bloom, aras kognitif dikenalpasti sebagai Pengetahuan,

Kefahaman, Aplikasi, Analisis, Sintesis dan Penilaian. Susunan aras kognitif ini
mengikut hieraki dari rendah ke tinggi. Pengetahuan merupakan aras yang paling
rendah manakala Penilaian merupakan yang paling tinggi. Soalan-soalan beraras
tinggi lebih mencabar pemikiran kita dan membuat kita berfikir secara mendalam
dan meluas.

Penilaian Tinggi ARAS

KOGNITIF
Sintesis TAKSONOMI
BLOOM

Analisis
Aras Tinggi

Aplikasi
Aras Rendah
Kefahaman Rendah

Pengetahuan
SSO
OAALLA
ANNB
BEER
RTTU
UMMPPU
UDDA
ANNB
BEER
RCCA
APPA
AHH

Soalan-soalan boleh dikenalpasti sama ada soalan itu memerlukan jawapan yang
lebih objektif atau lebih subjektif. Mengikut bentuk soalan seperti ini, soalan
bertumpu lebih mudah, manakala soalan bercapah lebih tinggi arasnya.

Perbezaan soalan bertumpu dan soalan bercapah:

Soalan Bertumpu Soalan Bercapah

Jawapannya: Jawapannya:

Terhad Luas
Tersurat Tersirat

Terdapat scara langsung Terdapat secara tidak langsung

daripada teks bacaan daripada teks bacaan

Berbentuk penaakulan dan

Berbentuk mengecam dan
mengingat kembali
Lebih objektif
tafsiran
Lebih subjektif dan terbuka
seperti memberi pendapat,
pandangan, membuat penilaian,
pertimbangan, ramalan,
andaian, rumusan, kesimpulan
dan inferens

R
Reefflleekkssii

Cuba kaitkan cirri-ciri ini dengan soalan kategori A dan soalan kategori B dan
berikan pandangan anda.
LLIIN
NGGK
KAAR
RAAN
N SSO
OAALLA
ANN

Suatu lagi jenis soalan yang dapat digunakan untuk menyoal ialah lingkaran soalan.
Soalan jenis ini pada asalnya diperkenalkan oleh Christenbury dan Kelly ( 1983 )
dan kini baru sahaja diperkenalkan di Negara kita oleh William W. Wilen ( 1994 ).

Lingkaran soalan ialah bentuk soalan yang memberi tumpuan kepada skop-skop
tertentu, iaitu skop perkara, skop individu, dan skop luar individu. Perkara individu
dan luar individu ini merupakan skop yang menjadi bahan rangsangan untuk
penyoalan. Untuk memudahkan kefahaman kita, skop tersebut diwakili oleh satu
lingkaran atau bulatan seperti rajah yang berikut:

2 (I)

1 (P) 3 (LI)

1 = Perkara (P)
2 = Individu (I)
3 = Luar individu (LI)

Rajah 2.2
Skop Lingkaran Soalan Secara Terpisah

Cuba fahami dan hayati butiran mengenai maksud setiap lingkaran itu.

11.. PPeerrkkaarraa ((PP))

Dalam konteks pengajaran Bahasa Melayu perkara merujuk kepada sama

ada tema, tajuk, idea, isu, peristiwa atau teks yang dipelajari. Misalnya,
dalam konteks ini perkara yang akan dibincangkan bertajuk “Buah-Buahan
Tempatan”. Oleh itu, soalan-soalan yang dikemukakan hendaklah
ditumpukan kepada tajuk atau teks bacaan secara langsung.
 Contoh Soalan Lingkaran 1 = (P)

Namakan lima jenis buah-buahan tempatan tanpa

musim
Mengapakah durian digelar raja segala buah?

22.. IInnddiivviidduu ((II))

Individu merujuk kepada pelajar atau orang yang terlibat sebagai pembaca
teks atau sebagai orang yang dikehendaki menjawab soalan berkenaan.
Dalam konteks pengajaran dan pembelajaran pelajar merupakan individu
yang dimaksudkan. Oleh itu soalan yang hendak dikemukakan perlulah
dikaitkan dengan pengalaman, Pengetahuan, pemerhatian, atau pandangan
pelajar. Dengan cara ini guru dapat meninjau sejauh manakah perkara yang
sedang dibincangkan itu dapat dikaitkan oleh individu (pelajar) dengan
pengalaman dan pengetahuan yang sedia ada.

Contoh Lingkaran Soalan 2 =(I)

Adakah anda suka makan buah-buahan tempatan? Beri

alasan anda.
Pada pendapat anda buah-buahan Apakah yang mempunyai
potensi untuk dieksport secara besar-besaran?
33.. LLuuaarr IInnddiivviidduu (( LLII ))

Luar individu merujuk kepada skop di luar individu (pelajar) seperti

masyarakat, komuniti, manusia sejagat, kawasan, daerah, negeri dan luar
negara yang sesuai dengan peringkat pelajar. Dalam hubungan ini guru
hendaklah mengemukakan soalan yang terdapat di luar daripada skop
individu yang sedang dibincangkan tetapi masih berkisar pada Tajuk atau
tema yang sama, iaitu “Buah-Buahan Tempatan”.

Contoh Lingkaran Soalan 3 = ( LI)

Senaraikan nama buah-buahan luar negara yang terdapat

dalam pasaran?
Mengapakah negara Australia banyak mengeksport buah-
Ternyatabuahan?
soalan-soalan seperti di atas dibina mengikut skop atau lingkaran yang
berbeza, iaitu berdasarkan perkara, individu, dan luar individu. Untuk
 mepelbagaikan lagi aras penyoalan, guru bolehlah menggunakan aras keupayaan
kognitif Bloom bagi setiap lingkaran itu.

