PERCUBAAN STPM 2008JAWAPAN SOALAN PENGAJIAN AM (KERTAS 1) NO.JAWAPANNO.

JAWAPAN1D31A2B32B3C33D4A34B5D35C6B36B7A37C8A38A9C39C10A40C11A41A12D 42A13A43A14C44C15B45C16D46A17D47C18B48C19D49D20D50A21C51A22C2C23C53D24B54C25C55C 26B56B27A57D28C58C29B59C30D60B

SKEMA JAWAPAN NO 1

1. Golongan orang kurang upaya (OKU) juga mampu membuktikan kebolehan dalam apa ju a bidang. Walau bagaimanapun masih terdapat pelbagai faktor yang menghalang golong an ini daripada mendapat pekerjaan. Oleh itu, pelbagai langkah perlu dilaksanakan agar OKU ini j uga mampu mendapat pekerjaan yang sesuai dengan kebolehan dan kelulusan yang dimiliki oleh mereka . Bincangkan faktor-faktor yang menyukarkan golongan OKU mendapat pekerjaan dan la ngkahlangkah menanganinya.

BIL IDEA HURAIAN 1 A: Faktor sukar dapat kerja Sikap majikan, masyarakat dan OKU sendiri - tanggapan negatif terhadap OKU (tidak boleh berdikari -kekurangan sifat dan ciri-ciri pekerja produktif - pergerakan terbatas- mengurangkan produktiviti dan melambatkan urusan kerja 2 Perlindungan ahli keluarga OKU - keluarga terlalu mengongkong, terlalu prihatin dan tidak yakin dapat berdikari - urus OKU tanpa didikan untuk berdikari - keluarga kurang yakin majikan dapat terima OKU 3 Kekurangan maklumat, sokongan dan khidmat nasihat

- OKU sukar dapat maklumat secara langsung tentang latihan kemahiran, pekerjaan dan peluang ekonomi - Kurang disediakan khidmat nasihat daripada kaunselor untuk dapat pandangan, motivasi dan sokongan untuk berjaya 4 Sokongan dasar dan perundangan - pihak berkuasa kurang menetapkan status OKU dalam aspek kewajipan majikan untuk ambil OKU sebagai pekerja produktif 5 Jenis pekerjaan - penglibatan dalam pekerjaan terhad - kecacatan menentukan jenis pekerjaan yang diceburi 6 B: Langkah Menangani Dasar dan perundangan - Gubal dan kuat kuasa dasar dan perundangan yang dapat menjaga kebajikan dan kepentingan OKU dalam pembangunan negara - Pekeliling Perkhidmatan Bil. 3 2008- Dasar Pengambilan OKU Dalam Perkhidmatan Awam 7 Anjakan paradigma dan perubahan sikap - maklum kepada JKM dan PBM mengenai kekosongan jawatan di agensi masing-masing yang sesuai untuk diisi oleh OKU - Laksanakan program orientasi tempat kerja bagi membantu OKU menyesuaikan diri dengan persekitaran di tempat kerja - pastikan OKU mendapat keselesaan dalam menjalankan tugas - majikan dan masyarakat juga harus menanam keyakinan bahawa OKU juga mempunyai keistimewaan tersendiri dalam sesuatu bidang 8 Peranan agensi kerajaan

-menjalankan usaha pendaftaran pencari kerja OKU - menyalurkan maklumat pendaftaran kepada Pihak Berkuasa Melantik (PBM) dan agensi berkenaan bagi membantu urusan permohonan jawatan - mengadakan program berkala dengan OKU bagi mendengar dan membincang isu dan cabaran yang dihadapi oleh mereka terutama dalam bidang pekerjaan - wujudkan pendekatan (job coaching) bagi membantu OKU dan agensi dalam membuat penyesuaian kepada persekitaran dan bidang kerja

9 Peranan syarikat swasta/NGO - menerima OKU seadanya serta memberi peluang kepada mereka untuk membuktikan kebolehan mereka dalam sesuatu bidang pekerjaan - membantu pihak kerajaan mewujudkan pusat-pusat latihan khas bagi melatih golongan ini dalam bidang pekerjaan 10 Latihan-latihan kemahiran - Peranan Jabatan Tenaga Rakyat - Peranan pihak swasta

Jawapan 2 + 2

SKEMA JAWAPAN NO 2

2. Kedaulatan dan kepentingan strategik Malaysia bukan sahaja bergantung kepada kekuatan ketenteraan semata-mata. Namun, terdapat faktor-faktor lain yang berperanan dala m pengekalan kedaulatan dan kepentingan strategik Malaysia.