Bagi mempertingkatkan Kemahiran berfikir pelajar, setiap lingkaran tersebut dapat

digabungkan dengan lingkaran yang lain sehingga menjadi dua atau tiga lingkaran
seperti rajah dan penerangan yang berikut:

4 5
7
3
1
6

4 = Perkara + Individu
5 = Individu + Luar Individu
6 = Perkara + Luar Individu
7 = Perkara + Individu + Luar Individu

Rajah 2.3
Lingkaran Soalan

Berdasarkan rajah di atas, lingkaran atau skop dapat digabungkan dengan pelbagai
cara supaya menjadi soalan-soalan yang dapat meningkatkan Kemahiran berfikir
pelajar. Keadaan ini dapat diterangkan seperti yang berikut:

44.. Gaabbuunnggaann aannttaarraa ppeerrkkaarraa ddeennggaann iinnddiivviidduu (( PP++II )) ::

G

Contoh lingkaran soalan 4 ( P+LI )

Pada pendapat anda (I), bagaimana industri buah-

buahan tempatan dapat dimajukan (I)?
Harga buah-buahan tempatan semakin mahal (P).
Apakah komen anda tentang hal ini (I)?
55.. G
Gaabbuunnggaann aannttaarraa IInnddiivviidduu ddeennggaann LLuuaarr IInnddiivviidduu (( II++LLII ))::

Contoh lingkaran soalan 5 ( I+LI )

Pada pendapat anda (I) mengapakah kerajaan kita tidak

menggalakkan rakyatnya membeli buah durian dari
negara Thai (LI)pada masa ini?
Jika kamu seorang pengusaha kilang mengetin buah-
buahan tempatan (I) negara manakah (LI) yang akan
anda pasarkan hasil pengeluaran anda? Mengapa?

66.. Gaabbuunnggaann aannttaarraa PPeerrkkaarraa ddeennggaann LLuuaarr IInnddiivviidduu (( PP++LLII )) ::

G

Contoh lingkaran soalan 6 (P+L1)

Apakah perbezaan antara buah-buahan tempatan (P)

dengan buah-buahan dari luar negara (LI) ?

77.. G
Gaabbuunnggaann aannttaarraa PPeerrkkaarraa,, IInnddiivviidduu,, ddaann LLuuaarr IInnddiivviidduu (( PP++II++LLII )) ::

Contoh lingkaran soalan 7 (P+I+LI)

Buah-buahan tempatan lebih lazat dan berkhasiat

(P) daripada buah-buahan negara Barat (LI).
Adakah anda bersetuju dengan pendapat ini (I)?
Beri alasan anda.
A
Akkttiivviittii D
D

Soalan-soalan berikut adalah berdasarkan gambar bersiri di atas. (Sila rujuk

kepada Aktiviti D untuk menjalankan latihan ini)

Soalan dan Penyoalan I II III

1. Apakah yang sedang
dilakukan oleh pekerja-
pekerja itu?
2. Namakan alat-alat yang
digunakan untuk
menggali jalan raya?
3. Pada pertimbangan anda
adakah kerja menggali
lubang di jalan raya suatu
kerja yang rumit? Jelaskan?
4. Adakah anda bersetuju dengan
pendapat orang ramai yang mengatakan
perbuatan menggali lubang di jalan raya
menyusahkan orang awam?
Mengapakah anda berpendapat
demikian?
5. Cadangkan satu cara penyelesaian
terhadap masalah yang timbul akibat
daripada menggali jalan raya?
6. Pada pendapat anda Apakah mesej
yang hendak disampaikan oleh Kartunis.
7. Sejauh manakah pembelajaran yang
anda peroleh melalui aktiviti ini akan
membantu perancangan, pelaksaanan
dan penilaian tugas-tugas di masa
Hadapan yang melibatkan orang ramai.

LLaattiihhaann II

Isi ruang I di atas dengan Aras Taksonomi Bloom. Gunakan nombor-nombor

berikut untuk aras berkenaan :

Pengetahuan = 1
Kefahaman = 2
Aplikasi = 3
Analisis = 4
Sintesis = 5
Penilaian = 6
 LLaattiihhaann IIII

Isi ruang II di atas dengan menentukan sama ada sesuatu soalan itu bertumpu
bercapah.

Gunakan abjad berikut untuk mewakili bentuk soalan.

T - Soalan Bertumpu
C - Soalan Bercapah

LLaattiihhaann IIIIII

Isi ruang III di atas dengan Lingkaran Soalan. Gunakan singkatan berikut.

P– Perkara
I – Individu
LI – Perkara+Individu
PI – Perkara + Individu
ILI – Individu + Luar Individu
PLI – Perkara + Luar Individu
PIL – Perkara + Individu + Luar Individu

P
Peettaa M
Miinnddaa
≈Objektif≈

Pada akhir bahagian ini anda akan dapat:

(a) Menyatakan ciri-ciri utama pemetaan minda.

(b) Menggunakan ciri pemetaan minda untuk membina peta minda yang
berkesan.
(c) Menghasilkan peta minda yang berkesan mengikut fungsinya.

≈≈R
Reefflleekkssii≈≈

Buat refleksi mengenai soalan-soalan berikut:

1. Bagaimanakah anda membuat nota dan mencatat

idea?
2. Bagaimanakah anda membuat klasifikasi idea / isi?
3. Apakah masalah yang anda hadapi?
Kongsikan pengalaman anda kepada kawan anda.
P
Peennggeennaallaann
(a) Perhatian GRAFIK di bawah. Grafik seperti ini dikenali sebagai PETA
MINDA.

PETA MINDA ialah suatu lakaran grafik pemikiran individu. Ia menjadikan

sesuatu yang tersirat kepada yang tersurat. Peta minda membolehkan kita
merangka, mencatat nota, merekod maklumat atau peristiwa, merancang
aktiviti dan membuat sesuatu persembahan dan sebagainya. Ia adalah alat
berkesan yang mendorongkan pemikiran kreatif.

BBEEN
NTTU
UKK PPEETTAA M
MIIN
NDDAA

Bentuk Peta Minda berbagai-bagai, iaitu bergantung kepada kreativiti pengguna.

Perkara yang penting diberikan pertimbangan ialah mudah, menarik dan
bermakna kepada pengguna.

Akkttiivviittii FF
A

i. Secara berpasangan catatkan ciri-ciri berasaskan Peta Minda ini.