Skema Pemarkahan

Bil Idea Huraian 1. Kekuatan Ketenteraan -Ramainya anggota tentera - Kecanggihan polisi kerajaan - Moboliti dan fleksibiliti - Moral yang tinggi - Sanggup berkorban untuk negara -Sumbangan dalam pelbagai operasi 2. Kemantapan ekonomi - Kekuatan ekonomi dapat meningkatkan imej negara - Kekuatan ekonomi dan pengagihan kekayaan yang saksama meningkatkan perpaduan - Keupayaan ekonomi membolehkan pembangunan berjalan lancar 3. Taraf Pendidikan - Pendidikan tinggi membolehkan rakyat menguasai ilmu dan berwawasan

- Kreatif dan inovatif - penyelesaian masalah melalui rundingan - Mewujudkan masyarakat berilmu( K komuniti) 4. Kepimpinan - Berwibawa dan berkarisma mampu membawa negara ke arah yang cemerlang,gemilang dan terbilang - Kepimpinan yang berwibawa akan disegani oleh negara lain - Krisis/konflik dapat ditangani dengan baik

5. Kestabilan politik -Perpaduan yang ada akan menyebabkan masyarakat hidup dalam keadaan aman dan harmoni - Kestabilan politik boleh mengelakkan campur tangan kuasa besar dan negara lain 6. Dasat Kerajaan -Dasar-dasar kerajaan amat penting dalam menangani segala pemasalahan - Menangani masalah sosial agar masyarakat penyayang dapat diwujudkan - Kerjasama serantau - ARF

Jawapan 1+3 Isi 1 adalah wajib

SKEMA JAWAPAN NO 3

3. Sejak akhir-akhir ini, laporan pelajar mengalami muntah dan cirit-birit akiba t keracunan makanan semakin kerap disiarkan media. Namun, kebanyakan kes yang dilaporkan itu masih di tahap terkawal dan tidak serius. Nyatakan punca-punca dan langkah-langkah untuk mengatasi masalah tersebut.

Pengenalan

Keracunan makanan sering berlaku di negara panas seperti Malaysia kerana cuaca yang panas dan lembap menggalakkan mikroorganisma membiak. Terdapat pelbagai jenis mi kroorganisma yang menyebabkan keracunan makanan seperti Salmonella, Shingella, Vibro Cholera, Giardia Lamblia Entamoeba Histolytica dan Balantadium Coli. Keracunan makanan juga diseb abkan bahan kimia yang terdiri daripada arsenik, timah hitam, plumbum, kadmium atau tembaga.

Isi

Huraian

Punca keracunan makanan

1. Pengendalian makanan yang kotor

2. Makanan tidak dimasak sempurna

3. Makanan yang lama / tamat tempoh penggunaannya

4. Makanan yang terdedah

5. Pengguna makan dengan tangan yang kotor

6. Pengendali makanan yang kotor

- Bakteria mudah merebak dalam makanan yang mentah, basah atau berair. - Makanan tidak dicuci dengan bersih dan terdedah kepada sinaran matahari.

- Ketika menyediakan makanan segalanya mahu disiapkan dengan cepat.

- Makanan disediakan terlalu awal dan disimpan pada suhu bilik. - Menyejukkan makanan panas terlalu lama sebelum disimpan dalam peti sejuk.

- Mikroorganisma mencemari susu atau hasil tenusu yang disimpan lama. - Makanan berlemak dan makanan yang manis seperti roti dan kuih-muih mudah dicemari oleh mikroorganisma.

- Kebersihan persekitaran tidak dijaga. - Makanan dibiarkan terdedah dihurungi lalat, malah ada gerai yang mengitar semula makanan yang tidak terjual sebelumnya kepada orang ramai. - Tangan yang tidak dibersihkan dengan sempurna akan menyebabkan kuman berpindah kepada makanan yang dimakan.

- Tidak mengamalkan kebersihan diri ketika menyedia, menghidang dan menjual makanan. - Tidak memakai apron dan penutup kepala - Merokok, berbual-bual, bersin ke arah makanan dan meludah merata-rata.

Isi Huraian

Cara-cara Mengatasi

7. Kesihatan penyedia makanan

8. Proses penyediaan makanan

9. Kaedah pengendalian sempurna

10. Makanan dalam keadaan baik

11. Kebersihan persekitaran

- Penyedia makanan mesti berada dalam keadaan sihat - Mendapatkan suntikan sebelum memulakan perniagaan berasaskan makanan dan secara berkala.

- Menggunakan sudu/senduk dan memakai sarung tangan ketika mengambil makanan. - Mencuci tangan dengan sabun setiap kali hendak/selepas memegang makanan sama ada mentah atau telah dimasak.

- Memasak makanan pada suhu yang tinggi untuk membunuh kuman. - Menyimpan makanan pada suhu yang sesuai. - Bahan mentah terutama daging / hasilnya mesti disimpan pada suhu serendah 40oC.

- Tin makanan tidak kemek atau berkarat. - Tiada paket bocor, gelembong, rosak dalam apa juga bentuk . - Tidak tamat tempoh penggunaannya.

- Kebersihan gerai - Tiada vektor pembawa penyakit seperti lalat, tikus, lipas dan sebagainya.

Jawapan : 2 + 2

SKEMA JAWAPAN NO 4

Dalam tempoh Rancangan Malaysia Kesembilan, sejumlah 19.52 juta hektar atau 59.5 6 peratus daripada keluasan tanah di Malaysia kekal di bawah litupan hutan dengan 14.39 ju ta hektar daripadanya kawasan rizab hutan kekal dan 3.1 juta hektar kawasan dilindungi sep enuhnya. Kerajaan telah merancang pelbagai langkah untuk mempergiat pemuliharaan dan pemu lihan hutan di seluruh negara Huraikan kepentingan hutan terhadap kehidupan manusia dan alam sekitar.

Skema jawapan Pengenalan : Iklim panas dan lembab sepanjang tahun telah membentuk hutan belantara yang luas di Malaysia. Oleh itu, kerajaan telah merangka pelbagai program penghutanan semula demi manfa at manusia dan keseimbangan alam sekitar.

Bil

Idea

Huraian

Sumber makanan

.. Buah-buahan, seperti durian .. Sayur-sayur, seperti paku-pakis, rebung dan buah petai. .. Binatang, seperti rusa dan babi hutan. merupakan

sumber protein.

Sumber Perubatan

.. Akar-akar kayu, buah-buahan dan daun tumbuhtumbuhan dijadikan ramuan perubatan tradisioonal. .. Ubat-ubatan moden juga diperbuat daripada pelbagai spesies flora di kawasan hutan.

Habitat flora dan fauna

.. Ekosistem yang kaya dengan pelbagai spesies flora, seperti bunga Rafflesia .. Habitat hidupan liar kerana hutan membekalkan sumber makanan serta tempat perlindungan dan kawasan pembiakan semula jadi.

Kawasan tadahan Air

.. Litupan tumbuh-tumbuhan yang tebal mengurangkan preses sejatan dan kehilangan air bawah tanah. .. Akar tumbuh-tumbuhan dapat menyerap dan memerangkap air hujan . .. Membekalkan air untuk keperluan manusia.

Keseimbangan udara

.. Proses fotosistesis, tumbuh-tumbuhan menyerap karbon dioksida dan membebaskan oksigen. .. Peningkatan gas oksigen di atmosfera menambahkan kesegaran udara. .. Pengurangan kandungan karbon dioksida mengelakkan kesan rumah hijau dan pemanasan global.

Mengelakkan bencana alam

.. Hutan mengurangkan pengaliran air di permukaan tanah. Keadaan itu dapat mengelakkan hakisan tanah dan banjir.

.. Cengkaman akar tumbuh-tumbuhan menguatkan struktur tanah dan mengelakkan tanah runtuh.

Penyelidikan & Pembangunan

.. Pelbagai spesies tumbuh-tumbuhan dijadikan bahan penyelidikan untuk menghasilkan ubat dan vaksin baru bagi merawat penyakit tertentu. .. Hidupan liar digunakan untuk menguji keberkesanan ubat dan kaedah rawatan baru yang dihasilkan..

Kesimpulan : Hutan penting dalam kehidupan manusia dan keseimbangan ekosistem. Oleh itu, kawa san hutan perlu dipelihara dan dikekalkan demi generasi akan datang.

SKEMA JAWAPAN NO 5

Bahagian C

5. a) Nafsu amarah yang tidak dapat dikawal menyebabkan seseorang itu bertindak d i luar batasan.tindakan penjenayah yang menjadikan kanak-kanak di bawah umur sebagai ma ngsa serangan seksual dan bunuh berlaku ketika penjenayah tersebut berada dalam keada an di bawah paras sedar ..