PPAAN
NDDU
UAAN
NMMEEN
NGGH
HAASSIILLKKAAN
N PETA MINDA

(a) Gunakan kertas kosong tanpa garisan (A4 atau saiz yang lebih besar)

(b) Gunakan secara lanskap

(c) Mulakan lakaran atau penulisan dari tengah atau pusat

(d) Lukiskan imej pusat yang menggambarkan idea, isi, pandangan

ataupun pemikiran anda.
Gunakan sekurang-kurangnya 3 jenis warna di dalam imej ini.
Hadkan saiz imej pusat lebih kurang 2cm x 2cm

(e) Kembangkan garisan dari pusat ke arah luar. Di atas garisan ini tulis
kata kunci idea utama di dalam bentuk perkataan, gambar atau kedua-
keduanya.
Garisan utama ini lebih lebar dan organik
Garisan ini sama panjang seperti perkataan di atasnya.
Satu perkataan untuk satu garisan. Tuliskan perkataan secara
menegak.

(f) Dari garisan utama kembangkan garisan-garisan lain mengikut

keperluan.
Garisan-garisan ini lebih nipis daripada garisan utama dan
mengandungi idea/ isi/ pemikiran sampingan.
Gunakan huruf kecil.
Gunakan kata kunci atau imej
Gunakan imej berwarna dan perspektif 3-D dalam symbol.
Letakkan perkataan di atas garisan.
Gunakan satu perkataan atas satu garisan.
Gunakan anak-anak panah, gambar dan corak untuk menunjukkan
kaitan.
Jadikan corak yang menarik.
Gunakan bentuk ringkas serta kod-kod peribadi untuk keseronokan
dan keberkesanan.
Binalah garisan dengan pantas dan spontan.
Biarkan kreatif dan asli.

(g) Jadikan Peta Minda sebagai sesuatu yang menghiburkan.

K
KEEG
GUUN
NAAA
ANN PPEETTA
AMMIIN
NDDA
A
A
Akkttiivviittii G
G

(a) Terangkan kepada rakan-rakan anda (di dalam kumpulan

berempat/berlima) mengenai kegunaan Peta Minda di dalam mata
pelajaran anda.

A
Akkttiivviittii H
H

i. Kumpulkan pelbagai maklumat mengenai ‘Internet’ dan

kemukakannya di dalam ‘Peta Minda’ anda.

ii. Di dalam kumpulan berempat/berlima rancangkan aktiviti

pengajaran dan pembelajaran yang menggunakan Peta
Minda di dalam mata Pelajaran anda. Cuba Rancangan
anda di dalam kelas dan sediakan lapoaran mengenainya.

iii. Reka Peta Minda yang boleh digunakan untuk pelbagai

tujuan dengan menggunakan program komputer.

PENGURUSAN GRAFIK
Pengenalan

Sebelum ini anda telah mengenali Peta Minda. Peta minda adalah dalam bentuk
grafik. Tahukah anda mengenai alat-alat berfikir lain yang berbentuk grafik?

Definisi Pengurusan Grafik (PG)

Pengurusan grafik (PG) ialah suatu bentuk ilustrasi atau lakaran. Ia digunakan
untuk membantu dan mengurus cara berfikir yang lebih tersusun dengantujuan
memantapkan pemikiran. Tambahan pula PG dapat menyedarkan individu tentang
proses pemikiran yang berlaku.

Selain itu PG menggambarkan secara mudah dan jelas tentang sesuatu idea atau
perkara dan perhubungannya dengan aspek-aspek yang berkaitan.
Pemilihan sesbuah PG akan bergantung kepada tujuan, situasi dan fungsi
penggunaannya. Antara kelebihan kegunaan PG yang kerap ialah
pemikiranseseorang itu dapat dipertingkatkan.

Tambahan pula PG dapat menyedarkan individu tentang proses pemikiran yang

berlaku.

PERHATIAN

× PG ialah sejenis alat berfikir

9 PG membantu mengurus fikiran

9 Ia tidak berfungsi tanpa kemahiran berfikir
9 Penggunaan PG bertambah efektif sekiranya digunakan bersama
pengurusan lisan (Sila Rujuk Proses Penggunaan PG)
9 Bentuk atau corak PG boleh diubahansuai

Jenis PG

Antara contoh PG termasuklah PG seperti yang berikut :

„ PG membanding dan membeza

„ PG membuat klasifikasi/kategori
„ PG meneliti bahagian-bahagian kecil dan keseluruhan
„ PG membuat sekuen
„ PG menerangkan sebab
„ PG membuat ramalan
„ PG mengusul perikas andaian
„ PG membuat inferens
„ PG mengesahkan sumber maklumat
„ PG menjana idea
„ PG mencipta analogi
„ PG mencipta metafora
„ PG membuat keputusan
„ PG menyelesaikan masalah

Kebanyakan daripada PG di atas akan anda gunakan semasa mengikut unit-

unit seterusnya.
 Yang berikut ialah beberapa contoh PG yang berlainan.

Contoh 1 : Carta Maklumat

Struktur Kemahiran Berfikir Secara Krisis dan Kreatif

Pengenalan Am Alat-alat Berfikir

Pemikiran Krisis Pemikiran Kreatif

Membuat Keputusan
Menyelesaikan Masalah

Contoh 1 : Garis Selari Masa

Tun Mahathir Mohamad Anwar Ibrahim

1950 1950
1960 1960
1970 1970
1980 1980
1990 1990
2020 2020

AKTIVITI

Proses Penggunaan PG :

‹ Di dalam kumpulan berempat terangkan bagaimana anda boleh menggunakan

PG di dalam mata pelajaran anda.
Pilih PG membandingkan dan mambeza untuk tujuan ini.
‹ Selepas membentangkannya di dalam kelas sila buat pertandingan dengan
proses penggunaan yang disarankan di bawah dan beri pandangan anda
mengenainya.