(Dipetik dan diubahsuaikan daripada Suria Janib anak kita Dewan Masyarakat Mac 2008)

Anak kita anak orang; anak orang

i) Apakah yang menyebabkan terjadinya jenayah? Nafsu amarah yang tidak dapat dikawal

ii) Dengan menggunakan tidak lebih daripada 50 patah perkataan huraikan faktorfaktor yang menyebabkan berlakunya jenayah dalam kalangan remaja.

1. pengaruh media massa 2. pengaruh rakan sebaya 3. sifat ingin mencuba 4. masalah keluarga 5. kurang didikan agama

5 b) Perpaduan rakyat menjadi tulang belakang untuk memacu pembangunan negara da lam semua aspek. Namun sebenarnya masih banyak pihak yang tidak mengetahui makna perpaduan. Terdapat dua konsep perpaduan iaitu perpaduan mekanikal dan perpaduan organik.

(Dipetik dan diubahsuaikan daripada Paul Porodong Mengikut Acuan Sendiri Dewan Masyarakat, Mac 2008)

i) Apakah yang anda faham tentang perpaduan?

Perpaduan merupakan tunggak kepada pembangunan negara

ii) Dengan menggunakan tidak lebih daripada 50 patah perkataan huraikan cara-car a untuk mewujudkan perpaduan dalam kalangan rakyat.

1. Rukunegara 2. peranan sekolah 3. peranan kerajaan 4. peranan bukan kerajaan 5. PLKN 6. perlaksanaan Dasar Kerajaan 7. Penggunaan bahasa Kebangsaan

8. peranan media massa

SKEMA JAWAPAN NO 6

6. a) Lupa dibahagikan kepada dua iaitu anterogred amnesia dan retrogred amnesia . Masalah lupa berlaku apabila tiada ingatan baru yang dapat diingat dan juga tidak dapat mengingat pengalaman yang lepas. Lupa juga dikaitkan dengan kegagalan otak untuk menyimpan memori bagi digunakan pada kemudian hari. (Dipetik dan diubahsuai daripada Khairol Anuar Masuan, Masalah Memori , Dewan Kosmik, Jun 2007)

i Apakah yang dimaksudkan dengan lupa?

ii Dengan menggunakan tidak lebih daripada 50 patah perkataan, jelaskan bagaimana cara untuk meningkatkan keupayaan memori?

Jawapan:

i - ketidakupayaan mengingat kembali memori ( 2 markah ) - kegagalan otak menyimpan memori bagi digunakan pada kemudian hari ( 1 markah ) ii Cara untuk meningkatkan keupayaan memori

- meransang pertumbuhan minda seperti belajar kemahiran baru - penggambilan vitamin dan makanan yang merangsang meningkatkan daya ingatan - dapatkan tidur yang cukup - minum air secukupnya-dihidrasi boleh menganggu memori - jauhkan penggambilan bahan kimia seperti amalan merokok, dadah dan alkohol - mencatat perkara penting yang perlu diingat.

6(b) Robot berasal daripada perkataan robota yang bermaksud pekerja bawahan atau hamba makanikal. Robot boleh digunakan dalam industri pembuatan kereta, menganti kan manusia dalam situasi berisiko tinggi dan juga menggantikan manusia dalam melaku kan kerja-kerja rumah. Bukan itu saja, robot juga boleh berperanan sebagai penghibur dan digunakan dalam pembelajaran di sekolah. (Dipetik dan diubahsuai daripada Nurul Fiza Selamat, Satu Rumah Satu Robot , Dewan Kosmik,Februari 2007)

i Bagaimanakah teknologi robot dapat membantu manusia?

ii Dengan menggunakan tidak lebih daripada 50 patah perkataan, jelaskan mengapa robot tidak berupaya menggantikan manusia sebagai tenaga kerja sepenuhnya.