Rajah 2.3
PROSES PENGGUNAAN PG

Perkenalkan PG

Mulakan penulisan dengan petak/ruang pertama dahulu dan diikuti oleh

petak/ruang yang berikut.
(Secara menurun/melintang)
(Sila merujuk kepada Contoh Jawapan di hujung unit ini

Pada kali pertama (Semasa PG diperkenalkan bimbing murid mengisi PG)

Tarik perhatian murid kepada aspek-aspek penting di setiap orang

(Gunakan teknik penyoalan : Pengurusan Lisan)
[Sila merujuk kepada Pengurusan Lisan di bawah]

Sekiranya ada ruang rumusan minta murid mengisi/menulisnya dan

bincangkan perkara tersebut didalam kelas.
Sila perhatian contoh Pengurusan Lisan untuk membuat banding dan beza (sila
rujuk PG membuat banding dan beza).

Soalan yang PENGURUSAN LISAN

membimbing 1 Apakah perkara yang perlu kita isi di petak 1 ?
pengisian PG 2 Apakah perkara yang perlu kita isi di petak 2?

PENGURUSAN LISAN
MEMBUAT BANDING DAN BEZA

PRNGURUSAN LISAN
Soalan yang
1 Apakah cirri-ciri persamaan di antara perkara-
berfokus kepada
perkara tersebut?
kemahiran
2 Bagaimanakah perkara-perkara tersebut berbeza?
membuat
3 Apakah cirri-ciri persamaan dan perbezaan yang
banding dan beza
menonjolkan?
4 Apakah interpretasi yang boleh kita buat
berasaskan persamaan dan perbezaan ini?

Soalan-soalan boleh ditokoktambahkan mengikut keperluan dan situasi dan

pengajaran dan pembelajaran murid anda.

Baca Petikan berikut.

Aktiviti 3

Taman-taman Utama Malaysia

Hutan Hujan Tropika yang terdapat dengan luasnya di Malaysia merupakan

ekosistem yang paling kompleks di dunia. Beberapa taman negara telah ditubuhkan
untuk mengenalkan warisan yang begitu unik ini.

Banyak faedah dapat diperolehi daripada taman-taman Negara ini. Taman-taman

ini dapat menyediakan kemudahan rekreasi seperti memancing ikan, mendaki bukit,
berkhemah dan melihat burung. Kawasan hutan ini juga merupakan gedung
pengetahuan mengenai alam semulajadi, binatang-binatang dan burung-burung.

Taman-taman Negara yang utama di Malaysia ialah seperti berikut:

 (a) Taman Negara Semenanjung Malaysia meliputi kawasan seluas 434,300
hektar di Pahang, Kelantan dan Terengganu. Taman ini sangat menarik
kerana terdapat banyak sungai, tasik, bukit batu kapur, gua batu kapur,
gunung-gunung tinggi serta binatang-binatang liar seperti harimau, tapir,
rusa, babi hutan dan pelanduk. Selain daripada binatang-binatang liar
terdapat juga pelbagai jenis burung, serangga, rama-rama dan pokok-pokok.

(b) Taman Negara Gunung Mulu meliputi kawasan seluas 52,864 hektar di
Sarawak Taman ini juga mempumyai beberapa bukit batu kapur dan bukit-
bukit tinggi. Binatang-binatang yang terdapat di sini termasuk monyet, babi
hutan, rusa, pelanduk dan pelbagai jenis burung.

(c) Taman Templer meliputi kawasan seluas 1,214 hektar di Selangor. Taman
ini terletak hanya 21 km dari Kuala Lumpur dan mempunyai beberapa batu
kapur dan anak-anak sungai. Ramai penduduk Kuala Lumpur berkelah dan
berkhemah di taman ini terutamanya pada hari cuti.

(d) Taman Negara Kinabalu meliputi kawasan seluas 77,600 hektar di kaki bukit
Gunung Kinabalu. Taman ini mempunyai kira-kira 250 jenis burung,800 jenis
bunga orkid dan beribu-ribu jenis pokok.

(e) Taman Negara Bako meliputi kawasan seluas 2,600 hektar di Kuala Sungai
Bako di Sarawak. Kawasan ini juga kaya dengan pelbagai jenis pokok,
binatang, burung dan serangga.

(f) Taman Negara Niah meliputi kawasan seluas 3,139 hektar di Sarawak.
Taman ini mempunyai banyak gua batu kapur yang besar. Di dalam gua-gua
ini terdapat lukisan-lukisan dinding pra-sejarah serta pelbagai jenis binatang
seperti ular, kelawar dan burung. Beberapa taman Negara baru akan dibuka
pada masa depan. Ini termasuk empat di Sabah iaitu Bukit Tawau, Lembah
Danum, Banjaran Crocker dan Pulau Bohay Dulang.

[Sumber : Oo Kwang Han (1987) Negara,

Petaling Jaya : Times International, (ms.36-37)]

‹ Berdasarkan petikan di atas:

i. Kategorikan maklumat tentang salah satu Taman Negara di Malaysia

dengan menggunakan Pengurusan Grafik yang sesuai. (Rujuk kepada
Lampiran di hujung unit ini)

ii. Membanding dan membezakan sekurang-kurangnya dua Taman Negara

yang utama dengan menggunakan Pengurusan Grafik membandingkan
dan membeza. (Rujuk kepada Lampiran di hujung unit ini).
 Reflektif

• Adakah aktiviti ini menolong anda memahami mengusai isi kandungan

petikan?

• Adakah aktiviti mengkategori yang telah anda lakukan menolong anda dalam
aktiviti kedua iaitu mambanding dan membeza?

• Apakah yang anda telah lakukan untuk menentukan tajuk kategori-kategori

tadi?

 Reflektif /Penilaian Kendiri

Cuba jawab soalan-soalan berikut dalam ruang yang disediakan.

i. Apakah yang dimaksudkan oleh Pengurusan Grafik?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

ii. Pengurusan Grafik menjamkan minda kita.

Antara kelebihan Pengurusan Grafik ialah:

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
________________________________________________________________

Aktiviti K

i. Bincang dan bentangkan perkara berikut di dalam kelas.

‹ Bandingkan fungsi PG dengan teknik penyoalan di dalam mata pelajaran

anda.

ii. Buatlah muat turun (doawn loading) petikan yang sesuai yang boleh digunakan
sebagai rangsangan yang sesuai bagi penggunaan tiga jenis PG.
Kemudian gunakannya secara simulasi dan sediakan satu laporan ringkas
mengeninya.

iii. Pilih empat jenis PG dan ubahsuaikan bentuknya tanpa mencacatkan unsure-unsur
asasnya. Anda boleh menggunakan computer untuk tujuan ini.

iv. Rekas cipta PG anda sendiri yang boleh mendorongkan pemikiran pelajar anda.
 Contoh 3 : Tulang Ikan

Akibat

Contoh 4 : Carta Edaran/Pusingan/Rantaian

Pemilihan Objektif

Pemilihan dan
Maklum Balik
Proses Pengajaran - Pengajaran Penyusunan Isi

Pemilihan Kaedah
Penilaian Teknik
 Contoh 5 : Rajah Venn

Sayur Buah

Karot tomata Epal

Kobis Pisang
timun
Sawi Oren

Kacang Tembikai
jagung

Contoh 6 : Matrik

Watak 1 Watak 2 Watak 3 Watak 4

Atribut 1

Atribut 2

Atribut 3

Atribut 4

Atribut 5
Pengurusan Grafik

BAHAGIAN-BAHAGIAN KECIL DAN KESELURUHAN

Bahagian kecil objek

Apa yang akan berlaku kepada objek sekiranya bahagian ini tiada?

Apakah fungsi bahagian-bahagian kecil?

Kaitan antara bahagian-bahagian kecil dan keseluruhan

SUBANGSARAN UNTUK MENJANAKAN KEMUNGKINAN-KEMUNGKINAN
IDEA

TUJUAN
APAKAH TUJUAN MENJANAKAN KEMUNGKINAN-KEMUNGKIANAN?

KEMUNGKNAN-KEMUNGKINAN

JENIS-JENIS KEMUNGKINAN

KEMUNGKINAN-KEMUNGKINAN LUAR BIASA

 Pengurusan Grafik
MENERANGKAN SEBAB

Alasan Sebab sebenar

kemungkinan +
sebab -
?

Kemungkin
an sebab
+

+ menyokong
- Tidak
+ menyokong
? Tidak pasti

+
 MENYELESAIKAN MASALAH

MASALAH

KEMUNGKINAN PILIHAN PENYELESAIAN

Bagaimanakah saya dapat selesaikan masalah ini?

PILIHAN YANG DIPERTIMBANGKAN

KESAN SOKONGAN atau NILAI

Apakah akan berlaku jika TIDAK Penting atau tidak kesan itu?
pilihan itu dibuat? Mengapa?

PENYELESAIKAN BARU
JIKA PERLU UBAHSUAI UNTUK ELAKKAN MASALAH LAIN
AKTIVITI I

Proses Penggunaan PG

• Di dalam kumpulan berempat terangkan bagaimana anda boleh menggunakan

PG di dalam mata pelajaran anda. Pilih PG membanding dan membeza untuk
tujuan.
• Selepas membentangkannya di dalam kelas sila buat perbandingan dengan
proses penggunaannya yang disarankan di bawah dan diberi pandangan anda
mengenainya.
Rajah 2.3
PROSES PENGGUNAAN PG
Perkenalkan PG

Mulakan penulisan dengan petak/ruang pertama dahulu dan diikuti

oleh petak/ruang yang berikut.
(secara menurun / melintang)
[sila merujuk kepada Contoh Jawapan di m.s…]

Pada kali pertama (semasa PG diperkenalkan bimbingan murid

mengisi PG)

Tarik perhatian murid kepada aspek-aspek penting di setiap ruang

(Gunakan teknik penyoalan : Pengurusan Lisan)
[Sila merujuk kepada Pengurusan Lisan di bawah]

Sekiranya ada ruang rumusan minta murid mengisi / menulisnya dan

bincang perkara tersebut di dalam kelas.
Silakan perhatian contoh Pengurusan Lisan untuk membuat banding dan beza
(sila rujuk PG membuat banding dan beza)

PENGURUSAN LISAN
soalan yang 1. Apakah perkara yang perlu kita isi di petak 1?
membimbing 2. Apakah perkara yang perlu kita isi di petak 2?
pengisian PG
PENGURUSAN LISAN
MEMBUAT BANDING DAN BEZA

PENGURUSAN LISAN
1. Apakan ciri-ciri persamaan di antara
Soalan yang
perkara-perkara tersebut?
Berfokus kepada
2. bagaimanakah perkara-perkara tersebut
Kemahiran
berbeza?
Membuat
3. Apakah ciri-ciri persamaan dan perbezaan
Banding dan
yang menonjol?
beza
4. Apakah interpretasi yang boleh kita buat
berasaskan persamaan dan perbezaan ini?

Soalan-soalan boleh ditokoktambahkan mengikut keperluan dan situasi pengajaran

dan pembelajaran murid anda.
Aktiviti J

Baca petikan berikut.

Taman-taman Utama Malaysia

Hutan Hujan Tropika yang terdapat dengan luasnya di Malaysia merupakan

ekosistem yang paling kompleks di dunia. Beberapa taman negara telah
ditubuhkan untuk mengekalkan warisan yang begitu unik ini.
Banyak faedah dapat diperolehi daripada taman-taman negara ini. Taman-taman
ini dapat menyediakan kemudahan rekreasi seperti memancing ikan, mendaki bukit,
berkhemah dan melihat burung. Kawasan hutan ini juga merupakan gedung
pengetahuan mengenai alam semula jadi, pokok-pokok, binatang-binatang dan
burung-burung.