Jawapan:

i menjadi penganti dalam menjalankan tugas/kerja manusia. ( 2 markah)

ii Robot tidak dapat mengantikan manusia sebagai tenaga kerja sepenuhnya kerana

- mempunyai had memori yang rendah kerana bergantung kepada arahan yang diprogramkan. - boleh mengalami kerosakan semasa beroperasi - tidak mempunyai keupayaan memahami persekitaran - tetap perlu dikawal dan diprogramkan oleh manusia

SKEMA JAWAPAN NO 7

Jawapan

Malaysia : Jumlah Perubahan Perbelanjaan Sektor Perkhidmatan bagi Tahun 2003 hin gga Tahun 2006

Tahun 2003 2004 2005 2006 Sektor Perkhidmatan RM juta Tokokan RM juta Tokokan RM juta Tokokan RM juta Tokokan Elektrik,gas & air 6810 6810 4521 4521 4332 4332

5132 5132 Pengangkutan 2627 9437 8431 12952 6213 10545 7241 12373 P. Kerajaan 1121 10558 2213 15165 2110 12655 2241 14614 Perdagangan borong 321 10879 255 15420 362 13017 375 14989 JUMLAH

10879

15420

13017

14989

Sumber : (Sumber: Dipetik dan disesuaikan daripada Laporan Ekonomi 2005/2006, Kementerian Kewangan Malaysia

JAWAPAN SOALAN NO 7

Skala: 1cm = RM1000juta

MARKAH 15/15 Petunjuk: Malaysia: Jumlah Perubahan Perbelanjaan Sektor Perkhidmatan Bagi Tahun 2003 Hingga 2006 Tahun Jumlah Perbelanjaan (RM Juta)

Tahun Sumber: Dipetik dan diubahsuai daripada

Malaysia: Jumlah Perubahan Perbelanjaan Sektor Perkhidmatan bagi Tahun 2003 hingga Tahun 200603000600090001200015000180002003200420052006Tah unJumlah Perbelanjaan (RM juta) BorongKerajaanP,gtanelektrik

Skala : 1 cm = RM 1500 juta

Markah : PA - 4 KT - 3 KI - 4 Sumber: Dipetik dan diubahsuai KJ - 2 daripada Laporan Ekonomi 2005/2006 Jumlah 13/15 Kementerian Kewangan Malaysia.

JAWAPAN SOALAN NO 8

Malaysia: Import Pelbagai Barangan dan Keperluan daripada Pelbagai Haluan pada T ahun 2005

Perkara Tahun 2005 RM Juta Peratus Sudut Jentera dan kelengkapan pengangkutan 229,244.12 57.3 206.28 Barang-barang keluaran kilang 44,408.55 11.1 39.96 Bahan kimia 31,606.08 7.9 28.44 Bahan api galian, pelincir dan lain-lain 32,406.24 8.1 29.16

Bahan-bahan mentah tidak boleh dimakan 9,601.85 2.4 8.64 Makanan 16,403.16 4.1 14.76 Lain-lain 36,407.00 9.1 32.76 JUMLAH 400,077.00 100 360

Haluan Dagangan (Negara) Peratus Tinggi cm (1cm = 10%) Jepun 14.5 1.45 Amerika Syarikat 12.9 1.29 Negara ASEAN lain 13.8 1.38

Negara-negara E.U 11.6 1.16 Singapura 11.7 1.17 China 11.5 1.15 Republik Korea 5.0 0.5 Negara-negara lain 19.0 1.9

Sumber: Dipetik dan diubahsuai daripada Laporan Ekonomi 2006, Kementerian Kewangan Malaysia, Kuala Lumpur.

Malaysia: Import Pelbagai Barangan dan Keperluan daripada Pelbagai Haluan pada Tahun 2005

^ ^ # # # # ~ ^ # # # ~ ~ ~ ~ ~ ~ # ~ * * * * # * * * # # * * # # # # * * * # # #

# # Jentera dan kelengkapan pengangkutan * * Barang-barang keluaran kilang ~ ~ Bahan kimia Bahan api galian, pelincir dan lain-lain Bahan-bahan mentah tidak boleh dimakan Makanan ^ ^ Lain-lain

Amerika Syarikat12.9% Jepun 14.5% NegaraASEANlain13.8% Negara-negara E.U 11.6% Singapura11.7% China11.5% Republik Korea5.0% Negara-negara lain 19.0% 9.1% 4.1% 2.4% 8.1% 7.9% JUMLAHRM400,077JUTA Petunjuk: Skala: 1cm = 10% Sumber: Dipetik dan diubahsuaikan Daripada Laporan Ekonomi 2006, Kementerian Kewangan Malaysia, Kuala Lumpur. 57.3% 11.1.%