Taman-taman negara yang utama di Malaysia ialah seperti berikut:

(a) taman Negara Semenanjung Malaysia meliputi kawasan seluas 434,300
hektar di Pahang, Kelantan dan Terengganu. Taman ini sangat menarik
kerana terdapat banyak sungai, tasik, bukit batu kapur, gua batu kapur,
gunung-gunung tinggi serta binatang-binatang liar seperti hariman, tapir,
rusa, babi hutan dan pelanduk. Selain daripada binatang-binatang liar
terdapat juga pelbagai jenis burung, serangga, rama-rama dan pokok-pokok.
(b) Taman Negara Gunung Mulu meliputi kawasan seluas 52,864 hektar di
Sarawak. Taman ini juga mempunyai beberapa bukit batu kapur dan bukit-
bukit tinggi. Binatang-binatang yang terdapat di sini termasuk monyet, babi
hutan, rusa, pelanduk dan pelbagai jenis burung.
(c) Taman Templer meliputi kawasan seluas 1,214 hektar di Selangor. Taman
ini terletak hanya 21 km dari Kuala Lumpur dan mempunyai beberapa batu
kapur dan anak-anak sungai. Ramai penduduk Kuala Lumpur berkelah dan
berkhemah di taman ini terutamanya pada hari cuti.
(d) Taman Negara Kinabalu meliputi kawasan seluas 77,600 hektar di kaki bukit
Gunung Kinabalu. Taman ini mempunyai kira-kira 250 jenis burung, 800
jenis bunga orkid dan beribu-ribu jenis pokok.
(e) Taman Negara Bako meliputi kawasan seluas 2,600 hektar di Kuala Sungai
Bako di Sarawak. Kawasan ini juga kaya dengan pelbagai jenis pokok,
binatang, burung dan serangga.
(f) Taman Negara Niah meliputi kawasan seluas 3,139 hektar di Sarawak.
Taman ini mempunyai banyak gua batu kapur yang besar. Di dalam gua-gua
ini terdapat lukisan-lukisan dinding pra-sejarah serta pelbagai jenis binatang
seperti ular, kelawar, dan burung. Beberapa taman negara baru akan dibuka
pada masa depan. Ini termasuk empat di Sabah iaitu Bukit Tawau, Lembah
Danum, Banjaran Crocker dan Pulau Bohay Dulang.
[Sumber : Oo Kwang Han, (1987) Negara,
Petaling Jaya : Times International, (ms. 36-37)]

Berdasarkan petikan di atas :

(i) kategorikan maklumat tentang salah satuTaman Negara di Malaysia

dengan menggunakan Pengurusan Grafik yang sesuai. (Rujuk kepada
Lampiran di hujung unit ini).
(ii) Membanding dan membezakan sekurang-kurangnya dua Taman Negara
yang utama dengan menggunakan Pengurusan Grafik membanding dan
membeza. (Rujuk kepada Lampiran di hujung unit ini).

Reflektif

• Adakah aktiviti ini menolong anda memahami menguasai isi

kandungan petikan?
• Adakan aktiviti mengkategori yang telah anda lakukan menolong anda
dalam aktiviti kedua iaitu membanding dan membeza?
 • Apakah yang anda telah lakukan untuk menentukan tajuk kategori-
kategori tadi?

Reflektif / Penilaian Kendiri

Cuba jawab soalan-soalan berikut dalam ruang yang disediakan.

(i) Apakah yang dimaksud oleh Pengurusan Grafik?

________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
_______________

(ii) Pengurusan Grafik menajamkan minda kita.

Antara kelebihan Pengurusan Grafik ialah :

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
_______________
 Aktiviti K

i. Bincang dan bentangkan perkara berikut di

dalam kelas.
• Bandingkan fungsi PG dengan teknik
penyoalan di dalam mata pelajaran anda.

ii. buatlah muat turun (down loading) petikan yang

sesuai yang boleh digunakan sebagai
rangsangan yang sesuai bagi penggunaan tiga
jenis PG.

Kemudian gunakannya secara simulasi dan

sediakan satu laporan ringkas mengenainya.

iii. pilih empat jenis PG dan ubahsuaikan

bentuknya tanpa mencacatkan unsur-unsur
asasnya. Anda boleh menggunakan komputer
untuk tujuan ini.

iv. reka cipta PG anda sendiri yang boleh

mendorongkan pemikiran pelajar anda.

SYABAS KERANA BERJAYA MENDAPAT

JAWAPAN YANG TEPAT
 CoRT

Pengenalan
Selamat mengenali CoRT

Apa

Jenis
Keterangan
CoRT

Pengubahsuaian dan
pengaplikasian

Objektif

Pada akhirnya bahagian ini anda akan dapat :

• Menyenaraikan 7 alat yang terdapat dalam CoRT

• Menerangkan kelebihan setiap alat untuk mengurangkan kesilapan berfikir
yang kita biasa lakukan
• Menggunakan alat-alat CoRT untuk menyelesaikan aktiviti-aktiviti bahagian
ini
• Memilih alat CoRT yang sesuai mengikut fungsinya
 ISI

Definisi CoRT

CoRT adalah singkatan bagi perkataan “Cognitive Research Trust”. CoRT

menggalakkan individu untuk berfikir secara meluas.

CoRT adalah terdiri daripada alat-alat berikut :

PMI : kebaikan, keburukan dan menarik

(Plus, Minus, Interesting)

CAF : Mengambil kira semua faktor

(Consider All Factors)

C & S : Kesan mengikut jangka masa

(Consequence Sequal)

AGO : Tujuan, matlamat dan objektif

(Aims, Goals & Objectives)

FIP : Keutamaan mengikut kepentingan

(First Important Priorities)

APC : Alternatif, kemungkinan dan pilihan

(Alternatives, Possibilities
and Choices)

OPV : Pandangan orang lain

(Other People’s Views)
cuba teliti alat-alat CoRT dan fahamilah kegunaannya.

PMI (Plus, Minus, Interesting – Kebaikan, Keburukan, Menarik)

Pengenalan
PMI ialah satu cara bagaimana kita melihat sesuatu idea, cadangan atau saranan
yang dikemukakan. Penggunaan PMI akan menolong kita lebih terbuka terhadap
sesuatu idea atau isu. Ia menolong kita lebih terbuka terhadap sesuatu idea atau
isu. Ia menolong memperluas padangan dan mengelakkan kita daripada pemikiran
yang sempit dan beremosi.

P - Plus Perkara yang difikirkan baik tentang sesuatu idea.

M - Minus Perkara yang dirasakan tidak baik tentang sesuatu idea.

I - Interesting Perkara yang menarik tentang sesuatu idea yang

tidak boleh digolongkan sebagai plus atau minus.

Dalam membuat keputusan anda sesutu perkara idea itu baik atau tidak, adalah
lebih baik kita mencari perkara-perkara yang baik, tidak baik dan menarik tentang
idea itu dahulu. Kemudian barulah kita buat keputusan sama ada hendak
menerima atau menolak idea itu.

Contoh :
“semua rumah diwajibkan memasang generator elektrik persendirian.”

P - Bekalan elektrik boleh diperoleh sepanjang masa.

- Rutin harian yang bergantung kepada elektrik tidak terganggu.
- Kegunaan elektrik hanya mengikut keperluan penghuni.
- Kurang kemungkinan makanan dan sayuran dalam peti sejuk rosak.
M - Kos permulaan membeli dan memasang adalah tinggi.
- Penyelenggaraan memerlukan perbelanjaan tinggi.
- Pencemaran akibat pembakaran bahan api generator.
- Pencemaran bunyi.

I - Menggalakkan ciptaan generator yang lebih baik.

- Industri pembuatan generator berkembang pesat.

Aktiviti L

“sekolah tidak perlu ada pengawas (prefect)”

Gunakan PMI untuk mengkaji idea teesebut.

Refleksi dan metakognitif

Adakah pandangan anda terhadap isu atas sama

seperti sebelum aktiviti ini? Adakah pandangan
positif / negatif / menarik anda terhadap isu ini
bertambah.
CAF (Consider All Factors – Mengambil kira Semua Faktor )

Pengenalan
Apabila anda terpaksa memilih atau membuat sesuatu, selalunya terdapat banyak
faktor yang harus anda mengambil kira.Sekiranya anda tidak mengambil kira
beberapa faktor, pilihan anda mungkin betul pada masa itu tetapi terbukti salah
kemudiannya.Apabila anda meneliti pemikiran orang lain anda boleh melihat faktor-
faktor yang telah tertinggal.

Contoh:
Sebuah zoo mini telah dibina dengan pembiayaan RM5,OOO.OO daripada
PIBG.Program itu gagal selepas tiga bulan kerana kebanyakan haiwan dan
tumbuhan peliharaan mati.

Program itu gagal kerana pihak berkenaan tidak mengambil kira semua faktor yang
berkait dengan penyelenggaraan zoo tersebut.Contohnya,kos jangka panjang
makanan haiwan,tenaga untuk menjaga kebersihan dan keperluan haiwan dan
tumbuhan, pemantauan kesihatan haiwan dan faktor penyelenggaran semasa cuti
sekolah.

Aktiviti M
Pihak EON merancang untuk mengeluarkan kereya
pemandu sebelah kiri untuk pasaran luar negara.

Apakah faktor-faktor yang perlu diambil kira sebelum kereta

berkenaan dikeluarkan?
Gunakan CAF untuk tujuan ini.
 Refleksi

• Adakan CAF menolong anda mengkaji sesuatu Candangan atau idea

lebih teliti.

• Adakah anda dapat menentukan lebih banyak faktor yang perlu diambil
kira sebelum membuat keputusan tentang satu candangan atau idea?
Kalau ya apakah yang menolong anda buat demikian?

C & S (Consequence And Sequel – Kesan Mengikut Jangka Masa)

Pengenalan
Pencipta enjin petrol telah memungkinkan kewujudan kereta=kereta, kapal terbang
dan perusahaan minyak. Penciptaan itu juga mengakibatkan pencemaran.
Sekiranya semua kesan dapat diramalkan pada masa itu rancangan atau peraturan
atau keputusan semuanya mempunyai kesan-kesan yang berterusan untuk suatu
masa yang panjang. Dalam memikirkan sesuatu tindakan, kesan-kesanya patut
dipertimbangkan.
Terdapat 4 kesan :
1. Kesan serta merta
2. kesan jangka pendek ( 1 – 5 tahun)
3. kesan jangka serdehana ( 5 – 25 tahun)
4. kesan jangka panjang ( lebih daripada 25 tahun)

contoh :
sebuah negara kecil yang pesat membangunan sedang merancang
memperkenalkan undang-undang Perancangan Keluarga bertujuan mengawal
kadar pertumbuhan penduduk.
Seorang ahli Parlimen membantah usul yang dibawa itu dengan mengemukakan
kesan jangka panjang terhadap negara itu.
Bantahan beliau adalah berasaskan hujah bahawa sumber tenaga manusia akan
berkurangan dan akan menjejaskan keselamatan dalam negara. Walau
bagaimanapun, beliau mengakui kesan jangka pendek yang positif akan dialami
oleh negara. Antara kesan-kesan positif yang beliau kenal pasti adalah kerajaan
menjimatkan perbelanjaan negaar,ibu bapa dapat memberi tumpuan layanan yang
lebih berkualiti kepada ahli keluarga yang lebih kecil, ibu bapa sendiri dapat
memberi perhatian kepada perkembangan kerjaya mereka sendiri.Seiring dengan
ini, pendapatan mereka dapat ditingkatkan dan keadaan dapat meningkatkan taraf
hidup yang lebih mewah.

Aktiviti N
Kerajaan mengeluarkan undang-undang melarang memotong
pokok yang tingginya melebihi 1 meter.Jangkakan apa yang
akan terjadi dengan menggunakan C&S.

Refleksi

• Apakah pendapat anda tentang faedah menggunakan alat C&S?

• Adakah mengambil kira kesan jangka panjang mengubah pendapat awal

anda terhadap sesuatu isu atau cadangan ?

AGO (Aims, goals, objectives – Tujuan, Matlamat,Objektif)

Pengenalan
Sesuatu yang kita lakukan mempunyai sebabnya; mungkan disebabkan oleh
kebiasaan atau mungkin kerana melihat reaksi daripada orang lain, atau mungkin
kerana disebabkan oleh semua orang melakukannya.

Tetapi ada kalanya kita melakukan sesuatu bukan kerana “sebab-sebab” , tetapi
kerana hendak mencapai sesuatu hajat atau objektif. Kalau kita tahu apa
sebenarnya yang cuba kita ‘capai’ , ini akan dapat membantu fikiran kita dan dapat
membantu kita memahami fikiran orang lain terhadap objektif masing-masing.
Dalam situasi-situasi tertentu, A (Aims) G (Goals) dan O (Objectives) menunjukkan
makna yang sama sahaja. Menentukan objektif sesuatu usaha akan menolong kita
membuat keputusan dan merancang tindakan yang perlu diambil.