SKEMA JAWAPAN NO. 9

BAH PERKARA HURAIAN DATA A i. Jumlah Keseluruhan Jumlah eksport melebihi import Eksport Import RM533,788 juta RM 434,010 juta

ii. Paling tinggi Eksport ke negara ASEAN Eksport- RM 139,208 juta (26.07%)daripada RM533,788juta Import paling tinggi ialah dari negara ASEAN Import-RM106,976 juta(24.64%)daripada RM434,010 juta iii Paling rendah Eksport ke negara India Eksport-RM14,972 juta(2.80%)daripada RM533,788 juta Import dari negara India Import-RM4,164 juta(0.95%)daripada RM434,010 juta iv Perbezaan import dan eksport paling ketara

Negara Amerika Syarikat Eksport-RM105,033 juta Import-RM55,918 juta Perbezaan sebanyak RM49,155 juta. B

i. Eksport Paling tinggi-ASEAN Tertinggi: ASEAN-RM139,208 juta (26.07%)daripada RM533,788 juta Paling rendah-India Terendah: India- RM14,972 juta (2.80%)daripada RM533,788 juta ii Import Paling tinggi Tertinggi: ASEAN-RM106,976 juta (24.64%)daripada RM434,010 juta. Paling rendah - India Terendah: India RM4,164 juta (0.95%) daripada RM434,010 juta SEBAB C Eksport ke negara Amerika Syarikat melebihi import ASEAN

1. permintaan terhadap barangan semi konduktor permintaan yang tinggi didorong oleh kitaran penggantian kepada komputer tanpa wayar, barangan berkaitan komputer dan barangan elektrik 2. permintaan terhadap bahan mentah tempatan Malaysia mengeluarkan barangan keluaran kayu, getah dan bahan nimia 3. Perbezaan nilai mata wang (devaluasi) Nilai mata wang Malaysia yang rendah mendorong lebih banyak permintaan barangan keluaran tempatan 4. Menjana industri Amerika Syarikat yang lebih besar Industri di AS bersekala besar dan memerlukan bahan mentah yang lebih banyak, cth getah

1A + 1B + 1C + 1 daripada mana-mana bahagian

SKEMA JAWAPAN NO 10

. Pengenalan

Aktiviti manusia sememangnya banyak memberikan ancaman terhadap alam sekitar lan taran sikap manusia yang sering lebih mementingkan keuntungan dan berfikiran jangka pendek.

Bil Idea Huraian Huraian

Negara Maju Negara Miskin 1 Ancaman terhadap sumber air Penyaluran sisa industri dan domestik dalam skala besar ke sumber air Pembuangan sampah sarap dan sisa kumbahan ke dalam sumber air. Tiada sistem saliran dari sanitari yang baik 2 Menjejaskan kualiti udara Pelepasan CFC dan gas beracun melalui kenderaan, penggunaan isi rumah Pembakaran terbuka untuk aktiviti pertanian atau pelupusan sampah

3 Ancaman kepada kualiti tanah Penggunaan racun serangga dalam pertanian dan penyaluran sisa industri menyebabkan resapan bahan kimia ke dalam tanah lalu menjejaskan nilai PH tanah Aktiviti pertanian pindah menyebabkan tanah kehilangan nutrien. Pembakaran terbuka menyebabkan pengeringan tanah dan seterusnya kehilangan nutrien 4 Ancaman kepada struktur muka bumi Proses pembangunan secara besar-besaran seperti penarahan bukit untuk tujuan penempatan, pembinaan sistem perhubungan darat seperti lebuh raya dan terowong menjejaskan struktur tanah menyebabkan berlakunya tanah runtuh Aktiviti pengondolan hutan untuk aktiviti pertanian/pembalakan menyebabkan tanah kehilangan agen tutup bumi lalu mendedahkan kepada risiko hakisan tanah 5 Ancaman kepada hidupan liar Pemusnahan habitat untuk tujuan pembangunan menyebabkan hidupan kehilangan tempat pembiakan yang sesuai Hidupan liar diburu untuk sumber makanan harian yang mengancam hidupan liar. Aktiviti penyeludupan untuk tujuan perdagangan bagi penghasilan barangan berasaskan kulit, hiasan dan makanan eksotik menyebabkan banyak hidupan liar semakin diancam kepupusan

Pemarkahan: Isi/Idea- Mana-mana 4 - 4 markah Huraian - 8 markah Bahasa - 1 markah Rumusan - 2 markah

Jumlah - 15 markah

Nota: Harus ada unsur perbandingan antara negara maju dan miskin bagi setiap ide a.