Contoh :
Guru sains di sebuah sekolah rendah memulakan kempen membaca majalah sains
di kalangan mueudnya dalam usaha mempertingkatkan keputusan peperiksaan.
Usha ini juga secara tidak langsung bertujuan meningkatkan minat terhadap mata
pelajaran sains. Matlamat tambahannya pula adalah untuk meluaskan
pengetahuan murid dalam bidang sains serta mengukurkan lagi kemahiran
membaca dan berbahasa. Susulan daripada program ini timbul objektif baru untuk
mengadakan pertandingan kuiz sains ke arah melibatkan lebih ramai murid sekolah
dalam daerah tersebut.

Aktiviti O
Persatuan Bulan Sabit Merah Sekolah anda bercandang melancarkan
kempen kebersihan sekolah. Anda pihak tertentu meragui hasrat
persatuan tersebut. Gunakan AGO untuk meneliti kemungkinan tujuan,
matlamat atau objektif persatuan berkenaan.

Refleksi

Adakah dengan menggunakan AGO menolong anda memahami tujuan, matlamat

atau objektif tindakan orang lain?

Adakah mengetahui objektif sesuatu usaha itu akan menolong anda dalam
pencapaian objektif itu?

Adakah semua objektif yang kenal pasti dengan pertolongan AGO itu mempunyai
keutamaan yang sama?

Bilakah penting sekali kita mempastikan objektif?

OPV(Other People′s Views-Pandangan Orang Lain)

Pengenalan

Banyak situasi berfikir melibatkan orang ramai.Apa yang difikirkan oleh mereka
kebanyakannya terdiri daripada aspek-aspek faktor, akibat-akibat yang mungkin
timbul, objektif-objektif dan lain-lain. Mungkin mereka mempunyai pandangan yang
berbeza walaupun situasi yang dihadapi adalah sama.

Salah satu aspek dalam kemahiran berfikir ini ialah supaya kita dapat melihat dan
mengetahui apa fikiran dan pandangan orang lain terhadap sesuatu situasi yang
wujud.Sesetengahnya akan mempertimbangkan semua faktor yang terliabat
(CAF),ada pula mengkaji akibat daripadanya(C&S),ada yang mempunyai objektif-
objektif yang berlainan (AGO) dan ada pula yang mempertimbangkan keperluan
mustahak sahaja (FIP).

Sebenarnya apa yang kita fikirkan sama dengan apa yang difikirkan oleh orang lain-
cuma pandangan sahaja yang berbeza.

Contoh:

Sebuah lembaga elektrik swasta mencadang membina sebuah empangan jana

kuasa hidro di sebuah kawasan hutan simpan.

Pandangan pihak lembaga terhadap projek ini adalah untuk:

• menghasilkan keperluan tenaga elektrik yang mencukupi bagi penduduk tempat

• menambahkan pendapatan
• mendokong usaha pembangunan Negara
• mengurangkan pencemaran akibat penggunaan bahan api organik
• menambahkan peluang pekerjaan

Pandangan golongan pencinta alam adalah:

ƒ negara kehilangan warisan semulajadi

ƒ mengurangkan kawasan tadahan air
ƒ kemusnaahn kehidupan liar dan fauna

Pihak lain Yang terlibat seperti penduduk tempatan,Jabatan Perhutanan dan

Jabatan Perhilitan sudah tentu mempunyai pandangan tersendiri yang perlu diambil
kira.
Aktiviti R

Kemeterian Pendidikan telah membenarkan pihak sekolah melaksanakan jadual

waktu anjal.Kemeterian berpendapat jadual waktu anjal dapat mengatasi beberapa
masalah pihak sekolah.

Gunakan OPV untukmendapat sudut pandangan pihak berikut:

i. Guru Besar/Pengetua
ii.Guru
iii.Pelajar

Refleksi

¾ Adakah menggunakan OPV dalam situasi di atas memaksakan anda melihat

semula isu dari sudut pandangan orang lain?

¾ Adakah dengan mengambil kira yang lain itu membolehkan anda memperoleh
perspektif baru terhadap isu berkenaan?

¾ Apakah kelebihan OPV apabila anda menghadapi sesuatu masalah?

¾ Adakah OPV menolong mengesan persamaan dan perbezaan pandangan anda

dengan pandangan orang lain?

Aktiviti S

i. Adakah alat-alat CoRTι berbeza dengan Pengurusan Grafik?Sekiranya ya,

bagaimanakah ia berbeza?

ii. Di dalam kumpulan berempat isi ruang yang disediakan di dalam kertas majong
(sila lihat bawah ).Apabila visel dibunyikan sila beredar dari stesen anda ke stesen
yang berikutnya sehingga sampai ke stesen permulaan (jig-saw carousel). Jangan
ulang maklumat/idea yang sedia ada (yang ditulis oleh kumpulan lain) di dalam
kertas majong.
STESEN 61
STESEN STESEN 2 STESEN 3 STESEN 4

PMI CAF CAS AGO

1. 1.Apakah 1.Apakah 1.Apakah 1.Apakah
itu? itu? itu? itu?

2.Cadang 2.Cadang 2.Cadang 2.Cadang

an an an an

STESEN 5 STESEN 6 STESEN 7

FIP APC OPV

1.Apakah 1.Apakah 1.Apakah

itu? itu? itu?

2.Cadangan 2.Cadangan 2.Cadangan

aktiviti aktiviti aktiviti
pengaplikasian pengaplikasian pengaplikasian

iii. Fikirkan cara-cara bagaimana teknik penyoalan boleh digunakan bersama alat-
alat-alat CoRTι untuk meningkatkan keberkesanannya?Berikan comtoh.

iv.Bagaimanakah anda boleh mengubahusuaikan alat-alat CoRTι supaya menjadi

lebih praktikal dan berkesan bagi situasi sekolah anda?Jika perlu gunakan
komputer.